»18
Akuzon At Nikollë Marku
Kryepeshkopi Anastas Janullatos, ky kalë Troje i shqiptarëve E mërkurë
25 shtator 2013 Viti IX, Nr. 3089 Tel: 04 2 233 991 Fax: 04 2 233 998 Ămimi: 30 lekĂ« ⹠⏠1.5
gazetametropol.com
Shqiptarët në Itali
I pĂ«rdhunon nĂ« banjĂ« tĂ« Kapet hajduti-spiderman, dashurĂ«n âIsha i dehurâ njĂ«ri qĂ« vodhi âtigrinâ NjĂ« 35-vjeçar nga Erskeka pĂ«rdhunon anglezen te Unaza e Re. I dashuri e rreh nĂ« lokal, »6 policia i arreston tĂ« dy
dhe banda speciale
»7
Pamja e re e PD Olldashi e Patozi pa zyra, Topalli me 2 ambiente, në Kuvend e PD. Selia e vjetër, polici bashkiake
Lotaria amerikane
Aplikimet më 1 tetor, si do të veprohet për regjistrimet online Këshillat e ambasadës amerikane në Tiranë, për të pasar kujdes nga mashtrimet. Si ta dallojmë një aplikim zyrtar e të vërtetë nga ai i gabuar
»4 »8-9
Rrugorët e rinj
Ministria e Brendshme: Ja katër kriteret për policët e emëruar Pas fortunës, Policia e Rendit mbështet kolegët gjatë pikut të trafikut. Gati projekti për vendosjen e kamerave në kroskotët e makinave të policisë
»7
Opinion Nga Lavdim Hamiti
Grupi parlamentar i rametlive »11 Nga Elvis Kotini
Depozita bankare e roli i prerjes emisionare »11
Fotot e zyrave të reja të Bashës, mobiliet e doktorit në magazinë Rama vijon vizitën në SHBA
»2-3
Nëpunësi civil, PD e PS drejt bllokimit politik Dossier nga Albert Kotini
PĂ«rplasjet
Rama nxjerr fotot e Rendit. Tabaku: Ja si e kishte lĂ«nĂ« bashkinĂ« Vijon âluftaâ e fotove mes PD dhe PS pĂ«r fotografitĂ« e ambienteve tĂ« reja tĂ« krerĂ«ve, sapo hynĂ« brenda
»2
Shefqet Isuf Frashëri dhe roli i tij në Kongresin e Manastirit Cili ishte statusi dhe funskioni i delegatit në Kongresin e Manastirit dhe përpjekjet e Esat Toptanit për ta eleminuar fizikisht »16-17
Policia e bashkitë në aksion
Dhjetëra procedime për ndërtimet pa leje. Banka Botërore: Siguri për pronën
»6
02
« POLITIKĂ
E mĂ«rkurĂ« 25 shtator 2013 âą
VIZITA NĂ SHBA, KRYEMINISTRI RAMA TAKIM ME HOMOLOGUN KOSOVAR THAĂI Oli Xhilaga
I
ntegrimi nĂ« Bashkimin Europian dhe aplikimi i projekteve tĂ« pĂ«rbashkĂ«ta mes KosovĂ«s dhe ShqipĂ«risĂ« ishin nĂ« qendĂ«r tĂ« takimit tĂ« zhvilluar nĂ« Nju-Jork mes kryeministrave Rama e Thaçi. 10 ditĂ« pasi zhvilloi vizitĂ«n zyrtare nĂ« KosovĂ«, Kryeministri Edi Rama pati sĂ«rish mundĂ«sinĂ« pĂ«r njĂ« takim me homologun e tij kosovar Hashim Thaçi. Takim qĂ« kĂ«saj here zhvillohet nĂ« SHBA, ku dy kryeministrat marrin pjesĂ« nĂ« sesion e radhĂ«s sĂ« KĂ«shillit tĂ« Sigurimit tĂ« OKB-sĂ«. GjatĂ« ditĂ«s sĂ« djeshme Rama e vijoi axhendĂ«n e tij tĂ« punĂ«s me njĂ« takim me presidentin e AustrisĂ« Heinz Fisher dhe kongresmenin Eliot Engel. QĂ«ndrimi Kryeministrat Rama e Thaçi nĂ« takimin e punĂ«s sĂ« zhvilluar mes tyre diskutuan pĂ«r shumĂ« çështje tĂ« interesit tĂ« pĂ«rbashkĂ«t pĂ«r tĂ« dy vendet, veçanĂ«risht pĂ«r integrimin nĂ« Bashkimin Europian dhe rritjen e numrit tĂ« njohjeve tĂ« KosovĂ«s. GjatĂ« takimit u bisedua gjithashtu edhe pĂ«r projekte me interes reciprok pĂ«r tĂ« dy shtetet. âIshte kĂ«naqĂ«si e posaçme qĂ« u takuam, edhe pse takimet midis nesh janĂ« gjithnjĂ« e mĂ« tĂ« shpeshta. Ishte kĂ«naqĂ«si aq mĂ« tepĂ«r kĂ«tu nĂ« Nju-Jork nĂ« kĂ«tĂ« moment tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m tĂ« vitit politik dhe pa dyshim qĂ« mundĂ«m tĂ« shkĂ«mbejmĂ« pikĂ«pamjet pĂ«r thellimin e njĂ« procesi bashkĂ«punimi qĂ« tanimĂ« ka filluar. NĂ« ndĂ«rkohĂ« shkĂ«mbyem mendime edhe pĂ«r koordinimin e forcave nĂ« funksion tĂ« njohjeve tĂ« reja tĂ« shtetit tĂ« KosovĂ«s, si dhe nĂ« funksion tĂ« partneriteteve ekonomike midis nesh dhe me palĂ« tĂ« tretaâ, - vuri nĂ« dukje Rama. Nga ana e tij kreu i qeverisĂ« sĂ« KosovĂ«s evidentoi faktin se nĂ« takim u diskutua pĂ«r hapat qĂ« do tĂ« ndĂ«rmerren
Integrimi, zhvillimi i vendit si dhe marrĂ«dhĂ«nia me fqinjĂ«t ishin disa nga çështjet e trajtuara nga Kryeministri Edi Rama nĂ« njĂ« intervistĂ« pĂ«r agjencinĂ« e lajmeve greke âANA-MPAâ. Sipas tij, qeveria do tĂ« priret nga parimi qĂ« tĂ« mos ketĂ« asnjĂ« problem me fqinjĂ«t. NdĂ«rkohĂ« ai e ka cilĂ«suar GreqinĂ« si njĂ« partner strategjik. âNĂ« dhjetor tĂ« kĂ«tij viti ShqipĂ«ria do tĂ« marrĂ« statusin e vendit kandidat pĂ«r nĂ« BE dhe mĂ« pas do tĂ« vazhdojĂ« tĂ« hedhĂ« hapat pĂ«r anĂ«tarĂ«simin e plotĂ«. NĂ« kĂ«tĂ« kontekst, njĂ« partner strategjik dhe njĂ« vend fqinj si Greqia mund tĂ« luajĂ« njĂ« rol kyç nĂ« pĂ«rshpejtimin e udhĂ«timit tĂ« ShqipĂ«risĂ« pĂ«r nĂ« destinacionin pĂ«rfundimtar: nĂ« Bashkimin Europianâ, - u shpreh Rama gjatĂ« intervistĂ«s sĂ« tij. NĂ« vlerĂ«simin e RamĂ«s, qeveria e drejtuar prej tij e kon-
NĂ« fokus integrimi dhe bashkĂ«punimi Kreu i ekzekutivit shqiptar bisedĂ« dhe me presidentin Fisher pĂ«r bashkĂ«punimin strategjik mes ShqipĂ«risĂ« dhe KosovĂ«s. âE falĂ«nderova edhe njĂ« herĂ« Kryeministrin Rama pĂ«r mbĂ«shtetjen e fuqishme qĂ« po jep pĂ«r RepublikĂ«n e KosovĂ«s nĂ« procesin e njohjeve nĂ« çdo takim qĂ« ka pasur me lidershipin botĂ«ror kĂ«tu nĂ« Nju-Jork. Ne diskutuam pĂ«r hapat qĂ« do tĂ« ndĂ«rmerren pĂ«r bashkĂ«punimin strategjik mes ShqipĂ«risĂ« dhe KosovĂ«s, pĂ«r paqen dhe stabilitetin nĂ« rajon. Natyrisht, kemi njĂ« axhendĂ« qĂ« lidhet drejtpĂ«rdrejtĂ« edhe me procesin e njohjeve tĂ« pavarĂ«sisĂ« sĂ« KosovĂ«s. PĂ«r kĂ«tĂ« çështje, qĂ« njohjet tĂ« rriten, besoj se angazhimi i ShqipĂ«risĂ« dhe i Kryeministrit Rama do tĂ« vazhdojĂ« tĂ« jetĂ« fuqimisht i pĂ«rkushtuarâ, - nĂ«nvizoi Thaçi. Takimi Axhenda e takimeve tĂ« RamĂ«s vijoi me presidentin e AustrisĂ« Heinz Fisher, me tĂ« cilin diskutoi pĂ«r marrĂ«dhĂ«niet dypalĂ«she dhe ndihmĂ«n e mbĂ«shtetjen qĂ« Austria ka dhĂ«nĂ« deri tani pĂ«r ShqipĂ«rinĂ«. Nga ana e tij presidenti Fisher e siguroi Kryeministrin pĂ«r mbĂ«shtetjen qĂ« Austria do tâi japĂ« ShqipĂ«risĂ« nĂ« dhjetor pĂ«r marrjen e statusit tĂ« vendit kandidat nĂ« BE. MarrĂ«dhĂ«niet e mira tregtare dhe tĂ« sipĂ«rmarrjes mes dy vendeve ishin njĂ« tjetĂ«r pikĂ« e rĂ«ndĂ«sishme e takimit. Kryeministri Rama e siguroi presidentin Fisher pĂ«r klimĂ«n pozitive tĂ« biznesit nĂ« ShqipĂ«ri dhe ftoi sipĂ«rmarrĂ«sit austriakĂ« tĂ« investojnĂ« nĂ« vendin tonĂ«. Po dje Rama zhvilloi njĂ« takim miqĂ«sor me kongresmenin Eliot Engel, i cili e pĂ«rgĂ«zoi atĂ« pĂ«r fitoren e thellĂ« nĂ« zgjedhjet e 23 qershorit.
Reagimi i deputetes së PD
Tabaku: Rama bastisi jo vetëm Bashkinë por edhe sheshet e Tiranës
Rama nĂ« âIniciativa globale Klintonâ Kryeministri Edi Rama ishte i ftuar dje nĂ« hapjen e konferencĂ«s sĂ« organizuar nga âIniciativa globale Klintonâ, qĂ« mbahet kĂ«to ditĂ« nĂ« Nju-Jork. GjatĂ« fjalĂ«s pĂ«rshĂ«ndetĂ«se ish-presidenti Klinton e vuri theksin tek ato iniciativa qĂ« synojnĂ« tĂ« rritin pjesĂ«marrjen e gruas nĂ« politikĂ«, qĂ« respektojnĂ« tĂ« drejtat e njeriut, por edhe te disa projekte qĂ« synojnĂ«
INTERVISTA PĂR AGJENCINĂ GREKE
Rama: Greqia aleat strategjik dhe vend mik
sideron GreqinĂ« njĂ« vend mik, ku punojnĂ« njĂ« numĂ«r i madh shqiptarĂ«sh qĂ« nga viti 1990. âAleanca pĂ«r ShqipĂ«rinĂ« Eu-
ropiane ka njĂ« program politik proeuropian dhe jo nacionalist. ShqiptarĂ«t mĂ« 23 qershor votuan kundĂ«r retorikave nacionaliste. Ne duam tĂ« shohim pĂ«rpara dhe ta lĂ«vizim gjeneratĂ«n e ardhshme drejt BE-sĂ«â, - u shpreh Rama, duke ripĂ«rsĂ«ritur se politika e jashtme e qeverisĂ« sĂ« tij mbĂ«shtetet nĂ« parimin âzero probleme me fqinjĂ«tâ. Ndalur nĂ« lĂ«nien jashtĂ« qeverisĂ« tĂ« PBDNJ-sĂ« Rama shprehu besimin se âkreu i saj, Vangjel Dule, me pjekurinĂ« dhe pĂ«rvojĂ«n e tij do tĂ« kontribuojĂ« nĂ« menaxhimin e punĂ«s sĂ« Kuvendit nĂ« postin e zĂ«vendĂ«skryetarit tĂ« tijâ.
të promovojnë energjinë e rinovueshme dhe mbrojtjen e mjedisit. Në përfundim të takimit Kryeministri Rama pati mundësi të zhvillojë edhe një takim të shkurtër me Presidentin Klinton dhe Kryeministrin Thaçi, gjatë të cilit Rama e falënderoi presidentin Klinton për të gjithë mbështetjen dhe ndihmën që ai ka dhënë për shqiptarët gjatë presidencës së tij.
Nga Kryeministria denoncimi i gjendjes sĂ« godinave ministrore Ă«shtĂ« ndalur nĂ« MinistrinĂ« e Brendshme. KĂ«shtu, Kryeministri Edi Rama pas fotove tĂ« ambienteve tĂ« KryeministrisĂ«, qĂ« ngjallĂ«n mjaft debate ditĂ«t e fundit, dje ka zgjedhur tâu paraqesĂ« ndjekĂ«sve tĂ« tij nĂ« âFacebookâ ambientet e MinistrisĂ« sĂ« Brendshme. NĂ« njĂ« koment tĂ« shkurtĂ«r mbi foto Rama shkruante: âKa edhe mĂ« keq se çâĂ«shtĂ« katandisur Kryeministria. Mjafton tĂ« shohĂ«sh, pĂ«r shembull, mjediset e ministrisĂ« qĂ« supozohet tĂ« jetĂ« shĂ«mbĂ«lltyra e rregullit, disiplinĂ«s, pastĂ«rtisĂ«â. Komentin e tij kreu i qeverisĂ« e shoqĂ«roi me fotot pĂ«rkatĂ«se nga ambientet e kĂ«saj ministrie. Albumi me pamjet e MinistrisĂ« sĂ« Brendshme pĂ«rmbante 30 foto. KanĂ« nisur prej ditĂ«sh
Deputetja e PartisĂ« Demokratike, Jorida Tabaku ka publikuar dje disa foto tĂ« gjendjes sĂ« sheshit SkĂ«nderbej, dhe prapa Pallatit tĂ« KulturĂ«s, para ardhjes sĂ« Lulzim BashĂ«s nĂ« krye tĂ« kĂ«tij institucioni. Sipas Tabakut, dhe institucioni i BashkisĂ« ka qenĂ« i bastisur nga administrata e RamĂ«s âNuk kam dashur tĂ« pĂ«rfshihem ne diskutimet e fundit dhe tĂ« tregoja e nxirrja foto se si e gjetĂ«m tĂ« bastisur BashkinĂ« e TiranĂ«s, as se si i refuzuam ofertat e çdo televizioni pĂ«r tĂ« xhiruar ambjentet e brendshme tĂ« Bashkise, por dua vetĂ«m tĂ« ndaj me ju atĂ« qĂ« me tĂ« vertete ishte fytyra publike e qytetit dy prej shesheve kryesore tĂ« tij! SI e gjetĂ«m Sheshin Skenderbej dhe Sheshin mbas Pallatit te Kultures dhe si u shndĂ«rruan nĂ« vetĂ«m 6 muaj! KĂ«tĂ« presim dhe nga qeveria e re, jo fasada, jo zyra, jo veprime por aksione! TĂ« bĂ«jnĂ« atĂ« pĂ«r tĂ« cilĂ«n u votuan dhe tĂ« fillojne tĂ« mbajne premtimet!â ka theksuar Tabaku, nĂ« faqen e saj nĂ« Facebook
PAS KRYEMINISTRISĂ RADHA E RENDIT
Kreu i qeverisë publikon fotot e kësaj godine
polemikat në rrjetet sociale për disa fotografi të godinës së Kryeministrisë, që u postuan nga shefi i qeverisë Edi Rama.
NĂ«se nuk rregullon dot shtĂ«pinĂ« tĂ«nde, nuk mund tĂ« rregullosh shtĂ«pinĂ« e shqiptarĂ«ve. Kjo vlen pĂ«r kryeministrin e larguar Sali Berisha, qĂ« e ka lĂ«nĂ« KryeministrinĂ« nĂ« njĂ« gjendje tĂ« mjeruar. Kryeministri i ri, Edi Rama, postoi njĂ« sĂ«rĂ« fotosh nĂ« rrjetin social âFacebookâ pĂ«r ambientet e brendshme dhe tĂ« jashtme tĂ« KryeministrisĂ« me titullin: âKryeministria siç nuk e keni parĂ«â. Komentet u pasuan me reagimet zyrtare tĂ« PartisĂ« Demokratike, e cila mohoi vĂ«rtetĂ«sinĂ« e gjendjes qĂ« paraqesin fotot mbi godinĂ«n e KryeministrisĂ«.
POLITIKà ⹠E mërkurë 25 shtator 2013
Sotiraq Stratobërdha kandidatura e PD-së për Bashkinë e Korçës Partia Demokratike përzgjodhi dje Sotiraq Stratobërdhan për të kandiduar për kreun e Bashkisë së Korçës. Nëpërmjet një njoftimi për shty, selia blu bëri me dje për përcaktimin e Stratobërdhas i cili do të garoj kundër
zëvendëskryetarit të Bashkisë së Korçës, Sotiraq Fillo. Ndryshe nga zgjedhjet e shkuara, Sotiraq Stratobërdha është propozuar nga shoqëria civile dhe jo nga anëtarët e PD-së. pavarësisht se kandidati për kryetar të Bashkisë së Korçës ka qenë deputet i Kuvendit të Shqipërisë përgjatë legjislaturës së parë
SHKAKU I KONFLIKTIT NDRYSHIMET NĂ STATUSIN E NĂPUNĂSIT CIVIL
PD dhe PS drejt bllokimit politik PS-së i mungon një votë, PD kërcënon me bllokim të votimit
84
S
ituata politike nĂ« vend po merr njĂ« kthesĂ« bllokimi nga mosmarrĂ«veshjet ndĂ«rmjet PS-sĂ« dhe PD-sĂ«. Partia Demokratike kĂ«rcĂ«noi dje pĂ«r bllokim nga ana e saj pĂ«r ndryshimet qĂ« po parashikon mazhoraca nĂ« ligjin e nĂ«punĂ«sit civil. NĂ«pĂ«rmjet njĂ« deklarate pĂ«r mediet demokrati Eduard Halimi pohoi se PD-ja do tĂ« bĂ«jĂ« gjithçka pĂ«r tĂ« parandaluar kĂ«to ndryshime nĂ« ligjin âPĂ«r statusin e nĂ«punĂ«sit civilâ, duke akuzuar mazhorancĂ«n se po synon qĂ« tĂ« ndryshojĂ« njĂ« ligj qĂ« kĂ«rkoi shumĂ« kohĂ« qĂ« tĂ« miratohej nĂ« Kuvend, pĂ«r shkak se mungonte vullneti politik nga ana e PartisĂ« Socialiste. Ndryshimet qĂ« kĂ«rkon tĂ« bĂ«jĂ« mazhoranca nĂ« kĂ«tĂ« ligj mund tĂ« sjellin njĂ« bllokim tjetĂ«r nĂ« Kuvendin e ShqipĂ«risĂ«. Kjo pasi ligji i miratuar nĂ« seancĂ«n e jashtĂ«zakonshme nĂ« maj do tĂ« hyj nĂ« fuqi mĂ« 1 tetor, pas pak ditĂ«sh, dhe pĂ«r ta ndryshuar atĂ« duhet njĂ« ose disa amendamente nĂ« ligj, gjĂ« e cila do tĂ« kĂ«rkonte sĂ«rish njĂ« shumicĂ« tĂ« cilĂ«suar votash. Situata Edhe pse e majta shqiptare mori njĂ« rezultat tepĂ«r tĂ« mirĂ« nĂ« zgjedhjet e pĂ«rgjithshme parlamentare tĂ« 23 qershorit, ajo sĂ«rish nuk i ka 84 vota pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« ndryshime apo miratime nĂ« ligje qĂ« kĂ«rkojnĂ« shumicĂ« tĂ« cilĂ«suar. Mazhoracna e majtĂ« arriti tĂ« merrte nĂ« zgjedhjeve 83 mandate, duke bĂ«rĂ« qĂ« ajo tĂ« mos ketĂ« shumicĂ«n absolute nĂ« Kuvend. Mungesa e kĂ«saj vote mund tĂ« shkaktojĂ« njĂ« bllokim nĂ« punĂ«n e Kuvendit, pavarĂ«sisht se PD-ja nga ana e saj Ă«shtĂ« shprehur pro çdo ligji qĂ« pĂ«rshpejton hapat e vendit drejt Bashkimit Europian. Por nga e saj e tĂ«rĂ« opozita shprehet kundĂ«r ndryshimit tĂ« draftit tĂ« miratuar nĂ« maj, duke shprehur se ai Ă«shtĂ« konform tĂ« gjitha kĂ«rkesave tĂ« Bashkimit Europian dhe pĂ«r kĂ«tĂ« nuk ka nevojĂ« qĂ« ky draft tĂ« ndryshohet. Por situata bĂ«het edhe mĂ« kaotike pĂ«r faktin se PS-ja dhe LSI-ja do tĂ« kĂ«rkojnĂ« tĂ« bĂ«jnĂ« kĂ«to ndryshime pasi atyre do tâu duhet qĂ« tĂ« marrin njĂ« votĂ« hua nga opozita. Duke marrĂ« pasash rrjedhjen e votave qĂ« pati opozita gjatĂ« miratimit tĂ« Ilir MetĂ«s nĂ« krye tĂ« Kuvendit, mund tĂ« mendohet se mazhoranca e ka gjetur qĂ« tani votĂ«n e saj tĂ« 84-t dhe se tek opozita ka nisur pĂ«rçarja e deputetĂ«ve. Kjo gjĂ« bĂ«het edhe mĂ« kaotike,
VOTA
Mazhoranca ka nevojĂ« pĂ«r 84 vota pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« ndryshimet nĂ« ligjin âPĂ«r statusin e nĂ«punĂ«sit civilâ, gjĂ« qĂ« nuk e ka. Pas zgjedhjeve tĂ« 23 qershorit koalicioni i majtĂ« arriti tĂ« merrte 83 mandate deputetĂ«sh, njĂ« mĂ« pak se çâduhet pĂ«r tĂ« miratuar ligje qĂ« kĂ«rkojnĂ« shumicĂ« tĂ« cilĂ«suar.
1
MANDAT pasi në gjirin e opozitës ka deputetë që para një viti ishin pjesë e opozitës socialiste, si Nard Ndoka apo Agron Duka, i cili ka qenë deputet i PS-së për disa legjislatura dhe tani është deputet nën siglën e PR-së. Deklarata Deputeti i PD-së Eduard
Halimi u shpreh dje kundĂ«r ndryshimeve qĂ« parashikon tĂ« bĂ«jĂ« Kryeministri nĂ« ligjin âPĂ«r statusin e nĂ«punĂ«sit civilâ. âPartia Demokratike i bĂ«n thirrje publike RamĂ«s: larg duart nga 3 ligjet! Mos e nĂ«pĂ«rkĂ«mb konsensusin e arritur. Mos vazhdo rrugĂ«n e konfliktit politik! Mos shkel-
mo Ă«ndrrĂ«n e shqiptarĂ«ve pĂ«r mirĂ«qenie dhe integrim! Opozita do tâi mbrojĂ« me forcĂ« arritjet e kompromisit, do tâi shĂ«rbejĂ« deri nĂ« fund integrimit, shtetit ligjor dhe mirĂ«qenies sĂ« shqiptarĂ«veâ, - pohoi Halimi duke kĂ«rcĂ«nuar mazhorancĂ«n pĂ«r njĂ« bojkot tĂ« mundshĂ«m tĂ« opozitĂ«s nĂ« Kuvend.
Partia Demokratike arriti qĂ« nĂ«pĂ«rmjet hetimit tĂ« bĂ«rĂ« nga KQZ-ja tĂ« fitonte njĂ« mandat mĂ« shumĂ« nga zgjedhjet e 23 qershorit, duke i hequr mandatin âe artĂ«â sĂ« majtĂ«s. KĂ«sisoj, opozita parlamentare arriti tĂ« merrte 57 mandate deputetĂ«sh, aq sa pĂ«r tâi hequr mazhorancĂ«n absolute sĂ« majtĂ«s.
SEANCĂ PLENARE TĂ ENJTEN, NGRIHEN KOMISIONET PARLAMENTARE
Ligjet e BerishĂ«s nĂ« dorĂ« tĂ« RamĂ«s Meta: Draftet e pavotuara pas konsultimit me qeverinĂ« Kuvendi do tĂ« mblidhet tĂ« enjten pĂ«r tĂ« konfirmuar pĂ«rbĂ«rjen 8 komisioneve tĂ« pĂ«rhershme, tĂ« ByrosĂ« dhe delegacioneve nĂ« organizmat ndĂ«rkombĂ«tarĂ«. Por Konferenca e KryetarĂ«ve, e mbledhur kĂ«tĂ« tĂ« martĂ« nga Ilir Meta, pĂ«r mĂ« shumĂ« se njĂ« orĂ« nuk ka pĂ«rcaktuar se me cilat ligje kĂ«to komisione do tĂ« nisin punĂ«n. Qeveria e shkuar âBerishaâ ka lĂ«nĂ« gati pĂ«r legjislativin mbi 16 projektligje, po ashtu dhe kabineti âRamaâ ka miratuar disa tĂ« tjerĂ«. Por sipas âkryetarit tĂ« âkuvendit, Meta, kalendari i punimeve do tĂ« koordinohet me KĂ«shillin e ri tĂ« Ministrave. ââDo tĂ« veprohet nĂ« pĂ«rputhje me Rregulloren e Kuvendit dhe me kompetencat qĂ« na jep kjo Rregullore me transparencĂ« tĂ« plotĂ«,
natyrisht edhe nĂ« bashkĂ«punim me KĂ«shillin e Ministrave pĂ«r sa i takon rendit tĂ« ditĂ«s tĂ« seancĂ«s plenare. Por sikurse jua thashĂ«, nĂ« radhĂ« tĂ« parĂ« na duhet tĂ« pĂ«rfundojmĂ« miratimin e tĂ« gjitha kĂ«tyre projektvendimeve qĂ« kemi diskutuar sot, nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« tĂ« kompletohen tĂ« gjitha institucionet qĂ« drejtojnĂ« Kuvendin dhe komisionet e tij, qĂ« Kuvendi tĂ« fillojĂ« punĂ« me kapacitet tĂ« plotĂ« 100% nĂ« drejtim tĂ« pĂ«rmbushjes sĂ« atyre objektivave pĂ«r tĂ« cilĂ«t funksionon ky Kuvend dhe janĂ« betuar forcat politike qĂ« pĂ«rfaqĂ«sohenâ, - tha Ilir Meta. Meta sqaroi se pavarĂ«sisht diferencĂ«s nĂ« numra komisionet do tĂ« ruajnĂ« balancĂ«n politike. âKa qenĂ« njĂ« takim qĂ« Ă«shtĂ« bazuar nĂ« vullnetin e kri-
jimit të hapësirave maksimale për të gjitha këto e në veçanti për opozitën, gjë që reflektohet në konsensusin që është dhënë nga ana e mazhorancës me kohë, që pavarësisht raporteve elektorale të shprehura edhe
03
së Korçës u caktuan që të zhvillohen në datën 3 nëntor dhe një dit më pas PD publikoi kandidaturën e saj për këtë post. Zgjedhjet për këtë njësi vendore janë një test kyç për forcat politike pasi PD-ja kërkon që të marr drejtimin e një Bashkie që prej shuam vitesh qeveriset nga e socialistët për të dëshmuar riforëcimin e saj, ndërsa e majta kërkon që të vijon me ritmin e fitoreve të zgjedhjeve.
nĂ«n siglĂ«n e PD-sĂ«, ai Ă«shtĂ« shkĂ«putur nga jeta politike [pas vitit 1996. Sipas njoftimit tĂ« PD-sĂ« thuhet se: âKandidatura e tij u propozua nga shoqĂ«ria civile dhe qytetaria korçare dhe u mbĂ«shtet fuqishĂ«m nga tĂ« gjitha strukturat e PartisĂ« Demokratike Dega Korçë dhe aleatĂ«t e sajâ. Zgjedhjet pĂ«r kryetar tĂ« BashkisĂ«
Ervin Koçi
»
nĂ« parlament, ku mazhoranca aktuale Ă«shtĂ« ndjeshĂ«m mĂ« e madhe se mazhoranca e mĂ«parshme, lidhur me drejtimin e komisioneve tĂ« pĂ«rhershme do tĂ« ruhet raporti i mĂ«parshĂ«mâ, theksoi Meta.
