Stokerij magazine 2016-01

Stokerijmagazine voor Belgische en Nederlandse distillateurs

Distilleren, survival of zwanenzang

Start van de SYNTRA-opleiding Is er toekomst voor fruitdistillaten Starten met experimenten GIN, een blijver?

Voorwoord INHOUD

Beste distillateurs en cursisten,

Survival of zwanenzang pag. 2

Ondanks de rijke geschiedenis wanneer het over de kunst van het distilleren gaat is er in de Lag Landen weinig meer van over. Hoewel er verschillen tussen Nederland en België zijn is de algemene toestand sterk vergelijkbaar. Na vele decennia van schaalvergroting door overnames en algemene achteruitgang blijkt er sinds enkele jaren toenemende interesse voor het vak te zijn.

Is er nog toekomst pag. 3 Start van de SYNTRAopleiding pag. 6 Starten met experimenten pag.

GIN, een blijver? pag.

Nu is er weer een echte opleiding voor distillateurs gestart bij Syntra in Hasselt. De interesse is overweldigend. Uit binnen- en buitenland melden cursisten zich aan. De eerste cursus was dan ook onmiddellijk volgeboekt. Inmiddels zijn er drie groepen de opleiding aan het volgen en wordt er druk gewerkt aan vervolgopleidingen. De interesse is deels aan de jarenlange groeiende interesse voor Whisky en de huidige GINhype toe te schrijven. Graan als basis voor distillaten is voor onze regionen natuurlijk voordehandliggender dan druiven, wijn of persresten.

Voor mensen die professioneel willen gaan distilleren is een gedegen basiskennis natuurlijk onmisbaar. Enerzijds om onze huidige distillaten te begrijpen maar zeker wanneer men aan productontwikkeling wil gaan doen en nieuwe producten wil gaan ontwikkelen.

Of deze interesse ook voldoende afzetmarkt zal kunnen vinden om een heropleving van onze stookcultuur te kunnen voeden met de nodige bedrijfseconomische zuurstof is nog een onbeantwoorde vraag. Enkel kleinschalige initiatieven die zonder al te grote investeringen door gepassioneerde liefhebbers kunnen worden opgestart zullen hierop antwoord kunnen geven. Of onze rigide wet- en regelgeving ons zal toelaten om dergelijke kleinschalige pioniers te kunnen laten opstarten is een heel andere vraag.

Benevit Maastrichtersteenweg 79 3500 Hasselt

Onze overheid zou dergelijke initiatieven moeten ondersteunen. Stel dat wijn een tweede ‘Normandië’ zouden kunnen worden. Dat zou bijvoorbeeld een enorme opsteker voor onze fruitsector kunnen betekenen. Natuurlijk vergen dergelijke ontwikkelingen een langetermijnvisie. Langer dan een politieke legislatuur. De politiek is meestal alleen geïnteresseerd in zaaien van wat ze bij de volgende verkiezingen kunnen oogsten. Mensen met visie zijn helaas erg dun gezaaid. Maar dat is altijd al zo geweest.

Geurt van Rennes

Survival of zwanenzang Er is een heropleving van het distilleren, maar aan de andere kant zijn er faillissementen, in zowel Nederland als BelgiĂŤ, die het ergste doen vermoeden.

Maken we de heropleving van onze stookcultuur mee of zijn het slechts de laatste stuiptrekkingen van een ooit bloeiende bedrijfstak.

Historisch

Het

We hebben een rijke geschiedenis wanneer het over distilleren gaat. Toch lijkt het er op dat we onze cultuur volledig zijn aan het verliezen. Er wordt amper nog op een ambachtelijke manier geproduceerd. Het overgrote deel van onze productie is gebaseerd op het mengen van een beetje aroma met neutrale alcohol die wordt aangekocht.

Faillissementen

Van Jeneverbessenwater tot Gin

Mag niet, gaat niet, willen we niet!

Al jaren is de gedistilleerdproductie een sector in verval. Overnames worden veelal aangekondigd als het succes van de overnemer maar is meestal het gevolg van een debacle bij de overgenomene. Ook nu zijn er weer faillissementen, zowel in Nederland als BelgiĂŤ, die het ergste voor de sector doen vermoeden.

Zonder toelating kunnen we niet stoken uiteraard. Ook wanneer het uitsluitend voor eigen gebruik is mag men niet distilleren. Zelfs wanneer men testen wil uitvoeren met de bedoeling om een commercieel bedrijf op te starten kan dit niet. BelgiĂŤ heeft, na de moslimlanden, de strengste wetgeving op het vlak van distilleren. Bang om accijnsinkomsten te missen offert men alle nieuwe initiatieven hieraan op door ze in de kiem te smoren.

Men zou eigenlijk in zijn keuken moeten kunnen experimenteren om later in zijn garage met een bedrijfje te kunnen starten op een ambachtelijke en kleinschalige manier. Maar dat mag niet.

Twee miljoen voor innovatie om de fruitsector uit het slob te halen, maar werkelijke innovatieve pioniers die willen ondernamen maakt men het experimenteren onmogelijk.

Meer dan een miljoen flessen

Internationale erkenning

Inmiddels vijf jaar later hoeven we amper nog mensen te overtuigen van de klimaatverandering. Inmiddels is ook onze wijnbouw terug van weg geweest en produceren we ruuim een miljoen flessen per jaar.

Onze schuimwijnen halen op internationale wijnkeuringen altijd een hoge score. De vele prijzen en onderscheidingen spreken boekdelen.

Onze streken zijn heel geschikt voor schuimwijnen, en onze thuismarkt is voldoende groot.

