Portfolio Ruimtelijke kwaliteit en verkeer

Portfolio Integraal ontwerp Ruimtelijke kwaliteit en verkeer

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

‘‘Laat u inspireren’’ Openbare ruimte is te belangrijk om alleen vanuit een verkeerskundig oogpunt te bekijken. Ook alleen een ruimtelijk oog levert te weinig kwaliteit. De voorbeelden in dit portfolio kwamen tot stand door deze invalshoeken te combineren, tot integrale ontwerpen, waar het prettig verblijven is en we ons ook goed kunnen verplaatsen. Laat dit inspiratieboek een startpunt zijn voor u.

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

PLEIN ALS JAARKLOK Koningin Julianaplein Den Hoorn Opdrachtgever: gemeente Midden-Delfland Type project: herinrichting Uitvoering: 2010 Pagina: 40

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

Onze vestigingen

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

Leeuwarden

Amsterdam

Deventer Den Haag

Eindhoven

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

Missie: daar staan we voor Goudappel Coffeng wil een belangrijke speler zijn op het gebied van ruimtelijk en verkeerskundig ontwerp. Dit bereiken we door een nauwe samenwerking tussen u als klant en onze planologen, verkeerstechnisch ontwerpers, landschapsarchitecten en stedenbouwkundigen.

Visie: daar gaan we voor Visie zichtbaar op straat Wij maken een visie zichtbaar op straat. Deze gedachte vormt de basis bij de totstandkoming van het concept en het ontwerp.

Genius loci De eigenheid van een locatie, de genius loci, stellen we centraal in het ontwerpproces. Het karakter van de plek en haar gebruikers worden gerespecteerd.

Het integrale ontwerp dat ontstaat is passend voor de plek en in samenwerking met belanghebbenden en omwonenden totstandgekomen.

Kwaliteit gegarandeerd In onze ontwerpen zijn maatvoering, verkeersveiligheid, verkeersafwikkeling en inbedding in omgeving en netwerk altijd gegarandeerd.

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

Inhoud SAMENWOONSCHOOL NIGTEVECHT schakel tussen wonen en Groene Hart STATIONSGEBIED NUNSPEET loper als verbinding tussen Stationsplein en transferium ONTWERP BRINK LAREN herinrichting van het hart van het dorp ACHTERHOEKS CHIQUE IN TERBORG shared space brengt karakter in Walstraat RINGWEG ENSCHEDE verkenning ruimtelijke mogelijkheden FIETSSNELWEG TWENTE regionale verbinding voor fietsverkeer TRAVERSE LONNEKER langzaam rijden gaat sneller WATERLINIEWEG van barrière naar onderdeel stedelijk weefsel BUSSTATION SITTARD busstation weer als onderdeel Stationsplein STADSBEDRIJVENPARK optimalisatie bedrijventerrein Assen INTERMEZZO: VERKEREN EN VERBLIJVEN BUSSTATION TILBURG berekend op forse groei AMSTERDAM CENTRAAL BEREIKBAAR ruimte voor touringcars PILOT PROJECT KAMPALE CITY CENTRE introducing sutainable urban transport KNOOP LEIDEN WEST ruimtelijke verkenning van mogelijkheden POORT VAN SALLAND multimodaal knooppunt ALTERNATIEVEN A1 BLOEMENDALERPOLDER een ruimtelijke vergelijking van drie varianten OASE LANGS DE A12 ontwerp verzorgingsplaats Bodegraven HOOGEVEENSE KRUIS langzaam rijden gaat sneller KANALENEILAND >> PEDALENEILAND prijsvraag ‘de fietsvriendelijke wijk’ PLEIN ALS JAARKLOK Koningin Julianaplein Den Hoorn KRUISPUNT DEN DUNGEN nieuwe entree Jacobskamp INTERMEZZO: SHARED SPACE STARTBLOK: GROEN & GA prijsvraag ‘innovatieve fietspaden’ HANDBOEK OPENBARE RUIMTE als inspiratiebron voor Eindhoven VUURTORENPLEIN kansen aan zee NEHERKADE DEN HAAG kansen voor ruimtelijke kwaliteit DORPSENTREE ULFT shared space zorgt voor verbinding REVITALISERING PARKEERGARAGE aangepast aan nieuwe eisen BUSSTATION NECKERSPOEL maatwerk in Eindhoven STRATEGIE WOUDSEWEG stapsgewijs naar ruimtelijke kwaliteit TWEEDE RODE LOPER tracéverkenning en inpassing fietsstraat PRETTIG PARKEREN IN ASSENDORP openbare ruimte als verlengstuk van woningen SPOORZONE ENSCHEDE Nieuwstad verbonden met oude stad INTERMEZZO: OPENBARE RUIMTE TOEGANKELIJK BOREEL DEVENTER ondergrondse parkeergarage SPORTBOULEVARD lopers zorgen voor samenhang STATION LEIDEN ruimtelijke koppeling tussen stedelijke gebieden REVITALISERING WOONWIJKEN jaren 70 wijken klaar voor de toekomst STATION AALTEN KRIJGT VOORPLEIN ontwerp stationsomgeving STATION POLDERZICHT stap uit, rust uit, leef uit!

LELYSTAD AIRPORT ruimtelijk onderzoek TURBO ROTONDE N240 de ontbrekende schakel in Medemblik

8 10 12 14 16 17 18 20 22 23 24 26 27 28 30 31 32 34 37 38 40 43 44 46 48 50 51 52 54 55 56 57 58 60 62 64 65 66 68 70 72 74 75

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

SAMENWOONSCHOOL NIGTEVECHT Schakel tussen wonen en het Groene Hart O p d ra c htg eve r : g e m e e nte St i c ht s e Ve c ht Type project : lanschappelijk ontwerp en herinrichting Jaar: 2010

De gemeente Stichtste Vecht ontwikkelt aan de dorpsrand van Nigtevecht een samenwoonschool. Deze samenwoonschool bestaat uit twee basisscholen, een kinderopvang en in de toekomst is eventuele uitbreiding met een bibliotheek mogelijk.

De samenwoonschool vraagt door haar ligging als inprikker in het Groene Hart om een goede landschappelijke inpassing in het open weidegebied. Een andere uitdaging is de aansluiting van het nieuwe gebied op de bestaande structuur van het dorp. Andere ontwerpthema’s hier zijn o.a. (fiets)parkeren, veiligheid van spelende kinderen en waterberging.

Onze visie voor de samenwoonschool is gestoeld op twee pijlers: ‘creatieve speelruimte’ en ‘auto te gast’.

Creatieve speelruimte De schoolomgeving wordt een ruimte met veel creatieve speelaanleidingen. Dit hoeven niet per definitie speeltoestellen te zijn.

Een speelaanleiding kan al bestaan uit een grastalud, dat voor kinderen aanleiding is om te gaan spelen en te gaan ontdekken.

Het wordt een plek waar kinderen leren sa8

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

menspelen en samenwerken en waar ze zich veilig voelen. Het wordt een plek waar positief gedrag wordt gestimuleerd en kinderen worden uitgedaagd. De benodigde waterberging in het gebied kan ook een educatieve waarde voor kinderen hebben.

Auto te gast Voor kinderen in de basisschoolleeftijd is zelf te voet en te fiets naar school gaan een belangrijke leer- en verkeerservaring. Deze dagelijkse praktijk maakt hen vertrouwd met hun weg door het verkeer en maakt het mogelijk hun belevingswereld te vergroten. In het ontwerp is voorkomen dat de verkeersruimte de verblijfsruimte gaat domineren.

Kinderen en natuurlijk fietsers en wandelaars van alle leeftijden horen het beeld rondom de school te domineren, de auto is er te gast. De buitenruimte is ontworpen met dit gegeven in het achterhoofd.

Ontwerp: ontvangstruimte als verbindende schakel Het gebied van de nieuwe samenwoonschool bestaat uit verschillende onderdelen, zoals het schoolplein, een ijsbaan, het woonerf van de aansluitende woonwijk, het nieuwe parkeergebied, een bestaande belangrijke fietsroute naar Weesp en een fietsroute naar het centrum van Nigtevecht. Om deze verschillende onderdelen sterk met elkaar en met de dorpstructuur te verbinden, wordt de ontvangstruimte geïntroduceerd. Dit is een plein waar al deze ruimtes en structuren samenkomen. Het is een plek die zorgt voor verbinding en waar mensen elkaar kunnen ontmoeten. Tegelijkertijd wordt hierdoor de overgang voor kinderen van het schoolplein naar de openbare weg verzacht.

Bij het ontwerpproces zijn diverse partijen betrokken, zoals de directeuren van de verschillende basisscholen, de dorpsraad, politie, brandweer, omwonenden en de architect van de samenwoonschool. Deze nauwe samenwerking heeft geleid tot een gedragen ontwerp dat op maat is gemaakt.

De uitvoering staat gepland voor medio 2011.

Legenda Verharding Ontvangstruimte, betontegels 50cm * 50cm, grijs Lijnen bestaan uit granieten keien, breedte: 3 keien Ontvangstruimte wordt verhoogd uitgevoerd Rijbaan, (bestaande) klinkers Entree schoolplein en langzaamverkeerloper, betontegels 40cm * 40cm, zandkleur Loper wordt verhoogd uitgevoerd Pad naar ijsbaan, grasbetonstenen

Parkeergebied, granieten keien, grof Parkeerplaatsen, granieten keien, vlak Stoep, bestaand, betontegels 30cm * 30cm, grijs Wandelgebied, (bestaande) gebakken klinkers, halfsteensverband

Fietsroute naar Weesp, asfalt De Flambouw

Verharding schoolplein, betontegels, 30cm * 30cm, grijs Gekleurde speelstenen als afscheiding tussen beide schoolpleinen, betontegels, afmetingen variabel.

Gekleurde stenen als begin- en eindpunt grondspotlijnen betontegels, 60cm * 60cm

De Tweemaster

Inrichtingselementen Plantenbak FalcoBloc met hout afmeting: 200cm x 60cm x 60cm (lxbxh) In combinatie met fietsparkeren Betonnen zitelement, 1,5m*1,5m, hoogte 50cm Kinderopvang De Boerderij

Houten brug Vlonderplein ijsbaan, eventueel ruimte voor koek en zopie

40

Ruimte voor (ondergrondse) container(s)

38

44 48 48

46

34

Hekwerk/poort, hoogte circa 1 meter LED-verlichting in verharding. Verbinding tussen hoofdentree schoolplein en de drie ingangen. Kan eventuel ook worden uitgevoerd in gekleurde tegels

g

Groen en water

32

g

bur

ers

Pet

47

Waterloop Beukenhaag. Wordt aangeplant met hekwerk in het midden, zodat meteen voldoende afscherming bereikt wordt.

49 49

63

Knotwilg

55 55

nst

rte

55

40

Bomen langs loper en pad naar ijsbaan Fraxinus americana var. microcarpa, Amerikaanse es Hoogte tot circa 15 meter, gesloten eivormige kroon

26 1

Inheemse boomsoorten, zoals es en wilg.

24

t

15 31

39

30

33

raa

53 53

37

28

t ech nV st e

Oo

Ga

31

29

Verlichtingsarmatuur. Lichtmasten op schoolplein 10 meter hoog, op ontvangstruimte en parkeerkamer 6 meter hoog

36

ur rsb

e

Pet

Fietsparkeren

42

26

16

32

schaal 1:250, 1 cm is 2,5 m

N

januari 2011 LNE012/asm

Kle

status: definitief ontwerp

u in M

45 45

n

ide

36

47

21

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

9

STATIONSGEBIED NUNSPEET Loper als verbinding tussen stationsplein en transferium Opdrachtgever: gemeente Nunspeet Type project : herinrichting Jaar: 2007

Het gebied rond het Stationsplein in Nunspeet is de hoofdingang van het dorp.

Automobilisten vanaf de A28 en de Elspeterweg en treinreizigers vanaf het station komen hierlangs als zij het dorp willen bereiken. Door de verwachte groei in de komende jaren zal de huidige verkeersstructuur niet langer in staat zijn het verkeer veilig af te wikkelen. Het huidige ruimtelijke beeld van het gebied is niet een dorpsingang waardig.

10

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

Goudappel Coffeng heeft een integrale oplossing bedacht voor de onaantrekkelijke en rommelige verzameling van gebouwen en functies. Het Stationsplein met een verhoogd maaiveld is een nieuwe belangrijke schakel in de ruimtelijke structuur van Nunspeet. Het verhoogde maaiveld, de driehoek, verdeelt en organiseert de ruimte voor de verschillende doeleinden.

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer 11

ONTWERP BRINK LAREN Herinrichting van het hart van het dorp Opdrachtgever: gemeente Laren Type project : herinrichting Jaar: 2009

Laren is gegroeid vanuit plattelandsstructuren, waarbij de oude oost-westverbinding (de Eemnesserweg — Naarderstraat) en de noord-zuidverbinding (de Hilversumseweg — Torenlaan) tot op de dag van vandaag de belangrijkste verkeersstructuur vormt. In de dorpskern van Laren komen de genoemde oost-west- en noord-zuidverbindingen bij elkaar, wat zorgt voor een grote verkeersdruk.

Om de kwaliteit van het karakteristieke dorpshart te versterken, streeft de gemeente ernaar het sfeervolle centrum te ontwikkelen tot een verkeersluw verblijfsgebied met een sterke focus op langzaam verkeer (fietsers en voetgangers). Een plek waar het goed en verkeersveilig toeven is, met ruimte voor winkelen en andere vormen van ontspanning, zoals cultuur en horeca.

Het meest kenmerkend aan Laren is misschien wel de groene Brink. De Brink is van oudsher al het centrum van het dorp.

Centraal hierbij is de Coeswaerde, de vijver waar op de terugweg van heide of enggronden de schapen en koeien even konden drinken. Vanuit de Brink waaieren straten uit in de richting van de heide en engen. Dat maakt de structuur van het dorp uniek.

Gedurende het proces heeft Goudappel Coffeng drie denkrichtingen voor de Brink onderzocht. Dit zijn: •

• •

Het handhaven van de verkeerslichten en het plaatsgewijs aanbren- gen van verbeteringen rondom de Brink.

Het realiseren van een rotonde.

Het instellen van eenrichtingsverkeer rondom de Brink.

Goudappel Coffeng en de projectgroep hebben de drie denkrichtingen en bijbehorende voor- en nadelen uitgebreid met de klankbordgroep besproken, waarna is gekozen voor de denkrichting: eenrichtingsverkeer rondom de Brink. Het grote voordeel van de 12

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

variant is dat de rijbaan kan worden teruggebracht naar een breedte van 3,0 meter, er hoeven immers nog maar in één richting auto’s over te rijden. Hierdoor komt er veel ruimte vrij voor fietsers en voetgangers.

De twee andere varianten bieden slechts beperkte mogelijkheden om de situatie voor fietser en voetganger te verbeteren.

Op de drie bochten van de Brink is de automobilist als het ware te gast. Deze attentiegebieden worden iets verhoogd uitgevoerd en worden begrensd met brede stroken van kinderkopjes. Als automobilist merk je daardoor dat je een ander gebied betreedt. De dwarsvlakken in deze bochten geven ruimte aan de oversteekbewegingen van het langzame verkeer; de fietser en de voetganger.

Ook grenst deze ruimte aan eventueel nieuw te ontwikkelen verblijfsgebied bij winkels en horecavoorzieningen. De nauwe relatie tussen het verblijfsgebied en de plateaus maakt dat de automobilist zich meer zal gedragen alsof hij te gast is en hierdoor rustiger zal rijden.

en la an To r

De

Rij t

De

Rij t

To re nla an

Kerklaan

Kerklaan

Legenda Verharding

Legenda

Autoverkeer (bestaande klinkerverharding)

Naa atarde straNa rder

Verharding Fietsstrook (bestaande klinkerverharding).

Autoverkeer (bestaande klinkerverharding) Route over Brink voor fietsers en wandelaars

aat rstr

(klinker-klinkerverharding). of asfaltverharding) Fietsstrook (bestaande

Route over Brink voor fietsers en wandelaars Verblijfsruimte.

Zou bijvoorbeeld gedeeltelijk (klinker- of asfaltverharding) terrassen kunnen zijn Verblijfsruimte.trottoir Zou bijvoorbeeld gedeeltelijk terrassen kunnen zijn

Kinderkopjes. Als markering van oversteekgebied.

trottoir

Parkeren Kinderkopjes.

Als markering van oversteekgebied.

Schuin parkeren

Parkeren

Parkeren op bestaande verharding.

Schuin parkeren

Door middel van punaises in verharding wordt route

verduidelijkt Parkeren op bestaande verharding.

Door middel van punaises in verharding wordt route Groen verduidelijkt Beukenhaag

Groen Beukenhaag

Bestaande beplanting Bestaande beplanting

Bestaande Eiken Bestaande Eiken

Voorzieningen Voorzieningen

Laden en lossen

Laden en lossen

t

nstraa er van Nispe

Burgemeest

Zoekgebied fietsenstalling

straat er van Nispen

Burgemeest

Zoekgebied fietsenstalling

Poffertjeskraam Poffertjeskraam Bebouwing

Bebouwing

huidig

mogelijk Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer 13

ACHTERHOEKS CHIQUE IN TERBORG Shared space brengt karakter in de Walstraat Opdrachtgever: gemeente Oude IJsselstreek Type project : herinrichting Jaar: 2010

De gemeente Oude IJsselstreek maakt plannen om het oude stadje Terborg weer het karakter van ‘Achterhoeks chique’ te geven.

Tegelijkertijd wordt nagedacht over de verkeersstructuur van Terborg. Het centrumgebied, oftewel het oude stadje, wordt aan de noord- en westzijde omringd door de Walstraat. De gemeente wil de Walstraat meer bij het centrum betrekken en zijn verkeersfunctie verminderen.

Het proces De belangrijkste kracht van een ‘shared space’-ontwerp is het maken van ruimte die aansluit bij de wensen van de gebruikers.

Hierdoor creëer je een ruimte waar gebruikers zich prettig voelen en die ze willen gebruiken en dus niet zullen mijden. Belanghebbenden en omwonenden zijn in een eerste workshop samen aan de slag gegaan om de kwaliteiten en negatieve punten van de Walstraat en haar omgeving in kaart te brengen. Daarnaast hebben ze aangegeven wat ze graag op en langs de Walstraat willen kunnen doen. Vervolgens heeft Goudappel Coffeng een ontwerp gemaakt dat in een tweede workshop nader is bekeken.

In deze workshop mochten de belangheb14

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

benden en omwonenden hun mening over de ontwerpkeuzen geven en zelf verbetervoorstellen aandragen. Tussentijds heeft regelmatig afstemming plaatsgevonden met de gemeente en de stedenbouwkundige die verantwoordelijk is voor het centrumplan.

Het ontwerp Het ontwerp valt in de categorie shared space light. Dat wil zeggen dat de verkeersstromen niet volledig in één ruimte worden afgewikkeld, maar dat bepaalde verkeersdeelnemers een eigen plek hebben gekregen. Hiervoor is gekozen vanwege de intensiteit die rond de 7.000 motorvoertuigen per etmaal uitkomt en het grote aantal senioren dat rondom de Walstraat woont.

Senioren hebben behoefte aan een herkenbare en duidelijke situatie, wat in het ontwerp vertaald is in een profiel met een herkenbare voetgangerszone. Om hen goede oversteekmogelijkheden te bieden zijn deze op enkele plekken geconcentreerd.

Omwonenden hadden grote behoefte aan meer ruimte om zich veilig lopend te kunnen verplaatsen. In het ontwerp is het verblijfsgebied van het centrum uitgebreid tot aan de overzijde van de Walstraat. Dit verblijfsgebied wordt doorsneden door een smalle rijloper. Op de centrale oversteekplekken wordt de rijloper onderbroken en loopt het verblijfsgebied door. De rijloper ligt lager dan het verblijfsgebied en de oversteekplekken zijn bol gestraat, waardoor de snelheid van het verkeer wordt geremd.

De Walstraat vormt de overgang tussen stad en ommeland. Het ontwerp laat deze relatie zien door de ‘stadzijde’ hard uit te voeren, met hoofdzakelijk stenige materialen en minimale groenvoorzieningen. Aan deze zijde van de rijloper staan strakke leibomen, die de onvolledigheden in de bebouwing camoufleren. De overzijde van de straat heeft een groen karakter, met robuuste solitaire bomen die zoveel mogelijk in het gras staan.