ANKANDI Rekordi i ri
Bonot e thesarit 12-mujore arrijnë 4.04% Vijon rënia e interesave të bonove të thesarit. Në ankandin e djeshëm pranë Bankës së Shqipërisë, bonot me maturim 12-mujor kapën normën mesatare të ponderuar të interesit prej 4.04%, duke thyer sërish rekordin e ankandit të dy javëve më parë, me interes 4.31%. Nga 9 miliardë lekë që ishte shuma e shpallur nga qeveria për dy ankandet e datës 24 shtator, vlera totale e ofertave ishte afro 16 miliardë lekë. Ekspertët e financave shprehen se kërkesa e lartë e tregut financiar për këto instrumente ka shënuar një rënie të vijueshme të interesave, në mungesë të alternativave të tjera të investimit. Në mungesë të kreditimit, bankat dhe institucionet financiare kanë ndjekur rrugën e investimit masiv të kursimeve të tyre në titujt e borxhit publik. Përfitues kryesor mbetet qeveria që financon deficitin dhe borxhin me interesa më të ulëta për të. Përfitime ka edhe për kredimarrësit ekzistues në lekë, që e kanë interesin e kredisë të ndërtuar mbi bazën e interesit të bonove. Por, sigurisht që kjo kosto rëndon mbi fitimet e bankave që paguajnë interesave me të larta për depozitat e tyre, në një kohë kur interest për bonot vijojnë të tkurrin marzhet e fitimit. Aktualisht pjesa më e madhe e bankave të sistemit paguajnë për depozitat 12-mujore interesa më të larta se kthimi nga investimi në bono në ankandet e fundit. Nëse kreditimi nuk gjallërohet, përveç kostos së pashmangshume në përfitueshmëri, e vetmja zgjidhje do të jetë ulja në vlera minimale e interesave të depozitave bankare. Që nga fillimi i vitit interesi i bonove 12-mujore ka rënë me një të tretën e vlerës nominale.
04
« SOCIALE
E mĂ«rkurĂ« 25 shtator 2013 âą
JA SI DO TĂ PROCEDOHET PĂR REGJISTRIMIN E LOTARISĂ ON-LINE
Lotaria amerikane, nisin aplikimet më 1 tetor 2013 Erta Bode
A
plikimet pĂ«r lotarinĂ« amerikane fillojnĂ« mĂ« datĂ«n 1 tetor 2013 nĂ« orĂ«n 12:00 dhe pĂ«rfundojnĂ« mĂ« datĂ«n 2 nĂ«ntor tĂ« viti 2013. Ambasada amerikane nĂ« vendin tonĂ« ka bĂ«rĂ« me dije kĂ«tĂ« informacion pĂ«r tĂ« gjithĂ« tĂ« interesuarit pĂ«r kĂ«tĂ« lotari. Ky aplikim bĂ«het pĂ«r vitin 2015, çka nĂ«nkupton se procedurat e kĂ«saj lotarie zgjasin. Programi i Vizave Emigruese tĂ« ShumĂ«llojshmĂ«risĂ«, i autorizuar nga Kongresi, administrohet nga Departamenti i Shtetit nĂ« bazĂ« vjetore. Seksioni 203(c) i Aktit tĂ« Emigracionit dhe KombĂ«sisĂ« (INA) mundĂ«son viza pĂ«r njĂ« grup emigrantĂ«sh tĂ« njohur si âemigrantĂ« tĂ« shumĂ«llojshmĂ«risĂ«â prej vendeve me shkallĂ« historikisht tĂ« ulĂ«t emigrimi nĂ« Shtetet e Bashkuara. PĂ«r vitin fiskal 2015 do tĂ« jenĂ« nĂ« dispozicion 50 mijĂ« viza emigrantĂ«sh tĂ« shumĂ«llojshmĂ«risĂ« (DV). Regjistrimi pĂ«r Programin e LotarisĂ« Ă«shtĂ« falas, ndĂ«rkohĂ« njĂ« kompjuter pĂ«rzgjedh rastĂ«sisht aplikuesit pĂ«r vizĂ«n e lotarisĂ«. Vizat e lotarisĂ« shpĂ«rndahen mes 6 rajoneve gjeografike dhe asnjĂ« vend i veçanta nuk mund tĂ« pĂ«rfitojĂ« mĂ« shumĂ« se 7% tĂ« lotarive (DV-ve) tĂ« disponueshme pĂ«r çdo vit. E reja e kĂ«tij viti qĂ«ndron nĂ« ligjshmĂ«rinĂ« e aplikuesve pĂ«r kĂ«tĂ« lotari. KĂ«tĂ« vit janĂ« mbyllur aplikimet pĂ«r shtetin e NigerisĂ«, pasi gjatĂ« kĂ«tij 5-vjeçari Nigeria e ka plotĂ«suar numrin e emigrantĂ«ve qĂ« ka dĂ«rguar, pĂ«rkatĂ«sisht 50 mijĂ« tĂ« tillĂ«. PĂ«r lotarinĂ« DV-2015 vendasit e shteteve tĂ« mĂ«poshtme nuk janĂ« tĂ« ligjshĂ«m pĂ«r tĂ« aplikuar, pasi kĂ«to shtete kanĂ« dĂ«rguar nĂ« total mĂ« shumĂ« se 50 mijĂ« emigrantĂ« nĂ« SHBA nĂ« pesĂ«
Kujdes nga mashtrimet, mund të jeni viktimë
vitet e shkuara: Bangladesh, Brazil, Kanada, Kinë (të lindurit në kontinent), Kolumbi, Republika Domenikane, Ekuador, San-Salvador, Haiti, India, Xhamajka, Meksikë, Pakistan, Peru, Filipine, Koreja e Jugut, Mbretëria e Bashkuar (me përjashtim të Irlandës së Veriut) territoret e varura prej saj dhe Vietnam. Personat e lindur në Hong-Kong SAR, Makau SAR dhe Tajvan janë të ligjshëm. Ligjshmëria Nëse nuk keni lindur në një vend të pranueshëm për të aplikuar për lotarinë, ka dy mënyra me anë të të cilave ju mund të kualifikoheni.
MĂ«nyra e parĂ« Ă«shtĂ« vendlindja e bashkĂ«shortit ose bashkĂ«shortes. NĂ«se Ă«shtĂ« vend i pranueshĂ«m, ju mund tĂ« deklaroni vendlindjen e tij ose tĂ« saj nĂ« regjistrim, me kushtin qĂ« ju dhe bashkĂ«shorti ose bashkĂ«shortja jeni listuar nĂ« aplikimin e pĂ«rzgjedhur, do tâju lĂ«shohet viza dhe do tĂ« hyni nĂ« SHBA nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ«. NĂ«se keni lindur nĂ« njĂ« shtet jo tĂ« pranueshĂ«m pĂ«r tĂ« aplikuar pĂ«r lotarinĂ«, por asnjĂ«ri nga prindĂ«rit tuaj sâka lindur apo sâka banuar atje nĂ« kohĂ«n kur ju keni lindur, mund tĂ« deklaroni si vendlindje njĂ« nga vendlindjet e prindĂ«rve tuaj, nĂ«se ky vend
NjĂ« kujdes tĂ« veçantĂ« ambasada amerikane nĂ« TiranĂ« u kushton mashtrimeve me kĂ«tĂ« proces. NĂ« faqen zyrtare tĂ« saj qytetarĂ«ve u bĂ«het e qartĂ« se, nĂ«se kanĂ« marrĂ« njĂ« postĂ« elektronike (imeil) qĂ« njofton se aplikimi pĂ«r programin e lotarisĂ« amerikane ishte fitues dhe pĂ«r tĂ« vazhduar duhet njĂ« shumĂ« tĂ« hollash nĂ« emĂ«r tĂ« njĂ« personi, atĂ«herĂ« ju jeni viktimĂ« e njĂ« mashtrimi. Ambasada risjell pĂ«rvojĂ«n e viteve tĂ« shkuara, kur aplikuesut fitues njoftoheshin nga Departamenti i Shtetit, Qendra Konsullore nĂ« Kentucky (QKK) me anĂ« tĂ« postĂ«s, jo me imeil, dhe tĂ« pĂ«rzgjedhurve u jepeshin udhĂ«zimet se si tĂ« vazhdonin nĂ« hapat e mĂ«tejshĂ«m tĂ« procesit. Qendra Konsullore nĂ« Kentucky nuk u kĂ«rkon fituesve para pĂ«r vijimĂ«sinĂ« e procesit. PĂ«r ata qĂ« kanĂ« aplikuar njoftimi pĂ«rzgjedhĂ«s do tĂ« kryhet nga kjo qendĂ«r, e cila do tĂ« jetĂ« nĂ« pĂ«rdorim qĂ« nga 1 maji i vitit 2014 nĂ« faqen e Internetit tĂ« Departamentit Amerikan tĂ« Shtetit, ByrosĂ« sĂ« ĂĂ«shtjeve Konsullore, dhe kjo Ă«shtĂ« e vetmja mĂ«nyrĂ« qĂ« merret njoftimi i statusit tĂ« aplikimit. Ambasada amerikane kĂ«shillon gjithashtu qĂ«, nĂ«se aplikuesit kanĂ« marrĂ« njĂ« imeil mashtrues, ta dĂ«rgojnĂ« atĂ« nĂ« adresĂ«n elektronike tĂ« ambasadĂ«s amerikane: TiranaUSConsulate@state.gov. Ă«shtĂ« vend i kualifikueshĂ«m pĂ«r programin e DV-2015. NĂ« qoftĂ« se nuk mund tĂ« plotĂ«soni asnjĂ«rĂ«n prej kĂ«tyre kĂ«rkesave, ju nuk duhet tĂ« aplikoni nĂ« kĂ«tĂ« lotari, sepse jeni tĂ« djegur automatikisht. Ambasada amerikane kĂ«shillon qĂ« tĂ« mos zgjidhni javĂ«n e fundit pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« aplikime, pasi hapen shumĂ« rrjete false.
Kule: Riakreditimi i domosdoshĂ«m dhe nga ekspertĂ« tĂ« huaj Riakreditimi i universiteteve si tĂ« sektorit privat, ashtu dhe atij shtetĂ«ror Ă«shtĂ« mĂ« se i domosdoshĂ«m - ky Ă«shtĂ« qĂ«ndrimi qĂ« ka mbajtur rektori i Universitetit tĂ« TiranĂ«s Dhori Kule ndaj burimeve zyrtare se Ministria e Arsimit po kĂ«rkon riakreditimin e degĂ«ve. Ky rivlerĂ«sim, sipas Kules, duhet tĂ« bĂ«het sa mĂ« parĂ«, madje edhe nga ekspertĂ« tĂ« huaj, pasi nĂ« vendin tonĂ« nuk ka specialistĂ« tĂ« aftĂ« pĂ«r kĂ«tĂ«. âNevoja pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« akreditiminin e institucioneve tĂ« arsimit tĂ« lartĂ« publik dhe jopublik me agjenci tĂ« specializuara ndĂ«rkombĂ«tare tashmĂ« Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« akute. Universiteti i TiranĂ«s vazhdimisht e ka kĂ«rkuar njĂ« gjĂ« tĂ« tillĂ« dhe do tĂ« ishte e vetmja mĂ«nyrĂ« qĂ« standardet cilĂ«sorĂ« tĂ« promovuara nga subjekte individuale tĂ« testohen e vlerĂ«sohen nga agjenci tĂ« specializuara nĂ« botĂ«â, â shpjegon Kule. Rektori thotĂ« se Agjencia Publike e akreditimit tĂ« institucioneve tĂ« arsimit tĂ« lartĂ« nuk mund ta bĂ«jĂ« kĂ«tĂ« vlerĂ«sim, pasi nĂ« ShqipĂ«ri nuk ka ekspertĂ« tĂ« kĂ«saj fushe tĂ« specializuar pĂ«r akreditimet. âPa i bĂ«rĂ« komente agjencisĂ« sonĂ« publike qĂ« ka parashikuar ligji, unĂ« kam bindje dhe ata vetĂ« e ndiejnĂ« nevojĂ«n pĂ«r tĂ« pasur njĂ« organizĂ«m mĂ« tĂ« specializuar. Nuk ka agjenci dhe institucione struktura tĂ« specializuara nĂ« kĂ«tĂ« fushĂ« nĂ« ShqipĂ«ri. Me kĂ«tĂ« rast mĂ«sojmĂ« edhe ekspertĂ«t tanĂ«â, - tha Dhori Kule. Pas akreditimit pritet dhe renditja e universiteteve nga mĂ« i miri tek ai me nivel tĂ« dobĂ«t.
MASH nxjerr listat e vendeve bosh nĂ« universitete MesnatĂ«n e sĂ« hĂ«nĂ«s Ă«shtĂ« mbyllur regjistrimi i fituesve tĂ« fazĂ«s sĂ« parĂ« nĂ« universitetet publike tĂ« vendit. TĂ« gjithĂ« maturantĂ«t fitues qĂ« nuk bĂ«nĂ« regjistrimin paraprak, i cili ishte on-line, kanĂ« hapur vendet bosh pĂ«r pjesĂ«n tjetĂ«r tĂ« maturantĂ«ve. Ministria e Arsimit dhe Sportit si dhe Agjencia KombĂ«tare e Provimeve nxorĂ«n kuotat e mbetura bosh nĂ« universitetet publike. Sipas specialistĂ«ve, fituesit qĂ« kanĂ« preferuar tĂ« vijojnĂ« garĂ«n pĂ«r preferencat mĂ« sipĂ«r preferencĂ«s qĂ« Ă«shtĂ« shpallur fitues dhe kanĂ« zgjedhur opsionin âvazhdoj konkurrimin pĂ«r njĂ« preferencĂ« mĂ« tĂ« lartĂ«â nuk e humbasin preferencĂ«n e fituar, nĂ« rast se sistemi nuk i gjen fitues nĂ« preferencat mĂ« sipĂ«r. NĂ« rast se sistemi i nxjerr fitues nĂ« njĂ« nga preferencat mĂ« sipĂ«r asaj, ata shpallen fitues nĂ« kĂ«tĂ« preferencĂ« dhe humbasin preferencĂ«n e mĂ«parshme. NdĂ«rkohĂ« ata fitues qĂ« deri mesnatĂ«n e sĂ« hĂ«nĂ«s nuk janĂ« regjistruar nĂ« degĂ«n ku janĂ« shpallur fitues humbasin tĂ« drejtĂ«n e vazhdimit tĂ« studimeve. Duke pasur parasysh edhe vitet e mĂ«parshme, numri i studentĂ«ve qĂ« nuk regjistrohen nĂ« degĂ«t ku janĂ« shpallur fitues shkon nĂ« rreth 4 mijĂ«. NjĂ« pjesĂ« e madhe e tyre janĂ« ata tĂ« rinj qĂ« kanĂ« preferuar tĂ« studiojnĂ« nĂ« universitetet perĂ«ndimore, por qĂ« kanĂ« plotĂ«suar pĂ«r procedurĂ« formularin A-2. PĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« rishpĂ«rndarjen e kuotave tĂ« parealizuara do tĂ« publikohet formulari A-3. Ky formular pĂ«rfshin programet e studimit tĂ« ofruara nga institucionet publike tĂ« arsimit tĂ« lartĂ« me kuotat respektive tĂ« shpĂ«rndara nga Ministria e Arsimit. KanĂ« tĂ« drejtĂ« tĂ« plotĂ«sojnĂ« formularin A-3 tĂ« gjithĂ« kandidatĂ«t qĂ« kanĂ« marrĂ« pjesĂ« dhe kanĂ« rezultuar fitues nĂ« provimet e MaturĂ«s ShtetĂ«rore, sesioni i parĂ«, por nuk kanĂ« plotĂ«suar formularin A-2. Gjithashtu e drejta u jepet edhe kandidatĂ«ve qĂ« kanĂ« marrĂ« pjesĂ« dhe kanĂ« rezultuar fitues nĂ« provimet e MaturĂ«s ShtetĂ«rore nĂ« sesionin e vjeshtĂ«s 2013. MAS ka menduar tâu japĂ« tĂ« drejtĂ«n pĂ«r tĂ« aplikuar nĂ« A-3 edhe kandidatĂ«ve qĂ« kanĂ« plotĂ«suar formularin A-1Z nĂ« sesionin e dytĂ« (tĂ« vjeshtĂ«s) dhe rezultojnĂ« kalues nĂ« provimet me zgjedhje.
BEQJA: QSUT NĂ BORXH TĂ MADH, MUNGESĂ BARNASH Ministri i ShĂ«ndetĂ«sisĂ«, Ilir Beqja, deklaroi ditĂ«n e djeshme se QSUT-ja ka njĂ« borxh tĂ« madh prej 22 milionĂ« dollarĂ«sh. E gjitha kjo si pasojĂ« e qeverisjes sĂ« shkuar, çâka ka sjellĂ« njĂ« mungesĂ« tĂ« theksuar barnash, sidomos gjatĂ« vitit tĂ« fundit. Ministri u zotua se do tâi jepet zgjidhje edhe mungesĂ«s sĂ« medikamenteve, pavarĂ«sisht gjendjes financiare tĂ« vĂ«shtirĂ« nĂ« tĂ« cilĂ«n ndodhet QSUT-ja. Ai e shikon si njĂ« gjendje alarmante, pĂ«r tĂ« cilĂ«n duhet krijuar njĂ« zgjidhje e menjĂ«hershme, por qĂ« nuk Ă«shtĂ« e lehtĂ« tĂ« zgjidhet pas gjendjes financiare tĂ« kĂ«saj qendre. âPo punojmĂ« intensivisht pĂ«r tĂ« mundĂ«suar furnizimin e domosdoshĂ«m me barna nĂ« tĂ« gjitha shĂ«rbimet bazĂ« tĂ« QSUTsĂ«, e cila Ă«shtĂ« nĂ« gjendje tĂ« vĂ«shtirĂ«, ka borxh 22 milionĂ« dollarĂ«. Ne kemi njĂ« plan pĂ«r tĂ« shlyer detyrimet e QSUT-sĂ«â, - tha Beqja. NdĂ«rkohĂ« ai nuk bĂ«n me dije asnjĂ« detaj tĂ« kĂ«tij plani pĂ«rveç zotimit tĂ« tij si ministĂ«r pĂ«r tĂ« nxjerrĂ« nga kjo gjendje qendrĂ«n spitalore mĂ« tĂ« madhe nĂ« vend. GjatĂ« gjithĂ« kĂ«tij viti kjo qendĂ«r Ă«shtĂ« ndeshur me njĂ« mungesĂ« tĂ« theksuar medikamentesh, deri nĂ« ato qĂ« janĂ« mĂ« elementaret, si serumet etj. PĂ«r pasojĂ« kanĂ« qenĂ« pacientĂ«t ata qĂ« kanĂ« siguruar nga xhepat e tyre nĂ« farmaci çdo medikament qĂ« i ka munguar kĂ«saj qendre, qĂ« nga ish-ministri Halim Kosova Ă«shtĂ« justifikuar si bllokim tenderi pĂ«r barna dhe jo si njĂ« borxh, tĂ« cilin nuk kanĂ« mundur ta shlyejnĂ«.
MANASTIRLIU: HAPI I PARĂ PĂR SHĂRBIM MĂ TĂ MIRĂ PĂR PACIENTĂT
Beqja: Nisin punimet pĂ«r pastrimin e QSUT Do tĂ« prishen ndĂ«rtimet nĂ« oborrin e QendrĂ«s, se sâi pĂ«rkasin asaj Oborri i QendrĂ«s Spitalore âNĂ«nĂ« Terezaâ sĂ« shpejti do tĂ« jetĂ« i pastruar nga ndĂ«rtimet qĂ« sâjanĂ« pjesĂ« e strukturave tĂ« spitalit. Ministria e ShĂ«ndetĂ«sisĂ« Ă«shtĂ« duke hartuar planin e marrjes sĂ« masave pĂ«r çâdo padrejtĂ«si qĂ« i Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« kĂ«saj qendre spitalore duke i shfrytĂ«zuar ambientet e jashtme tĂ« saj. Ilir Beqja ka bĂ«rĂ« me dije para njĂ« jave se kĂ«to ndĂ«rtime nuk do lejohen tĂ« ushtrojnĂ« aktivitetin e tyre, madje do tĂ« prisheshin, sepse pengojnĂ« mbarĂ«vajtjen e punĂ«s sĂ« mjekĂ«ve nĂ« kĂ«tĂ« qendĂ«r. Faktikisht, kanĂ« qenĂ« mjekĂ«t e QendrĂ«s Spitalore ata qĂ« dhanĂ« alarmin tĂ« parĂ«t. Kjo ndodhi pasi njĂ« mĂ«ngjes ata shkojnĂ« nĂ« punĂ« dhe shohin se pemĂ«t e oborrit tĂ« QSUT-sĂ« po priteshin, sepse hapĂ«sira do tĂ« shfrytĂ«zohej pĂ«r njĂ« parking. Ata protestuan nĂ« oborrin e kĂ«saj qendre
se kĂ«to lloj propagandash nĂ« favorizimin e biznesit nuk duhej tĂ« lejoheshin, pĂ«r mĂ« tepĂ«r nĂ« njĂ« qendĂ«r shĂ«ndetĂ«sore. KĂ«shtu, ditĂ«n e parĂ« tĂ« emĂ«rimit tĂ« drejtoreshĂ«s sĂ« re tĂ« QSUT-sĂ«, Ogerta Manastirliu, Beqja bĂ«ri me dije se do tĂ« kujdesej pĂ«r kĂ«tĂ« situatĂ«, duke e pastruar QSUT-nĂ« nga ndĂ«rtime tĂ« panevojshme. NdĂ«rkohĂ« ditĂ«n e djeshme Ministria e ShĂ«ndetĂ«sisĂ« ka nisur zbatimin e planit tĂ« masave pĂ«r lirimin e hapĂ«sirave publike nĂ« QendrĂ«n Spitalore Universitare âNĂ«nĂ« Terezaâ. Ministri Beqja theksoi se institucioni qĂ« ai drejton Ă«shtĂ« i vendosur pĂ«r tâi kthyer hapĂ«sirat publike tĂ« QSUT-sĂ« nĂ« shĂ«rbim tĂ« pacientĂ«ve. âQĂ« nga sot nisĂ«m zbatimin konkret tĂ« planit tĂ« masave qĂ« kemi marrĂ« pĂ«r tĂ« çliruar mjediset e QSUT-sĂ«. NĂ« kĂ«tĂ« territor ka shumĂ« aktivitete joshĂ«ndetĂ«sore, njĂ« pjesĂ« e tyre
tĂ« padomosdoshme. Ne vendosĂ«m tâi largojmĂ« tĂ« gjithĂ«. Kjo qendĂ«r ka njĂ« masterplan shumĂ«vjeçar tĂ« zhvillimit dhe ne jemi tĂ« vendosur tĂ« zbatojmĂ« atĂ« masterplan, pasi ai Ă«shtĂ« mĂ« produktiv sesa tĂ« lejojmĂ« tĂ« ngrihen biznese qĂ« kanĂ« interes tĂ« ngrihen pranĂ« saj dhe brenda oborrit tĂ« sajâ, shprehet Beqja. Ai bĂ«n me dije se plani pĂ«r tĂ« pastruar QSUT-nĂ« nga kĂ«to ndĂ«rtime do tĂ« avancojĂ« ditĂ« pas dite. âJemi tĂ« vendosur tâua kthejmĂ« QSUT-nĂ« qytetarĂ«veâ, - u shpreh ministri. NdĂ«rkohĂ« drejtoresha e QSUT-sĂ«, Ogerta Manastirliu, deklaroi se lirimi i hapĂ«sirave publike Ă«shtĂ« vetĂ«m hapi i parĂ« i pĂ«rmirĂ«simit tĂ« cilĂ«sisĂ« sĂ« shĂ«rbimit pĂ«r pacientĂ«t. âDita e parĂ« e punĂ«s sot Ă«shtĂ« tâi kthejmĂ« hapĂ«sirat publike nĂ« funksion tĂ« QSUT-sĂ«, nĂ« funksion tĂ« pacientĂ«veâ, - deklaroi Manastirliu.
EKONOMI ⹠E mërkurë 25 shtator 2013
18
»
05
INSTAT: INVESTIMET DIREKTE NĂ EKONOMI RANĂ 11.7%
Tregtia e jashtme, rënie në gusht
MILIARDà LEKà Në muajin gusht u eksportuan 18,1 miliardë lekë mallra, me ulje 25.3 për qind në krahasim me korrikun 2013, por me rritje me 4.4% në krahasim me muajin gusht të vitit 2012.
