Op basis van opdrachtgeverscriteria een adaptive frameworktype kiezen

Wizards of ICT

Op basi s v an o pdr ac ht ge ve r s c r i t e ri a een adapt i v e fram e wo rkty p e k i e z e n

Juni 2012

Glenn Vlekke - 0805372

Wizards of ICT

Hogeschool Rotterdam - Mediatechnologie

Wizards of ICT

Sping B.V.

Wizards of ICT

C O LO FO N

Opdrachtgever Bedrijf:

Sping BV

Adres:

Nieuwe plantage 58

2611 XK, Delft

Website:

www.sping.nl

Vertegenwoordigd door:

Dhr. J.G. Snip

Begeleid door:

Dhr. J.P. Bol

E-mail begeleider:

jeroen.bol@sping.nl

Opdrachtnemer Naam:

Glenn Vlekke

Functie:

Afstudeerder

E-mail:

0805372@hr.nl

E-mail2:

info@nosize.nl

Website:

www.nosize.nl

Opleiding School:

Hogeschool Rotterdam

Major:

Mediatechnologie

Minor:

Mobile life

Afstudeerbegeleider #1

Rimmert Zelle

r.a.zelle@hr.nl

Afstudeerbegeleider #2

Rob Zoeteweij

zoetr@hr.nl

3

S AM E N VAT T ING

De keuze van een frameworktype wordt vaak

De

design

met elkaar om de zwaarte van de criteria

op ervaring en gevoel gemaakt, wat kan

kunnen toepassen zijn web, native en hybrid.

door te berekenen in de frameworktypen.

resulteren in problemen. Het eerste probleem

De drie frameworktypen zijn de scope voor het

Vervolgens is het model met succes getoetst

is dat de keuze van een frameworktype

onderzoek. De criteria van de opdrachtgever

op cases, waardoor gecontroleerd is of het

verkeerd kan zijn doordat de inschatting niet

zijn onderzocht vanuit een business model

model werkt. Het advies levert een visueel

klopt. Het tweede probleem is dat het moeilijk

perspectief. De strategie van de opdrachtgever

advies op, waarbij inzicht gegeven wordt

uit te leggen is aan de opdrachtgever waarom

komt voor uit het versterken van één of

vanuit verschillende uitgangspunten.

een bepaald frameworktype gekozen is. Het

meerdere bouwstenen van het business model.

doel is om een adviesmodel te ontwikkelen om

De bouwstenen zijn echter niet toepasbaar

Voor de doorontwikkeling van het model kan

de problemen op te lossen. De belangrijkste

voor het realiseren van een applicatie, omdat

onderzoek gedaan worden naar de stakeholders

criteria

van

de

stakeholders

dienen

frameworktypen

die

adaptive

als

een business model op organisatie niveau

“gebruikers” en “opdrachtnemer”, waardoor

uitgangspunt om tot een keuze te komen.

werkt en niet op applicatie niveau. Daarom

de criteria van deze stakeholders meegenomen

Om hier toe te komen is de onderzoeksvraag

zijn de bouwstenen vertaald naar criteria

wordt in het advies. Het model kan als sales

“Hoe kan op basis van de stakeholders criteria

die op applicatie niveau afgestemd zijn.

tool

een adviesmodel gemaakt worden om een

De onderzochte criteria zijn: zichtbaarheid/

met de opdrachtgever. Bij het begin van de

adaptive frameworktype te kiezen?”

vindbaarheid,

bereik,

gesprekken kunnen start strategieën zorgen

vasthoudend,

budget

onderscheidend,

tijdens

gesprekken

inkomsten.

dat in het model sneller de juiste verhoudingen

Daarnaast hebben de mogelijkheden van het

ingevuld worden. Omdat belangen in de loop

welke

design

apparaat veel invloed op de keuze van een

van de tijd kunnen veranderen, is het handig

kunnen toepassen. Daarna is onderzocht

adaptive

frameworktype, waardoor dit een criteria is dat

dat een toekomstvisie of scenario’s in het

welke criteria de opdrachtgever heeft en

in het model moet staan. De invloed van de

model verwerkt zijn. Het advies levert een

welke frameworktype de beste keuze is voor

criteria op de frameworktypen is onderzocht

visueel advies op, waarbij inzicht gegeven

de criteria. Vanuit deze gegevens is een model

en zijn beoordeeld met een top drie systeem,

wordt vanuit verschillende uitgangspunten.

opgezet die een advies kan berekenen aan de

waarbij het slechtste frameworktype één

hand van het belang die een opdrachtgever

punt krijgt en de beste drie punten. Om het

stelt aan de criteria.

advies dynamisch te maken kan in het model ingevuld worden hoe groot de belangen van de opdrachtgever zijn bij de criteria. Het model en de punten zijn vervolgens vermenigvuldigd

4

worden

Het onderzoek is begonnen met de vraag frameworktypen

en

ingezet

Rekenmodel algemeen

Businessmodel

Organisatie

Visuals

uitgangspunt

Strategie

Doelstellingen

2

Gebruikers interactie

samenvattend advies

Visuals

uitgangspunt criteria en

frameworktypen

Criteria

1

Applicatie

Punten optellen

Belang

Punten per criteria inclusief belang

Belang punten * criteria punten

Criteria punten =

gemiddelde berekening van factoren

Rekenmodel module:

Factoren die de criteria beinvloeden

“mogelijkheden van apparaten�

2 1

Proces van businessmodel naar criteria.

Onderzoek

A1

belang punten * punten

ondersteuning

punten = Aantal

Aantal punten

toegekend aan factoren

2 1 1

besturingsystemen

invloed van factoren

ondersteuning

frameworktypen

gedeeld door aantal

5 4 3 2 1

op de keuze van onderzocht (H4)

Mogelijkheid per

besturingssysteem en frameworktype (H4)

factoren bepalen van de criteria (H3)

Opbouw adviesmodel

5

VO OR W O O R D

Voorwoord van Glenn Vlekke Mijn

laatste

Tot slot wil ik een aantal mensen bedanken die

twee jaar gericht op de mobiele apparaten,

mij gesteund hebben tijdens het onderzoeken

gebruikerservaring van mobiele applicaties.

en schrijven.

Het

persoonlijke

onderzoek

interesse

sluit

goed

is

de

aan

bij

deze

interesses, waardoor ik hier meer kennis over

Allereerst

heb opgedaan. Het aspect businessmodel

voor een mooie kans om mij te verdiepen

wil

ik

graag

SPING

bedanken

kwam in mijn minor Mobile Life als eerste naar

in het onderwerp. Jeroen Bol wil ik in het

voren en vond het leuk om meer verdieping te

bijzonder bedanken voor de goede feedback

zoeken in dit onderwerp. Bij nieuwe projecten

en de mogelijkheid om gedachtes over het

zal ik deze kennis zeker gaan gebruiken.

onderzoek uit te wisselen.

Daarnaast wil ik Rimmert Zelle bedanken voor de begeleiding vanuit de Hogeschool Rotterdam. Die tijdens het afstuderen feedback heeft gegeven op het onderzoek.

Tot slot wil ik mijn ouders en Anton Verton bedanken voor de ondersteuning tijdens het schrijven van het onderzoek.

Glenn Vlekke - 8 Juni 2012

6

Voorwoord van SPING

termijn. Het is daarom voor ons als ICT-bedrijf

beste oplossing schetsen. Het model geeft

van essentieel belang bewust te zijn van de

inzicht welke criteria een rol spelen bij de

“In de wereld volgens SPING zijn snelheid, wendbaarheid en expertise nodig om succesvol te zijn. Wij geloven dat onze klanten zich niet druk moeten maken over technologie en oplossingen. Klanten moeten zich richten op hun doelstellingen en klanten.”

doelstellingen en belangen die spelen rondom

ontwikkeling van mobiele applicaties en wat

een ICT-vraagstuk. Dit geeft beide partijen

de consequenties zijn bij de keuze van een

inzicht, overzicht en uitzicht.

adaptive framework.

Onze klanten zijn een waardevol saleskanaal.

Dat het model tot stand gekomen is door een

Als SPING willen wij dat onze klanten trots zijn

indrukwekkende hoeveelheid literatuur- en

op het eindproduct. Niet alleen het uiterlijk,

praktijkonderzoek van frameworks, belangen

Een uitsnede uit de missie en visie van SPING.

hoe het werkt of aanvoelt maar ook op

en criteria en rust op een rekenmodel is voor

gebruikte technieken.

onze klanten niet zichtbaar, maar essentieel

“Duidelijke keuzes voorleggen en dé beste oplossing realiseren. Technisch, commercieel en aansluitend op de doelstellingen van hun klanten.”

Een uitsnede uit onze ambitie.

in ons advies. Daarbij is het model schaal- en De uitdaging die hieraan ten grondslag ligt is

uitbreidbaar. “En in een wereld waarbij trends

dat onze klanten geen ICT-ers zijn. Zij zijn zich

en technologische vernieuwingen elkaar in

niet bewust zijn van de (on)mogelijkheden

een rap tempo opvolgen” of verdringen is dat

op gebied van techniek, de afwegingen en

noodzakelijk.

consequenties. Dat hoeft ook niet.

Wij willen dat een klant met enthousiasme uitdraagt hoe het eindproduct tot stand is gekomen, overtuigd dat de beste keuzes zijn gemaakt en wat de consequenties hiervan zijn. Zowel op korte als lange termijn.

Wij gaan het model van Glenn gebruiken tijdens

“Klanten moeten zich niet druk maken over technologie en oplossingen. Klanten moeten zich richten op hun doelstellingen en hun eigen klanten.”

gesprekken met onze klanten. Oriënterende

Een uitsnede uit de missie en visie van SPING.

handvat om van onze klanten ook “Wizards of

Dit start met de vraag achter de vraag; het startpunt

van

een

succesvol

project

gesprekken maar ook binnen het proces van realisatie. Het model van Glenn is daarom naast een adviesmodel ook een salestool. Een ICT” te maken.

en

Glenn’s adviesmodel helpt onze klanten op

langdurige relatie met onze klanten. Het

een eenvoudige en overzichtelijke wijze de

antwoord zit verweven in het DNA van de

vraag achter de vraag te beantwoorden. Het

klant. Het business model, de strategie en

visualiseert wat wij denken, bespreken met

doelstellingen op korte, midden en lange

de klant en in overweging nemen als we de

Jeroen Bol en Jan Gerard Snip SPING BV - 8 juni 2012

7

I N HO UD SO P GAVE

1 I n leidin g .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 12 1 .1 A anleiding.. .................................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 1 .1 .1 Perso o nl i j k............................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 1 .1 .2 SPI NG ................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 1 .2 Probleem st e l l i n g........................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 1 .3 Doelst el l i ng.. ................................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 1 .4 Onderzo e ksv ra a g e n de e l v ra ge n.. ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 1 .4 .1 Onde rz o e ksv ra a g................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 1 .4 .2 Dee l v ra ge n . .......................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 1 .5 Onderzo e ksm e t h o de . .................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 1 .6 Afbaken i n g................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 1 .7 Leeswijz e r .................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

2 A daptive d e s i g n .. . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 18 2 .1 Wat is ada pt i v e de si gn?.. ............... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 2 .2 Waarom m o e t a da pt i v e de si gn t o e g e p a s t w o rd e n ?.. . . . . . . . . . . . . . 18 2 .2 .1 Lere n v a n h e t v e rl e de n.. ......... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 2 .2 .2 Het e f fe ct v a n v e ra n de re nd ge b r u i k v o o r a p p a r a te n.. . . . . 19 2 .3 Adaptive fra m e wo rks.. ................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 2 .3 .1 We b ...................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 2 .3 .2 N ati v e . ................................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 2 .4 Conclusi e..................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

3 C r iter ia v a n s t a ke h o l d e rs. . . . . ............................ 24 3 .1 Criteria v a n o pdra ch t ge v e rs.. ......... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 3 .1 .1 Zicht ba a rhe i d / v i n dba a rh e i d.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 3 .1 .2 Bere i k . ................................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 3 .1 .3 On de rsche i de n d.................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 3 .1 .4 Vast ho ude nd........................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 3 .1 .5 Bu dge t.. ............................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 3 .1 .6 Inko m st e n ............................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 3 .1 .7 Moge l i j kh e de n v a n h e t a ppa raa t.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 3 .2 Conclusi e..................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

4 I n v lo ed v a n c ri t e ri a o p d e ke uze vo o r e e n a da pti ve

fr am ewo rk t y p e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 36

4 .1 Zicht baarhe i d/ v i n dba a rhe i d........... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 4 .1 .1 Ople v e rt i j d ............................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 4 .1 .2 Merk ..................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 4 .1 .3 Mon d-t o t -m o ndre cl a m e........... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 4 .1 .4 Dist ri but i e ka na a l................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 4 .2 Bereik . . ....................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

8

4. 3 O n d e r s c h e i d e n d.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 8 4. 3. 1 O n tw e r p .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 8 4. 3. 2 M o g e l i j k h e d e n van he t apparaat.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 8 4. 3. 3 Pe r f o rm a n c e .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 9 4. 3. 4 Vi n d b a a rh e id.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 9 4. 3. 5 O f f l i n e to e ganke lijk.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 9 4. 3. 6 B e tro u w b a ar.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 9 4. 4 Va s th o u d e n d.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 0 4. 4. 1 O n d e r s c h e i de nd.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 0 4. 4. 2 Do o ro n tw i k ke ling.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 0 4. 4. 3 M o g e l i j k h e d e n van he t apparaat.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 0 4. 4. 4 M i g re re n v an de do e lgro e p. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 1 4. 5 B u d g e t.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 1 4. 5. 1 O p l e v e r ti j d .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 1 4. 5. 2 Di s tr i b u ti e kanaal.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 1 4. 6 I n ko m s te n .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 3 4. 6. 1 To e g e v o e g d e w aarde.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 3 4. 6. 2 Do e l g ro e p i nfo rme re n.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 3 4. 6. 3 Di s tr i b u ti e kanaal.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 3 4. 7 M o g e l i j k h e d e n v an he t apparaat.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 3 4. 8 C o n c l u s i e.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 4

5 Advi e sm o de l voor d e keuz e van een ad ap ative

fra m e w o rktype .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

5. 1 O p b o u w v a n h e t advie smo de l.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 8 5. 1. 1 O n d e r z o e k . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 9 5. 1. 2 Re ke n m o d el . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 9 5. 1. 3 Vi s u e l e re p re se nt at ie .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 0 5. 2 Vi s u e l e re p re s e nt at ie .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 0 5. 2. 1 S a m e n v a ttend advie s.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 0 5. 2. 2 Va n u i t d e c rit e ria.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 1 5. 2. 3 Va n u i t d e f r ame w o rk t ype n.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 1 5. 3 To e ts i n g v i a c a s e s.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 2 5. 3. 1 A p p l i c a ti e ĂŠ ĂŠ n.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 2 5. 3. 2 A p p l i c a ti e t w e e.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 3 5. 3. 3 A p p l i c a ti e drie.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 5 5. 4 S W O T- a n a l y s e v an he t mo de l.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 7 5. 4. 1 S te r k te n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 7 5. 4. 2 Zw a k te n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 7 5. 4. 3 Ka n s e n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 7 5. 4. 4 B e d re i g i n g en.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 7 5. 5 C o n c l u s i e.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 8

6 C o n c l u s i e e n a a n b e v e l i nge n.. ............................ 62 6.1 Co ncl u si e..................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 6.2 Aa nbe v e l i n ge n.. ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

R e f e re n t i e s .. . . . . . . . . . . . . . . . ....................................... 68 Bi j l a g e A : B e g ri p p e n l i j s t...................................... 72 Bi j l a g e B : O p l e v e rt i j d. . ........................................ 73 Bi j l a g e C : Ge s p re kke n . ........................................ 83 Bi j l a g e D : C ri t e ri a v a n g e brui ke rs......................... 84 Bi j l a g e E : Ap p a ra a t m o ge l i j khe de n........................ 91 Bi j l a g e F: Z i c h t b a a rh e i d /vi ndba a rhe i d.. .................. 94 Bi j l a g e G: O n t w i k ke l i n g va n be e l dsc he rm e n............ 98

Bi j l a g e H : Ko s t e n w e b s erve r . . .............................. 100

Bi j l a g e I: R e ke n m o d e l.. . ...................................... 101

9

1

INLEIDING

Wizards of ICT

1 INL E IDING

BEGRIPPEN De begrippen die geïntroduceerd worden in een hoofdstuk, worden per hoofdstuk

1.1 Aanleiding

1.1.2 SPING

1.1.1 Persoonlijk

Volgens SPING zijn snelheid, wendbaarheid

In de laatste twee jaar van mijn opleiding ben

en expertise nodig om succesvol te zijn in de

gedefinieerd. Daarnaast zijn de definities ook

ik steeds meer betrokken geraakt bij mobiele

ICT-wereld. In SPING’s visie moeten klanten

terug te vinden in bijlage A: “Begrippenlijst”.

apparaten. Tot een jaar geleden beperkte zich

zich niet druk maken over technologie en

dit vooral in het gebruik en het ontwikkelen

oplossingen. Klanten moeten zich richten op

Stakeholder

van webapplicaties.

hun doelstellingen en hun eigen klanten.

Stakeholder is een persoon of organisatie

ben ik begonnen om native applicaties te

die invloed ondervindt (positief of negatief)

ontwikkelen. Tegelijkertijd is toen de discussie

SPING volgt die wereld, houdt het overzicht,

of zelf invloed kan uitoefenen op een project.

op

adviseert, legt duidelijke keuzes voor en

het

internet

over

Een

jaar

responsive

geleden

design

geëxplodeerd, dit komt omdat de specificaties

realiseert

Adaptive design

van de gebruikte apparaten steeds meer

commercieel

de

beste

Adaptive design is in het kort om de user

uiteen ging lopen (Lustig, 2011).

doelstellingen van hun klanten.

zo veel mogelijk verschillende apparaten.

Deze discussie is nog steeds bezig en is één van

SPING is in 2002 opgericht als spin-off van

In hoofdstuk 2 wordt dit begrip verder

de onderdelen die adaptive design vormen.

KPN-research en heeft zich ontwikkeld tot een

uitgelegd.

Voor mijn Innovation Lab aan de Hogeschool

volwaardig ICT bedrijf met expertise op het

Rotterdam ben ik met veel belangen en

gebied van de bouwstenen in figuur 1.1.

en

oplossing. aansluitend

Technisch, op

de

experience zo goed mogelijk te vervullen op

Responsive design

criteria bezig geweest om tot een concept te

Responsive design is één van de onderdelen

komen. Tijdens het proces werd benadrukt

van adaptive design. Responsive design

dat criteria en belangen erg belangrijk zijn.

richt zich op het aanpassen van de lay-out

Vervolgens heb ik tijdens de minor Mobile Life

voor verschillende beeldschermen om zo bij

de link gelegd tussen het businessmodel en

te dragen aan de user experience.

mobiele applicaties. Deze twee aspecten vond ik zo interessant dat ik ze mee heb genomen

Framework Een

collectie

in mijn scriptie. van

softwarecomponenten

voorgedefinieerde waarbinnen

uniforme aanpak is doorgevoerd.

12

een

SPING heeft twee verschillende manieren om inkomsten te genereren:

Bij SPING is de keuze op het moment van schrijven gebaseerd op

als projectbureau en als incubator voor nieuwe ondernemingen.

ervaring en het gevoel wat SPING heeft bij een framework. Dit maakt

Het projectbureau SPING levert maatwerk software-oplossingen voor

het lastiger om inzicht te krijgen hoe de keuzes gemaakt zijn en hoe de

A-merken, middelgrote bedrijven en start-ups. Voor deze klanten

criteria vervult worden. Dit kan problematische gevolgen hebben als de

realiseert SPING applicaties en serveroplossingen.

criteria die minder ingevuld zijn later toch belangrijk blijken te zijn.

Applicaties

1.3 Doelstelling

de klanten van de opdrachtgevers. Voorbeelden hiervan zijn applicaties

gemaakt, wat verschillende problemen met zich mee brengt. Het

voor web, smartphones, tablets en social Media.

eerste probleem is dat de keuze van een frameworktype verkeerd kan

Applicaties bij sping zijn de zichtbare en tastbare ICT-oplossingen voor

De keuze van een frameworktype wordt vaak op ervaring en gevoel

zijn doordat de inschatting niet klopt. Het tweede probleem is dat het

Serveroplossingen

moeilijk uit te leggen is aan de opdrachtgever waarom een bepaald

De serveroplossingen zijn schaalbare platformen die onzichtbaar en

frameworktype gekozen is. Een adviesmodel moet deze problemen

ontastbare ICT-oplossingen zijn voor bedrijven. De activiteiten die SPING

oplossen. De belangrijkste criteria van de stakeholders dienen als

verricht zijn:

uitgangspunt om tot een keuze te komen.

1. Automatiseren of ondersteunen van bedrijfs(kritische) processen.

2. Integratie

en

communicatie

met

andere

IT-

en

telecommunicatiesystemen.

3. Ontsluiten en aansturing van hardware (videosystemen, sensoren).

4. Internetdiensten

1.2 Probleemstelling

Elke opdrachtnemer — zoals SPING — die frameworks gebruikt, zal voor de vraag komen te staan welk framework ze het beste kunnen gebruiken. Niet elk framework voldoet namelijk even goed in de criteria van de stakeholders. Daardoor moet een opdrachtnemer een fundamentele keuze maken via welk framework ze de applicatie gaan ontwikkelen. Binnen deze keuze worden er afwegingen gemaakt tussen de web, native en hybrid frameworks.

13

1 I N L E I DING

1.4 Onderzoeksvraag en deelvragen

1.7 Leeswijzer

doelstelling vertaald is naar een onderzoeksvraag. Om de hoofdvraag

beantwoorden van de hoofdvraag: “Hoe kan op basis van de stakeholders

makkelijker te beantwoorden is de vraag opgedeeld in deelvragen.

criteria een adviesmodel gemaakt worden om een adaptive framework

Om deze doelstelling te behalen is onderzoek nodig, daarom is de

1.4.1 Onderzoeksvraag

Het onderzoek is opgebouwd uit 6 hoofdstukken en richten zich op het

te kiezen?”. Ieder hoofdstuk beantwoord minimaal één deelvraag.

Hoe kan op basis van de stakeholders criteria een adviesmodel gemaakt

Hoofdstuk 1 Inleiding:

worden om een adaptive frameworktype te kiezen?

Hoofdstuk 1 beschrijft de aanleiding en opdracht van het onderzoek.

1.4.2 Deelvragen

Hoofdstuk 2 Adaptive design

1. Waarom moeten de frameworks adaptive zijn?

Hoofdstuk 2 beschrijft wat adaptive design is en waarom het toegepast

2. Welke adaptive frameworktypen zijn er?

moet

3. Welke criteria hebben de stakeholders?

“Waarom moeten de frameworks adaptive zijn?” en “Welke adaptive

4. Hoe worden de criteria vervult binnen de frameworktypen?

frameworktypen zijn er?”

worden.

Dit

hoofdstuk

beantwoordt

de

onderzoeksvragen

5. Welk model kan de criteria omzetten naar een richtlijn?

1.5 Onderzoeksmethode

Hoofdstuk 3: Criteria van stakeholders: Hoofdstuk 3 bevat de keuzes en onderzoek van de criteria van de

Het onderzoek zal voornamelijk verlopen via literatuuronderzoek

stakeholders en geeft antwoord op de vraag: “Welke criteria hebben

en via gesprekken met collega’s en klanten van SPING. Als via het

de stakeholders?” Deze criteria gelden als uitgangspunt voor het

literatuuronderzoek weinig tot geen materiaal is voor een belang zal dit

adviesmodel.

via gesprekken achterhaald en/of geverifieerd worden.

1.6 Afbakening

Hoofdstuk 4: Invloed van criteria op de keuze voor een adaptive frameworktype

Het onderzoek richt zich op de mobiele besturingssystemen Android,

Er is nog geen relatie tussen de criteria uit hoofdstuk 3 en het te kiezen

iOS, Blackberry en Windows Phone. Daarnaast is onderzocht hoe het

framework. Hoofdstuk 4 brengt deze relaties in kaart en zet deze uiteen:

gebruik van apparaten zich in de toekomst ontwikkelt.

criteria van de stakeholders en hoe deze de keuze voor een framework beïnvloedt. Dit beantwoord de onderzoeksvraag “Hoe worden de criteria vervult binnen de frameworktypen?”.

14

Hoofdstuk 5: Adviesmodel voor keuze van een adapative framework(type)

Hoofdstuk 5 geeft antwoord op de hoofdvraag “(Hoe) kan op basis van de stakeholders criteria een adviesmodel gemaakt worden om een adaptive framework(type) te kiezen?” en “Welk model kan de criteria omzetten naar een richtlijn?”

Hoofdstuk 5 beschrijft de opbouw, berekening, visuele representatie en toetsing via cases en swot analyse van het adviesmodel.

Hoofdstuk 6: Conclusie en aanbeveling Hoofdstuk 6 beschrijft de conclusies van het onderzoek en aanbevelingen voor eventueel vervolgonderzoek.

15

2

ADAPTIVE DESIGN

2 AD A PT IV E DESIGN

2.1 Wat is adaptive design?

BEGRIPPEN Progressive enhancement

Het doel van adaptive design is om de user

Progressive Enhancement is het principe

experience zo goed mogelijk te vervullen op zo

om

veel mogelijk verschillende apparaten. Salimien

te

beginnen

met

de

content

en

vanuit daar de functies toevoegen voor

zegt hierover het volgende:

2.2.1 Leren van het verleden

In de periode van het jaar 2000 tot 2002 werd er door webdesigners vooral ontworpen

bepaalde browsers die de mogelijkheden ondersteunen om de user experience te

2.2 Waarom moet adaptive design toegepast worden?

op een resolutie van 800 x 600 pixels. De voornaamste reden hiervoor was één statische

Een netwerk van allerlei apparaten die

“we aim to deliver the best possible experience to the widest possible audience.

Also: “Adaptive design” shouldn’t be mixed with “Adaptive layout” which is a completely different thing.

onderling verbonden zijn en met elkaar

- Salminen (2012)

beeldschermen en schermresoluties — de

verbeteren (Dwyer, 2009).

Internet of Things

kunnen communiceren (Homan & Landman, 2012).

lay-out te ontwikkelen die door de meeste apparaten

goed

werd

weergegeven.

Deze

werkwijze zorgde ervoor dat in 2003 — waar gebruikers de beschikking kregen over grotere helft van de gebruikers witruimte op zijn/haar

Daarnaast heeft hij gedefinieerd dat adaptive

scherm kreeg (Bijlage G: “Ontwikkelingen van

design tot stand komt door twee uitgangspunten:

de beeldschermen”). De designers hadden

Ubiquitous computing

progressive enhancement en responsive design

op een lagere resolutie ontworpen en niet

Apparaten die passen in de menselijke

(figuur 2.1).

geanticipeerd op de snelle ontwikkelingen van

omgeving in plaats van mensen te forceren

de beeldschermen.

zich aan te passen aan de omgeving van het apparaat (York & Pendharkar, 2004, p.771–797) Dit hoofdstuk beschrijft wat adaptive design is en waarom het toegepast moet worden. Het doel van dit hoofdstuk is antwoord te geven op de onderzoeksvragen “Waarom moeten de frameworks adaptive zijn?” en “Welke soorten frameworks zijn er?”

18

Figuur 2.1: Adaptive design onderdelen (Salminen, 2012)

2.2.2 Het effect van veranderend gebruik voor apparaten

dat in 2013 meer mobiele apparaten

Voorbeeld mobiele telefoon gebruik

worden gebruikt dan computers. In 2015

Mobiele telefoons zijn niet de enige mobiele apparaten,

Technologie en de vraag van gebruikers

voorspellen ze zelfs dat smartphones

maar het geeft wel aan hoe gebruik van apparaten kan

verandert,

mee

en tablets vier keer meer gebruikt gaan

veranderen in de loop van de tijd. Opta (2011) heeft

veranderen. In figuur 2.2 is te zien dat

worden dan computers (Clarck & Cearley,

onderzocht dat in Nederland van de periode 2008 tot

apparaten divers zijn. Naast de nieuwe

2012).

2010 een stabiel verbruik was in belminuten (figuur

apparaten

waardoor

gaan

apparaten

bestaande

2.3). Tegelijkertijd groeide de hoeveelheid SMS berichten

apparaten anders gebruiken, waardoor

gebruikers

die verstuurd waren. Na 2010 is dit sterk afgenomen.

hetzelfde

ander

In dezelfde tijd was het verbruik van mobiel internet op

doel gebruikt wordt. Voorbeelden van

apparaat

voor

een

zijn hoogst. Na 2010 ontstond een lichte daling van het

ontwikkelingen die nu plaatsvinden zijn:

internetgebruik, de reden hiervan kan zijn dat onbeperkt

1. Mobiele apparaten nemen de plaats

internet bij het merendeel van de abonnementen niet meer

van de PC in

afgesloten kon worden. Het aantal MiB werd gelimiteerd

2. Content is niet langer apparaat, tijd en

en data werd in verhouding duurder.

plaatsgebonden 3. Gebruikers

gebruiken

meerdere

14000000

apparaten tegelijk

12000000

Mobiele apparaten nemen de plaats van de PC in

10000000 8000000

In kwartaal vier van 2010 zijn 9 miljoen meer mobiele apparaten verscheept dan

6000000

computers; twee jaar eerder dan voorspeld.