Bo

raat rieweg

Bruntstraat

Indust

Steengrachtstraat

Wijnw

eg

at stra

waard

iew

Dam

n

Wijn

Indust

ustr

Van

aarde

rieweg

Marktstraat

en

Burg. v.

Tuyllplein

raat

niast

Anto

ch Doetin

t

Oliemolenstraa

eg emsew

Burg. v.

Sint

Wijnw

Tuyllplein

Marktplein

n aarde

School

Ha

nd

nstraat

els

tra a

t

Elsensoh

School raat

st ntonia

Sint A

Schoolstraat

traat

Wals

Sint Jorisplein

Ind

School

rkt

Ma t

aa

str

Postkantoor

Gasthui

Vulcaanstraat

sstraat

trafo

Sint Jorisstraat

str

ofd

Ho

aat

straat

Hamel De n

nplein

laa

jes

ag

Ha

Grave

traat

Hoofds

pad

ven

Gra

bos

an

nv

Laa

Gravenpad

ch

Wis

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer 15

RINGWEG ENSCHEDE Verkenning ruimtelijke mogelijkheden Opdrachtgever: gemeente Enschede Type project : ruimtelijke verkenning Jaar: 2009

De ringweg van Enschede is een brede verkeersader met weinig ruimte voor het langzame verkeer. De opgave was te onderzoeken welke ruimtelijke kansen er zijn wanneer de ringweg wordt getransformeerd tot een eenrichtingsweg. De fietser en de wandelaar krijgen hierdoor een sterkere plek in het geheel. Bovendien is er meer ruimte voor het aanbrengen van groen. Wanneer de ringweg een voorrangsweg wordt, kunnen de verkeerslichten waarschijnlijk verdwijnen.

16

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

FIETSSNELWEG TWENTE Regionale verbinding voor fietsverkeer Opdrachtgever: gemeente Enschede Type project : structuurvisie Jaar: 2009

De fietssnelweg is een nieuwe regionale verbinding voor langzaam verkeer. Deze verbinding betekent een completering en opwaardering van het onderliggende netwerk. Dit concept bevordert niet alleen milieubewuste verplaatsingen, maar ondersteunt ook een gezondere leefstijl. De Regio Twente is een van de eerste gebieden in Nederland die deze infrastructuur ontwikkelt.

De fietssnelweg verbindt alle centra van de regio tot aan de Duitse grens. Tal van plekken met een bijzondere aantrekkingskracht, zowel economisch als toeristisch, zijn op de verbinding aangetakt. Deze plekken zijn de zogenoemde parels van de regio en worden door de fietssnelweg met elkaar verbonden, zoals een ‘parelketting’.

De fietssnelweg loopt door kamers die de parelketting van Twente vormen. De ontmoeting met stad, dorp en landschap wordt gemarkeerd door bijzondere elementen langs de route. De fietser kan van de schoonheid van iedere kamer genieten.

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer 17

TRAVERSE LONNEKER Langzaam rijden gaat sneller Opdrachtgever: provincie Overijssel Type project : herinrichting Jaar: 2006

De provinciale weg N733 verbindt Oldenzaal met Enschede en doorsnijdt hierbij de kern van Lonneker. De leefbaarheid en verkeersveiligheid van deze steeds drukker wordende traverse liet te wensen over. Gelet op de prognoses voor de verkeersintensiteiten van 2020 zijn grotere verstoringen in de verkeersafwikkeling te verwachten.

Doel van de herinrichting van de traverse was het bereiken van een zo hoog mogelijke verkeersveiligheid en leefbaarheid met behoud van doorstroming door de kern van Lonneker. De voorgestelde herinrichting van de traverse is gebaseerd op het relatief nieuwe en innovatieve concept Langzaam Rijden Gaat Sneller (LARGAS). Principes hiervan zijn: beheerste snelheid, afwikkeling op basis van zelfregulering, geen verkeerslichten, hoofdstroom in de voorrang, gelijkmatige verkeersstroom en oogcontact.

18

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

De traverse van Lonneker is opgedeeld in een aantal deelgebieden: centrale zone, stenige overgangszone en een groene buitenzone. De drie verschillende zones maken elk deel uit van hetzelfde traject en dit moet ook zo beleefd worden. Dit wordt bereikt door eenduidigheid aan te brengen wat betreft kleur, materiaal, verlichting en groen. Er dient wel duidelijk onderscheid te zijn tussen de drie zones. Door subtiele ingrepen is iedere zone herkenbaar en uniek.

Groen

Verlichting: opstelling

Verlichting: kleur

Kleur

Verlichting: armaturen

Verlichting: invloed kleur en hoogte op rijsnelheid

Zonering

A Centrale zone

B Stenige overgangszone

C Groene buitenzone Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer 19

WATERLINIEWEG Van barrière naar onderdeel van stedelijk weefsel Opdrachtgever: gemeente Utrecht Type project : ruimtelijke verkenning Jaar: 2011 Park Bloeyendael

Rijnsweerd Wilhelminapark

De A27 wordt verbreed. Dit biedt kansen om de Waterlinieweg in Utrecht aan te pakken.

Deze weg vormt nu een zware verkeersbundel dwars door de stad. Het vormt een sterke barrière in het stedelijke weefsel. Het regionale verkeer maakt nu te veel gebruik van de Waterlinieweg in plaats van de A27.

Ook heeft de weg weinig tot geen relatie met de omgeving. De weg is vaak ‘ommuurd’ door schermen en is deels verhoogd uitgevoerd. De Waterlinieweg loopt door een cultuurhistorisch waardevolle omgeving.

Een gemiste kans dat dit vanaf de weg niet ervaren kan worden.

In deze studie hebben we onderzocht wat de mogelijkheden zijn de weg te transformeren naar meer een verblijfsgebied. De weg maakt zo meer onderdeel uit van de stad en wordt meer een verblijfsplaats. Het verbindt de verschillende (cultuurhistorische) elementen langs de weg als een kralenketting aan elkaar.

20

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

De weg blijft een belangrijke verkeersfunctie behouden binnen de stad. Wel wordt regionaal verkeer nu meer gestimuleerd vaker gebuik te maken van de A27 waar het kan.

Rietveld Schröderhuis

Kromme Rijn stadion Galgenwaard

begraafplaats Kovelswade Lunetten 1 Lunetten 2 Lunetten 3

Lunetten 4 Beatrixpark

sportvelden

AEL

YEND

BLOE

PARK

Rietveld Schröderhuis

D

WEER

RIJNS NRU

K

APAR

ELMIN

WILH OUD

RIETVELD SCHRODERHUIS

A2

N

GEN

KO

VE

A28

LS

WA D

E

Wa te

rlin iew

eg

centrum

GAL

LU

NE

A27

T

RIETVELDTEN SCHRŐDER HUIS

stadion Galgenwaard

begraafplaats Kovelswade

WONEN

E RIJ

WAA R

D

!!!

!!!

Lunetten

LUNETTEN

A12

BE

AT R

IX

!!!

PA R

K

SPORTV

ELDEN WON

EN

LUNETTEN

LUNETTEN

Lunetten

!!!

LUNETTEN

RIETVELD SCHRŐDER HUIS

LUNETTEN

RIETVELD SCHRŐDER HUIS

LUNETTEN

RIETVELD SCHRŐDER HUIS

RIETVELD SCHRŐDER HUIS

!!!

!!!

RIETVELD SCHRŐDER HUIS

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer 21

BUSSTATION SITTARD Busstation weer als onderdeel van stationsplein Opdrachtgever: gemeente Sittard Type project : herinrichting Jaar: 2008

Aanleiding voor dit schetsontwerp voor het busstation van Sittard is de ophoging van het busperron. De vraag is of het zaagtandmodel gehandhaafd kan blijven binnen het nieuwe schetsontwerp. Een tweede aanleiding om eens goed naar deze omgeving te kijken is de rommelige overvolle fietsenstalling. Het doel van dit schetsontwerp is het streven naar ĂŠĂŠn herkenbare stationsomgeving met logische looproutes en een eigen identiteit.

sfeerbeeld zitelementen

22

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

sfeerbeeld haag langs spoor en overkapping over busperron

sfeerbeeld loper naar stationsgebouw en overkapping boven looproute

STADSBEDRIJVENPARK Optimalisatie bedrijventerrein Assen Opdrachtgever: gemeente Assen Type project : strategie en beeldkwaliteitsplan J a a r : 2 0 0 8 -2 0 0 9

De opgave in dit onderzoek is: ‘Strategie om het perifere detailhandelsaanbod op het Stadsbedrijvenpark te versterken en binnen het concentratiegebied ruimte te creëren voor (nieuwe) perifere detailhandelsontwikkelingen.’ Om tot de strategie te komen is een uitgebreide analyse gemaakt van de aspecten stedenbouw, functies, verkeer, parkeren, gebruikswaarde, kansen en bedreigingen. Vanuit deze analyse zijn een streefbeeld en strategie opgesteld. De strategie vraagt om een aantal ruimtelijke ingrepen die de PDV-locatie als één gebied herkenbaar maken. Daarnaast is het van belang dat het gebied ook beter toegankelijk wordt voor voetgangers, waardoor mensen de auto laten staan en in plaats van runshoppen gaan funshoppen. actielijst: - groen in kaart brengen - extra kaart met wegen, entrees en gebiedindeling (ingeoomed) - foto rapportage opkinippen - water doortrekken - voorkanten in kaart brengen (lijntje)

actielijst: - groen in kaart brengen - extra kaart met wegen, entrees en gebiedindeling (ingeoomed) - foto rapportage opkinippen - water doortrekken - voorkanten in kaart brengen (lijntje)

woninginrichting bouwmarkt tuincentrum autodealer en overige autozaken

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer 23

Verkeren en verblijven Straten en wegen hebben twee functies: verkeren en verblijven. De afgelopen decennia lag de nadruk op verkeren. Hierdoor is deze functie op veel plekken te nadrukkelijk vormgegeven en passen wegen vaak niet in hun context.

Een goed ontworpen straat of weg zorgt voor een goede leefomgeving, een plek waar mensen zich prettig voelen. Dit betekent dat straten en wegen weer plekken moeten worden waar je thuis komt, waar je wilt verblijven, waar je buurtbewoners ontmoet, waar kinderen kunnen spelen, waar het prettig is om te lopen en te fietsen et cetera. Dit betekent dat zorgvuldig wordt nagedacht over de maatvoering, materialisering, inpassing van groen, speelvoorzieningen, fiets- en openbaar-vervoervoorzieningen en vormgeving of situering van parkeervoorzieningen.

24

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

In onze ontwerpen zoeken we naar een goede afstemming tussen verkeren en verblijven, die past binnen de context van de omgeving. Een hoofdweg in een historisch stadscentrum vraagt om een ander ontwerp dan een dorpstraverse. Een straat in Almere is anders dan een straat in Maastricht. Een woonstraat vraagt om een andere verblijfskwaliteit dan een stadsas.

Goede wegen worden gebruikt, zijn veilig, duurzaam ingericht en gezond!

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

BUSSTATION TILBURG Berekend op forse groei Opdrachtgever: gemeente Tilburg Type project : herinrichting Jaar: 2008

In opdracht van de gemeente Tilburg is onderzocht of het ontwerp van het busstation op de huidige locatie toekomstvast is en de verwachte groei van het busvervoer kan verwerken. Het ontwerp van de gemeente Tilburg heeft onvoldoende capaciteit om het toekomstige busvervoer adequaat af te wikkelen. Goudappel Coffeng heeft een alternatief ontwerp opgesteld dat wel de verwachte forse groei van het busvervoer kan verwerken. Dit ontwerp is totstandgekomen door in een globaal ontwerp de fysieke afwikkeling van busdiensten te onderzoeken en te verbeteren. Dit is gedaan door middel van een simulatie met softwareprogramma CURSIM. Gekeken is naar rijbaanbreedtes, perronlengtes en draaicirkels van bussen.

26

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

AMSTERDAM CENTRAAL BEREIKBAAR Ruimte voor touringcars Opdrachtgever: Kamer van koophandel Type project : herinrichting Jaar: 2010

Rondom het centraal station in Amsterdam spelen een groot aantal ontwikkelingen, zoals het nieuwe stationsgebouw, de aanleg van de Noord/Zuid-lijn en revitalisering van de openbare ruimte in de vorm van de Rode Loper. Aan de stadszijde van het centraal station komen dagelijks vele toeristen om een tocht met een van de rondvaartboten te maken en om per bus naar allerhande excursies te vertrekken. In de ontwerpen van de gemeente Amsterdam tot dusver is

te weinig ruimte gereserveerd voor touringcars om toeristen af te zetten, op te halen en tussendoor te wachten. In overleg met de Kamer van Koophandel en direct betrokken ondernemers hebben we gezocht naar mogelijkheden om parkeerplaatsen te realiseren die de ruimtelijke kwaliteit van de Rode Loper in stand houden. Een van de belangrijke kenmerken van de Rode Loper is een zoveel mogelijk conflictvrije route voor voetgangers vanaf het centraal station naar

de Dam, het Rokin en verder. Ter hoogte van het Prins Hendrikplantsoen en het Victoriahotel zijn rijlopers aangebracht die in een lus lopen. Hierlangs worden parkeerplaatsen voor touringcars gerealiseerd. De Rode Loper wordt hiermee niet doorkruist door extra infrastructuur. In totaal komen er 28 nieuwe parkeerplaatsen voor tourincars.

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer 27

PILOT PROJECT KAMPALA CITY CENTRE Introducing sustainable urban transport Opdrachtgever: Goudappel Coffeng /Stichting Iganga Type project : Strategie en ontwerp Jaar: 2011

Kampala is de hoofdstad van Oeganda met 1,2 miljoen inwoners. Overdag zijn er 2,2 miljoen inwoners, dus 1 miljoen inkomende werkers. De hectiek in de straten is enorm: taxibusjes, motortaxi’s, auto’s, fietsen, voetgangers en straathandelaren moeten vechten om een plekje. Congestie, chaos en luchtvervuiling is hierdoor zeer groot. Toch is het een geweldige stad.

28

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

Samen met diverse organisaties en met de gemeente Kampala is Goudappel Coffeng/Stichting Iganga al jaren bezig met het principe ‘ordenen van verkeer’ als oplossing van veel problemen. Het meest concrete uitvloeisel daarvan is het ‘Pilot Project Kampala City Centre’, introducing sustainable urban transport. UNEP (United Nations Environment Program) overweegt 1,2 miljoen dollar bij te dragen om dit ontwerp te realiseren in 2012!

Namirembe road

Namirembe-Luwum street

Luwum street

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer 29

KNOOP LEIDEN-WEST Ruimtelijke verkenning van mogelijkheden

Ruimtelijke Ruimtelijke kansen kansen

Opdrachtgever: provincie Zuid-Holland Type project : ruimtelijke verkenning Jaar: 2008

kansen kansen

rotonde rotonde

De Rijnlandroute en de RijnGouwelijn verblijfsomgeving verblijfsomgeving Relatie Relatie aangaan aangaan met omgeving omgeving moeten beide worden ingepast inmethet gebied aan de westzijde van Leiden.

Op dit Eye-catcher: Eye-catcher: ontwerpen moment zijn er nog tweeontwerpen oplossingsrichtingen denkbaar: de rotonde-hoge en de kortehoge kwaliteit kwaliteit station/halte station/halte RGLRGL bypassvariant. Een vraag die mede bepalend overige overige voorzieningen voorzieningen goed inpassen inpassen kan zijn voor de uiteindelijke keuzegoed is: Wat zijn de ruimtelijke kansen ten aanzien van bereikbaarheid bereikbaarheidbeleefbaarheid beleefbaarheid het gewenste transferium op knooppunt Leiden-West binnen deze twee denkrichtingen?

korte kortebypass bypass

Het creëren Het creëren van een van een

gebruik gebruik van de vanplek de plek ten goede ten goede komen komen

, dit zal , dithet zal het

zichtbaar zichtbaar en attractief en attractief

van parkeergelegenheid van parkeergelegenheid in plaats in plaats Het Het het vullen het vullen van de vanrestruimtes. de restruimtes.

Streven Streven naar naar

Ruimte Ruimte scheppen scheppen voor voor (mac(mac Donald’s Donald’s e.d) en e.d)deze en deze

knoop Leiden west knoop Leiden west

Plek Plek kan positieve kan positieve bijdrage bijdrage leveren leveren aan aan en en omliggende omliggende bedrijven. bedrijven.

van van

HuidigHuidig beeld beeld knooppunt knooppunt LeidenLeiden west west

De rotonde De rotonde leent zich leentuitstekend zich uitstekend als verblijfsals verblijfsen parkeerplein. en parkeerplein.

Rondom Rondom het station/halte het station/halte kan een kanpleingebied een pleingebied gecreëerd gecreëerd worden worden met met hier omheen hier omheen ruimteruimte voor voorzieningen. voor voorzieningen.

VanuitVanuit dit epicentrum dit epicentrum zijn dezijn de vier bedrijvenkwadranten vier bedrijvenkwadranten bereikbaar bereikbaar door middel door middel van een vanwandeleen wandelen en fietsboulevard. fietsboulevard.

Deze gaan Deze onder gaan onder de rotonde de rotonde door zodat door zodat fietsers fietsers en en wandelaars wandelaars een constante een constante route route hebben. hebben.

Het parkeren Het parkeren kan plaatsvinkan plaatsvinden inden de resterende in de resterende ruimteruimte rondom rondom de halte. de halte.

De parkeervakken De parkeervakken kun- kunnen innen taartpunten in taartpunten en schillen en schillen als hetals ware het om ware het om epicentrum het epicentrum heen heen draaien. draaien.

De korte De korte bypass bypass variant variant leent zich leentminder zich minder om hier omeen hierheldere een heldere verblijfsomgeving verblijfsomgeving van tevan maken. te maken.

Er zijnErmeerdere zijn meerdere oversteken oversteken noodzakelijk noodzakelijk om om de verschillende de verschillende restruimten restruimten te bereiken. te bereiken.

Een mogelijkheid Een mogelijkheid zou zijn zoudezijn de RijnGouwelijn RijnGouwelijn halte te halte koppelen te koppelen aan een aanvoorzieningenstrip. een voorzieningenstrip.

In hetIn verlengde het verlengde van deze van strip deze isstrip er de is er mogelijkheid de mogelijkheid voor wandelaars voor wandelaars en fietsers en fietsers om bijom de bij omde omliggende liggende bedrijven bedrijven te komen. te komen.

LangsLangs de voorzieningenstrip de voorzieningenstrip kan een kanvoorplein een voorplein gecreëerd gecreëerd worden worden en heten overig het overig gebiedgebied kan parkeerterrein kan parkeerterrein worden. worden.

Ook isOok het is mogelijk het mogelijk ruimteruimte te te gevengeven aan het aan water. het water.

Dit zou Dit zou bijvoorbeeld bijvoorbeeld kunnen kunnen met met behulpbehulp van een vanwaterplein. een waterplein.

Het knooppunt Het knooppunt is midden is midden in in het water het water gesitueerd, gesitueerd, zodat zodat je hetje water het water over moet over moet stekensteken om erom te komen. er te komen.

De wandelDe wandelen fietsboulevard en fietsboulevard tussentussen Nalco Nalco en en Rhijngeest-zuid Rhijngeest-zuid kan deels kan deels verlaagd verlaagd worden worden aangelegd. aangelegd.

Ter hoogte Ter hoogte van devan fly-over de fly-over is deze is deze op maaiveld. op maaiveld.

Middels Middels een golfbeweging een golfbeweging kun- kunnen wandelaars nen wandelaars en fietsers en fietsers aan de aan opverzijde de opverzijde komen. komen.

De Rijnlandroute De Rijnlandroute en de RijnGouwelijn en de RijnGouwelijn moeten moeten beiden worden beideningepast worden in ingepast het gebied in het aan gebied de aan de westzijde westzijde van Leiden. vanOp Leiden. dit moment Op dit zijn moment er nog zijn er nog twee oplossingsrichtingen twee oplossingsrichtingen denkbaar:denkbaar: de rotondede rotondeen de korte en bypassvariant. de korte bypassvariant.

Een vraagEen die vraag mede die bepalend mede bepalend kan zijn voor kan de zijn voor de uiteindelijke uiteindelijke keuze is: keuze Wat zijn is:de Wat ruimtelijke zijn de ruimtelijke kansen ten kansen aanzien tenvan aanzien het gewenste van het gewenste transferium transferium op knoop op Leiden knoop West Leiden binnen West deze binnen tweedeze twee denkrichtingen? denkrichtingen?