Deficiti tregtar arriti 24,1 miliardë lekë Importi i mallrave në tregun shqiptar është tkurrur në muajin gusht. Jo vetëm sa i përket importit të ushqimeve, pijeve dhe duhanit, por edhe në makineri dhe pajisje nga ana e bizneseve. Të dhënat e fundit të publikuara nga INSTAT, tregojnë se, në muajin gusht tregtia e jashtme shënoi rënie, me 18,1 miliardë lekë mallra të eksportuara, tregues ky me ulje 25.3% në krahasim me Korrikun 2013, por me rritje me 4.4% në krahasim me gushtin e një viti më parë. Ndërsa, importet arritën në vlerën 42,2 miliardë lekë, duke shënuar një
42
MILIARDà LEKà Importet arritën vlerën 42,2 miliardë lekë, sipas Institutit të Statistikave, duke u ulur 12.7% në krahasim me muajin korrik dhe 7.5% në krahasim me të njëjtën periudhë të vitit 2012.
ulje prej 12.7% në krahasim me muajin Korrik dhe ulje 7.5% në krahasim me të njëjtën periudhë të vitit 2012. Referuar këtyre të dhënave, deficiti tregtar i këtij muaji kapi vlerën e 24,1 miliardë lekë, duke shënuar një rritje të papërfillshme prej 0.03% krahasuar me muajin paraardhës dhe një ulje prej 14.8% krahasuar me Gushtin 2012. Nga të dhënat e INSTAT rezulton se gjatë periudhës 8-mujore të këtij viti importet e makinerive, pajisjeve dhe pjesëve të këmbimit, një tregues i investimeve direkte në ekonomi, arritën në
57 miliardë lekë, duke pësuar një rënie prej 11.7% kundrejt të njëjtës periudhë të një viti më parë. Kjo situatë dëshmon edhe gjithnjë e më shumë për ngadalësim të konsumit dhe investimeve private në ekonomi. Tregtia me vendet e BE-së zë dhe nivelin më të lartë të shkëmbimeve tregtare që llogaritet në 64.9 për qind. Partnerët kryesorë tregtarë vazhdojnë të jenë shtetet fqinje Italia dhe Greqia dhe përkatësisht tregtia me Italinë është 30.4 për qind, ndërsa me Greqinë është 7.8 për qind.
BUXHUKU: AKTIVIZIMI I BURSĂS SĂ TIRANĂS ME RĂNDĂSI, PARĂ POTENCIALIN EKONOMIK
Kapitalet, bursa thyen monopolin bankar Peleshi: Bashkëpunim të ngushtë të qeverisë dhe biznesit rajonal
L
istimi i kompanive shqiptare nĂ« BursĂ«n e TiranĂ«s do tĂ« sillte mĂ« shumĂ« pĂ«rfitime pĂ«r ekonominĂ« vendase dhe thithja e investimeve kapitale do tĂ« ishte mĂ« e thjeshtĂ«. Bursa e TiranĂ«s ende nuk ka njĂ« funksionim tĂ« plotĂ«, edhe pse Ă«shtĂ« shkĂ«putur tĂ«rĂ«sisht nga Banka e ShqipĂ«risĂ« qĂ« nĂ« korrik 2002. Por qeveria e re premton se do tĂ« ketĂ« njĂ« aktivizim shumĂ« shpejt tĂ« kĂ«tij tregu. Premtimi Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« nga zĂ«vendĂ«skryeministri Niko Peleshi nĂ« konferencĂ«n âTregu u kapitalit, mundĂ«si zhvillimiâ, organizuar nga Konfindustria. Premtimi Qeveria Rama do tĂ« operojĂ« me njĂ« model tĂ« ri ekonomik, i cili do tĂ« zhvillojĂ« sektorĂ« qĂ« do japin ndkim nĂ« rritjen ekonomike, rritja e investimeve nĂ« industritĂ« prodhuese, tĂ« ekonomisĂ« rurale, turizimit dhe
STAMBOLLI Presidenti i BursĂ«s sĂ« Stambollit tha se bashkĂ«punimi rajonal do tĂ« rrisĂ« investimet. âBashkĂ«punimi mes bursave do tĂ« sjellĂ« mĂ« shumĂ« zhvillim nĂ« vendet tona. Tregjet e reja tĂ« kapitalit po rrisin nevojĂ«n pĂ«r tĂ« pasur bashkĂ«punim rajonal. Ne ftojmĂ« BursĂ«n e TiranĂ«s tĂ« jetĂ« pjesĂ« e kĂ«tij rrjeti global tĂ« tregut tĂ« kapitaleve. Bursat e vendeve tĂ« Ballkanit mund tĂ« thithin investime tĂ« rĂ«ndĂ«sishme, me ndikim nĂ« ekonomitĂ« e tyreâ,- tha Irbahim M.Turhan.
MINISTRIA âE tha mirĂ« z. Buxhuku: -E ardhmja Ă«shtĂ« integrimi me rrjetet evropiane tĂ« energjisĂ«. Dhe, kĂ«tu nĂ« fakt po i bĂ«j dhe njĂ« lloj pĂ«rgĂ«zimi edhe pĂ«r idenĂ« e pĂ«rfshirjes sĂ« bursĂ«s, apo do ta thoja mĂ« gjerĂ« tĂ« pĂ«rfshirjes sĂ« publikut shqiptar mĂ« gjerĂ« nĂ« ekonominĂ« nĂ« sektor strategjik, qĂ« tĂ« fillojnĂ« ta ndiejnĂ« qĂ« Ă«shtĂ« e tyrja. UnĂ« them se nxitja e saj, dhe mĂ« vjen mirĂ« pĂ«r organizatĂ«n, e cila e ka marrĂ« pĂ«rsipĂ«r nismĂ«n, ta mbajĂ« nĂ« njĂ« farĂ« mĂ«nyre dhe tĂ« informojĂ« publikunâ, - tha Gjiknuri.
shĂ«rbimeve. âModeli i vjetĂ«r ekonomik qĂ« e bazonte rritjen ekonomike nĂ« rritjen e borxhit,
Komuniteti i biznesit kĂ«rkon tryezĂ« tĂ« pĂ«rbashkĂ«t me qeverinĂ« e re pĂ«r tĂ« diskutuar problemet emergjente. Kreu i DhomĂ«s sĂ« TregĂ«tisĂ« dhe IndustrisĂ« Nikolin Jaka kĂ«rkoi edhe krijimin e KĂ«shillit Ekonomik KombĂ«tar i premtuar mĂ« herĂ«t nga Kryeministri Edi Rama. âI kĂ«rkojmĂ« qeverisĂ« sĂ« re njĂ« tryezĂ« tĂ« pĂ«rbashkĂ«t pĂ«r tĂ« diskutuar problemet emergjente tĂ« biznesit, si dhe pĂ«r premtimet e dhĂ«na. NdĂ«r problemet me tĂ« cilat po has sot biznesi janĂ« kreditĂ« e kĂ«qija dhe infomaliteti i lartĂ«. KĂ«rkojmĂ« tĂ« promovohet KĂ«shilli Ekonomik KombĂ«tar i premtuar nga Kryeministri Rama. KĂ«rkojmĂ« njĂ« amnisti tĂ« plotĂ« pĂ«r biznesin dhe krijimin e BursĂ«s sĂ« TiranĂ«s, qĂ« biznesi tĂ« mos jetĂ« i varur vetĂ«m nga kreditĂ« bankare. KĂ«rkojmĂ« tĂ« mos ketĂ« rritje taksash dhe taksat e koorporatave tĂ« jenĂ« tĂ« ultaâ, - u shpreh Jakaj. Deklarata e Jakajt u bĂ« pas takimit me ShoqatĂ«n e Biznesit ku u diskutuan problemet qĂ« aktualisht rĂ«ndojnĂ« mbi sipĂ«rmarrjen.
të ardhura nga emigracioni, privatizimeve të shumta, tashmë kanë shteruar. Ndërtimi i një
modeli të ri ekonomik do të kthejë dinamizmin ekonomik. Sfida që do të duhet të përballet ky proces janë: së pari, ruajtja e stabilitetit fiskal, së dyti, shmangia e masave shtrënguese, dhe së treti, inkurajimi i investimit me synim parësor hapjen e vendeve të reja të punës. Thithja e inves-
timeve të huaja në sektorin prioritar si turizmin, energjia, prodhimi i import- eksportit, do të jenë për ne shumë e rëndësishme për jetën ekonomike të qëndrueshme. Bursa e Tiranës mund të aktivizohet vetëm me një bashkëpunim të ngushtë të qeverisë dhe biznesit rajonal, si dhe partneritet me
institucionet e rĂ«ndĂ«sishme nĂ« tregjet kapitale nĂ« rajonin tonĂ«â,- u shpreh Niko Peleshi. NĂ« bursĂ« mund tĂ« listohen bizneset e fushave tĂ« ndryshme, por nga ky treg kapitali mund tĂ« pĂ«rfitojnĂ« edhe projektet mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme tĂ« vendit, si ato mĂ« energjetike, hidrokarbure miniera e jo vetĂ«m.
DEGA E THESARIT VIJON TĂ KRYEJĂ DISA PAGESA TĂ PRAPAMBETURA
Ndërtuesit: Grafik për shlyerjen e detyrimeve Borxhi i prapambetur i qeverisë, rreth 200 milionë euro Shlyerja e pagesave të prapambetura ndaj sipërmarrësve të ndërtimit duhet të bëhet me grafik. Kërkesa vjen nga zv/ drejtori ekzekutiv i Shoqatës Shqiptare të Ndërtuesve, Ilir Hebovija. Sipas tij, qeveria e re duhet të jetë më transparente në hartimin e një grafiku për procesin e shlyerjes së detyrimeve, duke hequr dorë nga praktika e qeverisë së mëparshme për kryerjen preferenciale të pagesave te subjekte të veçanta. Sipas Shoqatës së Ndërtuesve, borxhi i prapambetur i qeverisë ndaj kompanive të ndërtimit për punë të
kryera në rrugë dhe investime të tjera publike është rreth 200 milionë euro. Kjo temë ka qenë një nga çështjet e diskutuara edhe mes përfaqësuesve të Shoqatës së Ndërtuesve dhe ekspertëve të FMN pak ditë më parë. Përfaqësuesit e FMN shprehën habinë e tyre për mungesën e rregullave të qarta në marrëdhëniet kontroktore në prokurimet publike, ku qeveria shpallte punë të tjera pa likuiduar ato të kryera, ndërkohë që shoqëritë tregtare merrnin pjesë në këto tendera pa u likujduar për punët e mëparshme. Nga ana tjetër,
mësohet se Drejtoria e Thesarit në Ministrinë e Financave ka vijuar disa pagesa të prapambetura. Sipas të dhënave të publikuara në faqen zyrtare të këtij dikasteri, vetëm ditët e fundit janë paguar 700 fatura të prapambetura që datojnë deri më 5 korrik të këtij viti. Pagesat e detyrimeve të prapambetura do të vijojnë me qëllim mbylljen e këtij procesi brenda kësaj jave. Këto pagesa duhet të ishin kryer në muajt e mëparshëm, por nuk u realizuan për shkak se sistemi i ri elektronik financiar nuk ishte funksional.
06
« AKTUALITET
E mĂ«rkurĂ« 25 shtator 2013 âą
BANKA BOTĂRORE-MINISTRIT NAĂO: TĂ GARANTONI SIGURINĂ PĂR PRONĂN
NdĂ«rtimet pa leje, procedohen penalisht 28 persona Aksionet pĂ«r katet shtesĂ«, garazhdet, ndĂ«rtesa, etj Strukturat e PolicisĂ« sĂ« Shtetit kanĂ« proceduar 10 punonjĂ«s tĂ« agjencive ligjzbatuese, tĂ« cilĂ«t kanĂ« detyrĂ« funksionale monitorimin, evidentimin e marrjen e masave ligjore nĂ« rastet e ndĂ«rtimeve abuzive. Po ashtu janĂ« proceduar 28 persona, si dhe nga shĂ«rbimet e policisĂ« janĂ« bllokuar dhe objektet qĂ« po ndĂ«rtoheshin pa leje nĂ« rrethet VlorĂ«, Fier, LushnjĂ«, Korçë, ErsekĂ«, TiranĂ«, Elbasan, Gramsh dhe ShkodĂ«r. NĂ« VlorĂ« filloi procedimi penal nĂ« ngarkim tĂ« shtetasve A. M., 42 vjeç, L.B, 37 vjeç dhe N.H, 37 vjeç, pĂ«r veprĂ«n penale ndĂ«rtim i paligjshĂ«mâ, pasi
kanĂ« ndĂ«rtuar shtesa pa leje. Gjithashtu, nga kĂ«to struktura kanĂ« filluar edhe 6 procedime tĂ« tjera penale pĂ«r âShpĂ«rdorim detyreâ parashikuar nga neni 248 i Kodit Penal dhe materialet procedurale janĂ« referuar nĂ« Prokurori pĂ«r punonjĂ«sit e Inspektoratit NdĂ«rtimor Urbanistik KombĂ«tar dhe atij Vendor pĂ«r 6 raste tĂ« âNdĂ«rtimeve tĂ« paligjshmeâ, tĂ« cilat janĂ« dokumentuar dhe referuar nĂ« Prokurori gjatĂ« muajve, Korrik, Gusht dhe Shtator. Policia nĂ« Fier e LushnjĂ« ka filluar procedimi penal nĂ« gjendje tĂ« lirĂ« pĂ«r 15 persona. KĂ«shtu, nĂ« NĂ« Fier, po procedohen Albert P., 40 vjeç, Afrim M., 41 vjeç,
Pajtim G., 50 vjeç, Njazi V., 55 vjeç, Elkler A., 25 vjeç, Hamza A., 52 vjeç, Ilir G., 39 vjeç dhe Etmond Sh., 44 vjeç, pasi ata kanë ndërtuar objekte pa leje të organeve përkatëse. Në Lushnjë po procedohen Markeljan Z., 41 vjeç, Jorgji Sh., 71 vjeç, Gjoni Z., 25 vjeç, Mufit H., 33 vjeç, Vasil Sh., 63 vjeç, Gëzim Q., 61 vjeç dhe Nardi Sh., 45 vjeç, pasi po ndërtonin banesa pa leje të organeve përkatëse. Në Korçë janë proceduar shtetasit Veli B., 56 vjeç, Valter K, 49 vjeç, D.B, 25 vjeç, S.Sh, 57 vjeç dhe A.K, 40 vjeç, pasi kishin ndërtuar në mënyrë të paligjshme disa ndërtesa. Nga Drejtoria e
PolicisĂ« sĂ« Qarkut Elbasan janĂ« proceduar e ndiqen nĂ« gjendje tĂ« lirĂ« 2 shtetas pĂ«r ndĂ«rtime abuzive, pĂ«rkatĂ«sisht: Tomorr Ă., 40 vjeç dhe Arjan V., 46 vjeç, pasi po ndĂ«rtonin objekte pa leje. Policia nĂ« Berat ka proceduar e shtetasit Bari Q., 66 vjeç dhe Ilir L., 42 vjeç, pasi kanĂ« ndĂ«rtuar objekte pa leje. Nga Drejtoria e PolicisĂ« sĂ« Qarkut TiranĂ« janĂ« proceduar dy persona, shtetasi Eduart K., 48 vjeç 48, pasi nĂ« rrugĂ«n âBogdaniâ, ka ndĂ«rtuar njĂ« objekt pa leje dhe Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« arrestimi i shtetasit Besnik Domi, 46 vjeç, banues nĂ« Paskuqan TiranĂ«, pasi Ă«shtĂ« kapur nĂ« flagerancĂ«, duke ndĂ«rtuar njĂ«
objekt tre katesh, për të cilin nuk dispononte asnjë lloj dokumentacioni dhe toka nuk ishte në pronësi të tij. Nga Drejtoria e Policisë Qarkut Shkodër filloi procedimi penal në gjendje të lirë për shtetasin A.C., vjeç 43, me detyrë Inspektor në inspektoratin ndërtimor urbanistik komuna Velipojë, pasi duke shpërdoruar detyrën, nuk ka pezulluar ndërtimin pa leje të banesës së një shtetasi në fshatin Pulaj. Një menaxhimi i mirë i tokës urbane kërkon siguri mbi pronën. Kjo ishte
tema kryesore e takimit të Ministrit të Drejtësisë, Nasip Naço, me përfaqësues të Bankës Botërore në Shqipëri, Gavin Adlington, Kathrine Kelm dhe Drita Dade. Përfaqësuesit e BB vunë në dijeni Ministrin mbi objektivat specifike të projektit, që janë: përmirësimi i efiçencës dhe efektiviteti i administrimit të tokës dhe menaxhimit urban, nëpërmjet forcimit të sigurisë së pronësisë, përmirësimit të planifikimit urban, kontrollit të menaxhimit dhe zhvillimit të tokës.
PĂRDHUNIMI I ANGLEZES TE UNAZA E RE. POLICIA ARRESTON AUTORIN
I pĂ«rdhunon tĂ« dashurĂ«n nĂ« banjĂ«n e lokalit âIsha i dehurâ Mariglen Mullai
N
jë 35-vjeçar nga Erseka përdhunon shtetasen angleze në banjën e një lokali, por ajo lajmëron të dashurin dhe aty plas sherri që përfundoi me plagosje. Policia mbërriti në vendngjarje dhe arrestoi të 2 personat, pasi njëri akuzohet për përdhunim dhe tjetri për plagosje.Vajza angleze është dërguar për ekspertizë mjekësore dhe ka bërë kallëzim penal, bashkë me të dashurin. Ndërkaq, mësohet se pasi i ka dalë pija, autori i ngjarjes ka shfaqur shenja pendese para oficerëve që po e merrnin në pyetje, duke u thënë se nuk mbante mend asgjë. Përdhunimi i anglezes Policia tha zyrtarisht se Seksioni kundër Krimeve ndaj Jetës dhe Lirisë së Shëndetit në Policinë e kryeqytetit, bënë të mundur identifikimin dhe arrestimin në kushtet e flagrancës të shtetasve Mariglen Xhepo, 28 vjeç, lindur në Korçë dhe banues në Tiranë, i
Në Dibër dhe Korçë
Prerja e paligjshme e pyjeve, procedohen penalisht 2 persona Policia e Shtetit pĂ«r goditjen e parandalimin e prerjes sĂ« paligjshme tĂ« pyjeve, nĂ« qarqet DibĂ«r dhe Korçë, gjatĂ« ditĂ«s sĂ« djeshme, ka proceduar 2 persona, tĂ« cilĂ«t u kapĂ«n nĂ« flagrancĂ« duke transportuar lĂ«ndĂ« drusore pa dokumentacionin pĂ«rkatĂ«s. Po ashtu janĂ« sekuestruar dhe 2 automjetet, me tĂ« cilĂ«n po realizohej transporti sĂ« bashku me lĂ«ndĂ«n drusore. Nga shĂ«rbimet e PolicisĂ« tĂ« komisariatit Devoll Ă«shtĂ« proceduar e ndiqet nĂ« gjendje tĂ« lirĂ« shtetasi Ilia B., 52 vjeç, i cili rreth orĂ«s 18.30â, nĂ« hyrje tĂ« qytetit tĂ« Bilishtit, Ă«shtĂ« kapur teksa me mjetin kamion tip IFA, me targĂ« DV 1459 A, po transportonte lĂ«ndĂ« drusore pa dokumente. Mjeti sĂ« bashku me lĂ«ndĂ«n drusore Ă«shtĂ« bllokuar me cilĂ«sinĂ« e provĂ«s materiale. NdĂ«rkohĂ« strukturat e komisariatit tĂ« policisĂ« DibĂ«r, nĂ« kuadĂ«r tĂ« kĂ«tyre masave, rreth orĂ«s 12.00â, nĂ« fshatin Kastriot Ă«shtĂ« kapur nĂ« flagrancĂ« shtetasi Daut K., 41 vjeç, duke transportuar me mjetin tip âBenzâ, me targĂ« DI 5016 A, lĂ«ndĂ« drusore pa dokumentacion pĂ«rkatĂ«s. TĂ« dy kĂ«to mjete sĂ« bashku me lĂ«ndĂ«n drusore u morĂ«n nĂ« cilĂ«sinĂ« e provĂ«s materiale. PĂ«r tĂ« dyja kĂ«to raste materialet i janĂ« referuar ProkurorisĂ« pĂ«r veprĂ«n penale tĂ« âprerjes sĂ« paligjshme tĂ« pyjeveâ, parashikuar nga neni 205 i Kodit Penal.
Ministri takim me ambasadorin e BE dĂ«nuar pĂ«r veprĂ«n penale tĂ« âPlagosjes sĂ« rĂ«ndĂ« me dashjeâ, parashikuar nga neni 88 i Kodit Penal dhe Muhamet Mullaj, 35 vjeç, banues nĂ« ErsekĂ«, pĂ«r veprĂ«n penale âMarrĂ«dhĂ«nie seksuale me dhunĂ« me tĂ« rrituraâ, parashikuar nga neni 102 Kodit Penal. Arrestimi i
tyre u krye sepse tĂ« hĂ«nĂ«n, orĂ«s 02:00â nĂ« ambientet e njĂ« lokali te Unaza e Re, shtetasit Mariglen Xhepo dhe Muhamet Mullaj janĂ« grindur pĂ«r motive xhelozie, pasi ky i fundit dyshohet se ka ushtruar dhunĂ« duke kryer marrĂ«dhĂ«nie seksuale me njĂ« shtetase angleze,
e cila ishte e dashura e shtetasit Mariglen Xhepo. Ndërkaq, mësohet se autori i ngjarjes ka qenë në gjëndje të dehur, kur e ka kryer këtë vepër penale. Materiali procedural për këtë ngjarje ju referuan për hetime të mëtejshme Prokurorisë së Rrethit Gjyqësor Tiranë.
MAKINA BMW NĂ PRONĂSI TĂ BIZNESMENIT TĂ NDĂRTIMIT NGA LAĂI
PronĂ«sia e lavazhit, pista pĂ«r shpĂ«rthimin Policia: Maksimumi 100 gr tritol nĂ« makinĂ«, sâka tĂ« lĂ«nduar Ende asnjĂ« rezultat konkret nga shpĂ«rthimi i makinĂ«s, 2 ditĂ« mĂ« parĂ« nĂ« TiranĂ«, teksa paraprakisht policia po ndjek vetĂ«m pistĂ«n e konfliktit tĂ« pronĂ«sisĂ« sĂ« lavazhit. ShpĂ«rthimi i njĂ« automjeti ka vĂ«nĂ« nĂ« alarm blutĂ« e kryeqytetit. Ngjarja u regjistrua rreth orĂ«s 21:30, tĂ« ditĂ«s sĂ« hĂ«nĂ«, nĂ« hyrje tĂ« Liqenit Artificial, pranĂ« njĂ« lavazhi, ku automjeti tip BMW X 6, me targa AA 886 ka shpĂ«rthyer, duke dĂ«mtuar
edhe dy automjete tĂ« tjera qĂ« gjendeshin pranĂ« saj, njĂ«ra âAudiâ nĂ« pronĂ«si tĂ« njĂ« dentisti e tjeta njĂ« âFord Fiestaâ. FatmirĂ«sisht nuk ka tĂ« lĂ«nduar nĂ« njerĂ«z dhe konstatohen vetĂ«m dĂ«me materiale, pasi makina ishte e parkuar dhe zotĂ«ruesi i saj, nuk gjendej nĂ« makinĂ« nĂ« çastin e shpĂ«rthimit. Forcat e komisariatit nr 2, forcat genius dhe ato antieksploziv, kanĂ« nisur hetimin pĂ«r ngjarjen, pasi dyshohet
që automjeti të jetë shpërthyer qëllimisht, nga vendosja e një sasie tritoli dhe kanë përcaktuar paraprakisht se lënda plasëse është tritol dhe sasia 50-100 gramë. Makina BMW aktualisht ishte në përdorim muajt e fundit nga biznesmeni i ndërtimit Arben Xhaferri, nga Lezha. Me letra automjeti figuronte në emër të një qytetari nga Laçi, Edmond Ndoj, i cili ka deklaruar në polici se e ka shitur mjetin dy muaj më parë.
Naço-qytetarĂ«ve: Denonconi Korrupsionin. Sekui: Reforma âShqipĂ«ria duhet tĂ« tregojĂ« qartĂ« njĂ« histori nĂ« luftĂ«n kundĂ«r korrupsionitâ. Deklarata e Ambasadorit tĂ« Bashkimit Evropian nĂ« ShqipĂ«ri, Ettore Sequi, u bĂ« gjatĂ« njĂ« takimi qĂ« ai zhvilloi me ministrin e DrejtĂ«sisĂ«, Nasip Naço. MĂ« tej ambasadori Sequi deklaroi se âNe jemi tepĂ«r tĂ« qartĂ« qĂ« reforma nĂ« drejtĂ«si, lufta kundĂ«r korrupsionit janĂ« mjetet e duhura qĂ« ShqipĂ«ria tĂ« ecĂ« pĂ«rpara drejt BE-sĂ«. Theksova mbĂ«shtetjen e BE pĂ«r ShqipĂ«rinĂ« nĂ« rrugĂ«n e integrimit tĂ« saj drejt BE. Sistemi i drejtĂ«sisĂ« pĂ«r ne Ă«shtĂ« çështje kritike. I prezantova ministrit njĂ« paketĂ« projektesh qĂ« ne do tĂ« financojmĂ« prej disa milionĂ« eurosh. Kjo Ă«shtĂ« arsyeja pse ne i mbĂ«shtesim nĂ« mĂ«nyrĂ« konkrete reformat nĂ« sistemin e drejtĂ«sisĂ«. E sigurova zotin ministĂ«r se BE Ă«shtĂ« i gatshĂ«m dhe i pĂ«rkushtuar pĂ«r tĂ« ndihmuarâ,-u shpreh Sequi. NdĂ«r tĂ« tjera, ai shtoi se ShqipĂ«ria duhet tĂ« tregojĂ« njĂ« histori tĂ« fortĂ« tĂ« hetimeve dhe luftĂ«n kundĂ«r korrupsionit, duke nĂ«nvizuar se sistemi i drejtĂ«sisĂ« Ă«shtĂ« njĂ« çështje kritike, duke shtuar se âShqipĂ«ria duhet tĂ« tregojĂ« qartĂ« njĂ« histori tĂ« fortĂ« nĂ« luftĂ«n kundĂ«r korrupsionitâ. Nga ana e tij ministri Nasip Naço bĂ«ri me dije se po pĂ«rgatitet njĂ« paketĂ« anti-korrupsion, e cila do tĂ« ketĂ« nĂ« fokus luftĂ«n kundĂ«r korrupsionit. Naço ftoi qytetarĂ«t tĂ« mos jenĂ« indiferentĂ«, por tĂ« denoncojnĂ«, duke u ndalur edhe nĂ« portalin e denoncimeve nĂ« MinistrinĂ« e DrejtĂ«sisĂ«. NdĂ«r tĂ« tjera ai u ndal edhe nĂ« reformĂ«n nĂ« tĂ« gjitha hallkat e gjyqĂ«sorit, duke thĂ«nĂ« se nuk do tĂ« bĂ«het me deklarata para medieve, por me njĂ« staf tĂ« kualifikuar, qĂ« sipas tij, do ta pĂ«rmirĂ«sojĂ« sistemin e drejtĂ«sisĂ«.
