Een warm nest: woonzorgcentrum De Gavermeersen

Tom De Clercq (53 jaar) is sinds maart vorig jaar directeur in het Deerlijks woonzorgcentrum De Gavermeersen. Dat is het vroegere Seniorenzorg Heilige Familie, want enkele maanden geleden veranderden ze van naam en logo. Het woonzorgcentrum telt 159 bewoners (waarvan 4 in kortverblijf), dagelijks een 10-tal personen in dagverzorging en 170 personeelsleden. Er zijn 43 assistentiewoningen. Maar voor we ons verdiepen in het aanbod en de werking van het woonzorgcentrum, maken we kennis met Tom.

Tom, kan je ons wat meer over jouw achtergrond vertellen? Waar kom je vandaan en hoe ben je hier in Deerlijk terechtgekomen?

Tom: ‘Dat is een verhaal van vele stapjes en elementen die allemaal deel van het geheel uitmaken en uiteindelijk ook aan de basis liggen van de keuze voor mijn huidige functie. Ik probeer het kort samen te vatten. Na mijn studies als verpleegkundige, volgde ik een 2 e opleiding management aan de KU Leuven. Daarna begon mijn loopbaan als stafmedewerker en groeide ik in diezelfde organisatie door naar directeur. Ik merkte snel dat ‘goeie zorg verlenen’ heel nauw samengaat met een sterke, technologische ondersteuning. Dat zijn 2 zaken die elkaar positief versterken. Ik koos er daarom vrij snel voor om aanvullend een IT-diploma te behalen en had zelfs even, naast mijn toenmalige job als directeur, een eigen IT-bedrijf.’

‘Doordat mijn zoon extra zorgen nodig had, werd ik van de ene op de andere dag ook nog eens thuispapa. Toen maakte ik nóg beter kennis met de thuiszorgwereld en groeide mijn voeling en engagement binnen dit thema alleen maar meer. Het is dan ook vanuit die combinatie en evolutie van jobs dat ik me uiteindelijk engageerde voor een grootschalig fusieproject waaruit het intussen gekende i-mens geboren werd. Maar eenmaal die fusie er was, viel de uitdaging voor mij weg.‘

Dat klinkt een beetje als een zwart gat na een bewogen loopbaan, heb ik dat correct?

Tom: ‘Klopt. Daarom ging ik op zoek naar een plek waar ik terug ‘mens’ kon zijn en niet achter de schermen verdween tussen de vele cijfers, statistieken en data. Ik zocht een plek waar het beleidsmatig behapbaar bleef en waar ik mijn deur 24 op 7 kan laten openstaan, want iedereen is hier altijd welkom.’

Wat houdt jouw job precies in? Hoe ziet een werkdag er bij jou uit?

Tom: ‘Ons huis werkt dag en nacht. De ochtendzorg in het woonzorgcentrum start al rond 07.00 uur. Mij kan je hier dan nog niet vinden, want ik sta op dat moment aan de schoolpoort van mijn kinderen. Dat is ook een stukje dagelijkse zorg (lacht) . Ik kom graag, als het Belgisch weer het toelaat tenminste, met de fiets naar het werk. Tegen 09.00 uur zit ik met alle verantwoordelijken van elke afdeling en de sociale dienst samen rond tafel voor de dagelijkse briefing. Tijdens die briefing bespreken we wat er de voorbije dag (of nacht) gebeurd is en wat er nog moet gebeuren. Welke bewoners zijn ziek en hebben extra zorgen nodig? Welke nieuwe opnames zijn er? En, helaas hoort dat ook bij deze job, daar horen we of er iemand overleden is en bespreken we de nazorg die daarbij hoort. Een waardig afscheid is niet alleen voor de familieleden en kennissen, maar ook voor ons héél belangrijk. Hier is iedereen thuis in een warm NEST. Het is een kenmerk van onze organisatie, gevormd met de beginletters van onze 4 kernwaarden: Natuurlijk, Eigenheid, Samen en Toegewijd. Het vormt onze kapstok in goeie maar ook minder goeie tijden en zorgt voor de nodige nestwarmte. Voor deze aanpak kregen we, als we afscheid moeten nemen van een bewoner, vaak een welgemeende dankjewel van de nabestaanden.’

Wat doe je na die ochtendlijke briefing?

Tom: ‘Dan maak ik werk van individueel contact, met een gelijke verdeling tussen bewoners en medewerkers. We proberen voor iedereen op maat te werken. In ons aanbod houden we daarbij rekening met het individueel verhaal van elke bewoner. Maar ook onze medewerkers hebben allemaal een eigen verhaal. En dan willen we zoveel mogelijk tegemoetkomen in ons project uurroostering. Een voorbeeld: een gescheiden moeder waarvan de kinderen afwisselend bij haar en de vader verblijven. Voor haar maken we in overleg de werkplanning, zodat ze voldoende tijd met haar kinderen kan spenderen wanneer het ‘haar week’ is. Zo creëren we een werk-privébalans op maat. Dat warme nest voor iedereen, daarvoor doen we alles wat binnen onze mogelijkheden ligt. Tegen 12.00 uur begeef ik me richting de cafetaria. Op dat moment komen de meeste bewoners van de assistentiewoningen hun middagmaal eten. Het is het ideale moment om met hen een babbeltje te slaan en een luisterend oor te bieden voor eventuele vragen of wensen. Om 12.30 uur schuif ik samen met het personeel aan voor onze middagpauze. Trouwens, elke bezoeker-Deerlijkenaar is welkom om hier te komen eten, wist je dat?‘

Dat is inderdaad interessant om weten. En euh, wat schaft de pot hier dan zoal?

