Info KOOIGEM
Lenteeditie 2020
DE TONTEKAPEL Wandelaars en fietsers die in het “Land van Mortagne” rondtoeren, zijn verbaasd over de rust en de mooie plekjes die Kooigem te bieden heeft. Op de flank van de Geitenberg (52 m) is de Tontekapel dan ook vaak een rustplaats om er eventjes te mijmeren en van het prachtige uitzicht te genieten. Bij helder weer kan men zelfs de kathedraal van Doornik met haar vijf torens zien. Volgens de overlevering behoorde de kapel ooit tot de Heerlijkheid van de Graaf Ter Tonte. Deze edelman liet die bouwen uit dank voor de genezing van een gezinslid dat levensgevaarlijk gewond uit de oorlog kwam maar op miraculeuze wijze genas… La tonte (Fr.) betekent: de beknotting, de scheertijd, het maaien… Uit oude documenten zou, volgens pastoor Witdouck, de naam Tontekapel voor het eerst in 1730 vermeld zijn. Op de Kabinetskaart der Oostenrijkse Nederlanden (1771-1778) komt de kapel voor als “Ch.lle de la Sainte Vierge”. Waarschijnlijk werd de oorspronkelijke kapel meerdere keren opgelapt of zelfs vergroot…maar daar vinden we niets over terug. In het Liber Memorialis van de kerk van Kooigem wordt vermeld dat de kapel getroffen werd door een blikseminslag op 16 juli 1918. Jules Glorieux en zijn broers wilden de kapel heropbouwen. Amédée Esquenet beloofde de pastoor de nodige steun en de heer Malvoisin, een bouwkundige uit Luingne, maakte het plan maar wegens gebrek aan bouwstoffen konden de werken niet beginnen. Pas in 1921 werd de kapel heropgebouwd. De gebroeders Lecompte uit Sint-Denijs deden het metselwerk en de plaatselijke smid Albert Nollet maakte de ijzeren deur. Pastoor Arthur Borre wijdde de kapel in. Binnenin de kapel stond toen een heel oud eikenhouten beeld van Onze-Lieve-Vrouw, dat beeld werd in 1960 gerestaureerd door Kooigemnaar Roland Dekeyzer. Op meiavond, 30 april 1960, vertrok men in processie van aan de Hoogplaatskapel naar de Tontekapel: het muziekkorps van Kooigem voorop, gevolgd door heel wat Kooigemnaren met het gerestaureerde beeld. Het was pastoor Jan Bouckaert die het beeld zegende. Het moet eind februari, begin maart 1975 geweest zijn dat het beeld gestolen werd. Het is nog steeds spoorloos. Ernest Messiaen, die 43 jaar lang de kapel onderhield, en zijn ouders schonken een nieuw beeld voor de kapel op 30 april 1975. Aan de spijlen van de toegangsdeur van de Tontekapel hangen er stukjes stof of lintjes…een aloud gebruik. Men komt er “dienen” tegen de koorts en andere kwalen. De Tontekapel wordt soms ook bestempeld als “koortskapel”. De devotie bestond erin te voet naar de kapel te gaan, er een paternoster te lezen (bidden), dan driemaal rond de kapel te stappen en aan O.-L.-V. te vragen om iemand te helpen of te genezen van de koorts. Sommigen hingen dan een lintje of een stukje kledij van de koortslijder aan de deur als symbolische offergave aan O.-L.-V. opdat zij de koorts zou afknopen of afbinden. Naar verluidt bonden soms ook jonge meisjes een strikje of lintje aan de kapeldeur in de stille hoop om vóór de volgende bedevaart hun uitverkorene te hebben gevonden. Binnenin de kapel staan, naast het centrale beeld van O.-L.-V., ook nog de beelden van de H. Judas Thaddeus (voorspreker in hopeloze gevallen), H. Pater Pio (aanroepen voor verschillende ziekten) en Sint-Jozef. Het kruisbeeld op de linkse muur komt uit
Foto’s: Luc Scharre
de kapel van de vroegere kliniek van dokter Lauwers (Kortrijk) en werd aan de kapel geschonken door Rachel Declercq uit SintDenijs. De kapel is sedert 30 april 2004 een “Beschermd Monument”. In het document van toenmalig Vlaams minister van Binnenlandse Aangelegenheden Paul Van Grembergen lezen we dat, omwille van het algemeen belang, gevormd door de historische, sociaalculturele en volkskundige waarde, de Tontekapel, gelegen te Kortrijk (Kooigem), Tontestraat z.nr., bekend ten kadaster Kortrijk, 12de afdeling, sectie A, perceelnummer 29 (Deel), als beschermd monument wordt beschouwd. Op initiatief van Burgemeester Marc Doutreluingne van Zwevegem en Ivan en Maureen Vanparys-Glabeke werd de kapel in 2017 gerestaureerd. De buitenmuren werden afgeschuurd en opnieuw gekaleid. Er werd een nieuwe ijzeren deur (een exacte kopie van de oude) geplaatst. De dorpels in blauwsteen en de verharding in kasseistenen rondom de kapel werden vakkundig en bovendien kosteloos gelegd door Rudy Huyse uit Helkijn.