Hobby en professioneel We mogen niet vergeten dat de terugkeer van de wijnbouw door gepassioneerde hobbywijnbouwers is gekomen. En de rol van hobbyisten is nog lang niet uitgespeeld. Veel van onze toekomstige professionele wijnmakers zullen met wijnbouw als hobby starten. De geringe investeringen om zelf wijn te maken is hierbij zeker een voordeel. Er zijn verenigingen en opleidingen waar de kennis kan worden opgedaan, en er zijn inmiddels ook deskundige adviseurs die waardevolle adviezen kunnen geven. Om professioneel schuimwijnen te maken zijn onze landen buitengewoon geschikt.

De druiven moeten iets vroeger worden geoogst wanneer er nog voldoende zuren zijn en nog niet te veel suiker. Er zijn inmiddels meerdere producenten die internationaal zich met alle andere schuimwijn-producerende landen kunnen meten.

Chardonnay Chardonnay is de meest succesvolle druif voor schuimwijn als men wereldwijd beziet. Maar Chardonnay is ook een druif die in het noorden thuis hoort. Door de opwarming van het klimaat zijn er veel gebieden waar men bij de Chardonnay te weinig zuren heeft om nog een frisse schuimwijn te maken. Men kan in de kelder wel gaan ingrijpen, maar waar is men dan me bezig.

Wijnbouw is ‘in’.

België is natuurlijk een ‘wijnland’. Het is niet verwonderlijk dat het feit dat we nu ook een wijnbouwland worden in de media veelvuldig aan bod komt. Afgezien van enkele schandalen met wijnfraude in het verleden en een keer een wijnbouwer die zijn eigen wijn als ‘bucht’ bestempeld, komt onze wijnbouw altijd positief in beeld.

Start van de Syntra opleiding distillateur

Start van de Syntra opleiding In de aanloop naar het symposium schreef ik een artikel over een sprankelende toekomst.

We spreken

Chardonnay

Hobby en professioneel

Chardonnay is de meest succesvolle druif voor schuimwijn als men wereldwijd beziet. Maar Chardonnay is ook een druif die in het noorden thuis hoort. Door de opwarming van het klimaat zijn er veel gebieden waar men bij de Chardonnay te weinig zuren heeft om nog een frisse schuimwijn te maken. Men kan in de kelder wel gaan ingrijpen, maar waar is men dan me bezig.

We mogen niet

Chardonnay Chardonnay is de meest succesvolle druif voor schuimwijn als men wereldwijd beziet. Maar Chardonnay is erkenning ook een druif die in het noorden Internationale thuis hoort. Door de opwarming van het klimaat zijn veel gebieden men bij de Onze erschuimwijnen halenwaar op internationale Chardonnay te weinig zuren heeft om nog een wijnkeuringen altijd een hoge score.

De vele frisse schuimwijn te maken.

Men kan in de prijzen en onderscheidingen spreken boekdelen. kelder wel gaan ingrijpen, maar waar is men dan Onze streken zijn heel geschikt voor me bezig. schuimwijnen, en onze thuismarkt is voldoende groot.

Meer dan een miljoen flessen

Internationale erkenning

Inmiddels vijf jaar later hoeven we amper nog mensen te overtuigen van de klimaatverandering. Inmiddels is ook onze wijnbouw terug van weg geweest en produceren we ruuim een miljoen flessen per jaar.

Onze schuimwijnen halen op internationale wijnkeuringen altijd een hoge score. De vele prijzen en onderscheidingen spreken boekdelen.

Onze streken zijn heel geschikt voor schuimwijnen, en onze thuismarkt is voldoende groot.

Hobby en professioneel We mogen niet vergeten dat de terugkeer van de wijnbouw door gepassioneerde hobbywijnbouwers is gekomen. En de rol van hobbyisten is nog lang niet uitgespeeld. Veel van onze toekomstige professionele wijnmakers zullen met wijnbouw als hobby starten. De geringe investeringen om zelf wijn te maken is hierbij zeker een voordeel. Er zijn verenigingen en opleidingen waar de kennis kan worden opgedaan, en er zijn inmiddels ook deskundige adviseurs die waardevolle adviezen kunnen geven. Om professioneel schuimwijnen te maken zijn onze landen buitengewoon geschikt.

De druiven moeten iets vroeger worden geoogst wanneer er nog voldoende zuren zijn en nog niet te veel suiker. Er zijn inmiddels meerdere producenten die internationaal zich met alle andere schuimwijn-producerende landen kunnen meten.

Chardonnay Chardonnay is de meest succesvolle druif voor schuimwijn als men wereldwijd beziet. Maar Chardonnay is ook een druif die in het noorden thuis hoort. Door de opwarming van het klimaat zijn er veel gebieden waar men bij de Chardonnay te weinig zuren heeft om nog een frisse schuimwijn te maken. Men kan in de kelder wel gaan ingrijpen, maar waar is men dan me bezig.

Wijnbouw is ‘in’.

België is natuurlijk een ‘wijnland’. Het is niet verwonderlijk dat het feit dat we nu ook een wijnbouwland worden in de media veelvuldig aan bod komt. Afgezien van enkele schandalen met wijnfraude in het verleden en een keer een wijnbouwer die zijn eigen wijn als ‘bucht’ bestempeld, komt onze wijnbouw altijd positief in beeld.

Is ons fruit geschikt?

Voor onze fruitsector zijn er wel degelijk mogelijkheden.

Stop met zeuren over Rusland. Die tijd komt nooit meer terug.

Crisis in de fruitteelt

FRUITPORT LIMBURG

Na de algemene crisis in de appels als gevolg van buitenlandse concurrentie sloeg de Ruslandboycot heel hard in. Veel telers hadden zich er juist bij neergelegd dat wij met onze appels nooit meer met landen als Polen zouden kunnen concurreren maar ‘gelukkig brachten de peren goed op’. Tot de Russische boycot ook hieraan een einde maakte. Nu is het een crisis die de hele fruitteelt treft. Telers verwachten steun van de overheid. Maar het subsidiëren van een ten dode opgeschreven sector zoals dat met mijnbouw, staalindustrie en dergelijke gebeurde kunnen wij ons niet meer veroorloven. Één jaar overbruggen of een natuurramp als vorst of hagel is iets heel anders dan de structurele problemen die er nu zijn. De sector zal zich moeten omvormen tot iets nieuws of ze zal verdwijnen zoals dat met onze mijnen, hoogovens, staalindustrie, textielsector en noem ze maar allemaal maar op.