AKTUALITET ⹠E mërkurë 25 shtator 2013
»
07
KATĂR RASTE TĂ VEĂUARA NĂ ITALI ME SHQIPTARĂT SI MJESHTRA TĂ GRABITJEVE
Kapet hajduti-spiderman, banda e 4-shes, njĂ« mat dhe i âtigritâ Mariglen Mullai ITALI- Disa shqiptarĂ« janĂ« shndĂ«rruar nĂ« protagonistĂ« tĂ« dosjeve policore dhe shkrimeve tĂ« medieve, pasi metodat e tyre tĂ« grabistjeve tĂ« shtĂ«pive (njĂ« specialitet i hershĂ«m shqiptar ky), tashmĂ« nuk po njohin kufij fantazie. NjĂ« shqiptar grabiste shtĂ«pitĂ«, duke mbajtur nĂ« kokĂ« maskĂ«n e personazhit tĂ« njohur tĂ« filmave âSpidemanâ (njeriu merimangĂ«), kurse njĂ« tjetĂ«r u kap si pjesĂ« e bandĂ«s qĂ« hyntĂ« katĂ«rshe nĂ« shtĂ«pi e pasi mbyllte pronarĂ«t nĂ« dhomĂ«, grabiste sendet e floririt dhe paratĂ«. NjĂ« tjetĂ«r shqiptar u kap se vodhi ushqime nĂ« marketin âTigriâ, ndĂ«rsa njĂ« tjetĂ«r shqiptar u kap mat duke vjedhur nga pronarja e shtĂ«pisĂ«. Hajduti spiderman NjĂ« shqiptar u arrestua dje nĂ« Itali, pasi kishte grabitur disa banesa, duke vepruar si spider man, pasi mbante maskĂ«n e kĂ«tij personazhi filmi. Mediet italiane shkruajnĂ« se parmbrĂ«mĂ«, nĂ« rrjedhĂ«n e monitorimit tĂ« territorit nĂ« Lariano, policĂ«t e stacionit lokal tĂ« drejtuar nga Mauro Straffi, sĂ« bashku me stafin e departamentit nĂ« Velletri, gjatĂ« bastisjes nĂ« shtĂ«pinĂ« e njĂ« shtetasi shqiptar, tĂ« dyshuar pĂ«r disa vjedhje nĂ« zonĂ«, gjetĂ«n disa sende. Policia gjeti tĂ« fshehura brenda njĂ« njĂ« pistoletĂ« tĂ« kalibrit 22, njĂ« pistoletĂ« lodĂ«r, njĂ« palĂ« doreza, njĂ« send si trapan pĂ«r tĂ« hapur dyet dhe njĂ« maskĂ« tĂ« kuqe tĂ« Spiderman. Arma, plotĂ«sisht funksionale Ă«shtĂ« sekuestruar dhe mĂ« pas u dĂ«rgua nĂ« departamentin pĂ«r hetimet shkencore dhe vlerĂ«simet teknike. Shqiptari u mbajt kĂ«shtu nĂ« paraburgim dhe u shoqĂ«rua nĂ« ambientet policore nĂ« Velletri. Nga 4 nĂ« shtĂ«pi Policia nĂ« Benevento, nĂ« bashkĂ«punim me ato nĂ« Casoria, Caivano, Trentola e Dugenta, si pjesĂ« e hetimeve nĂ« njĂ« seri plaçkitjesh tĂ« shtĂ«pive nĂ« provincĂ«, arrestuan 25-vjeçarin shqiptar Miftar Xheta, ose ndryshe Eli Xheta, si njĂ« nga autorĂ«t e kĂ«tyre krimeve. Mbi tĂ« rĂ«ndojnĂ« krimet e grabitjes sĂ« rĂ«ndĂ«, rrĂ«mbimit dhe armĂ«ve pa lejĂ«. Urdhri i paraburgimit Ă«shtĂ« lĂ«shuar nga gjyqtari hetues i GjykatĂ«s sĂ« Beneventos, me kĂ«rkesĂ« tĂ« prokurorit lokal. Shqiptar ishte kapur nĂ« San Marcellino, nĂ« provincĂ«n e KazertĂ«s, pas njĂ« ndjekjeje tĂ« gjatĂ«. Hetuesit besojnĂ« se ai Ă«shtĂ« pjesĂ« e bandĂ«s sĂ« specializuar nĂ« sulmet mbi shtĂ«pitĂ« e izoluara, tĂ« kryera nĂ« dy muajt e fundit. Teknika e pĂ«rdorur ka qenĂ« gjithmonĂ« e njĂ«jtĂ«. TĂ« armatosur me pistoleta, pushkĂ« dhe shkopinj, hynin zakonisht nga 4 persona brenda nĂ«
Shqiptari, 37 vjeç u kap në aeroport
Pranga Zenunit, tutorit dhe kĂ«rcĂ«nuesit tĂ« prostitutave ITALI- TĂ« shtunĂ«n nĂ« mĂ«ngjes, u kap nga Policia Kufitare nĂ« Malpensat, njĂ« i arratisur shqiptar, pjesĂ« e njĂ« bande tĂ« rrezikshme qĂ« trafikoi disa prostituta nga Evropa Lindore nĂ« Xhenova. NĂ« aeroportin e Milanos âMalpensaâ u ndal dhe u arrestua Lulzim Zenuni, shqiptari 37 vjeç. Hetuesit, tĂ« cilĂ«t kurrĂ« nuk i kanĂ« ndalur kĂ«rkimet, ishin nĂ« gjurmĂ«t e njĂ« tĂ« arratisuri pĂ«r mĂ« shumĂ« se njĂ« muaj, pasi ai zbarkoi vetĂ«m nĂ« aeroport nga fluturimi TiranĂ«-Milano. Zenuni, i cili kishte arritur tâi shpĂ«tonte kapjes, ka luajtur njĂ« rol tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m nĂ« grupin e dhunshĂ«m kriminale tĂ« Ballkanit qĂ« tashmĂ« Ă«shtĂ« shpĂ«rbĂ«rĂ« plotĂ«sisht, qĂ« kishte tĂ« bĂ«nte drejtpĂ«rsĂ«drejti me kĂ«rcĂ«nimin e grave qĂ« shfrytĂ«zoheshin nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« tĂ« vazhdonte prostitucioni.
Ngjarja e 2000-ës, në akuzë 2 shqiptarë
Vrasja e Rrapit për luftën e prostitutave, gjyqi pas 13 vitesh
shtĂ«pi, duke pĂ«rfituar nga nĂ« verĂ« dyert apo dritaret ishin lĂ«nĂ« tĂ« hapura. Pasi viktimat mbylleshin nĂ« njĂ« dhomĂ«, hajdutĂ«t i bĂ«nin tĂ« dorĂ«zonin sendet e floririt dhe tĂ« hollat. MĂ« pas ata shkonin te makinat e vjedhura, zakonisht njĂ« ditĂ« mĂ« parĂ«. JanĂ« gjetur dy makina tĂ« pĂ«rdorura nga grabitĂ«sit, njĂ« âAlfa Romeo 159â , qĂ« u pĂ«rdor pĂ«r grabitje mĂ« 22 gusht dhe njĂ« âFiat Pandaâ, e pĂ«rdorur nĂ« vjedhjen nĂ« Solopaca mĂ« 22 gusht. âTigriâ dhe kapja mat MĂ« 23 shtator 2013, nĂ« pĂ«rfundim tĂ« hetimit, Stacioni
Policor nĂ« Porto nĂ« Ascoli ka denoncuar shtetasin shqiptar me inicialet P. A, 33 vjeç, pasi kishte kryer vjedhje tĂ« sendeve ushqimore brenda qendrĂ«s sĂ« supermarketit âTigriâ. Shqiptari u bllokua nga udhĂ«heqĂ«sit e strukturĂ«s, qĂ« menjĂ«herĂ« kanĂ« kuptuar vjedhjen dhe mĂ« pas lajmĂ«ruan policĂ«t, tĂ« cilĂ«t ishin nĂ« zonĂ«, me njĂ« patrullĂ«. Pas hetimeve tĂ« para tĂ« kryera nĂ« vendin e ngjarjes, policat kthyen sendet e vjedhura. NjĂ« shtetas shqiptar 28 vjeç, qĂ« ka hyrĂ« nĂ« Itali nĂ« mĂ«nyrĂ« klandestine Ă«shtĂ« arrestuar nĂ« Castelfranco nga karabi-
nierët. Ata ndërhynë natën me kërkesë të një gruaje, e cila kishte kapur brenda shtëpisë së saj dy njerëz që kishin vendosur të provonin fatin dhe duke përfituar nga errësira, do kryenin një vjedhje. Pasi dalluan pronaren, të dy u arratisën, ndërsa gruaja ka thirrur menjëherë policinë, e cila ka filluar hetimet në zonat përreth, ku më vonë u identifikua një 28-vjeçar shqiptar, i cili nuk mund ta shpjegonte praninë e tij në atë kohë dhe në atë zonë. Nga hetimet rezultoi se i arretuari ishte deportuar në Shqipëri, por kishte hyrë përsëri fshehurazi.
RRUGORĂT E RINJ, TĂ MIRĂARSIMUAR
Sektori i Rendit mbĂ«shtet policinĂ« Rrugore, kamera online makinave Policia e Rendit do tâu vijĂ« nĂ« ndihmĂ« Policive RrugorĂ«, gjatĂ« orareve tĂ« pikut tĂ« trafikut nĂ« TiranĂ«. MĂ« konkretisht mĂ«sohet se Policia e Rendit do tĂ« angazhohet nĂ« rrugĂ«t e TiranĂ«s nga ora 07:00 deri nĂ« 09:00 dhe nga ora 15:00 deri nĂ« 17:00, pĂ«r tĂ« lehtĂ«suar trafikun e rĂ«nduar nĂ« kryeqytet. NjĂ« gjĂ« e tillĂ« Ă«shtĂ« vendosur nga Ministria e Brendshme, teksa prej ditĂ«s sĂ« djeshme pjesĂ« e PolicisĂ« Rrugore janĂ« bĂ«rĂ« 88 efektivĂ« tĂ« rinj, tĂ« cilĂ«t zĂ«vendĂ«sojnĂ« oficerĂ«t dhe policĂ«t e larguar nga detyra me urdhĂ«r tĂ« ministrit tĂ« BrendshĂ«m Saimir Tahiri. Plot 11 oficerĂ« dhe 77 policĂ« janĂ« larguar nga detyra, pasi sikurse thuhet zyrtarisht, janĂ« kapur me shkelje tĂ« rĂ«nda nĂ« ushtrimin e detyrave funksionale, gjatĂ« njĂ« kontrolli tĂ« kryer nga ShĂ«rbimi i Kontrollit tĂ« BrendshĂ«m. NdĂ«rkaq, 4 oficerĂ« tĂ« nivelit drejtues dhe 1 oficer i rolit zbatues, janĂ« kallĂ«zuar nĂ« Prokurori si tĂ« dyshuar pĂ«r âShpĂ«rdorim detyreâ dhe âKorrupsion pasiv tĂ« personave qĂ« ushtrojnĂ« funksione publikeâ. PĂ«rzgjedhja e punonjĂ«sve tĂ« rinj nĂ« shĂ«rbimin e PolicisĂ« Rrugore tĂ« TiranĂ«s Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« nga njĂ« komision i pĂ«rbĂ«rĂ« nga drejtues tĂ« lartĂ« dhe me eksperiencĂ« tĂ« PolicisĂ« Rrugore, duke pasur parasysh disa kritere kryesore si arsimin dhe pĂ«r pĂ«rgatitjen e tyre profesionale, me njohuri tĂ« pĂ«rgjithshme pĂ«r detyrat, organizimin dhe funksionimin e PolicisĂ« sĂ« Shtetit, vlerĂ«simet e treguesve tĂ« punĂ«s pĂ«r çdo punonjĂ«s nĂ« sektorin apo komisariatin ku kanĂ« punuar deri tani, pĂ«rgatitjen fizike dhe moshĂ«n e re, pĂ«r tâju pĂ«rshtatur sa mĂ« mirĂ« ngarkesĂ«s sĂ« punĂ«s nĂ« trafikun rrugor dhe barazinĂ« gjinore, duke shtuar njĂ« numĂ«r tĂ« caktuar tĂ« policeve femra nĂ« kĂ«tĂ«
shĂ«rbim. Deri tani efektivi i Komisariatit tĂ« PolicisĂ« Rrugore nĂ« kryeqytet Ă«shtĂ« rinovuar me 6 oficerĂ« tĂ« Rolit tĂ« ParĂ« Drejtues dhe me 53 oficerĂ« tĂ« Rolit tĂ« ParĂ« Zbatues. MĂ« ndryshimet e bĂ«ra, mosha mesatare e kĂ«tij komisariati Ă«shtĂ« ulur nga 47.4 vjeç qĂ« ishte deri dje, nĂ« 33.2 vjeç. PĂ«r nga arsimimi, oficerĂ«t e Rolit tĂ« ParĂ« Drejtues janĂ« tĂ« gjithĂ« me arsim tĂ« LartĂ« nĂ« AkademinĂ« e Rendit Publik dhe disa me arsim tĂ« lartĂ« jopolicor nĂ« degĂ«t si: Inxhinieri mekanike, juridik, psikologji etj. QĂ« prej ditĂ«s sĂ« sotme tĂ« gjithĂ« efektivat e rinj janĂ« pajisur edhe me bazĂ«n e nevojshme materiale, pĂ«rfshirĂ« jeleket fosforeshentĂ« dhe kanĂ« nisur me ritĂ«m tĂ« mirĂ« punĂ«n sipas njĂ« plani masash pĂ«r reduktimin e aksidenteve dhe ofrimin e njĂ« shĂ«rbimi cilĂ«sor pĂ«r qytetarĂ«t. Nga ana tjetĂ«r Ministria e Brendshme ka vendosur qĂ« policĂ«t rrugorĂ« tĂ« pisen edhe me kamera nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« ata tĂ« kontrollohen ku ndalojnĂ« makinat dhe tĂ« shmanget marrja e ryshfetit. Kjo nismĂ« u ndĂ«rmor nga drejtuesit e rinj tĂ« MinistrisĂ« sĂ« Brendshme, tĂ« cilĂ«t menduan tĂ« krijojnĂ« njĂ« Central Elektronik kontrolli tĂ« vazhdueshĂ«m. Policia i pajisur me njĂ« kamerĂ« dhe radio, i lejon qendrĂ«s qĂ« tĂ« kontrollojĂ« makinĂ«n qĂ« mund tĂ« kenĂ« ndaluar policĂ«t, tĂ« gjitha veprimet qĂ« do tĂ« kryejnĂ« kĂ«ta tĂ« fundit me shoferin e pasagjerĂ«t, pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« tĂ« mundur ndĂ«shkimin pĂ«r çdo rast qĂ« konstatohet se Ă«shtĂ« dhĂ«nĂ« e pranuar ryshfet pĂ«r shkak tĂ« detyrĂ«s. Projekti Ă«shtĂ« i vĂ«shtirĂ« pĂ«r tâu realizuar, por jo i pamundur, venĂ« nĂ« dukje specialistĂ«t e fushĂ«s. Aq mĂ« tepĂ«r, kur do tĂ« sigurohet njĂ« asistencĂ« e premtuar financiare e teknike nga homologĂ«t evropianĂ« e amerikanĂ«.
ITALI- NĂ« Savona, pas njĂ« serie pafund shtyrjesh dhe vonesash qĂ« lidheshin me problemet burokratike, dje nĂ« mĂ«ngjes, nĂ« GjykatĂ«n Penale u hapĂ«n zyrtarisht punimet e gjyqit pĂ«r vrasjen e Sali Rrapit. Viktima ishte njĂ« shqiptar 32-vjeçar, i vrarĂ« mĂ« 10 qershor tĂ« vitit 2000 nĂ« Borghetto nga disa bashkatdhetarĂ« qĂ« i kishin gjuajtur dy tĂ« shtĂ«na nĂ« kokĂ«. NĂ« gjyq pĂ«r vdekjen e tij Ă«shtĂ« Xhevedet Plaku, 33 vjeç, dhe Besnik Adrian Plaku, 37 vjeç. MĂ« parĂ«, procesi u shty pĂ«r shkak Xhevedet Plaku, i quajtur âDetiâ ishte arrestuar pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« nĂ« ShqipĂ«ri. Objekti i gjykimit daton nĂ« vitin 2000 dhe sipas hetuesve vrasja ka ndodhur nĂ« kontekstin e pĂ«rleshjeve nĂ« mes tĂ« grupeve pĂ«r kontrollin e tregut tĂ« prostitucionit rrugĂ« pĂ«rgjatĂ« rrugĂ«s âAureliaâ, ku u vra Rrapi dhe u plagos rĂ«ndĂ« shqiptari tjetĂ«r Alfred Hasa.
Rëndë në spital 28-vjeçari
E verbon dielli, 80-vjeçari italian pĂ«rplas shqiptarin ITALI- Pardje nĂ« Carasco tĂ« Xhenovas, njĂ« 80-vjeçar qĂ« po i jepte makinĂ«s sĂ« tij, i verbuar nga dielli, pĂ«rplasur njĂ« shqiptar 28 vjeç. Incidenti ndodhi nĂ« zonĂ«n pasrrethrrotullimi nĂ« udhĂ«kryqin ndĂ«rmjet sheshit âUmberto Primoâ dhe Parma. I plagosuri Ă«shtĂ« 28-vjeçari Florian Bekua, banues nĂ« Casarza Ligure. Ai Ă«shtĂ« dĂ«rguar nĂ« spitalin S Martino nĂ« Xhenova, ku u transportua me helikopter nga brigadat e zjarrfikĂ«seve, me njĂ« traumĂ« nĂ« kafkĂ«, nĂ« gjendje tĂ« rĂ«ndĂ« shĂ«ndetĂ«sore.
Në Tiranë
Makina pĂ«rplas çiftin e moshuar, plagosen NjĂ« aksident me pasojĂ« plagosjen e dy kalimtarĂ«ve tĂ« moshuar ka ndodhur mĂ«ngjesin e djeshĂ«m nĂ« kryeqytet. Ngjarja ka ndodhur nĂ« rrugĂ«n âSulejman Delvinaâ, pranĂ« stadiumit âDinamoâ, kur njĂ« automjet ka pĂ«rplasur çiftin e tĂ« moshuarve, tĂ« cilĂ«t po kalonin nĂ« anĂ«n tjetĂ«r tĂ« rrugĂ«s. MenjĂ«herĂ« tĂ« plagosurit, identiteti i tĂ« cilĂ«ve nuk bĂ«het i ditur janĂ« dĂ«rguar me urgjencĂ« nĂ« spital pĂ«r tĂ« marrĂ« ndihmĂ«n mjekĂ«sore, ndĂ«rsa policia ka bĂ«rĂ« tĂ« mundur ndalimin e drejtuesit tĂ« mjetit.
Aksionet në të gjithë vendin
Policia kap 108 persona, 3 në kërkim, 5 për dhunë në shtëpi Policia e Shtetit ka vijuar punën për rritjen e parametrave të sigurisë publike, kapjen e personave të kërkuar, evidentimin e bllokimit të ndërtimeve të paligjshme, si dhe kundër prerjes së paligjshme të pyjeve. Gjatë 24 orëve të fundit, nga shërbimet e policisë janë proceduar 108 persona, të cilët akuzohen për kryerjen e veprave të ndryshme penale. Ndërkohë janë kapur dhe 9 persona të shpallur në kërkim, tre prej të cilëve në kërkim ndërkombëtar, 1 nga Italia dhe 2 nga Kosova, për pjesëmarrje në organizatë kriminale të trafikut të narkotikëve dhe trafikim të qenieve njerëzore. Në 11 raste të dhunës në familje nga strukturat e policisë janë kryer veprimet procedurale, duke arrestuar në flagrancë 5 persona autorë të dhunës në familje, në 5 raste të dhunës në familje janë plotësuar kërkesë paditë për lëshimin e urdhrave të mbrojtjes, ndërsa në 1 rast autori është shpallur në kërkim.
08
« reportazh
E mĂ«rkurĂ« 25 shtator 2013 âą
SHQUP-i në ditët e fundit të shndërrimit
Selia e PD,
mobiliet e doktorit në magazinë, Olldashi dhe Patozi pa zyra Ambiente për Topallin, Boden dhe Nokën, por edhe për Bylykbashin e Husin
Armand Maho
M
Ă«ngjesi fillon herĂ«t tek ish-SHQUP-i, sot selia e PartisĂ« Demokratike. ĂshtĂ« ora 10:00 e mĂ«ngjesit dhe kafet rrotull saj janĂ« populluar tashmĂ«. Tani nĂ« opozitĂ«, qĂ« prej 23 qershorit kĂ«tu mund tĂ« takosh gjithkĂ«nd, pĂ«rveç atyre qĂ« u shpallĂ«n si kundĂ«rshtarĂ« tĂ« kryetarit Basha gjatĂ« zgjedhjeve pĂ«r kryetarin e PD-sĂ«. Sherri mes militantĂ«ve Ish-nostalgjikĂ«t e SHQUP-it vazhdojnĂ« tĂ« rrufitin kafenĂ« e mĂ«ngjesit nĂ« ambientet e jashtme tĂ« tij. NjĂ« konflikt mes njĂ« ish-tĂ« persekutuari tĂ« regjimit dhe disa nostalgjikĂ«ve tĂ« vjetĂ«r tĂ« diktaturĂ«s pĂ«r pak sa nuk kaloi nĂ« konfrontim fizik. PĂ«r ironi, duhej ndĂ«rhyrja e ish-ministrit tĂ« DrejtĂ«sisĂ« Eduard Halimi qĂ« ish-i pĂ«rndjekuri tĂ« largohej duke iu hakĂ«rryer nostalgjikĂ«ve tĂ« sistemit. Pak mĂ« tej ai qĂ« kish qenĂ« ministĂ«r i BrendshĂ«m vetĂ«m njĂ« javĂ« mĂ« parĂ« ka pĂ«rveshur mĂ«ngĂ«t pĂ«r tĂ« sistemuar mobiliet nĂ« zyrĂ«n e tij. ĂshtĂ« Flamur Noka, i rehatuar tashmĂ« dhe nga truprojat, eskorta e tĂ« tjera, por edhe nga telashet e pushtetit. Vazhdon tĂ« jetĂ« sekretar organizativ nĂ« PartinĂ« Demokratike, por nĂ« kĂ«to kohĂ« zhvendosjeje duket se po merret vetĂ«m me organizimin e zyrĂ«s sĂ« tij. RrĂ«muja e ambienteve E teksa sehirxhinjtĂ« vazhdojnĂ« tĂ« rrufitin kafenĂ« nĂ«
Ambiente të jashtme të godinës ambientet e jashtme, brenda vazhdon puna për restaurimin e selisë së re. Ish-punonjësit e SHQUP-it, kur ikën, kishin marrë çdo gjë. Kishin shkulur abazhurët, lavamanët e deri te çelësat e dritave. Në ditët e para godina të kujtonte imazhet e institucioneve të shkatërruara në vitin 1997, por këtë herë ka qenë marrëzia e nëpunësve të shtetit që e kishin katandisur në atë derexhe. Punimet vazhdojnë. Pasi është përmirësua disi salla e mbledhjeve, salla e konferencave për shtyp dhe salloni qendror, ustallarët po vazhdojnë punën për sistemimin e zyrave të funksionarëve
Zyra e re e kryetarit të Partisë Demokratike, Lulzim Basha gjatë punimeve të lartë të partisë. Teksa bredhim korridoreve, shohim dhe deputetin Gerti Bogdani, i cili është veshur me rroba pune, me sa duket për të sistemuar zyrën e tij. Një ditë më parë veshja e tij ishte tepër zyrtare, kurse sot... Kati i parë i ndërtesës është një amulli e plotë. Aty ku më parë organizoheshin dasma apo dreka varrimi sot është planifikuar të bëhet salla qendrore e mbledhjeve të Këshillit Kombëtar. Në këtë sallë hëpërhë janë futur të gjitha mobiliet që vishnin dikur selinë e vjetër. Karriget, tavolinat, ekranet e Këshillit Kombëtar janë në këtë kat.
Makinat vazhdojnë të vijnë dhe hamejtë vazhdojnë punën me ngarkim-shkarkimin. Zhvendosja është në ditët e fundit të saj, për të mos thënë në ditën e fundit, ndërkohë që nga ana e kryetarit është dhënë urdhër që ky proces të mbarojë sa më shpejt Mobiliet e doktorit Pastruesja e PD-së, e punësuar në këtë parti që prej 23 vjetësh, shtyn duke ofsharë disa kolltukë në një si biçim magazine në katin e dytë të godinës. Shan nëpër dhëmbë hamejtë që janë kaq të pakujdesshëm dhe përplasin mobiliet që ajo vetë i ka pastruar
pĂ«r kaq vjet. JanĂ« kolltukĂ«t e zyrĂ«s sĂ« ish-kryetarit tĂ« PDsĂ«, qĂ« janĂ« zhvendosur nga godina e vjetĂ«r tek e reja. Kjo pasi zyra e kryetarit tĂ« ri Ă«shtĂ« konceptuar krejt ndryshe nga ajo e doktor BerishĂ«s. KolltukĂ«t e rĂ«ndĂ«, disa nĂ« ngjyrĂ« tĂ« zezĂ« e disa ngjyrĂ« mjalti, qĂ« qĂ«ndronin nĂ« zyrĂ«n e tij prej mĂ« shumĂ« se 14 vjetĂ«sh, nuk janĂ« preferuar tĂ« merren as nga doktori, i cili ka njĂ« zyrĂ« nĂ« katin e 14-tĂ« nĂ« qendrĂ«n tregtare âCOINâ pranĂ« Pallatit tĂ« Kongreseve. Zyra e kryetarit tĂ« ri Ă«shtĂ« lyer me tĂ« bardhĂ« dhe poshtĂ« e shtruar me njĂ« tapet me nuanca gri. Deri diku ngjan me zyrĂ«n e re tĂ«
BashkisĂ«, e mobiluar thjesht e nĂ« mĂ«nyrĂ« moderne. NĂ«pĂ«r ambientet e PD-sĂ« duket edhe bashkĂ«shortja e BashĂ«s, Aurela, e cila me çâduket kujdeset pĂ«r dizajnin e zyrĂ«s sĂ« kryetarit. Burime nĂ« PD thanĂ« se njĂ« zyrĂ« i Ă«shtĂ« ofruar dhe ish-kryetarit Berisha, tĂ« cilĂ«n e ka refuzuar pĂ«r tĂ« qĂ«ndruar disa kohĂ« nĂ« zyrĂ«n e tij te qendra tregtare âCOINâ, ku pret edhe vizitat nga personalitete dhe bashkĂ«punĂ«torĂ« tĂ« tij. Organizimi i ri Por jo gjithkush do tĂ« ketĂ« zyrĂ« nĂ« PartinĂ« Demokratike. PĂ«rveç administratĂ«s, siç janĂ« financat dhe logjistika, nĂ«
reportazh ⹠E mërkurë 25 shtator 2013
»
09
i cili pret e përcjell hamejtë që zhveshin muret e selisë. Kjo seli ka funksionuar për më shumë se 22 vjet, që nga koha kur u zhvendosën nga Rruga e Durrësit. Në këtë seli organizoheshin protestat e opozitës gjatë viteve 1997-2005, në këtë seli priteshin rezultatet e votimit për zgjedhjet lokale dhe të përgjithshme gjatë kohës që PD-ja ishte në opozitë. Sot ka vetëm heshtje, që duket se nuk do të zgjasë shumë kohë. Nuk do të zgjasë për shumë kohë pasi në ambientet e saj shumë shpejt do të vendoset drejtoria e policisë bashkiake. Vendimi i qeverisë ia ka kaluar këtë godinë nën administrim Bashkisë së Tiranës. Gjithsesi, këto janë ditët e fundit të selisë së vjetër, e cila së shpejti do të popullohet nga të tjerë zyrtarë, këtë herë të shtetit.