Op dit paneel Op dit zijn paneel deze kansen zijn deze kansen schetsmatig schetsmatig uiteen gelegd. uiteen gelegd.

Verschillende Verschillende niveaus niveaus Knooppunt Knooppunt Velperbroek Velperbroek (diameter (diameter circa 330 circameter) 330 meter) geprojecteerd geprojecteerd op knooppunt op knooppunt LeidenLeiden west west

9 juni 2008 9 juni 2008

ROTONDE

30

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

Verschillende Verschillende niveaus niveaus

De rotonde De rotonde ligt boven ligt boven maaiveld. maaiveld.

De De wandelboulevard wandelboulevard gaat hier gaatop hier maaiveld op maaiveld onderdoor. onderdoor.

KORTE BYPASS

POORT VAN SALLAND Multimodaal knooppunt als entree van de stad Opdrachtgever: gemeente Deventer Type project : visie en strategie Jaar: 2007

Het project ‘Poort van Salland’ bestaat uit de samenhangende ontwikkeling van een groot aantal projectonderdelen, die juist in onderlinge samenhang tot meerwaarde leiden.

De volgende projectonderdelen maken deel uit van het project ‘Poort van Salland’: bedrijven met kantoren in het oostelijk deel van het bedrijvenpark A1, de oostelijke ontsluiting van het bedrijventerrein, de opwaardering van de aansluiting DeventerOost, de verbreding van de Siemelinksweg, het nieuwe station ‘Poort van Salland’, een gecombineerd carpool- en P+R-terrein, realisering van de fietsverbinding met Colmschate en Kloosterlanden en aansluiting op recreatieve fiets- en wandelroutes.

Al deze projectonderdelen versterken elkaar onderling en hebben ook inhoudelijk een sterke relatie met elkaar. Door de integrale ontwikkeling ontstaat synergie tussen de onderdelen.

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer 31

ALTERNATIEVEN A1 BLOEMENDALERPOLDER Een ruimtelijke vergelijking van drie varianten Opdrachtgever: provincie Noord-Holland Type project : landschappelijke inpassing Jaar: 2008

De Bloemendalerpolder ligt ten noorden van Weesp en wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van de A1. Voor dit deel van de A1 is nagedacht over een nieuwe inpassing.

Welke kansen liggen er om van deze polder een meer aantrekkelijke leefomgeving te maken? Dit kan op meerdere manieren.

Een aantal factoren is daarbij met name van belang. Dit zijn de relatie van de weg ten opzichte van de geplande woonwijk ten zuiden van de A1, de barrièrevorming van de A1 in het open polderlandschap en de ecologische Waterlandtak die bij de Vecht het gebied binnenkomt.

32

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

Deze studie heeft geleid tot een drietal varianten. Variant 1 is een variant grotendeels op maaiveld met een aquaduct als kruising met de Vecht. Varianten 2 en 3 zijn beide geheel verdiept aangelegd met een aqua/ecoduct als kruising met de Vecht.

Verschil tussen deze twee varianten is dat de tweede variant het Amsterdam-Rijnkanaal kruist door middel van twee bruggen. De derde variant heeft hier een brug en een aquaduct.

In deze studie zijn de ruimtelijke verschillen bij de landschappelijke inpassing van de drie varianten inzichtelijk gemaakt.

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer 33

OASE LANGS DE A12 Ontwerp verzorgingsplaats Bodegraven Opdrachtgever: Rijkswaterstaat Type project : herinrichting Jaar: 2006

Rijkswaterstaat wil meer kwaliteit bieden op de verzorgingsplaatsen langs de autosnelwegen. Er is meer aandacht voor een aangenaam verblijf in een prettige omgeving; ‘even weg van de snelweg’. De interdisciplinaire samenwerking heeft hier geleid tot een spannend ontwerp waarbij de relatie met de context en de ruimtelijke kwaliteit van het plangebied vooropstonden. Door deze aanpak is er een aantrekkelijk verblijfsgebied langs de A12 ontstaan, dat uitstijgt boven de tot nu toe standaard ontwerpen van verzorgingsplaatsen langs snelwegen in Nederland.

De verzorgingsplaats bestaat momenteel uit rechte lijnen parallel aan de A12. Op deze manier blijft de snelheid van de automobilist gehandhaafd en ontstaat er niet echt een verblijfsplek. Om dit te doorbreken is de elipsvorm geïntroduceerd. Deze vorm verbindt de bestaande voorzieningen met elkaar, zoals MacDonald’s, het tankstation en

34

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

de windmolen. Parkeren voor automobilisten en nachtparkeren voor vrachtwagenchauffeurs zijn aan de verzorgingsplaats toegevoegd en als het ware ‘opgehangen’ aan deze nieuwe structuur. Een hagenstructuur verzacht de parkeerkamers en de nachtparkeerkamer van vrachtwagenchauffeurs krijgen een beschutting tegen het licht dat afkomstig is van de A12.

De verzorgingsplaats bevindt zich in een zeer waterrijk gebied. Vandaar dat water een centrale plek in het ontwerp heeft gekregen in de vorm van een waterplein. In dit gebied kunnen mensen even zitten, picknicken of een balletje trappen.

Sociale veiligheid is een belangrijk thema op verzorgingsplaatsen. Vandaar dat overal overzicht is gecreëerd en er door ons een verlichtingsplan is opgesteld.

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer 35

ng Verzorgingsplaats Bodegraven

Goudappel Coffeng BV Datum: 02-10-2006

Openbare verlichting

otaal: Gevuld isolijndiagram

ster ng

: Totaal op Z = 0.00 m : Horizontale verlichtingssterkte (lux)

2.5

7.5

12.5

5

10

Verkeerstechnisch ontwerp met rijcurvesimulaties en bebordingsplan

C

C

C

C C

F

F

F

C

F

C

F C

C

C

C C

C

E

C

C C

C

C

C

C

C

C

C

C

C F

C C

F

F

F

C

C

C

C

C

F

F

C

C

C

C

C

C C

C

C

C

C

C

F C

C C C

E

E

E

E

36

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

Verlichtingsplan

HOOGEVEENSE KRUIS Langzaam rijden gaat sneller Opdrachtgever: gemeente Hoogeveen Type project : herinrichting Jaar: 2009

Een bijzonder ontwerp moet verkeersstromen op het vernieuwde Hoogeveense Kruis in goede banen gaan leiden. Aan de noordkant (Eiermarkt) komt een waterpartij met trap. Het ontwerp is formeel geen rotonde, maar krijgt wel de verkeersregels zoals die voor verkeerspleinen in Noord-Nederland gelden. Deze verkeersoplossing moet het aantal motorvoertuigen dat per etmaal ‘t Kruis passeert (op termijn 12.000) kunnen verwerken. Bekende kunstenaars krijgen de gelegenheid ’t Kruis en de nieuwe waterpartij extra uitstraling te geven. Het project is in samenwerking met Atelier Dutch totstandgekomen.

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer 37

KANALENEILAND >> PEDALENEILAND Prijsvraag ‘de fietsvriendelijke wijk’ Organisator: Fietsersbond Type project : prijsvraag Jaar: 2009

Eind 2008 heeft de Fietsersbond de ideeënprijsvraag ‘de fietsvriendelijke wijk’ uitgeschreven. Goudappel Coffeng heeft hiervoor de inzending Kanaleneiland => Pedaleneiland ingezonden.

In het ontwerp is Kanaleneiland in de recreatieve en functionele fietsstructuur van de stad Utrecht gehangen. De mediterrane boulevard is een bestemming waar de verschillende culturen elkaar ontmoeten en waar mensen op de fiets naartoe komen.

38

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

Daarnaast introduceren we de ‘Fietstrine’. De Fietstrine is een speciale, glazen fietsenstalling (een vitrine voor de fiets), die alle kernelementen van het fietsen in Kanaleneiland verenigt. Fietstrines zijn in Kanaleneiland te vinden bij de scholen, de winkelcentra en de boulevard. De Fietstrine is multifunctioneel en als kleine variant bij woningen te plaatsen. In de Fietstrine kan een fiets worden gestald met het principe van een hometrainer. Hierdoor biedt de Fietstrine ook ruimte aan andere activiteiten, zoals spinningles, verkeersles op de fiets, ‘ballenbak’ en energieopwekking.

* * *

* * * *

*

*

*

*

*

* *

* *

*

*

* * *

*

*

*

*

*

*

*

*

*

* * *

*

*

* *

*

* *

*

*

*

*

*

*

6m h = 0,6 m 6 h=

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer 39

PLEIN ALS JAARKLOK Koningin Julianaplein Den Hoorn Opdrachtgever: gemeente Midden-Delfland Type project : herinrichting Jaar: 2009

Het Koningin Julianaplein in Den Hoorn heeft een gedateerde uitstraling en weinig relatie met haar omgeving. Maar het plein heeft ook 24 oude imposante platanen. In dit ontwerp staan de 24 platanen representatief voor de 24 uren van de dag en functioneren ze als een jaarklok op het plein.

Het plein is omsloten door woningen en maatschappelijke voorzieningen, zoals een dorpscentrum en het toekomstig te ontwikkelen gezondheidscentrum. De 24 platanen op het plein zorgen voor een min of meer mediterrane sfeer. Het plein ontleent hieraan haar identiteit. In de zomer voorzien ze het plein van een groen dak en in de winter zorgt het schaduwspel van de bomen voor een markant beeld.

In het ontwerp functioneren de 24 platanen samen met hun schaduwspel als een klok. De platanen zijn representatief voor de uren van de dag. In de verharding worden lijnen aangebracht, die bestaan uit overrijdbare grondspots. Deze corresponderen met de schaduwlijn van de boom. Om er echt een jaarklok van te maken, wordt deze schaduwlijn weergegeven op vier momenten in het jaar. Dit zijn: 21 maart, 21 juni, 21 september en 21 december. Op deze manier ontstaat een spel van lijnen in de verharding.

40

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

Plataan 5: vijf uur ‘s ochtends Bij plataan 5, wanneer het 05.00 uur ‘s ochtends is, komt de zon in de zomer op. Hier is dan ook de eerste schaduwlijn te zien.

Gedurende de ochtend komen er steeds meer lijnen bij. Om 09.00 uur, bij plataan 9, is het immers ook in de winter al licht. Vanaf hier hebben de platanen dus vier schaduwlijnen, één voor ieder seizoen. In de avond krijgen de platanen weer minder schaduwlijnen. Vanaf boom 17, wanneer het 17.00 uur is, verdwijnt in het winterseizoen de zon.

Hier heeft de boom geen vier schaduwlijnen meer, maar drie. Zo ontstaat als het ware een ‘dagzijde’ en een ‘nachtzijde’ op het plein. De dagzijde is het zwaartepunt wat betreft het schaduwlijnenspel. In de nacht zijn er vanzelfsprekend geen schaduwlijnen en ontstaat er ruimte voor voorzieningen als een jeu-de-boulesbaan en een speeltuin. De dagzijde blijft vrij van voorzieningen, zodat het lijnenspel goed tot zijn recht komt.

Van gevel tot gevel Het plein wordt in zijn geheel iets opgetild en strekt zich van gevel tot gevel uit. Op deze manier is de automobilist te gast en ontstaat er een sterkere relatie tussen het dorpscentrum en het gezondheidscentrum en de woningen aan de overzijde van het plein.

De verharding bestaat uit lange verhardingselementen met een variërende breedte en

lengte. De twee rijen platanen worden in het plein verankerd door twee natuurstenen banden. Deze twee lijnen verbinden de platanen met elkaar. Op deze banden is bij elke boom ruimte voor een steen met hierin beschreven welk uur de boom zich representeert. Aangezien de platanen centraal staan in het ontwerp, is het belangrijk deze letterlijk en figuurlijk uit te lichten. Dit gebeurt door middel van lagere lichtmasten die worden geplaatst in de lange banden van natuursteen.

Banken met geleidende werking Op het plein is ruimte voor kunst uit eigen regio. Zo kan er bijvoorbeeld een gedicht over de platanen groot in de verharding worden aangebracht. Op de ‘middenstip’ van het plein is ruimte voor uitleg van de jaarklok bestaande uit de 24 platanen. Daarnaast komen er meerdere betonnen zitelementen. Naast een zitfunctie hebben de banken tevens een geleidende werking. De twee lange banken in de dwarsrichting markeren het vergrote terrein waarop het jaarlijkse dorpsfeest plaatsvindt. De kleinere banken in de lengterichting tussen de platanen voorkomen fout parkeergedrag op het plein en voorkomen dat kinderen zomaar de straat op rennen. Mocht het wenselijk zijn, dan zijn de banken te allen tijde te verplaatsen met een hefvork.

ok

N O

13

W

14 12 15 11 16 10 17 9 18 8 19 7 20 6 5 21 22 4 23 3 2

13 14 12 15 11 16 10 17 9 18 8 19 7 20 6 5 21 22 4 23 3

dag

nacht

24 1

2

24 1

Z iedere plataan staat voor een uur van de dag

door uurverdeling ontstaat er een dagzijde en een nachtzijde op het plein

24 platanen, 24 uren in een dag 4 seizoenen in een jaar dit alles zichtbaar op het Koningin Julianaplein als jaarklok 25

1

2

3

4

5

6

24

23

22

21

20

19

7

8

principe jaarklok  17 18

9

10

11

12

16

15

14

13

 







Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer 41



42

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

Nieuwe entree Jacobskamp Opdrachtgever: gemeente Sint Michielsgestel Type project : herinrichting Jaar: 2010

K

ON

OID 1 7

HOOIDONKSEST

RAAT

NK

HOOIDO

6 4

2

P

P

JACOBSKAM

De aansluiting bestaat uit 1twee T-kruispunten op korte afstand van elkaar. Door deze kruispunten uit elkaar te houden wordt het voor bestuurders geen automatisme om van de hoofdroute af te wijken en via HOOIDONKSEST Jacobskamp te rijden. Om tegelijkertijd RAAT toch een duidelijke entree te creëren zijn de twee kruispunten als één geheel vormgegeven. Het kruispunt is verhoogd uitge2 voerd in klinkers, waarmee de snelheid van het naderende verkeer wordt geremd. De toeleidende wegen zijn in asfalt uitgevoerd.

Hierdoor onderscheidt het kruispunt zich met haar klinkerverharding als een duidelijk ander element. Om de zijwegen te accentueren is op de kruispunten van wegen een speciaal element in afwijkende kleur aangebracht.

HO

In de kern Den Dungen wordt de nieuwbouwwijk Jacobskamp ontwikkeld. Deze wijk voorziet in woningen en sportvoorzieningen. De wijk wordt aan de noordzijde aangesloten op het bestaande wegennet.

De gemeente heeft Goudappel Coffeng gevraagd om deze aansluiting dusdanig vorm te geven dat een entree voor de wijk ontstaat en ook het overige verkeer veilig afgewikkeld kan worden, en waarbij mogelijk sluipverkeer door Jacobskamp wordt beperkt.

JACOBSKAM

6

KRUISPUNT DEN DUNGEN

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer 43

Shared space De menselijke maat krijgt steeds meer aandacht binnen het verkeersontwerp. Een van de actuele benamingen die hiervoor worden gebruikt is de term shared space, gedeelde ruimte. Een ruimte waarin iedereen zijn weg kan vinden, waarbij het aantal verkeersregels tot het minimum is beperkt. Sociaal gedrag en oogcontact vormen de belangrijkste regel.

In de ‘shared space’-aanpak wordt bij het ontwerp van de openbare ruimte niet alleen naar het verkeerssysteem gekeken. Andere belangen en gebruiksmogelijkheden van de openbare ruimte en aanknopingspunten voor het ontwerp worden nadrukkelijk meegenomen. De menselijke maat wordt teruggebracht in het ontwerp. Bij een uitgebreid participatieproces heeft een ontwerp vanaf het begin een breed draagvlak.

Shared space is een uitermate geschikt ontwerpprincipe op locaties waar de verblijfsfunctie en de verkeersfunctie elkaar ontmoeten. Denk aan een oude traverse, een weg om of midden door een centrum, een plein et cetera.

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

Het doel van shared space is tweeledig.

Shared space zorgt ervoor dat de openbare ruimte een prettiger verblijfsruimte wordt.

Bovendien wordt de weggebruiker verleid meer rekening te houden met de omgeving en met andere weggebruikers dan hij normaliter zou doen. Daarvoor is niet alleen een ander ontwerp nodig, maar het vereist vooral ook een andere aanpak en andere betrokkenen.

Hoe ziet een ‘shared space’-ontwerp eruit?

Een typisch ‘shared space’-ontwerp in de meest zuivere vorm is een integraal plan en kent in ieder geval een combinatie van de onderstaande drie elementen.

Ruimtelijke kwaliteit - niet standaard een element toepassen, maar bedenken hoe de ruimte als een geheel werkt.

Zelfregulatie en respect - geen voorrangsregelingen, geleiding en verkeersborden.

Menselijke maat - snelheidsbeperking door inrichting van de omgeving en door oogcontact.

Niet in alle gevallen zijn alle drie de ontwerpelementen toepasbaar. Een element wordt in de praktijk ook solitair en in mengvormen toegepast.

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

STARTBLOK:GROEN & GA Prijsvraag ‘innovatieve fietspaden’ Organisator: Cement & Betoncentrum T y p e p r o j e c t : p r i j s v r a a g (e e r v o l l e v e r m e l d i n g ) Jaar: 2011

In 2010 heeft het Cement & BetonCentrum de ideeënprijsvraag ‘In de kiem gesmoord – innovatieve fietspaden’ uitgeschreven.

Goudappel Coffeng heeft hiervoor de inzending Startblok; Groen & Ga ingezonden.

Fiets is snel Fietsen is gezond, goed voor het milieu en soms zelfs sneller dan de auto. Nieuwe fietsinfrastructuur, zoals de zogenaamde fietssnelweg, zorgt ervoor dat we sneller van A naar B kunnen fietsen. Het oponthoud wordt geminimaliseerd en snelheden gemaximaliseerd. Nieuwe mensaangedreven voertuigen kunnen tot steeds hogere snelheden komen. Een stop bij een verkeerslicht is dan een tijdrovende, oncomfortabele onderbreking van een fietsrit. Het wachten op en vertrekken bij groen licht kost tijd en energie.

De kunst van het wachten Neem een willekeurig verkeerslicht en zie hoe fietsers hier wachten. De een houdt zijn hand op de paal met de detectieknop, de volgende zoekt elk willekeurig randje om op het zadel te kunnen blijven zitten, een ander staat met zijn fiets tussen de benen en de laatste staat zelfs geheel naast zijn fiets. Kijk je vervolgens hoe ze wegrijden, dan zie je een hoop handelingen en kracht maar weinig snelheid. De voorste fietsers zijn bovendien een extra rem voor de rest.

46

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

Startblok voor een goede start Bij veel sporten is een startblok een bekend hulpmiddel om snel te kunnen vertrekken.

Een startblok zorgt ervoor dat voeten en benen in een goede hoek staan, waarmee een ultieme krachtexplosie bij de start kan worden gegenereerd. ‘Groen en ga’, het motto van ons startblok, neemt dit principe als uitgangspunt. Het startblok is een opstaphulp voor fietsers die wachten bij een verkeerslicht comfortabel maakt. Je kunt gewoon op het zadel blijven zitten terwijl je op groen licht wacht. Comfortabel, en het kost minder energie.

‘Groen & Ga’ Het startblok is van beton en ligt aan de rechterzijde van een fietspad bij verkeerslichten ter hoogte van de paal met detectieknop. Het startblok is 30 cm hoog, dezelfde hoogte als een gemiddelde trapperas van een fiets. De ene voet wordt op het startblok geplaatst en de andere op de trapper. Het startblok zorgt ervoor dat het been onder een lichte hoek staat waardoor dus kracht gegenereerd kan worden. De voor- en achterzijde van het blok zijn afgeschuind, hiermee kan de kracht nog sneller in een voorwaartse beweging worden omgezet. De achterzijde is afgeschuind vanuit veiligheidsoverwegingen en zo kan een symmetrisch blok worden gemaakt dat fouten bij plaatsing voorkomt.

In dit ontwerp kunnen de eerste twee fietsers in de rij gebruik maken van het startblok. Naar wens is dit eenvoudig te vergroten door een grotere mal te gebruiken bij de productie van het blok.

We hebben voor onze inzending een eervolle vermelding gekregen.