4000000

Bango vermeld dat er 600% groei is

2000000

geweest van mobiele websites in het jaar

Belminuten x 1000 data x 1000 MB sms x 1000

0

2010 (Daly, V, 2010). Webmail aanbieders

2008

hebben gemerkt dat de mobiele bezoeken

2009

2010

2011

Figuur 2.3: Verloop van mobiele telefoon gebruik. (bron: Opta, 2011)

met 36% zijn gestegen in 2010. Deze trend zet zich door naar de voorspelling Figuur 2.2 Verschillende apparaten

19

2 AD A PT IV E DESIGN

Effect voor de game-industrie

Consumenten kijken niet langer alleen televisie op een televisietoestel.

De game-industrie merkt veel van de verandering naar de mobiele

Het is mogelijk om televisie te kijken op tablets en mobiele telefoons.

markt. Bij de London Games Conference is een enquête gehouden onder 1.000 personen, waaruit bleek dat iOS (17%) de meeste invloed uitoefent op de gamemarkt (Verdi, 2011, Purchese, 2011).

Televisie kijken wordt steeds interactiever en minder plaats en tijdgebonden: jaartal percentage huishoudens

‘on-demand’. Ook aanbod van content (zoals zenders) 2010 het2011 2012 2013 8%

20%

36%

56%

is te personaliseren. De verwachtingen zijn dat in 2013 meer dan de

De volgorde was verder: de Wii (7%), Xbox Live (3%), PlayStation 1

helft van de huishoudens een televisie met internetaansluiting heeft

(3%) and Steam (2%).

(Olsthoorn, 2011). In figuur 2.5 is te zien hoe het marktaandeel van

percentage huishoudens toeneemt. met televisies met internetaansluiting

internetaansluiting op televisie

Content is niet langer apparaat, tijd en plaatsgebonden

Er wordt aangenomen dat smartphones alleen onderweg gebruikt

60% 50%

40%

worden. Een aanname die onjuist is. Volgens de enquête van Compete

30%

(2010) gebruikt 84% van de ondervraagden hun smartphone ook thuis.

20%

Hierdoor moet dezelfde inhoud worden weergegeven en moet het niet zo zijn dat inhoud verborgen wordt als het op andere apparaten

10% 0% 2010

2011

2012

2013

weergegeven wordt. Het is wel mogelijk om de inhoud anders weer te

Figuur 2.5: percentage huishoudens met internetaansluiting op televisie (bewerkt van

geven. In figuur 2.4 staat een overzicht van waar de ondervraagde de

Olsthoorn, 2011)

Gebruik

smartphone nog meer gebruikt.

90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%

Voorbeeld: KPN Een goed voorbeeld van een bedrijf dat bezig is met deze veranderingen is KPN, die interactieve televisie aanbiedt. Spotify en de mogelijkheid om televisie te kijken op tablet en telefoons wordt meegeleverd.

Voorbeeld: Google en Apple Google TV en Apple TV zorgen dat het web gebruikt kan worden op televisies. Eric Schmidt van Google zei dat het web en televisie in Activiteit

20

Figuur 2.4: Gebruik van smartphones bij activiteiten

elkaar over vloeien.

Gebruikers gebruiken meerdere apparaten tegelijk

2.3 Adaptive frameworks

Hybrid

Adaptive frameworks spelen in op de trend en zijn

Een hybrid framework is een combinatie van

De eerder beschreven verwachtingen hebben

in drie type te onderscheiden: web, native en hybrid.

webtechnologie die uitgevoerd wordt in de browser

raakvlakken met ubiquitous computing (ubicomp),

en een native framework. Binnen hybrid zijn twee

waarbij de gebruiker niet meer naar een bepaald

2.3.1 Web

apparaat hoeft te lopen om een doel te vervullen.

Een web framework is een combinatie van een

webtalen en worden uitgevoerd in een onzichtbare

Een gebruiker kan van de apparaten gebruik

template waarmee gewerkt kan worden, de

browser (webview). Via het native framework

maken die hij of zij op dat moment wilt gebruiken.

programeertaal die uitgevoert wordt in de browser

kan JavaScript dan de apparaat mogelijkheden

De gebruiker hoeft niet één apparaat te gebruiken,

of op de server. In dit onderzoek is de server

aanspreken (Clark et. al. 2011). De andere techniek

interactie tussen apparaten volgens Internet of

programmeertaal Ruby on Rails gebruikt omdat

maakt gebruik van native user interface elementen

Things komt steeds meer voor.

SPING hiermee programmeert. Responsive design

en stuurt deze aan via JavaScript.

technieken mogelijk: De meeste programmatuur zijn

wordt volledig door de template afgehandeld en het progressive enhancement gedeeltelijk.

2.4 Conclusie

Daarnaast wordt een gedeelte van het progressive

Adaptive

Samsung is erg actief bezig om de televisies

enhancement

goed mogelijk te vervullen op zo veel mogelijk

te verbinden met andere apparaten. Deze

Binnen het W3C is nog veel discussie over hoe

verschillende

technologie integreren ze ook in de tablets en

ze het responsive gedeelte kunnen verbeteren,

daarmee een mogelijkheid om de applicatie aan te

telefoons die ze produceren. Zo kan er gebruik

omdat bepaalde elementen nog niet goed genoeg

passen aan de huidige ontwikkelingen:

gemaakt worden van videostreaming tussen

geoptimaliseerd zijn.

1.

Voorbeelden

van

apparaten

tegelijkertijd worden gebruikt

die

de apparaten, maar ook als afstandbediening

afgehandeld

door

de

browser.

design

is

de

apparaten.

user

experience

Adaptive

design

zo is

mobiele apparaten nemen de plaats van de PC in

of extra sensoren (Arthur, 2012). Apple TV

2.3.2 Native

en Google TV maken gebruik van Android

Een native framework is gericht op één specifiek

en iOS apparaten om deze te gebruiken als

besturingssysteem.

afstandbediening. Daarnaast is gezorgd dat

besturingssysteem een andere adaptive applicatie

inhoud makkelijk uit te wisselen is tussen de

gebouwd worden, wat het bereik kleiner maakt

verschillende apparaten.

dan het web. De onderdelen responsive design en

De verwachting is dat deze ontwikkelingen steeds

progressive enhancement zijn meestal uitgebreider

sneller gaan. De frameworks die het mogelijk

uitgewerkt dan bij de web frameworks. De

maken om de applicatie te optimaliseren voor deze

ontwikkelingen van de talen gaat harder omdat een

ontwikkelingen zijn: web, native en hybrid.

2.

Hierdoor

moet

voor

elk

content is niet langer apparaat, tijd en plaatsgebonden

3.

gebruikers gebruiken meerdere apparaten tegelijk

gesloten omgeving minder lange discussie heeft.

21

3

CRITERIA VAN STAKEHOLDERS

3 CR I TER IA VAN STAK EHOLDE RS

de criteria. Hoofdstuk 3 bevat de keuzes en

het businessmodel zijn de doelen naar criteria

BEGRIPPEN

onderzoek van de stakeholders criteria en geeft

vertaald voor het framework. In figuur 3.1

Progressive enhancement

antwoord op de vraag: “Welke criteria hebben

staat een overzicht van het proces hoe criteria

Progressive enhancement is het principe om

de stakeholders?”.

ontstaan.

te beginnen met de content en vanuit daar functies toevoegen voor bepaalde browsers

Opdrachtgever is belangrijkste

die de mogelijkheden ondersteunen om

stakeholder

de user experience te verbeteren (Dwyer,

De stakeholders die de criteria vormen bij een

2009).

project zijn: de opdrachtgever, de gebruiker

Businessmodel

Organisatie

Strategie

Doelstellingen

Criteria

Applicatie

en de opdrachtnemer. Doordat tijdens het Internet of Things

onderzoek meer inzicht is verkregen in de

Een netwerk van allerlei apparaten die

omvang van de criteria, is besloten om de

onderling verbonden zijn en met elkaar

criteria en de invulling bij het framework voor

kunnen communiceren (Homan & Landman,

één stakeholder te onderzoeken.

2012).

Deze keuze zorgt voor een verdere verdieping De ontwikkelingen in hoofdstuk 2 zullen zich

in het onderzoek, waardoor de kwaliteit van

doorzetten in de toekomst, waardoor dit een

het onderzoek beter wordt. SPING vindt de

steeds belangrijker onderwerp wordt. Omdat

opdrachtgever

de doelstellingen van de stakeholders het

hij

uitgangspunt van een project is, moet de

moet worden. Als de doelstellingen van de

keuze van een adaptive framework bepaald

opdrachtgever worden behaald, beschouwd

worden aan de hand van deze doelstellingen.

SPING het project als geslaagd.

Als een framework beter aansluit bij de doelstellingen zullen de doelen beter gehaald kunnen worden. Om te bepalen welk framework

24

bepaald

of

het de

belangrijkste, applicatie

omdat

gerealiseerd

3.1 Criteria van opdrachtgevers

Figuur 3.1: Proces van businessmodel naar criteria.

Businessmodel als uitgangspunt voor criteria

Doordat de doelstellingen uit het businessmodel

De opdrachtgever komt meestal naar SPING

van

de

opdrachtgever

komen,

besteedt

het beste bij de doelstellingen past, wordt de

toe, omdat ze doelstellingen willen bereiken

SPING veel aandacht aan het begrijpen van

doelstelling opgesplitst in een aantal criteria.

door middel van ICT. De doelstellingen die

zijn businessmodel. Opdrachtgevers zijn zich

De beoordeling van de frameworks wordt

de opdrachtgever heeft komen voort uit het

echter niet altijd bewust dat de doelstellingen

in hoofdstuk 4 uitgevoerd aan de hand van

businessmodel van zijn/haar organisatie. Vanuit

van de applicatie afhankelijk zijn van het

businessmodel. SPING’s missie is daarom om

1 Klantsegment

de opdrachtgever bewust te maken welke

De

onderdelen van het businessmodel vervult

opdrachtgever zich met de waardepropositie

kunnen worden met de applicatie.

op richt.

De werking van het businessmodel met

2 Klantrelaties

De kern competenties van een bedrijf die nodig

betrekking tot applicaties is bevestigd vanuit

Klantrelaties kunnen worden gebruikt om

zijn voor het uitvoeren van het businessmodel.

de minor Mobile Life aan de Hogeschool

nieuwe klanten te krijgen en om verkoop

Rotterdam. In deze module zijn verbanden

binnen de klantenkring te stimuleren

mensen

5 Resources of

organisaties

waar

de

De resources maken het mogelijk om de waardepropositie te realiseren.

6 Kernactiviteiten

7 Key partners

getrokken tussen het businessmodel en de applicatie.

Leveranciers en partners die nodig zijn om het businessmodel te laten werken

3 Waardepropositie Waarde die geleverd wordt door middel

Bouwstenen van het businessmodel

van producten of diensten aan de klant.

8 Inkomsten

Klantproblemen kunnen opgelost worden en

De

klantbehoeftes vervult worden.

transacties of terugkerende inkomsten.

begrepen worden uit welke bouwstenen een

4 Kanalen

9 Kosten

businessmodel bestaat.

De manier waarop een bedrijf in contact komt

Om een businessmodel te laten werken zijn er

met haar klanten. Het contact kan lopen via

kosten. Per businessmodel kunnen er ander

marketing en distributie kanalen..

soort kosten gemaakt worden.

Om

de

vertaling

businessmodel

te

van

maken

de

tussen

opdrachtgever

het en

inkomstenstromen

zijn

verdeeld

in

de criteria aan de applicatie moet eerst

Het

businessmodel

heeft

een

aantal

bouwstenen die het mogelijk maken voor de opdrachtgever om waarde te leveren en te

7 key partners

behouden (Osterwalder & Pigneur, 2009). De

2 klantrelaties

werking tussen de bouwstenen is in figuur 3.2 inzichtelijk gemaakt. De bouwstenen in het businessmodel zijn hier kort behandeld:

5 resources

6 kernactiviteiten

3 waardepropositie

4 kanalen

9 kosten

winst

8 Inkomsten

1 klantsegment

Figuur 3.2: Model van Osterwalder (bewerkt van Raessens, 2008)

25

3 CR I TER IA VAN STAKE HOLDERS

Van businessmodel naar selectie van criteria voor adviesmodel Een

businessmodel

beschrijft

hoe

een

Tabel 3.1: Relatie tussen businessmodel en criteria voor adviesmodel

organisatie waarde creĂŤert, levert en behoudt.

X

X

X

X

Klantrelaties

X

X

X

X

X

X

X

X

x

X

bijdraagt. Een applicatie is namelijk een middel dat bijdraagt aan het businessmodel van een organisatie. Om deze reden zijn de businessmodel bouwstenen minder bruikbaar

Inkomsten

Klantsegment

hieraan

Budget

organisatie

Vasthoudend

een

Onderscheidend

van

Bereik

applicatie

Zichtbaarheid/ Vindbaarheid

Maar beschrijft in mindere mate hoe een

voor het adviesmodel.

De criteria zijn geclusterd op basis van de bronnen in dit hoofdstuk met als leidraad de boeken van Osterwalder & Pigneur (2009) en Riezebos & van der Grinten (2011). Gesprekken

Waardepropositie

over deze criteria hebben plaatsgevonden tussen opdrachtgevers, business manager en

Kanalen

X

X

project manager van SPING. De geclusterde criteria

zijn:

zichtbaarheid/vindbaarheid,

Resources

bereik, onderscheidend, vasthoudend, budget en inkomsten. In (tabel 3.1) is weergegeven hoe

Kernactiviteiten

de criteria bijdraagen aan het businessmodel van een organisatie.

Key partners

Naast de gevonden criteria is vanuit de

Inkomsten

business

manager

en

project

26

niet

gerealiseerd

X

manager

aangegeven dat sommige concepten van opdrachtgevers

X

kunnen

Kosten

X

worden zonder apparaat mogelijkheden. De

deze fouten niet snel gerepareerd worden kan

merkbeeld in 3 niveau’s opgedeeld (bijlage C:

wens was van deze managers om dit onderdeel

negatieve zichtbaarheid ontstaan. Meer uitleg

“gesprekken”):

toe te voegen in het model, omdat het veel

over hoe de oplevertijd tot stand komt kan

1. kleuren, geluid en afbeeldingen

invloed heeft op de keuze van het framework.

gevonden worden in bijlage B: “oplevertijd”.

2. merk specifieke animaties

Daarom

komt

apparaat

mogelijkheden

als

3. merk specifieke navigatie.

criteria terug in het onderzoek.

Voorbeeld

3.1.1 Zichtbaarheid / vindbaarheid

negatieve

door beveiligingsfout

zichtbaarheid

Kleuren, geluid en afbeeldingen Door middel van kleuren, geluid en afbeeldingen

Om het klantsegment van de opdrachtgever te

Whatsappstatus.net

dat

kunnen mensen zich binden aan het merk

bereiken is het belangrijk dat de zichtbaarheid

de status van andere gebruikers van

(Lacerda, 2004). Riezebos & van der Grinten

en vindbaarheid van de applicatie optimaal

Whatsapp gewijzigd kon worden. WhatsApp

(2011) hebben een merk als volgt gedefinieerd:

is. De zichtbaarheid zorgt ervoor dat het

blokkeerde vervolgens het ip adres van de

zorgde

ervoor

behandelt worden is een indeling ontstaan

week werd het lek gedicht, maar intussen

“Een merk is een teken (naam en/of logo) dat in staat is de waren of diensten van een onderneming - dan wel de organisatie zelf - te onderscheiden en dat in materiële dan wel immateriële zin een zekere betekenis voor de doelgroep heeft”

van vier factoren: oplevertijd, merk, mond-tot-

ontstond er wel veel negatieve publiciteit.

- Riezebos & Van der Grinten, 2011, p. 18

mondreclame en distributiekanalen.

Tweakers.net (2012), Nu.nl (2012) en zelfs

klantsegment

de

website. Dit hield de crackers niet tegen,

applicatie in zowel positieve als negatieve zin.

in

aanraking

komt

met

want er kwam een applicatie uit voor

Dit heeft vervolgens invloed op de klantrelaties.

Windows, waardoor iedereen op zijn eigen

Vanuit meerdere bronnen die in dit criterium

ip adres de status kon wijzigen. Binnen een

Oplevertijd

de NOS (2012) hebben aandacht aan het

De kracht van een logo

lek besteedt.

Schlosser (2001) heeft aan 7000 mensen

Nadat de applicatie voor de eerste keer is opgeleverd

moet

de

applicatie

makkelijk

vindbaar zijn om zo de zichtbaarheid te stimuleren.

Nadat

de

applicatie

langer

gevraagd of ze figuur 3.3 konden herkennen.

Merk

Meer mensen herkende het McDonalds logo dan het christelijk kruis.

Een merk specifieke uitstraling helpt aan de

beschikbaar is, blijft een korte oplevertijd

zichtbaarheid van de applicatie. Gebruikers

alsnog belangrijk. De kans dat functionele en

kunnen de specifieke stijl herkennen en kunnen

beveiligingsfouten in de applicatie zitten is

dit associëren met een specifieke applicatie.

namelijk altijd aanwezig (Axelrod, 2011). Als

Bij het realiseren van een applicatie wordt het

Figuur 3.3: McDonalds & Christelijk kruis

27

3 CR I TER IA VAN STAKE HOLDERS

Merk specifieke navigatie

Voorbeeld: Draw Something

die

De navigatie kan ook bepalend zijn van

Draw something had binnen 10 dagen 1,2

anders zijn dan dat de gebruikers gewend

hoe een merk zichtbaar is. In het geval van

miljoen downloads. Dit is mede te danken

zijn, hierdoor zijn de animaties herkenbaar en

Flipboard is de navigatie erg verweven met de

aan het sociale aspect van het delen binnen

kunnen de gebruikers ze direct koppelen aan

animaties. Op een artikeltitel/afbeelding kan

de applicatie (Shontell, Februari 2012). De

het merk. De zichtbaarheid is in zo’n geval erg

geklikt worden, waardoor het volledige artikel

maker van het spel zegt hier het volgende

afhankelijk van de unieke animatie.

verschijnt.

over:

Merk specifieke animaties Sommige

merken

hebben

animaties

Teruggaan

naar

het

overzicht

gebeurt via een pinch-to-zoom out beweging.

Voorbeeld merk animaties: Flipboard

Om naar de volgende pagina te gaan kan een

Flipboard heeft een eigen animatie in zijn

swipe beweging worden uitgevoerd.

applicatie, die uniek is voor het merk. Het overflippen in het midden van de interface is zelfs zo uniek, dat de naam van de applicatie

Mond-tot-mondreclame

“Part of the genius behind his app is that it requires two people to play. Most games, like Angry Birds, can be played alone.”

Gebruikers kunnen de applicatie delen door

er mee verbonden is. In figuur 3.3 wordt er

aan elkaar hun mening te vertellen over de

een idee gegeven van hoe de animatie in zijn

applicatie. Het voordeel hiervan is dat de

werk gaat. Om de animatie te zien kan de

applicatie zich kan verspreiden zonder veel

webpagina flipboard.com bezocht worden.

moeite in de zichtbaarheid te steken.

- Porter (Maart 2012, bron: Shontell, 2012)

Distributiekanalen

Door te zorgen dat distributiekanalen aansluiten bij

het

klantsegment

kan

de

applicatie

gevonden worden. De zichtbaarheid van de

Figuur 3.4: Flipboard animatie (bron flipboard.com) Mondtot-mondreclame

De applicatie kan mond-tot-mondreclame ook

applicatie hangt af van welk distributiekanaal

stimuleren. Binnen de applicatie kan er voor

gekozen wordt en hoe populair de applicatie

gezorgd worden dat gebruikers de applicatie

is

gaan delen of inhoud binnen de applicatie

Één

delen. Als een applicatie dit goed uitwerkt,

volledige klantsegment bedienen, waardoor

zal de applicatie sneller zichtbaar worden dan

verschillende

applicaties die geen deel element hebben.

moeten

binnen

het

gekozen

distributiekanaal

kan

distributiekanaal. niet

distributiekanalen

worden.

Deze

altijd

het

gekozen

distributiekanalen

kunnen door de organisatie zelf opgezet worden of partners kunnen ingezet worden die al beschikken over een distributiekanaal.

28

3.1.2 Bereik

niet gedaan wordt of uiteindelijk niet blijkt te

kort omschreven om een richting te krijgen

Om een zo groot mogelijke afzet te realiseren

kloppen kan het zijn dat de gebruikersgroep

hoe de frameworks zich onderscheiden in de

moet de applicatie toegankelijk zijn voor

binnen een bepaalde tijd overstapt. Als dit

gebruikservaring. Meer informatie over het

een

zo’n

gebeurt dan kan de applicatie de doelgroep

onderzoek naar onderscheidend vermogen

het

klantsegment

niet meer bereikt.

kan terug gevonden worden in bijlage D:

groot

mogelijk van

de

publiek

binnen

opdrachtgever.

Als een applicatie niet compatibel is met

“criteria van gebruikers”.

een apparaat waarop de gebruiker het wil

Blackberry’s gebruikersgroep

zien, is de applicatie niet waardevol voor de

Als de gebruikersgroep nu Blackberry’s

potentiële klant. Het gevolg hiervan is dat de

gebruikt dan zal dit waarschijnlijk binnen

opdrachtgever potentiële klanten misloopt.

een jaar anders zijn. De fabrikant heeft

de gebruikers de taken kan vervullen. De

Nieuwe apparaten binnen het platform

bekend gemaakt dat in het vierde kwartaal

onderdelen die onderzocht zijn: ontwerp,

van 2011 20 procent minder Blackberry’s

mogelijkheden

zijn verkocht dan in dezelfde periode vorig

performance.

Bij de keuze voor de realisatie moet rekening

jaar. Het pingen op de Blackberry was onder

Usable (bruikbaar)

Met usable wordt bedoeld hoe makkelijk

van

het

apparaat

en

Findable (vindbaar)

gehouden worden met toekomstige apparaten.

jongeren erg populair totdat er op de andere

Ze kunnen een net iets andere specificatie

platformen dezelfde service mogelijk werd.

hebben of andere sensoren/functionaliteiten

Op de zakelijke markt vragen werknemers

vinden

hebben. De mogelijkheid bestaat dat de

steeds vaker om een Android of iPhone

distributiekanalen spelen hier een grootte

software wel werkt op toekomstige apparaten,

toestel. (Van der Kolk, 2012)

rol. Als een distributiekanaal dichter bij de

maar niet optimaal. Als geen rekening met nieuwe apparaten gehouden wordt kunnen de concurrenten die geanticipeerd hebben op

3.1.3 Onderscheidend

de gebruikservaring zo optimaal mogelijk te

ontwikkelen het marktaandeel overnemen.

maken. De factoren die de gebruikservaring in

(bruikbaar),

het

onderzoek

findable en

zijn:

behoeftes

voorziet.

De

Accessible (toegankelijk)

Gebruikers die geen internet signaal hebben

usable

kan het lastig zijn om de doelen te behalen die

accesible

ze moeten halen. Daarnaast zijn er mensen

(betrouwbaar).

met beperkingen waarvoor de toegankelijkheid

(vindbaar),

credible

hun

applicatie kunnen vinden.

De applicatie kan zich onderscheiden door

vormen

die

gebruiker ligt zal de gebruiker sneller de

deze veranderingen of later zijn begonnen met

Overstappen van platform

Gebruikers willen snel een applicatie kunnen

Het is belangrijk dat vooraf geanalyseerd

(toegankelijk)

wordt welke gebruiksveranderingen er spelen

Binnen het onderzoek wordt niet diep ingegaan

binnen de gebruikersgroep. Als de analyse

op deze gebruikservaring, maar wordt het

nog belangrijker is.

29

3 CR I TER IA VAN STAKE HOLDERS

Credible (betrouwbaar)

Doorontwikkeling

Mogelijkheden van het apparaat

applicatie blijft werken tijdens een bepaalde

om de applicatie met korte iteraties door te

belangrijk dat het framework in de toekomst

periode. Om de applicatie zo betrouwbaar

ontwikkelen. Door de update zo snel mogelijk

doorontwikkeld wordt. Als het framework

mogelijk te maken moeten fouten opgespoord

op te leveren zien gebruikers dat de applicatie

namelijk niet meer doorontwikkeld wordt

worden en zo snel mogelijk opgelost worden.

steeds beter wordt en zullen ze minder snel

dan kan het zijn dat de applicatie achter

geneigd zijn om naar de concurrent over

gaat lopen. Nieuwe gebruikerswensen en

te

technologie kunnen uiteindelijk niet meer

De betrouwbaarheid zorgt ervoor dat de

3.1.4 Vasthoudend

Één hoofdgedachten van het businessmodel

Concurrentie voorblijven is een goede reden

stappen.

Prahaled

en

Hamel

zeggen

hetvolgende over de concurrentievoordelen:

is om de waarde die geboden wordt ten opzichte

van

de

concurrenten

vast

te

geïmplementeerd worden. De concurrentie die voor een ander framework heeft gekozen kan dan wel door blijven ontwikkelen. Uiteindelijk

moeten

“De kern van strategie is die concurrentievoordelen sneller te creëren dan de concurrenten concurrentie voordelen kunnen nabootsen”

worden, onderscheidend moeten blijven en

- Prahalad, C.K. & Hamel, G beschreven door

Besluit een organisatie de applicatie toch te

Raessens (2008, p.28)

migreren naar een nieuw framework, kan het

houden. Om klanten zo goed mogelijk te bedienen ten opzichten van de concurrentie zal

de

applicatie

doorontwikkeld

toekomstgericht ontwikkeld moeten worden.

zal

de

concurrentie

het

marktaandeel

overnemen.

zijn dat de oude applicatie niet via hetzelfde

Onderscheidend

Om

Een applicatie die als eerst op de markt is

ontwikkelen

verbeterpunten

Gebruikers moeten op een andere manier

kan ingehaald worden door een applicatie die

geïdentificeerd worden. De organisatie kan

de nieuwe applicatie opzoeken, waardoor

zichzelf meer kan onderscheiden. Hierdoor

dit doen door problemen van gebruikers op te

de drempel wordt verhoogt om de nieuwe

kan tijdens de levensduur van een applicatie

lossen, gebruikers ideeën te laten aandragen

applicatie te gebruiken.

concurrentienadeel ontstaan, waardoor de

en door in gesprek te gaan met gebruikers. Een

doelgroep naar de concurrent gaat. Het is

bijkomend voordeel hiervan is dat gebruikers

dus belangrijk om de concurrentievoordeel

zich meer betrokken voelen bij de applicatie

te blijven behouden door onderscheidend te

en het merk (Riezebos & Van der Grinten,

blijven.

2011). Het resultaat is dat gebruikers minder

een

bepaalde moeten

applicatie de

door

snel zullen overstappen naar de concurrent.

30

Bij de keuze van een framework is het

te

distributiekanaal

geüpdatet

kan

worden.

3.1.5 Budget Afhankelijk

doelstellingen

van

de

en

interne

kostenstructuur,

kleine oplevertijd te hebben. Bedrijven gaan namelijk steeds meer met elkaar concurreren

beschikking om de kosten te dekken. Van dit

worden door de ontwikkelaars, hoe duurder de

op

budget kan de opdrachtnemer verschillende

applicatie wordt. Het is dus belangrijk dat de

de term “time-based competition” om het

onderdelen realiseren binnen een iteratie. Het

oplever- en updatetijd zo kort mogelijk is als er

belang van een snelle time-to-market van de

budget kan gespendeerd worden aan inhoud,

weinig budget is. In de bijlage B “oplevertijd”

concurrerende markt in het licht te zetten.

oplevertijd en kanalen. Niet elke opdrachtgever

staat meer informatie over hoe de oplevertijd

Veel technologie bedrijven concurreren op

kan evenveel geld besteden aan elk onderdeel,

bepaald wordt.

ontwikkelingstijd, om op die manier als eerste

budget

waardoor afhankelijk van het budget bepaalde onderdelen meer of minder aandacht krijgen (Osterwalde & Pigneur, 2009).

Inhoud

updatetijd

langer

is

bij

het

Het is voor veel bedrijven belangrijk om een

gekozen

bepaald

of

Oplevertijd

framework. Hoe meer uren er gewerkt moeten

een

hebben

Kosten zullen omhoog gaan als de oplever-

ter

organisaties

criteria

Oplevertijd

de

oplevertijd.

Stalk

(1988)

bedacht

de markt te veroveren.