“Op initiatief van burgemeester Veerle Heeren diende de stad Sint-Truiden een aantal fiches in binnen het SALK-actieplan. Eén ervan, “Fruitport Limburg”, ingediend door de stad samen met PC Fruit en LRM, krijgt nu geldmiddelen vanuit het SALK. Twee miljoen euro wordt in totaal uitgetrokken ter ondersteuning de van fruitsector.”

Twee miljoen euro. Wat doen we er mee?

Het geld wordt verdeeld onder initiatieven die sterk aan de politiek gelieerd zijn. Er wordt pas op de tweede plaats naar het project gekeken.

Eerste vereiste is dat het een instelling is die onder ‘controle’ van bevriende personen, meestal wil dat zeggen ‘politieke vrienden’ staan. Er is geen enkel initiatief dat onderzoekt wat de ontwikkeling van bijvoorbeeld een Haspengouwse houtgerijpt appeldistillaat zou hebben.

Is ons fruit geschikt?

Of is dit de toekomst van ons fruit?

Appels en peren Zowel in BelgiĂŤ als Nederland hebben we historische fruitgebieden in de Haspengouw en de Betuwe. Traditioneel zijn het streken waar vooral appels en peren vandaan komen maar uiteraard ook kersen, pruimen en ander fruit.

Elzasser distillateurs

Innovatie Twee miljoen voor innovatie. Dan mag je verwachten dat er voor alle mogelijke creatieve ideeĂŤn een budget is om experimenten op te zetten.

Historische fruitgebieden in Europa hebben ook vrijwel allemaal een rijke traditie in het distilleren van hun fruit. Elzasser eau-de-vie, Schwarzwalder Kirsch, Mirabellen uit Lotharingen of Poir William uit Wallis zijn zo maar enkele voorbeelden. Alleen bij ons is dit verdwenen. Jammer want anders hadden wij kunnen bewijzen dat ook wij fantastisch fruit voor distillateurs kunnen leveren. De Europese distillateurs kopen immers al lang het fruit niet meer enkel in hun eigen streek in. Er is een internationale markt voor distilleerfruit ontstaan. Maar onze Poire William speelt hierin niet mee.

Experimenten We moeten nu gaan experimenteren met ons fruit. Welke distillaten kunnen we van ons fruit zoal maken? Appels en peren zijn ideale grondstoffen voor vruchtendistillaten. Deze kunnen blanke eau-de-vie zijn zoals de bekende Poire Williams maar ook houtgerijpte zoals de Normandische Calvados. Misschien zijn de fruitsoorten die we nu vernietigen wel ideaal om uit te stoken, te lageren en naar China te exporteren. Enkele voordelen zijn de houdbaarheid en de lage kosten voor stockage en transport. Er is immers geen koelcel of koeltransport nodig.

Hoogstamfruit

Distilleerderijen worden in Duitsland gekoesterd omdat zij de enige afnemers van hoogstamfruit zijn. Nu de overheid steeds meer subsidies op de helling zet is het overleven van onze hoogstamboomgaarden misschien wel afhankelijk van het verwerken van de oogst door distillateurs.

Is Jonagold geschikt?

Jonagold

Appels en peren

Niet alle appels zijn geschikt voor een blanke eau-de-vie. Men moet experimenteren en zoeken naar de juiste variëteiten. Maar wij hebben geluk. In het buitenland heeft men al veel geëxperimenteerd. Bij deze experimenten is gebleken dat onder meer de Jonagold heel geschikt is. Dus we kunnen er eigenlijk gewoon mee starten.

Zowel in België als Nederland hebben we historische fruitgebieden in de Haspengouw en de Betuwe. Traditioneel zijn het streken waar vooral appels en peren vandaan komen maar uiteraard ook kersen, pruimen en ander fruit.

Krieken Krieken behoren tot de meest veelzijdige vruchten om te distilleren. Er zijn prachtige distillaten van te maken in velerlei varianten.

Van blanke eau-de-vie of ‘Kirschwasser’ tot hout gelagerde ‘oude kriekenbrand’.

Bijkomend voordeel is dat de krieken niet met steeltjes geplukt moeten worden. Schudden is perfect voor stookfruit. Dat maakt dat de plukkosten al beduidend lager zijn.

Tongeren-peer Ik dacht dat ik van mijn stoel viel toen een van de beste distillateurs van Duitsland mij een Birnenbrand liet proeven van ‘eine Birne, noch besser wie Poire William’. Een bijna uitgestorven variëteit waarvan er nog slechts enkel bomen in de Eifel te vinden waren.

Na lang aandringen haalde hij een oud Duits boek over peren uit de kast en zocht de peer op.

Tongern-Birne, Poire de Tongre.

En houtrijping?

Jonagold

Appels

Terwijl elders in Europa, en daar buiten, fruitstreken inspelen op de te verwachten nieuwe trend, FRUITDISTILLATEN, klagen onze fruittelers verder en het fruit wordt vernietigd.

Waarom niet eens een grootschalig experiment doen en een paar ton Haspengouwse appelen distilleren en in eiken vaten in een Limburgse mergelgrot lageren. Over drie jaar kun je beginnen te commercialiseren met een drie sterren, en over vijf jaar een VSOP.

Zowel in België als Nederland hebben we historische fruitgebieden in de Haspengouw en de Betuwe. Traditioneel zijn het streken waar vooral appels en peren vandaan komen maar uiteraard ook kersen, pruimen en ander fruit.

