ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Στο δρόμο από Ναύπακτο προς Φράγμα Μόρνου, σ το 20ο χιλ., προσ περνών τας τη Φιλοθέη, φθάνουμε στη διασταύρωση στου Φασουλά το Χάνι. Αριστερά στα 6 χιλ. είναι το Βυζαντινό μοναστήρι της Βαρνάκοβας, ενώ δεξιά το χωριό Κάμπος και η αρχαία Ποτειδανία σ το πευκόφυτο λόφο, που την αναφέρει και ο ισ τορικός Θουκυδίδης στο Πελοποννησιακό πόλεμο. Το μοναστήρι της Βαρνάκοβας είναι του 11ου αιώνα και έφτασε σε μεγάλη ακμή με τους Αγγέλους Κομνηνούς του Δεσποτάτου της Ηπείρου. Καταφύγιο των υπόδουλων σ τη Τουρκοκρατία, ενώ ενίσχυσε τον αγώνα του 21 (Αθανάσιος Διάκος, κατατρεγμένοι από το Μεσολόγγι κ.λ.π.). Οι Τούρκοι το κ α τ έ σ τ ρ ε ψ α ν, α λ λ ά α ν α σ τ υ λ ώ θ η κ ε μ ε φ ρ ο ν τ ί δ α τ ο υ Κ α π ο δ ί σ τ ρ ι α . Στο 24ο χιλ. στην Ένωση, ο δρόμος διασχίζοντας της κατάφυτες πλαγιές του Τρικόρφου, ανηφορί ζει προς τα τρία χωριά του. Πλησιά ζον τας σ το Τείχιο, απέναν τί μας έχουμε τα βουνά και χωριά της ορεινής Ναυπακτίας, ενώ πιο Ανατολικά προβάλουν σ τ ο ν ο ρ ί ζ ο ν τ α τ α Β α ρ δ ο ύ σ ι α κ α ι η μ ε γ α λ ό π ρ ε π η Γκ ι ώ ν α π ο υ ξ ε π ε ρ ν ά τ α 2 5 0 0 μ . Τ ο Τ ε ί χ ι ο ( π α λ ι ά Λ υ κ ο χ ώ ρ ι ) π λ ή ρ ω σ ε β α ρ ύ φ ό ρ ο α ί μ α τ ο ς σ τ η Γε ρ μ α ν ι κ ή κ α τ ο χ ή . Ε δ ώ γεννήθηκε και έχει σ πίτι η σ πουδαία μουσικοσυν θέτρια Ελένη Καραίνδρου γνωσ τή και από τις ταινίες του Αγ γελόπουλου. Μπαίνοντας στο Παλαιοξάρι, περνάμε από το όμορφο αγνάντιο με το παράξενο όνομα Άγραφο Χαρτί. Στο δρυοδάσος που σ τεφανώνει το χωριό υπάρχει όμορφο πετρόκτισ το μ ε γ ά λ ο ξ ε ν ο δ ο χ ε ί ο 5 α σ τ έ ρ ω ν. Πηγαίνοντας προς τη Ποτιδάνεια (παλιά ΄Ανω Παληοξάρι), φθάνουμε σ τη βρύση στο Χανόρεμα. Στο πλάτωμα κάτω από το δρόμο ήταν παλιά το Παληοξάρι (Παλιό Χ ι σ ά ρ = Π α λ ι ό κ α σ τ ρ ο ) . Ε δ ώ π ε ρ ν ο ύ σ ε η ‘ Δ η μ ο σ ι ά ’, ο δ ρ ό μ ο ς π ο υ σ υ ν έ δ ε ε τ η ν Α ν α τ ο λ ι κ ή με τη Δυτική Στερεά, και σημάδια του με καλν τερίμι συναν τάμε σ το ποτάμι αλλά και σ το δάσος κον τά σ το ξενοδοχείο. Το πλιάτσικο των διερχόμενων Τούρκων (παρά τις δύο ‘Βίγλες’ που είχαν οι κάτοικοι, μία σ το βουνό και μία σ το ποτάμι για να παρακολουθούν τ ι ς κ ι ν ή σ ε ι ς τ ο υ ς ) , α ν ά γ κ α σ ε τ ο υ ς κ α τ ο ί κ ο υ ς ν α τ ο ε γ κ α τ α λ ε ί ψ ο υ ν, φ τ ι ά χ ν ο ν τ α ς τ α δ ύ ο Παλιοξάρια. Τη ‘Δημοσιά’ και το Χάνι που είχε απομείνει σ τη θέση του χωριού περιγράφει ο Άγγλος περιηγητής Λήκ στα 1800. Σ τ η ν ε ί σ ο δ ο τ η ς Π ο τ ι δ ά ν ε ι α ς ε ί ν α ι ο Ά γ ι ο ς Γε ώ ρ γ ι ο ς κ α ι τ ο θ ε α τ ρ ά κ ι π ο υ τ ο