Kanalen

Marketing

en

distributie

kanalen

naar

de gebruiker kosten geld, waarbij er per

Voorbeeld auto’s In de auto industrie heeft Clark (1989)

organisatie gekeken moet worden wat de

geschat dat elke dag dat er vertraging

Inhoud toevoegen aan de applicatie brengt

beste oplossingen zijn. De kosten kunnen

op loopt, het bedrijf $1 miljoen minder

kosten met zich mee. Deze kosten zijn

intern bij de opdrachtgever, opdrachtnemer

inkomsten

krijgt

voor

afhankelijk van het beheersysteem en de

of bij een externe gespecialiseerde partner

$10.000,-.

Veel

technologie

expertise van de persoon die de inhoud

gemaakt worden.

concurreren op ontwikkelingstijd, om op die

toevoegt. Omdat het beheersysteem niet binnen de frameworks aan bod komt, zal dit onderdeel niet terugkomen in de volgende hoofdstukken

auto

van

bedrijven

manier als eerste de markt te veroveren.

3.1.6 Inkomsten

De inkomstenstromen kunnen ondervedeeld

Voorbeeld electronica

worden

in

een

terugkerende

Een goed voorbeeld van een technologie

inkomsten. De hoogte van de inkomsten

transactie

bedrijf is Apple. Ze hadden een vertraging

wordt

bepaald

door

of

oplevertijd,

van enkele kwartalen waarbij de winst op

toegevoegde waarde, doelgroep informeren

de

producten enorm omlaag ging. Deze situatie

en distributiekanalen.

zorgde ervoor dat het marktaandeel lager werd dan 5 jaar eerder (Hayes et al. 1988).

31

3 CR I TER IA VAN STAKE HOLDERS

Toegevoegde waarde

3.1.7 Mogelijkheden van het apparaat

hoger worden. De klant koopt namelijk een

van het apparaat een essentieel onderdeel zijn om het concept te laten slagen, is een

applicatie als de toegevoegde waarde hoger is dan

criteria van de opdrachtgever dat het framework deze mogelijkheden van het apparaat

de prijs (Kalish, 1985). De toegevoegde waarde is

ondersteunt. Enkele voorbeelden van applicaties die niet gerealiseerd zouden kunnen

al behandeld in dit hoofdstuk onder het criterium

worden zonder de mogelijkheden van het apparaat zijn: Layer, Instagram, Cut the Rope,

“onderscheidend”.

Draw Something, Train Sleeper, Sleep as Android en Shazam. In tabel 3.2 staat een

Als meer waarde toegevoegd wordt kan de prijs

De vraag van een klant kan het best passen bij een bepaald concept. Als mogelijkheden

overzicht welke van deze applicaties afhankelijk zijn van de mogelijkheden van het

Doelgroep informeren

apparaat.

Potentiële gebruikers moeten bewust zijn van de toegevoegde waarde die een applicatie biedt. Als

Tabel 3.2: Gebruik van apparaat mogelijkheden in applicaties.

potentiële gebruikers dit niet weten, zullen ze

Applicatie

geneigd zijn om te denken dat de waarde lager ligt dan hun verwachtingen. Wanneer de klant meer

MediaCapture

Kompass OpenGL Accelerometer Geolocatie

Layer

X

X

Instagram

X

weet over de dienst of product, is hij/zij sneller

Cut the Rope

X

bereid om een hogere prijs te betalen(Kalish,

Train Sleeper

X

1985).

Sleep as Android X

X

Shazam

Distributiekanalen

X

X

De perceptie dat applicaties via een bepaald distributiekanaal

worden.

Naast de mogelijkheden van het apparaat (in tabel 3.2) zijn de volgende mogelijkheden

Hierdoor kan de keuze van het distributiekanaal

gevonden

van het apparaat ook beschikbaar in sommige frameworks: contacts API, file api read,

grotendeels

bepalen

kunnen

de

file api write, 2D/3D tekenen, database, messaging, offline, sockets, netwerk, notificaties

applicatie afnemen. Een distributiekanaal wat

hoeveel

gebruikers

en achtergrondservice. Meer informatie over de apparaat mogelijkheden staat in bijlage

minder populair is zal daardoor minder inkomsten

E: “Mogelijkheden van het apparaat”.

kunnen opleveren. Daarnaast willen sommige distributiekanalen een bepaalde percentage van de verkoopprijs, waardoor de inkomsten lager worden en/of de verkoopprijs omhoog gaat.

32

3.2 Conclusie

Het businessmodel is de achterliggende reden van de doelstellingen die een opdrachtgever heeft (figuur 3.5). Om dit te vertalen naar

Businessmodel

Organisatie

Strategie

Doelstellingen

Criteria

Applicatie

de applicatie zijn criteria nodig die kunnen bepalen in hoeverre een applicatie bijdraagt aan de doelstellingen van de opdrachtgever.

De

criteria

worden

be誰nvloed

door

onderliggende factoren die kunnen verschillen per frameworktype. De mogelijkheden van het apparaat heeft niet met businessmodel te maken, maar is wel een belangrijke criteria die veel invloed kan uitoefenen op de uiteindelijke

Concept

keuze.

Zichtbaarheid/ Vindbaarheid

Oplevertijd Merk mond-tot-

mondreclame Distributiekanalen

Bereik

Onderscheidend

Vasthoudend

Budget

Inkomsten

Nieuwe apparaten

Usable

Onderscheidend

Oplevertijd

Oplevertijd

Findable

Doorontwikkeling

Kanalen

Toegevoegde waarde

binnen het platform Overstappen van platform

Accessible Credible

Apparaat

mogelijkheden

Mogelijkheden

van het apparaat

Doelgroep

informeren Distributiekanalen

Figuur 3.5: Overzicht van de vertaalslag, gevonden criteria en factoren die de criteria be誰nvloeden.

33

4

INVLOED VAN CRITERIA OP DE KEUZE VOOR EEN ADAPTIVE FRAMEWORKTYPE

4 INV LO ED VAN CR I TE RIA OP DE K EUZE VOOR EEN A D A P T I VE F R AM EWO R KT Y PE BEGRIPPEN

Web frameworks

user interface wordt de technologie ingezet om

FPS

Voor het web is gekozen voor drie frameworks:

de dataverwerking af te handelen. JavaScript

Frames per seconds. Snelheid waarmee de

Twitter

stuurt native elementen aan die vervolgens

applicatie visueel vernieuwd.

Framework. Twitter Bootstrap is gekozen door

Bootstrap,

320

and

Up

en

Less

de uitgebreide mogelijkheden, 320 and up door URI

de kleine bestandsgrootte en mobile first, Less

Uniform resource identifier. Een aantal

framework gebruikt desktop first.

4.1 Zichtbaarheid/vindbaarheid

De volgende factoren hebben invloed op de zichtbaarheid/vindbaarheid: oplevertijd, merk,

karakters die een resource indentificeren.

Native frameworks

mond-tot-mondreclame en distributiekanalen.

Om een adviesmodel te realiseren is het

De gekozen native frameworks zijn degene

Uitgebreide

noodzakelijk te onderzoeken op welke manier

die

en hoe ze betrekking hebben tot web, native

de

besturingssystemen

frameworks

invloed

uitoefenen

op

de

in

de

top

4

van staan:

meest

gebruikte

Android,

iOS,

informatie

over

deze

factoren

en hybrid kan gevonden worden in bijlage G:

opdrachtgevers criteria. Dit beantwoord de

BlackBerry en Windows Phone. De keuze van

onderzoeksvraag

criteria

een native framework hangt erg af van welk

vervult binnen de soorten frameworks?”. De

besturingssysteem de doelgroep gebruikt. Bij

resultaten worden in hoofdstuk 5 gebruikt als

SPING is de vraag vooral voor Android en iOS,

input voor het adviesmodel.

waardoor in dit onderzoek daar de meeste

negatieve zichtbaarheid beperkt kan worden

aandacht aan besteed is.

als de oplevertijd kort is. De oplevertijd is

“Hoe

worden

de

Keuze van adaptive frameworks

“Zichtbaarheid/vindbaarheid”.

4.1.1 Oplevertijd

Bij het vorige hoofdstuk is beschreven dat

beoordeeld

vanuit

de

volgende

factoren:

De type frameworks zijn een verzameling van

Hybrid frameworks

complexiteit, proces, product en middelen.

frameworks die op een bepaalde manier werken.

Drie van de vier hybrid frameworks gebruikt

De oplevertijd is bij het web het kleinst. Als

De frameworktypen zijn uitgekozen met als

SPING al om hybrid applicaties te maken. Dit

meerdere

criteria dat ze adaptive moeten zijn, populair

zijn combinaties tussen: PhoneGap en Sencha

moeten worden dan zal de oplevertijd groter

zijn en voorkeur geven aan de frameworks die

Touch of jQuery Mobile. Beide mogelijkheden

zijn bij native dan bij hybrid. Bij een enkel

SPING al gebruikt.

werken met een native wrapper waarin een

besturingssysteem zal native sneller opgeleverd

framework zit die webtechnologieën gebruikt.

zijn dan hybrid (bijlage B: “Oplevertijd”).

Titanium Mobile is gekozen, omdat deze een totaal andere werkwijze heeft. In plaats van de webtechnologieën in te zetten voor de graphic 36

native code opstarten.

besturingssystemen

ondersteund

4.1.2 Merk

4.1.4 Distributiekanaal

Het distributiekanaal van het web heeft

zorgt voor de specificatie om de comptabiliteit

in de applicatie om hem zo meer herkenbaar te

de minste zichtbaarheid. Dit komt doordat

tussen browsers te optimaliseren en de web

maken en hierdoor zichtbaarheid kan creëren.

de

dat

talen door te ontwikkelen. Echter luisteren de

Voor kleuren, geluid, afbeeldingen en een

een applicatie alleen via een app store

browsers niet volledig naar W3C, waardoor

eigen navigatie is dit bij alle frameworks geen

geïnstalleerd kan worden. Vaak zijn ze zich

nieuwe functies al ondersteuning krijgen van

probleem om te realiseren. De verschillen zijn

niet bewust van de mogelijkheid om via een

sommige browsers. De applicatie kan van deze

te vinden in de snelheid en complexiteit van

browser een applicatie te openen (Golden

functionaliteiten gebruik maken, mits een

de animaties. Native presteert het beste in

Gekko, 2012, Katz, 2011). Hierdoor zijn native

fallback gerealiseerd wordt. Door de fallback

snelheid en flexibiliteit. Het web en native zijn

en hybrid de frameworks een betere keuze om

kunnen gebruikers met een browser zonder de

even flexibel, maar daar staat tegenover dat

de zichtbaarheid en vindbaarheid te vergroten

functionaliteit hetzelfde doel bereiken. Zodra

het web minder snelle en complexe animaties

via de distributiekanalen.

de functionaliteit in een browser beschikbaar

De huisstijl van een merk kan verwerkt worden

kan leveren. Hybride heeft de laagste snelheid en flexibiliteit. Bij het gebruik van Sencha Touch kunnen geen merk specifieke animaties

gebruikers

4.2 Bereik Het

bereik

binnen het framework toegepast worden. Bij

apparaten

Titanium Mobile is dit wel mogelijk.

Hiervoor

4.1.3 Mond-tot-mondreclame

is

de

perceptie

besturingssystemen beschikbaar zijn. W3C

hebben

is zal deze geactiveerd worden. Tot hoever deze functionaliteit terug moet vallen, wordt is

afhankelijk

het

framework

onderzocht

van

hoeveel

bepaald door de ondersteuning bij de gebruikte

ondersteund.

browsers van de doelgroep en het budget. In

hoeveel

inwoners

een bepaald apparaat gebruikt. Binnen de

tabel 4.1 staat een overzicht welk bereik het web heeft.

apparaten zijn Internet Smart TV, desktop

Tabel 4.1: Web: gebruikte platformen door

Bij mond-tot-mondreclame is geen verschil

en

percentage van de inwoners (bewerkt van The NPD

in zichtbaarheid en vindbaarheid gevonden.

apparaten zijn vervolgens uitgesplitst per

Group, 2011 en International Telecommunication

Echter is wel onderzocht dat de URI van het

besturingssysteem om meer inzicht te geven

Union, 2011)

web kort en leesbaar moet zijn. Dit kan dus in

hoe de besturingssystemen zich onderling

Platform

de toekomst problemen gaan geven omdat het

verhouden. Uit de conclusie kan niet blijken dat

Internet Smart TV 20%

aantal vrije domeinen steeds minder wordt.

149% van de inwoners bereikt wordt, omdat

Desktop gebruik

74%

In het model wordt deze factor daarom wel

één inwoner meerdere apparaten kan hebben.

Android

30%

meegenomen, maar zal het op het moment

Gebruiker A kan drie apparaten gebruiken

iOS

17%

van schrijven geen invloed uitoefenen op het

en gebruiker B geen enkele. Daarom is het

BlackBerry

6%

model.

bereik in punten omgezet. Het bereik is het

WP7

2%

grootst bij het web, omdat de browsers op veel

Bereik (1%=1punt) 149 punten

mobiel

meegenomen.

De

mobiele

percentage gebruik

37

4 I N VLO ED VAN CR I TERIA OP DE KE UZE VOOR EEN A D A P T I VE F R AM EWO R KT Y PE Hybrid

heeft

na

het

web

het

grootste

bereik, doordat de applicatie voor meerdere besturingssystemen

38

gecompileerd

4.2 staat een overzicht van het bereik bij de hybrid combinaties.

4.3 Onderscheidend

In het vorige hoofdstuk is aangehaald dat het

kunnen

onderscheidend

vermogen

een

uitgebreid

worden. Het bereik van hybrid frameworks is

Het bereik van een native framework is het

onderwerp is en dat het binnen het onderzoek

afhankelijk van Titanium Mobile of de combinatie

laagst. Het bereik is afhankelijk van het

kort wordt behandeld. Meer informatie kan

PhoneGap met Sencha Touch/jQuery Mobile.

besturingsyssteem. Android heeft het meeste

gevonden worden in bijlage D: “criteria van

De combinatie PhoneGap+jQuery Mobile heeft

bereik met 30% van het aantal inwoners.

gebruikers�.

het grootste bereik. Op de tweede plaats volgt

Windows Phone 7 staat nog erg laag met maar

PhoneGap+Sencha Touch, die Windows Phone

1% van het aantal inwoners. De applicaties

niet ondersteund. Het laagste bereik heeft

zijn niet uitwisselbaar tussen de applicatie met

Titanium Mobile die alleen ondersteuning biedt

uitzondering van BlackBerry. De developers

zichtbaarheid/vindbaarheid is het aanpassen

voor Android en iOS. Het verschil tussen het

kunnen een Android applicatie compileren

van het ontwerp het makkelijkste bij native,

framework met het laagste bereik (Titanium

voor

vervolgens web en als laatste hybrid.

Mobile) en de hoogste (PhoneGap+jQuery

van een Android applicatie op 36 punten

Mobile) is erg klein met maar 8 punten verschil.

uitkomt. Hierdoor kan het zijn dat voor een

De frameworks kunnen besutringsystemen

volledige dekking van de doelgroep meerdere

toevoegen, waardoor dezelfde applicatie op

applicaties gemaakt moeten worden. In tabel

nieuwe besturingssystemen uitgebracht kan

4.3 staat een overzicht van het bereik van de

van

worden zonder extra ontwikkelingstijd. In tabel

besturingssystemen.

besturingssysteem

BlackBerry,

waardoor

het

bereik

4.3.1 Ontwerp

Zoals al eerder behandeld is in de criteria

4.3.2 Mogelijkheden van het apparaat Native

kan

het

de

apparaat

meeste

mogelijkheden

gebruiken, het

omdat

dichts

bij

Tabel 4.2: Hybrid: gebruikte platformen door percentage van de inwoners (bewerkt van The NPD Group, 2011 en

Tabel 4.3: Native: gebruikte platformen door

International Telecommunication Union, 2011)

percentage van de inwoners (bewerkt van The NPD

Besturingssysteem

Titanium Mobile PhoneGap+Sencha Touch PhoneGap+jQuery Mobile

Group, 2011 en International Telecommunication

Android (30%)

30 punten

30 punten

30 punten

Union, 2011)

iOS (17%)

17 punten

17 punten

17 punten

Platform percentage Bereik

BlackBerry (6%)

0 punten

6 punten

6 punten

Android

30%

30

Windows Phone (2%) 0 punten

0 punten

2 punten

iOS

17%

17

Totaal

47 punten

53 punten

55 punten

BlackBerry

6%

6

WP7

2%

WP7

2%

2

Bereik (1%=1punt)

149 punten

het de

4.3.4 Vindbaarheid

frameworks

De vindbaarheid van de applicatie is bij native

frameworks hebben de kortste updatetijd van

Mobile en PhoneGap veel mogelijkheden van

en hybrid het hoogste. Dit komt voornamelijk

18 dagen. Daarna heeft Hybrid de kortste

het apparaat geïmplementeerd hebben. Bij

doordat de gebruikers de perceptie hebben,

updatetijd (36 dagen), echter is tijdens het

PhoneGap kan de developer zelf ondersteuning

dat een applicatie alleen via een app store

testen ondervonden dat in de frameworks

toevoegen. Het web heeft het minst toegang

geïnstalleerd kan worden. Het web heeft geen

fouten

tot de mogelijkheden van het apparaat. W3C

gecentraliseerde app store, maar dit kan in

bevindingen zijn:

discussieerd over hoe bepaalde mogelijkheden

de toekomst veranderen. W3C is namelijk

1. cursor midden in de lay-out komt te staan

van

mogelijkheden

van

het

apparaat

staat.

Hybride volgt snel daarna, omdat Titanium

het

apparaat

toegankelijk

updates

zitten.

uitbrengen.

Voorbeelden

De

van

web

deze

gemaakt

een specificatie aan het ontwikkelen die het

als de iPad gedraaid wordt (Sencha Touch)

kunnen worden op het web. Meer informatie

mogelijk maakt om webapplicaties in een app

2. Applicatie ineens niet meer volledig op het

over de mogelijkheden van het apparaat kan

store op te zoeken.

gelezen worden in de criteria “mogelijkheden van het apparaat” die later in dit hoofdstuk behandeld wordt.

4.3.3 Performance

scherm staat, maar de helft inneemt van het scherm (Sencha Touch)

4.3.5 Offline toegankelijk

3. De SDK de applicatie niet kan compileren

De offline toegang kan bij alle frameworks

(PhoneGap)

gerealiseerd worden, echter is het bij de makkelijker

Naast deze bevinden is door een project

De performance is het beste bij native

te realiseren. Dit komt voornamelijk omdat

manager aangegeven dat het met updaten

frameworks. Die minimale FPS die gehaald

bij deze frameworks de gehele applicatie

van Sencha Touch vaak ook visuele fouten

is op de geteste toestellen is 96 FPS. De web

gedownload moet worden, voordat hij gebruikt

ontstaan (bijlage C: “Gesprekken”). Deze

frameworks staan op de tweede plek met een

kan worden. De web frameworks hebben een

fouten zijn op te lossen, maar maakt de

minimale FPS van 31. De hybrid frameworks

methode om bestanden offline op te slaan,

kans op fouten in de uiteindelijke release

staan op de derde plaats. Titanium Mobile

maar is minder bruikbaar dan de native en

groter. Door deze bevinden is besloten om

heeft een goede performance van 41 FPS,

hybrid frameworks. De native en hybrid

de betrouwbaarheid van hybrid frameworks

maar Sencha Touch haalt minimaal maar 2 FPS.

frameworks zijn de eerste keuze en de tweede

niet op de tweede plaats te zetten, maar op

Doordat de FPS zo laag staat is het merkbaar

keuze zijn de web frameworks.

de derde. Hierdoor zijn native frameworks de

dat een Sencha Touch applicatie niet vloeiend werkt.

native

en

hybrid

frameworks

4.3.6 Betrouwbaar

tweede keuze.

De betrouwbaarheid wordt gemeten in hoe lang de frameworks bestaan en hoe snel de 39

4 I N VLO ED VAN CR I TERIA OP DE KE UZE VOOR EEN A D A P T I VE F R AM EWO R KT Y PE 4.4 Vasthoudend

nemen om de native frameworks door te

Gebruikers kunnen vastgehouden worden door

ontwikkelen. Door de populariteit van iOS en

een onderscheidende applicatie te hebben.

Android wordt op termijn verwacht dat deze

Uit het vorige criterium “onderscheidend” is

frameworks doorontwikkeld worden door de

staat,

gebleken dat de native frameworks de beste

huidige bedrijven. Echter wordt bij SPING al

mogelijkheden van het apparaat het snelste

keuze zijn. De web en native frameworks staan

aangegeven dat BlackBerry voor de meeste

gebruiken. Hierdoor kan de applicatie van

op een gedeelde tweede plek.

native applicaties niet meer rendabel is. De

alle nieuwe mogelijkheden gebruik maken om

verwachting is dat BlackBerry langzaam zal

waarde toe te voegen. De hybrid frameworks

verdwijnen uit de native frameworks (Van der

kunnen niet direct bij alle mogelijkheden van het

Kolk, 2012, Dulaney & Cozza, 2012). Windows

apparaat. Het gebruik van de mogelijkheden is

Phone

afhankelijk van Titanium Mobile en PhoneGap.

4.4.1 Onderscheidend Vanuit web

bijlage

B:

frameworks

“Oplevertijd”

blijkt

een

oplevering

korte

dat

waarschijnlijk

omdat

het

doorontwikkeld

marktaandeel

groeit

Zoals verder in het hoofdstuk beschreven kunnen

de

native

frameworks

de

hebben. Hierdoor kan waarde sneller worden

worden,

toegevoegd dan de concurrent die een native

(Virki, 2012). Het marktaandeel van Windows

updatetijd

of hybrid framework gebruikt. De gebruiker

Phone is in 2011 nog maar 2%, waardoor het

mogelijkheden

zal door de toegevoegde waarde langer bij de

waarschijnlijk op korte termijn niet evenveel

worden. Titanium Mobile stelt een road map

applicatie blijven (Raessens, 2008). De native

marktaandeel zal krijgen als iOS en Android. De

ter

beschikking

frameworks zijn na het web een betere keuze als

hybrid frameworks zijn verschillend. PhoneGap

de

mogelijkheden

de applicatie op één besturingssysteem moet

is op 3 Oktober 2011 overgenomen door Adobe

PhoneGap heeft geen road map, maar heeft

werken, bij meerdere besturingssystemen is

(Adobe, 2011), waardoor het waarschijnlijk

de mogelijkheid om een plugin te schrijven

hybrid de beste keuze.

verder ontwikkelt wordt. Daarnaast hebben

per besturingssysteem. De plugin moet per

ze gezorgd dat PhoneGap in de Apache

besturingssysteem geimplementeerd worden,

Software Foundation kwam, waardoor de code

waardoor dit extra tijd kost. Echter hoeft dan

De kans dat de web frameworks door ontwikkeld

vrij te gebruiken is. Sencha Touch en jQuery

niet gewacht te worden tot PhoneGap zelf

zullen worden is groot, aangezien de volledige

Mobile zijn ook open source, waardoor het

de apparaat mogelijkheid implementeert. De

code open source is. De native frameworks

waarschijnlijk is dat het doorontwikkeld zal

web standaarden komen tot stand door een

verschillen in het succes wat ze hebben op

worden. Titanium Mobile is niet open source

grote community die veel discussiëren om

dit moment. Aangezien alleen Android open

en brengt daarom meer risico met zich mee

tot een goede specificatie te komen. Deze

source is van de native frameworks, zal een

als het bedrijf stopt met de ontwikkeling van

discussies nemen erg veel tijd in beslag,

andere partij het niet makkelijk over kunnen

het framework.

waardoor het lang kan duren voordat de

4.4.2 Doorontwikkeling

40

zal

4.4.3 Mogelijkheden van het apparaat

Beide frameworks hebben een gemiddelde van

42

dagen,

snel

waardoor

geïntegreerd

met

informatie

de

kunnen wanneer

geïmplementeerd

zijn.

mogelijkheden

geïmplementeerd

zijn.

Dit

kan concurrentienadeel veroorzaken als de concurrent

de

gebruikerseisen

beter

kan

vervullen door middel van de mogelijkheden.

Een overzicht van de mogelijkheden van het apparaat wordt gegeven in bijlage E: “Apparaat mogelijkheden”.

4.4.4 Migreren van de doelgroep

4.5 Budget

4.5.2 Distributiekanaal

lengte van de oplevertijd en hoe duur de

internet.

distributiekanalen zijn.

gedistribueerd, maar ook de applicatie zelf.

De frameworks worden beoordeeld op de

4.5.1 Oplevertijd Het

web

heeft

Het distributiekanaal van het web is het Niet

alleen

de

inhoud

wordt

Dit betekend een hogere dataoverdracht naar de gebruiker. Voor zowel de plaatsing van oplevertijd

een server, dataverbruik en stroomverbruik

dan native of hybrid, zeker bij meerdere

een

kortere

betaald moet worden. Een colocatie in een

besturingssystemen.

hoeft

datacenter kost zo’n 1 a 2 cent per GiB (bijlage

Het migreren van de doelgroep naar een

maar één keer gemaakt te worden en updates

B: “Kosten webserver”). Bij het eerste bezoek

ander besturingssysteem kan een groot risico

maar één keer doorgevoerd hoeven te worden.

moeten alle bestanden geladen worden van

zijn als de applicatie niet aanwezig is op het

Hierdoor worden minder kosten gemaakt bij

die pagina. Daarna plaatst de browser de

nieuwe besturingssysteem. Het web heeft hier

meerdere besturingssystemen. De bewering

bestanden in het cache, waardoor alleen de

vrijwel geen last van, omdat tegenwoordig

van

2012)

gewijzigde bestanden gedownload te worden.

alle besturingssystemen een browser hebben.

bevestigd dit. Volgens haar zijn de kosten naar

De inhoud kan variëren in grootte, het is

Bij hybride applicaties is het risico iets groter.

beneden gegaan toen ze van native applicatie

namelijk maar net wat voor soort inhoud nodig

Het ontwikkelteam zal moeten wachten tot

naar web applicatie gewisseld zijn. Het bereik

is voor de applicatie. Geluid en video streamen

het nieuwe besturingssysteem ondersteund

is beperkt van native applicaties, waardoor de

gebruiken meer dataverkeer dan afbeeldingen

wordt door het framework. Bij de native

oplevertijd groter wordt als de applicatie op

en tekst.

frameworks is het een groot probleem. De

meerdere besturingssystemen moet werken.

gehele applicatie moet opnieuw geschreven

De oplevertijd bij gebruik van hybrid applicaties

worden voor het nieuwe besturingssysteem.

is hoger dan de native frameworks, maar bij

Als de opdrachtgever niet snel genoeg de

meerdere besturingssystemen lager. De keuze

nieuwe applicatie laat maken, kan het zijn dat

tussen hybrid en native is daarom afhankelijk

de gebruikers voor de concurrent kiezen op

van de keuze op hoeveel besturingssystemen

het nieuwe besturingssysteem.

de applicatie moet werken.

Mary

Beth

Een

Christie

applicatie

(Jacobs,

41

4 I N VLO ED VAN CR I TERIA OP DE KE UZE VOOR EEN A D A P T I VE F R AM EWO R KT Y PE Data verbruik webapplicatie

developers account kost 99 dollar per jaar. Op

Tabel 4.4: Maximaal aantal MiB per applicatie

Audiovroom.com is een webapplicatie waar

Windows Phone en iOS moeten de applicaties

Platform

muziek gestreamed kan worden. Voor de

goedgekeurd worden, hierdoor kan het zijn

BlackBerry

16 (BlackBerry, 2011)

hoofdpagina wordt er 545KiB overgedragen

dat de applicaties niet worden toegelaten en

Android

50 (Android, 2012)

en in het cache van de browser opgeslagen. De

dat de ontwikkelaars veranderingen moeten

Windows Phone

225 (MSDN, 2012)

volgende keer dat deze bestanden nodig zijn

maken aan de applicatie. Deze veranderingen

iOS

2048 (Apple, 2012)

zullen ze niet gedownload hoeven te worden.

kosten extra geld, waardoor dit gereserveerd

Daarna varieert de overdracht van 1KiB tot

moet zijn in het budget.

Bij hybrid frameworks wordt de publicatie

500KiB voor de webpagina’s. De omvang van de overdracht van geluid is afhankelijk

Bij de meeste applicaties die geen internet

gehinderd door de goedkeuring bij de Apple

van de compressie. Bij Audiovroom zou er

verbinding vereisen is het niet nodig om

AppStore. Apple laat hybrid apps namelijk

een compressie gebruikt kunnen worden van

een webserver op te zetten, wat kosten

minder snel toe, waardoor de kans groter is dat

256KiB per seconde, waardoor 10 minuten

kan

muziek afspelen een verbruik geeft van

besturingssysteem

store

van

het

de applicatie niet goedgekeurd wordt (bijlage C:

dan

voor

de

“gesprekken”) . Het resultaat hiervan is dat de

150 MiB. Dit betekend dat in combinatie

distributie van de applicatie. Echter zit een

applicatie aangepast moet worden, waarvoor

met de colocatie prijzen per pagina (zonder

restrictie op de grootte van de applicatie. Als

extra budget gereserveerd moet worden. De

inhoud en cache) € 0,0000052 kost en dat 10

de grootte overschreden wordt zal toch een

kosten voor het distribueren van applicaties

minuten muziek € 0,146 kost.

server opgezet moeten worden om de inhoud

is hetzelfde als bij native frameworks doordat

De

kosten

om

distributiekanaal

de naar

applicatie de

via

gebruiker

besparen.