Tom: ‘In onze keuken staat een team van een 15-tal personen waaronder 1 chef-kok en 2 à 3 hulpkoks. Elke dag opnieuw verzorgen zij hier de maaltijden, maar ook de maaltijden aan huis en die van de buur(t)tafels van de gemeente. We volgen daarbij altijd de seizoenen en houden rekening met alle mogelijke diëten. Je hebt hier altijd de keuze uit minimum 2 menu’s. Welk lekkers hier op tafel wordt getoverd, dat kom je vooral best zelf proeven (lacht) !’

Doen we! En nu, ons buikje is rond gegeten. Wat staat er in de namiddag nog op de planning?

Tom: ‘In de namiddag sleutel ik samen met mijn team aan onze dienstverlening, binnen diverse thema’s: wetgeving, medicatie, palliatieve zorg, dementie, afdelingsgebonden aanbod enzovoort. Zo zijn we momenteel bezig met de uitbreiding van ons snoezelaanbod. De snoezelruimte is een fysieke ruimte waar we bewoners met dementie een gevoel van welbehagen geven door andere zintuigen te prikkelen en taal – wat voor hen vaak een grote uitdaging of drempel is – even achterwege te laten. Maar bij bewoners die zich niet meer zo gemakkelijk verplaatsen, is die fysieke snoezelruimte geen mogelijkheid. Daarom willen we het snoezelen rechtstreeks tot bij hen aan bed brengen. Dus dat is 1 van de vele projecten waar we momenteel aan het experimenteren zijn met de mogelijkheden. Naast het interne verhaal hou ik me dag in dag uit bezig met de externe communicatie, onder andere door op frequente basis te overleggen met allerlei externe organisaties en partners om zo interessante samenwerkingsverbanden te realiseren.’

Een hoop werk en verantwoordelijkheid dus. We gaan even verder door op jullie aanbod. Welke soorten wonen bieden jullie hier aan?

Tom: ‘We zijn vooral gekend als rusthuis, waarbij we er bewust voor kiezen om een prioritaire plek te geven aan ouderen die niet meer thuis verzorgd kunnen worden waardoor ze dag en nacht hulp nodig hebben. Dus bewoners vanaf 65 jaar die fysisch zwaar hulpbehoevend zijn en/of dementie hebben. Dagverzorging is dan weer een andere optie. Die is bedoeld voor mensen die bewust thuis zijn en waarvoor de mantelzorger 1 of meerdere dagen de zorg voor die persoon uit handen kan geven. We ontlasten hiermee de mantelzorger en bieden tegelijkertijd de nodige structuur aan voor de gebruiker.’

Wil dat zeggen dat dagverzorging een opstap is naar een vast verblijf hier?

Tom: ‘Neen, zeker niet. We hebben hier best wat mensen die al een hele tijd enkel op onze dagverzorging dienst doen. Het is dus geen ingangspoort om de facto vast in ons rusthuis terecht te komen.’

Dit is niet zomaar een verblijf met kamertjes. Hier zit een team en een volledige dienstverlening achter. Wij creëren als het ware terug een thuis voor de mensen. Een nieuw, warm nest.

Een ruimte ingericht als woonkamer om het thuisgevoel te versterken.

En de assistentiewoningen, hoe werken die?

Tom: ‘Met de assistentiewoningen bieden we een huis aan waar er, bij nood, met 1 simpele druk op de knop hulp beschikbaar is. De zorgbehoefte ligt er dus een pak lager dan in het rusthuis zelf. We werken hiervoor samen met de zorgverleners van de eerstelijnsorganisaties in de buurt: thuisverpleging, familiehulp …’

Je kent het vast, de algemene schrik die ouderen hebben om naar een woonzorgcentrum te moeten verhuizen. Hoe komt dat volgens jou en hoe proberen jullie daaraan tegemoet te komen?

Tom: ‘Die angst bestaat inderdaad dat je, eenmaal in een rusthuis, in het rijtje moet lopen en geen enkele vrijheid meer hebt. Maar dat staat haaks op de realiteit hier bij ons. We doen echt ons best om de (kandidaat) bewoner zorg en een thuis op maat aan te bieden. Dat doen we altijd en bij voorkeur zoveel mogelijk in samenspraak met de familie. Zo kunnen bewoners die aan dementie lijden het ons bijvoorbeeld niet altijd meer vertellen. We werken samen aan een aanbod waarbij elke bewoner zijn of haar eigen keuzes kan maken. We beschikken over 4 afdelingen en per afdeling is er elke dag iets te doen. Daarnaast organiseren we meerdere keren per maand een afdelingsoverschrijdende activiteit. Koken of bakken, een liveoptreden, een spel spelen, zingen in een koor, creatieve workshops, noem maar op. We zoeken bij het samenstellen van ons aanbod naar aanknopingspunten met de levensverhalen van onze bewoners en zo verdwijnt die vooringenomenheid al snel als sneeuw voor de zon.’