‘Startblok: Groen en Ga’

Oplossing

Aanleiding Inspiratie ‘Startblok: Groen en Ga’

Oplossing

Registratienummer 2010064

Registratienummer 2010064

Aanleiding

Inspiratie

De kunst van het wachten

Startblok voor een snelle start

De kunst van het wachten

Startblok voor een snelle start Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer 47

HANDBOEK OPENBARE RUIMTE Als inspiratiebron voor Eindhoven Opdrachtgever: gemeente Eindhoven Type project : visie en strategie Jaar: 2009

De gemeente Eindhoven heeft Goudappel Coffeng gevraagd een overkoepelend integraal praktisch document op te stellen waarin de ontwerper in één oogopslag kan zien welk beleid van toepassing is op welk gebied.

In samenwerking met een groot aantal verschillende disciplines is dit document nu beschikbaar binnen de gemeente Eindhoven: het Handboek Openbare Ruimte. Dit handboek is een uitwerking van de in 2006 vastgestelde Visie Openbare Ruimte en geeft de ontwerper handvatten hoe om te gaan met de openbare ruimte. Gebruikers van het handboek zijn projectontwikkelaars, commissie ruimtelijke kwaliteit, interne ontwerpers en bewoners.

Het handboek geeft een bandbreedte van wat waar kan en mag. Het geeft uiteraard geen kant-en-klaar antwoord hoe de openbare ruimte eruit zou moeten zien.

Dit is een ontwerpvraag en dus maatwerk.

Wel geeft het aan wat de mogelijkheden zijn, het geeft de kaders om er, eventueel in samenwerking met bewoners, iets moois en duurzaams van te maken.

48

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

Vier kwaliteitsniveaus Het handboek start met een algemeen deel.

Hierin worden kort en bondig alle beleidsvelden behandeld. Voorbeelden van deze beleidskaders zijn: toegankelijkheid, ruimtelijke hoofdstructuur, gebruik, verkeer, groen, water, cultuurhistorie, beheer, etc.

Ook geeft dit algemene deel inzicht in de verschillende kwaliteitsniveaus. Deze zijn afkomstig uit de Visie Openbare Ruimte en zijn destijds opgesteld in samenwerking met bewoners. Voor de gemeente Eindhoven zijn dit de kwaliteitsniveaus: standaard, plus, bijzonder en exclusief. In dit deel kan de ontwerper zien binnen welk kwaliteitsniveau zijn ontwerpopgave ligt. De mogelijkheden voor de ontwerper binnen bijvoorbeeld kwaliteitsniveau ‘bijzonder’ zijn uiteraard uitgebreider in vergelijking met kwaliteitsniveau ‘standaard’.

Na het algemene deel komen de vier verschillende kwaliteitsniveaus uitgebreid aan bod. De ontwerper kan meteen bladeren naar het kwaliteitsniveau dat op zijn ontwerpopgave van toepassing is. Binnen dat kwaliteitsniveau komen de elementen aan bod. Dit zijn elementen als: verlichting,

verharding, straatmeubilair, parkeren, speelplekken, boomspiegels, bloembakken, etc.

Door middel van de ‘stoplichtmethode’ wordt bij deze elementen inzichtelijk gemaakt wat hier ‘gewenst’ (groen), toelaatbaar (oranje) of uitgesloten (rood) is. Zo is bijvoorbeeld het gebruik van natuursteen in een ‘standaard’ omgeving uitgesloten, terwijl dit in een ‘exclusieve’ omgeving gewenst is. In overleg met bewoners en programmaleiders is het altijd mogelijk te praten over uitzonderingen. Het handboek is niet star, het geeft slechts richtlijnen.

Het laatste deel van het handboek beschrijft de beheersaspecten die van invloed zijn op het ontwerp. Wat zijn bijvoorbeeld de gewenste maten die nodig zijn voor het legen van ondergrondse containers?

Wat zijn de eisen die vanuit beheer gesteld worden aan strooiroutes? Met welke breedte dient rekening te worden gehouden als het gaat om de bereikbaarheid van materieel?

Gebruiksaanwijzing exclusief beheer standaard beheer Algemeen

• • • • • • • • • • • • • •

Algemene eisen Ruimtelijke hoofdstructuur Gebruik Verkeer Groen Water Cultuurhistorie Bestuurlijk aangewezen gebieden Toegankelijkheid Reclamebeleid Spelen Verlichting Kwaliteitsniveaus Beheer

thema’s

85%

13%

standaard

plus

beheer leidend

1,5%

0,5%

bijzonder

exclusief

ontwerp leidend

• • • • • • • • • • • • • •

Verharding Verlichting Straatmeubilair Groen Parkeren Fietsparkeren Drempels Oversteken Speelplekken Boomspiegels en beschermers Hekken en paaltjes Bloembakken Waterafvoer Bijzondere elementen

9

Verlichting Inclusief aansluiten Vorm volgt functie: Functie volgt vorm: Gangbaar: Opmerkelijk: In opdracht ontworpen:

toelaatbaar uitgesloten toelaatbaar gewenst uitgesloten

algemeen

Verlichting is bijzonder tot een oplage van maximaal 500 exemplaren.

bijzonder

bijzonder

118 118

119 119

Boomspiegels en beschermers Vorm volgt functie: Functie volgt vorm: Gangbaar: Opmerkelijk: In opdracht ontworpen:

47

toelaatbaar gewenst toelaatbaar gewenst toelaatbaar

De boomspiegels en beschermers kunnen speciaal voor de stad of voor een gebied ontwikkeld zijn.

Ontwerp ontwikkeld met bestaande bomen

exclusief

exclusief

Ontwerp ontwikkeld met bestaande bomen

154 154

52

standaard

74

plus

86

bijzonder 112

155 155

exclusief Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer 49

Opdrachtgever: gemeente Noordwijk aan Zee Type project : ruimtelijke verkenning Jaar: 2009

Het Vuurtorenplein vormt het eindpunt van een lange lijn. Het Vuurtorenplein en de vuurtoren zijn als het ware een schakel tussen deze lange weg en het strand, de zee en de boulevard. Het is een plek met veel ruimtelijke potentie. Allerlei stromen komen hier samen.

LE VA RD

T-splitsing als onderdeel van het plein

Vuurtoren als centrale landmark

Ruimte

Huidige situatie: Door barrièrewerking van de weg Parallel Boulevard en de bebouwing in dwarsrichting, ontstaat er segmentering van het T-splitsing als onderdeel gebied. van het plein

RijnGouwelijn-West

Noordwijk aan Zee

Mogelijke situatie: Door het plein te verlengen en het gebied meer open te maken onstaat er een relatie tussen de Quarles van Uffordstraat en het strand en de boulevard. De vuurtoren krijgt hier alle aandacht en vormt een centraal element. Er kan een halte van de RijnGouwelijn-West worden gerealiseerd op het plein.

NDW008/asm

Huidige situatie: Door barrièrewerking van de weg Parallel Boulevard en de bebouwing in dwarsrichting, ontstaat er segmentering van het gebied.

Mogelijke situatie: Door het plein te verlengen en het gebied meer open te maken onstaat er een relatie tussen de Quarles van Uffordstraat en het strand en de boulevard. De vuurtoren krijgt hier alle aandacht en vormt een centraal element. Er kan een halte van de RijnGouwelijn-West worden gerealiseerd op het plein.

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

Q

ua

ar

d

rl

es

va

ev

n

Uf

rd

Bo

ul

fo

st ra

at

Zoeklocatie halte RijnGouwelijn-West Vuurtorenplein als eindpunt van lange lijn en als schakel tussen Quarles van Uffordstraat en Boulevard.

Vuurtorenplein halte RGL-W gekoppeld aan plein

Vuurtoren als centrale landmark

Q

ua

rle

va

Uf

fo

rd

st ra

at

ra

n

Pa

Bo u

lle lB

d

ou le

va

rd

s

lev ar

VA RD

De RijnGouwelijn-West kan in het midden gepositioneerd worden van de Quarles van Uffordstraat. De T-splitsing tussen de Quarles van Uffordstraat en de Parallel Boulevard bevindt zich nu op het plein. De materialisering moet de automobilist duidelijk maken dat hij hier als het ware even te gast is. Ook kan het plein iets verhoogd worden uitgevoerd om dit gevoel te versterken en de rijsnelheid te verminderen.

Vuurtorenplein

Mogelijke situatie: Door het plein te verlengen en het gebied meer Vuurtorenplein als schakel tussen halte open te maken onstaat er een relatie tussen de Quarles van Uffordstraat en het strand en de boulevard. De vuurtoren krijgt hier alle RijnGouwelijn en Boulevard en strand aandacht en vormt een centraal element. Er kan een halte van de RijnGouwelijn-West worden gerealiseerd op het plein.

LE

Halte RijnGouwelijn op twee entreepleinen De komst van RijnGouwelijn-West is een kans om een positieve impuls te geven aan het Vuurtorenplein als schakel tussen twee werelden. Door het plein over de Parallel Boulevard te trekken, en daarmee dus te vergroten, ontstaat er een kans om een halte van de RijnGouwelijn te realiseren op het plein. Vanaf hier kan men over het plein naar de Boulevard, naar het strand en naar de zee lopen. Om dit laatste beter mogelijk te maken is het plein ook aan de zeezijde verlengd. De bebouwing op het plein in de dwarsrichting, die de relatie met de zee belemmert, wordt verwijderd. Het plein wordt doorgetrokken tot het groengebied langs het strand. Zo ontstaat een heldere looproute tussen de halte van de RijnGouwelijn en de boulevard. Op het plein is ruimte voor tal van recreatieve voorzieningen met de vuurtoren als centraal element. Het Vuurtorenplein kan op deze manier, samen met het Palaceplein, fungeren als entreeplein van de Boulevard. Beide zijden van de Boulevard worden zo helder verankerd met het achterliggende gebied.

NDW008/asm

50

Zoeklocatie halte RijnGouwelijn-West

Ruimte voor langzaam verkeer

Huidige situatie: Door barrièrewerking van de weg Parallel Boulevard en de bebouwing in dwarsrichting, ontstaat er segmentering van het augustus 2009 gebied.

BO U

inpassing RijnGouwelijn-West bij T-spitsing Vuurtorenplein

Ruimtelijke kansen

Versterken relatie met zee en Boulevard Momenteel is dit gebied behoorlijk gesegmenteerd. Het Vuurtorenplein is slecht bereikbaar vanuit de Quarles van Uffordstraat en vanuit Noordwijk aan Zee. Dit komt door de barrièrewerking van de Parallel Boulevard. Een drukke weg moet worden overgestoken om bij het plein en het strand te komen.

De vuurtoren wordt vervolgens afgescheiden van het plein doordat hier bebouwing voor geplaatst is. Vanaf het plein is er dus ook een slechte relatie met de zee, het strand en de boulevard.

Dit is een gemiste kans. De vuurtoren zou meer als landmark kunnen fungeren en een belangrijke visuele schakel kunnen zijn tussen zee en land en tussen boulevard en Noordwijk aan Zee.

Door het plein over de Parallel Boulevard te trekken, en daarmee dus te vergroten, ontstaat er een kans om een halte van de RijnGouwelijn te realiseren op het plein. Vanaf hier kan men over het plein naar de Boulevard, naar het strand en naar de zee lopen.

Om dit laatste beter mogelijk te maken is het plein ook aan de zeezijde verlengd. De bebouwing op het plein in de dwarsrichting, die de relatie met de zee belemmert, wordt verwijderd. Het plein wordt doorgetrokken tot het groengebied langs het strand. Zo ontstaat een heldere looproute tussen de halte van de RijnGouwelijn en de boulevard. Op het plein is ruimte voor tal van recreatieve voorzieningen met de vuurtoren als centraal element. augustus 2009

Vuurtoren als centrale landmark

Vuurtorenplein eindpunt van lange lijn Het Vuurtorenplein vormt het eindpunt van een lange lijn. Het is de plek waar de N444 en later de Quarles van Uffordstraat eindigt aan de zee. Het Vuurtorenplein en de vuurtoren zijn als het ware een schakel tussen deze lange weg en het strand, de zee en de boulevard. Het is een plek met veel ruimtelijke potentie.

Allerlei stromen komen hier samen.

Momenteel is dit gebied behoorlijk gesegmenteerd. Dit komt door de barrièrewerking van de Parallel Boulevard. De vuurtoren zou meer als landmark kunnen fungeren en augustus 2009 een belangrijke visuele schakel kunnen zijn Noordwijk aan Zee tussen zee en land en tussen boulevard NDW008/asmen Noordwijk aan Zee. De komst van de RijnGouwelijn West is een kans om een positieve impuls te geven aan het Vuurtorenplein als schakel tussen twee werelden.

Noordwijk aan Zee

De RijnGouwelijn-West kan in het midden gepositioneerd worden van de Quarles van Uffordstraat. De T-splitsing tussen de Quarles van Uffordstraat en de Parallel Boulevard bevindt zich nu op het plein. De materialisering moet de automobilist duidelijk maken dat hij hier als het ware even te gast is. Ook kan het plein iets verhoogd worden uitgevoerd om dit gevoel te versterken en de rijsnelheid te verminderen.

De RijnGouwelijn-West kan in het midden gepositioneerd worden van de Quarles van Uffordstraat. De T-splitsing tussen de Quarles van Uffordstraat en de Parallel Boulevard bevindt zich nu op het plein. De materialisering moet de automobilist duidelijk maken dat hij hier als het ware even te gast is. Ook kan het plein iets verhoogd worden uitgevoerd om dit gevoel te versterken en de rijsnelheid te verminderen.

RD

Halte RijnGouwelijn op twee entreepleinen De komst van RijnGouwelijn-West is een kans om een positieve impuls te geven aan het Vuurtorenplein als schakel tussen twee werelden. Door het plein over de Parallel Boulevard te trekken, en daarmee dus te vergroten, ontstaat er een kans om een halte van de RijnGouwelijn te realiseren op het plein. Vanaf hier kan men over het plein naar de Boulevard, naar het strand en naar de zee lopen. Om dit laatste beter mogelijk te maken is het plein ook aan de zeezijde verlengd. De bebouwing op het plein in de dwarsrichting, die de relatie met de zee belemmert, wordt verwijderd. Het plein wordt doorgetrokken tot het groengebied langs het strand. Zo ontstaat een heldere looproute tussen de halte van de RijnGouwelijn en de boulevard. Op het plein is ruimte voor tal van recreatieve voorzieningen met de vuurtoren als centraal element. Het Vuurtorenplein kan op deze manier, samen met het Palaceplein, fungeren als entreeplein van de Boulevard. Beide zijden van de Boulevard worden zo helder verankerd met het achterliggende gebied.

Vuurtorenplein als schakel tussen halte RijnGouwelijn en Boulevard en strand

LE VA

Kansen aan zee

Halte RijnGouwelijn op twee entreepleinen De komst van RijnGouwelijn-West is een kans om een positieve impuls te geven aan het Vuurtorenplein als schakel tussen twee werelden. Door het plein over de Parallel Boulevard te trekken, en daarmee dus te vergroten, ontstaat er een kans om een halte van de RijnGouwelijn te realiseren op het plein. Vanaf hier kan men over het plein naar de Boulevard, naar het strand en naar de zee lopen. Om dit laatste beter mogelijk te maken is het plein ook aan de zeezijde verlengd. De bebouwing op het plein in de dwarsrichting, die de relatie met de zee belemmert, wordt verwijderd. Het plein wordt doorgetrokken tot het groengebied langs het strand. Zo ontstaat een heldere looproute tussen de halte van de RijnGouwelijn en de boulevard. Op het plein is ruimte voor tal van recreatieve voorzieningen met de vuurtoren als centraal element. Het Vuurtorenplein kan op deze manier, samen met het Palaceplein, fungeren als entreeplein van de Boulevard. Beide zijden van de Boulevard worden zo helder verankerd met het achterliggende gebied.

BO U

inpassing RijnGouwelijn-West bij T-spitsing Vuurtorenplein

Ruimtelijke kansen

VUURTORENPLEIN Versterken relatie met zee en Boulevard Momenteel is dit gebied behoorlijk gesegmenteerd. Het Vuurtorenplein is slecht bereikbaar vanuit de Quarles van Uffordstraat en vanuit Noordwijk aan Zee. Dit komt door de barrièrewerking van de Parallel Boulevard. Een drukke weg moet worden overgestoken om bij het plein en het strand te komen.

De vuurtoren wordt vervolgens afgescheiden van het plein doordat hier bebouwing voor geplaatst is. Vanaf het plein is er dus ook een slechte relatie met de zee, het strand en de boulevard.

Dit is een gemiste kans. De vuurtoren zou meer als landmark kunnen fungeren en een belangrijke visuele schakel kunnen zijn tussen zee en land en tussen boulevard en Noordwijk aan Zee.

BO U

inpassing RijnGouwelijn-West bij T-spitsing Vuurtor

Ruimtelijke kans

Vuurtorenplein eindpunt van lange lijn Het Vuurtorenplein vormt het eindpunt van een lange lijn. Het is de plek waar de N444 en later de Quarles van Uffordstraat eindigt aan de zee. Het Vuurtorenplein en de vuurtoren zijn als het ware een schakel tussen deze lange weg en het strand, de zee en de boulevard. Het is een plek met veel ruimtelijke potentie.

Allerlei stromen komen hier samen.

Uffordstraat en vanuit Noordwijk aan Zee. Dit komt door de barrièrewerking van de Parallel Boulevard. Een drukke weg moet worden overgestoken om bij het plein en het strand te komen.

De vuurtoren wordt vervolgens afgescheiden van het plein doordat hier bebouwing voor geplaatst is. Vanaf het plein is er dus ook een slechte relatie met de zee, het strand en de boulevard.

Dit is een gemiste kans. De vuurtoren zou meer als landmark kunnen fungeren en een belangrijke visuele schakel kunnen zijn tussen zee en land en tussen boulevard en Noordwijk aan Zee.

T-splitsing als onderdeel van het plein

Palaceplein

Ruimte voor langzaam verkeer

halte RGL-W gekoppeld aan plein

RijnGouwelijn-West Beide pleinen kunnen door de nieuwe RGL-halte een sterkere koppeling vormen met de Boulevard. De pleinen krijgen meer een entreefunctie.

NEHERKADE DEN HAAG Kansen voor ruimtelijke kwaliteit stedenbouwkundige visie Neherkade O p d r agemeente c h t g e v e rDen : g eHaag m e e n t e D e jaar: n H a2007 ag opdrachtgever: Type project : stedenbouwkundige visie Jaar: 2007

De hoeveelheid verkeer op de Neherkade zal de komende jaren toenemen. Hierdoor zal de Neherkade een steeds grotere betekenis krijgen voor de stad Den Haag.

Deze groter wordende verkeersstroom vraagt om een ondertunneling van het tracĂŠ. Om meer inzicht te krijgen in de verschillende manieren waarop ongelijkvloerse kruisingen kunnen worden aangelegd, heeft de gemeente Den Haag een variantenstudie uitgevoerd. Belangrijk onderdeel hiervan is de studie van Goudappel Coffeng die zich richt op de stedenbouwkundige en ruimtelijke effecten van deze varianten.

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer 51

DORPSENTREE ULFT Shared space zorgt voor verbinding Opdrachtgever: gemeente Oude IJsselstreek Type project : herinrichting Jaar: 2010

Oversluis als entree van het dorp De kruising vormt aan de oostkant van Ulft de hoofdentree van het dorp. Vanaf de brug over de Oude IJssel is dit de plek waar men Ulft binnenkomt. Deze plek wordt gekenmerkt door een aantal horecagelegenheden. Ook zijn er concrete plannen een uitkijkpunt aan de Oude IJssel te creëren om meer relatie met het water te krijgen. Om deze voorzieningen meer tot hun recht te laten komen en om van deze plek meer een entreegebied te maken, wordt het gebied getransformeerd tot een verblijfsgebied in plaats van hoofdzakelijk een verkeersgebied zoals nu het geval is.

de belangrijke plekken. Deze drie trekkers binnen het gebied worden goed met elkaar verbonden en zullen elkaar hierdoor versterken.

Ruimte voor de voetganger De kruising is momenteel een relatief druk gebied met een doorgaand verkeerskarakter.

De verkeersintensiteiten zijn vrij hoog zodat het voor voetgangers niet gemakkelijk is aan de overkant te komen. Aangezien hier een nieuwe verblijfsplek aan het water wordt gecreëerd, zal deze oversteekbeweging van voetgangers steeds belangrijker worden.