De

app zorgt

te downloaden. In tabel x.x staan de maximaal

ze via hetzelfde distributiekanaal worden

het

aantal MiB die gebruikt kan worden voor de

verspreid.

te

applicatie. Het verschil tussen BlackBerry en

versturen verschilt per besturingssysteem.

iOS is groot met een verschil van 2032 MiB.

BlackBerry applicaties kunnen gratis naar

Omdat bij SPING nog geen applicaties zijn

de BlackBerry App World verzonden worden

geweest die deze grootte aannamen worden

(BlackBerry, z.j.). Bij Android moet 25 dollar

de kosten van de server niet meegenomen in

per jaar betaald worden om een developers

het model.

account te openen bij Google Play (Google Play, z.j). Bij iOS (Apple, z.j.) en Windows Phone (MSDN, z.j.) is het bedrag een stuk hoger, een 42

Max. MiB

4.6 Inkomsten De

inkomsten

oplevertijd,

zijn

afhankelijk

onderscheidend

van

de

vermogen,

gedownload worden en dit kan een drempel

0,45 / 30 * 100). Als deze prijs vergeleken

zijn om de applicatie te installeren. Sommige

wordt met de gemiddelde prijs van de top

app

aan

100 applicaties in de app stores, dan is deze

doelgroep informeren, distributiekanalen en

gebruikers om hun geld terug te krijgen van de

hoger dan de gemiddelde verkoopprijs bij

de transactiekosten als de applicatie verkocht

applicatie. Hierdoor kunnen potentiële klanten

Android en iOS (Canalys, 2012). Bij BlackBerry

wordt.

eerst kijken of ze de applicatie waardevol

en Windows Phone ligt de prijs wel onder het

vinden voor ze het aanschaffen. Bij Android

gemiddelde (WebpageFX, 2011 & Ogasawara,

(2010) kan binnen 15 minuten de applicatie

2011). Dit betekend dat een web applicatie

4.6.1 Toegevoegde waarde De

korte

oplevertijd

bieden

de

mogelijkheid

B:

worden verwijderd, waarna de gebruiker zijn

altijd boven de € 1,50 moet zitten om hetzelfde

“Oplevertijd”) van het web zorgt ervoor

geld terugkrijgt. Applicaties op BlackBerry (z.j.)

rendement te behalen. De hogere prijs kan

dat

concurrentiepositie

(bijlage

stores

wordt,

kunnen van 0 tot 365 dagen een proefperiode

dan de afzet verlagen, wat tot gevolg heeft dat

waardoor meer omzet en inkomsten behaald

versterkt

hebben. iOS en Windows Phone hebben

de inkomsten lager zijn.

kunnen worden. De oplevertijd bij native is

geen regeling om applicaties als proef aan te

langer dan bij web. Hierdoor kan minder snel

bieden. Voor hybrid applicaties geldt hetzelfde

concurrentievoordeel opgebouwd worden, wat

als voor de native applicaties.

kan resulteren in minder omzet. Bij meerdere besturingssystemen heeft hybride een kortere oplevertijd dan native.

4.6.2 Doelgroep informeren

4.6.3 Distributiekanaal

De afzet van native en hybrid applicatie zal

4.7 Mogelijkheden van het apparaat

De volgende mogelijkheden werken op alle frameworks: locatie opvragen, een lokale database gebruiken en 2D/3D tekenen.

hoger zijn dan bij web applicaties, omdat de zichtbaarheid van het distributiekanaal

De

native

frameworks

Een web applicatie hoeft niet in zijn geheel

hoger is. Bij alle native en hybrid frameworks

meeste, maar niet elk native framework

gedownload te worden, waardoor de klant

die onderzocht zijn, wordt 30% ingehouden

ondersteund

makkelijk via een demo geïnformeerd kan

van de omzet (Android, 2012, Apple, 2012,

Android kan sms en mms versturen via de

worden over hoe de applicatie werkt en wat

BlackBerry, z.j., MSDN, z.j.). Een web applicatie

programmatuur van de applicatie. iOS en

precies mogelijk is met de applicatie. Hierdoor

kan in Nederland bijvoorbeeld iDeal gebruiken.

Windows Phone kunnen dit niet, omdat er altijd

kan hij/zij beter bepalen of de applicatie goed

De kosten per transactie ligt tussen de € 0,40

interactie nodig is van de gebruiker. BlackBerry

is en heeft de potentiële klant een hogere

en € 0,50 (ING, 2012 & Rabobank, 2012). Het

kan helemaal geen bericht versturen via de

prijs over voor de applicatie (Kalish, 1985).

omslag punt van de kosten van de transacties

programmatuur van de applicatie. Verder is

Een native applicatie moet in zijn geheel

ligt ongeveer bij de € 1,50 (omslagpunt =

Android samen met BlackBerry de enige die

dezelfde

ondersteunen

het

mogelijkheden.

43

4 I N VLO ED VAN CR I TERIA OP DE KE UZE VOOR EEN A D A P T I VE F R AM EWO R KT Y PE achtergrondservices ondersteundt. iOS heeft geen echte achtergrondservice, maar biedt wel de mogelijkheid om geluid op de achtergrond af te spelen.

Apparaat mogelijkheden ondersteuning bij de verschillende frameworks

De bronnen die in de volgende tabbellen zijn verwerkt zijn: Visser, 2011, canius.com, 2012, Google, z.j., Apple, 2011, Kumar, 2011, BlackBerry, z.j., Firtman, 2012, PhoneGap, z.j., Calhoun, 2011, Appcelerator, z.j., Muchow, 2011, Hollington, 2011, Tendulkar, 2011

De hybrid frameworks ondersteunen hetzelfde als de native frameworks met uitzondering van het kompas op BlackBerry. PhoneGap

Tabel 4.5: Apparaat mogelijkheden bij native frameworks

ondersteund geen sockets, maar hiervoor

Mogelijkheid

Android 2>

iOS 5>

BlackBerry 6>

WP7>

staan plugins die dit oplossen. Titanium Mobile

Contacts API

ja

ja

PhoneGap

nee

ondersteund wel alle geteste mogelijkheden,

File Api: Read

ja

ja

PhoneGap

PhoneGap

maar

File Api: Write

ja

ja

PhoneGap

PhoneGap

Accelerometer

ja

ja

PhoneGap

PhoneGap

Geolocation API

ja

ja

PhoneGap

PhoneGap

Tabellen over welk framework de mogelijkheden

Kompas

ja

ja

nee

PhoneGap

ondersteund kan gevonden worden in tabel

2D/3D tekenen

ja

ja

PhoneGap

PhoneGap

4.5, 4.6 en 4.7

OpenGL

ja

ja

PhoneGap

ja

Media capture

ja

ja

PhoneGap

ja

heeft

geen

ondersteuning

voor

BlackBerry en Windows Phone.

4.8 Conclusie

Database

ja

ja

PhoneGap

ja

De web frameworks scoren het beste op het

Messaging

ja

beperkt

nee

beperkt

bereik, vasthoudend en budget. De native

Offline

ja

ja

PhoneGap

PhoneGap

frameworks scoren het beste op zichtbaarheid/

Sockets

Titanium Mobile

Titanium Mobile

nee

nee

vindbaarheid, onderscheidend, inkomsten en

Netwerk

ja

ja

PhoneGap

PhoneGap

mogelijkheden van het apparaat. De hybrid

Notificaties

ja

ja

PhoneGap

PhoneGap

frameworks hebben in geen enkel criterium

Achtergrondproces ja

beperkt

PhoneGap

nee

de meeste punten, maar worden sterk door de combinatie van een groot bereik, hogere inkomsten en het gebruik van apparaat mogelijkheden.

44

Hybrid

Native

Web

Tabel 4.6: Apparaat mogelijkheden bij native frameworks

Tabel 4.7: Apparaat mogelijkheden bij web frameworks

Mogelijkheid

Android 2> iOS 5> BlackBerry 6> WP7>

Mogelijkheid

Android 2> iOS 5> BlackBerry 6> WP7>

Contacts API

ja

ja

ja

ja

Contacts API

nee

nee

nee

nee

File Api: Read

ja

ja

ja

ja

File Api: Read

ja

nee

nee

nee

File Api: Write

ja

ja

ja

ja

File Api: Write

nee

nee

nee

nee

Accelerometer

ja

ja

ja

ja

Accelerometer

nee

ja

nee

nee

Geolocation API

ja

ja

ja

ja

Geolocation API

ja

ja

ja

ja

Kompas

ja

ja

ja

ja

Kompas

nee

nee

nee

nee

2D/3D tekenen

ja

ja

ja

ja

2D/3D tekenen

ja

ja

ja

ja

OpenGL

ja

ja

ja

ja

OpenGL

nee

nee

nee

nee

Media capture

ja

ja

ja

ja

Media capture

nee

nee

nee

nee

Database

ja

ja

ja

ja

Database

ja

ja

ja

ja

Messaging

ja

beperkt nee

beperkt

Messaging

nee

nee

nee

nee

Offline

ja

ja

ja

ja

Offline

beperkt

beperkt beperkt

beperkt

Sockets

ja

ja

ja

ja

Sockets

nee

nee

nee

nee

Netwerk

ja

ja

ja

ja

Netwerk

ja

nee

nee

nee

Notificaties

ja

ja

ja

ja

Notificaties

nee

nee

nee

nee

nee

Achtergrondproces nee

nee

nee

nee

Achtergrondproces ja

beperkt ja

45

5

ADVIESMODEL VOOR DE KEUZE VAN EEN ADAPATIVE FRAMEWORKTYPE

5 AD VIESMO DEL V OOR DE K EUZE VAN E EN ADA PAT I VE F R AM EWO R KT Y PE Rekenmodel algemeen

BEGRIPPEN Belang

Visuals

uitgangspunt

“be·lang het; o -en 1 iets dat iemand raakt

doordat

zijn

voordeel

2

ermee

gemoeid is of omdat het zijn gevoel van nieuwsgierigheid opwekt” - van Dale, z.j.

Gebruikers interactie

samenvattend advies

Visuals

uitgangspunt criteria en

frameworktypen

Hoofdstuk 5 geeft antwoord op de vraag “Welk model kan de criteria omzetten naar

1

een richtlijn?” en de hoofdvraag “(Hoe) kan op basis van de stakeholders criteria een adviesmodel gemaakt worden om een adaptive framework te kiezen?”

Punten optellen

Belang

Punten per criteria inclusief belang

Belang punten * criteria punten

Criteria punten =

gemiddelde berekening

Dit hoofdstuk beschrijft de opbouw van het adviesmodel, de berekening, visuele representatie, toetsting via cases en swotanalyse.

van factoren

Rekenmodel module:

“mogelijkheden van apparaten”

5.1 Opbouw van het adviesmodel

2 1

Het adviesmodel is uit drie onderdelen opgebouwd: onderzoek, rekenmodel en gebruikers interactie. De onderdelen zijn in figuur 5.1 visueel weergegeven.

Onderzoek

A1

belang punten * punten

ondersteuning

punten = Aantal

Aantal punten

toegekend aan factoren

2 1 1

besturingsystemen

invloed van factoren

ondersteuning

frameworktypen

gedeeld door aantal

5 4 3 2 1

op de keuze van onderzocht (H4)

Mogelijkheid per

besturingssysteem en frameworktype (H4)

factoren bepalen van de criteria (H3)

Figuur 5.1: Opbouw adviesmodel

48

5.1.1 Onderzoek

wat per factor het beste presteert krijgt de

5 Punten optellen

In hoofdstuk 3 zijn de criteria onderzocht,

maximale punten, elk frameworktype wat

Als de punten uit onderdeel 4 opgeteld zijn

waarbij

die

lager presteert gaat met één punt omlaag. De

kan het visuele uitgangspunt “samenvattend

invloed uitoefenen op de criteria. In hoofdstuk

de

factoren

beschreven

zijn

maximale punten zijn evenveel als het aantal

advies” gerealiseerd worden.

4 is per factor de beste keuze aangegeven,

frameworktypen.

Schaalbaarheid

waardoor een top drie ontstond. De criteria “mogelijkheden van het apparaat” was de

2 Criteria punten = gemiddelde berekening

Mogelijkheden van apparaten

enige criteria, waarbij het anders opgelost

van factoren

In hoofdstuk 4 is al beschreven dat de

moest worden. De criteria had teveel variatie

Het

in de onderliggende mogelijkheden. Daarom

opgeteld om zo tot een eind cijfer te komen

besturingssysteem en per frameworktype.

is besloten om deze criteria in het model als

voor de

Het is niet verstandig om deze in het

module te koppelen aan het rekenmodel.

makkelijk te onderhouden bij wijzigingen in de

algemen rekenmodel te zetten, omdat het

onderliggende factoren.

weinig voorkomt dat alle mogelijkheden in

5.1.2 Rekenmodel

gemiddelde

van

de

criteria. Hierdoor

factoren is het

wordt model

mogelijkheden van apparaten verschillen per

één applicatie verwerkt zijn. Dit betekend dat

Het rekenmodel bestaat uit het algemene

3 Belang punten * criteria punten

het model om moet gaan met onverwachte

gedeelte en modules. De stappen in figuur

Het belang wat de opdrachtgever heeft bij

data. Modules kunnen deze input veranderen

5.1 “Rekenmodel algemeen” en “Rekenmodel

de criteria moet aangegeven worden, omdat

naar input die het model wel begrijpt.

module” vinden plaats per frameworktype.

dit per strategie anders is. Dit onderdeel

Algemeen

De stappen zijn hier kort behandeld om snel

maakt het mogelijk doordat de belangen

Criteria

vermenigvuldigd wordt met de punten van de

Om het adviesmodel schaalbaar te maken

criteria uit onderdeel twee.

moet het mogelijk zijn om nieuwe criteria toe

inzicht te geven in hoe het model werkt.

te kunnen toevoegen, wijzigen of verwijderen.

Uitgebreide documentatie met formules staat

4 Punten per criteria inclusief belang

Om een criteria toe te voegen of te wijzigen

in bijlage I: “Rekenmodel”

De berekening uit onderdeel drie levert de

moeten de onderliggende factoren — die de

punten per criteria op inclusief het belang.

criteria beinvloeden — onderzocht worden

1 Aantal punten toegekend aan factoren

Hierdoor kunnen de gedetaileerde visuele

en ingevuld worden per frameworktype. Als

Omdat

uitgangspunten gerealiseerd worden.

een criteria toch niet zo essentieel is voor

het

onderzoek

geen

exacte

wetenschap kan defineren, worden het aantal

het model, dan moet een criteria verwijderd

frameworktype opgeteld. Het frameworktype

kunnen worden.

49

Frameworktype

aantal punten en elk frameworktype die lager

Nieuwe frameworktype kunnen in de toekomst

staat krijgt 1 punt lager dan de begin waarde

belangrijk zijn om in het model op te nemen.

(tabel 5.2).

Om de uitkomsten uit het adviesmodel weer te geven is besloten om dit via een visualisatie

Hierdoor moet het model flexibel genoeg zijn

weer te geven, zodat de gebruikers van het

om nieuwe criteria en frameworktype op te

Tabel 5.2: nieuw puntenverdeling

nemen. Aan de hand van een voorbeeld wordt

Top 3+1 1

4

2

3

adviesmodel makkelijker inzicht krijgen in de verschillen tussen de frameworktypen. De

beschreven hoe de waardes van het model

Punten 4

3

2

1

visualisatie zal op drie invalshoeken inzichtelijk

opnieuw berekend worden bij een nieuwe frameworktype.

zijn: Naast de factoren die een andere waarde hebben, kunnen ook factoren aanwezig zijn

Het voorbeeld begint met 3 frameworktype

die dezelfde waarde moeten hebben. In tabel

en één frameworktype wordt toegevoegd.

5.3 staat zo’n situatie.

de criteria uitgevoerd. Per factor zal deze

Top 3+1 1 4

2

3

frameworks aangegeven met een cirkel en

Punten 4

3

2

komt te staan.

Tabel 5.1: nieuw frameworktype toevoegen

Top 3+1 1

4

2

3

Punten 3

2

1

De top drie geeft direct antwoord op de Frameworktype 1

hebben dezelfde

vraag “Welk framework is de beste keuze

waarde en het aantal frameworks staat op 4.

en

om de criteria van de opdrachtgevercriteria

De puntentelling 4 geldt daarom voor beide

te vervullen?”. Het voordeel is dat in één

frameworks.

overzicht deze vraag beantwoord wordt. In

4

5.1.3 Visuele representatie Om

het

advies

uit

te

leggen

figuur 5.2 staat een voorbeeld van hoe de top drie visueel wordt weergegeven aan

de

Na het toevoegen wordt door het model het

nodig. Hierin wordt weergegeven hoe de

nieuwe aantal frameworktype bepaald. Het

criteria en belangen invloed uitoefenen op het

linker

uiteindelijke advies.

krijgt

de

maximaal

2. Vanuit de criteria bekeken welk framework

5.2.1 Samenvattend advies

opdrachtgever is een visuele presentatie

frameworktype

de

criteria goed vervult zijn (en welke niet).

staan daaronder de toegekende punten. Links 4 geeft aan waar het nieuwe frameworktype

voor

van de opdrachtgever.

staan de beste en rechts de slechtste. De cirkel

advies

frameworktypen

3. Vanuit de frameworktypen bekeken welke

Tabel 5.3: nieuw frameworktype toevoegen

nieuw frameworktype. In tabel 5.1 zijn de

hertelling dus gedaan moeten worden bij een

1. Samenvattend

aansluit (en welke niet) bij de belangen

Het voorbeeld is voor één factor binnen

50

5.2 Visuele representatie

5.2.2 Vanuit de criteria

De invalshoek wordt bekeken vanuit het belang bij de criteria en sluit meer aan bij de opdrachtgever. Dit diagram geeft antwoord op de vraag “Hoe worden de criteria vervult in de frameworktypen?”. Het advies wordt vanuit de invalshoek van de criteria gegeven, waardoor de criteria aan de buitenkant van het diagram staan. In figuur 5.3 staat een voorbeeld van hoe de invalshoek vanuit de criteria visueel wordt weergegeven.

Figuur 5.2: Applicatie één: samenvattend advies

5.2.3 Vanuit de frameworktypen Vanuit

het

uitgangspunt

van

de

frameworktypen wordt de volgende vraag beantwoord: “Hoe vervullen de frameworks de criteria?”. Het advies wordt vanuit de invalshoek van de criteria gegeven, waardoor de criteria aan de buitenkant van het diagram staan. In figuur 5.4 staat een voorbeeld van hoe de invalshoek vanuit de frameworktypen visueel wordt weergegeven.

Figuur 5.3: Applicatie één: uitgangspunt vanuit de criteria

51

5 A D VIESMO D EL V OOR DE KE UZE VAN EE N AD A PAT I VE F R AM EWO R KT Y PE worden met een bedrijf die behandelingen voor ooglaseren en lensimplantaties uitvoert.

Voor het concept is de apparaat mogelijkheid camera een essentieel criterium.

Advies met gebruik van het model

De belangen bij de criteria staan in tabel 5.4 beschreven. Het advies wat vervolgens gegenereert is staat in figuur 5.2, 5.3 en 5.4. Het model adviseert native frameworks als de beste keuze voor de belangen van de opdrachtgever.

Tabel 5.4: Applicatie één: belangen bij de criteria

Zichtbaarheid/vindbaarheid 25% Figuur 5.4: Applicatie één: uitgangspunt vanuit de frameworktypen

5.3 Toetsing via cases Het

model

is

getoetst

op

verschillende

10%

Onderscheidend

25%

Vasthoudend

5%

Budget

5%

De applicatie is in afgerond project, wat in

Inkomsten

0%

ontwikkeling zijn of nog ontwikkeld moeten

één keer is opgeleverd. Waarschijnlijk zal in

Apparaat mogelijkheden

worden. De percentages die bij het model

de nabije toekomst geen behoefte zijn aan

staan zijn vanuit de doelstellingen van een

nieuwe

opdrachtgever geanalyseerd door een SPING

een marketing tool met als doelstelling om

expert.

de zichtbaarheid van het merk te vergroten.

applicaties die al gerealiseerd zijn, nog in

52

5.3.1 Applicatie één Inleiding

Bereik

functionaliteiten.

De

applicatie

is

30%*

*waarvan 100% MediaCapture

Advies zonder gebruik van het model

Vanuit de doelstellingen van de opdrachtgever

Daarom moest de applicatie zich goed kunnen

is geadviseerd om een native framework

onderscheiden van andere applicaties. Het

te gebruiken, de beslissing hiervoor was

concept was om een vergrootglas applicatie

voornamelijk het gebruik van de camera en

te bouwen, waarbij contact opgenomen kon

het onderscheidend vermogen.

5.3.2 Applicatie twee Inleiding Start fase

De applicatie is al gestart en is momenteel in een fase dat de applicatie verder in ontwikkeling is. Het doel van de applicatie was om de

een grotere doelgroep. De applicatie maakt nog

niet de beste oplossing was. De conclusie die

steeds alleen gebruik van GPS om locaties in de

nu getrokken wordt bij SPING is dat de web

buurt aan te raden.

frameworks beter inzetbaar zijn voor dit project.

Advies met gebruik van het model

Tabel 5.5: Applicatie twee: belangen bij de criteria bij

Vanuit beide situaties zijn twee modellen

de starfase

wedstrijd “Apps voor Nederland” te winnen.

gerealiseerd. Allereerst wordt de startfase

Zichtbaarheid/vindbaarheid 30%

Daarnaast waren de doelstellingen voor de

uitgetest op het model.

Bereik

0%

opdrachtgever: zichtbaarheid, verzamelen van

Onderscheidend

0%

statische informatie, gebruik van openData. De

Start fase

Vasthoudend

0%

opdrachtgever had weinig budget en had de

De belangen bij de criteria staan in tabel 5.5

Budget

50%

doelstelling om een proof of concept applicatie

beschreven. Vervolgens is uit het model figuur

Inkomsten

0%

te realiseren. Hierdoor is de keuze gemaakt

5.5, 5.6 en 5.7 uitgekomen. Wat betekend dat

Apparaat mogelijkheden

om de applicatie op één platform (Android)

de web frameworks net iets beter geschikt zijn

uit te brengen. De applicatie hoefde ook niet

voor de belangen van de opdrachtgever.

10%*

*waarvan 100% GeoLocation API

vasthoudend en onderscheidend te zijn. Een groot bereik was ook niet nodig voor het proof

Doorontwikkelings fase

Tabel 5.6: Applicatie twee: belangen bij de criteria bij

of concept. Vooraf was bekend dat de applicatie

De belangen bij de criteria staan in tabel 5.6

de doorontwikkelings fase

de locatie moest bepalen via GPS om locaties in

beschreven. Vervolgens is uit het model figuur

Zichtbaarheid/vindbaarheid 20%

de buurt aan te raden.

5.8, 5.9 en 5.10 uitgekomen. Wat betekend dat

Bereik

30%

de web frameworks veel beter geschikt zijn

Onderscheidend

10%

voor de belangen van de opdrachtgever.

Vasthoudend

10%

Budget

10%

Inkomsten

0%

Doorontwikkelings fase Zeven maanden later (tijdens het schrijven van

het

onderzoek)

wordt

de

applicatie

doorontwikkeld. Het bereik moet groter, waar

Advies zonder het model

Toen de applicatie voor het eerst gerealiseerd

eerst alleen Android ondersteund werd, moet

werd heeft SPING samen met de opdrachtgever

nu ook een applicatie gemaakt worden voor

besloten om de applicatie in een native

iOS. De reden waarom ze dit willen is om meer

framework te maken. Echter zijn ze na 7

statistische data te kunnen verzamelen van

maanden tot de conclusie gekomen dat dit

Apparaat mogelijkheden

20%*

*waarvan 100% GeoLocation API

53

Figuur 5.5: Applicatie twee: samenvattend advies bij de startfase

Figuur 5.6: Applicatie twee: uitgangspunt vanuit de frameworktypen bij de startfase

Figuur 5.8: Applicatie twee: samenvattend advies bij de doorontwikkelingsfase

Figuur 5.9: Applicatie twee: uitgangspunt vanuit de frameworktypen bij de doorontwikkelingsfase

54

5.3.3 Applicatie drie Inleiding

Het ontwikkelingstraject van de applicatie moet nog worden gestart.

Bij het eerste gesprek waren de doestellingen: onderscheidend door innovatie en gebruikerservaring. De applicatie is een multimedia speler die zich bewust is van zijn locatie, zowel binnen als buiten. Ze hebben een beperkt budget, waardoor in de eerste opleveringsfase niet alle onderdelen aan bod komen. De mogelijkheden van het apparaat die ze op korte termijn willen gebruiken is nog erg onzeker. Ze willen in ieder geval wel gebruik maken van de camera. In de toekomst is de verwachting dat ze gebruik maken augmented reality. Het bereik willen ze in eerste instantie niet al te groot hebben (alleen iOS), maar voor later willen ze ook uitbreiden (Android).

Figuur 5.7: Applicatie twee: uitgangspunt vanuit de criteria bij de startfase

Advies met gebruik van het model

De belangen bij de criteria staan in tabel 5.3 beschreven. Vervolgens is via het model het advies visueel weergegeven in figuur 5.10, 5.11 en 5.12. Wat betekend dat de native frameworks de beste keuze zijn voor de belangen van de opdrachtgever.

Tabel 5.3: belangen bij de criteria

Figuur 5.10: Applicatie twee: uitgangspunt vanuit de frameworktypen bij de

Zichtbaarheid/vindbaarheid

5%

Bereik

10%

Onderscheidend

15%

Vasthoudend

15%

Budget

15%

Inkomsten

0%

Apparaat mogelijkheden

40%*

*waarvan 40% MediaCapture, 20% accelerometer, 20% locatie API, 20% Kompas

doorontwikkelingsfase

55

Figuur 5.4: Applicatie drie: samenvattend advies=

Figuur 5.4: Applicatie drie: uitgangspunt vanuit de criteria

Figuur 5.4: Applicatie drie: uitgangspunt vanuit de frameworktypen

56

Advies zonder het model

Inzicht

uit het businessmodel zullen minder snel

Het belang wat de opdrachtgever heeft bij de

ge端pdatet hoeven te worden dan de apparaat

dat het een native applicatie wordt. Dit is

criteria wordt ingevoerd in het adviesmodel.

mogelijkheden. De tijd tussen de updates is

voornamelijk door de camera functionaliteit,

Het invoeren resulteert in een advies wat op

afhankelijk van het budget voor het adviesmodel

uitbreidbaarheid naar meerdere sensoren en

verschillende

en de accuratie van het advies.

het onderscheidend vermogen wat de applicatie

is. Het advies is daarom inzichtelijk vanuit

moet bieden.

verschillende invalshoeken. Als later de redenen

Zonder het model is aangegeven door SPING

5.4 SWOT-analyse van het model

invalshoeken

gepresenteerd

van de keuze voor een bepaald frameworktype inzichtelijk moeten blijven, kunnen de belangen

5.4.3 Kansen Sales tool

SPING vind het leuk om opdrachtgevers mee

De swot-analyse van het model is gemaakt om

van de criteria en het advies opgeslagen

te nemen in de technische aspecten van de

te weten te komen waar de sterke en zwakke

worden.

applicatie. De opdrachtgever weet hierdoor

punten zitten. Daarnaast was de vraag welke kansen en bedreigingen het model zou kunnen hebben.