‘We willen in de nabije toekomst ook nóg sterker samenwerken met de buurt. We willen meer evolueren naar een ontmoetingscentrum voor jong en oud, een plaats waar iedereen welkom is en elkaar ondersteunt. Zo gaan we bijvoorbeeld onze tuin heraanleggen, zodat kinderen hier vrij kunnen spelen. Die nieuwe speeltuin voor de kinderen is als het ware ook gratis televisie voor onze bewoners, wanneer zij uit het raam op de tuin uitkijken. Een win-win dus.’

Om dit allemaal mogelijk te maken, kan je hopelijk rekenen op een sterk team?

Tom: ‘Dat is zo! En tot dat team behoren niet alleen zorg-, keuken- en onderhoudsmedewerkers, maar ook vrijwilligers. Die vrijwilligers kunnen mantelzorgers zijn, maar evengoed mensen die af en toe eens een handje willen toesteken bij activiteiten of dagelijkse taakjes. Wie interesse heeft om bij ons vrijwilligerswerk (groot, klein, kort, lang ...) te verrichten, kan terecht op onze website www.degavermeersen.be. Onze organisatie heeft een sterk lokaal, Deerlijks karakter. Heel wat van onze medewerkers en vrijwilligers kome ‘van rond de kerktoren’. Hier kent iedereen elkaar, een warm gevoel.’

Een bewoonster van ons rusthuis is afkomstig van een boerenhof. Ze mist haar oude omgeving natuurlijk enorm. Dankzij onze vrijwilligers kan ze af en toe nog eens terug op bezoek gaan bij ‘haar boerenhof’. Wondermooi toch?!

Zijn er ook voordelen aan verblijven in een woonzorgcentrum?

Tom: ‘Je zou er van versteld staan hoe mensen die thuis aan het vereenzamen waren, er hier verrassend goed op vooruitgaan. Ze hebben opnieuw sociaal contact, bewegen meer dankzij kinesisten en ergotherapeuten, pakken hun hobby’s terug op of ze beginnen met een nieuwe … Zo hebben we bijvoorbeeld het contactkoor. Een bewoner met dementie zit samen met een vrijwilliger en zingt oude liedjes terwijl we teksten of beelden afspelen op groot scherm. Bewoners die soms al weken niet meer spreken, beginnen plots met zingen. De muziek brengt herinneringen of vaardigheden terug. We sluiten zo’n contactkoor vaak af met een lekker taartje en koffie in onze cafetaria, want kleine gelukjes vieren we hier volop. Het is heus niet altijd kommer en kwel, er mag hier ook gevierd en gefeest worden!’

Niet altijd kommer en kwel, maar wel een job vol uitdagingen, niet?

Tom: ‘Uiteraard, zoals in zoveel organisaties krijgen ook wij geregeld enkele uitdagingen op ons bord, zoals de klassieker: personeelstekort. Om te kaderen: op vandaag heeft een ziekenhuis 0,9 voltijdse medewerker per patiënt ter beschikking. Bij ons is dat 0,6. We nemen onze werking geregeld onder de loep om ervoor te zorgen dat ze zo efficiënt mogelijk blijft, voldoende aan de zorgbehoefte voldoet en inzet op een warm en familiaal karakter. En dat doen we zonder onze medewerkers te verbranden. Maar ook al is er een structureel personeelstekort en een gebrek aan afgestudeerden in de zorg, toch mogen wij niet klagen. We hebben een warme omgeving in een nieuwbouwlocatie en dat trekt toekomstige werknemers aan.’

Welke acties of projecten staan er in de toekomst nog op jullie lijstje?

Tom: ‘Onze organisatie blijft, in samenwerking met externe partners, volop inzetten op het thema thuiszorg. Bij iedereen die zich hier aanmeldt, stellen we ons eerst en vooral de vraag hoe we hen thuis nog kunnen helpen. We willen elke Deerlijkenaar zo lang mogelijk en zo gelukkig mogelijk thuishouden. Pas als thuisblijven niet meer lukt, is er plaats bij ons. Verder plannen we de komende jaren ook een (ver)nieuwbouw van onze assistentiewoningen.’

Op zondag 17 maart houdt De Gavermeersen een opendeurdag tijdens de Dag van de Zorg. Iedereen is er tussen 10.00 en 17.00 uur van harte welkom om kennis te maken met hun aanbod en de warme werkwijze. Er worden tal van interactieve workshops georganiseerd (voor jong en oud, jawel!) en in de cafetaria kan je proeven van de lekkere talenten van het keukenteam.