Geschiedenis herhaalt zich Kijk naar het verleden. De Haspengouw is als fruitstreek groot geworden met kersen voor Engeland. Toen die markt door WOI was verloren hebben we die ook nooit meer terug gekregen. Nu wil men met steun wachten tot de Ruslandboycot gedaan is? De geschiedenis zal zich herhalen. We gaan met onze appelen ook dan in een overschotsituatie blijven zitten.

Tongeren-peer Ik dacht dat ik van mijn stoel viel toen een van de beste distillateurs van Duitsland mij een Birnenbrand liet proeven van ‘eine Birne, noch besser wie Poire William’. Een bijna uitgestorven variëteit waarvan er nog slechts enkel bomen in de Eifel te vinden waren.

Na lang aandringen haalde hij een oud Duits boek over peren uit de kast en zocht de peer op.

Tongern-Birne, Poire de Tongre.

Rijping in mergelgrotten Temperatuur en luchtvochtigheid

Appels

Voor vatrijping zijn de temperatuur en de luchtvochtigheid de belangrijkste factoren, naast de keuze van de vaten natuurlijk. Dit is de rede waarom men graag grotten gebruikt, maar die zijn niet overal voorhanden. Kelders bouwen vraagt enorme investeringen. Dus werden de rijpingsmagazijnen gebouwd op plaatsen waar de luchtvochtigheid hoog is zoals in Jarnac waar de Cognac rijpt langs de rivier of in het koele vochtige Schotland.

Zowel in BelgiĂŤ als Nederland hebben we historische fruitgebieden in de Haspengouw en de Betuwe. Traditioneel zijn het streken waar vooral appels en peren vandaan komen maar uiteraard ook kersen, pruimen en ander fruit.

Mergelgrotten Temperatuur en luchtvochtigheid

Appels

Terwijl elders in Europa, en daar buiten, fruitstreken inspelen op de te verwachten nieuwe trend, FRUITDISTILLATEN, klagen onze fruittelers verder en het fruit wordt vernietigd.

Waarom niet eens een grootschalig experiment doen en een paar ton Haspengouwse appelen distilleren en in eiken vaten in een Limburgse mergelgrot lageren. Over drie jaar kun je beginnen te commercialiseren met een drie sterren, en over vijf jaar een VSOP.

Zowel in België als Nederland hebben we historische fruitgebieden in de Haspengouw en de Betuwe. Traditioneel zijn het streken waar vooral appels en peren vandaan komen maar uiteraard ook kersen, pruimen en ander fruit.

Geschiedenis herhaalt zich Kijk naar het verleden. De Haspengouw is als fruitstreek groot geworden met kersen voor Engeland. Toen die markt door WOI was verloren hebben we die ook nooit meer terug gekregen. Nu wil men met steun wachten tot de Ruslandboycot gedaan is? De geschiedenis zal zich herhalen. We gaan met onze appelen ook dan in een overschotsituatie blijven zitten.

Tongeren-peer Ik dacht dat ik van mijn stoel viel toen een van de beste distillateurs van Duitsland mij een Birnenbrand liet proeven van ‘eine Birne, noch besser wie Poire William’. Een bijna uitgestorven variëteit waarvan er nog slechts enkel bomen in de Eifel te vinden waren.

Na lang aandringen haalde hij een oud Duits boek over peren uit de kast en zocht de peer op.

Tongern-Birne, Poire de Tongre.

En onze peren?

Jonagold

Appels en peren

Na

Zowel in België als Nederland hebben we historische fruitgebieden in de Haspengouw en de Betuwe. Traditioneel zijn het streken waar vooral appels en peren vandaan komen maar uiteraard ook kersen, pruimen en ander fruit.

Krieken Krieken behoren tot de meest veelzijdige vruchten om te distilleren. Er zijn prachtige distillaten van te maken in velerlei varianten.

Van blanke eau-de-vie of ‘Kirschwasser’ tot hout gelagerde ‘oude kriekenbrand’.

Bijkomend voordeel is dat de krieken niet met steeltjes geplukt moeten worden. Schudden is perfect voor stookfruit. Dat maakt dat de plukkosten al beduidend lager zijn.

Tongeren-peer Ik dacht dat ik van mijn stoel viel toen een van de beste distillateurs van Duitsland mij een Birnenbrand liet proeven van ‘eine Birne, noch besser wie Poire William’. Een bijna uitgestorven variëteit waarvan er nog slechts enkel bomen in de Eifel te vinden waren.

Na lang aandringen haalde hij een oud Duits boek over peren uit de kast en zocht de peer op.

Tongern-Birne, Poire de Tongre.

Meer dan een miljoen flessen Inmiddels vijf jaar later hoeven we amper nog mensen te overtuigen van de klimaatverandering. Inmiddels is ook onze wijnbouw terug van weg geweest en produceren we ruim een miljoen flessen per jaar.

Hobby en professioneel We mogen niet vergeten dat de terugkeer van de wijnbouw door gepassioneerde hobbywijnbouwers is gekomen. En de rol van hobbyisten is nog lang niet uitgespeeld. Veel van onze toekomstige professionele wijnmakers zullen met wijnbouw als hobby starten. De geringe investeringen om zelf wijn te maken is hierbij zeker een voordeel. Er zijn verenigingen en opleidingen waar de kennis kan worden opgedaan, en er zijn inmiddels ook deskundige adviseurs die waardevolle adviezen kunnen geven. Om professioneel schuimwijnen te maken zijn onze landen buitengewoon geschikt.

De druiven moeten iets vroeger worden geoogst wanneer er nog voldoende zuren zijn en nog niet te veel suiker. Er zijn inmiddels meerdere producenten die internationaal zich met alle andere schuimwijn-producerende landen kunnen meten.