5.4.1 Sterkten Meetbaar

Schaalbaar

welke keuzes gemaakt zijn en waardoor een keuze gemaakt is. SPING ziet potentie om

Het toevoegen van criteria en het veranderen

het adviesmodel in te zetten als sales tool

van het rekenmodel is mogelijk, waardoor het

bij gesprekken met de opdrachtgever. Door

model schaalbaar is. De schaalbaarheid is

de tool kunnen ze zichtbaar maken dat de

belangrijk voor het adviesmodel, omdat het

keuzes onderbouwt zijn om de doelen van de

Het gevaar van een advies gebaseerd op

volgende kan veranderen: de criteria en de

opdrachtgever zo goed mogelijk te vervullen.

gevoel, is dat dit niet meetbaar is. De adviseur

invulling van de criteria bij de frameworks.

kan het mis hebben doordat hij niet alle criteria kan overzien of dat een inschattingsfout wordt gemaakt. Het model is gebaseerd op onderzoek en is niet gebaseerd op het gevoel van de

5.4.2 Zwakten Onderhouden

5.4.4 Bedreigingen Veranderen van frameworks

Als de frameworks totaal veranderen zal het

De onderzochte frameworks kunnen in de

hele model een andere invulling moeten krijgen.

adviseur, waardoor de kwaliteit en consistentie

loop van de tijd veranderen. Met name de

Bijvoorbeeld

van het advies beter is.

mogelijkheden van het apparaat veranderen

samengevoegd worden tot een enkel framework.

wanneer

de

frameworktypen

snel en kunnen veel invloed uitoefenen op de keuze die gemaakt wordt. De criteria moet dus regelmatig gecontroleerd worden om het model optimaal te laten werken. De criteria 57

Belangen kunnen verkeerd ingevuld zijn

5.5 Conclusie

De belangen van de opdrachtgever kunnen

Het adviesmodel bestaat uit drie onderdelen:

veranderen,

Het model kan fout gaan op het moment dat het

onderzoek,

oorspronkelijke

belang aan een criteria niet goed is ingevuld.

interactie. Het onderzoek is input voor het

Dit kan liggen aan een inschattingsfout bij de

rekenmodel, waarbij de gebruiker van het

opdrachtgever en/of adviseur. Het is daarom

adviesmodel het belang kan ingeven. Door het

belangrijk dat de belangen bij de criteria

belang kan het advies afgestemd worden op

zorgvuldig worden ingevuld.

de strategie van de opdrachtgever.

Belangen kunnen veranderen

Het

De belangen die in de startfase ingevuld zijn,

zodat het adviesmodel in de toekomst ook

kunnen namate de tijd verstrijkt veranderen.

nog gebruikt kan worden. Het rekenmodel

Het model biedt in de huidige staat geen

moet

mogelijkheid om bij de startfase te voorspellen

onverwachte data, veranderende criteria en

hoe de veranderingen invloed hebben op het

frameworktypen.

rekenmodel

rekenmodel

daarom

moest

rekening

en

gebruikers

schaalbaar

houden

zijn,

met:

uiteindelijke advies.

Het model is getoetst op drie cases en daaruit bleek dat het model werkt. Daarom kan het advies ingezet worden in de praktijk.

Vanuit de swot-analyse blijkt dat door het model minder inschattingsfouten gemaakt kunnen worden. De fout die gemaakt kan worden is dat de belangen van de opdrachtgever niet goed ingeschat zijn. Inzicht in het advies gaat omhoog en het heeft de kans om als sales tool ingezet te worden. Het model heeft echter wel onderhoud nodig, waardoor op de criteria en frameworktypen een relmatige controle nodig is.

58

toepassing is.

dit

kan advies

betekenen niet

dat

meer

het van

Rekenmodel algemeen Visuals

uitgangspunt

2

Gebruikers interactie

samenvattend advies

Visuals

uitgangspunt criteria en

frameworktypen

1

Punten optellen

Belang

Punten per criteria inclusief belang

Belang punten * criteria punten

Criteria punten =

gemiddelde berekening van factoren

Rekenmodel module:

“mogelijkheden van apparaten�

2 1

Onderzoek

A1

belang punten * punten

ondersteuning

punten = Aantal

Aantal punten

toegekend aan factoren

2 1 1

besturingsystemen

invloed van factoren

ondersteuning

frameworktypen

gedeeld door aantal

5 4 3 2 1

op de keuze van onderzocht (H4)

Mogelijkheid per

besturingssysteem en frameworktype (H4)

factoren bepalen van de criteria (H3)

Opbouw adviesmodel

59

6

CONCLUSIE & AANBEVELINGEN

6 CO N CL U SIE EN AAN B E VELIN GE N

6.1 Conclusie

frameworktypen, hierdoor is deze als criteria

De opdrachtgevers worden geholpen om op

toegevoegd.

eenvoudige en overzichtelijke wijze de vraag

Hoe het model tot stand komt

achter de vraag te bantwoorden zonder zich

Het adviesmodel is ingedeeld in drie

In het adviesmodel zijn punten aan de factoren

druk te maken over de technische aspecten.

onderdelen: onderzoek, rekenmodel en

toegekend, waardoor de gemiddelde waarde

Het visualiseert de juiste keuze die gemaakt

gebruikers interactie. Deze onderdelen zijn

bepaald hoe een criteria vervult wordt in

wordt op basis van de belangen die een

belangrijk om tot een onderbouwd advies te

een frameworktype. Niet elke opdrachtgever

opdrachtgever heeft bij de criteria.

komen op basis van onderzoek. Dit helpt bij

heeft evenveel belang bij de criteria, omdat

het inzicht en besluitvorming van het advies.

de doelstellingen van de applicatie anders kunnen zijn. Daarom moet het belang van de

Hoe

breder

en

dieper

onderzocht,

hoe

criteria meewegen in het advies.

nauwkeuriger het advies. Daarom is gekozen om binnen het onderzoek ĂŠĂŠn stakeholder

Het rekenmodel moet ook schaalbaar zijn.

te onderzoeken. Omdat op basis van criteria

Het kan namelijk zo zijn dat criteria niet in

een keuze gemaakt kan worden zijn deze

het algemene rekenmodel passen. Daarnaast

onderzocht. Voor de opdrachtgever is het

kunnen criteria en frameworktype veranderen,

businessmodel

waardoor

de

gedachte

achter

de

doelstellingen die vervult moeten worden.

het

model

moet

uitbreiden,

veranderen of verkleinen.

Vanuit het businessmodel is per bouwsteen

62

onderzocht welke criteria daarvoor belangrijk

Wat is het voordeel van het model

zijn. De criteria die uit dit onderzoek naar voren

Elke

zijn gekomen zijn: zichtbaarheid/vindbaarheid,

hebben belang bij dat de juiste keuze wordt

bereik, onderscheidend, vasthoudend, budget

gemaakt voor het frameworktype waar ze de

en inkomsten. De criteria konden niet direct

applicatie in gaan realiseren. De keuzes voor

beoordeeld worden, waardoor onderzoek is

ICT adviezen/oplossingen zijn geen exacte

gedaan naar de factoren die invloed hebben

wetenschap, maar een onderbouwd advies

op de criteria. Naast de criteria uit het

op basis van feiten helpt om meer inzicht te

businessmodel hebben de mogelijkheden van

krijgen in hoe de besluitsvorming tot stand

een apparaat veel invloed op de keuze van een

komt.

opdrachtgever

en

opdrachtnemer

6.2 Aanbevelingen

Startpunt

Periodiek controleren

Om het starten met het model makkelijker

De onderzochte frameworks kunnen in de

Het model in dit onderzoek is gericht op de

te maken kan gestart worden met een

loop van de tijd veranderen. Met name de

opdrachtgever. Om te bepalen wat voor de

uitgangspunt die vooraf beschreven is en

mogelijkheden van het apparaat veranderen

stakeholders “gebruikers” en “opdrachtnemer”

toepasbaar is bij de opdrachtgever. Dit kan

snel en kunnen veel invloed uitoefenen op

de beste keuze is voor een frameworktype, zal

een strategie en/of bedrijfsprofiel schets zijn.

de keuze die gemaakt wordt. De criteria

meer onderzoek gedaan moeten worden. Het

Bij het startpunt wordt dit gebruikt om sneller

moet dus regelmatig gecontroleerd worden

model van Morville kan dan het uitgangspunt

achter de doelstellingen van de opdrachtgever

om het model optimaal te laten werken. De

zijn voor het onderzoek bij de gebruikers. Voor

te komen. Vanuit dit startpunt wordt dan

snelheid

de opdrachtnemer kan het businessmodel

verder onderzocht hoe de belangen van de

wordt is afhankelijk van het budget, de

in combinatie met de doelstellingen van het

criteria zich verhouden.

accuratie van het advies en de snelheid van

Stakeholders

team het uitgangspunt zijn.

Sales tool

waarmee

het

advies

geüpdatet

de ontwikkelingen op de ICT-markt.

Belangen Het risico bestaat — met of zonder model

Bij de eerste gesprekken tussen SPING en de

— dat het belang in de loop van de tijd

opdrachtgever kan het adviesmodel als sales

veranderd. Bepaald criteria kunnen zwaarder

tool worden ingezet. Het laat zien dat SPING

of minder zwaar gaan wegen, waardoor het

bewust is van de criteria die de opdrachtgever

advies veranderd. Een oplossing in het model

stelt en dat de keuze van techniek afhankelijk

zou hiervoor kunnen zijn dat de toekomstvisie

is van zijn doelen. De opdrachtgever kan

van de stakeholders ook meeweegt in het

hierdoor vertrouwen krijgen in SPING en

uiteindelijke advies. Opdrachtgevers kunnen

uiteindelijk de opdracht door SPING laten

een scenario krijgen, waarbij ze de belangen

uitvoeren.

anders moeten invullen. Hierdoor kunnen de toekomstplannen van de opdrachtgever verwerkt worden in het adviesmodel. Als de toekomstvisie van een opdrachtgever nog

niet

helemaal

onvoorspelbaarheid

vast

staat,

factor

zou

een

meegewogen

kunnen worden in het model.

63

R E F E R E NT IES

Android. (1 Mei 2012). Publishing on Google Play.

1

op 4 Mei 2012 via https://developer.apple.com/library/

android.com/guide/publishing/publishing.html

ios/#codinghowtos/GraphicsAndAnimation/_index.

148Apps. (15 November 2011). App Store Metrics.

Opgeroepen op 7 Maart 2012 via http://148apps.biz/ app-store-metrics/?mpage=approval

A

html#//apple_ref/doc/uid/TP40007424 Android (9 Mei 2012). Service. Opgeroepen op 24 Mei 2012 via http://developer.android.com/reference/android/ app/Service.html

smart TVs. Opgeroepen op 4-4-2012 via http://www. samsung-smart-tv

5 Mei 2012 via https://issues.apache.org/jira/browse/

Acquire Nitobi, Creator of PhoneGap. Opgeroepen op

CB?selectedTab=com.atlassian.jira.plugin.system.

29 mei 2012 via http://www.adobe.com/aboutadobe/

project%3Achangelog-panel

pressroom/pressreleases/201110/AdobeAcquiresNitobi. html

Arthur, C. (12 Januari 2012). CES 2012: Samsung unveils guardian.co.uk/technology/blog/2012/jan/10/ces-2012-

Apache. (2 Mei 2012). Apache Cordova. Opgeroepen op Adobe. (3 Oktober 2011). Adobe Announces Agreement to

Apple. (30 April 2009). Graphics & Animation. Opgeroepen

Opgeroepen op 8 Mei 2012 via http://developer.

Asus. (2011). Eee Pad Transformer TF101: Mijn meervoudige lifestyle, ik beslis. Opgeroepen op 11 Februari 2012 via http://www.asus.nl/Eee/Eee_Pad/

Appcelerator. (Maart 2012). Forging Titanium Episode

Eee_Pad_Transformer_TF101/

22: Path-like Menu. Opgeroepen op 6 Mei 2012 via Android. (1 Mei 2012). Canvas and drawables. Opgeroepen op 4 Mei 2012 via http://developer.android.com/guide/

http://vimeopro.com/appcelerator/forging-titanium/ video/36846582

topics/graphics/2d-graphics.html#tween-animation

Possible (or, Who Afraid of Change?). Opgeroepen op 23 Mei 2012 via http://blogs.microsoft.co.il/blogs/

Appcelerator. (22 April 2012). Titanium Mobile.

Android. (1 Mei 2012). Custom components. Opgeroepen

Axelrod, A. (11 Augustus 2011). Is Bug-Free Software

Opgeroepen op 5 Mei 2012 via https://jira.

op 2 Mei 2012 via http://developer.android.com/guide/

appcelerator.org/browse/TIMOB#selectedTab=com.

topics/ui/custom-components.html

atlassian.jira.plugin.system.project%3Achangelog-

arnona/archive/2011/08/11/is-bug-free-softwarepossible-or-who-afraid-of-change.aspx

B

panel Android. (1 Mei 2012). Platform versions. Opgeroepen op 4 Mei 2012 via http://developer.android.com/resources/ dashboard/platform-versions.html

BlackBerry. (z.j.). About Resarch in Motion. Opgeroepen op Apple. (16 Maart 2012). App Store Quick Reference: Getting Started with In-App Purchase on iOS and OS X Lion. Opgeroepen op 8 Mei 2012 via https://developer. apple.com/appstore/in-app-purchase/In-App-PurchaseGuidelines.pdf

64

3 Mei 2012 via http://us.blackberry.com/company.jsp

BlackBerry. (z.j.). BlackBerry App World vendor agreement.

Champeon, S. (6 April 2001). JavaScript: How Did We Get

Costello, S. (8 Maart 2012). iPhone Firmware & iOS History.

Opgeroepen op 8 Mei 2012 via http://us.blackberry.

Here? Opgeroepen op 24 April 2012 via http://www.

Opgeroepen op 3 Mei 2012 via http://ipod.about.com/

com/legal/BlackBerry_App_World_Vendor_

oreillynet.com/pub/a/javascript/2001/04/06/js_history.

od/iphonesoftwareterms/a/firmw_history.htm

Agreement_032912cl.pdf

html

D Bootstrap. (25 April 2012). Bootstrap commit history.

Chco. (1 Juli 2011). How to nvigate the pages of your app

Opgeroepen op 25 April 2012 via https://github.com/

in jQuery Mobile. Opgeroepen op 6 Mei 2012 via http://

twitter/bootstrap/commits/master

answers.oreilly.com/topic/2777-how-to-navigate-the-

600% growth in mobile web usage. Opgeroepen

pages-of-your-app-with-jquery-mobile/

op 10 Februari 2012 via http://news.bango.

Brix, T http://windowsteamblog.com/windows_phone/b/ wpdev/archive/2012/04/12/adjusting-to-rapidmarketplace-growth-and-preparing-for-the-future.aspx

com/2010/02/16/600-percent-growth-in-mobile-webClarke, A. (24 April 2012). 320andup commit history.

usage/

Opgeroepen op 1 Mei 2012 via https://github.com/ malarkey/320andup/commits/master

C

Dessart, C., Motti, V., Vanderdonckt, J. (2011). Showing User Interface Adaptivity by Animated Transitions. EICS

Clark, W. & Cearley, D.W. (9 Februari 2012). Mobile Camden, R.(26 maart 2011). Another experiment in

Daly, V. (16 Februari 2010). Smartphone market drives

‘11 Proceedings of the 3rd ACM SIGCHI symposium

Applications and Interfaces: New Approaches for a

on Engineering interactive computing systems, 2011,

jQuery Mobile swipe navigation. Opgeroepen op 8

Multichannel Future. Opgeroepen op 9 maart 2012 via

95-104.

Mei 2012 via http://www.raymondcamden.com/index.

Gartner

cfm/2011/3/26/Another-experiment-in-jQuery-Mobileswipe-navigation

Dowsett, P. (20 Oktober 2011). Animations. Opgeroepen Constantine, L.L. (Juni 2000). What Do Users Want?

Engineering Usability into Software. Windows Tech

Canalys. (23 Februari 2012). Android apps are too

expensive

guides/Animations#Animations-Beforewestart

Journal(Rev. Ed.), 1995 (December), 1-13.

expensive. Opgeroepen op 10 Mei 2012 via http:// www.canalys.com/newsroom/android-apps-are-too-

op 5 Mei 2012 via https://wiki.appcelerator.org/display/

Dulaney, K. & Cozza, R. (17 Mei 2012). Research In Motion: Corvoysier, D. (27 Juni 2011). Effectively measuring browser framerate using CSS. Opgeroepen op 23 April

A Status Update. Opgeroepen op 29 Mei 2012 via Gartner

2012 via http://www.kaizou.org/2011/06/effectivelyCBS. (2009). De digitale economie 2009. Den Haag: CBS

measuring-browser-framerate-using-css/

65

R E F E R E NT IES

Dwyer, S. (22 April 2009). Progressive Enhancement:

Gemmel, M. (5 December 2011). Latest version.

Gullen, A. (18 November 2011). HTML5 2D gaming

What It Is, And How To Use It? http://coding.

Opgeroepen op 5 Mei 2012 via http://mattgemmell.

performance analysis. Opgeroepen op 2 Mei 2012

smashingmagazine.com/2009/04/22/progressive-

com/2011/12/05/latest-version/

via http://www.scirra.com/blog/58/html5-2d-gaming-

enhancement-what-it-is-and-how-to-use-it/

performance-analysis Gillespie, J. (2 Augustus 2010). Guidelines for URI Design.

E

Opgeroepen op 17 April 2012 via http://css-tricks.com/

H

guidelines-for-uri-design/ Elias, A. (14 Juni 2010). Ext JS + jQTouch + RaphaĂŤl = Sench. Opgeroepen op 5 Mei 2012 via http://www. sencha.com/blog/ext-js-jqtouch-raphael-sencha

F

Harter, D.E., Krishnan, M.S., Slaughter, S.A. (2000). Effects Golden Gekko. (6 Maart 2012). HTML5 for Mobile - When

of process maturity on quality, cycle time, and effort in

and Why. Opgeroepen op 16 April 2012 via http://www.

software product development. Management Science,

slideshare.net/goldengekko/html5-vs-native-apps-the-

2000 (46,4), 451-466.

facts Hayes, R.H., Wheelwright, S.C., Clark, K.B. (1988) Dynamic

Farina, N. (1 Augustus 2011). An iOS developer takes on

Google. (z.j.) How do I find my iTunes App Store URL?

Android. Opgeroepen op 3 Mei 2012 via http://nfarina.

Opgeroepen op 5 Mei 2012 via http://support.google.

com/post/8239634061/ios-to-android

com/admob/bin/answer.py?hl=en&answer=1620111

Manufacturing, New York: The Free Press 1988.

Hijink, M. (23 September 2008). HTC T-Mobile G1: Google Android smartphone kost 179 dolllar. Opgeroepen op

Forging Titanium. (Februari 2012). Forging Titanium

Gruenbaum, P. (2010). A Coder’s Guide to Writing API

Episode 22: Path-like Menu. Opgeroepen op 5 Mei

Documentation. MSDN Magazine, 2010. Opgeroepen

2012 via http://vimeopro.com/appcelerator/forging-

op 20 April 2012 via http://msdn.microsoft.com/en-us/

titanium/video/36846582

magazine/gg309172.aspx

3 Mei 2012 via http://www.nrc.nl/tech/2008/09/23/tmobile-g1-android-smartphone-kost-179-dollar/ Homan, K. & Landman, L. (2012). Strategische Monitor 2012. Opgeroepen op 31 Mei 2012 via http://www.

G Gardner, J. (29 Maar t 2011). Designing For The Future Web. Geraadpleegd op 3 April 2012 via http://www. smashingmagazine.com/2011/03/29/designing-for-thefuture-web/

66

Guest. (14 April 2012). Sencha Touch Customize Navigation

clingendael.nl/research/strategischemonitor/chapters/

Bar in navigation view. Opgeroepen op 6 Mei 2012 via

Drijvende%20krachten,%20Wetenschap%20en%20

http://pastebin.com/diYm6Lj0

technologie.pdf

Khomh, F., Dhaliwal, T., Zou, Y., Adams, B. (2012). Do Faster

I

Jonikorpi. (14 September 2011). Less framework commit history. Opgeroepen op 25 April 2012 via

ING. (1 April 2012). Tarieven zakelijk betalingsverkeer: Omdat u wilt weten waar u aan toe bent. Opgevraagd

https://github.com/jonikorpi/Less-Framework/commits/ master

Releases Improve Software Quality? An Empirical Case Study of Mozilla Firefox. Opgeroepen op 25 April 2012 via http://post.queensu.ca/~khomhf/docs/KhomhMSR-2012.pdf

op 10 Mei 2012 via http://www.ing.nl/Images/Tarieven_ zakelijk_betalingsverkeer_tcm7-59324.pdf

Jonikorpi. (5 Februari 2012). Frameless commit history.

L

Opgeroepen op 25 April 2012 via https://github.com/ International Telecommunication Union. (16 November

jonikorpi/Frameless/commits/master

2011). Key Global Telecom Indicators for the World Telecommunication Service Sector. Geraadpleegd op 1

Lacerda, A. (Januari 2004) The Signs and the Corporate Identity In Contemporary Society. ACM SIGDOC 2008:

jQuery Mobile. Header structure. Opgeroepen op 6 Mei

maart 2012 via http://www.itu.int/ITU-D/ict/statistics/

2012 via http://jquerymobile.com/demos/1.1.0/docs/

at_glance/KeyTelecom.html

toolbars/docs-headers.html

Proceedings of the 26th International Conference on Design of Communication, Lauwers, Y. (9 Januari 2007). Apple iPhone officieel

iTracki Developer Resource. (18 Maart 2011) Xcode

K

Tutorial: Simple Navigationally Based UIViewController Application (Part 1/2). Opgeroepen op 5 Mei 2012 via http://www.youtube.com/watch?v=8_5fOlC0amg

gepresenteerd. Opgeroepen op 3 Mei 2012 via http:// tweakers.net/nieuws/45849/apple-iphone-officieel-

Kalish, S. (1985). A new product adaption model with price,

gepresenteerd.html

advertising, and uncertainty. Management Science, jaargang 31 (12), 1569-1585.

J

Lie, H.W. & Bos, B. (1999). Cascading Style Sheets: designing for the Web (2e dr.). Boston: Addison Wesley.

Katz, M. (28 April 2011). Mobile apps choices: Native Apps Jensen-Inman, L. (30 Maart 2010). Contrast is King.

vs Web Apps. Opgeroepen op 16 April 2012 via http://

Longeman, W. (1998). A history of HTML. Opgeroepen op

Opgeroepen op 23 April 2012 via http://www.alistapart.

mkblog.exadel.com/2011/04/mobile-apps-choices-

24 April 2012 via http://www.w3.org/People/Raggett/

com/articles/contrast-is-king/

native-apps-vs-web-apps/

book4/ch02.html

Jacobs, I. (23 Januari 2012). Interview: Financial Times

Lukasavage, T. (20 Oktober 2011). Custom UI

Experience with Web Apps. Opgeroepen op 16 April

Components. Opgeroepen op 5 Mei 2012 via

2012 via http://www.w3.org/QA/2012/01/interview_

https://wiki.appcelerator.org/display/guides/

financial_times_expe.html

Custom+UI+Components

67

R E F E R E NT IES

MSDN. (z.j.). Faq: Answers at a glance. Opgeroepen op 8

M

Mei 2012 via http://create.msdn.com/en-us/home/faq

Nu.nl. (12 Januari 2012). WhatsApp-status alle gebruikers nog steeds aan te passen. Opgeroepen op 1 April 2012 via http://www.nu.nl/gadgets/2713418/whatsapp-

McQuad, B. (11 Mei 2011). Google I/O 2011: Use Page

N

status-alle-gebruikers-nog-steeds-passen.html

Speed to Optimize Your Web Site For Mobile.

Opgeroepen op 2 April 2012 via http://www.youtube.

Netmarketshare. (Maart 2012). Desktop Operating System

com/watch?feature=player_detailpage&v=_

Market Share. Opgeroepen op 4 April 2012 via http://

MuVoabSLeY#t=311s

www.netmarketshare.com/operating-system-marketshare.aspx?qprid=10&qpcustomd=0

Microsoft (z.j.), Quality Attributes. Geraadpleegd op 11 April 2012 via http://msdn.microsoft.com/en-us/library/ ee658094.aspx

Nielsen, J. (25 Augustus 2003). Usability 101: Introduction

Rising But Not By Much. Opgeroepen op 10 Mei 2012 rising-but-not-by-much_b70115

to Usability. Opgeroepen op 21 Juni 2010 via http:// www.useit.com/alertbox/20030825.html

microsoft.com/nl-NL/windows-8/consumer-preview

Ogasawara, T. (11 Juli 2011). Average iPhone App Prices via http://socialtimes.com/average-iphone-app-prices-

Microsoft. (2012). Windows 8 Consumer Preview.

Opgeroepen op 1 April 2012 via http://windows.

O

Olsthoorn, P. (11 Mei 2011). Eerste gebruikerscijfers Connected TV. Opgeroepen op 4-4-2012 via http://

Nielsen, J. (21 Juni 2010). Website Response Times.

Opgeroepen op 2 April 2012 via http://www.useit.com/

www.immovator.nl/eerste-gebruikerscijfers-connectedtv

alertbox/response-times.html Microsoft. (1 Mei 2012). Additions in the Windows Phone

Opera (z.j.). About Opera. Opgeroepen op 24 April 20120

SDK 7.1. Opgeroepen op 7 Mei 2012 via http://msdn.

Nielsen, J. (13 Februari 2012). Mobile Sites vs. Apps: The

microsoft.com/en-us/library/ff637516(v=vs.92).aspx

Coming Strategy Shift. Opgeroepen op 23 April 2012 via http://www.useit.com/alertbox/mobile-sites-apps.

Morville, P. (21 Juni 2004). User Experience Design.

html

Opgeroepen op 19 April 2012 via http:// semanticstudios.com/publications/semantics/000029. php

Opgeroepen op 2 Mei 2012 via http://www.mozilla.org/ en-US/firefox/releases/1.0.html

68

Opta. (2011). Mobiel : Aantal retailaansluitingen Mobiel : Marktaandelen retail aansluitingen ( 2011Q3 ) opgeroepen op 5 April 2012 via http://www.opta.nl/nl/

NOS. (12 Januari 2012). Whatsapp is lek: Status door

download/bijlage/?id=752

iedereen aan te passen. Opgeroepen op 1 April 2012 via http://nos.nl/op3/artikel/328357-whatsapp-is-lek-

Mozilla. (9 November 2004). Firefox Release Notes.

via http://www.opera.com/company/

status-door-iedereen-aan-te-passen.html

Oracle. (z.j.). What is an Object? Opgeroepen op 23 April 2012 via http://docs.oracle.com/javase/tutorial/java/ concepts/object.html

Osterwalder, A. & Yves Pigneur (2009). Business model generatie. Amsterdam: Wolters Kluwer

P

Rajapakse, D.C. (28 April 2008) Fragmentation of Mobile

Scheivink, B. (16 Maart 2010). Microsoft brengt

Applications. Opgeroepen op 4 April 2012 via

ontwikkeltools voor Windows Phone 7 uit. Opgeroepen

http://www.comp.nus.edu.sg/~damithch/df/device-

op 3 Mei 2012 via http://tweakers.net/nieuws/66190/

fragmentation.htm

microsoft-brengt-ontwikkeltools-voor-windows-phone7-uit.html

Pichai, S. (1 September 2008). A fresh take on the browser.

Rao, L. (13 December 2010). Google Mobile Searches Grew

Opgeroepen op 24 April 2012 via http://googleblog.

130 Percent In Q3. Opgeroepen op 7 Februari 2012

blogspot.com/2008/09/fresh-take-on-browser.html

via http://techcrunch.com/2010/12/13/google-mobile-

Side of the All-American Meal. United Kingdom: Allen

searches-grew-130-percent-in-q3/

Lane The Penguin Press.

Schlosser, E. (26 April 2001). Fast Food Nation: The Dark

Pichai, S. (7 Februari 2012). Introducing Chrome for Android. Opgeroepen op 24 April 2012 via http://

Resig, J. (16 Oktober 2010). jQuery Mobile Alpha 1

Sencha. (23 April 2012). Release Notes for Sencha Touch

googleblog.blogspot.com/2012/02/introducing-chrome-

Released. Opgeroepen op 5 Mei 2012 via http://

2.0.1. Opgeroepen op 5 Mei 2012 via http://dev.

for-android.html

jquerymobile.com/blog/2010/10/16/jquery-mobile-

sencha.com/deploy/touch/release-notes.html

alpha-1-released/

R

Shontell, A. (22 Februari 2012). 10 Days After Launch, This Riezebos, R. & van der Grinten, J. (2011). Positioneren (2e

Rabobank. (1 Januari 2012). Tarieven zakelijk

drk.). Den Haag: Boom Lemma uitgevers.

betalingsverkeer. Opgeroepen op 10 Mei 2012 via http://www.rabobank.nl/images/tarieven_zakelijk_

op 13 April 2012 via http://www.businessinsider. com/10-days-after-launch-this-hot-new-app-has-12-

Ryan, C. (2005). The Effect of Context and Application Type

betalingsverkeer_29401701.pdf?ra_resize=yes&ra_

on Mobile Usability: An Empirical Study. Proceeding,

width=1024&ra_height=768&ra_toolbar=yes&ra_

2005 (38), 115-124.

locationbar=yes

million-downloads-2012-2 Shontell, A. (22 Maart 2012). OMG: 5-Week-Old App Draw Something Hits 20 Million Downloads And Generates

S Raessens, B. (2008). Ondernemen in een veranderende wereld. (1e drk.). Den Haag: Boom Lemma uitgevers.