Verharding Het gebied rondom het plein wordt verhoogd uitgevoerd en bestraat met gebakken klinkers. Dit zorgt voor een meer dorps karakter. Ook leidt dit tot een lagere rijsnelheid bij de automobilist en tot een hogere attentiewaarde. Het plein zelf wordt uitgevoerd in gebakken klinkers en kinderkopjes.

De rand van het plein en de lijnen op het plein bestaan uit kinderkopjes. Dit lijnenspel heeft door de dwarsrichting op de rijrichting een snelheidsremmende werking. Ook begeleiden de lijnen de wandelaars naar het uitkijkpunt aan de Oude IJssel. Bij het vlak midden op het plein wordt ‘shared space’ toegepast. Dit vlak bestaat in zijn geheel uit kinderkopjes. Dit is de plek waar automobilisten en fietsers elkaar kruisen. Door een andere verharding toe te passen zorgt dit voor een verhoogde attentie.

Nieuw plein als eindpunt en als verbindend element Het nieuwe verblijfsgebied wordt vorm gegeven als een overrijdbaar plein en is het eindpunt van de weg die uit het centrum komt. Deze weg is een belangrijke wandelroute. Binnen dit verblijfsgebied zijn de twee horecagelegenheden met hun terrassen en het nieuwe uitkijkpunt aan het water

Zitelementen Op het plein worden langwerpige zitelementen geplaatst. Deze hebben naast een bankfunctie tevens een afscheidende functie van de terrassen en sturen tegelijkertijd de oversteekbewegingen van voetgangers. De zitelementen worden, evenals de keermuur aan de Oude IJssel, uitgevoerd in schanskorven.

52

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

Bestaande situatie

Plein als eindpunt en als verbindend element

VB

•• • • • •• • • • ••••••••••••

s

ui

sl

r ve

O

6-1 ASF

1

6

VB

asfaltverharding

ASF

KK VB

VM

ASF Bt

11

asfalt met streetprint BKK

9

Ruimte voor afgeschermde terrassen

eetcafé de Sluis uari 2010) (afgebrand 8 febr

9002 Bt

2

gebakken klinkerverharding G

7 5

ra st st or rv

eu

D B. F.

5A

1

at

3

te maken voetgangersbrug

2

Overrijdbaar plein uitgevoerd in gebakken klinkers en kinderkopjes (15*15 cm).

Zowel randen plein (zes rijen dik) als lijnen op plein (drie rijen dik) bestaan uit kinderkopjes. Op plein is ruimte voor terrassen en zitelementen (schanskorven met egaal stenen of houten zitoppervlak). Fietsstroken suggestie wordt doorgezet door middel van punaises in verharding. Op centrale deel van plein wordt ‘shared pace’ toegepast. Ook dit vlak bestaat uit kinderkopjes.

café het wapen van Ulft

2

4

Nieuw aan te planten boom, Plataan te maken damwand (bovenzijde schanskorven) Veilige oversteek voor voetgangers

6

Scorpio café/biljart

Nieuw aan te planten boom, Plataan

8 10 te maken damwand (bovenzijde schanskorven) gebakken klinkerverharding

Nieuw aan te planten boom, Plataan

Bongersstraat asfaltverharding

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer 53

REVITALISERING PARKEERGARAGE Aangepast aan nieuwe eisen Opdrachtgever: Altrecht Geestelijke Gezondheidszorg Type project : herinrichting Jaar: 2010

De parkeerkelder onder het Willem Arntsz-huis te Utrecht is sterk verouderd en moet gerevitaliseerd worden. Op verschillende onderdelen voldeed de parkeergarage niet meer aan de huidige eisen. De parkeervakken waren (te) smal en door de indeling was de garage rommelig en onoverzichtelijk.

Een duidelijke verkeerscirculatie ontbrak en de technische installaties waren verouderd.

Na een visuele inspectie van de garage is een zo optimaal mogelijke indeling ontworpen. Deze nieuwe indeling voldoet aan de huidige normen zoals opgenomen in de NEN2443 ‘parkeren en stallen van personenauto’s op terreinen en in garages’. Een veel efficiëntere indeling van de garage bleek mogelijk te zijn. Het geoptimaliseerde ontwerp heeft hetzelfde aantal vakken, maar deze zijn veel ruimer. De verkeerscirculatie is sterk verbeterd.

Voor deze opdracht heeft Goudappel Coffeng ook een advies uitgebracht over het kleurgebruik in de garage. In samenwerking met een installatietechnisch bedrijf is een advies opgesteld voor aanpassingen aan de technische installaties.

54

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

BUSSTATION NECKERSPOEL Maatwerk in Eindhoven Opdrachtgever: gemeente Eindhoven Type project : herinrichting Jaar: 2009

Busstation Neckerspoel Het gebied rond station Eindhoven is hĂŠt vervoerknooppunt van Eindhoven, voor zowel auto, fiets, bus als trein. De stadsen streekbussen halteren op Busstation Neckerspoel, gelegen aan de noordzijde van dit station. De capaciteit van het busstation is vrijwel volledig benut. Gezien de verwachte groei van het busvervoer, de herontwikkeling van de spoorzone en de komst van de 2e HOV-as is het noodzakelijk het ontwerp van het busstation nader te beschouwen.

Variant busstation Enkelzijdige Zaagtandperrons 1e Etage

Voor busstations bestaan standaardoplossingen. Door de beperkte ruimte die er voor Neckerspoel beschikbaar is, lijken standaardoplossingen niet geschikt. Voor een passende oplossing hebben wij onderzoek gedaan naar andere, bestaande en geplande, busstations, in binnen- en buitenland.

Begane Grond

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer 55

STRATEGIE WOUDSEWEG Stapsgewijs naar ruimtelijke kwaliteit Opdrachtgever: gemeente Midden-Delfland Type project : herinrichting J a a r : 2 0 0 7-2 0 0 8 De Woudseweg wordt rond 2015 ingericht als 30 km/h-zone. Vooruitlopend op deze herinrichting wordt een oplossing gezocht voor een aantal knelpunten in de huidige verkeerssituatie en wordt gekeken welke kansen er liggen in het gebied. De inrichting moet duurzaam veilig zijn en het ontwerp moet in de toekomst met minimale aanpassingen omgebouwd kunnen worden naar een 30 km/h-zone.

Variant meander: lange termijn

Variant lineair: lange termijn

41

Schetsontwerp plein Woudseweg 42

Beide varianten: korte termijn

Huidige situatie plein 44

56

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

TWEEDE RODE LOPER Tracéverkenning en inpassing fietsstraat Opdrachtgever: Gemeente Zutphen Type project : structuurvisie en ontwerp Jaar: 2009 1,8

circa 3,0

stoep

3,5

0,75

0,75

fietsstraat

parkeren/boomvak

circa 3,0

1,8

parkeren/boomvak

stoep

Goudappel Coffeng heeft voor de gemeente Zutphen een tracéverkenning uitgevoerd voor de inpassing van een fietsstraat, de zogenaamde tweede rode loper. Voor het voorkeurstracé zijn een aantal ontwerpprincipes meegegeven. Van oudsher ligt de Emmerikseweg, het voorkeurstracé, op een dijk. Het creëren van een fietsstraat kan een impuls zijn om de oude identiteit van de dijk te doen herleven. De fietsstraat zou eventueel verhoogd uitgevoerd kunnen worden met aan weerszijden een grastalud. circa 15 meter

0,5

circa 3,5

stoep

2,0

4,0

talud

fietsstraat

circa 3,0

2,0

parkeren

stoep

circa 15 meter

circa 3,0

stoep

1,8

parkeren/boomvak

0,75

3,5

fietsstraat

0,75

1,8

parkeren/boomvak

circa 2,0

circa 3,0

stoep

stoep

1,8

2,5

parkeren/boomvak

2,0

fietsstraat

2,5

fietsstraat

circa 2,0

1,8

parkeren/boomvak

stoep

circa 15 meter

circa 15 meter

0,5

circa 3,5

stoep

2,0

4,0

2,0

talud

fietsstraat

talud

circa 3,5

stoep

circa 15 meter

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer 57

PRETTIG PARKEREN IN ASSENDORP Openbare ruimte als verlengstuk van woningen O p d r a c h t g e v e r : K e n n i s p l a t f o r m v e r k e e r e n v e r v o e r, g e m e e n t e Z w o l l e Type project : strategie Jaar: 2011

De stationsbuurt van Zwolle stamt uit de negentiende eeuw. Toen speelde de auto nog geen rol. Nu de wijk is uitgegroeid tot een gewilde woonbuurt in hedendaags Zwolle, zochten gemeente en bewoners naar een oplossing voor het groeiende parkeerprobleem.

Vrijwel alle openbare ruimte wordt tegenwoordig in beslag genomen door geparkeerde auto’s. Tegelijk is er onder de bewoners een besef dat de straten mooier en beter kunnen zijn.

58

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

Goudappel Coffeng heeft, samen met Kennisplatform Verkeer en Vervoer, voor de gemeente Zwolle en de bewoners, een strategie opgesteld voor het parkeren in Assendorp. Centraal staat het gebruik van de openbare ruimte als verlengstuk van de woningen. De openbare ruimte krijgt hierin een kwaliteitsimpuls. Het betekent wel dat een deel van de parkeerplaatsen op afstand komt en dat er een manier moet komen om de parkeercapaciteit goed te verdelen onder de bewoners. De gemeente ĂŠn de bewoners zijn enthousiast en willen de mogelijkheden verder verkennen.

Huidige situatie

Minder parkeren, meer ruimtelijke kwaliteit.

Meer ruimte voor groen in de straat.

Misschien zelfs wel voortuintjes.

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer 59

SPOORZONE ENSCHEDE Nieuwstad verbonden met oude stad Opdrachtgever: gemeente Enschede Type project : Ruimtelijke verkenning Jaar: 2010

Vanuit stedenbouwkundig oogpunt heeft de gemeente Enschede de wens de Molenstraat af te sluiten. Zodat de nieuwe woonbuurt Nieuwstad ook echt bij de binnenstad gaat horen, zonder de fysieke barrière van het spoor nog verder te vergroten. Vanuit de wens om het rondje om de binnenstad te behouden en daarmee ook een goede bereikbaarheid van het station zijn er bezwaren gerezen tegen het afsluiten van de Molenstraat.

In deze studie hebben we gekeken naar de verschillende mogelijkheden om deze stedenbouwkundige en verkeerskundige wensen met elkaar te verenigen.

Variant 1 Molenstraat tweerichtingen De Molenstraat blijft in de huidige vorm gehandhaafd, dat wil zeggen dat de straat in twee richtingen te berijden is en er geldt een maximumsnelheid van 50 km/h.

Zonder ingrepen wordt de Molenstraat in de toekomst met 14.000 motorvoertuigen een stuk drukker. Voor het stedenbouwkundige plan Spoorzone (doorsnijding, oversteekbaarheid) maar ook voor de leefbaarheid is dit een ongewenste ontwikkeling.

Om deze straat met verkeersfunctie toch te

60

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

integreren in de stad wordt de Molenstraat heringericht als boulevard. Hiermee is de drukke straat in twee etappes oversteekbaar.

De ruimtelijke doorsnijding blijft hiermee wel gehandhaafd. Nieuwstad zal hierdoor meer bij de woonwijk Zeggelt horen dan bij het centrum.

Variant 2 Molenstraat éénrichting Molenstraat één richting maken op de huidige locatie betekent dat de straat rustiger wordt. De maximumsnelheid van 50 km/h blijft gehandhaafd. Het aantal motorvoertuigen halveert hiermee tot 7.000 motorvoertuigen per etmaal.

Doordat de Molenstraat maar in één richting te berijden is, wordt deze beter oversteekbaar. Ook hier wordt gekozen voor een inrichting als boulevard. Voor deze inrichting is nog een behoorlijke maat nodig, en blijft een ruimtelijke barrière bestaan.

Hierdoor hoort Nieuwstad niet echt bij de binnenstad.

Variant 3 Schoolweg Door de Molenstraat te verleggen naar het noorden kan een nieuwe informele 30 km/hroute via de Nieuwe Schoolweg worden gerealiseerd. Naar verwachting zullen hier circa 3.000 motorvoertuigen per etmaal rijden. Hierdoor ontstaat ruimte om de Nieuwstad beter aan te laten sluiten bij de binnenstad. De nieuwe route ontmoedigt het doorgaande verkeer van oost naar west. Het station is bereikbaar vanuit het oosten.

Variant 4 Parallelweg De functie van de Molenstraat zou in één richting ook overgenomen kunnen worden door de bestaande Parallelweg aan de andere zijde van het spoor (deels onder Muziekkwartier door). Hierdoor wordt de doorgaande route niet te snel maar is het station vanuit het oosten toch bereikbaar.

Door het ontbreken van de Molenstraat kan de Spoorzone in deze variant goed aansluiten bij de binnenstad. De verwachte 3.000 motorvoertuigen per etmaal over de Parallelweg zijn goed te verwerken en passen binnen de omgeving.

4,0

2,5

3,0

3,0

3,0

3,0

3,0

2,5

3,0

3,0

2,5

4,0

Molenstraat, verkeer in twee richtingen

4,0

2,5

3,0

4,0

Molenstraat, verkeer in één richting

3,0

4,5

3,0

Nieuwe Schoolweg, verkeer in één richting

4,0

Parallelweg, verkeer in één richting Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer 61

Openbare ruimte toegankelijk De openbare ruimte is van iedereen, deze moet dus ook door iedereen gebruikt kunnen worden. Een goede toegankelijkheid is in veel ontwerpprocessen het sluitstuk of wordt zelfs volledig over het hoofd gezien.

Met de toenemende vergrijzing en nieuwe ontwerpprincipes als shared space wordt het steeds belangrijker om goed over toegankelijkheid van openbare ruimtes na te denken.

Ouder worden gaat voor de meesten helaas niet zonder fysieke ongemakken, mensen worden slechter ter been of het gezichtsveld gaat achteruit. Het aantal senioren neemt de komende jaren in rap tempo toe. Naast senioren is er ook nog een andere grote groep mensen met een fysieke lichamelijke beperking. De toegankelijkheid van de openbare ruimte mag deze groepen mensen niet belemmeren deel te nemen aan het sociale leven. In het ontwerp is daarom specifieke aandacht voor de toegankelijkheid van openbare ruimte noodzakelijk.

24

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

De laatste jaren worden openbare ruimtes steeds vaker shared space ingericht. Op een plein verdwijnen bijvoorbeeld alle hoogteverschillen, iedereen mag overal komen en kleurverschillen zijn nihil doordat met kleurnuances wordt gewerkt. Een dergelijk ontwerp geeft geen houvast aan slechtzienden.

In plaats van een standaard goot langs een stoeprand wordt een molgoot toegepast.

Veel molgoten leveren echter problemen op voor mensen in een rolstoel of rollator.

Door in een vroeg stadium van het ontwerp rekening te houden met toegankelijkheid kunnen inrichtingselementen op een juiste wijze geplaatst worden en zijn achteraf geen ongewenste maatregelen nodig. Vaak is ĂŠĂŠn van de uitgangspunten van shared space het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit op een locatie. In het oog van de ontwerper passen de standaard geleide tegels meestal niet. Dit betekent echter niet dat er dan maar geen aandacht aan besteed moet worden. Banden, obstakels op logische plekken en veilige zones in een ontwerp kunnen deze mensen al een heel eind op weg helpen.

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

BOREEL DEVENTER Ondergrondse parkeergarage Opdrachtgever: Aan de Stegge Bedrijfshuisvesting Type project : ontwerp parkeergarage Jaar: 2006 De gemeente Deventer heeft de Boreel ontwikkeld, een grootschalig winkelgebied aan de rand van het historische centrum.

Goudappel Coffeng heeft meegedacht over de inrichting van de ondergrondse parkeergarage. Belangrijke thema’s hierbij zijn: voldoende lichttoetreding, herkenbaarheid, sociale veiligheid, verkeersveiligheid en vanzelfsprekendheid. Het ontwerp is uitgewerkt tot op bestratingsniveau.

64

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

SPORTBOULEVARD Lopers zorgen voor samenhang Opdrachtgever: gemeente Heemskerk Type project : herinrichting en beeldkwaliteitsplan Jaar: 2002 De sportvoorzieningen aan de Kerkweg in Heemskerk hadden elk een eigen uitstraling en een aantal parkeerplaatsen. Het straatbeeld kwam rommelig over en er was onvoldoende parkeergelegenheid. Ook de verkeersveiligheid op de Kerkweg was beperkt.

Opdracht was te komen tot een integrale oplossing. In het ontwerp zorgt de openbare ruimte voor eenheid. De ingangen van de sportvoorzieningen worden als uitnodigend tapijt tot aan de andere zijde van de straat geprojecteerd. Hierdoor hebben ze tevens een snelheidsremmende werking op de automobilist. Door het samenvoegen en optimaliseren van parkeergelegenheid ontstaat een toereikend aantal parkeerplaatsen.

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer 65

STATION LEIDEN Ruimtelijke koppeling tussen stedelijke gebieden Opdrachtgever: gemeente Leiden Type project : strategie en herinrichting Jaar: 2010

Goudappel Coffeng begeleidt, samen met stedenbouwkundig bureau Maxwan, de gemeente Leiden bij de transformatie van het stationsgebied. Het stationsgebied heeft een belangrijke dubbelfunctie: natuurlijk als mobiliteits- en overstapmachine, maar het station fungeert ook als ruimtelijk koppelstuk tussen verschillende stedelijke gebieden.

Verkeerskundig is dit een complexe opgave: allerlei verkeersstromen moeten goed, veilig en mooi toegang krijgen tot het station, en dat op een beperkte ruimte. Dit stelt strenge eisen aan de routering van openbaarvervoerlijnen, ligging van fietsvoorzieningen en de circulatie van het autoverkeer.

Met het juiste ontwerp van de mobiliteitsnetwerken kunnen beide functies goed worden ingevuld. Enerzijds een goede stationsbereikbaarheid voor de verschillende vervoerswijzen. Anderzijds zijn de stromen zo ontworpen, dat ruimte ontstaat voor brede, ongehinderde wandelroutes van en naar het station. Voor dit project hebben we een aantal ontwerpvoorstellen gemaakt die het gebied zowel ruimtelijk als functioneel beter laten functioneren.

66

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

xi ta / ts fie

k+

r

16,5

>11

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer 67

REVITALISERING WOONWIJKEN Jaren 70 wijken klaar voor de toekomst Opdrachtgever: gemeente Oldebroek Type project : Herstructurering en ontwerpprincipes Jaar: 2009

Vanaf de jaren zeventig heeft in de stedenbouw en de verkeerskunde een omwenteling plaatsgevonden. In de naoorlogse periode tot de jaren zeventig werden woonwijken veelal gebouwd naar het gedachtegoed van CIAM (lucht, licht en groen) maar wel aangepast aan de nieuwe vorm van (auto)mobiliteit. De wegen- en groenstructuur waren zeer ruim opgezet. In de jaren zeventig ontstond een tegenbeweging. De grote verkeersonveiligheid leidde onder meer op woonwijkniveau tot een verandering van de ontwerpuitgangspunten.

De leefbare wijk werd het uitgangspunt, wijken moesten weer kleinschalig, herbergzaam, humanistisch, kleurrijk en gevarieerd worden. Dit kreeg onder meer vorm door doodlopende structuren en korte rechtstanden. De erven en woonstraten munten uit in kleinschaligheid/intimiteit, waardoor de auto z’n gevaarlijke snelheid verliest.

68

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

Waarom herstructurering?

Qua verkeersveiligheid ‘scoren’ deze wijken in de huidige tijd vaak nog erg goed.

De wijken zijn echter niet ingericht op het hedendaagse autobezit. Gebrek aan parkeerruimte is dan ook een veel geuite klacht. Een ander aandachtspunt is de kwaliteit van de inrichting van de openbare ruimte. Openbare ruimtes zijn ontstaan als toevallige restruimtes in de raamwerken voor groen, water en verkeer. Hierdoor zijn ze weinig samenhangend en en zijn ze versnipperd. Door matig beheer is straatmeubilair vaak versleten en is de groenstructuur gedateerd en veelal in een slechte staat. Hierdoor zijn bewoners niet tevreden over de leefbaarheid in hun wijk. De woning is prima, maar de woonomgeving laat te wensen over. Door de opzet van de wijk zijn er beperkte mogelijkheden om extra parkeerruimte te creëren. Kwaliteit is met gerichte kleinschalige ingrepen eenvoudig toe te voegen. Met een scala aan kleine en grote ingrepen kan de betrokkenheid van de bewoners bij hun leefomgeving worden vergroot, waardoor de wijk in een positieve spiraal naar een betere kwaliteit en leefbaarheid terechtkomt.