Salla e konferencave të shtypit
selinë e SHQUP-it hëpërhë janë planifikuar të pajisen me zyrë krerët e lartë të PD-së, të cilët vazhdojnë të qëndrojnë në detyrë deri në zgjedhjet e ardhshme brenda kësaj partie. Pavarësisht se kanë dhënë dorëheqjen, zyrë në katin e dytë të ndërtesës do të ketë sekretari i përgjithshëm Ridvan Bode, i cili së bashku me nënkryetaren Topalli i kanë rralluar shumë vizitat. Të dy do të kenë nga një ambient për zyrë në katin e dytë, përgjatë korridorit që të çon në zyrën e kryetarit, megjithëse Topalli është shpërblyer me një zyrë në ambientet e Kryesisë së Kuvendit. Zyrë do të kenë dhe
Flamur Noka, sekretar organizativ, Gerti Bogdani, Oerd Bylykbashi, Glori Hysi. Edi Paloka, kryetari i komanduar i grupit, ende nuk Ă«shtĂ« vendosur nĂ«se do ketĂ« ambient nĂ« PD. Pa zyrĂ« me sa duket kanĂ« mbetur edhe Astrit Patozi, i cili e ka refuzuar, dhe Sokol Olldashi, ish-ministĂ«r i Transporteve. Por sĂ«rish zyrat ende mbeten tĂ« pĂ«rkohshme derisa tĂ« bĂ«hen zgjedhjet e brenda partisĂ«. Lufta e heshtur MegjithĂ«se i heshtur, duket se ka njĂ«farĂ« tensioni brenda PartisĂ« Demokratike. Ata mĂ« tĂ« vjetrit sâe kanĂ« pĂ«rcjellĂ« shumĂ« mirĂ« âuzurpi-
Salla e mbledhjeve tĂ« grupit parlamentar minâ qĂ« i kanĂ« bĂ«rĂ« tĂ« rinjtĂ« selisĂ« sĂ« tyre. Nga ana tjetĂ«r, mendimi mes militantĂ«ve Ă«shtĂ« ndryshe. PavarĂ«sisht se ish-kryetari dhe ish-kryeministri Berisha dha dorĂ«heqjen nga tĂ« gjitha funksionet, duke marrĂ« mbi vete pjesĂ«n mĂ« tĂ« madhe tĂ« pĂ«rgjegjĂ«sisĂ«, sĂ«rish shigjetat e fajtorit janĂ« drejtuar pikĂ«risht mbi funksionarĂ«t e lartĂ« tĂ« partisĂ«, qĂ« kishin dhe postet kyçe nĂ« administratĂ«. Ndoshta Ă«shtĂ«
humbja e thellĂ« nĂ« zonat e tyre, pse jo dhe arroganca e dikurshme, ajo qĂ« tashmĂ« sâi lejon tĂ« vijnĂ« lirshĂ«m nĂ« PartinĂ« Demokratike. NjĂ« kosto e madhe pĂ«r njĂ« parti, pasi nuk do tĂ« jetĂ« e largĂ«t dita kur turmat e militantĂ«ve tĂ« pushuar me ose pa shkak nga puna tĂ« mĂ«syjnĂ« nĂ« selinĂ« e PD-sĂ« dhe tĂ« tregojnĂ« me gisht fajtorin. Gjithsesi, ata qĂ« e konsideronin veten tĂ« pazĂ«vendĂ«sueshĂ«m nĂ« kĂ«tĂ«
parti vazhdojnĂ« tĂ« luftojnĂ«, dhe pse nĂ« distancĂ« dhe jashtĂ« syve tĂ« publikut. ĂshtĂ« kjo njĂ« tjetĂ«r arsye pse analiza dhe zgjedhjet brenda PD-sĂ« do tĂ« vonojnĂ« dhe ca kohĂ« derisa tĂ« gjendet momenti i pĂ«rshtatshĂ«m. Selia e vjetĂ«r polici bashkiake Te selia e vjetĂ«r lĂ«vizjet janĂ« rralluar shumĂ«. NĂ« derĂ«n e saj ka mbetur vetĂ«m roja,
SHQUP-i njĂ« çështje e mbyllur E pra, duket se me gjithĂ« kĂ«rcĂ«nimet e mazhorancĂ«s pĂ«r rishikime vendimesh, SHQUP-i tashmĂ« Ă«shtĂ« njĂ« çështje e mbyllur. Ky me sa duket Ă«shtĂ« njĂ« debat qĂ« nuk i intereson as mazhorancĂ«s, pavarĂ«sisht se vendimi u mor nĂ« ditĂ«t e fundit tĂ« qeverisjes âBerishaâ. Ndoshta kjo ishte zgjidhja mĂ« e mirĂ«, pavarĂ«sisht kĂ«rcĂ«nimeve dhe qejfmbetjeve tĂ« disa ish-ushtarakĂ«ve, votues tradicionalĂ« tĂ« sĂ« majtĂ«s, tĂ« cilĂ«t vazhdojnĂ« tâi mbeten besnikĂ« kafesĂ« sĂ« mĂ«ngjesit nĂ« ambientet e SHQUP-it, tĂ« patrazuar nga askush, pavarĂ«sisht nga ndonjĂ« incident sporadik si ai i djeshmi. Dita-ditĂ«s selia e re e PD-sĂ«, tĂ« paktĂ«n nga brenda, po merr formĂ«n e saj. Nga jashtĂ« do tĂ« ndĂ«rhyhet nĂ« njĂ« kohĂ« tjetĂ«r, pĂ«r tâi ndĂ«rruar atĂ« formĂ« ndĂ«rtimi, tipike e vendeve tĂ« regjimit komunist. Po pĂ«r fasadĂ«n jashtme tashmĂ« sâe ka mendjen askush. VĂ«mendja Ă«shtĂ« pĂ«rqendruar te vĂ«nia nĂ« funksion si seli dhe mĂ« pas tek analiza dhe zgjedhjet brenda PD-sĂ«. Por duhet thĂ«nĂ« se godina relikte, e cila nĂ« tĂ« djathtĂ« ka kishĂ«n katolike, ndĂ«rsa nĂ« tĂ« majtĂ« ka filluar ndĂ«rtimi i xhamisĂ« sĂ« re, ka mĂ« shumĂ« jetĂ« brenda saj. Askush nuk pengohet pĂ«r tĂ« hyrĂ«, madje nĂ« ambientet e jashtme tĂ« lokalit njĂ« kĂ«nd i improvizuar lojĂ«rash vazhdon tĂ« presĂ« fĂ«mijĂ«t, ndĂ«rsa gjyshĂ«rit e tyre janĂ« tĂ« zhytur nĂ« muhabetet e politikĂ«s dhe shijimin e kafesĂ« sĂ« mĂ«ngjesit.
10
« opinion
E mĂ«rkurĂ« 25 shtator 2013 âą
Bacë, a po bëhen hajnia dhe krimi standarde morale? Nga Behxhet Sh. SHALA
N
Ăndrrat e njĂ« dite vjeshte Ă« promovimin e njĂ« studimi pĂ«r veprimtarinĂ« ilegale tĂ« grupeve ekstremiste serbe nĂ« KosovĂ« nga autorja Fetnete Ramosaj morĂ«n pjesĂ« kryesisht ata qĂ« kishin kontribuar pĂ«r lirinĂ« e KosovĂ«s qĂ« nga pĂ«rfundimi e LuftĂ«s sĂ« DytĂ« BotĂ«rore deri nĂ« kĂ«tĂ« tĂ« fundit, e cila duket se ende nuk ka pĂ«rfunduar. Kishte edhe tĂ« tillĂ« qĂ« nuk kanĂ« kontribuar fare, por pameritueshĂ«m pĂ«rfitojnĂ« nga kjo liri. SpekulantĂ« dhe dallaveraxhinj, me njĂ« fjalĂ«, tĂ« cilĂ«t janĂ« tĂ« respektuar nga mjedisi ku jetojnĂ« dhe janĂ« tĂ« shpĂ«rblyer nga pushteti dhe âshtetiâ. Me poste, ndere, favore materiale, pĂ«rparime nĂ« karrierĂ« dhe rehabilitime tĂ« pabesueshme. TĂ« gjithĂ« e kemi tĂ« qartĂ« faktin se mĂ« nuk po bĂ«het luftĂ« nĂ« kuptimin ushtarak, por luftĂ« politike, psikologjike dhe ekonomike nga pozicionet e fortifikuara nĂ« Beograd dhe qendrat e aleatĂ«ve tĂ« SerbisĂ«. Ne, si fitues tĂ« luftĂ«s, po prehemi tĂ« mbuluar me dafina (lule dhe jo vetĂ«m lule) dhe po sillemi sikur e tĂ«rĂ« bota po sillet rreth nesh dhe sikur ne jemi pĂ«rcaktues tĂ« politikĂ«bĂ«rjes dhe vendimmarrjes nĂ« nivel global. Nuk merremi ne me punĂ« tĂ« vogla, siç Ă«shtĂ« kjo e KosovĂ«s! Pastaj, ne jemi optimistĂ« tĂ« mĂ«dhenj dhe Ă«ndĂ«rrimtarĂ« tĂ« pashoq. TĂ« tillĂ« na nxjerrin tĂ« gjitha anketat qĂ« dalin nga qendrat e mĂ«dha hulumtuese, nĂ« bazĂ« tĂ« tĂ« cilave pastaj krijohen opinione. Me tâu zgjuar nga gjumi, kush mĂ« herĂ«t e kush mĂ« vonĂ«, mendja na shkon tek Obama, Merkel dhe vendimmarrĂ«s tĂ« tjerĂ« tĂ« fuqishĂ«m, tĂ« cilĂ«t dizajnojnĂ« politika tĂ« mĂ«dha, sepse ata fjalĂ«t e para qĂ« i thonĂ« qenkan (sipas nesh): âSi e kemi KosovĂ«n dhe si i kemi kosovarĂ«t?â. Mbase ky perceptim mund tĂ« jetĂ« vazhdim i Ă«ndrrĂ«s me sy mbyllur dhe tĂ« hapur e atyre qĂ« gjithmonĂ« kanĂ« jetuar nĂ«n hije duke mrizuar, pa bĂ«rĂ« gjĂ« pĂ«r vendin e vet dhe popullin qĂ« i takon dhe i atyre qĂ« aksidentalisht apo si hajdutĂ« janĂ« bĂ«rĂ« pjesĂ« e pushtetit dhe tĂ« cilin duan ta mbajnĂ« me çdo kusht. QoftĂ« edhe si zvarranikĂ«. TĂ« tillĂ« e kanĂ« edhe Ă«ndrrĂ«n. Ajo zvarritet pĂ«r aq kohĂ« sa kanĂ« nevojĂ« pĂ«r tĂ«. Ish-luftĂ«tarja e UĂK-sĂ« Fetnete Ramosaj nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« pĂ«rmbledhur paraqiti organizatat sekrete serbe qĂ« veprojnĂ« nĂ« KosovĂ« edhe pas çlirimit, duke theksuar rrezikun qĂ« paraqesin edhe sot pĂ«r vendin tonĂ« dhe hapĂ«sirat ku jetojnĂ« shqiptarĂ«t. Fetnetja e bĂ«ri punĂ«n e saj mrekullueshĂ«m para lufte, gjatĂ« luftĂ«s dhe po e bĂ«n edhe tani. Pa ndonjĂ« zhurmĂ« tĂ« madhe dhe pa qĂ«llime pĂ«rfitimi politik apo material, çka Ă«shtĂ« e pakuptueshme dhe jonormale pĂ«r ditĂ«t qĂ« po i mbijetojmĂ«. Kjo ishte edhe arsyeja pse erdhi nĂ« kĂ«tĂ« promovim edhe Adem Demaçi, siç e quajnĂ« âpatriotĂ«tâ, dhe Baca Adem, siç e quajnĂ« budallenjtĂ« (idealistĂ«t). E tillĂ« mbase ka mbetur edhe autorja e kĂ«saj monografie apo regjistri tĂ« kriminelĂ«ve dhe organizatave kriminale serbe qĂ« kanĂ« vepruar dhe veprojnĂ« papengueshĂ«m nĂ« KosovĂ«, Fenete Ramosaj. NĂ« fakt, kam pĂ«rshtypjen se promovimet e veprave tĂ« ndryshme mĂ« shumĂ« po u pĂ«rngjajnĂ« mbledhjeve komemorative apo vizitave pĂ«r kryeshĂ«ndoshje, sepse fliten vetĂ«m fjalĂ« tĂ« mira, si pĂ«r njĂ« tĂ« vdekur, pavarĂ«sisht se mund tĂ« ketĂ« qenĂ« horr i llojit tĂ« vet gjatĂ« jetĂ«s sĂ« tij. TĂ« tillĂ« jemi ne. GjithmonĂ« i kemi njĂ« ose disa fytyra rezervĂ«. Na duhen pasi ta kemi konsumuar (mos tĂ« mos e themi pasi ta kemi shitur fytyrĂ«n me tĂ« cilĂ«n kemi lindur). TĂ« rrallĂ« janĂ« ata qĂ« varrosen me fytyrĂ«n qĂ« ua ka falur Zoti. Mbase kushtet klimatike, kriza globale financiare ndikojnĂ« nĂ« transformimin e fytyrĂ«s sĂ« njeriut. Edhe tĂ« pafytyrĂ«t vdesin me fytyrĂ«, prandaj jam bĂ«rĂ« shumĂ« pĂ«rzgjedhĂ«s kur vendosĂ« tĂ« shkoj apo tĂ« mos shkoj nĂ« ndonjĂ« promovim. MĂ« mbetet shumĂ« merak qĂ« kam munguar nĂ« dy promovime tĂ« dy autorĂ«ve tĂ« shquar tĂ« krijimtarisĂ« shqiptare, kosovare dhe botĂ«rore. TĂ« veprave âNga sfida nĂ« sfidĂ«â dhe âNĂ« EuropĂ« apo nĂ« EuropĂ«?â. Nuk po i quaj thjesht libra, por vepra, duke ua ditur peshĂ«n e pĂ«rmbajtjes, por dhe peshĂ«n e autorĂ«ve. TĂ« parĂ«n e qĂ«ndisi gjenerali i patriotizmĂ«s politike, kombĂ«tare, ekonomike kosovare, shqiptare. por dhe ndĂ«rkombĂ«tare, njeriu pa tĂ« cilin politika e sotit nĂ« KosovĂ« nuk do tĂ« kishte kuptim e as sukseset e saj, njeriu falĂ« tĂ« cilit na njohu Afrika, Azia, Amerika (e Veriut, Qendrore dhe e Jugut) dhe pĂ«rfundimisht njeriu pa tĂ« cilin kryeministri ynĂ« nuk do tĂ« ishte nĂ« gjendje tĂ« bĂ«jĂ« as hapin mĂ« tĂ« vogĂ«l nĂ« politikĂ« e sidomos nĂ« ekonomi. TĂ« mos e zgjasĂ« shumĂ« dhe tĂ« luaj me durimin tuaj duke mos e thĂ«nĂ« emrin e kĂ«tij alkimisti modern. Fjala Ă«shtĂ« pĂ«r Behxhet Pacollin, tĂ« cilit kryeministri ynĂ«, duke ia ditur vlerat dhe kontributin pĂ«r çlirimin e KosovĂ«s, e emĂ«roi zĂ«vendĂ«sin e tij tĂ« parĂ«, duke ma dĂ«rguar mikun tim HajrĂ«n nĂ« ligĂ« tĂ« dytĂ«, pasi e emĂ«roi zĂ«vendĂ«skryeministĂ«r tĂ« dytĂ«. Kjo ka qenĂ« dhe mbetet
arsyeja kryesore pĂ«r ftohjen e marrĂ«dhĂ«nieve me kryeministrin Thaçi. Faktikisht jemi si nĂ« kohĂ«n e LuftĂ«s sĂ« FtohtĂ«. NĂ« çdo çast mund tĂ« pĂ«rfundojĂ« ky armĂ«pushim. VeprĂ«n e dytĂ« e telejisi ishaktivisti politik para lufte, luftĂ«tari i madh dhe trim, njĂ«kohĂ«sisht komandant i zonĂ«s operative tĂ« Llapit, gjeneral pas pĂ«rfundimit tĂ« luftĂ«s, i pĂ«rndjekur dhe i dĂ«nuar, deputet i Kuvendit tĂ« KosovĂ«s, kontribues nĂ« ndĂ«rtimin e paqes dhe luftimin e krimit tĂ« organizuar, zhvatjes, haraçit, analist i spikatur i çështjeve politike dhe ekonomike, koluminst i respektuar i medieve tĂ« shkruara tĂ« hapĂ«sirĂ«s shqiptare, i shquar pĂ«r vetĂ«mohim nĂ« dobi dhe shĂ«rbim tĂ« ish-luftĂ«tarĂ«ve tĂ« tij, aktualisht nĂ«nkryetar i partisĂ« nĂ« pushtet (PDK-sĂ«), si dhe faktor i pazĂ«vendĂ«sueshĂ«m nĂ« skenĂ«n politike kosovare dhe mbarĂ«shqiptare. Sigurisht qĂ« nĂ« bazĂ« tĂ« pĂ«rshkrimit tĂ« pjesshĂ«m nuk e keni vĂ«shtirĂ« ta qĂ«lloni se e kam fjalĂ«n pĂ«r Rustem MustafĂ«n - Remin. Sinqerisht u kĂ«rkoj falje tĂ« dy gjigantĂ«ve tĂ« krijimtarisĂ« sonĂ« qĂ« nuk jam nĂ« gjendje tâua pĂ«rmend tĂ« gjitha atributet qĂ« i karakterizojnĂ« dhe kontributin e dhĂ«nĂ« si dhe atĂ« qĂ« po e japin aktualisht. U mbetet brezave qĂ« vijnĂ« pas tâi vlerĂ«sojnĂ« kĂ«to dy figura madhore tĂ« kombit tonĂ« dhe tĂ« njerĂ«zimit, pasi Akademia e Shkencave dhe e Arteve e KosovĂ«s nuk ka bĂ«rĂ« gjĂ« nĂ« kĂ«tĂ« drejtim. Haram u qoftĂ« tagjia e Hashimit! Po çka foli Baca Adem nĂ« kĂ«tĂ« promovim? Gjon Boriçi dhe Adem Demaçi ishin folĂ«sit qĂ« folĂ«n nga koka, duke mos lexuar shkrimet qĂ« i shkruajnĂ« tĂ« tjerĂ«t. Si politikanĂ«t tanĂ« tĂ« çnderuar. Ishin origjinalĂ«. NĂ« fakt, edhe tĂ« mençur. sepse fjalĂ«t ikĂ«n me erĂ«n dhe nuk lanĂ« asgjĂ« me shkrim, qĂ« pastaj mund tĂ« pĂ«rdoret si rrethanĂ« inkriminuese. Ishin qĂ« tĂ« dy nĂ« tĂ« njĂ«jtat valĂ«, qĂ« rrallĂ« ndodhĂ« kur folĂ«sit janĂ« nga ShqipĂ«ria dhe Kosova. Baca Adem nĂ« pamje tĂ« jashtme dukej shumĂ« mirĂ«. ShumĂ« normal. Edhe me folĂ« kishte kondicion me ia kaluar edhe vet Fidel Kastros. U ndieva mirĂ« kur Baca foli pĂ«r kontributin e autores sĂ« librit. U ndieva se jam i vendit, pjesĂ« e kĂ«saj toke dhe njĂ« argat i vockĂ«l i kĂ«tij kontributi tĂ« madh. Pastaj u shkĂ«puta nga realiteti dhe ndihesha si i huaj nĂ« vendin tim. Po çka tha Baca qĂ« me fjalĂ«n e tij mĂ« preu biletĂ«n pĂ«r udhĂ«tim sĂ« bashku me Zhyl Vernin? Baca Adem tha se Kosova ka nevojĂ« pĂ«r njerĂ«z tĂ« mençur qĂ« e udhĂ«heqin. Ka nevojĂ« pĂ«r arsim cilĂ«sor dhe kombĂ«tar, i cili gjithmonĂ« duhet tĂ« jetĂ« nĂ« shĂ«rbim tĂ« kombit dhe shtetit, jo tĂ« prodhojĂ« analfabetĂ« me diploma. MĂ« tej tha se Kosova ka nevojĂ« pĂ«r njĂ« shĂ«ndetĂ«si profesionale dhe tĂ« ndershme, e cila kujdeset pĂ«r shĂ«ndet tĂ« kombit dhe tĂ« shtetit. PĂ«r njĂ« ekonomi tĂ« zhvilluar dhe konkurrente, ku profesionalizmi dhe ndershmĂ«ria janĂ« parakushte. Pa hajni, shanatzh, zhvatje dhe korrupsion. Pastaj Baca tha se duhet ta shkruajmĂ« njĂ« histori kombĂ«tare dhe shtetĂ«rore pa zbukurime, glorifikime, ku antivlerat bĂ«hen vlera, ndĂ«rsa vlerat kombĂ«tare mohohen skajshmĂ«risht. Duhet tĂ« kemi njĂ« gazetari tĂ« pavarur dhe profesionale, e cila e krijon opinionin nĂ« shĂ«rbim tĂ« kombit dhe shtetit. BujqĂ«sinĂ« duhet ta zhvillojmĂ«, sepse natyra na ka krijuar kushte. Gjithashtu edhe turizmin duhet ta bĂ«jmĂ« konkurrent me vendet qĂ« vjelin miliarda euro nga ky aktivitet. Duhet tĂ« hiqen tĂ« gjitha bllokadat e bashkĂ«punimit ekonomik, kulturor, arsimor, sportiv dhe politik me ShqipĂ«rinĂ«. NĂ« kĂ«tĂ« kontekst e lĂ«vdoj kryeministrin e ShqipĂ«risĂ« Edi Rama. Diplomacia kosovare duhet tĂ« jetĂ« nĂ« shĂ«rbim tĂ« kombit dhe tâi shĂ«rbejĂ« shtetit. Kosova duhet tĂ« ketĂ« njĂ« polici profesioniste, qĂ« e duan kombin duke i shĂ«rbyer atij e jo duke i mbrojtur tĂ« korruptuarit. PatjetĂ«r qĂ« duhet tĂ« kemi njĂ« ushtri kombĂ«tare, e cila do tĂ« mbrojĂ« shtetin nga rreziku eventual me njĂ« pĂ«rcaktim tĂ« qartĂ« kombĂ«tar. Edhe njĂ« gjyqĂ«sor tĂ« pavarur, profesional dhe nĂ« shĂ«rbim tĂ« kombit. Duhet tâi ruajmĂ« miqtĂ« ndĂ«rkombĂ«tarĂ« qĂ« na ndihmuan, por duhet
ta ruajmĂ« dhe mbrojmĂ« dinjitetin kombĂ«tar. Pastaj, duhet tĂ« bĂ«hemi shtet dhe komb qĂ« do tĂ« jemi shembull pĂ«r botĂ«n dhe tĂ« anĂ«tarĂ«sohemi nĂ« tĂ« gjitha mekanizmat ndĂ«rkombĂ«tarĂ«. PartitĂ« politike duhet tâi shĂ«rbejnĂ« popullit dhe jo ta grabitin shtetin pa pushtet. Duhet tâi respektojmĂ« tĂ« gjithĂ« ata qĂ« nĂ« kohĂ«n kur atdheu kishte nevojĂ« pĂ«r sakrificĂ«n e tyre e derdhĂ«n gjakun duke e flijuar jetĂ«n e tyre. NdĂ«rkaq tash, sipas BacĂ«s, duhet njĂ« sakrificĂ« shumĂ« mĂ« e vogĂ«l, pĂ«r tĂ« cilĂ«n nuk ka nevojĂ« tĂ« derdhet gjaku. E ajo Ă«shtĂ« se duhet ta lĂ«nĂ« karrigen dhe tâi lĂ«shojnĂ« postet. PikĂ«risht kĂ«tu mĂ« plasi filmi! Sepse: - kokat mĂ« tĂ« mençura tĂ« kombit (akademikĂ«t e partive politike) çdo gjĂ« bĂ«jnĂ«, veçse jo atĂ« qĂ« e kĂ«rkon Baca Adem; - intelektualĂ«t me tituj shkencorĂ« janĂ« shndĂ«rruar nĂ« rrogĂ«tarĂ« dhe shĂ«rbyes civil tĂ« politikanĂ«ve tĂ« padijshĂ«m, duke bashkĂ«dyzuar servilizmin e tyre me arrogancĂ«n e injorantĂ«ve nĂ« politikĂ«. Ka shumĂ« pak pĂ«rjashtime kĂ«tu. - Arsimin e kemi si nĂ« kohĂ«n e Konstatin Kristoforidhit pĂ«r dallim qĂ« Kristoforidhi ka qenĂ« kombĂ«tar, ndĂ«rsa kĂ«ta tĂ« sotit prodhojnĂ« kuadro multietnikĂ« dhe shkombĂ«tarizues. Nuk ka vend nĂ« rruzullin tokĂ«sor se ka analfabetĂ« me tituj shkencorĂ« dhe akademikĂ« siç ka nĂ« KosovĂ«. - ShĂ«ndetĂ«sinĂ« e kemi siç e kemi. Duhet tĂ« ndiheni tĂ« lumtur, nĂ«se nĂ« vend tĂ« zorrĂ«s qorre tĂ« mos ua heqin njĂ«rĂ«n veshkĂ« njĂ« herĂ« e pastaj tĂ« dytĂ«n nĂ« kontrollin e radhĂ«s. Pak kanĂ« mbetur mjek, nxĂ«nĂ«s besnik tĂ« Hipokratit, prandaj duhet tĂ« ndryshojĂ« teksti i betimit tĂ« mjekĂ«ve. Ndryshku moral e ka metastazuar shĂ«ndetĂ«sinĂ« kosovare, prandaj Ă«shtĂ« aventurĂ« nĂ« kĂ«to rrethana tĂ« flitet pĂ«r njĂ« shĂ«ndetĂ«si kombĂ«tare. - EkonominĂ« e kemi si nĂ« kohĂ«n e ilirĂ«ve. Tokat ose nuk i punojmĂ« fare, ose i punojmĂ« me teknologji antike. Kryesisht pĂ«rdorim farĂ«n e huaj, prandaj edhe bereqetin e kemi tĂ« huaj. E blejmĂ« me euro tĂ« thata. EkonominĂ« kombĂ«tare e forcojmĂ« duke blerĂ« mallra tĂ« SerbisĂ«, MaqedonisĂ«, TurqisĂ«, RumanisĂ«, GreqisĂ« dhe vendeve tjera mike. - ĂshtĂ« e vĂ«rtetĂ« se nuk kemi polici kombĂ«tare qĂ« i shĂ«rben kombit dhe shtetit, por pas ligjit pĂ«r amnisti kjo mungesĂ« do tĂ« eliminohet, duke integruar nĂ« tĂ« mbi 400 policĂ« tĂ« Veriut, tĂ« cilĂ«t qĂ« 14 vjet i kanĂ« shĂ«rbyer SerbisĂ« dhe kombit tĂ« tyre. Do tĂ« ketĂ« edhe ngritje profesionale, sepse nuk kanĂ« lĂ«nĂ« tĂ« zezĂ« pa bĂ«rĂ« nĂ« tĂ« gjitha profesionet. Edhe gjyqĂ«sori do tĂ« ketĂ« tĂ« njĂ«jtin fat. KĂ«to gjykatat tona punojnĂ« sipas standardeve ndĂ«rkombĂ«tare, duke filluar nga Kushtetutka. Cik nuk guxojnĂ« tĂ« bĂ«jnĂ« nga Brukseli. E kanĂ« tejkaluar kombĂ«taren pĂ«r tâi pĂ«rmbushur standardet ndĂ«rkombĂ«tare. - HistorinĂ« po na e shkruan sulltan Sulejmani. Puro kombĂ«tare. - PartitĂ« politike janĂ« ekskluzivisht kombĂ«tare dhe nĂ« shĂ«rbim tĂ« kombit. DĂ«shmi pĂ«r kĂ«tĂ« janĂ«: lista e bashkuar serbe, iniciative qytetare serbe e Parteshit, lista e serbe e Ranillugut, drejtĂ«sia, qytetaria dhe demokracie serbe e Oliverit, patriotĂ«t serbĂ« nga Kamenica, rojat e urĂ«s dhe banditĂ«t serbĂ« tĂ« Ivanoviçit nga Mitrovica, vullnetarĂ«t SerbĂ« nga Osojani dhe trashĂ«gimtarĂ«t serbĂ« tĂ« gjeneral DrazhĂ«s nga Gjilani, çetnikĂ«t e Nikoliçit nga Serbia dhe serbĂ«t e Asadit nga Siria, lista e shqiptarĂ«ve tĂ« bashkuar nga Kazakistani, shqiptarĂ«t e Erdoganit nga Kurdistani, azerĂ«t shqiptarĂ« nga Lugina e Peshavarit, dega shqiptare e VMRO-sĂ« e Gostivarit, malĂ«sorĂ«t shqiptarĂ« tĂ« Mileshit si dhe shqiptarĂ«t e vĂ«rtetĂ« tĂ« Bangladeshit. Baca Adem, e di se ke njohuri pĂ«r mjekĂ«sinĂ«, sepse jeta tĂ« ka mĂ«suar, por edhe vetĂ« ke mĂ«suar. Por njĂ« gjĂ« duhet ta kesh tĂ« qartĂ«: prapanica dhe karrigia janĂ« si binjakĂ«t siamezĂ«. GjithmonĂ« shkojnĂ« bashkĂ« dhe vullnetarisht nuk ndahen. Ndarja e binjakĂ«ve siamezĂ« bĂ«het vetĂ«m me njĂ« operacion tĂ« vĂ«shtirĂ«, me shumĂ« dhimbje dhe rrezik tĂ« madh pĂ«r jetĂ«n. Ndarja nga karrigia Ă«shtĂ« edhe mĂ« e dhimbshme dhe nĂ« shumĂ« raste pĂ«rfundon me fatalitet pĂ«r pronarin e prapanicĂ«s. Prandaj mos na ngushto aq tepĂ«r. Mos e lypĂ« nga ne tĂ« pamundurĂ«n. Mos u prish me shokĂ«, miq, dashamirĂ«, qĂ« gjithmonĂ« ta kanĂ« dashur tĂ« mirĂ«n ty dhe kombit, tĂ« cilĂ«t edhe sot janĂ« ulur nĂ« karrige vetĂ«m pĂ«r tĂ« mirĂ«n e kombit, duke bĂ«rĂ« sakrificĂ« sublime. Nuk Ă«shtĂ« aspak e lehtĂ« tĂ« ulesh nĂ« karrige pĂ«r vite tĂ« tĂ«ra. Na duhet pĂ«rkrahja jote. Si nĂ« ditĂ«t mĂ« tĂ« vĂ«shtira. I dashuri BacĂ«, thashĂ« mĂ« lartĂ« se dukeshe mirĂ« me shĂ«ndet. MirĂ«po pas kĂ«rkesĂ«s sate, qĂ« e the nĂ« promovimin e librit tĂ« Fetnete Ramosaj pĂ«r largimin vullnetar nga posti, seriozisht jam i brengosur pĂ«r shĂ«ndetin tĂ«nd. Zoti tĂ« ndihmoftĂ«, siç tĂ« ka ndihmuar gjatĂ« gjithĂ« kĂ«saj kohe! Ti e fitove pĂ«rjetĂ«sinĂ«, kurse ne âhorratâ karrigen dhe pasurinĂ«. NĂ« shĂ«rbim tĂ« kombit dhe atdheut!!