Hot New App Has 1.2 Million Downloads. Opgeroepen

6-Figures Per Day. Opgeroepen op 13 April 2012 via http://www.businessinsider.com/omg-5-week-old-

Salminen, V. (23 Februari 2012). Adaptive vs. responsive, what’s the diffrence? Opgeroepen op 11 April 2012 via

app-draw-something-hits-20-million-downloads-andgenerates-6-figures-per-day-2012-3

http://viljamis.com/blog/2012/adaptive-vs-responsivewhats-the-difference.php

69

Stalk, G. (1988) Time-The Next Source of Competitive Advantage, Harvard Business Rev., Juli (1988), 41-51

Virki, T. (15 Mei 2012). Google’s Android gains share in

U

smartphones-survey. Opgeroepen op 29 Mei 2012 via http://www.reuters.com/article/2012/05/15/us-

T

United Nations. (20 September 2011). Composition

cellphones-survey-idUSBRE84E0D820120515

of macro geographical (continental) regions, Taft, D.K. (13 Maart 2009). PhoneGap simplifies iPhone,

geographical sub-regions, and selected economic and

Android, Blackberry development. Opgeroepen op 5

other groupings. Geraadpleegd op 1 maart 2012 via

Mei 2012 via http://www.eweek.com/c/a/Application-

http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.

Development/PhoneGap-Simplifies-iPhone-Android-

htm

BlackBerry-Development-788189/

W W3C. (30 Maart 2012). Web Application Store Community Group. Opgeroepen op 16 April 2012 via http://www. w3.org/community/webappstore/

Useit.com. Usability 101: Introduction to Usability.

The NPD Group. Consumer Tracking Service: Mobile Phone Track opgevraagd op 6 April 2012 via http://npd.com

Opgeroepen op 19 April 2012 via http://www.useit. com/alertbox/20030825.html

Watters, C., Zhang R., Duffy, J. (2005). Comparing Table Views for Small Devices. Geraadpleegd op 07 Februari 2012 via ACM.

Tim Berners-Lee. (Mei 1990). The orginal proposal of the

V

www, HTMLized. Opgeroepen op 24 April 2012 via http://www.w3.org/History/1989/proposal.html

Walter, A. (2001). Designing for emotion. New York: A Book Van der Kolk, T. (30 Maart 2012). BlackBerry verliest van

Apart.

iPhone en wil weer zakentelefoon worden. Opgeroepen Tryggeseth, Eirik (1997) Report from an experiment :

WebpageFX. (15 Agustus 2011). A History of App Stores:

Economie/article/detail/3233537/2012/03/30/

Apple, Google, and Everyone Else. Opgeroepen op 10

of empirical software engineering. Kluwer Academic,

BlackBerry-verliest-van-iPhone-en-wil-weer-

mei 2012 via http://www.webpagefx.com/blog/internet/

1997 (2), 201-207.

zakentelefoon-worden.dhtml

history-of-app-stores-infographic/

Tweakers.net. (12 Januari 2012). WhatsApp-status van

Victor, B.R., Zelkowitz, M.V. (1978). Analyzing medium-

anderen is nog steeds te wijzigen. Opgeroepen op

scale software development. ICSE, 1978, 116-123.

1 April 2012 via http://tweakers.net/nieuws/79321/ whatsapp-status-van-anderen-is-nog-steeds-tewijzigen.html

70

op 31 maart 2012 via http://www.trouw.nl/tr/nl/4504/

impact of documentation on maintenance in Journal

Weiss, S. (2002). Handheld Usability. Chichester: John Wiley&Sons Ltd.

Wenderlich, R. (17 Februari 2012). How To Make a Custom UIView in iOS 5: A 5 Star Rating View. Opgeroepen op

Y

2 Mei 2012 via http://www.raywenderlich.com/1768/ how-to-make-a-custom-uiview-a-5-star-rating-view

York, J., Pendharkar, P.C. (2004). Human–computer interaction issues for mobile computing in a variable

Wentk, R. (19 Maart 2010). Iphone OS Development: Your Visual Blueprint for Developing Apps for Apple’s Mobile

work context. Human-Computer Studies 60 (2004) 771–797

Devices. Indianapolis: John Wiley and Sons Wikipedia. (24 April 2012). iOS version history. Opgeroepen op 24 April 2012 via http://en.wikipedia.org/wiki/IOS_ version_history#iOS_1.x:_initial_OS_release Wroblewski, L. (21 Februari 2011). Data Monday: More Mobile Engagement. Opgeroepen op 7 Februari 2012 via http://www.lukew.com/ff/entry.asp?1269 Wroblewski, L. (23 Maart 2011). Web App Masters: Native or Web-Based Mobile Apps? http://www.lukew.com/ff/ entry.asp?1281 Wroblewski, L. (27 Juni 2011). Data Monday: Mobile Market Snippets. Opgeroepen op 7 Februari 2012 via http:// www.lukew.com/ff/entry.asp?1361

71

B IJ L AGE A: BEGR IPPEN LIJST

Adaptive design

FPS

Adaptive design is in het kort

Frames per seconds. Snelheid

om de user experience zo goed

waarmee de applicatie visueel

LTE

beeldschermen om zo bij te

mogelijk te vervullen op zo veel

vernieuwd.

Long Term Evolution (CBS, 2009).

dragen aan de user experience.

Framework

PPI

SASS Zie LESS.

deze te processen naar CSS.

zich op het aanpassen van de layout voor verschillende

mogelijk verschillende apparaten (hoofdstuk 2).

Een collectie van

Pixels per Inch. Dichtheid van de

Apparaat mogelijkheden

voorgedefinieerde

pixels op een beeldscherm.

zie bijlage D: “apparaat

softwarecomponenten

mogelijkheden”

waarbinnen een uniforme aanpak

Preprocessor

is doorgevoerd.

Een computerprogramma dat

of organisatie die invloed

uitvoer produceert die gebruikt

ondervindt (positief of negatief)

Businessmodel

Stakeholder is een persoon

“Een businessmodel beschrijft

GPU

wordt als invoer voor andere

of zelf invloed kan uitoefenen op

de grondgedachte van hoe een

Graphics Processor Unit,

programma’s.

een project.

organisatie waarde creëert,

verwerkt beeld en maakt het

levert en behoudt.“ - Osterwalder

mogelijk om frames op een

Progressive enhancement

& Pigneur, 2009, p. 14.

beeldscherm te laten zien.

Progressive Enhancement is het principe om te beginnen met de

Criterium

In-app payment

content en vanuit daar functies

“cri·te·ri·um het; o 1 -ria

Een betaling binnen de

toevoegen voor bepaalde

(beslissend) kenmerk 2 -ria toets,

applicatie, toegepast om extra

browsers die de mogelijkheden

maatstaf: selectiecriterium” - van

inhoud of functionaliteiten te

ondersteunen om de user

Dale, z.j.

verkrijgen.

experience te verbeteren (Dwyer ,2009).

72

Stakeholder

Fallback

LESS

Is een plan die uitgevoerd

Een preprocessor, waarbij

Responsive design

wordt als een andere plannen

het doel is om de developer

Responsive design is één van

niet uitgevoerd kunnen worden

mogelijkheden te geven met

de onderdelen van adaptive

(Cambridge, z.j.)

variable en functies te werken en

design. Responsive design richt

B IJL AGE B: O P LE VERTIJD

Algemeen

De grootte en expertise van het development

die

Waarbij andere producten klaar zijn zodra ze

team is een factor voor de oplevertijd. Echter

bestanden lezen/schrijven, locatie ophalen,

gebruikt kunnen worden is dat bij software

valt dit buiten de strekking van mijn onderzoek

2d en 3d tekenen, media opnemen, offline

niet zo. Fouten en beveiligingslekken in de

om hier gericht onderzoek naar te doen.

database, SMS en MMS, offline applicatie, push

applicatie zullen gerepareerd moeten worden.

Dit subonderdeel wordt dan ook niet mee

notificaties en netwerk detectie. Bij sommige

Als een functionaliteit niet goed werkt kan de

genomen in het onderzoek.

frameworks

gebruiker bepaalde acties niet voltooien. Dit kan gevolgen hebben voor de werking van de gehele applicatie. Hierdoor verliest de

onderzocht

zijn:

kunnen

contacten

deze

ophalen,

mogelijkheden

worden toegevoegd. Door de toevoeging

Complexiteit

wordt het uiteindelijke doel behaald, maar

Als een opdracht complexer wordt dan neemt

wel met een langere oplevertijd. In het

applicatie direct gebruikers die lastig terug

de oplevertijd toe. Binnen de applicatie moet

hoofdstuk 3 “Criteria van stakeholders”

te

kunnen

meer werk verzet worden om de oplossingen

komt de ondersteuning van deze apparaat

zorgen voor negatieve zichtbaarheid doordat

halen

zijn.

uit te denken. Als het framework bepaalde

mogelijkheden terug.

er

mogelijkheden niet ondersteunt dan zal het

gegevens

Beveiligingsfouten

openbaar

gemaakt

worden,

veranderd en/of gewist worden.

complexer worden om deze mogelijkheden toch

De

oplevertijd

van

een

applicatie

wordt

bepaald door de volgende vijf factoren (Victor & Zelkowitz, 1978): 1. Mensen: Grootte en expertise van het development team 2. Complexiteit: De complexiteit van de opdracht 3. Proces: Programmeertalen die gebruikt worden betrouwbaarheid framework 4. Product:

De

betrouwbaarheid

en

performance van het systeem

te

verwerken

met

het

specifieke

framework.

Proces Verschillende talen

Voor developers is het lastiger als een bepaalde functionaliteit in verschillende talen opgelost

Eigen ontwerp

moet worden. Per taal is de syntax, opbouw

Het aanpassen van standaard elementen

en testomgeving anders, daardoor moet elke

naar een eigen ontwerp kost extra tijd. Als er

taal anders benaderd worden op een andere

elementen aangepast moeten worden is het

manier mee omgegaan moet worden. Door

handig als het framework flexibel is met het

het gebruik van meerdere talen en dezelfde

uitbreiden en veranderen van het ontwerp.

functie in meerdere talen op te lossen wordt er naar schatting 50% langer over gedaan,

Apparaat mogelijkheden

dan dat het in 1 taal had gekund (Bijlage C:

Als het belangrijk is om specifieke apparaat

5. Middelen: Hardware en software middelen

mogelijkheden te gebruiken voor de applicatie

Mensen

zal er een framework gekozen moeten worden die

dit

ondersteund.

De

“gesprekken”).

mogelijkheden 73

BIJLAGE B: OPLEVERTIJD

Betrouwbaarheid framework

er meer geconcentreerd worden op kleinere

elk apparaat een andere snelheid heeft.

Als een framework niet erg betrouwbaar is,

functionaliteiten

Het is daarom belangrijk om te testen op

zal er meer tijd nodig zijn om de fouten te

opgelost worden.

verschillende apparaten.

“Escrow.com reduced its release cycle to iterations of 2 weeks, resulting in a reduction of the number of defects by 70%.�

Middelen

en

kunnen

bugs

sneller

omzeilen of de developers zelf de fouten laten repareren. Beide methodes kosten veel meer tijd, dan dat een framework wel betrouwbaar zou zijn.

De betrouwbaarheid van de software gaat omhoog als het product volwassener wordt.

Fouten worden uit de software gehaald (Harter et al., 2000). In figuur B.1 is te zien hoe de betrouwbaarheid omhoog gaat ten opzichte van de volwassenheid.

- Khomh, Dhaliwal, Zou, Adams (2012)

waarop gewerkt wordt niet meegenomen.

wordt

Hoe meer documentatie er is hoe minder lang de oplevertijd is. Goede documentatie zorgt

uit de applicatie gehaald worden. Door de

ervoor dat de developers minder gefrustreerd

verschillende

raken en dat de oplossingen sneller gevonden

specificaties testen

op

van zoveel

apparaten mogelijk

worden

(Gruenbaum,

2010).

Volgens

het

verschillende apparaten uitgevoerd moeten

onderzoek wat Tryggeseth (1997) heeft gedaan

worden. Het testen zal een bepaalde tijd in

neemt de oplevertijd met 21,5% toe als de

beslag nemen, waardoor de oplevertijd hoger

documentatie niet aanwezig is. De source

wordt.

code, een demo en een presentatie was niet genoeg om dezelfde oplevertijd te behalen.

Performance

Het bleek uit hetzelfde onderzoek dat goede

De applicatie kan werken zonder functionele

developers

problemen, maar moet daarnaast aan een

developers, maar dat zonder documentatie de

bepaalde

Performance

prestaties even slecht waren. Dit betekend dat

Een manier om de betrouwbaarheid te meten

testen zijn geschikt om te meten hoe snel

als er vrijwel geen documentatie is, de kosten

is hoe snel de release cycle is van de software.

de applicatie is. Elk apparaat heeft andere

stijgen met 21,5%.

Als er sneller nieuwere versies uitkomen, kan

specificaties

Figuur B.1: Volwassenheid versus product kwaliteit

74

wordt en welke documentatie aanwezig is.

opgeleverd

de

applicatie

computers, wat voor software er gebruikt

kunnen er door middel van testen, fouten

zullen

de

invloed hebben op de oplevertijd. Welke

Binnen dit onderzoek worden de computers

Product Betrouwbaarheid applicatie Voordat

De middelen van het ontwikkelteam kan

snelheid

voldoen.

waardoor

de

applicatie

op

beter

presteerde

dan

slechte

Web

gevonden worden in hoofdstuk 3: “Criteria van

Complexiteit Eigen ontwerp

stakeholders”. De mogelijkheden kunnen niet

Betrouwbaarheid framework

HTML heeft al een lange weg afgelegd als

geïmplementeerd worden door de developers,

taal, het bestaat al sinds 1989. Daarna is in

Kleuren, afbeeldingen, animaties en navigatie

waardoor gewacht moet worden op de browser

1990 de eerste browser geschreven (W3C,

kunnen volledig aangepast worden. Het is

ondersteuning. De ondersteuning toevoegen

1990). Daarna is CSS ontstaan in 1994(Lie &

alleen wel belangrijk dat vooraf de keuze

kan niet, maar kan wel een fallback gemaakt

Bos, 1999), waarna snel JavaScript volgde in

wordt gemaakt om op een grid te werken. De

worden voor de browsers die de mogelijkheid

1995 (Champeon, 2001). Dit betekend dat de

meeste frameworks werken namelijk via een

niet

talen die gebruikt worden voor de front-end,

grid, waarbij de elementen op het grid worden

ontwikkelteam extra tijd nodig.

uitgelijnd. Om net iets anders via het grid te werken is dan lastig (bijlage C: “Gesprekken”).

Andere frameworks gebruiken geen grid en dan moet de developer meer werk verrichten

ondersteunen.

Daardoor

heeft

het

tussen de 17 en 23 jaar oud zijn. Echter is de front-end niet alleen afhankelijk van de taal

Proces Verschillende talen

maar ook van de browsers. Zoals te zien is in tabel B.1 zijn de browsers in veel verschillende

Voor het web zijn verschillende talen nodig,

jaren gestart. In de toekomst kan het browser

om de elementen zelf te positioneren. Dit

waar meestal twee verschillende specialisaties

landschap veranderen terwijl toch dezelfde

betekent dat als de vormgeving vereist dat

aan te pas komen. Degene die de front-end

taal gebruikt blijft worden. Dit betekent dat

elementen niet in een grid moeten staan, dat

ontwikkeld werkt met HTML, JavaScript en

de betrouwbaarheid van de talen erg goed

beter voor een framework gekozen kan worden

CSS, hierin kan in dezelfde omgeving gewerkt

is, maar dat nieuwe browsers er voor kunnen

zonder grid. Het is dus belangrijk om dit vooraf

worden

zorgen

te kiezen. Met een grid werken bespaard wel

Degene die de back-end ontwikkeld werkt met

tijd, omdat de positionering van de elementen

een webserver taal. In het geval van Sping

bij sommige frameworks al gedefinieerd is.

wordt er gebruik gemaakt van het framework

alleen

met

verschillende

syntax.

dat

de

betrouwbaarheid

negatief

beïnvloed word.

Ruby on Rails. Totaal worden minimaal vier

Apparaat mogelijkheden

talen

gebruikt

om

een

webapplicatie

te

Sommige apparaat mogelijkheden worden

realiseren. Voor zowel Ruby on Rails als voor

nog niet breed ondersteund door het web. Van

de

de mogelijkheden werken de volgende op de

uitgevoerd worden.

JavaScript

moeten

functionele

testen

meest gangbare browsers: locatie ophalen, 2D/3D

tekenen,

database

en

beperkte

offline werking. Een specifiek overzicht kan 75

BIJLAGE B: OPLEVERTIJD

Tabel B.1: Eerste release browsers

Browser Jaartal Opera

1994 (Opera, z.j.)

Internet Explorer

1995 (Longeman, 1998)

Safari

2003 (iBrowsers.net, 2012)

Firefox

2004 (Firefox, 2004)

Google Chrome

2008 (Pichai, 2008)

iOS Mobile Safari

2007 (Wikipedia, 2012)

Android browser

2008 (Hijink, 2008)

Chrome for Android

2012 (Pichai, 2012)

Internet Explorer Mobile

2010 (Schievink, 2010)

BlackBerry browser

1999 (BlackBerry, z.j.)

De updatesnelheid van de web talen is over het algemeen erg traag, maar alles wordt wel zorgvuldig besproken met veel verschillende partijen.

Figuur B.2: Aantal dagen tussen updates (bewerkt van: Ruby On Rails, 2012,

Hierdoor is de kwaliteit van de taal wel optimaal en zullen de keuzes

googlechromereleases.blogspot.com, 2012, firefox.com, 2012, Wikipedia, 2012,

goed overwogen worden. Het uitvoeren van de taal kan echter fout gaan

developers.android.com, 2012)

door de browsers. De update tijd van de browsers is mede bepalend voor de kwaliteit van de browser. Daarnaast is de taal op de server

Hieruit is duidelijk te zien dat de meeste onder de 163 dagen blijven,

ook bepalend voor de betrouwbaarheid, waardoor de updatesnelheid

Internet Explorer heeft echter een gemiddelde updatesnelheid van 603

daarvan meegenomen wordt in figuur B.2.

dagen. De frameworks die echter er voor zorgen dat de ontwikkelaars makkelijk een adaptive applicatie op kunnen zetten zijn maximaal binnen 26 dagen ge端pdatet (zie figuur B.3). De web frameworks hebben dus een hoge update frequentie en zullen daarom in het geval van fouten snel kunnen veranderen.

76

Aantal dagen tussen updates

Middelen

30

De documentatie van het web is erg goed, de W3C heeft een uitgebreide

25

specificatie geschreven hoe de client webtalen geschreven moeten worden.

20

Daarnaast zijn er veel websites die over de talen schrijven. De documentatie

15

van Ruby on Rails is een stuk minder maar is nog steeds genoeg om mee aan de slag te kunnen. Om een richting te geven hoe de documentatie verdeeld is

10

staat in tabel B.2 een overzicht van de gevonden records.

5 0

320 And up

Bootstrap

Frameless

Less Framework

Web frameworks Figuur B.3: Updatesnelheid web frameworks (bewerkt van: Clarke, 2012, Bootstrap, 2012, Jonikorpi, 2012)

De betrouwbaarheid van de applicatie kan gewaarborgd worden

Tabel B.2: Richtlijn hoeveelheid documentatie

Techniek Google BOL HTML

999.000.000

640

CSS

58.000.000

946

JavaScript

34.600.000

467

Ruby on Rails

3.620.000

42

Gemiddelde

273.805.000 524

door te testen. De voorbereidingen die een developer nodig heeft om te testen zijn klein op het web, waardoor hier weinig tijd aan gespendeerd hoeft te worden. De bestanden worden ge端pload en kunnen daarna direct getest worden. Dit is mogelijk omdat de talen allemaal niet gecompileerd hoeven te worden.

Native

Complexiteit Eigen ontwerp

Het ontwerp is makkelijk te veranderen bij de native frameworks. Kleuren en De tijd die nodig is om client-side code te testen is groter, omdat

afbeeldingen zijn makkelijk binnen de layout te wijzigen. Animaties en navigatie

per browser getest moet worden. Het testen kan door middel van

kunnen volledig anders ingezet worden. De basis views zijn namelijk makkelijk

unit testen, FPS en door handmatig testen. Bij unit testen is dit

via overerving uit te breiden (Wenderlich, 2012). Voor het ontwerp moet een

een geautomatiseerd proces, waarbij de testen die geschreven

controller geschreven worden met de logica van het object (Android, 2012).

zijn uitgevoerd kunnen worden. Via handmatig testen doorloopt de developer de stappen van het scenario om te testen of de functionaliteiten werken en of animaties vloeiend lopen.

Mogelijkheden

Alle mogelijkheden van het besturingssysteem kunnen benaderd worden, echter is dit per besturingssysteem anders. Android heeft alle mogelijkheden en 77

BIJLAGE B: OPLEVERTIJD

de rest van de besturingsystemen zijn beperkter. iOS heeft beperkingen op het sms-en en achtergrond processen.

Betrouwbaarheid framework

De besturingssystemen zijn tussen de 2 en 13 jaar oud. Hierdoor is er een

BlackBerry ondersteund helemaal geen sms via code.

groot verschil in de betrouwbaarheid van het oude BlackBerry en het nieuwe

Windows Phone heeft gebruikers acties nodig voor sms en

besturingssysteem Windows Phone. In tabel B.3 is te zien wanneer welk

heeft geen achtergrond processen. Een uitgebreid overzicht

besturingssysteem voor het eerst uit kwam.

kan gevonden worden in hoofdstuk 4: “frameworks”.

De mogelijkheden die niet beschikbaar zijn van het

Tabel B.3: eerste release besturingssysteem

besturingssysteem kunnen ook niet ingebouwd worden in

Besturingssysteem

Jaartal eerste release

de applicatie. De tijd die het duurt om de mogelijkheden

BlackBerry

1999 (BlackBerry, z.j.)

van het besturingssysteem te gebruiken vergt weinig tijd

iOS (toen onder de naam iPhone OS) 2007 (Lauwers, 2007 & Costello, 2012)

omdat de API’s makkelijk aangeroepen kunnen worden.

Android

2008 (Hijink, 2008)

Windows Phone

2010 (Schievink, 2010)

Proces Verschillende talen

De applicaties hoeven niet afhankelijk te zijn van andere frameworks. Hierdoor ligt

Doordat er per besturingsyssteem geprogrameerd moet

de betrouwbaarheid bij één externe partij. Zoals te zien is in figuur B.4 is de

worden, kunnen de programmeertalen ver uit elkaar

updatesnelheid van de frameworks Android het snelste (79 dagen) en is Windows

liggen. Android en Blackberry werken met Java, iOS werkt

Phone de langzaamste (322 dagen). In figuur B.4 is een overzicht te zien hoe snel

met objective-c en Windows Phone met C#. De lay-outs

de native frameworks updates uitbrengen.

worden bij Android via XML gerealiseerd en is ook een visuele editor. Bij iOS en Windows Phone worden de layouts geheel ontworpen via een visuele editor. De layout voor BlackBerry moet via de Java code gegenereerd worden. Dit betekent dat er per besturingssysteem maximaal 2 programmeertalen worden gebruikt. Echter zijn de talen onderling erg verschillend (met uitzondering van de combinatie BlackBerry en Android). Als de applicatie bijvoorbeeld voor iPhone en Android geschikt moet worden gemaakt zijn er 3 verschillende talen die gebruikt worden.

78

toestellen gedekt (Android, 2012). Bij iOS zijn dit vaak de laatste twee

350

versies (Gemmel, 2011). Momenteel zijn de laaste twee versies 5.0 en

300

5.1.

Dagen tussen updates

250

Middelen

200

De documentatie van zowel iOS als Android is goed. Elk besturingssysteem

150

heeft zijn eigen development site waar API documentatie aanwezig is,

100

samples en best practises. Daarnaast zijn filmpjes en voorbeeld code

50

beschikbaar die het mogelijk maken voor de developers om sneller

0 Android

iOS

BlackBerry

Windows Phone

Besturingssysteem

aan de slag te gaan. Op Bol.com valt het aantal boeken wat tegen en op Google kan er genoeg documentatie gevonden worden. In tabel B.x4staat een overzicht van de gevonden documentatie.

Figuur B.4: updatetijd besturingssystemen (bewerkt van: Costello, 2012, Android, z.j.,

Product

Wikipedia, 2012, Microsoft, 2012)

Tabel B.4: Richtlijn hoeveelheid documentatie beschikbaar is

Besturingssysteem

Het testen van het product kan gedaan worden door de applicatie

Android

te compileren. Hierbij wordt de code vertaald naar een lagere

iOS

programmeertaal, waardoor het uitgevoerd kan worden op de hardware.

BlackBerry

Het testen duurt daarom langer, omdat de developer moet wachten.

Windows Phone 

Afhankelijk van het besturingssysteem en de omvang kan het ongeveer

Gemiddeld

5 seconden tot 2 minuten duren voordat de applicatie getest kan worden

Google

Bol

38.300.000

67

1.119

126.000.000

42

1.509

8.530.000

12

348

3.170.000

21

44.000.000 36

Dev site

* 992

* geen nauwkeurige schatting mogelijk

(Farina, 2011).

Als de applicatie eenmaal gecompileerd is dan kunnen de unit tests, fps test en handmatig getest worden. Bij voorkeur gebeurt het binnen een aantal versies van het besturingssysteem. Zeker voor Android is het belangrijk om binnen een aantal versies te testen. Momenteel zitten de meeste gebruikers op Android 2.3. Als getest wordt op de versies

Hybrid frameworks Complexiteit Eigen ontwerp

Zoals te zien is in tabel B.5 verschilt het aanpassen van een eigen ontwerp per framework binnen de hybride frameworks.

van Android 2.2 tot Android 4.0.4 dan wordt 93,5% van de gebruikte 79

BIJLAGE B: OPLEVERTIJD

Tabel B.5: ontwerp aanpassen (bewerkt van: Lukasavage 2011, Dowsett, 2011, Forging Titanium, 2012,

Tabel B.6: eerste release frameworks

camden, 2011)

Framework

Jaartal 1e release

PhoneGap

2009 (Taft, 2009)

Framework

kleuren, geluid, afbeeldingen

PhoneGap

Navigatie

Titanium Mobile

2008 (appcerelator.com, 2012)

X

V

Sencha Touch

2010 (Elias, 2010)

jQuery Mobile

2010 (Resig, 2010)

Zie jQuery Mobile of Sencha Touch

Sencha Touch

V

jQuery Mobile

V

V

V

Titanium Mobile

V

V

V

Titanium en jQuery Mobile zijn er op

voor geschreven worden. Deze plugins

De hybrid frameworks zijn binnen 42 dagen geüpdatet.

gebouwd

kosten extra tijd, omdat ze per platform

Sencha Touch is de snelste met een gemiddelde updatetijd

geschreven moeten worden.

van 20 dagen. Een overzicht is te zien in figuur B.5.

andere

animaties

en

bij Sencha Touch erg lastig, waardoor voordeel behaald wordt bij een alternatief framework.

Proces Verschillende talen

45 40

Mogelijkheden

wordt gewerkt met JavaScript. jQuery

De frameworks die de mogelijkheden

Mobile is een combinatie van HTML, CSS

kunnen benaderen van het apparaat zijn

en JavaScript.

PhoneGap en Titanium Mobile. Phonegap kan

het

35

In Titanium Mobile en Sencha Touch

vervolgens

doorgeven

naar

Sencha Touch of jQuery Mobile. Qua

Betrouwbaarheid framework

30 Dagen tussen updates

om

navigatie te gebruiken. Helaas is dit

25 20

15 10 5

0 PhoneGap

De frameworks zijn twee a drie jaar

Titanium Mobile

Sencha Touch

jQuery Mobile

Framework

mogelijkheden zijn PhoneGap en Titanium

geleden ontstaan en dus nog vrij jong

Mobile bijna gelijk. Een overzicht van de

vergeleken

frameworks.

Figuur B.5: updatetijd hybrid frameworks (bewerkt van: jquerymobile.

mogelijkheden is te vinden in hoofdstuk

In tabel B.6 is te zien wanneer de

com, z.j., Sencha, 2012, Apache, 2012, Appcelerator, 2012)

3

frameworks uit kwamen.

“Relatie

criteria

en

frameworks”.

Als de standaard mogelijkheden van PhoneGap

niet

ondersteund

worden,

dan kunnen hier wel aanvullende plugins 80

Animaties

met

andere

Product

De tussentijdse testen met Sencha Touch en jQuery mobile kunnen gedaan worden in een webkit browser, waardoor

dit een impressie kan geven hoe de applicatie werkt op iOS, Android en voor BlackBerry vanaf versie 6.