Chardonnay Chardonnay is de meest succesvolle druif voor schuimwijn als men wereldwijd beziet. Maar Chardonnay is ook een druif die in het noorden thuis hoort. Door de opwarming van het klimaat zijn er veel gebieden waar men bij de Chardonnay te weinig zuren heeft om nog een frisse schuimwijn te maken. Men kan in de kelder wel gaan ingrijpen, maar waar is men dan me bezig.

Hoogstamfruit

Wijnbouw is ‘in’.

België is natuurlijk een ‘wijnland’. Het is niet verwonderlijk dat het feit dat we nu ook een wijnbouwland worden in de media veelvuldig aan bod komt. Afgezien van enkele schandalen met wijnfraude in het verleden en een keer een wijnbouwer die zijn eigen wijn als ‘bucht’ bestempeld, komt onze wijnbouw altijd positief in beeld.

Distilleerderijen worden in Duitsland gekoesterd omdat zij de enige afnemers van hoogstamfruit zijn. Nu de overheid steeds meer subsidies op de helling zet is het overleven van onze hoogstamboomgaarden misschien wel afhankelijk van het verwerken van de oogst door distillateurs.

“Dan had toch al lang iemand dat gedaan” De laatste tegenwerping

Bewijs geleverd

Wanneer ik een uiteenzetting geef over de mogelijkheden, waartegen uiteindelijk geen enkel tegenargument stand houdt, volgt als ultiem argument: “Als dat werkelijk zo zou zijn, dan had toch al lang iemand dat gedaan.”

Hoe is zoveel ongeloof mogelijk wanneer er in de ons omringende landen zoveel bewijzen zijn.

Cognac en Calvados wordt met containerladingen vol naar China verscheept.

Hoeveel geniale ideeën hebben decennia, soms eeuwen, op bevestiging moeten wachten omdat er niemand bereid was te investeren in een poging? Wat als de Genuezen wel Columbus zijn expeditie hadden gefinancierd?

De wereld is de markt Zowel in België als Nederland stelt men zich vragen bij het marktpotentieel. Wie drinkt er nog Cognac of Jenever? Inderdaad, bij ons nog maar heel weinig. Maar we leven in een mondiale markt. De nadelen daarvan maken zich merkbaar in onze economie. We produceren nog maar heel weinig. We moeten ook durven inzetten op nieuwe markten en nieuwe kansen.

Is GIN een blijver?

Welke is de uiterste houdbaarheidsdatum van GIN?

De oorsprong

De dosis

Omdat koper een

Er zijn gewasbeschermingsmiddelen waarvoor de dosis en het aantal toepassingen aanmerkelijk lager zijn voor Belgische wijnbouwers dan in bijvoorbeeld Duitsland of Luxemburg. Ook voor de wachttijd zien we eenzelfde fenomeen. Er zijn zelfs stoffen waarbij voor druiven een wachttijd van enkele weken geld, terwijl appels er bijvoorbeeld na de pluk in worden gedompeld.

Heeft dit met residugehaltes te maken? Europa is altijd een excuus om nieuwe regels en administratieve verplichtingen in te voeren, maar wanneer Europa voordelen biedt wordt het beleid plots weer nationaal.

“Met jeneverbes gearomatiseerde drank�

Toch ken ik wijngaarden.

Gin is in!

Iedereen die iets van Jenever en Gin af weet stelt zich dezelfde vraag. ‘Hoe is zo iets mogelijk?’ Gin waaraan een druppel graanalcohol is toegevoegd mag Jenever heten. Maar alleen wanneer hij uit het ‘Nederlands sprekend’ deel van Europa komt.

“Met jeneverbes gearomatiseerde drank”

Europa en naamgeving

Toen Engeland in oorlog was met Holland ging men daar zelf een met jeneverbessen gearomatiseerde drank produceren en noemde deze Gin. Men gebruikte als basis zo neutraal mogelijke alcohol en verving de kruiden die de Hollanders uit ‘Oost-Indië’, het huidige Indonesië haalden, door kruiden en specerijen die zij uit hun India haalden.

Gin is een van oorsprong met oosterse specerijen gearomatiseerde neutrale alcohol waarbij de jeneverbes domineert. Jenever zonder graanalcohol dus. De zoektocht naar ingrediënten nam een enorme vlucht en de gekste planten en specerijen worden tegenwoordig gebruikt. Hierdoor is de mogelijkheid om te variëren vrijwel onbeperkt.

We zien dus ook bij ons steeds weer nieuwe gins op de markt komen.

Jenever en Gin De gin was een succes en ook onze distilleerderijen gingen deze drank maken. Men was daarin heel succesvol. In België en Nederland bleven we onze distillaten als Jenever op de markt brengen. Ondertussen is onze Jenever, door het steeds verder inboeten van kwaliteit, tot een meestal banaal product. We schakelden dan ook over op Cognac en andere import gedistilleerd. In de ogen van de jeugd was Jenever iets voor ouderwets. Nu heeft de jeugd massaal de Gin ontdekt.

Jeneverbessenwater “In wijn gekookte jeneverbes” schreef Jacob van Maerlant en de 16de-eeuwse Antwerpenaar Philippus Hermann schreef het eerste recept voor jeneverbessenwater neer in zijn bestseller ‘Een constelijck Distileerboec’ (1552).

De oorsprong Historisch maakten wij brandewijn, in de letterlijke betekenis van het woord. Jacob van Maerlant schreef rond 1300 al over ‘in wijn gekookte jeneverbessen’. In de 16e eeuw, toen onze wijngaarden als gevolg van de kleine ijstijd verdwenen, werd onder meer cider gebruikt.

Later werd het fruit door graan vervangen waarmee de oorspronkelijke vorm van onze jenever ontstond. Met de ontdekking van de distilleerkolom konden we melasse, het afval van de suikerfabrieken, gebruiken om goedkope neutrale alcohol te produceren. Wij voegen daar nog ‘een druppel’ graanalcohol aan toe, aromatiseren met jeneverbes en veelal andere kruiden en noemen dat jenever. Jenever werd het meest verkochte distillaat in de wereld.