opinion ⹠E mërkurë 25 shtator 2013
»
11
Depozita bankare dhe roli prej 3.3 % i prerjes emisionare Nga Elvis KOTINI
D
eficiti 3.1 % dhe suficiti 2.1 % fusin nĂ« ndĂ«rmjetĂ«si agjencinĂ« bankare. Kontrata e agjencisĂ« Ă«shtĂ« njĂ« status themelimi midis shumĂ« aksionarĂ«ve ose njĂ« pronari tokash pĂ«r tĂ« ndikuar nĂ« çmimin mĂ« tĂ« arsyeshĂ«m nĂ« treg, ku futen para, çeqe emisionare, libra llogarish dhe bono privatizimi. Kjo agjenci, qĂ« njihet si bankĂ«, pĂ«rfaqĂ«son tĂ« njĂ«jtin agregat si aktorĂ«t e tjerĂ« tĂ« tregut, duke pĂ«rftuar deri nĂ« 1 % tĂ« vlerĂ«s sĂ« kapitalit nĂ« treg. Ky 1% emisionohet nĂ« dy aspekte: akumulimin e tĂ« gjitha depozitave nĂ«n tituj dhe komisionin respektiv tĂ« tyre nisur pikĂ«risht nga shĂ«rbimi i njohjes sĂ« çekut. Komisioni bazĂ« nĂ« bankat e kapitalit lidhet me kuotĂ«n prej 8%, si njĂ« rezolutat i saktĂ« qĂ« buron nga njĂ«vlerĂ«simi matematik prej 2% tĂ« kostos sĂ« prodhimit nĂ« treg. Por nĂ«nçmimi i komisioneve bankare nĂ« vende tĂ« konsoliduara si Gjermania nuk kalon 3.2% risk dhe 2.4 % produkt. Sisteme tĂ« tilla janĂ« perfekte nĂ« aksione dhe fiskun tregtar, duke i hapur rrugĂ«n ekonomisĂ« kombĂ«tare, qĂ« ngre lart rolin bankar dhe sistemin e kreditimit sipas modusit âshumicat aksionereâ janĂ« pasuria mĂ« e madhe monetare. Si hyjnĂ« nĂ« treg bankat? 999.3 % çeku misionar, çka do tĂ« thotĂ« se tĂ« gjitha monedhat qĂ« dalin nga bankat e kreditimit, kapitali dhe banka qendrore i referohen presjes prej 0.6 % monetare. Kjo i bĂ«n aksionet civile tĂ« vlefshme sipas njĂ« pĂ«rqindje elementare qĂ« buron nga 20 % deficit. Monedhat emisionare ndĂ«r baka tatohen sipas kostos sĂ« prodhimit kombĂ«tar bruto dhe i referohen agjentĂ«ve ekonomike nĂ« masĂ«n 3%. KĂ«tu del edhe vlera mĂ« e saktĂ« komisionare e mbajtjes sĂ« depozitave sipas interesit bazĂ« qĂ« duhet tĂ« jetĂ« 200% nĂ« treg. Duke bĂ«rĂ« zbritje komisionare ndaj çdo depozite mujore, dilet nĂ« konkluzionin koncesionar pĂ«r tâi hapur rrugĂ« fuqisĂ« sĂ« monedhĂ«s hyrĂ«se nĂ« treg. Komisioni bankar nuk Ă«shtĂ« thjesht njĂ« vlerĂ« e logaritmit bazĂ«, por kushtĂ«zon tĂ« gjithĂ« aktivitetin fiskal tĂ« shtetit, kompanisĂ« tregtare apo bonos sĂ« thesarit bankar. Komisionet luhaten nĂ« treg sipas bankave dhe se bankat i pĂ«rpunojnĂ« kĂ«to komisione sipas interesit maksimal nĂ« vlerĂ«n prej 10 pikĂ«sh nga mazhoranat aksionare (4.1%). KĂ«to mazhoranca nuk janĂ« njĂ«lloj nĂ« çdo bankĂ«, por variojnĂ« me humbje tĂ« kreditit tĂ«
vetĂ« bankĂ«s nga 2.1 % deri 3.4 %, duke vendosur kĂ«shtu çmimin e bonove i paraprihet edhe komisionit themeltar pĂ«r çdo bankĂ«. Mendohet se ideja e komisionit bankar Ă«shtĂ« vlera e dividendit tregtar midis 40 klientĂ«ve mĂ« tĂ« mirĂ« nĂ« treg. KĂ«to janĂ« politika financiare si vetĂ« statusi i bankĂ«s dhe sidomos buletini informativ i kompanive qĂ« e subvencionojnĂ« njĂ« bankĂ«. Monedha llogaritet si njĂ«si bazĂ« e natyrĂ«s ekonomike dhe se bankat duhet tĂ« konsiderojnĂ« entin rregullator si bazĂ« tĂ« statusit tĂ« tyre juridik. Sasia monetare i pĂ«rmbahet normĂ«s prej 8.1 % tĂ« kapitalit monetar dhe nĂ«n kushtin fizik Ÿ e interesit ekonomik. Produktet dhe paratĂ« janĂ« kriteri mĂ« ligjvĂ«nĂ«s i njĂ« banke. Vlera e produktit nĂ« treg lidhet me 70% tĂ« dobisĂ« marzhinale qĂ« ato pĂ«rcjellin dhe se kjo vlerĂ« e kapitalit shumĂ«zohet nga bankat sipas 300% tĂ« miliardit nĂ« treg. Kjo pĂ«rqindje varion nga 8.4% deri ne 5.2 %. UnĂ« nuk bĂ«j gjĂ« tjetĂ«r nĂ« nĂ«nvlftĂ«simin monetar sesa zhvendos kuotĂ«n âLâ drejt koeficientit 0.5 cent. UnĂ« mendoj se grosistĂ«t e LondrĂ«s janĂ« njĂ« kooperativĂ« e madhe labursitĂ«sh aty. 5.1 -5.2% janĂ« kuotat e garancive bankare qĂ« nga pengjet (titujt) e deri tek hipotekat (qiratĂ«), por qĂ« kĂ«to kritere garancish nuk ndikojnĂ« nĂ« politikĂ«n mĂ« tĂ« mirĂ« tĂ« zhvillimit financiar, qĂ« zyrtarisht njihet si qeveri. UnĂ« i pĂ«rmbahem mendimit se bankat janĂ« interesi mĂ« konsumator mĂ« i shpejtĂ« dhe mĂ« i rregullt nĂ« planin e inves-
timit. Kjo sigurisht qĂ« nuk varet nga politika e blerjes sĂ« borxhit apo fitimi marzhinal, por qĂ« elementi lidhet direkt me deficitin monetar, i cili ka pĂ«r bazĂ« bursĂ«n e aksioneve civile nĂ« treg tĂ« lirĂ« dhe licensa publike [U]. Akumulimi i titujve tĂ« kreditit nuk mund tĂ« llogaritet njĂ« parajsĂ« fiskale nĂ« vetvete, pasi kooperimi mĂ« i mirĂ« lidhet me blerjen e çekut emisionar, d.m.th. paraja qĂ« blen para Ă«shtĂ« investimi mĂ« i drejtĂ« sipas famĂ«s sĂ« 2%. Produktet e tregtueshĂ«m a janĂ« mĂ« tĂ« vlefshĂ«m sesa monedha fiskale? Deri nĂ« masĂ«n 40% produkti i tregtueshĂ«m sjell fitimin prej 5%, por qĂ« llogaria lidhet me vlerĂ«n e kapitalit bazĂ« dhe se elementi prek sferĂ«n e deficitit buxhetor tĂ« ndĂ«rmarrjes nĂ« masĂ«n 20%, d.m.th 0.5 % blihet 10 herĂ«. KĂ«tu futen pĂ«rqindjet nĂ« treg, tĂ« cilat tregojnĂ« pĂ«r njĂ« treg sa vertikal, aq edhe horizontal duke pĂ«rcaktuar agregatet reale nĂ« bursĂ«, ku njerĂ«zit âmbytenâ nga shifrat e fryra tĂ« kapitalit mazhoritar. NdĂ«rsa blerjet monetare janĂ« linjĂ« vertikale e produktit, kapitalizimet nĂ« treg pĂ«rfaqĂ«sojnĂ« çdo linjĂ« tĂ« borxhit horizontal. Borxhi nuk Ă«shtĂ« njĂ« dukuri e rregullt nĂ« vetvete, por pĂ«rfaqĂ«son linjĂ«n e kreditimit fiskal nĂ« vlerĂ«n 10.0 %, pra qĂ« nga çasti i kredisĂ« bankat hyjnĂ« nĂ« borxh me klientin duke llogaritur koston e investimit nĂ« masĂ«n e pasurisĂ« literale nĂ« treg. MirĂ«po borxhi kuotohet si vlerĂ« garancie gjithashtu nĂ« masĂ«n 0.4 %, duke i bĂ«rĂ« risqet tregtare njĂ« çështje te arsyeshĂ«m ekonomike. Borxhi njihet ndryshe edhe si likuidim monetar, pra ndĂ«rrimi i mallit me mall ose pagesat alternative nĂ« detyrimet juridike-civile. Tregu ekonomik e njeh borxhin si dukuri financiare, dhe jo si njĂ« mjet tĂ« rrĂ«nimit social. Kjo Ă«shtĂ« aq e vĂ«rtetĂ« saqĂ« 1/3 e borxhit ekonomik mbulohet mĂ« sĂ« miri nga shifrat e thesarit prej 5.4%. NĂ« planin personal borxhi Ă«shtĂ« i dĂ«nueshĂ«m, por nĂ« kompanitĂ« aksionere borxhi vlerĂ«sohet si aksion bazĂ«. Kjo i bĂ«n borxhet para tĂ« vĂ«rteta dhe nĂ«n siguracione tĂ« volitshme ndĂ«rkombĂ«tare. P.sh banka gjermane ka shtrirjen e tentakulave tĂ« saj nĂ« shumĂ« vende tĂ« botĂ«s. Por qĂ« pĂ«r prodhuesit aty, efekti do tĂ« thotĂ« emision i rregullt kreditimi, plus paktin fiskal, borxhi i huaj e bĂ«n monedhĂ«n njĂ« shifĂ«r tĂ« besueshme nĂ« thesar. Kriteret e formimit nĂ« bilanc i referohen pozitĂ«s prej 0,4 % tĂ« pasivit dhe 3.8 % tĂ« aktivit, praktikisht njĂ« llogaritje qĂ« shkon pĂ«rkatĂ«sisht nga 30 %-40% pĂ«r tĂ« dy anĂ«t e bilancit.
Grupi parlamentar i ârahmetliveâ
P
a u shtyrĂ« me bĂ«rryla nĂ« radhĂ« tĂ« gjata, tĂ« qetĂ« dhe pa i vĂ«rejtur askush, do tâi hedhin âkokrratâ edhe nĂ« zgjedhjet lokale tĂ« 3 nĂ«ntorit. Nuk ka ndodhur asnjĂ«herĂ« qĂ« tĂ« manipulojnĂ« me vota apo tĂ« akuzohen pĂ«r vjedhje industriale tĂ« tyre, tĂ« shtyhen pĂ«r parti tĂ« ndryshme politike apo pĂ«r tĂ« preferuarit e tyre politikĂ« tâi drejtojnĂ« edhe armĂ«t. Sa pĂ«r rregullsinĂ« e zgjedhjeve u japin leksion tĂ« gjallĂ«ve, prandaj, duke i marrĂ« parasysh gjithĂ« kĂ«to fakte tĂ« pamohueshme qĂ« 14 vjet pas pĂ«rfundimit tĂ« luftĂ«s nĂ« vend, ku u organizuan shumĂ« zgjedhje nĂ« nivel lokal dhe qendror, institucionet kompetente pĂ«r organizimin e kĂ«tij procesi kanĂ« vendosur qĂ« edhe kĂ«tĂ« vit tâua japin âmundĂ«sinĂ«â dhjetĂ«ra mijĂ« tĂ« vdekurve tĂ« votojnĂ« nĂ« zgjedhjet lokale. VlerĂ«sohet se janĂ« rreth 40 mijĂ« tĂ« vdekur nĂ« listat e votuesve pĂ«r zgjedhjet e vitit 2013, tĂ« cilĂ«t nuk kanĂ« mundur pĂ«r vite tĂ« tĂ«ra tâi ndajĂ« nga tĂ« gjallĂ«t Komisioni Qendror i Zgjedhjeve dhe Ministria e PunĂ«ve tĂ« Brendshme.
Nga Lavdim HAMIDI
KĂ«ta tĂ« fundit jo qĂ« nuk kanĂ« mundur tâi pastrojnĂ« listat e votuesve, por kĂ«shtu u konvenon, sepse nĂ« emĂ«r tĂ« tyre do tĂ« votojnĂ« tĂ« gjallĂ«t, nga tĂ« cilĂ«t do tĂ« zgjidhen shumĂ« kĂ«shilltarĂ« komunalĂ«, apo edhe shumĂ« deputetĂ« nĂ« Kuvendin e KosovĂ«s, nĂ« institucionin mĂ« tĂ« lartĂ« legjislativ tĂ« vendit. Pastaj, kĂ«ta tĂ« fundit me vota tĂ« vjedhura pĂ«r katĂ«r vjetĂ«t e ardhshme do tĂ« vendosin pĂ«r fatin e shtetit dhe qytetarĂ«ve, do tĂ« luftojnĂ« korrupsionin, do ta integrojnĂ« KosovĂ«n nĂ« BE etj. Nga mospastrimi i emrave tĂ« personave tĂ« vdekur nĂ« listĂ«n votuese nĂ« vazhdimĂ«si Ă«shtĂ« krijuar hapĂ«sirĂ« pĂ«r manipulime nĂ« zgjedhje, duke u ndryshuar kĂ«shtu rezultati nĂ« favor tĂ« partive tĂ« caktuara politike, tĂ« cilat kanĂ« pasur kapacitet qĂ« tâi âbindin tĂ« vdekuritâ tĂ« votojnĂ« pĂ«r kandidatĂ«t e tyre. Po tĂ« ishin pastruar listat e votuesve nga emrat e personave tĂ« vdekur, do tĂ« ishte njĂ« situatĂ« shumĂ« e favorshme pĂ«r rregullsinĂ« e procesit zgjedhor, pĂ«r zgjedhjet e ardhshme nacionale qĂ« do mbahen nĂ« vitin 2014, nga tĂ« cilat do tĂ« dalĂ« parlamenti dhe qeveria e re e KosovĂ«s. MegjithatĂ«, problemi me zgjedhjet e ardhshme lokale e par-
lamentare nuk Ă«shtĂ« se figurojnĂ« nĂ« listat e votuesve vetĂ«m shqiptarĂ«t qĂ« kanĂ« vdekur, mirĂ«po njĂ« numĂ«r i madh i âvotuesve potencialĂ«â pritet tĂ« vijĂ« edhe nga Serbia, pasi askush nuk Ă«shtĂ« marrĂ« seriozisht me pastrimin e listave tĂ« votuesve nĂ« shtetin fqinj. Madje, nga Serbia mund tĂ« vijnĂ« edhe mĂ« shumĂ« vota nga personat e vdekur, pasi qĂ« kontrolli i mbushjes sĂ« kutive tĂ« votimeve nga monitoruesit ndĂ«rkombĂ«tarĂ« e vendorĂ« do tĂ« jetĂ« minimal. Dhe nĂ« emĂ«r tĂ« vdekurve tĂ« gjallĂ«t do tĂ« mund tĂ« votojnĂ« mĂ« shumĂ« se njĂ« herĂ« dhe kĂ«shtu kutitĂ« do tĂ« mbushen plot me vota, qĂ« mĂ« pas do tĂ« konvertohen nĂ« mandate nĂ« kuvendet lokale e qendrore. Pa i pĂ«rfshirĂ« kĂ«tu edhe serbĂ«t e vdekur qĂ« gjenden nĂ« listat e votuesve pĂ«r votime nĂ« Serbi, tĂ« cilĂ«t ende nuk dihet afĂ«rsisht se sa janĂ«, vetĂ«m nĂ« KosovĂ« me manipulimin e 40 mijĂ« votave tĂ« personave tĂ« vdekur nĂ« listat e votuesve, do tĂ« mund tĂ« krijohet njĂ« grup parlamentar nĂ« legjislativin e ardhshĂ«m tĂ« vendit, tĂ« cilĂ«t madje do tĂ« mund tĂ« identifikohen me emrin âgrupi parlamentar i rahmetliveâ.
12
« gossip
J-Lo sâka mendje pĂ«r martesĂ« KĂ«ngĂ«tarja dhe aktorja Jennifer Lopez nuk ka ndĂ«rmend tĂ« martohet. TashmĂ« disa muajsh, qĂ« kur e nisi historinĂ« e dashurisĂ« me Casper Smart, Jennifer Lopez e ka gjetur veten gati çdo ditĂ« nĂ«pĂ«r kopertina gazetash, faqesh interneti dhe rrjete sociale. E lodhur nga kjo gjendje, ajo ka vendosur tĂ« sqarojĂ« njĂ«herĂ« e mirĂ« kĂ«tĂ« situatĂ«. âTĂ« gjitha shkrimet qĂ« shkruhen pĂ«r mua rreth martesĂ«s janĂ« gĂ«njeshtra. Mos u mashtroni nga unaza qĂ« mbaj nĂ« gishtâ. âJo qĂ« nuk jam martuar por as qĂ« e kam ndĂ«rmend ta bĂ«jĂ« njĂ« veprim tĂ« kĂ«tillĂ«. Jam mirĂ« nĂ« kĂ«tĂ« gjendje nĂ« tĂ« cilĂ«n jam dhe kĂ«shtu edhe do tĂ« vazhdojĂ« nĂ« tĂ« ardhmen, pra jemi mirĂ« kĂ«shtu dhe kryesorja Ă«shtĂ« qĂ« e duam njĂ«ri-tjetrinâ, tha ajo.
Belen Rodriguez nĂ« zi, vetĂ«m 24 orĂ« pas martese Pas martesĂ«s me balerinin Stefano de Martino, showgirli argjentinase Belen Rodriguez tashmĂ« Ă«shtĂ« nĂ« zi, pas vdekjes sĂ« gjyshit tĂ« saj nĂ« moshĂ«n 74-vjeçare. âFaleminderit qĂ« mĂ« mĂ«suat tĂ« jetoj kĂ«tĂ« jetĂ« dhe tĂ« luftoj pĂ«r gjithçka qĂ« doja. Ti dhe gjyshja mĂ« mĂ«suat dashurinĂ« dhe sot jam e lumtur nga gjithĂ« kĂ«shillat dhe mĂ«simet tuaja. Do jesh gjithnjĂ« me mua, nuk tĂ« shoh ende, por tĂ« ndiej nĂ« ajĂ«r. TĂ« dua shumĂ« dhe njĂ« ditĂ« do tĂ« jemi tĂ« gjithĂ« bashkĂ«. E jotja, Belenâ. Me kĂ«to fjalĂ« tĂ« publikuara nĂ« Instagram, Belen Rodriguez e ka ndarĂ« kĂ«tĂ« lajm tĂ« hidhur me tĂ« gjithĂ« fansat e saj.
David dhe Victoria makina sportive dhuratĂ« pĂ«r nĂ«nat e tyre David dhe Victoria Beckham duket se kanĂ« falenderuar nĂ«nat e tyre tĂ« cilat gjithmonĂ« i kanĂ« ndihmuar me kujdesjen e fĂ«mijĂ«ve tĂ« tyre. Dyshja e famshme e Holliwodit raportohet se kanĂ« zgjedhur si dhuratĂ« pĂ«r nĂ«nat e tyre Jackie Adams dhe Sandra Beckham, nga njĂ« veturĂ« sportive qĂ« kapin vlerĂ«n e 50 mijĂ« funteve, nĂ« shenjĂ« falenderimi pĂ«r durimin qĂ« ato tregojnĂ« gjatĂ« kohĂ«s kur kujdesen pĂ«r fĂ«mijĂ«t e tyre, kur çifti holliwudian janĂ« nĂ« udhĂ«time zyrtare. âDavid dhe Victoria nuk shpenzojnĂ« kot pa lidhje sepse ua dinĂ« mirĂ« vlerĂ«n tĂ« hollave, por kur bĂ«het fjalĂ« pĂ«r njerĂ«zit e tyre mĂ« tĂ« dashur, pĂ«r ta asgjĂ« nuk ka çmim. Ata kĂ«to ditĂ« i kanĂ« dhuruar nĂ«nave tĂ« tyre nga njĂ« veturĂ« sportive, pĂ«r tâi falĂ«nderuar pĂ«r kujdesin qĂ« ato tregojnĂ« ndaj nipave dhe mbesĂ«sâ, ka deklaruar njĂ« burim i afĂ«rt i çiftit.