Tabel B.7: Richtlijn hoeveelheid documentatie beschikbaar is

Voor windows phone kan getest worden op internet

Framework

Google

Bol

Dev site

explorer. Om de applicatie goed te testen zal toch

PhoneGap

320.000

5

40

de combinatie getest moeten worden met PhoneGap

Titanium Mobile

5.970.000

0

150

waardoor enige compilatietijd nodig is. Voor Titanium

Sencha Touch

352.000

6

589

Mobile zal elke keer gecompileerd moeten worden.

jQuery Mobile

1.290.000

10

Nadat 10 testen op twee verschillende systemen

Gemiddeld

1983000 5

werden

uitgevoerd,

was

het

resultaat

dat

148 232

de

compilatietijd tussen de 2 en 5 minuten lang duurde.

Het ontwerp aanpassen kost over het algemeen niet extra veel tijd bij de verschillende

Binnen de test waren er zelfs nog twee compilaties die

frameworks. Echter als gekeken wordt naar hybrid dan is Sencha Touch geen goede

niet voltooid werden. Doordat sommige compilaties

keuze om animaties in aan te passen. De puntentelling is toch gelijk met de andere

niet werken, kan de oplevertijd langer worden.

frameworks omdat Titanium Mobile wel voldoet in het aanpassen van de animaties. De

Vervolgens zal getest moeten worden per platform

apparaat mogelijkheden kosten bij Native het minst werk, daarna volgt Hybrid samen

op de versies die het meest gebruikt worden. Voor

met web. Qua tijd staan ze gelijk, maar de besteding van de tijd is anders. Bij hybrid

Android is dit 2.2 tot android 4.0.4 en voor iOS zijn dit

wordt de mogelijkheid geïmplementeerd en bij het web wordt een fallback gerealiseerd.

vaak de laatste twee versies (5.0 en 5.1).

Middelen

Het web heeft de meeste talen, waarna native en hybrid volgt. Native heeft voordeel als de applicatie op één besturingssysteem ontwikkeld moet worden. Bij meerdere

Documentatie van de hybrid frameworks loopt erg

besturingssystemen is hybrid sneller. De betrouwbaarheid is het beste bij het web,

uiteen. PhoneGap en Sencha Touch hebben weinig

daarna native en als laatste hybrid.

externe documentatie als gezocht wordt via de Google zoekmachine. Sencha Touch heeft daar

De betrouwbaarheid van het product is bij het web het hoogst, voornamelijk omdat

tegenover veel documentatie op de developers

geen compilatietijd aanwezig is. Daarna is native het snelste en hybrid staat vooral op

site staan. Als op documentaite gezocht wordt van

de laatste plek omdat de compilatietijd veel tijd in beslag neemt.

jQuery Mobile komen we veel resultaten tegen via de

In tabel x.x staat een overzicht van de beoordeling van de factoren in deze bijlage.

Google zoekmachine. Daarnaast levert de zoekterm bij bol.com de meeste boeken op. In Tabel B.7 staat een overzicht hoeveel documentatie gevonden is.

81

BIJLAGE B: OPLEVERTIJD

Tabel B.8: beoordeling factoren oplevertijd (vetgedrukte criteria zijn gemiddelde van onderstaande factoren)

Web

Native Hybrid

Complexiteit 1,5 2,0 1,5 Eigen ontwerp

2,0

2,0

2,0

Apparaat mogelijkheden

1,0

2,0

1,0

Proces

2,0 2,0 1,5

Verschillende talen

1,0

2,0

2,0

Betrouwbaarheid framework

3,0

2,0

1,0

Product

3,0 2,0 1,0

Gemiddeld vet gedrukte criteria

2,38

Middelen

82

3,0 2,0 1,0 2,0

1,25

B IJL AGE C: GESPRE KK EN

Project manager 20-04-2012

Documentatie De

documentatie

bij

native

en

Betrouwbaar

Toelatingseisen

Er zijn al verschillende gevallen geweest

Volgens Tom worden de hybride applicaties

dat

minder

binnen

projecten

tegen

beperkingen

snel

toegelaten

dan

de

native

hybride

aangelopen zijn die naar verwachting zouden

varianten. Het is belangrijk om daar rekening

verschild erg. Bij hybride krijg je te maken

moeten werken. Zo is het bijvoorbeeld niet

mee te houden en dit aan de klant mee te

met minimaal drie verschillende systemen:

mogelijk in Sencha Touch een YouTube filmpje

delen dat hier een risico meespeelt. Dit heeft

web, phonegap en native die allemaal hun

af te spelen.

dus op invloed tot de time-to-market.

een stuk minder documentatie te vinden

Bij het upgraden van verschillende versies

over Phonegap dan er over native en web te

van Sencha Touch kan het zijn dat oudere

Business manager

vinden is. Dit kan grote problemen geven bij

functionaliteiten niet meer werken zoals ze

het ontwikkelen van een applicatie. De tijd die

bedoeld zijn. De opdrachtnemer kan in dit

de simpelste vorm: kleur, afbeeldingen en

gezocht moet worden naar documentatie is

geval niet garant staan voor een soepele

geluid. De algemeen wat lastigere animaties

kostbare tijd, wat beter gebruikt kan worden

overgang van Sencha Touch versies. Als er

en de laatste vorm is een afwijkende navigatie.

voor het programmeren van de applicatie.

toch geüpgraded moet worden, dan kan het

eigen documentatie hebben. Echter is er

zijn dat er veel uren verloren gaan in het Overschakelen van taal

herstellen van de kapotte functionaliteiten.

Voor developers is hybride lastiger, omdat

20-2-2012

De huisstijl wordt ingedeeld binnen SPING in

26-4-2012 De

business

manager

gaf

aan

dat

het

hoofddoel een tevreden en terugkerende klant

sommige functionaliteit in zowel de wrapper

Voorgedefinieerde elementen

is. Dit wordt volgens hem bereikt door een

als in het webframework aangepast moet

In de native talen zitten meer voorgedefinieerde

goed proces. Het afstemmen van beslissingen,

worden.

andere

elementen waardoor het makkelijker is om snel

risico’s zorgen voor voorspelbaar beeld hoe

syntax en opbouw waar op een andere manier

Per

taal/omgeving

is

er

grafische elementen toe te voegen. Standaard

de applicatie tot stand komt. De keuzes die

mee omgegaan moet worden. Door deze

lijsten, afbeelding galerijen, Daarnaast lopen

gemaakt worden voor bepaalde systemen

wisselwerking van talen zal het naar schatting

de native frameworks verder in handige

op basis is van adoptie van de markt en

50% langer duren dan dat er gebruik gemaakt

middelen om de applicatie sneller te bouwen.

investeringen die gedaan zijn in de innovatie

wordt van één taal.

iOS heeft bijvoorbeeld storyboarding, wat het

projecten.

erg makkelijk maakt om de structuur van de applicatie in te delen en een goed overzicht geeft over de werking.

83

B IJ L AGE D : CR IT ER IA VAN GEB RUIKE RS

Algemeen

De invulling van de gebruikers belangen

Usable (bruikbaar)

D

zijn belangrijk, ze kunnen zorgen dat een

de gebruikers de taken kan vervullen. De

applicatie

verwachtingen

succesvol

wordt

of

niet.

De

e

Met usable wordt er bedoeld hoe makkelijk van

de

gebruiker

useful

moeten

belangrijkste belangen van een gebruiker zijn

overeen komen met wat de applicatie doet.

in kaart gebracht door Morville (2004) via de

Usability heeft grotendeels te maken met

user experience honeycomb.

deze ervaring. Nielsen heeft usability als volgt

usable

gedefinieerd:

valuable

De user experience honeycomb bestaat uit de volgende onderdelen: 1. Useful (nuttig) 2. Usable (bruikbaar) 3. Desirable (gewenst) 4. Findable (vindbaar)

desirable

“Usability is a quality attribute that assesses how easy user interfaces are to use. The word usability also refers to methods for improving ease-of-use during the design process.” -

accessible

findable credible

5. Accessible (toegankelijk) 6. Credible (betrouwbaar)

De volgende quote van proffessor Constantine

7. Valuable (tevredenheid)

maakt duidelijk dat applicaties bruikbaar

Useful (nuttig)

De applicatie moet nuttig zijn om te gebruiken.

moeten zijn:

onderdelen die de bruikbaarheid beïnvloeden zijn: ontwerp, apparaat mogelijkheden en

afhankelijk is van het concept. Daarom zal

“They want systems that are easy to learn and easy to use and that help them do their work. They want software that doesn’t slow them down, that doesn’t trick or confuse them, that doesn’t make it easier to make mistakes or harder to finish the job.”

het niet meegenomen worden in de overige

- Constantine (2000, p. 1)

De gebruiker die moet vervult worden in bepaalde doelen. Dit heeft vooral te maken met de doelen die hij of zij voor ogen heeft.

Dit is dus een gebruikers belang wat erg

hoofdstukken.

performance.

Ontwerp

Onderzoek heeft aangetoond dat de efficiency veranderd als het op andere beeldschermen word getoond. Het is daarom belangrijk dat het ontwerp kan veranderen op verschillende beeldschermen. Weiss (2002) zei het volgende hierover:

84

uit te voeren (Microsoft, z.j.). Verbeteren van

omdat dit een positieve invloed heeft op de

“Small screens are difficult to use and even more difficult to design for.”

product of dienst snelheid om extra waarde te

usability. Google heeft zelfs gemeten dat met

creëren. Om dit te realiseren moet er extra tijd

verhogen van de laadtijd met 400ms ervoor

- Weiss (2002, p. 51)

in het product of dienst worden gestoken door

gezorgd heeft dat er 0,6% minder zoek acties

de opdrachtgever.

hebben plaatsgevonden (McQuad, 2011).

kleiner scherm

Gebruikers willen ook dat de applicatie snel

Binnen een applicatie helpen animaties om

Watters, C et all heeft geconcludeerd in

is geladen, volgens usability expert Jakob

de ervaring te verbeteren, maar ook om de

Voorbeeld effect van aanpassen op

het artikel “Comparing Table Views for

Nielsen valt dit te verwijten aan twee factoren:

onderliggende data te begrijpen. De snelheid

Small Devices” dat op kleine schermen

Human limitations en Human aspirations.

van de animatie moet echter wel juist zijn,

tabellen aangepast moeten worden. Door

Human limitations is het verliezen van de

omdat de animatie anders te lang of te kort kan

de aanpassingen was er de helft van de

concentratie en geheugen door het wachten

duren. Bij een te lage snelheid zal de animatie

tijd nodig om dezelfde taken uit te voeren.

en het onvermijdelijke verval van het korte-

te lang duren, waardoor de gebruiker moet

Hieruit blijkt hoe belangrijk het is om de

termijn geheugen. Human aspirations het

wachten en verstoort wordt in de interactie

indeling van informatie aan te passen op

gevoel om controle te hebben over wat er

met de applicatie. Met een te hoge snelheid

de grootte van het scherm.

gebeurt in plaats van onderworpen te zijn

zal de animatie te kort duren, waardoor de

aan een apparaat. Hetzelfde gevoel ontstaat

gebruiker hem niet kan waarnemen (Dessart,

als bedrijven mensen laten wachten in plaats

Motti, Vanderdonckt, 2011).

Apparaat mogelijkheden

Binnen het apparaat kunnen er bepaalde

van snel een goede service te verlenen. Bij

sensoren wel of niet aanwezig zijn. Het gebruik

een toegangstijd van 0.1 seconden krijgt

van sensoren kan helpen om de interactie met

de gebruiker het gevoel dat de applicatie

het apparaat te verminderen. Hierdoor kunnen

onmiddellijk reageert. Met 1 seconden heeft

er minder stappen genomen worden en kan

de gebruiker nog het idee dat ze controle

de user experience verbeterd worden (Ryan,

hebben over wat er gebeurt, maar merken

2005).

wel dat het apparaat bezig is. Vrijwel alle seconden (Nielsen, 2010). De conclusie die

“Animation is always the first display element attracting the end user’s attention.

Whatever the animation goal is, they may cause user distraction. Their duration always induce some lag, the animated objects should not exceed a certain threshold. To minimize lag, an animated transition should be fast”

Performance is de snelheid waarmee de

hieruit getrokken kan worden is dat de laadtijd

- Dessart et al. (2011, p. 96)

applicatie reageert om een bepaalde actie

zo laag mogelijk gehouden moet worden

Performance

gebruikers verlaten de applicatie al na 10

85

BIJLAGE D: BELANGEN VAN GEBRUIKERS

Desirable (gewenst)

Findable (vindbaar)

Accesible (toegankelijk)

emoties geeft, hebben ze plezier in het gebruik

vinden die in hun behoeftes voorziet. Zodra

applicatie gebruikt wordt. Als er bijvoorbeeld

van de applicatie. De applicatie kan een eigen

ze de applicatie hebben gestart willen ze snel

geen internet signaal meer is. Kan de applicatie

persoonlijkheid hebben, zodat gebruikers de

kunnen identificeren waar ze heen moeten

dan nog steeds gebruikt worden of kan het zijn

indruk krijgen dat ze met een ander persoon

om hun doel(en) te bereiken. Dit betekend

dat de applicatie dan de doelen niet meer kan

aan het communiceren zijn (Walter, 2011).

dat de applicatie goed vindbaar moet zijn en

behalen.

Als de applicatie de gebruikers positieve

Gebruikers willen snel een applicatie kunnen

Toegankelijkheid kan meespelen waar de

dat binnen de applicatie de navigatie kort en MailChimp Het

icoon

van

MailChimp

zorgt

consistent moet zijn om maximale vindbaarheid

Meer dan 10% van de bevolking hebben

voor

te realiseren. Consistentie op het gebied van

beperkingen, waardoor het voor die 10% erg

een grappige en verrassende ervaring.

termen tussen verschillende platformen is erg

belangrijk is om toch toegang te kunnen krijgen

Het is een aap genaamd Freddie Von

belangrijk. Door de terminologie hetzelfde

tot de applicatie. Kleurenblinden en mensen

Chimpenheimer IV (figuur D.1) en zegt op

te houden wordt de memorability van de

met weinig zicht zullen een groter contrast en

elke pagina iets grappigs. De verrassing

applicatie verhoogt. De vormgeving van de

lettertype nodig hebben (Jensen-Inman, 2010).

wat er op de volgende pagina zou staan

website kan wel veranderen op verschillende

Voor blinde mensen is spraakondersteuning of

maakt het spannend.

apparaten om de efficiency te waarborgen,

braile nodig.

maar de routes die de gebruiker aflegt moeten precies hetzelfde zijn. De gebruiker moet aan het eind van de route op dezelfde inhoud

Credible (betrouwbaar)

Betrouwbaarheid zorgt ervoor dat de applicatie

uitkomen (Gardner, 2011). Als de gebruiker

blijft werken tijdens een bepaalde periode.

Figuur D.1: Freddie Von Chimpenheimer IV (bron:

routes herkent die bij andere applicaties op

Het

alistapart.com)

dezelfde manier worden toegepast, zullen de

Microsoft(z.j.)

doelen eerder behaald worden.

niet reageert, output inconsistent is. Dit kan

“Use the same terminology and interaction schema within the same application and between applications, which will reduce the learning curve for new features.�

voorkomen worden door het opsporen van

- Weiss (2002, p. 67)

Door de applicatie te testen kunnen de systeem

Om meer over emotional design te lezen kan het boek Designing for emotion van Aaron Walter gelezen worden. Dit aspect van de user expierence komt niet meer voor, aangezien dit een conceptuele keuze is.

systeem

is als:

onbetrouwbaar het

systeem

volgens crashed,

fouten en het oplossen van fouten.

Opsporen van fouten

crashes, het niet reageren en inconsistente 86

output zichtbaar gemaakt worden. Als het eenmaal zichtbaar is kan de fout opgelost worden voor de publicatie.

Oplossen van fouten

Web

frames per seconds (FPS). Echter moet dit wel

Usable (bruikbaar) Ontwerp

op een accurate manier gebeuren. Volgens Corvoysier (2011) verdeeld de browser een

Doordat het web weinig basis elementen

gedeelte van de tijd om JavaScript uit te

heeft als ontwerp, is het berekend om de

voeren en een andere gedeelte om de pagina

en

elementen een eigen ontwerp mee te geven.

opnieuw te renderen. De echte framerate kan

frameworklaag liggen. De applicatielaag is

Deze flexibiliteit zorgt voor dat de designers

hierdoor niet alleen gerelateerd worden aan

de verantwoording voor de developers die

de mogelijkheid hebben om de het design aan

de JavaScript. Het is een samensmelting van

er aan werken. Terwijl de frameworklaag

te passen op de behoefte van de doelgroep.

JavaScript uitvoering en het renderen van de

Fouten

kunnen

in

de

applicatie

vaak een externe partij is. Als er een fout in het framework gevonden is, zal er contact

Apparaat mogelijkheden

pagina. Om deze combinatie te achterhalen

De apparaat mogelijkheden zijn niet allemaal

is het mogelijk om met JavaScript de positie

opgenomen moeten worden met de externe

te

waarde

te bepalen van een simpele CSS animatie.

partij. Dan zal gewacht moeten worden tot het

toegevoegd kan worden. Het effect van

Elke seconde zijn de veranderingen die de

probleem is opgelost. Als de fout opgelost is

de sensoren kan namelijk gebruikersacties

CSS animatie heeft afgelegd opgeteld die

zal de applicatie ge端pdatet moeten worden

binnen de applicatie verminderen. Daardoor

uiteindelijk de framerate bepalen. Om de

via het distributiekanaal. Als het oplossen te

wordt waarde toegevoegd die het usable

performance te testen is er gebruik gemaakt

lang duurt, gaan gebruikers uiteindelijk op

(bruikbaarheid) belang van de gebruikers

van een lijst met 67 items die een minuut lang

zoek naar andere applicatie om hun doelen te

vervult.

heen en weer scrolled. In tabel D.1 staat de

vervullen (Walter, 2011). Het is dus belangrijk om zo snel mogelijk fouten op te lossen.

gebruiken,

waardoor

minder

Performance

framerate die onderzocht is.

De algehele laadtijd op het web is langer,

Naast deze test is er een canvas test gedaan

maar de laadtijd bij de eerste keer gebruik

om 3D beelden te tekenen via JavaScript. Bij

Valuable staat in het hart van het diagram,

van de applicatie is korter (Jacobs, 2012).

de test wordt geen webGL gebruikt, omdat dit

dit komt omdat dit een totaal som is van de

Hierdoor is de drempel lager om de applicatie

momenteel alleen door Chrome ondersteund

omliggende factoren. Deze factoren voegen

te gebruiken, maar zullen gebruikers sneller

wordt. De test die hiervoor gebruikt is kan

allemaal

afgeleid zijn binnen de applicatie (Nielsen,

gevonden worden op http://www.smashcat.

2012). De animaties hebben in de meeste

org/av/canvas_test/ en scoort slecht op de

browsers een goede performance en komen

geteste Android browsers (tabel D.2).

De performance kan gemeten worden in

Als naar de framerate word gekeken van beide

Valuable (tevredenheid)

waarde

toe

voor

de

gebruiker,

waardoor hij/zij uiteindelijk tevreden is.

87

BIJLAGE D: BELANGEN VAN GEBRUIKERS

Credible (betrouwbaar)

testen geeft dit aan dat simpele animaties

hebben de perceptie dat applicaties via een

werken, maar dat ingewikkeldere animaties

app store gedownload moeten worden en

die in bijvoorbeeld games zitten nog niet

zullen daardoor minder snel geneigd zijn om

betrouwbaar doordat bij de besluitvorming van

goed ontwikkeld zijn. WebGL is een stuk

applicaties op het web te zoeken.

de taal veel verschillende partijen betrokken

sneller doordat de GPU beter gebruikt wordt om de animaties te renderen. Testen van Gullen (2011) hebben namelijk aangetoond

De

onderdelen

van

het

web

zeer

zijn. Daarnaast bestaan de webtalen al erg

Accesible (toegankelijk)

lang, waardoor de talen betrouwbaar zijn. De

De offline toegang kan gerealiseerd worden

frameworks die op de webtalen geschreven

dat Chrome met webGL 365% sneller is dan

door gebruik van application cache. Echter

hebben een gemiddelde oplevertijd van

Chrome zonder webGL. De ondersteuning van

zitten veel beperkingen aan waardoor de

26 dagen, waarin de fout gerepareerd kan

webGL is zeer beperkt, want alleen Chrome en

keuze voor het web met een gehele offline

worden. Daarnaast kan na het repareren van

Firefox kunnen hiermee overweg.

applicatie niet ideaal is (Archibald, 2012). Voor

de fout, de applicatie direct geüpdatet worden

mensen met een handicap is de applicatie

op het distributiekanaal. Meer informatie over

goed te lezen mits aan de specificatie van

de betrouwbaarheid kan gevonden worden in

W3C wordt gehouden.

bijlage B: “oplevertijd”.

Findable (vindbaar)

De vindbaarheid van de applicaties hangt samen met het distributiekanaal. De gebruikers

Tabel D.1: FPS per apparaat/ browser bij scrollende lijst gedurende 1 minuut

Tabel D.2: FPS per toestel bij scrollende lijst gedurende 1 minuut

Apparaat + browser

minimaal

gemiddeld maximum

Browser gemiddeld

GS2 Android 4.0.4

36

37

41

Galaxy S2 Android 4.0.4

GS2 Android 4.0.4 Chrome 0.18

34

36

38

Galaxy S2 Android 4.0.4 Chrome 0.18 11

GS2 Android 2.3

35

37

40

Galaxy S2 Android 2.3.3

17

iPad 2 iOS 5.1

34

36

39

iPad 2 iOS 5.1

46

PC Chrome 18.0.1025.133 beta

30

62

63

PC Chrome 18.0.1025.133 beta

75

PC Safari 5.1.2

25

53

59

PC Safari 5.1.2

35

PC Firefox 11.0

15

37

61

PC Internet Explorer 9.0.8

53

PC Opera 11.61

36

50

51

PC Internet Explorer 10

199

Gemiddelde

31 44 49

PC Firefox 11.0

36

PC Opera 11.61

40

13

Gemiddelde 53 88

zijn

Native

afgeleid bij het gebruik van de

Usable (bruikbaar) Ontwerp Doordat

native

objecten

heeft

applicatie. (Nielsen, 2012).

veel

is met het opleveren van de

De offline toegang kan makkelijk

update.

gerealiseerd

doordat

langere tijd rekening gehouden

worden

gehele

applicatie

Hierdoor

moet

een

basis

De animaties bij native hebben de

de

vooraf

worden met fouten uit oudere

uitgebreid

beste performance die mogelijk

gedownload moet worden. Voor

versies. Meer informatie over de

kunnen worden en overschreven

is met het apparaat. De meting

mensen met een handicap is

betrouwbaarheid kan gevonden

geeft het veel flexibiliteit voor

die gedaan zijn bij een scrollende

de applicatie goed te lezen mits

worden in Bijlage B: “oplevertijd�.

designers

alternatief

lijst is terug te vinden in tabel D.3

aan

ontwerp toe te passen die beter

De resultaten liggen ver boven

besturingssystemen

past bij de behoefte van de

de minimale waarde van een

wordt.

doelgroep.

vloeiend beeld (25 FPS).

om

die

Accesible (toegankelijk)

een

de

specificaties

van

de

gehouden

Hybrid

Usable (bruikbaar) Ontwerp

Het aanpassen van het ontwerp is

Apparaat mogelijkheden

lastiger dan bij de native en web

De apparaat mogelijkheden zijn

Tabel D.3: FPS per toestel bij scrollende lijst gedurende 1 minuut

allemaal te gebruiken inclusief

Apparaat + OS

minimaal

gemiddeld maximum

goed mogelijk. Echter zijn de

de sensoren. Hierdoor kunnen

Galaxy S2 Android 4.0.4

158

159

160

animaties bij Sencha Touch niet

gebruikersacties

iPad 2 iOS 5.1

96

97

98

aan te passen.

Gemiddelde

127 128 129

verminderd

worden en wordt meer waarde toegevoegd

aan

het

De

initiele

laadtijd

Findable (vindbaar) De

is

Apparaat mogelijkheden

usable

(bruikbaarheid) belang.

Performance

frameworks maar is nog steeds

langer

vindbaarheid

applicaties

hangt

van

de

samen

met

mogelijkheden

zijn bijna allemaal te gebruiken

De native frameworks hebben

inclusief de sensoren. Hierdoor

het

voordeel

ze

minder

kunnen

andere

verminderd

gebruikersacties

gebruikers hebben de perceptie

partijen.

te laden, maar na het laden heeft

dat applicaties via een app store

betrouwbaarheid verbeterd. Een

usable

de applicatie een kortere laadtijd

gedownload moeten worden en

probleem bij Android is dat veel

Als een apparaat mogelijkheid

bij het gebruik ervan. Hierdoor

zullen

gebruikers niet kunnen updaten,

niet ondersteund wordt dan zal bij

wordt

makkelijk kunnen vinden.

doordat de fabrikant langzaam

Titanium Mobile gewacht moeten

gebruiker

minder

applicatie

zijn

van

drempel hebben om de applicatie

de

afhankelijk

dat

het

daardoor

De

Credible (betrouwbaar)

apparaat

waardoor gebruikers een hogere

de

distributiekanaal.

De

Hierdoor

wordt

de

worden

en

wordt

meer waarde toegevoegd aan het (bruikbaarheid)

belang.

89

BIJLAGE D: BELANGEN VAN GEBRUIKERS

worden tot het ingebouwd wordt. Bij PhoneGap is de mogelijkheid om dit te implementeren als plugin.

Performance

gehandicapte als met de web specificaties.

Credible (betrouwbaar)

dat een update van het hybrid framework niet

altijd

soepel

verloopt.

Sommige

De hybrid applicaties zijn afhankelijk van

functionaliteiten en ontwerp definities worden

het besturingssysteem en van de hybrid

anders

geïnterpreteerd

door

de

frameworks. De hybrid frameworks worden

Hierdoor moet de applicatie extra worden

Net als bij native is de initiele laadtijd langer

allemaal binnen 42 dagen geupdatet en

nagelopen en is de kans op fouten groter.

en de laadtijd binnen de applicatie korter. De

Sencha Touch zelfs binnen 20 dagen. Echter

Meer informatie over de betrouwbaarheid kan

performance is erg afhankelijk van het soort

zijn met testen van de gebruikersinterface van

gevonden worden in Bijlage B: “oplevertijd”.

hybrid framework gebruikt wordt. Bij Titanium

Sencha Touch fouten zichtbaar die een maand

Mobile is de minimale performance gemidddeld

later nog niet zijn verholpen. Daarnaast is de

42 FPS (tabel D.4) en bij Sencha Touch is het

ervaring van een projectleider binnen SPING

minimaal 5 FPS (tabel D.5). Dit betekend dat Sencha Touch een slechte performance heeft en geen goede gebruikservaring oplevert.

Tabel D.4: Titanium Mobile FPS per toestel bij scrollende lijst gedurende 1 minuut

Apparaat + OS

minimaal

gemiddeld

maximum

GS2 Android 4.0.4

42

45

50

De vindbaarheid van de applicaties hangt net

GS2 Android 2.3

41

44

59

als bij native samen met het distributiekanaal.

iPad 2 iOS 5.1

44

48

59

De

gemiddelde

42

46 56

Findable (vindbaar)

gebruikers

hebben

de

perceptie

dat

applicaties via een app store gedownload moeten

worden

en

zullen

daardoor

de

applicatie makkelijk kunnen vinden.

Accesible (toegankelijk)

Tabel D.5: Titanium Mobile FPS per toestel bij scrollende lijst gedurende 1 minuut

Apparaat + OS

minimaal

gemiddeld

maximum

GS2 Android 4.0.4

2

35

41

De offline toegang kan makkelijk gerealiseerd

GS2 Android 4.0.4 Chrome 0.18 2

36

40

worden doordat de gehele applicatie vooraf

GS2 Android 2.3.3

3

38

41

gedownload moet worden. Voor mensen met

iPad 2 iOS 5.1

21

39

40

een handicap zijn de hybride lastiger om te

realiseren omdat zowel rekening gehouden

gemiddelde 7 37 41

moet worden met de native specificaties voor 90

update.

B IJL AGE E: APPARAAT M OGELIJKHEDE N

Contacts API

File API Read

contacten opgevraagd worden uit

gelezen worden door de applicatie.

de contactenlijst van de telefoon.

Hierdoor kan bijvoorbeeld muziek

Deze mogelijkheid wordt door

afgespeeld worden die op het

applicaties,

apparaat staat.

Met de contacten API kunnen de

waarbij

andere

gebruikers kunnen participeren.

Een voorbeeld van een applicatie die dit gebruikt is Instagram,

Met de file API kunnen bestanden

File API Write

Bestanden kunnen aangemaakt

zoals in figuur E.1 staat is het

worden en veranderd worden.

mogelijk om vrienden te zoeken

Hierdoor

via de contactenlijst.

bestanden

kunnen

bestaande

aangepast

worden.

Een voorbeeld hiervan is een foto bewerkings applicatie die de aangepaste versie van de foto kan wegschrijven.