Ontwerpprincipes Op basis van de schouw, literatuur en ervaring in andere projecten volgt een reeks aan principeoplossingen die in 70-jaren wijken ruimte bieden voor extra parkeerplaatsen en die de groenstructuur verbeteren. Deze oplossingen zijn deels sec op parkeren of groen gericht, daarnaast versterkt een deel van de oplossingen beide aspecten.

De principeoplossingen zijn onderverdeeld in quick wins en oplossingen voor de langere termijn. Quick wins zijn maatregelen die met beperkte inspanning en financiën op korte termijn met beperkt ruimtebeslag te realiseren zijn. Oplossingen voor de langere termijn zijn maatregelen die vragen om uitgebreidere inspanningen. Hier gaat het meer om stedenbouwkundige ingrepen met een langere termijn visie. Ook kunnen deze inspanningen worden verricht op het moment dat de noodzaak hoog is of wanneer onderhoud aan een bepaald wegvak of gebied wordt verricht.

Parkeren eigen terrein stim

Het parkeren op eigen terrein kan do meente gestimuleerd worden. Jaren zijn ruim opgezet, dit wordt veelal g door de grote voortuinen van woning bewoners om een deel van hun voor keerplaats te gebruiken, let hierbij o plaats op straat verloren gaat. De ge dit op vier manieren stimuleren: • De gemeente kan aanleg v parkeerplaats op eigen ter financieel ondersteunen.

• De gemeente stelt materia schikking en bewoners leg gens zelf de parkeerplaats • De gemeente stelt de mate beschikking en zorgt voor om de parkeerplaats aan t • Om het gebruik te stimule bepaald worden dat de bew geen parkeerplaats in zijn aanlegt, geen recht heeft o parkeerplaats (werkt allee gunningstelsel)

€ langere termijn

quick wins

tijd

nen

hebben

e tern als ende e ontraatje n kunrobleoorko-

voor de en ten van wordt oot beng. De .

25

Achterterreinen hebben vaak nauwelijks relatie Achterterreinen hebben vaak nauwelijks relatie met met de omgeving omgeving

xtra richten

rden en. n en in de moet s parat het egeven

Door meer aansluiting te zoeken met omgeving, kan een achterterrein een prettiger gebied worden

41

mogelijke situatie 63

Huidig

Mogelijk

Mogelijk

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer 69

STATION AALTEN KRIJGT VOORPLEIN Ontwerp stationsomgeving Opdrachtgever: gemeente Aalten Type project : herinrichting Jaar: 2010

Het station Aalten heeft een prachtig monumentaal stationsgebouw. Jammer genoeg wordt dit slecht gepresenteerd. De auto’s staan tot aan de gevel geparkeerd en het ontbreekt aan een herkenbaar voorplein.

Een ander nadeel is het ontbreken van een centrale zichtbare ruimte voor activiteiten, waardoor een gevoel van sociale onveiligheid ontstaat.

Station met plein Het station krijgt in het nieuwe ontwerp een voorplein. Hierdoor wordt het meer een entree en komt het monumentale gebouw beter tot zijn recht. Op dit plein is plaats voor voorzieningen, zoals een bushalte, taxistandplaats, Kiss & Ride, zitbanken, etc.

Het auto- en busverkeer kan nog wel op een deel van het plein komen, maar is te gast.

Aan de materialisering is te zien dat het plein in eerste instantie van de voetgangers en fietsers is. Wanneer de bushalte op het stationsplein gesitueerd wordt, zorgt dit voor een betere samenhang tussen trein en bus.

70

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

Stationsplein met middeneiland Een deel van het plein is overrijdbaar voor autoverkeer en voor de buurtbus. Het middeneiland zorgt voor een natuurlijk rijgedrag van het verkeer. Het zorgt als het ware voor een rotonde-effect. In dit middeneiland wordt de bestaande grote rode beuk opgenomen en de randen fungeren tevens als zitelement. In het middeneiland is ruimte voor perkgoed en groene laagblijvende beplanting.

De zitelementen voor het station begrenzen het deel van het stationsplein dat overrijdbaar is en zorgen voor een luw voetgangersgebied. Rondom het plein worden de trottoirs doorgetrokken, zodat een prettige en veilige wandelroute ontstaat. Het plein en de trottoirs worden verhoogd uitgevoerd, zodat de automobilist altijd af moet remmen voordat hij het plein opgaat.

Rechttrekken Stationsstraat In de oorspronkelijke situatie was het station van Aalten het eindpunt van de Stationsstraat. Het had op deze manier een sterkere relatie met het centrum. In de jaren zeventig is er een knik aangebracht in deze oude lijn, waardoor het markante stationsgebouw

niet langer het eindpunt van de lijn is. Door de Stationsstraat recht te trekken wordt het station weer het eindpunt van deze straat en wordt de relatie tussen het station en het centrum versterkt. Om het originele beeld weer te herstellen worden ook de bomenlanen langs de Stationsstraat doorgetrokken.

Loper Een wandelloper in de verharding vormt een verbinding tussen perron, fietsenstalling, stationsgebouw en de halte van de buurtbussen. De buurtbus krijgt een heldere plek voor het stationsgebouw aan het einde van de wandelloper. De halte van de buurtbus is nu zichtbaar vanaf het perron.

Herdenkingsmonument Het oorlogsmonument, bestaande uit een herdenkingsmuur en een vijver, wordt ook meer onderdeel van het nieuwe plein. Het maakt nu deel uit van het geheel, waar het voorheen een verloren, op zichzelf staand element was.

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer 71

STATION POLDERZICHT Stap uit, rust uit, leef uit!

Organisator: gemeente Zoeterwoude Type project : prijsvraag Jaar: 2010

Zoeterwoude streeft naar een goede bereikbaarheid van het buitengebied. Tegelijkertijd wil de gemeente het groene, open en recreatieve karakter van het landschap behouden en waar mogelijk versterken. Een recreatief transferium kan hier uitkomst bieden. Een dergelijk transferium vormt een toegangspoort tot het Groene Hart en dient daarnaast als opvang van gemotoriseerd verkeer.

Locatie Het transferium moet goed bereikbaar zijn per auto, openbaar vervoer en fiets, zo min mogelijk overlast geven aan bewoners van de gemeente Zoeterwoude en het moet draagvlak hebben. Wij positioneren het transferium daarom tussen de N11 en het spoor Leiden – Utrecht. Door de ligging aan de N11 is de locatie uitstekend bereikbaar vanuit de regio en via de A4 zelfs vanuit een wijdere omtrek. Het toekomstige station van de RijnGouweLijn wordt geïntegreerd in het transferium. Evenwijdig aan het spoor loopt een fietsroute tussen Leiden en Alphen aan den Rijn. Hiermee is de locatie ook met de fiets goed bereikbaar. Over het bedrijventerrein Grote Polder, ten noorden van deze locatie, rijdt een bus. Deze buslijn kan worden aangetakt op het nieuwe transferium, zodat er ook een sterkere relatie ontstaat tussen het transferium en het achtergelegen bedrijventerrein.

72

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

Vorm en functie Het weidegebied wordt als het ware over het spoor en de fietsroute getild. Deze groene helling is het nieuwe transferium. Onder dit groene dak is ruimte voor een station van de RijnGouweLijn en voor het parkeren van auto’s en fietsen. Vanuit het oogpunt van sociale veiligheid wordt gezorgd voor voldoende lichttoetreding onder de groene helling.

Centraal onder het groene dak is het stijgpunt naar boven. Bij dit stijgpunt is ruimte voor voorzieningen als fietsverhuur en fietsreparatie. Het stijgpunt bestaat uit een gedraaide hellingbaan, zowel toegankelijk voor voetgangers als fietsers. Voor mindervaliden is er in het midden een lift aanwezig. Eenmaal boven aangekomen zijn de auto’s uit het zicht en kan de bezoeker meteen genieten van het weidse polderzicht. De groene helling bestaat uit grasvegetatie en sluit daarmee naadloos aan op de omgeving. Het transferium is een groene tribune met uitzicht over de polders rondom Zoeterwoude.

Als landmark is er een karakteristiek gebouw met hierin de lift. Andere voorzieningen in het gebouw zijn een horecagelegenheid met groot terras, een informatieruimte en een expositieruimte. Voor een nog weidser uitzicht en groter gevoel van vrijheid kan de bezoeker met de lift verder naar boven. Op het hoogste punt van het gebouw is ruimte voor een uitkijkpunt.

Verbinding transferium met Groene Hart Vanuit het centrale stijgpunt binnen het transferium komt de bezoeker uit bij een elegante brug. Deze langzaam-verkeersbrug verbindt het transferium met het Groene Hart. De brug gaat over de N11 heen en is gesitueerd in het verlengde van de hoofdwaterloop die uitkomt bij de oude molen.

Vanuit deze centrale plek kunnen bezoekers hun route kiezen het buitengebied in.

Diverse bestaande wandel- en fietsroutes komen hier samen. Door de centrale ligging van de molen kan deze ook nevenfuncties krijgen.

STATIONPOLDERZICHT

STATIONPOLDERZICHT

A4 zelfs vanuit een wijdere omtrek. In de nabije toekomst gaat de RijnGouweLijn over het spoor rijden en komt er een station voor de RijnGouweLijn op deze locatie. Dit station wordt geïntegreerd in het transferium. Evenwijdig aan het spoor loopt een fietsroute tussen Leiden en Alphen aan den Rijn. Hiermee is de locatie ook met de fiets goed bereikbaar. Over het bedrijventerrein Grote Polder, ten noorden van deze locatie, rijdt een bus. Deze buslijn kan worden aangetakt op het nieuwe transferium, zodat er ook een sterkere relatie ontstaat tussen het transferium en het achtergelegen bedrijventerrein.

Zoeterwoude Dorp

Recreatief transferium gesitueerd tussen N11 en spoor

Leiderdorp

Leiden

Zoeterwoude Rijndijk

N11 A4

Leiderdorp

Leiden

Zoeterwoude Rijndijk

N11

Zoeterwoude streeft naar een goede bereikbaarheid van het buitengebied. Tegelijkertijd wil de gemeente het groene, open en recreatieve karakter van het landschap behouden en waar mogelijk versterken. Een recreatief transferium kan hier uitkomst bieden. Een dergelijk transferium vormt een toegangspoort tot het Groene Hart en dient daarnaast als opvang van gemotoriseerd verkeer.

stapuitrustuitleefuit!

Het nieuwe transferium ligt op het grensgebied van het stedelijk weefsel en het landelijk gebied. Vanaf de hoofdroutes bereikt het verkeer gelijk het transferium. Dit betekent dat er geen overlast ontstaat voor bewoners in de omgeving van het transferium. Ook blijft het auontwerp benedenwereld, schaal 1:500 toverkeer dat het buitengebied in gaat zeer beperkt.

Het transferium zorgt voor een subtiele visuele overgang van landelijk gebied naar bedrijventerrein.

Vorm en functie

Het weidegebied wordt als het ware over het spoor en de fietsroute getild. Deze groene Het recreatief transferium is een plek waar bezoekers met verschillende modaliteiten arrihelling is het nieuwe transferium. Onder dit groene dak is ruimte voor een station van de veren om vervolgens het polderlandschap te ontdekken. Het transferium biedt alle functioRijnGouweLijn en voor het parkeren van auto’s en fietsen. Vanuit het oogpunt van sociale naliteiten voor het parkeren van auto en fiets, maar ook voor het repareren en huren van veiligheid wordt gezorgd voor voldoende lichttoetreding onder de groene helling. Door strafietsen. Er is een soepele aansluiting op het openbaar vervoer. Het transferium is een rusttegisch geplaatste open gaten komt voldoende daglicht binnen. Tegelijkertijd versterken punt waar bezoekers kunnen genieten van het landschap en waar ze lekkernijen uit het Zoeterwoude een goede bereikbaarheid van het buitengebied. wil de relatie tussen de benedenwereld en de weidse groene bovenwereld. deze kijkgaten gebied kunnen proeven. streeft In het naar transferium kan iedereen zich uitleven, spelenderwijs het Tegelijkertijd gemeente groene, aan open vanvoor heteen landschap behouden en ontwerp benedenwereld, landschap de leren kennen enhet kunstzinnig de en slagrecreatieve gaan. Het is karakter het startpunt heerwaar Een recreatief transferium kan hier uitkomst bieden. Een dergelijk Centraal onder het groene dak is het stijgpunt naar boven. Bij dit stijgpunt is ruimte voor lijk dagje uit en mogelijk biedt voorversterken. ieder wat wils. transferium vormt een toegangspoort tot het Groene Hart en dient daarnaast alsvoorzieningen opvang van als fietsverhuur en fietsreparatie. Het stijgpunt bestaat uit een gedraaide hellingbaan, zowel toegankelijk voor voetgangers als fietsers. Voor mindervaliden is er in het Het transferium heeft een verkeer. landmarkfunctie, het is voor bezoekers duidelijk en herkenbaar gemotoriseerd midden een lift aanwezig. waar ze moeten zijn. Het gebouw past in de omgeving, maar heeft een aantal elementen in zich waardoor toch een opvallend geheel Het het recreatief transferium is eenis.plek waar bezoekers met verschillende modaliteiten arriboven aangekomen zijn de auto’s uit het zicht en kan de bezoeker meteen genieten veren om vervolgens het polderlandschap te ontdekken. Het transferium biedtEenmaal alle functiovan het weidse polderzicht. De groene helling bestaat uit grasvegetatie en sluit daarmee naliteiten voor het parkeren van auto en fiets, maar ook voor het repareren en huren van Locatiekeuze naadloos aan op de omgeving. Het transferium is een groene tribune met uitzicht over de fietsen.moet Er isgoed een bereikbaar soepele aansluiting op het openbaar vervoer.

Het transferium is een rustHet transferium zijn per auto, openbaar vervoer en fiets, zo min polders rondom Zoeterwoude. mogelijk overlast geven aan bewoners van genieten de gemeente en het punt waar bezoekers kunnen van Zoeterwoude het landschap en moet waar draagze lekkernijen uit het vlak hebben.

Wij positioneren het transferium daarom tussen N11 en het Leiden gebied kunnen proeven.

In het transferium kande iedereen zichspoor uitleven, spelenderwijs hetis er een karakteristiek gebouw met hierin de lift. Andere voorzieningen hierin Als landmark – Utrecht,landschap nabij het kruispunt met de Smeetsweg. leren kennen enBurgemeester kunstzinnig aan de slag gaan. Het is het startpunt voor zijneen een heerhorecagelegenheid met groot terras, een informatieruimte en een expositieruimte.

stapuitrustuitleefuit! schaal 1:500

lijk dagje uit en biedt voor ieder wat wils.

A4

Door de ligging aan de N11 is de locatie uitstekend bereikbaar vanuit de regio en via de Voor een nog weidser uitzicht en groter gevoel van vrijheid kan de bezoeker met de lift verA4 zelfs vanuit een wijdere omtrek. In de nabije toekomst gaat de RijnGouweLijn over het naar boven. Op het hoogste punt van het gebouw is ruimte voor een uitkijkpunt.

Het transferium heeft een landmarkfunctie, het is voor bezoekers duidelijk ender herkenbaar spoor rijden en komt er een station voor de RijnGouweLijn op deze locatie. Dit station wordt waar ze moeten zijn. Het gebouw past in de omgeving, maar heeft een aantal elementen in geïntegreerd in het transferium. Evenwijdig aan het spoor loopt een fietsroute tussen Leiden Vanuit het centrale stijgpunt binnen het transferium komt de bezoeker uit bij een elegante het tochiseen en Alphenzich aan waardoor den Rijn. Hiermee de opvallend locatie ookgeheel metmolen deis. fiets goed bereikbaar. Over het brug. Deze langzaam-verkeersbrug verbindt het transferium met het Groene Hart. De brug bedrijventerrein Grote Polder, ten noorden van deze locatie, rijdt een bus. Deze buslijn kan gaat over de N11 heen en is gesitueerd in het verlengde van de hoofdwaterloop die uitkomt worden aangetakt op het nieuwe transferium, zodat er ook een sterkere relatie ontstaat tusbij de oude molen. Vanuit deze centrale plek kunnen bezoekers hun route kiezen het buisen het transferium en het achtergelegen bedrijventerrein. tengebied in. Diverse routes komen hier samen, zoals de Grote Polderroute, Weipoortroute,

Zoeterwoude Dorp

Fietsenstallingen

N11

Perrons aan beide zijden van spoor. Transparante glazen wand als toegang tot bedrijventerrein

Vanuit centraal stijgpunt wandelroutes naar fietsenstalling, parkeerplaatsen, treinperrons en achtergelegen bedrijventerrein

Fietsroute t en Alphen a

Locatiekeuze

Het transferium moet goed bereikbaar zijn per auto, openbaar vervoer en fiets, zo min

A4 zelfs vanuit een wijdere omtrek. In de nabije toekomst gaat de RijnGouweLijn over het

geïntegreerd in het Evenwijdig het spoorgetild. loopt Deze een fietsroute tussen Leiden Het weidegebied wordt als hettransferium. ware over het spoor en aan de fietsroute groene en Alphen aan den Rijn.

Hiermee is de dak locatie ook met goed bereikbaar.

Over het helling is het nieuwe transferium.

Onder dit groene is ruimte voorde eenfiets station van de bedrijventerrein Grote Polder, ten noorden vanVanuit deze het locatie, rijdtvan eensociale bus. Deze buslijn kan RijnGouweLijn en voor het parkeren van auto’s en fietsen. oogpunt aangetakt het nieuwe transferium, zodat er ook helling. een sterkere relatie ontstaat tusveiligheid worden wordt gezorgd voor op voldoende lichttoetreding onder de groene Door strategisch geplaatste open gaten en komt daglicht binnen. Tegelijkertijd versterken sen het transferium hetvoldoende achtergelegen bedrijventerrein. deze kijkgaten de relatie tussen de benedenwereld en de weidse groene bovenwereld.

Recreatief transferium gesitueerd tussen N11 en spoor

stapuitrustuitleefuit!

A4

Locatiekeuze

Het transferium moet goed bereikbaar zijn per auto, openbaar vervoer en fiets, zo min mogelijk overlast geven aan bewoners van de gemeente Zoeterwoude en het moet draagvlak hebben. Wij positioneren het transferium daarom tussen de N11 en het spoor Leiden – Utrecht, nabij het kruispunt met de Burgemeester Smeetsweg.

Recreatief transferium gesitueerd tussen N11 en spoor

Het nieuwe transferium ligt op het grensgebied van het stedelijk weefsel en het landelijk gebied. Vanaf de hoofdroutes bereikt het verkeer gelijk het transferium. Dit betekent dat er geen overlast ontstaat voor bewoners in de omgeving van het transferium. Ook blijft het autoverkeer dat het buitengebied in gaat zeer beperkt. Het transferium zorgt voor een subtiele visuele overgang van landelijk gebied naar bedrijventerrein.

Vorm en functie

Het weidegebied wordt als het ware over het spoor en de fietsroute getild. Deze groene helling is het nieuwe transferium. Onder dit groene dak is ruimte voor een station van de RijnGouweLijn en voor het parkeren van auto’s en fietsen. Vanuit het oogpunt van sociale veiligheid wordt gezorgd voor voldoende lichttoetreding onder de groene helling. Door strategisch geplaatste open gaten komt voldoende daglicht binnen. Tegelijkertijd versterken deze kijkgaten de relatie tussen de benedenwereld en de weidse groene bovenwereld.

ecologische zone de Elfenbaan

Centraal onder het groene dak is het stijgpunt naar boven. Bij dit stijgpunt is ruimte voor voorzieningen als fietsverhuur en fietsreparatie. Het stijgpunt bestaat uit een gedraaide hellingbaan, zowel toegankelijk voor voetgangers als fietsers. Voor mindervaliden is er in het midden een lift aanwezig.

Eenmaal boven aangekomen zijn de auto’s uit het zicht en kan de bezoeker meteen genieten van het weidse polderzicht. De groene helling bestaat uit grasvegetatie en sluit daarmee naadloos aan op de omgeving. Het transferium is een groene tribune met uitzicht over de polders rondom Zoeterwoude.