κ α λ ο κ α ί ρ ι γ ί ν ο ν τ α ι σημαν τικές πολιτισ τικές εκδηλώσεις με μεγάλη απήχηση σ την ευρύτερη περιοχή. Από εδώ η θέα προς τα απέναν τι χωριά , το ποτάμι και τη λίμνη του Μόρνου, είναι πανέμορφη. Η Ποτιδάνεια, το ψηλότερο και μεγαλύτερο χωριό, ήταν παλιά η πρωτεύουσα του Δήμου Ποτιδανείας. Στεφανώνεται από το ελατοδάσος του Τρικόρφου, Είχε μεγάλη συμμετοχή (όπως και τα άλλα δύο χωριά) στον Αγώνα, πριν και κατά την επανάσταση του 21. Από εδώ ή τ α ν ο ξ α κ ο υ σ τ ό ς κ λ ε φ τ α ρ μ α τ ω λ ό ς Χ ρ ί σ τ ο ς Μ η λ ι ώ ν η ς ( τ ο υ Κ ί τ σ ο υ η μ ά ν α κ ά θ ε τ α ν… ) π ο υ τα ανδραγαθήματά του σ το Βάλτο και την Άρτα έγιναν Δημοτικά τραγούδια (τα κατέγραψε ο Γά λ λ ο ς Φ ω ρ ι έ λ ) , κ α ι μ υ θ ι σ τ ό ρ η μ α α π ό τ ο ν Π α π α δ ι α μ ά ν τ η . Αγωνισ τές με ν τόπιους οπλαρχηγούς συμμετείχαν σ το 21, κον τά σ το Καραϊσκάκη (που σ τρατοπέδευσε σ το χωριό), σ το Μεσολόγγι και σε πολλές άλλες μάχες. Α π ό ε δ ώ ή τ α ν κ α ι ο Γ. Λ ά ϊ ο ς σ υ ν α ρ χ η γ ό ς κ α ι ή ρ ω α ς τ η ς Θ ε σ σ α λ ι κ ή ς ε π α ν ά σ τ α σ η ς τ ο υ 1 8 7 8 . Η κεν τρική εκκλησία της Παναγίας του 1851, ο Άγιος Χαράλαμπος από τη Τουρκοκρατία, το Δημοτικό Σχολείο δωρεά του Συγ γρού, οι βρύσες μέσα και γύρω από τον οικισμό, σ τολί ζουν τη Ποτιδάνεια. Ο Πολιτιστικός Σύλλογος του Χωριού μας διοργανώνει κάθε καλοκαίρι το Πολιτιστικό Τριήμερο Εκδηλώσεων «Στον Πολιτισμό του βουνού και του Δάσους» (μέσα σ το πρώτο δεκαήμερο του Αυγούσ του). Το 2010 σ το μικρό θεατράκι του χωριού παρευρέθηκαν οι Θάνος Μικρούτσικος, Μί λτος Πασχαλίδης, Ρίτα Αν τωνοπούλου, Πάνος Σκουρολιάκος, Μαριάν να Τουμασάτου, Ηρώ Λούπη, Λαυρέν τη Μαχαιρίτσα, Δημήτρη Σταρόβα, Αλκιβιάδη Κωνσ ταν τόπουλο και Ζίνα Αρβανιτίδη.
ΠΟΤΙΔΑΝΕΙΑ
Ιστορικά και περιπατητικές διαδρομές
Πεζοπορικές Διαδρομές Δήμου Ευπαλίου
CUSTOM SOLUTIONS ΠΕΖΟΠΟΡΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ Opes sed nonummy tation augue pecus. Venio regula ea fatua
ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΥ1: Σεργούλα - Παραλία incassum. Nisl quia et aliquip, scisco
Σεργούλας
roto minim ali quip macto duis. Wisi
ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΥ2: Σεργούλα - Τρίκορφα regula eum consectetuer ut mos
ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΥ3: Τρίκορφα - Ποτιδάνεια tamen enim, aliquip feugait regula. Ut
ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΥ4: Τρίκορφα - Παλιόμυλος amet opes ideo gemino et tinci dunt
ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΥ5: Πύργος - Παλιόμυλος humo sed ut, macto, meus.
ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΥ6: Πύργος - Μαραθιάς ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΥ7: Πύργος - Σεργούλα
ΔΙΑΔΡΟΜΗΕΥ3: Τ ρ ί κορφα – Π οτιδάνεια ΕΥ3 ΑΡΧΗ : ΠΟΤΙΔΑΝΕΙΑ ΤΕΛΟΣ : ΚΟΡΥΦΗ ΤΡΙΚΟΡΦΑ Μ Η Κ Ο Σ : 5 , 2 Χ Ι Λ . Χ Ρ Ο Ν Ο Σ : 2 ώ ρ. 1 5 Κ ΑΤ Η Γ Ο Ρ Ι Α : Ο Ρ Ε Ι Ν Η Π Ε Ζ Ο Π Ο Ρ Ι Α ΟΜΟΡΦΙΑ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ : *** ΔΥ Σ Κ Ο Λ Ι Α Δ Ι Α Δ Ρ 0 Μ Η Σ : * * Υ Ψ Ο Μ . Δ Ι Α Φ Ο ΡΑ Α Ν Α Β Α Σ Η Σ : 7 5 8 μ . ΧΑΜΗΛΟΤΕΡΟ ΣΗΜΕΙΟ : 850 μ. ΨΗΛΟΤΕΡΟ ΣΗΜΕΙΟ : 1549 μ. Κ ΑΤΑ Σ ΤΑ Σ Η Ε Δ Α Φ Ο Υ Σ : Μ Ο Ν Ο Π ΑΤ Ι 3 8 5 0 μ . , Χ Ω Μ ΑΤ Ο Δ Ρ Ο Μ Ο Σ 9 0 0 μ . , Α Σ Φ Α ΛΤ Ο Σ 2 0 0 μ . . Ν ομ ό ς : Ν . Φ ωκ ί δας Π εριοχ ή : Δ ή μος Ε υπαλ ί ου
ΜΟΝΟΠΑΤΙ Ξεκινώντας από το κέντρο του χωριού Από το κέντρο του χωριού, δίπλα από το όμορφο παραδοσιακό καφενείο-εστιατόριο, ξεκινάει το ορειβατικό μονοπάτι, που μέσα από βαθύσκιωτα δάση ανηφορίζει προς το Τρίκορφο στα 1550 μ. και συνεχίζει στις ακτές του Κορινθιακού. Το μονοπάτι ανεβαίνει πρώτα στο χαρακτηριστικό λόφο του Φραγκοκέφαλου στα 1210 μ. (όνομα που υποδηλώνει γεγονότα της Φραγκοκρατίας) με τον Άγιο Κωνσταντίνο στη κορυφή. Η θέα προς τις κορυφές, το ελατοδάσος και τα βράχια της Κόκας είναι μοναδική. Τα βράχια υψώνονται έως και 800 μ. και με τις σπηλιές (με σταλακτίτες) και τις αποκλείστρες ήταν το καταφύγιο των υπόδουλων ραγιάδων στους διωγμούς των Τούρκων, ακόμα και από τη Ναύπακτο. Έμεινε απάτητη από τους Τούρκους, με οχυρώσεις , το Ταμπούρι στη βάση και το Καστρί στη κορυφή. Κόκα και Φραγκοκέφαλο αναφέρονται και σε Βενετσιάνικα έγγραφα σαν όρια της επικράτειάς τους στη Ναύπακτο. Η
Η ΘΕΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΡΥΦΗ ΤΡΙΚΟΡΦΟ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΑΔΙΚΗ, Α Φ Ο Υ Μ Π Ο Ρ Ε Ι Σ Ν Α Δ Ε Ι Σ Α Π Ο Τ Η Ν Π ΑΤ ΡΑ Κ Α Ι Τ Η Ν Γ Ε Φ Υ ΡΑ Ρ Ι Ο Υ Α Ν Τ Ι Ρ Ι Ο Υ Ε Ω Σ Τ Η Ν Κ Ο Ρ Ι Ν Θ Ο .
www.potidaneia.gr διαδρομή ως τις κορυφές είναι πανέμορφη, μέσα στο ελατοδάσος και στην Αλπική ζώνη με το φυσικό χλοοτάπητα από το σπάνιο γεροντάκι. Οι τρεις κορυφές, με το μικρό λαγκάδι που περικλείουν και τα ερείπια του Παλιού Αγ. Κων/νου (από το 17ο αιώνα)στο μέσον, είναι εικόνα μοναδική. Από εδώ η θέα προς τα ψηλά βουνά της Ρούμελης και του Μοριά, τις δαντελωτές ακτές του Κορινθιακού, τη γέφυρα ΡίουΑντιρρίου, και πέρα ως τη Πάτρα και τη Κεφαλονιά είναι υπέροχη. Μέσα στα πυκνά δάση από έλατα, βελανιδιές και καστανιές, συναντάμε και μερικά σπάνια δένδρα που δεν υπάρχουν πουθενά στην ευρύτερη περιοχή. Αγριοκαστανιές και βαγιές στη Κόκα και μελόκεδρους στη κορυφή. Από τη πλούσια πανίδα αξίζει να αναφερθεί η σπάνια βίδρα στο ποτάμι και ο ακόμα σπανιότερος (έως εξαφανισμένος) πανέμορφος λύγκας. Ζαρκάδια, αγριογούρουνα, λύκοι κ.α. αφθονούν στα δάση, ενώ από τα πουλιά ξεχωρίζει ο σπάνιος για τη περιοχή μας αετός και τα αγριοπερίστερα στη Κόκα.
Η ιστοσελίδα μας ανανεώθηκε πριν ένα χρόνο, κλείνοντας 5 χρόνια ζωής. Η επισκεψιμότητα της μας έχει εντυπωσιάσει και μας δίνει το κίνητρο να συνεχίσουμε προσπαθώντας να την ανανεώσουμε για να προσφέρει καλύτερες υπηρεσίες
e-ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Με γράμμα στην Διεύθυνση Περιάνδρου 11, Τ.Κ 15 771 Ζωγράφου e-mail : info@potidaneia.gr Τηλέφωνα επικοινωνίας: Πρόεδρος: 6942984889 Εφημερίδα: 6970131247