Accelerometer De

Accelerometer

Figuur E.2: Accelerometer in Twidroyd

wordt

veel

gebruikt in games, maar wordt ook

in

andere

Geolocatie

Kompas

De locatie kan gebruikt worden

Via geolocation kan de locatie

applicaties

om onder andere de context aan

weergegeven

gebruikt. In figuur E.2 is Twidroyd

te passen, routes te bepalen,

niet welke kant het apparaat op

te zien die gebruik maakt van het

afstand te meten en snelheid te

staat. De applicatie kan dit wel te

schudden van de telefoon om de

bepalen.

weten komen via het kompas. De

tijdlijn te updaten.

Figuur E.1: vrienden zoeken in Instagram

Figuur E.3: Geolocatie in Google Maps

worden,

maar

combinatie van het kompas en Google maps (figuur E.3) is een

geolocatie geeft een goed beeld

voorbeeld

locatie

waar iemand zich bevind en waar

ophalen een belangrijk onderdeel

waarbij

de

hij/zij zich naar toe beweegt of

is van de applicatie.

naar kijkt.

91

BIJLAGE E: APPARAAT MOGELIJKHEDEN

Welke apparaat mogelijkheden er zijn

van waar 2D wordt getekend via

de performance te verbeteren

touch. In figuur E.5 is te zien dat

Gullen

Een voorbeeld van een applicatie

een

afbeelding

worden namelijk gedaan via de

en audio vallen onder media

de het kompas gebruikt is Layer.

getekend heeft met behulp van

GPU in plaats van de CPU. De

capture en worden vooral door

Zoals te zien is in figuur E.4 kan

zijn vinger.

GPU

camera, augmented reality en

gebruiker

een

(2011).

is

De

berekening

geoptimaliseerd

voor

Media Capture

Het opnemen van foto’s, video

de telefoon gericht zijn op een

beeldverwerking en kan daarom

voice

locatie

een hogere performance leveren.

voorbeeld van een applicatie die

Een voorbeeld die gebruikt maakt

niet in één van deze categorieën

van OpenGL is Cut the Rope

valt is Sleep as Android. Het is een

(figuur E.6), waar de touwen

applicatie die de accelerometer

doorgesneden

waarna

de

gegevens

zichtbaar worden.

moeten

recorders

gebruikt.

Een

worden

en media capture gebruikt om te

om zo het snoepgoed aan het

analyseren hoe iemand slaapt. In

groene monster te voeren.

figuur E.7 staan grafieken die uit deze analyse naar voren komen.

Figuur E.4: Kompas in Layer

2D/3D tekenen

Dynamisch tekenen van 2D en 3D wordt veel gebruikt in simpele

Figuur E.5: 2D tekenen in Draw

games. Het dynamisch tekenen

Something

wordt

namelijk

via

de

CPU

gedaan wat minder efficient is bij complexe berekeningen.

OpenGL

Als de berekenen van dynamisch tekenen complexer worden, kan

Draw Something is een voorbeeld 92

OpenGL

gebruikt

worden

om

Figuur E.6: Cut the Rope

Figuur E.7: Sleep as Android

Database

content aangeleverd worden. De

uit te wisselen. De applicatie Train

Het opslaan van offline gegevens

netwerken kunnen onderverdeeld

Sleeper UK (figuur E.9) is een

kan benodigd zijn voor applicaties

worden in snelheid en type. De

applicatie die de gebruiker wekt

die

internetverbinding

twee types zijn via wifi en mobiele

als hij/zij in de buurt komt van het

moeten blijven werken. Dit kan

provider. Bij de mobiele provider

gekozen station. De applicatie

belangrijk zijn bij locaties waar de

wordt in Nederland onderscheid

gebruikt een achtergrondservice

internetsnelheid laag is of waar

gemaakt tussen GPRS, EDGE, 3G,

om de de locatie te meten en

mobiel internet erg duur is (zoals

HSPA, WIMAX en LTE (CBS, 2009).

vervolgens

zonder

roaming).

Als

de

berichten

wekken.

moet

sms/mms

versturen

als de applicatie niet visueel in

of

beeld is en toch de aandacht

uitlezen dan moet het mogelijk

van de gebruiker gevraagd moet

zijn om dit via code te benaderen.

worden. Dit kan via verschillende

WhatsApp

manieren, trillen, geluidssignaal,

(figuur

E.8)

werkt

hiermee om het telefoonnummer

Figuur E.8: SMS controlle via WhatsApp

van de gebruiker te controleren.

led

notificatie

notificaties

verstuurd

kunnen

zonder

bespaard en gaan de mobiele

dat na het eerste gebruik de

apparaten langer mee omdat de

component

informatie opgehaald hoeft te

applicatie niet continue hoeft te

die

worden van het internet.

vragen of er nieuwe informatie is.

geen

sockets

zorgen

voor

een

blijvende verbinding tussen de

een

Achtergrondservice

worden. Hierdoor wordt de batterij

gebruikt

De

via

zoals een statusbar of pop-up.

Of de applicatie volledig offline worden

of

overkoepelend visueel element client en server, waardoor push

Offline

Sockets

te

Notificaties kunnen handig zijn

applicatie

kan

applicatie

activeren om de gebruiker te

Notificaties

Messaging

de

Netwerk

Afhankelijk gebruikt

Een achtergrondservice is een

is

ook

de

applicatie

bestaat

interactie

gebruiker.

Het

van

langdurig

is

(Android, mogelijk

waarbij met

de

2012) dat

de

van

welk

netwerk

achtergrondservice bestaat om

Figuur E.9: Achtergrondservice Train

wordt

kan

andere

met andere applicaties informatie

Sleeper UK

93

B IJ L AGE F: ZICHT BAA RHEID/VIN DB AARHEID

Web

Oplevertijd De

web de

oplevertijd

JavaScript het geluid afgespeeld worden. wordt

framework verschillende

getest

langer moet

browsers.

doordat

de

worden

bij

De

Webapplicaties

Merk specifieke animaties

kunnen

makkelijk

gedeeld

worden door gebruikers, door de URI door

Animaties door middel van CSS3 worden steeds

te sturen. Andere gebruikers kunnen hier op

browsers

populairder op het web. Echter voorzien de web

klikken en de applicatie direct gebruiken. Als

kunnen kleine verschillen hebben waardoor

frameworks niet in standaard mogelijkheden

gebruikers de adaptive applicatie willen openen

de geproduceerde code af kan wijken van

om animaties uit te voeren. Alle animaties die

op andere apparaten met een webbrowser

de verwachte resultaten. Daarnaast wordt

dus geschreven worden zullen veel flexibiliteit

zal dit in de meest gebruikte webbrowsers

de oplevertijd verhoogt doordat functionele

hebben. Aan de andere kant kunnen niet alle

geen probleem zijn omdat het bereik groot is.

testen in twee verschillende omgevingen

browsers hele zware animaties tonen, door

Hierdoor wordt de zichtbaarheid vergroot en is

gedaan moet worden. Zowel client side als

de afwezigheid van hardware acceleratie.

de applicatie makkelijk te vinden.

op server side. Voor meer informatie over de

Als de animaties wel zwaar zijn, kan het zijn

oplevertijd kan in bijlage B “oplevertijd” verder

dat performance afneemt en hierdoor de

Als het web gebruikt wordt zal de URI binnen

gelezen worden.

gebruikers belangen niet goed vervult worden

de

(bijlage F “Belangen van gebruikers”).

worden voor onthoudbaarheid en delen via

Merk Kleur, geluid en afbeeldingen

De web frameworks hebben soms eigen stijlen

94

Mond-tot-mondreclame

applicatie

geoptimaliseerd

moeten

social media. Dit betekend dat er een balans

Merk specifieke navigatie

gemaakt moet worden tussen een leesbare en

Op het web is de standaard navigatie vrij

de lengte van de link (Gillespie, 2010).# De

die gebruikt worden om visuele elementen

beperkt, de elementen die ingebouwd zijn

meeste domeinen op het web zijn echter al

weer te geven. De kleuren en afbeeldingen zijn

is dat tekstuele navigatie elementen een

bezet, waardoor het een uitdaging is om een

gedefineerd in één of meerdere CSS bestanden.

onderstreping krijgen. Daarnaast kan aan

naam te verzinnen die kort en leesbaar is.

Doordat de layout centraal is opgeslagen met

de link gezien worden of de pagina al eerder

een eenvoudige taal is het aanpassen erg

is

makkelijk. Omdat in CSS nog geen variabelen

veranderen als hij geselecteerd wordt via de

en functies gedefinieerd kunnen worden,

muis of toetsen. De web frameworks hebben

Golden Gekko (2012) zegt dat de zichtbaarheid

gebruiken sommige frameworks ook wel een

zelf

mogelijkheden

minder is op het web, dan dat de applicatie

preprocessor. Muziek is ook goed mogelijk,

bovenop de webtalen en daardoor kan merk

in een app store gezet zou worden. Dit heeft

alleen dit zal via HTML5 geplaatst moeten

specifieke navigatie gemakkelijk aangepast

te maken met het feit dat zoekmachine’s nog

worden. Vervolgens kan dan met behulp van

worden.

geen applicaties kunnen identificeren op het

bezocht.

geen

Daarnaast

extra

kan

navigatie

het

element

Distributiekanalen Perceptie

Tekens dat app store ook naar het web

meer moeite moet doen om de applicatie te

komt

Native

vinden. Om de gebruikers het makkelijker te

Google heeft met zijn browser Chrome een

De oplevertijd is iets hoger doordat de

maken moeten ontwikkelaars meer moeite

app store neergezet waarbij ontwikkelaars

compilatietijd

doen om de vindbaarheid te vergroten.

een

web. Dat heeft als resultaat dat de gebruiker

Oplevertijd

voor

een

lichte

vertraging

die

kan zorgen, maar dit zal in de praktijk zo’n

gemaakt is met web technologie. De meeste

klein percentage zijn dat dit niet wordt

Volgens Katz (2011) heeft het web te maken

ontwikkelaars zetten de hele applicatie in

meegenomen.

met de perceptie dat applicaties alleen via

de Chrome Store, waarbij er ook een aantal

meerdere native applicaties gebouwd moeten

app stores toegankelijk zijn. Gebruikers zijn

zijn die alleen een snelkoppeling realiseren

worden, zal de oplevertijd langer worden. Voor

gewend om applicaties te downloaden en

om vervolgens de gebruiker door te sturen

meer informatie over de oplevertijd kan in

te installeren. Na verloop van tijd zullen

naar de webapplicatie.

bijlage E “Oplevertijd” verder gelezen worden.

op het web en zullen ze er meer gebruik van

W3C (2012) heeft een community group

gaan maken. Web standaarden helpen hierbij

opgericht waarbij ze als doel hebben om

die ervoor zorgen dat webapplicaties beter

een open app store te ontwikkelen. Het

Merk Kleur, geluid en afbeeldingen

gevonden kunnen worden.

moet er voor zorgen dat de zichtbaarheid

native frameworks. Kleuren en afbeeldingen

van applicaties op het web groter wordt.

zijn makkelijk binnen de layout te wijzigen.

applicatie

kunnen

toevoegen

gebruikers ook gewend raken aan applicaties

Volgens Mary Beth Christie (Jacobs, 2012) is het makkelijker voor marketing doeleinde om een web applicatie te hebben. Er kan namelijk

De

partij

verwezen worden naar een link die direct op

(datacenter)

de betreffende pagina uitkomt.

voor

een

die

de

opdrachtgever

zijn

partijen,

weinig

kan

zijn

dat

en

navigatie

kunnen

volledig

anders ingezet worden. De basis views zijn

server

aanbiedt andere

het

Het ontwerp is makkelijk te veranderen bij de

Animaties

Afhankelijk van derde

Omdat

infrastructuur te

vervangen

namelijk

makkelijk

via

overerving

uit

te

breiden (Wenderlich, 2012). Voor het ontwerp

waardoor

de

moet een controller geschreven worden met

afhankelijkheid

is

de logica van het object (Android, 2012 & iOS,

van derde. Als een partij er mee stopt kan er overgeschakeld worden zonder dat de gebruiker iets van de veranderingen merkt.

Het risico dat de applicatie niet meer vindbaar

2009).

Merk specifieke animaties De

animaties

kunnen

geïmplementeerd

is bij uitval kan zelf ingeperkt worden door de

worden door de animatie classes over te

servers redundant uit te voeren.

erven en deze kunnen verbonden worden aan 95

BIJLAGE F: ZICHTBAARHEID/VINDBAARHEID

views (Android, 2012 & iOS, 2009). Binnen de

de naam is genoeg doordat gebruikers de

te

besturingsysstemen zijn twee verschillende

app stores kennen en hierdoor makkelijk de

goedgekeurd worden bij de Apple appStore en

animatie mogelijkhededen. Simpele animaties

applicatie kunnen downloaden.

de Windows Phone MarketPlace. Bij de Apple

via de UIKit (iOS) of via de view.animation

Applicatie

moet

daarnaast

appStore was een gemiddelde wachttijd van

(Android). Echter wordt hier geen gebruik

Om digitaal te delen wordt een URI gebruikt,

8 werkdagen in de periode 30-12-2011 tot

gemaakt van openGL wat de performance

echter kan deze niet makkelijk gegenereerd

27-01-2012. Extreme gevallen komen ook

drastisch

complexere

worden zonder extra software. De URI is zelf

voor, bijvoorbeeld in augustus 2011 was de

animaties (Wentk, 2010). De animaties zijn

kan

verbeteren

bij

erg lastig vast te stellen bij zowel Android als

maximale wachttijd 77 werkdagen (148Apps,

dus makkelijk met een hoge performance in

iOS. De URI’s zien er als volgt uit (Google, z.j.):

2011). Windows Phone heeft gemiddeld een

te zetten.

Merk specifieke navigatie

Bij Android en iOS kunnen de views in het

wachttijd van 2,6 werkdagen (Brix, 2012). iOS http://itunes.apple.com/ [country] / app / [App –Name] / id[App-ID]?mt=8

stack behouden worden terwijl de custom

Hybride

Oplevertijd Als

mogelijkheden

bij

PhoneGap

niet

objecten de logica van de navigatie aansturen.

Android

ondersteund worden dan kunnen ze wel

Bij Android kan genavigeerd worden vanuit

market://details?id=<packagename>

toegevoegd worden, waardoor de oplevertijd

elk element waarop een actie uitgevoerd kan worden. Bij iOS moet iets meer werk gedaan worden, omdat het UIViewController interface geimplementeerd moet worden. Uiteindelijk

Distributiekanalen Perceptie

langer wordt. Bij de overige frameworks kunnen deze mogelijkheden niet toegevoegd worden.

De betrouwbaarheid van de frameworks is

Golden Gekko (2012) zegt dat de zichtbaarheid

laag, waardoor het kan zijn dat meer fouten

is het bij beide frameworks makkelijk om de

van native goed is. Dit heeft te maken dat

in het framework zitten en het langer duurt

navigatie aan te passen aan de huisstijl van

mensen direct naar de app store gaan als ze

voordat de fouten uit het framework zijn.

het merk (Android, 2012 & iTracki, 2011).

een nieuwe applicatie willen installeren (Katz,

Het testen moet op dezelfde manier gedaan

2011).

worden als bij native, maar heeft als voordeel

Mond-tot-mondreclame

Native applicaties kunnen gedeeld worden door de naam te verspreiden of via een speciale

96

houden.

Afhankelijk van derde

dat sommige testen in een desktop browser uitgevoerd kunnen worden om een impressie

De app stores worden beheert door een

te krijgen van de werking. Titanium Mobile is

URI die alleen te bereiken is in combinatie met

externe partij, waardoor vertrouwen uit handen

een onbetrouwbaar framework, waardoor de

speciale software. Het verspreiden via alleen

wordt gegeven om de applicatie beschikbaar

oplevertijd snel kan stijgen door problemen

bij de compilatie. De documentatie van de

Touch is in vergelijking met de twee andere

is het ook mogelijk om via JavaScript de

hybrid frameworks is minder dan de overige

frameworks een stuk lastiger om animaties

navigatie te veranderen (Chco, 2011). Sencha

frameworks waarbij Titanium Mobile en jQuery

te implementeren. De animatie classes zijn

Touch navigatie kan via overerving uitgebreid

Mobile de meeste documentatie hebben. Meer

namelijk singleton classes waardoor het niet

en veranderd worden (guest, 2012).

informatie over de oplevertijd is te vinden in

mogelijk is om deze over te erven.

bijlage E: “oplevertijd”.

Titanium Mobile en jQuery Mobile hebben een

Merk Kleur, geluid en afbeeldingen

Mond-tot-mondreclame

Doordat de hybrid frameworks op dezelfde

hoge framerate in vergelijking met Sencha

manier gedistribueerd worden is de manier

Touch. Als binnen de FPS test de laagste

waarop mond-tot-mond reclame toegepast

Kleuren geluid en afbeeldingen zijn makkelijk

framerate wordt vergeleken met die van de

kan worden hetzelfde. Daardoor komen de

aan te passen binnen de hybride frameworks.

native frameworks is de performance van

hybrid frameworks overéén met de native

Bij Sencha Touch/jQuery Mobile in combinatie

Titanium Mobile 778% lager en bij jQuery

frameworks op het gebied van mond-tot-mond

met

en

mobile 574% lager. Het besturingssysteem

reclame. De applicatie kan gedeeld worden

afbeeldingen door middel van CSS aangepast

PhoneGap

kunnen

de

kleuren

heeft veel invloed op de hybrid frameworks.

door middel van app store URI’s en via de

worden. Bij Titanium Mobile worden kleuren

Uit het onderzoek van Bijlage D: “Belangen

applicatienaam.

en afbeeldingen via JavaScript aangepast via

van gebruikers” is namelijk gebleken dat

Distributiekanalen

classical inheritance (Lukasavage, 2011).

Sencha Touch op de Apple iPad 2 met iOS 5.1

Merk specifieke animaties

De frameworks die visueel zijn ingesteld zijn Titanium Mobile, jQuery Mobile en Sencha Touch. PhoneGap valt hier dus buiten, omdat

36% sneller is dan op de Samsung Galaxy S2 met Android 4.0.3.

Merk specifieke navigatie

Perceptie Net

zoals

bij

native

frameworks

is

de

zichtbaarheid van de hybrid frameworks goed.

De potentiële gebruikers zullen bij een nieuwe

Via de Titanium.UI objecten of een uitbreiding

applicatie direct denken aan de app store.

deze wordt gebruikt als wrapper. Via Titanium

hiervan kan een specifieke vormgeving van

Afhankelijk van derde

Mobile kan een animatie aangemaakt worden

de navigatie gemaakt worden die vervolgens

via 2D en 3D matrices (Dowsett, 2011).

gekoppeld kan worden aan de navigatie acties

Net zoals de native frameworks zijn de hybride

Hiervoor zijn speciale classes ontwikkeld die

(Appcelerator, 2012)#. Bij jQuery Mobile is de

frameworks afhankelijk van een externe partij

desnoods nog uitgebreid kunnen worden. Bij

navigatie in zijn geheel aan te passen door

waarin in het geval van Apple de applicatie

jQuery Mobile zijn de animaties aan te passen

CSS regels te schrijven in combinatie met

goedgekeurd

via CSS3 en externe JavaScript plug-ins. Sencha

HTML links (jQuery Mobile, z.j.), daarnaast

gepubliceerd kan worden.

moet

worden

voordat

hij

97

B IJ L AGE G: O NT WIKKE LIN G VAN B EE LDSCHE RMEN

2000 - 2002

Jaar

Volgens de International Telecom Union (2012) was er aan het einde

2000 11%

56%

25%

4%

4%

van 2000 1.4 biljoen televisies, veel meer dan de vaste telefoons (0,787

2001 6%

55%

29%

5%

5%

biljoen), mobiele telefoons (0,75 biljoen) of pc’s (0,277 biljoen).

2002 3%

52%

34%

6%

5%

Een voorbeeld van een toestel uit 2000 is de Noka 3310. De telefoon

Hieruit kan geconcludeerd worden dat meer dan de helft van de

werdt 126 miljoen keer verkocht en was hiermee wereldwijd de best

gebruikers op een resolutie van 800 x 600 het internet bezoekt.

640x480 800x600 1024x768 Hoger Anders

verkochte telefoon van dat moment. Het scherm wat hier in zat was een 84 x 48 pixels pure monochrome display met een grootte van 27x27

In 2000 was Microsoft bezig om een prototype van een tablet pc te

mm (1,89 inch). Op het scherm was één kleur zichtbaar. In 2000 werd

realiseren waarbij het mogelijk moest zijn om het apparaat te bedienen

er voor internet gebruik gemaakt van General Packet Radio Service

met een stylus.

(verder GPRS), de snelheid van deze techniek was erg traag (theoretisch maximaal 21,5 KiB/s) en erg duur (gemiddeld € 23,- per MiB). Door de combinatie van de trage verbinding, weinig aanbod en de hoge prijs was de interesse erg laag.

2003 - 2005

In 2003 zijn de LCD schermen in telefoons en tv’s, Vanaf dit punt werd de dichtheid in pixels (Pixels Per Inch, verder PPI) belangrijk in vergelijking met monitoren (96PPI of 72PPI). In 2003 is een andere categorie telefoon

In 2000 was digitale televisie zich aan het verspreiden waarbij CRT

toegevoegd die een totaal andere verhouding had dan de voorgaande

High Definition Television (verder HDTV) met een resolutie van

telefoonschermen: de “Dual-display, dual keypad communicators”. Een

1280x1080 mogelijk werd. Hierdoor gingen ook de televisies van de 4:3

voorbeeld uit deze nieuwe groep is de “Nokia 9210i Communicator”,

verhouding naar anamorphic widescreen met een 16:9 verhouding. De

waarbij het scherm erg breed is in verhouding met de hoogte. De

schermgrootte varieerde tussen de 20 en 65 inch.

afmetingen van het hoofd beeldscherm zijn namelijk: 110 x 35 mm met een resolutie van 640 x 200 pixels wat uitkomt op 149 PPI.

Computer beeldschermen waren voor rond het jaar 2000 allemaal gemaakt met Cathode Ray Tube (verder CRT). Na deze periode was er

In de verenigde staten was 50% voorzien van digitale televisie (Nederland

een verschuiving naar Liquid Crystal Display (verder LCD) waardoor

in 2006). Volgens W3Schools.com zijn dit de resoluties waar computers

beeldschermen compacter werden. Volgens W3Schools.com (2012) zijn

het web bezochten in 2003 tot 2005.

dit de resoluties waar computers het web bezochten in 2000 en 2002.

98

Jaar

800x600

1024x768

Hoger

Anders

Jaar

640x480

800x600

1024x768

Hoger

Anders

2003 2%

640x480

47%

40%

6%

5%

2006

0%

20%

57%

17%

5%

2004 1%

37%

47%

10%

5%

2007

0%

14%

54%

26%

5%

2005 0%

30%

53%

12%

5%

2008

0%

8%

48%

38%

6%

Er kan dus geconcludeerd worden dat meer dan in 2003-2004 de

Er kan dus geconcludeerd worden dat meer dan in 2006-2008 de meeste

overgang heeft plaatsgevonden van 800x600 pixels naar 1024x768

mensen nog de resolutie 1024x768 pixels gebruikte. En dat er in deze

pixels. Waar uiteindelijk in 2005 meer dan de helft van de gebruikers op

jaren minder groei was in de resolutie grootte die gebruikt werden in

een resolutie van 1024 x 768 het internet bezoekt.

vergelijking met 2003 tot 2005.

2006-2008

2009-2011

2006, daarna werden de LCD´s populairder. Het was met de plasma

Korea werd uitgezonden.

Boven de 40 inch was de plasma technologie populairder tot eind

Op 1 januari 2010 is de eerste 3D kanaal SKY 3D gestart die in Zuid-

techniek erg lastig om een full hd resolutie te geven aan schermen die kleiner waren dan 50 inch. De producenten van LCD televisies zijn hier

Volgens W3Schools.com zijn dit de resoluties waar computers het web

op ingesprongen om 42 inch full hd schermen te promoten. Hierdoor

bezochten in 2009 tot 2011.

kwamen er kleinere schermen met een hogere PPI. In 2007 is LG gestart

Jaar

640 x 480 800 x 600

1024 x 768

Hoger

Anders

met NetCast Entertainment Access wat de voorloper was van de huidige

2009

0%

4%

36%

57%

3%

Smart TV’s. Samsung kwam ook met een Smart TV systeem wat toen

2010

0%

1%

20%

76%

3%

nog de naam InternetTV had. Op 21 maart 2007 kwam AppleTV uit

2011

0%

0%

14%

85%

1%

waardoor er online content bekeken kon worden op elke TV. Er kan dus geconcludeerd worden dat meer dan in 2009-2011 er Op 29 juni 2007 werd de eerste iPhone op de markt gebracht in de

hele snelle groei is onstaan op de resoluties die gebruikt werden. De

Verenigde staten. In Europa werd de iPhone op 9 november 2007

resoluties die hoger dan 1024x768 pixels waren hebben in 3 jaar tijd een

geïntroduceert. De eerste iPhone had een scherm van 3.5 inch met een

groei van 28% doorgemaakt.

resolutie van 320 x 480 pixels wat uitkomt op 165 PPI. Volgens W3Schools.com zijn dit de resoluties waar computers het web bezochten in 2006 tot 2008.

99

B IJ L AGE H: KO ST EN W EB SE RVE R

Partner

Rackspace in U

Dataverkeer in GB stroom in A

prijs per maand stroom prijs

prijs per GB

website

transip

2

2500

1

€ 59,00

€ 0,00

€ 0,02

#1

rijndata

1

2000

0,5

€ 45,00

€ 0,00

€ 0,02

#2

pcextreme

1

2000

0,5

€ 19,00

€ 54,99

€ 0,01

#3

leaseweb

2

2000

1

€ 49,00

€ 0,00

€ 0,02

#4

#1 https://www.transip.nl/colocatie-en-rackspace/colocatie/ #2 http://www.rijndata.nl/datacenters/ #3 http://www.pcextreme.nl/colocatie/shared-rackspace/ #4 http://www.leaseweb.com/nl/colocatie/rackspace

100

B IJL AGE I: R EKE N M ODE L

Het belang van een criteria zal moeten

wat ingevuld kan worden bij de belangen. Om

Vervolgens wordt per apparaat mogelijkheid

meewegen in de berekening. In hoofdstuk 4 is

tot een eindadvies te komen zijn deze punten

het ingevulde belang en de waarde van

de invloed van de frameworks op de criteria

opgeteld per frameworktype.

frameworktype vermeningvuldigd. De formule

onderzocht. Elke criterium bestaat uit een

die hierbij hoort is:

aantal factoren, waarbij per factor onderzocht

De criteria â&#x20AC;&#x153;mogelijkheden van het apparaatâ&#x20AC;?

is welk frameworktype het beste de factor

heeft

vervult. Het gemiddelde van de factoren

mogelijkheden precies nodig zijn om het

bepaalde de waarde van de criteria. Bij het

concept uit te voeren. Daarnaast veranderen

gebruik van het model wordt de verhouding

de ondersteuning van de mogelijkheden in de

toegewezen bij het type framework

tussen de belangen ingevuld, waarbij het totaal

frameworks snel, waardoor dit makkelijk aan

L = totaalpunten van frameworktype voor de

niet hoger mag zijn dan 100 punten. Hiermee

te passen moet zijn.

veel

afhankelijkheid

van

welke

Q = belang van de opdrachtgever bij een apparaat mogelijkheid A = Punten die aan apparaat mogelijkheid

gekozen mogelijkheden van het apparaat

worden een aantal punten toegewezen die

en het belang hierin.

bepalen hoe het frameworktype de belangen

Binnen

vervult. De berekening die vervolgens per

besturingsystemen,

criteria gemaakt wordt:

of het web, native of hybrid framework de

B = Belang van de opdrachtgever bij de

apparaat

criteria

het

model

zijn

waar

mogelijkheid

vier

mobiele

ingevuld

wordt

ondersteund.

De

volgende formule wordt hierbij gebruikt.

framework toegewezen zijn V = Maximaal aantal wat ingevuld kan worden bij de belangen

O = Hoeveelheid ondersteuning op de besturingssystemen A = Punten die aan apparaat mogelijkheid toegewezen bij het type framework

bepaald

hoe

de

frameworktypen

de

mogelijkheden van het apparaat vervullen. De formule hiervoor is: T = optelsom van alle L uitkomsten C = Invulling van de criteria in het framework

worden

Per criteria zijn dan punten (P) die het belang en de invloed van de criteria op de

door 100 om tot maximaal 3 punten te komen.

S = Hoeveelheid besturingssystemen

M = Maximaal aantal punten wat behaald kan P = B * C / V

Deze uitkomsten worden opgeteld en gedeeld Dit

C = Invulling van de criteria in het P = Punten die aan het framework(type)

L = Q*A

C = T/100 A = O / S * M

frameworktypen omvat (C). Vervolgens zijn deze punten gedeeld door het maximaal aantal 101