E mĂ«rkurĂ« 25 shtator 2013 âą
GjĂ«rat qĂ« sâduhet tâia thoni
A
mĂ«sia Ă«shtĂ« njĂ« moment shumĂ« i veçantĂ« dhe emotiv tĂ« cilin gratĂ« e pĂ«rjetojnĂ« shumĂ« ndryshe. PĂ«rshtatja nĂ« mĂ«nyrĂ«n e re tĂ« jetesĂ«s, frika nga e panjohura dhe shumĂ« ndryshime emocionale tĂ« nxitura nga puna e hormoneve, janĂ« vetĂ«m disa nga gjĂ«rat pĂ«r shkak tĂ« tĂ« cilave nĂ«nat e reja janĂ« shumĂ« tĂ« ndishme dhe tĂ« frikuara. NĂ«se planifikoni qĂ« sĂ« shpejti tĂ« vizitoni ndonjĂ« miken tuaj apo familjre e cila sĂ« fundmi Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« nĂ«nĂ«, kĂ«to janĂ« 10 fjalitĂ« qĂ« nuk guxoni tâi shqiptoni pasi mund tâi lĂ«ndoni ndjenjat e saj. âNuk i jep gji. Nuk mĂ« besohet se nuk i jep gji!â âą âNuk ka nevojĂ« tâi japĂ«sh ushqim bebes sa herĂ« qĂ« qanĂ«. Ashtu do ta lazdroshâ âą âKur planifikon tĂ« kthehesh nĂ« punĂ«?â âą âAkoma je e lodhur? Prit do tĂ« shohĂ«sh nĂ« muajt nĂ« vazhdim, as nuk do tĂ« bĂ«sh gjumĂ« bilĂ«s!â âą âBebaja ime pothuajse asnjĂ«herĂ« nuk qanĂ«!â âą âKur planifikoni fĂ«mijĂ« tjetĂ«r?â âą âA arrite qĂ« tĂ« dobĂ«sohesh?â âą âKjo nuk Ă«shtĂ« asgjĂ«. Kur tĂ« lindĂ«sh fĂ«mijĂ«n e dytĂ« do tĂ« shohĂ«sh çfarĂ« janĂ« obligime!â âą âKur je vet nĂ« shtĂ«pi, çfarĂ« bĂ«n tĂ«rĂ« ditĂ«n?â âą âUuuu sa qenka i trashĂ«, me çfarĂ« e ushqen?â apo âSa qenka i dobĂ«t, a e ushqen me diçka?
D Yjet e âVictoriaâs Secretâ âVictoriaâs Secretâ shfaqi me krenari imazhet e anĂ«s sĂ« saj mĂ« tĂ« bukur, e âĂ«ngjĂ«jveâ mĂ« tĂ« njohur me linjĂ«n e re tĂ« tĂ« brendshmeve tĂ« kompanisĂ« sĂ« mirĂ«njohur sĂ« modĂ«s. Emra tĂ« mĂ«dhenj si Candice Swanapoel, Adriana Lima apo Behati Prinsloo treguan edhe njĂ« herĂ« mĂ« shumĂ« tĂ« gjithĂ« hiret e tyre, nĂ« pozat e jashtĂ«zakonshme tĂ« publikuara prej tyre. 24-vjeçarja Swanapoel, njĂ« supermodele qĂ« prej tre vitesh, Ă«shtĂ« pa dyshim edhe imazhi kryesor i âVSâ, ndĂ«rsa Ă«shtĂ« e vetmja vajzĂ« qĂ« nuk ka munguar nĂ« asnjĂ« prej fushatave tĂ« fundit publicitare tĂ« kryer prej shtĂ«pisĂ« sĂ« modĂ«s.
një nëne të re
oni tĂ« ndiheni sa mĂ« afĂ«r qiellit? Harrojini grataçelat njujorkeze apo ato nĂ« superfuqitĂ« aziatike. MĂ« i rekomanduar Ă«shtĂ« tempulli Wat Arun. Ai ndodhet nĂ« TajlandĂ« dhe emri i tij i pĂ«rkthyer do tĂ« thotĂ« âTempulli i Agimitâ. I lartĂ« 82 metra, ai do tâju bĂ«jĂ« tĂ« ndiheni nĂ« qiell. Por pĂ«r ta vizituar duhet tĂ« prisni tĂ« paktĂ«n tre vjet, pasi objekti i kultit do tĂ« mbyllet pĂ«r mirĂ«mbajtje dhe restaurim.
Tempulli që prek qiellin
gossip ⹠E mërkurë 25 shtator 2013
»
13
Cristiano
Ronaldo Michael
Douglas
bën thirrje për të parë djalin në burg
NĂ« ndarjen e çmimeve âEmmyâ, aktori i famshĂ«m Michael Douglas dĂ«rgoi njĂ« apel deri tek pushteti qĂ« tâi lejohet tĂ« vizitojĂ« djalin e tij, i cili Ă«shtĂ« nĂ« burg pĂ«r shkak tĂ« trafikimit me drogĂ«. Pasi testi pĂ«r drogĂ« ka dalĂ« pozitiv, Cameron Douglas, nga burgu i âthjeshtĂ«â Ă«shtĂ« dĂ«rguar nĂ« burg tĂ« vetmisĂ«, ku nuk ka tĂ« drejtĂ« pĂ«r vizita, e pikĂ«risht pĂ«r kĂ«tĂ« babai i tij aktori Douglas, gjatĂ« fjalimit tĂ« tij nĂ« ndarjen e çmimeve âEmmyâ ka shtuar: âMĂ« lejoni ta shoh!â Ndryshe, Cameron ka pĂ«rfunduar nĂ« burg nĂ« vitin 2010 pĂ«r shkak tĂ« trafikimit me drogĂ«, ndĂ«rsa dĂ«nimi i tij 5 vjeçar ka qenĂ« i dyfishuar pĂ«r shkak tĂ« disa problemeve qĂ« i ka bĂ«rĂ« nĂ« burg. NjĂ«herĂ«sh, para disa muajve ai nuk e ka kaluar testin pĂ«r drogĂ« nĂ« burg dhe pĂ«r kĂ«tĂ« shkak tani Ă«shtĂ« i burgosur nĂ« vetmi dhe plot dy vite nuk ka tĂ« drejtĂ« pĂ«r vizita, qĂ« donĂ« tĂ« thotĂ« se babai i tij nuk do tĂ« ketĂ« mundĂ«si ta shoh deri nĂ« vitin 2015, ndĂ«rsa Cameron do tĂ« jetĂ« i burgosur tĂ« paktĂ«n deri nĂ« vitin 2018. NĂ« kuadĂ«r tĂ« fjalimit tĂ« tij, Douglas i Ă«shtĂ« falĂ«nderuar edhe bashkĂ«shortes sĂ« tij Catherine Zeta-Jones edhe pse sipas informacioneve tĂ« fundit nĂ« media, kĂ«ta tĂ« dy sĂ« shpejti do tĂ« duhet tĂ« divorcohen.
i blen vetes një Ferrari
Tamara Ecclestone dĂ«shiron tĂ« lindĂ« vajzĂ« Tamara Ecclestone qĂ« dje bĂ«ri tĂ« ditur se Ă«shtĂ« shtatzĂ«nĂ« Ă«shtĂ« duke shpresuar qĂ« bebja tĂ« jetĂ« vajzĂ«. Bukuroshja 29 vjeçare Ă«shtĂ« e lumtur qĂ« po pret fĂ«mijĂ« me burrin e saj Jay Rutland- me tĂ« cilin u martua nĂ« qershor pas katĂ«r muaj lidhje- por ajo nuk ka fshehur dĂ«shirĂ«n e saj qĂ« fĂ«mija tĂ« jetĂ« vajzĂ« sepse ajo dĂ«shiron qĂ« vajza e saj tĂ« luaj me vajzĂ«n e motrĂ«s, Lavinia Stunt. âShpresoj qĂ« tĂ« jetĂ« vajzĂ«. DĂ«shiroja tĂ« jetĂ« djalĂ«, por tani Petra ka vajzĂ« dhe e ndjej se vajzat tona mund tĂ« jenĂ« si motraâ, ka thĂ«nĂ« Tamara pĂ«r revistĂ«n âHelloâ.
C
ristiano Ronaldo është parë me një Ferrari të ri në rrugët e Madridit, një model ekskluziv që sipas mundodeportivo.com e ka blerë 1.3 milionë euro për të festuar rinovimin me Realin deri në vitin 2018. Mendohet se makina me ngjyrë blu është blerë në një koncesionar të markës italiane në Portugali. Me këtë blerje të re, parkingu i yllit të madrilenëve arrin një vlerë prej 6 milionë eurosh. Ai zotëron 20 makina luksoze, ku spikasin një Bugatti Veyron, një Koeningsegg CCX, një Lamborghini Aventator, një McLaren MP4-12C, një Bentley, një Porsche apo një Maserati. Vetëm në një sezon Cristiano Ronaldo fiton 17 milionë euro nga kontrata, pa futur në llogari të ardhurat nga të drejtat e imazhit dhe reklamat.
Rita dhuron shishen e shampanjës 400 usd
Swift e fokusuar nĂ« aktrim Taylor Swift planifikon tĂ« bĂ«jĂ« pushim nga muzika pĂ«r tâu shndĂ«rruar nĂ« yll filmash. KĂ«ngĂ«tarja, e cila provoi tĂ« aktrojĂ« nĂ« seriale televizive si âCSIâ, âNew Girlâ dhe nĂ« filmin âValentineâs Dayâ, Ă«shtĂ« duke u bĂ«rĂ« gati pĂ«r tĂ« marrĂ« role mĂ« serioze. Burime tĂ« afĂ«rta me tĂ« thonĂ« se menaxhmenti i Taylor Ă«shtĂ« mbushur me oferta, pĂ«rfshirĂ« ato pĂ«r ribĂ«rjen e filmave klasikĂ« si âGone with the Windâ, âPretty Womanâ, dhe njĂ« ribĂ«rje tjetĂ«r e âA Star Is Bornâ.
ĂshtĂ« pjesĂ« e traditĂ«s qĂ« kur shkon si e ftuar nĂ« shtĂ«pinĂ« e dikujt dĂ«rgon atje njĂ« dhuratĂ«. Edhe Rita Ora e ka bĂ«rĂ« diçka tĂ« tillĂ« ditĂ«n e djeshme nĂ« njĂ« festĂ« tĂ« organizuar nĂ« shtĂ«pi nga miqtĂ« e saj. E shoqĂ«ruar nga partneri i saj Calvin Harris i cili u shfaq me njĂ« shishe shampanje nĂ« dorĂ«, Rita gjithashtu Ă«shtĂ« fotografuar me njĂ« shishe shampanje 400 dollarĂ«she nĂ« dorĂ«. E veshur me njĂ« fustan nĂ« ngjyrĂ« rozĂ« tĂ« lehtĂ« Rita Ă«shtĂ« dukur mjaft elegante. Calvin dhe bukuroshja kosovare duket se janĂ« bĂ«rĂ« tĂ« pandashĂ«m pasi sĂ« fundmi ata shfaqen vetĂ«m nĂ« prani tĂ« njĂ«ri-tjetrit nĂ« vende tĂ« ndryshme.
14
« BOTA
B
esimi Ă«shtĂ« njĂ« monedhĂ« e shtrenjtĂ« nĂ« kohĂ« tĂ« vĂ«shtira. Angela Merkeli e gĂ«zon kĂ«tĂ« besim te zgjedhĂ«sit. Por njĂ« besim kaq tĂ« thellĂ« nuk e kish pritur askush. Volker Wagener komenton: VetĂ«m eksperimente jo. Aq mĂ« pak nĂ« krizĂ«. Kur kĂ«shtu mendojnĂ« shumĂ« vetĂ« dhe kur veprojnĂ« nĂ« pĂ«rputhje me kĂ«tĂ« nĂ« kabinĂ«n e votimit, atĂ«herĂ« fitorja kthehet nĂ« triumf. Gati tetĂ« pĂ«r qind rritje pĂ«r CDU-nĂ« dhe Angela Merkelin, FDP-ja si partner koalicioni e copĂ«tuar, E Majta dhe TĂ« Gjelbrit me humbje. Kjo Ă«shtĂ« plaçka politike e Angela Merkelit mbrĂ«mjen e 22 shtatorit. ĂfarĂ« aftĂ«sish ka ajo, çfarĂ« Ă«shtĂ« nĂ« gjendje tĂ« bĂ«jĂ«, qĂ« nuk e bĂ«n dot konkurrenca politike? ShumicĂ« absolute nĂ« votime deri tani ka arritur vetĂ«m Konrad Adenaueri (CDU) nĂ« vitin 1957. CDU-ja e Merkelit do ta kishte arritur kĂ«tĂ« pĂ«r pak. Por Ă«shtĂ« mĂ« mirĂ« pĂ«r Merkelin qĂ« nuk e arriti, sepse njĂ« shumicĂ« e vogĂ«l do tĂ« kishte sjellĂ« pasoja paradoksale. NĂ« radhĂ«t e partive unioniste janĂ« tĂ« paktĂ«n dy kritikĂ« kĂ«mbĂ«ngulĂ«s tĂ« europolitikĂ«s sĂ« Merkelit. Fitoren madhĂ«shtore ata do ta kishin kthyer nĂ« njĂ« periudhĂ« katĂ«rvjeçare pasigurie. KĂ«shtu qĂ« tani, me koalicionin me socialdemokratĂ«t, Merkeli do tĂ« bĂ«jnĂ« tĂ« heshtin edhe kundĂ«rshtarĂ«t e fundit nĂ« radhĂ«t e saj. TĂ« paktĂ«n ky kostelacion mbetet mĂ« i mundshmi. Me njĂ« shumicĂ« prej dy tĂ« tretash nĂ« Parlament, Merkeli mund tĂ« verĂ« shumĂ« gjĂ«ra nĂ« lĂ«vizje. Kjo Ă«shtĂ« mirĂ« pĂ«r tĂ« zbatuar reformat dhe keq pĂ«r demokracinĂ«. Sepse opozita nĂ« Bundestag reduktohet nĂ« dy parti me tetĂ« pĂ«rqind (E Majta dhe TĂ« Gjelbrit). Periudha nĂ« post e Merkelit ka kohĂ« qĂ« Ă«shtĂ« kthyer nĂ« njĂ« epokĂ«. ĂĂ«shtja qĂ« shtrohet Ă«shtĂ«: a do tĂ« bĂ«het SPD-ja pjesĂ« e kĂ«saj epoke dhe nĂ«se po, me çârol? Nga periudha nĂ« koalicion qeveritar, si partneri mĂ« i vogĂ«l, nĂ« vitet 2005-2009 socialdemokratĂ«t nxorrĂ«n mĂ«simin se njĂ« bashkĂ«punim i suksesshĂ«m dhe pa fĂ«rkime si numri dy nuk ia vlen. KatĂ«r vjet dominim i Merkelit nĂ« kabinet i solli SPD-sĂ« nĂ« vitin 2009 rezultatin mĂ« tĂ« keq zgjedhor nĂ« historinĂ« e saj. Dhe nĂ« kĂ«to zgjedhje, ku rezultati socialdemokrat Ă«shtĂ« vetĂ«m 2,5 pĂ«rqind mĂ« i lartĂ« se ai i vitit 2009, SPD arriti rezultatin e dytĂ« mĂ« tĂ« keq nĂ« histori. Prandaj SPD-ja do tĂ« bĂ«nte mirĂ« tĂ« mos hynte nĂ« koalicionin e madh. Por askush mĂ« pak se ish-kryetari i SPD-sĂ« dhe strategu i fushatĂ«s elektorale, Franz MĂŒntefehring, ka paraiqitur kundĂ«rargumentin mĂ« tĂ« fuqishĂ«m pĂ«r qĂ«ndrimin nĂ« opozitĂ«. âNdenjia nĂ« opozitĂ« Ă«shtĂ« budallallĂ«k!â ishte kredoja e tij. SPD-ja me sa duket do tĂ« vendosĂ« tĂ« hyjĂ« nĂ« koalicion dhe do tĂ« pĂ«rpiqet ta shesĂ« lĂ«kurĂ«n shtrenjtĂ«. Urime e pĂ«rgĂ«zime Presidenti francez François Hollande ishte njĂ« nga udhĂ«heqĂ«sit e parĂ« tĂ« huaj qĂ« e pĂ«rgĂ«zoi zonjĂ«n Merkel, madje ndryshe nga tĂ« tjerĂ«t me telefon. NĂ« bisedĂ« ata ranĂ« dakord qĂ« tĂ« âvazhdojnĂ« tĂ« bashkĂ«punojnĂ« ngushtĂ«sisht pĂ«r tĂ« pĂ«rmbushur sfidat e projektit evropianâ, u tha nga Pallati Elize. Merkel dhe Hollande duan gjithashtu âtĂ« punojnĂ« me zell pĂ«r afrimin ndĂ«rmjet FrancĂ«s dhe GjermanisĂ«â. KĂ«to pĂ«rpjekje konstante pĂ«r afrim janĂ« tĂ« domosdoshme, sepse Merkel dhe Hollande janĂ« mjaft larg njĂ«ri-tjetrit nĂ« çështjet e politikĂ«s ekonomike dhe asaj evropiane. Hollande e ftoi Merkel nĂ« Paris, sapo tĂ« krijohet qeveria e re gjermane. Pas pas tij erdhĂ«n urimet e Kry-
E mĂ«rkurĂ« 25 shtator 2013 âą
GJERMANIA
Besimi, âpasuriaâ e madhe e AngelĂ«s
eministrit britanik David Cameron. Cameron tha pĂ«rmes twitter, se Ă«shtĂ« i kĂ«naqur qĂ« do tĂ« vazhdojĂ« tĂ« punojĂ« ngushtĂ« me Merkelin. NĂ« Bruksel thuhet prej disa kohĂ«sh se Merkeli dhe Cameron qĂ«ndrojnĂ« politikisht mĂ« afĂ«r se Merkeli me Hollande, por nuk mund ta thotĂ« kaq qartĂ« kĂ«tĂ«. Presidenti italian Enrico Letta e quajti fitorjen e Merkelit âbrilanteâ. Letta tha se Ă«shtĂ« âmirĂ« pĂ«r Bashkimin Evropian qĂ« Alternativa euro-kritike
pĂ«r GjermaninĂ« (AfD) nuk arriti tĂ« hynte nĂ« Bundestag. NĂ«se AfD do tĂ« hynte nĂ« Parlamentm, kjo do tâi vĂ«shtirĂ«sonte vĂ«rtet koncesionet gjermane ndaj ItalisĂ« nĂ« krizĂ«. Presidenti i KĂ«shillit tĂ« BE-sĂ« Herman Van Rompuy uroi gjithashtu duke shkruar. âUnĂ« jam i sigurt se Republika Federale e GjermanisĂ« dhe qeveria e saj e re do tĂ« mbeten tĂ« angazhuara pĂ«r tĂ« kontribuar nĂ« ndĂ«rtimin e njĂ« Evrope tĂ« qetĂ« dhe ekonomikisht tĂ«
VetĂ«m eksperimente jo. Aq mĂ« pak nĂ« krizĂ«. Kur kĂ«shtu mendojnĂ« shumĂ« vetĂ« dhe kur veprojnĂ« nĂ« pĂ«rputhje me kĂ«tĂ« nĂ« kabinĂ«n e votimit, atĂ«herĂ« fitorja kthehet nĂ« triumf. Gati tetĂ« pĂ«r qind rritje pĂ«r CDU-nĂ« dhe Angela Merkelin, FDP-ja si partner koalicioni e copĂ«tuar, E Majta dhe TĂ« Gjelbrit me humbje. Kjo Ă«shtĂ« plaçka politike e Angela Merkelit suksesshĂ«m qĂ« u shĂ«rben tĂ« gjithĂ« qytetarĂ«veâ Martin Schulz, Presidenti i Parlamentit Evropian, shkruan nĂ« letrĂ«n e tij tĂ« urimit: âE gjithĂ« BE-ja pret me interes tĂ« madh formimin e qeverisĂ« sĂ« ardhshme. Si dhe nĂ« zgjedhjet e tjera, pĂ«r shembull nĂ« FrancĂ«, Itali dhe Greqi, mund tĂ« shohim se kemi tĂ« bĂ«jmĂ« gjithnjĂ« e mĂ« tepĂ«r me njĂ« politikĂ« evropiane tĂ« brendshme dhe njĂ« sfere publike evropianeâ. Schulz kĂ«rkoi qĂ« qeveria e re federale dhe Parlamenti Evropian tĂ« bĂ«jnĂ« diçka sĂ« bashku, veçanĂ«risht kundĂ«r shkallĂ«s sĂ« lartĂ« tĂ« papunĂ«sisĂ« sĂ« tĂ« rinjve nĂ« EvropĂ« dhe pĂ«r âplotĂ«simin e konsolidimit buxhetor me impulse rritjejeâ. NĂ« kĂ«tĂ« pikĂ«, socialdemokrati Schulz nuk e mohon origjinĂ«n e tij partiake. âPolitika e Rritjesâ e kuptuar nĂ« formĂ«n e programeve stimuluese nga qeveria, Ă«shtĂ« kĂ«rkesĂ« e e pĂ«rsĂ«ritur e socialistĂ«ve nĂ« Parlamentin Evropian dhe e shumĂ« qeverive evropiane, por Angela Merkel refuzon atĂ« gjithmonĂ«. Grupi parlamentar socialist nĂ« Parlamentin Evropian, u pĂ«rpoq madje tĂ« ndĂ«rhyjĂ« drejtpĂ«rdrejtĂ« nĂ« bisedimet pĂ«r koalicion nĂ« Berlin. Kreu i grupit parlamentar Hannes Svoboda nga Austria u rekomandoi socialdemokratĂ«ve nĂ« Gjermani âta pranojnĂ« mandatin e votuesve dhe tĂ« marrin pĂ«rgjegjĂ«si nĂ« njĂ« koalicion tĂ« madh. Gjermania ka nevojĂ« urgjente pĂ«r ndikimin socialdemokratik nĂ« qeveri qĂ« tĂ« zbatojĂ« reformat progresive nĂ« EvropĂ« dhe pĂ«r tĂ« arritur drejtĂ«si mĂ« tĂ« madhe sociale nĂ« Gjermaniâ mendon Svoboda. Eurodeputeti i SPD-sĂ« Jo Leinen Ă«shtĂ« i shqetĂ«suar nĂ« lidhje me rezulatet e mira tĂ« AlternativĂ«s pĂ«r GjermaninĂ«, e cila refuzon kursin e shpĂ«timit tĂ« euros dhe do tĂ« kthehen monedhat kombĂ«tare. Jo Leinen kritikoi se politikĂ«n evropiane nuk qe e spikatur gjatĂ« fushatĂ«s zgjedhore dhe kjo tani po hakmerret. Kurse eurodeputeti i pavarur Hans-Peter Martin nga Austria gĂ«zohet pĂ«r rezultatin e mirĂ« tĂ« partisĂ« AfD: âMe AfD tani edhe nĂ« shtetetin mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m anĂ«tar tĂ« BE-sĂ« ka njĂ« forcĂ« tĂ« konsiderueshme kritike ndaj BE-sĂ«â. Ai tha se dhe pse nuk Ă«shtĂ« gjithmonĂ« dakord me qĂ«ndrimet e AfD, mendon se Ă«shtĂ« e rĂ«ndĂ«sishme qĂ« politika nĂ«
Gjermani tani do tĂ« merret mĂ« shumĂ« me rezistencĂ«n kundĂ«r politikĂ«s sĂ« deritanishme tĂ« shpĂ«timit tĂ« euros. Dyzim âNjĂ« triumf pĂ«r mbretĂ«reshĂ«n e rreptĂ«sisĂ«â, kryetitullon gazeta athinase âTa Neaâ tĂ« hĂ«nĂ«n: NĂ« faqen kryesore njĂ« fotomontazh me Angela Merkelin me kurorĂ« tĂ« ulur fronin e artĂ« duke qeshur e lumtur. NdĂ«rsa gazeta konservatore âEleftheros Typosâ shkruan âpĂ«r njĂ« triumfâ tĂ« Merkelit dhe markĂ«s gjermaneâ. Kjo e fundit nĂ«nkupton suksesin e papritur tĂ« partisĂ« âAlternativa pĂ«r GjermaninĂ«â, e cila u deklarua kundĂ«r eruos. AnalistĂ«t politikĂ« grekĂ« gjykojnĂ« se nĂ« Berlin do tĂ« krijohet ânjĂ« koalicion i madhâ mes CDU-sĂ« kristiandemokratĂ«ve dhe PartisĂ« Socialdemokrate, (SPD). Analisti Giorgos Tzogopoulos nga ELIAMEP mendon se nuk pritet ndonjĂ« ndryshim kursi edhe nĂ« njĂ« rast tĂ« tillĂ«. MegjithatĂ«, njĂ« pjesĂ«marrje e socialdemokratĂ«ve nĂ« koalicion do tâi jepte politikĂ«s evropiane njĂ« drejtim mĂ« pozitiv, beson Tzogopoulos. Nga ana tjetĂ«r analisti grek i sheh me skepticizĂ«m shanset pĂ«r njĂ« program tĂ« rimĂ«kĂ«mbjes ekonomike pĂ«r GreqinĂ« dhe EvropĂ«n jugore, program pĂ«r tĂ« cilin kanĂ« bĂ«rĂ« fjalĂ« politikanĂ« drejtues socialdemokratĂ«. Ky diskutim tĂ«rheq vĂ«mendjen e medieve, por pas tij fshihet pak substancĂ«. NdĂ«rkohĂ« qĂ« nĂ« Greqi nuk ka ndonjĂ« gĂ«zim tĂ« madh pĂ«r suksesin e Merkelit, nĂ« sondazhet polake, Merkeli Ă«shtĂ« politikanja e huaj mĂ« popullore. NĂ« pĂ«rkim me kĂ«tĂ« preferencĂ«, ishin edhe titujt e gazetave polake. âMerkel e pakonkurrueshmeâ, âMerkeli shtrysh konkurrentĂ«tâ, âGruaja mĂ« e rĂ«ndĂ«sishme e botĂ«sâ. Kryeministri konservatoro-liberal, Donald Tusk u shpreh pas fitores sĂ« Merkelit, ai Ă«shtĂ« i gĂ«zuar qĂ« ai do tĂ« vazhdojĂ« tĂ« bashkĂ«punojĂ« me âpartnerin mĂ« tĂ« besueshĂ«mâ. Publicisti Piotr Buras nĂ« KĂ«shillin Europian pĂ«r MarrĂ«dhĂ«niet NdĂ«rkombĂ«tare shprehet se pĂ«r PoloninĂ« janĂ« mjaft interesante marrĂ«dhĂ«niet ekonomike me GjermaninĂ«. Sepse nga ekonomia gjermane varet si ekonomia polake, por edhe shpĂ«timi i eurozonĂ«s. Po qe se reformat do tĂ« kenĂ« sukses, atĂ«herĂ« edhe Varshava do ta ketĂ« mĂ« tĂ« lehtĂ« futjen nĂ« eurozonĂ«. Ndryshe nga Greqia dhe Polonia, nĂ« opinionin publik turk, diskutohet mĂ« pak pĂ«r politikĂ«n dhe ekonominĂ«, por pĂ«r rolin e gjermano-turqve nĂ« Gjermani. Ministri turk pĂ«r BE-sĂ«, Egemen Bagis, twiterte pas bĂ«rjes publike tĂ« fitores sĂ« Merkelit: âZgjedhjet qĂ« zhvillohen sot nĂ« Gjermani, paraqesin njĂ« shans pĂ«r motrat dhe vĂ«llezĂ«rit tanĂ«, tĂ« forcojnĂ« pozicionin e tyre nĂ« Gjermani.â Pas zgjedhjeve, agjencia turke Cihan dhe gazeta HĂŒrriyet japin lajmin. â11 deputetĂ« me origjinĂ« turke futen nĂ« parlamentin gjermanâ. Por Turqia nuk pret shumĂ« nga njĂ« mandat i ri i Merkelit, thotĂ« Emre Gönen, politolog nga Instituti evropian i Universitit tĂ« Stambollit, Bilgi. âKjo lidhet me atĂ« qĂ« Turqia nuk pret ndonjĂ« ndryshim nĂ«n udhĂ«heqjen e Merkelitâ. Kancelarja gjermane nuk ka pĂ«r ta ndryshuar qĂ«ndrimin e saj refuzues pĂ«r njĂ« anĂ«tarĂ«sim tĂ« plotĂ« tĂ« TurqisĂ« nĂ« BE.