“Met jeneverbes gearomatiseerde drank” Toen Engeland in oorlog was met Holland ging men daar zelf deze drank produceren en noemde het gin. Alleen de druppel graanalcohol werd niet meer toegevoegd.

Op zoek naar authenticiteit Een nieuw product in de markt zetten is vaak een lijdensweg om in orde te zijn met accijnzen, douane-entrepot, FAVV, traceerbaarheid en certificaten afgezien nog van en brandveiligheidsvoorschriften, bouw- en exploitatievergunning die nodig zijn voor de realisatie van een distilleerderij. Maar commercieel is er ook veel werk aan de winkel.

Oude recepturen voor onder meer Gin liggen met hopen veilig opgeborgen in de archieven van musea in Schiedam en Hasselt. Waarom niet hergebruiken?

Volgens een recept uit 1842 Eigendom van de recepten

Cultureel erfgoed Er liggen honderden, zo niet duizenden, recepten in de archieven van onder meer de Jenevermusea in Schiedam en Hasselt. Deze recepten zijn cultureel erfgoed dat door gepassioneerde, veelal vrijwilligers, archivarissen worden gesorteerd, gerubriceerd en gearchiveerd. Het is doodzonde om er geen gebruik van te maken.

Men kan natuurlijk een nieuwe ‘eigen’ Gin ontwikkelen maar men kan ook een meer dan honderd jaar oud recept gebruiken.

Museum of kenniscentrum

De archieven van onze musea worden vrijwel nooit geraadpleegd. Vroeger was er gewoon geen beginnen aan om naar oude recepten op zoek te gaan. Maar dankzij vrijwilligers is tegenwoordig meestal een goede archivering van de collectie gebeurd. Sommige musea zijn inmiddels volop bezig om een groot deel van hun collectie te digitaliseren en zelfs via het internet toegankelijk te maken.

Naast deze museumwerking zijn onze musea ook een bron van kennis en ervaring. Dit maakt dat dergelijke musea vaak ook statutair een kenniscentrum zijn. Van een kenniscentrum mag men verwachten dat het zijn kennis ter beschikking stelt aan wie daar een beroep op wil doen. Dus is het voor nieuwe distillateurs zeker de moeite waard om goede contacten te onderhouden.

Mag men een dergelijk recept gebruiken? Mag men daarvan vermelding maken op het etiket?

Hoe zit het met een recept van een stokerij die niet meer bestaat? En wanneer wordt het ‘openbaar domein’?

We hebben het hoe dan ook over Industriële eigendomsrechten.

Deze beschermen ‘industrieel interessante producten van de menselijke geest’ en regelt de concurrentiestrijd tussen bedrijven. Ze worden als volgt ingedeeld: • merkenrecht: bv. fles coca cola • tekeningen en modellen: uiterlijke kenmerken • octrooirecht: patenten, uitvindingen, software • kwekersrecht: zaaigoed en planten • chipsrecht: topologie van elektronische chips • bescherming benamingen van oorsprong, geografische- en herkomstaanduidingen • bescherming van handelsnaam Er is dus geen bezwaar tegen het gebruiken van oude receptuur zolang de rechten van de eigenaar van het merk of de handelsnaam niet wordt geschonden.

In musea worden soms archieven in ‘eeuwigdurende bruikleen’ gegeven waarbij de rechten van merk en handelsnaam bij de erfgenamen berusten.

Soms zijn deze rechten door overnames in handen van andere distillateurs terecht gekomen. Het vinden van een interessant recept in de archieven en dit gebruiken is één zaak, het vernoemen van de het oorspronkelijke merk of naam is dan weer iets wat men eerst even moet onderzoeken. Wanneer deze rechten in handen van nabestaanden zijn is daar gewoonlijk wel een akkoord mee te sluiten.

Zijn onze distilleerderijen straks enkel nog musea en gevelstenen?

Fruitdistillaten “next big thing”?

Internationaal verwacht men dat de Gin-hype gevolgd zal worden door fruitdistillaten. Alle Europese fruitstreken zullen hierop inspelen.

Kruisbestuiving Fruitdistillaten hebben dankzij het culinaire randgebeuren natuurlijk automatisch een aantrekkingskracht op toeristische bezoekers.

Door bijvoorbeeld rijping in mergelgrotten aan het productieproces toe te voegen creëert men een toeristisch interessante totaalbeleving. De link met gastronomie en kortverblijf-toerisme is dan niet ver meer af.

Starten met experimenten Onze overheid stelt regels op voor van alles en nog wat. Voor distilleerderijen is dat verregaander dan voor andere levensmiddelenbedrijven. Ondernemingsnummer, douane en accijnzen, douane-entrepot, FAVV, traceerbaarheid en certificaten en bouw- en exploitatievergunning voor de distilleerderij.

Stel u wil een distilleerderij beginnen.

Een beetje distilleerderij vraagt toch al een serieuze investering. Afgezien van de stookinstallatie die op zich al een aardige cent kost zijn het vooral de bouwkundige en technische aanpassingen die nodig zijn om aan de voorwaarden van douane en accijnzen, brandweer en het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) te voldoen die maken dat men niet kleinschalig als hobby of in bijberoep kan starten om het eens ‘te proberen’. In België is het wettelijk verboden om te distilleren. Wie over een distilleertoestel beschikt moet dit bij douane en accijnzen melden. Men zal het toestel dan verzegelen of blijvend onklaar maken zodat het niet gebruikt kan worden. Het best kan men het vergelijken met het wapenbezit. Men kan dus niet met bijvoorbeeld een toestel van vijf liter ketelvolume een beetje experimenteren. Men mag ook voor eigen gebruik niet stoken, geen druppel zelfs.

Douane en accijnzen

Mag niet, gaat niet, willen we niet!