Als landmark is er een karakteristiek gebouw met hierin de lift. Andere voorzieningen hierin zijn een horecagelegenheid met groot terras, een informatieruimte en een expositieruimte.

Voor een nog weidser uitzicht en groter gevoel van vrijheid kan de bezoeker met de lift verder naar boven. Op het hoogste punt van het gebouw is ruimte voor een uitkijkpunt.

Fietsenstallingen

N11

Centraal stijgpunt met gedraaide hellingbaan en lift in het midden. Rondom stijgpunt ruimte voor fietsverhuur en reparatie.

naadloos aan op de omgeving. Het transferium is een groene tribune met uitzicht over de polders rondom Zoeterwoude.

Perrons aan beide zijden van spoor. Transparante glazen wand als toegang tot bedrijventerrein

Vanuit centraal stijgpunt wandelroutes naar fietsenstalling, parkeerplaatsen, treinperrons en achtergelegen bedrijventerrein

Centraal onder het groene dak is het stijgpunt naar boven. Bij dit stijgpunt is ruimte voor

Vanuit hetvoorzieningen centrale stijgpunt het transferium komt de bezoeker uit bij een elegante als binnen fietsverhuur en fietsreparatie.

Het stijgpunt bestaat uit een gedraaide brug. Dezehellingbaan, langzaam-verkeersbrug verbindt voor het transferium met GroeneVoor Hart.mindervaliden De brug zowel toegankelijk voetgangers alshet fietsers. is er in het gaat over midden de N11 heen en is gesitueerd in het verlengde van de hoofdwaterloop die uitkomt een lift aanwezig. bij de oude molen. Vanuit deze centrale plek kunnen bezoekers hun route kiezen het buitengebied Eenmaal in. Diverse routes komen hier samen, deuit Grote boven aangekomen zijn de zoals auto’s het Polderroute, zicht en kanWeipoortroute, de bezoeker meteen genietenEcologische verbindingszone Zoetermeerse Polderroute, Rotteroute, Vlietlandroute, Meer- en Woude-route en de Laagvan het weidse polderzicht. De groene helling bestaat uit grasvegetatie en sluit daarmeede Elfenbaan landroute. Door de centrale ligging van de molen kan deze ook nevenfuncties krijgen.

molen

Brug en waterloop vormen relatie tussen het centrale stijgpunt van het transferium en het centrale verzamelpunt in het buitengebied, de Grote Molen. Schaal 1:1000

Fietsenstallingen

N11

Fietsroute tussen Leiden en Alphen aan den Rijn

Vanuit het centrale stijgpunt binnen het transferium komt de bezoeker uit bij een elegante brug. Deze langzaam-verkeersbrug verbindt het transferium met het Groene Hart. De brug gaat over de N11 heen en is gesitueerd in het verlengde van de hoofdwaterloop die uitkomt bij de oude molen. Vanuit deze centrale plek kunnen bezoekers hun route kiezen het buitengebied in. Diverse routes komen hier samen, zoals de Grote Polderroute, Weipoortroute, Zoetermeerse Polderroute, Rotteroute, Vlietlandroute, Meer- en Woude-route en de Laaglandroute. Door de centrale ligging van de molen kan deze ook nevenfuncties krijgen.

Aansluiting op N11

Parkeergelegenheid

Ecologische verbindingszone de Elfenbaan

Perrons aan beide zijden van spoor. Transparante glazen wand als toegang tot bedrijventerrein

Vanuit centraal stijgpunt wandelroutes naar fietsenstalling, parkeerplaatsen, treinperrons en achtergelegen bedrijventerrein

Centraal stijgpunt met gedraaide hellingbaan en lift in het midden. Rondom stijgpunt ruimte voor fietsverhuur en reparatie.

Fietsroute tussen Leiden en Alphen aan den Rijn

Aansluiting op N11

Parkeergelegenheid

Spoor Leiden-Utrecht

Spoor Leiden-Utrecht ecologische zone de Elfenbaan

Als landmark is er een karakteristiek gebouw met hierin de lift. Andere voorzieningen hierin zijn een horecagelegenheid met groot terras, een informatieruimte en een expositieruimte.

gebouw transferium als landmark

gedraaide hellingbaan

informatie over omgeving

doorgaande fietsroute onder groene helling

RijnGouweLijn

Grote Molen

+2 uitkijk

Voor een nog weidser uitzicht en groter gevoel van vrijheid kan de bezoeker met de lift ver-

N11

dertransferium naar boven. het hoogste punt van het gebouw is ruimte voor een uitkijkpunt. gebouw als Op landmark

Brug en waterloop vormen relatie tussen het centrale stijgpunt van het transferium en het centrale verzamelpunt in het buitengebied, de Grote Molen. Schaal 1:1000

Door de ligging aan de N11 is de locatie uitstekend bereikbaar vanuit de regio en via de A4 zelfs vanuit een wijdere omtrek. In de nabije toekomst gaat de RijnGouweLijn over het spoor rijden en komt er een station voor de RijnGouweLijn op deze locatie. Dit station wordt geïntegreerd in het transferium. Evenwijdig aan het spoor loopt een fietsroute tussen Leiden en Alphen aan den Rijn. Hiermee is de locatie ook met de fiets goed bereikbaar. Over het bedrijventerrein Grote Polder, ten noorden van deze locatie, rijdt een bus. Deze buslijn kan worden aangetakt op het nieuwe transferium, zodat er ook een sterkere relatie ontstaat tussen het transferium en het achtergelegen bedrijventerrein.

Zoeterwoude Dorp

helling is het nieuwe transferium. Onder dit groene dak is ruimte voor een station van de RijnGouweLijn en voor het parkeren van auto’s en fietsen. Vanuit het oogpunt van sociale Als landmark is er een karakteristiek gebouw met hierin de lift. Andere voorzieningen hierin veiligheid wordt met gezorgd voldoende lichttoetreding onder de groene helling. Door strazijn een horecagelegenheid grootvoor terras, een informatieruimte en een expositieruimte. tegisch geplaatste open gaten komt voldoende daglicht binnen. Tegelijkertijd versterken deze kijkgaten de relatie tussen devan benedenwereld de weidse bovenwereld.

Voor een nog weidser uitzicht en groter gevoel vrijheid kan deen bezoeker met groene de lift ver-

molen

ontwerp benedenwereld, schaal 1:500

Het transferium heeft een landmarkfunctie, het is voor bezoekers duidelijk en herkenbaar waar ze moeten zijn. Het gebouw past in de omgeving, maar heeft een aantal elementen in zich waardoor het toch een opvallend geheel is.

Vorm en functie

Brug en waterloop vormen relatie tussen het centrale stijgpunt van het transferium en het centrale verzamelpunt in het buitengebied, de Grote Molen. Schaal 1:1000

Zoeterwoude streeft naar een goede bereikbaarheid van het buitengebied. Tegelijkertijd wil de gemeente het groene, open en recreatieve karakter van het landschap behouden en waar mogelijk versterken. Een recreatief transferium kan hier uitkomst bieden. Een dergelijk transferium vormt een toegangspoort tot het Groene Hart en dient daarnaast als opvang van gemotoriseerd verkeer.

Het recreatief transferium is een plek waar bezoekers met verschillende modaliteiten arriveren om vervolgens het polderlandschap te ontdekken. Het transferium biedt alle functionaliteiten voor het parkeren van auto en fiets, maar ook voor het repareren en huren van fietsen. Er is een soepele aansluiting op het openbaar vervoer. Het transferium is een rustpunt waar bezoekers kunnen genieten van het landschap en waar ze lekkernijen uit het gebied kunnen proeven. In het transferium kan iedereen zich uitleven, spelenderwijs het landschap leren kennen en kunstzinnig aan de slag gaan. Het is het startpunt voor een heerlijk dagje uit en biedt voor ieder wat wils.

Zoeterwoude Rijndijk

N11

Eenmaal boven aangekomen zijn de auto’s uit het zicht en kan de bezoeker meteen genieten van het weidse polderzicht. De groene helling bestaat uit grasvegetatie en sluit daarmee naadloos aan de omgeving.

Het transferium is een tribune overgetild. de Het op weidegebied wordt als het ware overgroene het spoor enmet de uitzicht fietsroute Deze groene polders rondom Zoeterwoude.

molen

Leiderdorp

Leiden

Het nieuwe transferium ligt op het grensgebied van het stedelijk weefsel en het landelijk Centraal onder hetVanaf groene is het stijgpunt naar Bij gelijk dit stijgpunt is ruimte voor gebied. dedak hoofdroutes bereikt hetboven. verkeer het transferium.

Dit betekent dat er voorzieningen fietsverhuur en voor fietsreparatie. stijgpunt bestaat uit een gedraaideOok blijft het augeenals overlast ontstaat bewonersHet in de omgeving van het transferium. hellingbaan, zowel toegankelijk voor voetgangers als fietsers. Voor mindervaliden is er in het toverkeer dat het buitengebied in gaat zeer beperkt. Het transferium zorgt voor een subtiele midden een lift aanwezig. visuele overgang van landelijk gebied naar bedrijventerrein.

der naar boven. Op het hoogste punt van het gebouw is ruimte voor een uitkijkpunt.

Aansluiting op N11

Parkeergelegenheid

STATIONPOLDERZICHT

spoorfunctie rijden en komt er een station voor de RijnGouweLijn op deze locatie. Dit station wordt Vorm en Zoeterwoude Dorp

Centraal stijgpunt met gedraaide hellingbaan en lift in het midden. Rondom stijgpunt ruimte voor fietsverhuur en reparatie.

Ecologische verbindingszone de Elfenbaan

mogelijk overlast geven aan bewoners van de gemeente Zoeterwoude en het Zoetermeerse moet draag- Polderroute, Rotteroute, Vlietlandroute, Meer- en Woude-route en de LaagHet nieuwe transferium ligt op het tussen grensgebied van het stedelijk weefsel en het landelijk Brug envlak waterloop vormen het stijgpunt van het transferium enen het landroute. Door de centrale ligging van de molen kan deze ook nevenfuncties krijgen. hebben.

Wij relatie positioneren hetcentrale transferium daarom tussen de N11 gebied.

Vanaf de hoofdroutes het verkeer gelijk Molen. het transferium.

Dit betekent dat erhet spoor Leiden centrale verzamelpunt in hetbereikt buitengebied, de Grote Schaal 1:1000 – Utrecht, kruispunt de Burgemeester Smeetsweg. geen overlast ontstaatnabij voor het bewoners in demet omgeving van het transferium.

Ook blijft het autoverkeer dat het buitengebied in gaat zeer beperkt. Het transferium zorgt voor een subtiele Door de ligging aan de N11 de locatie uitstekend bereikbaar vanuit de regio en via de visuele overgang van landelijk gebied naarisbedrijventerrein.

Recreatief transferium gesitueerd tussen N11 en spoor

gedraaide hellingbaan

Vanuit het centrale stijgpunt binnen het transferium komt de bezoeker uit bij een elegante brug. Deze langzaam-verkeersbrug verbindt het transferium met het Groene Hart. De brug gaat over de N11 heen en is gesitueerd in het verlengde van de hoofdwaterloop die uitkomt bij de oude molen. Vanuit deze centrale plek kunnen bezoekers hun route kiezen het buitengebied in. Diverse routes komen hier samen, zoals de Grote Polderroute, Weipoortroute, Zoetermeerse Polderroute, Rotteroute, Vlietlandroute, Meer- en Woude-route en de Laaglandroute. Door de centrale ligging van de molen kan deze ook nevenfuncties krijgen.

Fietsenstallingen

informatie over omgeving

Perrons aan beide zijden van Vanuit centraal doorgaande stijgpunt wandelroutes fietsroute onder groene helling spoor. Transparante glazen naar fietsenstalling, parkeerplaatsen, wand als toegang tot treinperrons en achtergelegen bedrijvenbedrijventerrein terrein

Fietsroute tussen Leiden RijnGouweLijn en Alphen aan den Rijn

restaurant, terras, expositie, +1 speelweide

Grote Molen

fietsenstalling, 0 station,parkeren, fietsverhuur, kiosk

Drie niveaus, schaal 1:500

+2

1:500

Centraal stijgpunt met gedraaide hellingbaan en lift in het midden. Rondom stijgpunt ruimte voor fietsverhuur en reparatie.

Ecologische verbindingszone de Elfenbaan

Transparante achterzijde station Polderzicht als toegang tot bedrijventerrein

Benedenwereld en bovenwereld

uitkijk

Aansluiting op N11

Parkeergelegenheid

Profiel, schaal 1:500

N11

Ecologische moeraszone de Elfenbaan

Centraal stijgpunt met gedraaide hellingbaan en lift

Spoor Leiden-Utrecht Station RijnGouweLijn met aan weerszijden perrons

Bedrijventerrein

Gedeeltelijk glazen wand tussen perron en bedrijventerrein

Maatschappelijke verankering

+1

1:1000

Draagvlak De ruimte tussen de N11 en het spoor wordt momenteel niet of nauwelijks benut. In tegenstelling tot veel andere locaties zullen bewoners hier hoogstwaarschijnlijk geen bezwaar maken aangezien er ten behoeve van het transferium geen ruimte afgenomen wordt van het groene buitengebied. Sterker nog, het groene transferium maakt deze ‘restruimte’ tussen spoor en weg juist groener. De groene subtiele helling zal het huidige zicht op het bedrijventerrein verzachten. Het feit dat het transferium geen afbreuk doet aan het Groene Hart maar juist kwaliteiten toevoegt, zal leiden tot een groter draagvlak vanuit de omgeving.

restaurant, terras, expositie, speelweide

Educatie Op de groene helling en op het hoogste uitkijkpunt maken informatiepanelen duidelijk wat bezoekers zien en wat men meer gedetailleerd al wandelend en fietsend kan tegenkomen aan flora en fauna. In het agentschap van het VVV en Natuurmonumenten zijn plattegronden met routes en nadere informatie over de omgeving verkrijgbaar.

Met verrekijkers kunnen bezoekers inzoomen op delen van de polder. Voor kinderen is er een omgevingsspel waarmee ze vanaf het transferium en tijdens tochten van alles kunnen leren.

Streekproducten Ook is er horeca waar bezoekers lokale streekproducten kunnen proeven, zoals de Zoeterwoudse kazen, ijs en drinkyoghurt. En wie langer van al dit lekkers wil genieten, kan in de winkel producten voor thuis kopen. De winkel is gecombineerd met het agentschap van het VVV en Natuurmonumenten.

ecologische zone de Elfenbaan

Dubbelgebruik Een recreatief transferium heeft piekmomenten in de weekenden en vakanties. Om het transferium te verankeren in de samenleving biedt het ruimte aan een kunstenaarsatelier. Op dalmomenten mogen kunstenaars het atelier gebruiken, op piekmomenten worden hier activiteiten voor kinderen georganiseerd. Vanaf de helling kunnen kunstenaars landschappen schilderen in alle jaargetijden en via de loopbrug zijn ze snel in het landschap. In het transferium komt een kunstwand waarvoor bezoekers een klein kunstwerk mogen maken. Zodra de wand vol hangt wordt een winnend kunstwerk gekozen. De winnaar krijgt bijvoorbeeld een dag gratis fietshuur. Het laat bezoekers met andere ogen naar het landschap kijken.

fietsenstalling, 0 station,parkeren, fietsverhuur, kiosk

Economische haalbaarheid

Door de koppeling van een recreatief transferium met een station van de RijnGouweLijn ontstaat synergie tussen de projecten, beide projecten versterken elkaar. De grond waarop het transferium wordt gebouwd is relatief goedkoop en de locatie heeft een geweldige aansluiting op het auto-, spoor- en fietsnetwerk. Ook is er op het transferium voldoende ruimte/gelegenheid voor allerlei rendabele voorzieningen.

Duurzaamheid Ecologie Naast de N11 ligt de ecologische moeraszone, de Elfenbaan. De groene helling van het transferium is begroeid met grassen en is als het ware een voortzetting van de begroeiing van de Elfenbaan. Het transferium wordt hiermee een integraal onderdeel van deze ecologische zone en kan door de grassen het water enige tijd vasthouden.

Energie De groene helling heeft een zuidelijke ligging, dit maakt het transferium een ideale locatie voor zonnepanelen.

Deze panelen zorgen voor de energievoorziening van het transferium. Het transferium is een duurzame locatie met respect voor het Groene Hart.

Drie niveaus, schaal 1:500

Transparante achterzijde station Polderzicht als to Registratienummer: 0041

Benedenwereld en bovenwereld

1:500 ecologische zone de Elfenbaan gebouw transferium als landmark

gedraaide hellingbaan

informatie over omgeving

doorgaande fietsroute onder groene helling

RijnGouweLijn

Grote Molen

+2 uitkijk

Profiel, schaal 1:500

+2 uitkijk

N11

Ecologische moeraszone de Elfenbaan

Centraal stijgpunt met gedraaide hellingbaan en lift

Station RijnGouweLijn met aan weerszijden perrons

Bedrijventerrein

Gedeeltelijk glazen wand tussen perron en bedrijventerrein

terras, expositie, +1 restaurant, speelweide

Maatschappelijke verankering

+1

Draagvlak De ruimte tussen de N11 en het spoor wordt momenteel niet of nauwelijks benu locaties zullen bewoners hier hoogstwaarschijnlijk geen bezwaar maken aangez ferium geen ruimte afgenomen wordt van het groene buitengebied. Sterker no deze ‘restruimte’ tussen spoor en weg juist groener. De groene subtiele helling venterrein verzachten. Het feit dat het transferium geen afbreuk doet aan het G toevoegt, zal leiden tot een groter draagvlak vanuit de omgeving.

restaurant, terras, expositie, fietsenstalling, 0 station,parkeren, speelweide fietsverhuur, kiosk gebouw transferium als landmark

gedraaide hellingbaan

informatie over omgeving Drie niveaus, schaal 1:500

Benedenwereld en bovenwereld

doorgaande fietsroute onder groene helling

RijnGouweLijn

Grote Molen

Educatie Op de groene helling en op het hoogste uitkijkpunt maken informatiepanelen du men meer gedetailleerd al wandelend en fietsend kan tegenkomen aan flora en Transparante achterzijde station Polderzicht als toegang tot bedrijventerrein VVV en Natuurmonumenten zijn plattegronden met routes en nadere informat Met verrekijkers kunnen bezoekers inzoomen op delen van de polder. Voor k waarmee ze vanaf het transferium en tijdens tochten van alles kunnen leren.

0

station,parkeren, fietsenstalling, +2 uitkijk fietsverhuur, kiosk

Streekproducten Ook is er horeca waar bezoekers lokale streekproducten kunnen proeven, zoa drinkyoghurt. En wie langer van al dit lekkers wil genieten, kan in de winkel prod is gecombineerd met het agentschap van het VVV en Natuurmonumenten.

1:500 terras, expositie, +1 restaurant, speelweide

Dubbelgebruik Een recreatief transferium heeft piekmomenten in de weekenden en vakanties. in de samenleving biedt het ruimte aan een kunstenaarsatelier. Op dalmoment gebruiken, op piekmomenten worden hier activiteiten voor kinderen georganise stenaars landschappen schilderen in alle jaargetijden en via de loopbrug zijn ze s ferium komt een kunstwand waarvoor bezoekers een klein kunstwerk mogen wordt een winnend kunstwerk gekozen. De winnaar krijgt bijvoorbeeld een dag g met andere ogen naar het landschap kijken.

fietsenstalling, 0 station,parkeren, fietsverhuur, kiosk

Profiel, schaal 1:500 N11

Ecologische moeraszone de Elfenbaan

Centraal stijgpunt met gedraaide hellingbaan en lift

Bedrijventerrein

Station RijnGouweLijn met aan weerszijden perrons

Economische haalbaarheid

Gedeeltelijk glazen wand tussen perron en bedrijventerrein

Drie niveaus, schaal 1:500

Door de koppeling van een recreatief transferium met een station van de Rijn sen de projecten, beide projecten versterken elkaar. De grond waarop het tran goedkoop en de locatie heeft een geweldige aansluiting op het auto-, spoor-

Maatschappelijke verankering

Benedenwereld en bovenwereld

Duurzaamheid Draagvlak De ruimte tussen de N11 en het spoor wordt momenteel niet of nauwelijks benut. In tegenstelling tot veel andere Ecologie locaties zullen bewoners hier hoogstwaarschijnlijk geen bezwaar maken aangezien er ten behoeve van het transNaast de N11 ligt de ecologische moeraszone, de Elfenbaan. De groene helling v ferium geen ruimte afgenomen wordt van het groene buitengebied. Sterker nog, het groene transferium maakt grassen enbedrijis als het ware een voortzetting van de begroeiing van de Elfenbaa deze ‘restruimte’ tussen spoor en weg juist groener. De groene subtiele helling zal het huidige zicht op het integraal onderdeel van deze ecologische zone en kan door de grassen het venterrein verzachten. Het feit dat het transferium geen afbreuk doet aan het Groene Hart maareen juist kwaliteiten toevoegt, zal leiden tot een groter draagvlak vanuit de omgeving.

Energie De groene helling heeft een zuidelijke ligging, dit maakt het transferium een Educatie Deze panelen zorgen voor de energievoorziening van het transferium. Het transf Op de groene helling en op het hoogste uitkijkpunt maken informatiepanelen duidelijk wat bezoekers zien en wat respect voor men meer gedetailleerd al wandelend en fietsend kan tegenkomen aan flora en fauna. In het agentschap vanhet hetGroene Hart.

VVV en Natuurmonumenten zijn plattegronden met routes en nadere informatie over de omgeving verkrijgbaar.

Met verrekijkers kunnen bezoekers inzoomen op delen van de polder. Voor kinderen is er een omgevingsspel waarmee ze vanaf het transferium en tijdens tochten van alles kunnen leren.

1:500 1:500

Profiel, schaal 1:500 N11

Ecologische moeraszone de Elfenbaan

Transparante achterzijde station Polderzicht als toegang tot bedrijventerrein transferium voldoende ruimte/gelegenheid voor allerlei rendabele voorzieningen

Centraal stijgpunt met gedraaide hellingbaan en lift

Streekproducten Bedrijventerrein Station RijnGouweLijn met Ook is er horeca waar bezoekers aan weerszijden perrons lokale streekproducten kunnen proeven, zoals de Zoeterwoudse kazen, ijs en drinkyoghurt. En wie langer van al dit lekkers wil genieten, kan in de winkel producten voor thuis kopen. De winkel glazen is gecombineerd met hetGedeeltelijk agentschap van het wand VVV en Natuurmonumenten.

tussen perron en bedrijven-

Dubbelgebruik terrein Een recreatief transferium heeft piekmomenten in de weekenden en vakanties. Om het transferium te verankeren in de samenleving biedt het ruimte aan een kunstenaarsatelier. Op dalmomenten mogen kunstenaars het atelier gebruiken, op piekmomenten worden hier activiteiten voor kinderen georganiseerd. Vanaf de helling kunnen kunstenaars landschappen schilderen in alle jaargetijden en via de loopbrug zijn ze snel in het landschap. In het transferium komt een kunstwand waarvoor bezoekers een klein kunstwerk mogen maken. Zodra de wand vol hangt Draagvlak wordt een winnend kunstwerk De winnaar krijgt een dag gratis fietshuur. laat bezoekers De gekozen. ruimte tussen de N11 en bijvoorbeeld het spoor wordt momenteel niet ofHet nauwelijks benut. In tegenstelling tot veel andere met andere ogen naar het locaties landschap kijken. zullen bewoners hier hoogstwaarschijnlijk geen bezwaar maken aangezien er ten behoeve van het trans-

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer 73

Maatschappelijke verankering

LELYSTAD AIRPORT Ruimtelijk onderzoek Opdrachtgever: provincie Flevoland Type project : ruimtelijke verkenning J a a r : 2 0 0 8 -2 0 0 9

land>pedaleneiland

opdrachtgever: provincie Flevoland

jaar: 2008 - 2009

lang parkeren ongeveer 3500 parkeerplaatsen

Legenda Toekomstige aansluiting A6

terminal parkeren lang parkeren ongeveer 900 parkeerplaatsen

Legenda

land => pedaleneiland

kort parkeren

terminal parkeren rijbaan ‘rode loper’ looproutes bebossing bomenrijen water

rijbaan

P+R

bus + taxi

turering

xxx

entree

Het ontwerp is totstandgekomen vanuit luchtvaarttechnisch, verkeerspsychologisch en ruimtelijk perspectief. Het heeft geleid tot een herkenbare omgeving waarbij het omringende landschap een grote rol speelt.

Ook vormt het voor de vele bezoekers een duidelijk en aantrekkelijk verblijfsklimaat.

xx ruimtelijke verkenning Lelystad Airport

terminal

Lelystad Airport ontwikkelt momenteel plannen om uit te groeien tot een luchthaven waar per jaar circa 2,5 miljoen passagiers kunnen vertrekken en aankomen van en naar bestemmingen binnen Europa. Het zijn ingrijpende plannen waarbij de start- en landingsbaan verlengd word en een nieuwe terminal wordt gerealiseerd langs de Larserweg. Voor de werkgelegenheid rond de luchthaven zal dit een belangrijke stimulans zijn.

‘rode loper’ looproutes bebossing bomenrijen water ruig grasland gras verblijfsgbebied

ruig grasland gras verblijfsgbebied

verlichting landmark

verlichting landmark

73

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

Lelystad Airport ontwikkelt momenteel plannen om uit te groeien tot een luchthaven waar per jaar circa 2,5 miljoen passagiers kunnen vertrekken en aankomen van en naar bestemmingen binnen Europa. Het zijn ingrijpende plannen waarbij de start- en landingsbaan verlengd wordt en een nieuwe terminal wordt gerealiseerd langs de Larserweg. Voor de werkgelegenheid rond de luchthaven zal dit

TURBOROTONDE N240 De ontbrekende schakel in Medemblik Opdrachtgever: provincie Noord-Holland Type project : verkeerstechnisch ontwerp Jaar: 2007

Bij Medemblik ontbreekt een schakel tussen de Markerwaardweg (N240) en de Medemblikkerweg. Voor de ontbrekende schakel in de N240 is een ontwerpstudie uitgevoerd, waarbij met name aandacht is besteed aan de inpassing in het landschap en de kruising met de monumentale Westfriese Omringdijk.

Op de plaats waar de provinciale wegen Westzeedijk (N239) en de Markerwaardweg (N240) elkaar kruisen moet een verkeersveilige aansluiting komen die ook in de toekomst voldoende afwikkelingscapaciteit heeft.

Met het programma omni-x is met de voor 2020 geprognosticeerde verkeerscijfers doorgerekend wat de kwaliteit van de verkeersafwikkeling is. Een enkelstrooksrotonde biedt voor de toekomst onvoldoende afwikkelingscapaciteit. Een tweestrooksrotonde heeft wel voldoende capaciteit om ook in de toekomst het verkeer goed verwerken.

Met behulp van de Meerstrooksrotondeverkenner van de provincie Zuid-Holland is geanalyseerd welke rotondevorm in deze situatie de beste combinatie biedt van veiligheid en afwikkelingscapaciteit. Een ‘knie-rotonde’ blijkt voldoende capaciteit te bieden en is bovendien goed door de weggebruikers te overzien.

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer 74

INRICHTINGSPLAN N34 Weg in relatie met landschap Opdrachtgever: gemeente Ommen Type project : inrichtingsplan Jaar: 2010

Op dit moment wordt gewerkt aan de Omleiding N34/N36 ten noorden van Ommen tussen de N348 en de N36 bij de Witte Paal. De oude route tussen Ommen en de Witte Paal wordt daarna heringericht, waardoor de hoeveelheid autoverkeer drastisch vermindert en beide natuurgebieden ( Junne en Ommerbos) beter met elkaar in verbinding komen.

Kenmerkend voor het gebied is de grenslijn tussen het rivierenlandschap en het klassieke ontginningslandschap. De herkenbaarheid van het rivierenlandschap komt terug in de meandering van het tracĂŠ. Een ander doel van het aanbrengen van meanders in de weg is het verlagen van de snelheid. Wanneer de automobilist het eindpunt van een weg niet kan zien, zal hij hierdoor rijsnelheid verminderen.

De relatie tussen de weg en de omgeving wordt versterkt. Dit wordt bereikt door het bosgebied meer besloten te maken en het open waterrijke gebied meer open. Zo wordt het contrast tussen gesloten en open beter beleefd door de automobilist en zal hij zich bewuster zijn van de omgeving.

Door het open gebied meer open te maken ontstaan er ook kansen om meer ruimte aan het water te geven. Dit heeft voordelen op het vlak van waterberging en ecologie, maar maakt het water ook meer beleefbaar voor de automobilist.

78

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

Op de beide entrees van het traject komen ‘toegangspoorten’ in de vorm van een korte gescheiden rijbaan. In het middengebied staan bomen en heesters, zodat de bosgebieden sterker met elkaar verbonden worden. Doordat het even eenrichtingsverkeer is, wordt het profiel wat smaller en wordt het bosgevoel versterkt. Door de toegangspoort wordt de automobilist er op geattendeerd dat hij een ander gebieder binnenkomt.

Aan het schetsontwerp liggen de volgende ontwerpprincipes ten grondslag: - - - - -

smalle rijbaan; relatie met de omgeving; besloten bosgebied en open waterrijk gebied; meander; snelheidsremmende maatregelen.

De totale verhardingsbreedte is 3,50 m en bestaat uit de bestaande verharding van de N34. De rijloper van 3,50 m is gebaseerd op de aanwezigheid van lokaal landbouwverkeer. Vanwege het aanwezige 30 km/h-regime op dit trajectdeel is markering achterwege gelaten om de suggestie van een 60 km/h-regime te vermijden. De obstakelvrije zone en buitenberm zijn gelijk gehouden (minimaal) om het maaibeheer tot een minimum te beperken en de natuurontwikkeling te maximaliseren. De buitenberm en tussenberm worden voorzien van een bermverharding met een breedte van 0,80 meter.

Deze bermverharding is noodzakelijk om bij de maximale intensiteit van 1.400 mvt/etm bermschade te voorkomen door passerende voertuigen.

Landschapsstructuurschets

Locatie

karrenspoor (30km/h)

Brugsuggestie

igen en

Grasbetonstenen

Legenda

Aanleiding

versterken openheid landschappelijke structuur versterken ecologische verbinding: nat N34: onsluiting autoverkeer en fietsverkeer

Grasbetonstenen

Locatie

Ommerbos

Arriën met stervormig wegenpatroon

en Hooge Grav

N34: onsluiting autoverkeer en fietsverkeer

Arriën

berm

fietspad

Ommerbos

alternatief karrenspoortracé: één rijbaan met grasbetonstenen(30km/h) Junner Koeland

t

0,8

Vech

versterken ecologische verbinding: bos

3,5

5,1

Ommen

variabel berm

fietspad

Vech

omleiding

versterken ecologische verbinding: nat N34: onsluiting autoverkeer en fietsverkeer

0,8

Arriën

rijbaan met grasbetonstenen aan weerszijden t

versterken openheid landschappelijke structuur

Ommerbos

variabel

Arriën met stervormig wegenpatroon

Legenda

meer beleefbaar door brugsuggestie. g wordt een brug gesuggereerd. Een erszijden kan dit afmaken. Tevens heeft snelheidsremmende

0,8

5,1 rijbaan met grasbetonstenen aan weerszijden

versterken openheid landschappelijke structuur versterken ecologische verbinding: nat

Ommen

3,5

versterken ecologische verbinding: bos

Hooge Graven

0,8

Legenda Junner Koeland

Hooge Graven

igen

en beleefbaar door brugsuggestie. meer g wordt een brug gesuggereerd. Een erszijden kan dit afmaken. Tevens heeft snelheidsremmende

Landschapsstructuurschets

en Hooge Grav

versterken ecologische verbinding: bos

Ommerbos

N36

alternatief karrenspoortracé: één rijbaan met grasbetonstenen(30km/h)

Arriën met stervormig wegenpatroon Ommerbos

N48

cé

rtra

oo

sp

rre

ka

Koelandseweg

Junner Koeland

Junner Koeland

Veldsteeg

Aanleiding

Junner Koeland

Landschapsstructuurschets

Plateau

Aansluiting Varsen

Locatie

N34

Arriën

versterken ecologische verbinding: bos versterken openheid landschappelijke structuur versterken ecologische verbinding: nat

Ommen

N34: onsluiting autoverkeer en fietsverkeer

5,5

Plateau

ht

versterken ecologische verbinding: nat

echt

V

N34: onsluiting autoverkeer en fietsverkeer

N36

rres

Koelandseweg

Ontwerpprincipes zicht automobilist

berm

0,3

2,5

0,3 fietspad

3,1

CycloMedia: Het 360° fotobestand van Nederland

Page 2 of 2

rijbaan met grasbetonstenen aan weerszijden

Enkele rijbaan

alternatief karrenspoortracé: gescheiden rijbanen met grasbetonstenen (30km/h)

Junner Koeland

0,3

Veldsteeg

‘Maldense drempel’

Junner Koeland

Aansluiting Varsen

variabel

Plateau

‘Toegangspoort’ in de vorm van gescheiden rijbanen. Hierdoor wordt bezoeker er op geattendeerd dat hij een ander gebied binnenkomt.

cé

tra

or

ka

0,3

3,1 rijbaan met grasbetonstenen aan weerszijden

Ommerbos

Arriën met stervormig wegenpatroon

po

2,5

Arriën

t

Vech

omleiding

Ommerbos

N48

n Hooge Grave

0,3 Ommen

‘Maldense drempel’

versterken openheid landschappelijke structuur

rijbaan

Profi

Page 2 of 2

Junner Koeland

versterken ecologische verbinding: bos

5,5

Page 2 of 2

CycloMedia: Het 360° fotobestand van Nederland

Vec

rijbaan

Ommerbos

Arriën met stervormig wegenpatroon

Legenda

CycloMedia: Het 360° fotobestand van Nederland

Legenda Hooge Graven

Ommen

Referentiebeelden besloten gebied

Arriën

Ommen

2,5

0,3

rijbaan met grasbetonstenen aan weerszijden

Arriën

variabel

0,3

berm

3,1

Ommen

http://www.heelnederlandinbeeld.nl/CycloramaViewer.aspx?id=mqhelc45jdpc0z45yajoh0bl&ImageID=3N006O7W&Lat=52.293832182... http://www.heelnederlandinbeeld.nl/CycloramaViewer.aspx?id=mqhelc45jdpc0z45yajoh0bl&ImageID=3N006O8V&Lat=52.2970917347... 3-11-2009

2,5

0,3

3-11-2009

bestaa

fietspad

3,1

rijbaan met grasbetonstenen aan weerszijden

N34 5,5

Ommen

t

Vech

rijbaan

Plateau

‘Toegangspoort’ in de vorm van gescheiden rijbanen. Hierdoor wordt bezoeker er op geattendeerd dat hij een ander gebied binnenkomt.

alternatief karrenspoortracé: gescheiden rijbanen met grasbetonstenen (30km/h) Nationaal Park Holterbergweg

Ontwerpprincipes

Alternatief voor karrenspoor

men - Junner Koeland - Witte Paal ternatief voor karrenspoor

zicht automobilist

Splitsing rijbaan bij ‘toegangspoort’

Referentiebeelden open gebied http://www.heelnederlandinbeeld.nl/CycloramaViewer.aspx?id=mqhelc45jdpc0z45yajoh0bl&ImageID=3N006O7L&Lat=52.2928299362... 3-11-2009 5,5 rijbaan

karren

Brugsuggestie

5,5 rijbaan

besloten besloten Besloten bosgebied als onderdeel van de EHS met af en toe kleine open ruimten.

zicht automobilist

zicht automobilist

Landschappelijk ontwerp

open

open

besloten

besloten

Open gebied als (visuele) verbinding tussen Junner Koeland en de beek Hooge Graven. Er is hier ruimte voor het water. Dit wordt zichtbaar gemaakt voor de automobilist.

Besloten bosgebied als onderdeel van de EHS met af en toe kleine open ruimten.

Besloten bosgebied als onderdeel van de EHS met af en toe kleine open ruimten.

‘Maldense drempel’. Grotere voertuigen kunnen deze zonder hinder passeren

Grasbetonstenen

Open gebied als (visuele) verbinding tussen Junner Koeland en de beek Hooge Graven. Er is hier ruimte voor het water. Dit wordt zichtbaar gemaakt voor de automobilist.

Besloten bosgebied als onderdeel van de EHS met af en toe kleine open ruimten.

‘Maldense drempel’. Groter kunnen deze zonder hinde

schaal 1:1000

Landschappelijk ontwerp

Water wordt meer beleefbaar door brugsuggestie.

Door de helling wordt een brug gesuggereerd. Een railing aan weerszijden kan dit afmaken. Tevens heeft de ‘brug’ een snelheidsremmende werking.

schaal 1:1000 Fietsroute

Brugsuggestie

Op strategische plaatsen worden faunapassages aangebracht.

5,5 rijbaan 3,0

variabel

rijbaan

besloten

zicht automobilist

Wa altern

3,0

Do ra de we

rijbaan

open

besloten

‘Maldense drempel’

Fietsroute

Optimale beleving open waterrijk gebied door automobilist

Op strategische plaatsen worden faunapassages aangebracht.

Plateau

‘Maldense drempel’

‘Maldense drempel’

Plateau

Besloten bosgebied als onderdeel van de EHS met af en toe kleine open ruimten.

Open gebied als (visuele) verbinding tussen Junner Koeland en de beek Hooge Graven. Er is hier ruimte voor het water. Dit wordt zichtbaar gemaakt voor de automobilist.

Besloten bosgebied als onderdeel van de EHS met af en toe kleine open ruimten.

rijbaan

variabel

3,0

rijbaan

variabel

3,0 rijbaan Plateau

Optimale beleving open water‘Maldense drempel’. Grotere voertuigen rijk gebied door automobilist ‘Maldense drempel’Grasbetonstenen kunnen deze zonder hinder passeren

In open waterrijk gebied één rijbaan met breedte van 3,5 meter. Aan weerszijden van de weg grasbetonstenen (totale breedte: 5,10 meter)

3,0

‘Toegangspoort’ in de vorm van gescheiden rijbanen. Hierdoor wordt bezoeker er op geattendeerd dat hij een ander gebied binnenkomt.

3,0 rijbaan

‘Maldense drempel’

5,5 rijbaan

Pl

gras

zicht automobilist

Met eigenaar van Junner koeland in overleg treden om de beleving van het waterrijk open gebied vanaf de weg beter te maken.

‘Maldense drempel’

‘Maldense drempel’

‘Toegangspoort’ in de vorm van gescheiden rijbanen. Hierdoor wordt bezoeker er op geattendeerd dat hij een ander gebied binnenkomt.

Plateau

Plateau

zicht automobilist

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer 79

altern

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

Goudappel Coffeng, augustus 2011

Portfolio Ruimtelijke kwaliteit en verkeer Aan deze portfolio werkten mee: PROJECTLEIDERS Frank Aalbers ▪ Rico Andriesse ▪ Richard ter Avest ▪ Peter Baas ▪ Tonny Bosch ▪ Dieder van Essen ▪ Hans Golstein ▪ Bas Govers ▪ Harrie Groot ▪ Toon van der Horst ▪ Harry Kingma ▪ Christiaan Kwantes ▪ Anne Koot ▪ Nicole Korsten ▪ Marcel van Lieshout ▪ Roel Meilof ▪ Johan Munsterman ▪ Norbert Nijhof ▪ Ben Peters ▪ Robert Ruisch ▪ Willem Scheper ▪ Suzanne Spapens ▪ Joost Verhoeven ▪ Henk van Zeijl VERKEERSTECHNISCH ONTWERPERS Peter Dinnissen ▪ Joost Klimbie ▪ Jeroen Kuijpers ▪ Jantine de Wijs STEDENBOUWKUNDIGE Viviane de Groot LANDSCHAPSARCHITECT Marco Aarsen

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

Deventer

Snipperlingsdijk 4 7417 BJ Deventer Postbus 161 7400 AD Deventer T +31 (0)570 666 222

Den Haag

Verheeskade 197 2521 DD Den Haag T +31 (0)70 305 30 53

Eindhoven

Flight Forum 92-94 5657 DC Eindhoven T +31 (0)40 235 25 00

Leeuwarden

F. HaverSchmidtwei 2 8914 BC Leeuwarden T +31 (0)58 253 44 46

Amsterdam www.goudappel.nl

Portfolio ruimtelijke kwaliteit en verkeer

De Ruyterkade 143 1011 AC Amsterdam T +31 (0)20 420 92 17