Zonder toelating kunnen we niet stoken uiteraard. Ook wanneer het uitsluitend voor eigen gebruik is mag men niet distilleren. Zelfs wanneer men testen wil uitvoeren met de bedoeling om een commercieel bedrijf op te starten kan dit niet. België heeft, na de moslimlanden, de strengste wetgeving op het vlak van distilleren. Bang om accijnsinkomsten te missen offert men alle nieuwe initiatieven hieraan op door ze in de kiem te smoren.

Men zou eigenlijk in zijn keuken moeten kunnen experimenteren om later in zijn garage met een bedrijfje te kunnen starten op een ambachtelijke en kleinschalige manier. Maar dat mag niet.

Twee miljoen voor innovatie om de fruitsector uit het slob te halen, maar werkelijke innovatieve pioniers die willen ondernamen maakt men het experimenteren onmogelijk.

Gedogen

Voor opleiding en onderzoek

Toch worden alambieken in alle soorten en maten verkocht en mag men in de meeste Europese landen een alambiek van enkele liters (Duitsland) tot twintig liter (Frankrijk) of zelfs nog groter (Spanje: zolang verplaatsbaar) voor eigen gebruik hebben. Het is dan ook niet verwonderlijk dat, zeker met de huidige Ginhype, heel wat mensen thuis aan het experimenteren zijn geslagen. Wie geen alambiek wil kopen kan er natuurlijk zelf een bouwen van een oude gas- of elektro-boiler en finaal kan men distilleren met een kookpot.

Gelukkig voorziet de wetgeving in de mogelijkheid van een accijnsvrijstelling voor opleidingen, en kan men versoepelingen toestaan voor onderzoek en ontwikkeling. Maar deze zaken zijn geen ‘recht’ dat men kan afdwingen maar een ‘gunst’ die men verleend ‘kan’ krijgen.

In werkelijkheid is het zo dat de administratie van Douane en Accijnzen geen vrijstellingen, ontheffingen e.d. toestaat. Men wil het aantal distilleerderijen niet zien toenemen, want dan krijgt men meer werk. Het lijkt een ambtenarenmop, maar het is helaas bittere realiteit.

Bezoek aan INTERVITIS-INTERFRUCTIS met VIP-touringcar.

Studiereis naar INTERVITIS Op maandag 28 november 2016 organiseert BeNeVit een studiereis naar de beurs Intervitis Interfructa Hortitechnica in Stuttgart. Deze beurs is de belangrijkste beurs in Duitsland voor wijnbouwers en distillateurs en wordt om de twee jaar georganiseerd.

Luxe VIP-bus Wij reizen met een VIP-Business Line (max. 35 personen - nietrokers bus voorzien van bar, toilet, video, salon, tafels). Dit geeft naast veel comfort ook aanleiding om met collega wijnbouwers/distillateurs van gedachten te wisselen. De reis passeert zeer vlot op deze manier en het is geen verloren tijd.

Programma maandag 28 november 2016 Studiereis naar Intervitis Interfructa Hortitechnica in Stuttgart met luxe autocar.

Heenreis:

vertrek: aankomst:

05:15 Carpool Hasselt Zuid 11:15 Beurs Stuttgart

Beursbezoek: individueel in te vullen. Toegangsbiljetten van uw leverancier of ter plaatse aan te kopen.

Terugreis:

vertrek: aankomst:

18:00 uur Beurs Stuttgart 24:00 uur Carpoolparking Hasselt Zuid

Kosten â‚Ź 70,- per persoon. Te voldoen bij inschrijving. (Inbegrepen: Busreis & entree - Niet inbegrepen: Consumpties die verbruikt worden op de bus en fooi voor de chauffeurs.)

Inschrijven Maximaal 35 plaatsen. (Er zijn nog maar een beperkt aantal plaatsen beschikbaar) I​ nschrijvingen stoppen zodra de bus volzet is. Stuur een email met de facturatiegegevens naar geurtvanrennes@gmail.com

Een nieuw product in de markt zetten is vaak een lijdensweg om in orde te zijn met accijnzen, douane-entrepot, FAVV, traceerbaarheid en certificaten afgezien nog van en brandveiligheidsvoorschriften, bouw- en exploitatievergunning die nodig zijn voor de realisatie van een distilleerderij.

Beste distillateurs en cursisten, Laat mij duidelijk zijn. Dit is geen oproep tot sluik stoken. Men kan met een kookpot immers ook distilleren en elders in Europa mag men voor eigen gebruik distilleren, maar de nationale wetgeving is deze waaraan wij ons te houden hebben.

Ondanks de rijke geschiedenis wanneer het over de kunst van het distilleren gaat is er in de Lag Landen weinig meer van over. Hoewel er verschillen tussen Nederland en BelgiĂŤ zijn is de algemene toestand sterk vergelijkbaar. Na vele decennia van schaalvergroting door overnames en algemene achteruitgang blijkt er sinds enkele jaren toenemende interesse voor het vak te zijn.

Koper Sinds de ontdekking dat kopersulfaat de druivelaar beschermt tegen valse meeldauw worden koperoxidezouten als een hoeksteen van de gewasbescherming in de wijnbouw gezien. De weerstand tegen het gebruik van koper neemt toe en in Nederland is het als gewasbeschermingsmiddel al verboden.

Koper onder druk Omdat koper een zwaar metaal is dat zich in de bodem ophoopt en niet afbreekt staat het gebruik er van onder druk. Bovendien staat koper te boek als een zeer zware belasting van het bodemleven. Koper wordt vaak als de schuldige aangewezen wanneer het bodemleven in een wijngaard volle is verdwenen. Voor- of tegenstanders van het gebruik van koper moeten erkennen dat het gebruik ervan zoveel mogelijk moet worden beperkt.

Het Alara-principe, "As Low As Reasonably Achievable" (= zo laag als redelijkerwijze haalbaar is), indachtig moeten we dus de voorkeur geven aan schoffelen boven spuiten.

Maar wie dat te veel moeite is verschuilt zich natuurlijk achter de studies die zeggen “het kan geen kwaad”.

Bodemleven

We spreken gemakkelijk over ‘bodemleven’, maar dat is een veel omvattende aanduiding.

Het bestaat naast allerlei wormen, nematoden et cetera ook uit bacteriën en mycorrhiza.

Organische wijnbouw Toch ken ik wijngaarden, vaak biologische of biodynamische, waarin men al meer dan honderd jaar koper gebruikt, die vol leven zijn.

Deze op het eerste zicht tegenstrijdige vaststelling vormde de aanleiding voor een jarenlange zoektocht naar verklaringen. Hoewel het wel voortdurend als grote boosdoener wordt afgeschilderd is koper natuurlijk niet het enige wat een negatieve invloed heeft op het bodemleven. Organische wijnbouwers hebben vaak ondanks het jarenlange gebruik van koper toch een rijk bodemleven maar zij gebruiken bijvoorbeeld geen herbiciden. Zit dat er misschien voor iets tussen? “Maar die herbiciden breken af in de bodem” wordt dan meteen als argument door herbiciden gebruikende wijnbouwers naar voren gebracht.

Onderzoeken stellen de verschillen in bodemleven wel vast maar verklaren een en ander niet. Het valt wel op dat organische wijnbouwers, die dus geen herbiciden gebruiken maar schoffelen, ondanks het gebruik van koper toch een rijk bodemleven in hun wijngaard hebben.

Alara Zo zijn er onderzoeken geweest waarbij nefaste invloeden van herbiciden op het bodemleven werden aangetoond die niet gepubliceerd werden omdat het instituut een dergelijk negatieve studie over herbiciden niet wilde vrij geven. Er zijn voldoende aanwijzingen voor negatieve invloeden bekend om er de voorkeur aan te geven om geen herbiciden te gebruiken.

Mycorrhiza Arbusculaire mycorrhizale fungi (AMF) of kortweg mycorrhiza zijn de laatste jaren door meerdere onderzoeken in de belangstelling komen te staan. Deze onderzoeken wijzen onder meer deze bodemschimmels aan als een belangrijke factor voor de productie van wat men ‘terroir-wijn’ noemt. Zij nemen mineralen uit de bodem op en maken deze voor de druivelaar opneembaar. In ruil hiervoor krijgen de mycorrhiza suikers van de druivelaar. Deze symbiose is verantwoordelijk voor de grote invloed van de bodem op de wijn, de rede waarom er in Frankrijk over ‘terroir’ wordt gesproken.

Terroir Met het woord ‘terroir’ dreigen we in een eindeloze discussie te verzanden. Het antwoord is echter eenvoudiger dan men denkt.

‘De beste wijnen komen van arme grond’ is een bekende uitspraak. De nieuwe wereld wijnbouw ontkent het bestaan van ‘terroir’ en discussies over dit onderwerp vindt men overal. Het effect van de minerale samenstelling van de bodem op de aroma’s van de wijn nog lang niet verklaard.

Maar dat dit nog niet wetenschappelijk verklaard is wil niet zeggen dat het niet bestaat.

Er is inmiddels al voldoende bewijs dat er wel degelijk invloed is. Een Australisch onderzoek bewijst dat door analyse van de wijn zelfs op basis van de aanwezige elementen zijn herkomst kan worden achterhaald. …………………….

‘Ohne Kupfer geht es nicht’ Invloed gewasbescherming Dat mycorrhiza zeer gevoelig zijn voor omgevingsfactoren is meermaals wetenschappelijk aangetoond. Onderzoeken tonen aan dat gewasbeschermingsmiddelen zoals fungiciden en insecticiden een nadelig effect op mycorrhiza hebben en dat hoge stikstof- en fosforwaarden het voor de druivelaar overbodig maken om een symbiotische relatie met mycorrhiza aan te gaan. Waarom zou de druivelaar suiker afgeven wanneer er voldoende voeding beschikbaar is.

Deze wortelschimmels …………………………….

Kunnen mycorrhiza koper opnemen?

Hoe is de verhouding van koper en mycorrhiza?

We moeten niet uit het oog verliezen dat mycorrhiza geen enkel probleem met koper hebben. In tegendeel, zij nemen het koper op uit de bodem en verleggen dit koper naar de houtige delen van de plant

Koper in Europese bodem Er wordt veel gesproken over het ‘desastreuze kopergebruik in de wijnbouw’. Wanneer we naar koper in de Europese bodem kijken zien we dat het vooral industriële vervuiling is die voor hoge concentraties verantwoordelijk is. De wijngebieden zijn niet structureel herkenbaar.

Dit neemt niet weg dat we zo weinig mogelijk koper moeten gebruiken maar is er een gegronde rede omkoper te verbieden? Duidelijk niet. Wat is dan de oorzaak van de hetze tegen het kopergebruik? Is het de lobby van de chemie die ons liever op chemische fungiciden ziet overgaan omdat deze door patenten beschermde middelen hogere winsten garanderen of bezorgdheid voor bodemleven?

Onlangs was er een studiedag van de Oostenrijkse ‘Nationale Kupfer-Taskforce’. “Het afgelopen jaar heeft weer de noodzaak van het gebruik van koper aangetoond. Het verder beperken van de maximaal toegelaten hoeveelheid en al helemaal een verbod zou ernstige gevolgen hebben voor de (ecologische) wijnbouw. “ Biologische of biodynamische wijnbouw zonder koper is onmogelijk. Het is dan ook belangrijk om het gebruik van koper verder te onderzoeken. Ik ben alle beschikbare wetenschappelijke onderzoeken gaan opzoeken om duidelijkheid te krijgen over de onderlinge verhoudingen tussen koper, fungiciden en de voor de wijnkwaliteit zo belangrijke mycorrhiza.