BOTA ⹠E mërkurë 25 shtator 2013
K
y Ă«shtĂ« njĂ« moment i vĂ«shtirĂ« pĂ«r vendin tonĂ«â. Ish-kryeministri i Kenias, Raila Odinga shqipton atĂ« qĂ« mendojnĂ« shumĂ« vetĂ«: atentati i grupit terrorist islamik nĂ« kryeqytetin Nairobi e vĂ« sĂ«rish nĂ« provĂ« Kenian. QĂ« prej sĂ« shtunĂ«s nĂ« mesditĂ« atentatori vazhdon tĂ« rrijĂ« i fshehur me pengje. Me 62 tĂ« vrarĂ«, atentati Ă«shtĂ« mĂ« i pĂ«rgjakshmi atentat islamik qĂ« ka pĂ«rjetuar vendi nĂ« 15 vitet e fundit. Kur nĂ« vitin 1998 shpĂ«rthyen bomba nĂ« ambasadĂ«n e SHBA, jetĂ«n e humbĂ«n 200 vetĂ«. NĂ« Somali, islamistĂ«ve iu desh tĂ« pranojnĂ« disfata muajt e fundit. Prej shtatorit 2012, me Hasan Sheikh Mohamudin Somalia ka njĂ« president tĂ« zgjedhur - njĂ« rreze shprese pas dy dekadave shpĂ«rbĂ«rje tĂ« shtetit. Dhe njĂ« aksion ushtarak i shteteve afrikane arriti qĂ« tâi dĂ«bonte milicĂ«t Al Schabab nga qytetet me rĂ«ndĂ«si strategjike Mogadishu dhe Kismayo. QĂ« prej tetorit 2011 nĂ« luftĂ« marrin pjesĂ« edhe 4.600 ushtarĂ« kenianĂ«. QĂ« prej atĂ«herĂ« ka pasur dyzina atentatesh tĂ« vogla. Por tani kĂ«rcĂ«nimi merr njĂ« dimension tĂ« ri. Edhe nĂ«se misioni i Bashkimi Afrikan nĂ« Somali (AMISOM) ka shĂ«nuar suksese - luftĂ«n kundĂ«r terrorizmit ata nĂ« asnjĂ« mĂ«nyrĂ« nuk e kanĂ« fituar, supozojnĂ« ekspertĂ«t. âVetĂ«m nĂ« qytete kanĂ« humbur terren islamistĂ«tâ, thotĂ« Emmanuel Kisiangani, nga Instituti pĂ«r Studimet e SigurisĂ« nĂ« Nairobi. âNĂ« SomalinĂ« e Jugut ata vazhdojnĂ« tĂ« mbajnĂ« tĂ« pushtuar njĂ« territor tĂ« gjerĂ«. Dhe vazhdojnĂ« tĂ« ruajnĂ« aftĂ«sinĂ« pĂ«r tĂ« shkaktuar dĂ«mâ. QĂ« milicĂ«t Al-Schabaab e marrin kaq hapur pĂ«rgjegjĂ«sinĂ« pĂ«r atentatin nĂ« Kenia Ă«shtĂ« njĂ« shenjĂ« e qartĂ« pĂ«r kĂ«tĂ«. PĂ«r Kisinganin ishte e qartĂ«: AlSchabaab donte tĂ« tregonte me atentatin se kjo organizatĂ« duhet llogaritur ende. KĂ«tĂ« e tregon edhe objektivi i sulmit, njĂ« qendĂ«r tregtare nĂ« PerĂ«ndimin mĂ« tĂ« pasur tĂ« vendit, vend i rrahur nga turistĂ«t dhe bashkĂ«punĂ«torĂ« tĂ« organizatave ndĂ«rkombĂ«tare. NjĂ« vend qĂ« tĂ«rheq vĂ«mendjen ndĂ«rkombĂ«tare. Momentin islamistĂ«t e zgjodhĂ«n shumĂ« mirĂ«, thotĂ« njĂ« bashkĂ«punĂ«tor i njĂ« fondacioni gjerman nĂ« Nairobi: e gjithĂ« vĂ«mendja nĂ« atĂ« ishte e pĂ«rqendruar te procesi gjyqĂ«sor nĂ« GjykatĂ«n Penale NdĂ«rkombĂ«tare nĂ« HagĂ« kundĂ«r zĂ«vendĂ«spresidentit tĂ« Kenias, William Ruto. NĂ« lidhje me pĂ«rleshjet pas zgjedhjeve presidenciale tĂ« vitit 2007 nĂ« Kieni, Ruton e akuzojnĂ« pĂ«r krime kundĂ«r njerĂ«zimit. QĂ« Kenia do tâi dĂ«gjojĂ« kĂ«rkesat e xhihadistĂ«ve dhe do tâi tĂ«rheqĂ« nga Somalia trupat e saj, kĂ«tĂ« eksperti i sigurisĂ«, Kisiangani e konsideron jorealiste. NĂ« fund tĂ« fundit, Kenia vendosĂ« tĂ« marrĂ« pjesĂ« nĂ« misionin ushtarak pikĂ«risht si pasojĂ« e sulmeve islamike. Edhe sikur tĂ« duan kenianĂ«t tâi tĂ«rheqin trupat, pĂ«r kĂ«tĂ« tashmĂ« Ă«shtĂ« vonĂ«. SchabaabĂ«t tashmĂ« e kanĂ« pĂ«rcaktuar Kenian si armik tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m. Veç kĂ«saj, nĂ« Somalia kenianĂ«t nevojiten pĂ«r tĂ« stabilizuar vendin. Lirimi NĂ« portĂ«n perĂ«ndimore tĂ« qendrĂ«s tregtare nĂ« kryeqytetin e Kenias, Nairobi, ka pasur shpĂ«rthime dhe tym, qĂ« janĂ« shkaktuar prej ekstremistĂ«ve, komunikoi ministri i BrendshĂ«m Ole Lenku. MegjithatĂ«, sipas tij, zjarri do tĂ« shuhet shpejt. LuftĂ«tarĂ«t e milicĂ«ve somalezĂ« Al-Shabaab tĂ« shtunĂ«n (21-09.2013) sulmuan qendrĂ«n tregtare nĂ« Mairobi duke vrarĂ« tĂ« pak-
tĂ«n 69 vetĂ« dhe duke mbajtur shumĂ« tĂ« tjerĂ« peng. MĂ«ngjesin e sĂ« hĂ«nĂ«s, herĂ«t nga qendra tregtare e Nairobit u dĂ«gjuan sĂ«rish tĂ« shtĂ«na. Mesa duket kemi tĂ« bĂ«jmĂ« me njĂ« sulm tjetĂ«r tĂ« esktremistĂ«ve, tĂ« cilĂ«t i kanĂ« mbledhur klientĂ«t dhe punonjĂ«sit nĂ« katin e sipĂ«rm. ZĂ«dhĂ«nĂ«si i ushtrisĂ« keniane, Cyrus Oguna njoftoi gadishmĂ«rinĂ« e ushtrisĂ«. âNe presim qĂ« kjo situatĂ« tĂ« mbarojĂ« sa mĂ« parĂ«. UnĂ« nuk mund tĂ« them saktĂ«sisht se kur, por gjithçka do tĂ« marrĂ« fund shumĂ« shpejt. âNdĂ«rhyrja duhej tĂ« pĂ«rfundonte me sa mĂ« pak gjakderdhje. Ne i kemi pothuajse tĂ« gjitha ndĂ«rtesat nĂ«n kontrollin tonĂ«. KatĂ«r ushtarĂ« janĂ« plagosur lehtĂ« dhe janĂ« shtruar nĂ« spitalâ. Sulmuesit nuk kanĂ« pranuar tĂ« negociojnĂ«. Rreth 15 burra dhe gra tĂ« armatosur rĂ«ndĂ« pushtuan qendrĂ«n tĂ« shtunĂ«n. Ata qĂ«lluan dhe hodhĂ«n granata. KonsumatorĂ«t vrapuan nĂ« panik pĂ«rmes njĂ« supermarketi nĂ« katin e parĂ«. ShumĂ« prej tyre u goditĂ«n nga plumbat. Qeveria keniane njoftoi se 69 njerĂ«z u vranĂ« dhe mĂ« shumĂ« se 170 u plagosĂ«n. PĂ«rgjegjĂ«sinĂ« e sulmit e mori pĂ«rsipĂ«r milicia Shabaab nga Somalia. Ajo thotĂ« se ka ndĂ«rmarrĂ« njĂ« luftĂ« shpaguese. Dy vjet mĂ« parĂ«, trupat keniane pushtuan vendin fqinj pĂ«r tĂ« mbĂ«shtetur qeverinĂ« e SomalisĂ« nĂ« luftĂ«n kundĂ«r islamistĂ«ve. GjatĂ« muajve tĂ« fundit, islamistĂ«t kanĂ« kryer disa sulme nĂ« Kenia. AtentatorĂ«t vetvrasĂ«s kanĂ« hedhur veten nĂ« erĂ« nĂ« stacione autobusĂ«sh apo nĂ«pĂ«r kisha. Autoritetet keniane kanĂ« kontakte me individĂ« qĂ« kanĂ« lidhje me milicinĂ« Al-Shabaab. Por me sa duket kĂ«tĂ« herĂ« sulmi ka qenĂ« i pĂ«rgatitur prej njĂ« kohĂ« tĂ« gjatĂ«. Presidenti i Kenias Uhuru Kenyatta bĂ«ri thirrje qĂ« tani mĂ« shumĂ« se kurrĂ« duhet vazhduar lufta kundĂ«r islamistĂ«ve: âNe u kemi mbijetuar edhe mĂ« pĂ«rpara sulmeve terroriste, i kemi goditur ata brenda dhe jashtĂ« vendit. Ne do ta mbrojmĂ« pĂ«rsĂ«ri veten. Terrorizmi Ă«shtĂ« filozofia e frikacakĂ«veâ. Sipas raporteve tĂ« medies, mes terroristĂ«ve janĂ« edhe dy amerikanĂ«. FBI-ja ka nisur hetimet lidhur me kĂ«tĂ«. Presidenti amerikan Barak Obama premtoi mbĂ«shtetje pĂ«r hetimin e sulmit. Interpoli gjithashtu ka kĂ«rkuar tĂ« ndihmojĂ«. Presidenti Kenyatta tha se ai do tâi pranojĂ« ofertat: âKjo nuk Ă«shtĂ« njĂ« luftĂ« keniane, Ă«shtĂ« njĂ« luftĂ« ndĂ«rkombĂ«tare. Ne duhet tĂ« punojmĂ« sĂ« bashku pĂ«r tâi shkatĂ«rruar terroristĂ«tâ. Ushtria e Kenias thotĂ« se po i jep fund operacioneve, ndĂ«rsa policia i bĂ«ri thirrje njerĂ«zve tĂ« mos ja venĂ« veshin asaj qĂ« e cilĂ«suan âpropagandĂ«â tĂ« grupit Shabab. MĂ« parĂ«, zyrtarĂ«t kenianĂ« thanĂ« se ushtria kishte marrĂ« nĂ«n kontroll qendrĂ«n tregtare nĂ« Nairobi, e cila ishte rrethuar nga terroristĂ«t islamikĂ«, dhe se tĂ« gjitha pengjet ishin liruar. Dje nĂ« orĂ«t e para tĂ« mĂ«ngjesit u dĂ«gjuan tĂ« shtĂ«na tĂ« reja, tĂ« cilat u pasuan me tĂ« shtĂ«na tĂ« tjera tri orĂ« mĂ« pas. MilitantĂ«t e grupit militant somalez al-Shabab morĂ«n pĂ«rgjegjĂ«sinĂ« pĂ«r sulmin ndaj qendrĂ«s tregtare tĂ« shtunĂ«n. Ata vranĂ« tĂ« paktĂ«n 62 vetĂ« gjatĂ« rrethimit disa ditor tĂ« kĂ«saj qendre tregtare. ZyrtarĂ«t nĂ« Kenia thanĂ« se ata besojnĂ« se ne mesin e personave tĂ« armatosur kishte luftĂ«tarĂ« nga disa vende tĂ« botĂ«s. ZĂ«dhĂ«nĂ«si i ShtĂ«pisĂ« sĂ« BardhĂ«, Ben Rhodes, tha se Shtetet e Bashkuara prej kohĂ«sh kanĂ« qenĂ« tĂ« shqetĂ«suara nĂ« lidhje me pĂ«rpjekjet e organizatĂ«s Al-Shabab pĂ«r tĂ« rekrutuar shtetas amerikanĂ« nĂ« Somali, dhe se qeveria amerikane Ă«shtĂ« duke shqyrtuar njoftimet se disa amerikanĂ« ishin tĂ« pĂ«rfshirĂ« nĂ« rrethimin e qendrĂ«s tregtare.
»
15
KENIA, islamistët tregojnë forcën
NĂ« Somali, islamistĂ«ve iu desh tĂ« pranojnĂ« disfata muajt e fundit. Prej shtatorit 2012, me Hasan Sheikh Mohamudin Somalia ka njĂ« president tĂ« zgjedhur - njĂ« rreze shprese pas dy dekadave shpĂ«rbĂ«rje tĂ« shtetit. Dhe njĂ« aksion ushtarak i shteteve afrikane arriti qĂ« tâi dĂ«bonte milicĂ«t Al Schabab nga qytetet me rĂ«ndĂ«si strategjike Mogadishu dhe Kismayo. QĂ« prej tetorit 2011 nĂ« luftĂ« marrin pjesĂ« edhe 4.600 ushtarĂ« kenianĂ«
16
« dossier
E mĂ«rkurĂ« 25 shtator 2013 âą
Historia shkruhet e nuk bëhet
Shefqet Isuf Frashëri - binjak me shekullin Nga Albert KOTINI Momentum
K
a vdekur nĂ« TiranĂ« mĂ« 11 gusht 1966, nĂ« moshĂ«n 102-vjeçare dhe varroset i pĂ«rcjellĂ« nga tĂ« afĂ«rmit dhe dashamirĂ«s nĂ« heshtje. Shefqet FrashĂ«ri punoi pĂ«r tĂ« mirĂ«n e mĂ«mĂ«dheut pa u ndier, por i shpĂ«rblyer, sepse qĂ«llimi i jetĂ«s sĂ« tij ishte arritur, sado qĂ« shkoi buzĂ«plasur se po e linte vendin nĂ«n robĂ«rinĂ« e âKainit tĂ« vatanitâ. NĂ« revistĂ«n âLekaâ tĂ« vitit 1938 shkruhet: âHistoria shkruhet e nuk bĂ«het, - thonĂ« historishkruesit e ndĂ«rgjegjshĂ«m tĂ« shekullit tonĂ«. - Historia shkruhet nĂ« bazĂ« tĂ« dokumenteve tĂ« asaj kohĂ« e jo sipas hamendjesh e thĂ«niesh tĂ« njĂ«rit apo tĂ« tjetrit, tĂ« cilĂ«t e sjellin ujin sipas qejfit nĂ« mulli tĂ« vet. âĂshtĂ« kĂ«shtu, pse e them unĂ«â. NgadalĂ« njĂ«herĂ«. Kjo ndoshta mund tĂ« ndodhĂ« nĂ«pĂ«r biseda tĂ« njĂ« gjysmĂ« tĂ« kulturuar, nĂ« mes njĂ« sasie njerĂ«zish tĂ« paditur, tĂ« cilĂ«t i marrin fjalĂ«t e atij si dogmĂ« dhe i mbajnĂ« si fjalĂ« orakulli. MirĂ«po nĂ« rrethet e kulturuara, po nuk u provua me dokumente çfarĂ« flitet, nuk ka vlerĂ« historike e vihet nĂ« radhĂ«t e pĂ«rrallave. ThamĂ« shkruhet nĂ« bazĂ« tĂ« dokumenteve tĂ« asaj kohe, por shtuar, edhe se dokumentet e njĂ« burimi nuk janĂ« gjithmonĂ« ato qĂ« e provojnĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ«n e thĂ«nieve tĂ« tyre. Lypsen dokumente burimesh tĂ« ndryshme e qĂ« pĂ«r argumentim bĂ«hen nĂ«pĂ«r hulumtime tĂ« shumta arkivore.â PikĂ«risht dosjeri nĂ« fjalĂ« Ă«shtĂ« mbi personalitetin e harruar qĂ« pĂ«r sĂ« gjalli, Shefqet Isuf FrashĂ«rin, i cili ka kontribuar nĂ« formimin e ndĂ«rgjegjes kombĂ«tare. Mbi kĂ«tĂ« figure kombĂ«tare gjoja mungon baza historiografike, qĂ« nĂ« fakt Ă«shtĂ« shumĂ« e pasur pĂ«r ata qĂ« duan tâi zbulojnĂ« fenomenet, pasi mund tĂ« formohet njĂ« koleksion botimesh tĂ« pastudiuara ende. Lumo SkĂ«ndo, po te revista âLekaâ, shkruante: âPse tĂ« gĂ«njejmĂ« vetveten? - Dashuria nuk ngjallet me para? Duhet tĂ« na vijĂ« nga zemra. Kemi me qindra shqiptarĂ« tĂ« shpĂ«rndarĂ«. Sa tĂ« shkojnĂ« ditĂ«t dhe vitet nĂ« kafene me fjalĂ« tĂ« kota, le tĂ« punojnĂ«. UnĂ« qĂ« shkruaj kĂ«to radhĂ« kam patur fatin tĂ« njoh tĂ« venĂ« e historianit grek Sathas. MĂ« ka rrĂ«fyer se i shoqi gjersa vdiq i moshuar, mĂ« tepĂ«r se 80-vjeç, ka rrojtur nĂ« Venedik me bukĂ« e me qumĂ«sht, punonte tĂ«rĂ« natĂ«n gjersa gdhihesh, se sâkishte asnjĂ« frangĂ« ndihmĂ« nga qeveria greke. Rronte me njĂ« mĂ«nyrĂ« mĂ« tepĂ«r se modeste, me pak tĂ« holla qĂ« fitonte me shkrimet e tij dhe vdiq pothuaj urie. Dhe kjo nuk e ndaloi tĂ« ishte njĂ« njeri i madh dhe njĂ« punĂ«tor i palodhur i kombit dhe i vendit tĂ« tij. Nuk kĂ«rkoi njerĂ«z sa Satha dhe si Satha, por si çirak tĂ« atij njeriu.â Po te âLekaâ Ă«shtĂ« njĂ« artikull i botuar nga Lumo SkĂ«ndo mĂ« dt. 18.12.1938, i cili bĂ«n fjalĂ« pĂ«r koleksionin e humbur tĂ« Abdyl FrashĂ«rit, midis tĂ« cilave njĂ« dorĂ«shkrim qĂ« e tregonte historinĂ« e FrashĂ«rit, fĂ«mijĂ«ve tĂ« atij vendi dhe tĂ« gjithĂ« Frashellinjve, tĂ« cilĂ«t Abdyli i kishte shkruar sipas rrĂ«fimeve tĂ« zn.Tato (hallo dhe teze) e tĂ« gjithĂ« FrashĂ«llinjve. Kjo ka qenĂ« mjaft e moshuar dhe e njohur dhe deri nĂ« moshĂ«n 90-vjeç ka pasur njĂ« memorie dhe inteligjencĂ« fort tĂ« mendshme e tĂ« shĂ«ndoshĂ« e qĂ« Abdyli e shfrytĂ«zoi mirĂ« qĂ« nĂ« rini tĂ« tij. Po kĂ«shtu njĂ« dorĂ«shkrim tjetĂ«r ka qenĂ« pĂ«r Lidhjen e Prizrenit, qĂ« nuk ishte njĂ« biografi, as njĂ« histori biografike, por njĂ« pĂ«rshkrim i plotĂ« i ngjarjeve nĂ« tĂ« gjitha aktivitetet. NĂ« JaninĂ«, GjirokastĂ«r, FrashĂ«r, DibĂ«r, Prizren, Stamboll dhe nĂ« pesĂ« kabinete europiane. Akoma ndihem keq qĂ« nuk kam nĂ« dorĂ« dorĂ«shkrimin tjetĂ«r tĂ« humbur tĂ« babait tim, qĂ« ka qenĂ« njĂ« defter gjenealogjie me shĂ«nime jetĂ«shkrimi pĂ«r tĂ« gjithĂ« tĂ« parĂ«t e familjes.â Personaliteti i njĂ«rit prej FrashellinjĂ«ve, Shefqet FrashĂ«ri
Diyarbakir qyteti ku u emërua prefekt
Esat PashĂ« Toptani njeriu qĂ« tentoi eleminimin fizik tĂ« Shefqet FrashĂ«rit (MarrĂ« nga libri âAli KĂ«lcyra, aristokrati kuq e ziâ me autor Tanush FrashĂ«rin, viti 2005). Shefqet Isuf FrashĂ«ri lindi nĂ« FrashĂ«r tĂ« DangĂ«llisĂ« mĂ« 28 nĂ«ntor 1864 nĂ« derĂ«n e familjes bektashiane tĂ« Sulejmanbejllinjve. NĂ« shtĂ«pi mĂ«soi tĂ« fliste shqip, kurse mĂ«simet e para i mori nĂ« shkollĂ«n fillore tĂ« FrashĂ«rit e nĂ« teqenĂ« e bektashinjve. SulejmanbejllinjtĂ«, kishin marrĂ«dhĂ«nie tĂ« mira me DumellarĂ«t, qĂ« e kishin shtĂ«pinĂ« poshtĂ« sarajeve tĂ« tyre dhe vinin tĂ« faleshin nĂ« xhamitĂ« e familjes sĂ« Shefqetit. Me Naimin Ă«shtĂ« pjekur djalĂ« i rritur, 12-vjeçar, kur ai vinte nĂ« FrashĂ«r pĂ«r tĂ« kaluar stinĂ«n e verĂ«s e tĂ« vjeshtĂ«s. MĂ« 1878 shkon tĂ« vazhdojĂ« mĂ«simet e mesme e tĂ« larta nĂ« Stamboll. PĂ«r efekte ligjore tutori i tij u bĂ« Samiu, gjersa erdhi Naimi mĂ« 1882. NĂ« kohĂ«n e lirĂ« shkonte te FrashorĂ«t, tĂ« cilĂ«t i futĂ«n nĂ« gjak frymĂ«n nacionale dhe ndikuan nĂ« pĂ«rgatitjen e tij, si ushtar i lĂ«vizjes kombĂ«tare. Naimi me natyrĂ«n e tij prej artisti i tregonte historinĂ« e shqiptarĂ«ve, i mĂ«sonte vjersha e shĂ«tiste mes bukurive tĂ« Stambollit, kurse marrĂ«dhĂ«niet me Samiun ishin, âshkencoreâ, ai e pyeste pĂ«r dijet e mara gjatĂ« javĂ«s dhe biseda bĂ«hej edhe nĂ« frĂ«ngjisht edhe nĂ« shqip. MĂ« 10 gusht 1892, pĂ«rfundon studimet e larta, nĂ« fakultetin e administratĂ«s civile dhe emĂ«rohet nĂ« Bejrut, por me ndĂ«rhyrjen e Naimit, dĂ«rgohet nĂ« gjimnazin e Manastirit, ku e rekomandon te Halit bej BĂ«rzeshta, alias Bej Babaj. NĂ« takimet e shpeshta, qĂ« Shefqeti e disa patriotĂ« tĂ« tjerĂ« bĂ«nin nĂ« shtĂ«pinĂ« e Bej Babajt, nĂ« pĂ«rpjekjet pĂ«r pĂ«rhapjen e idesĂ« kombĂ«tare, vendosĂ«n tĂ« formojnĂ« âKomitetin e FshehtĂ« tĂ«
Manastirit pĂ«r LirinĂ« e ShqipĂ«risĂ«â (1895), nĂ« tĂ« cilin bĂ«n pjesĂ« Halit BĂ«rzeshta, Shefqeti dhe i vĂ«llai Sabriu (asokohe nĂ«nprefekt i qytetit), Fehim bej Zavalani; njĂ« vit mĂ« vonĂ« u anĂ«tarĂ«suan aty edhe QiriazĂ«t, Jorgji e Kristoja (1896). NĂ« gjimnaz, Shefqeti jepte lĂ«ndĂ« shkencore e matematikĂ«, por fshehurazi nxĂ«nĂ«sve shqiptarĂ« u mĂ«sonte shqipen, i kĂ«shillonte ta donin gjuhĂ«n amtare, ta pĂ«rhapnin atĂ« e u mĂ«sonte vjersha tĂ« Naimit. Veprimtaria e tij, tĂ«rhoqi vĂ«mendjen e policisĂ«. Mbi bazat e raportit tĂ« saj drejtori i pĂ«rgjithshĂ«m i arsimit, Vasil Janina, i kumtoi ministrisĂ« nĂ« Stamboll, se âĂ«shtĂ« njĂ« revolucionar kokĂ«fortĂ«, i pabindur, qĂ« e ka kthyer shkollĂ«n nĂ« njĂ« çerdhe tĂ« propagandimit tĂ« gjuhĂ«s shqipeâ. Ministria e Arsimit mĂ« 1897 e transferon Shefqetin nĂ« Vilajetin e KosovĂ«s, si nĂ«ndrejtor tĂ« Liceut tĂ« qytetit tĂ« Shkupit dhe kĂ«tu, ai vazhdoi tĂ« pĂ«rhapĂ« gjuhĂ«n shqipe e tĂ« zgjojĂ« ndjenjĂ«n kombĂ«tare mes nxĂ«nĂ«sve. KĂ«saj radhe Komisariati i PolicisĂ« sĂ« Shkupit, e gjurmonte kĂ«mba-kĂ«mbĂ«s dhe disa herĂ« shpĂ«toi nga thonjtĂ« e policisĂ« sĂ« Stambollit, kur udhĂ«tonte pĂ«r nĂ« Shkup, konsulli austro-hungarez, August Kral, mik i madh i shqiptarĂ«ve, i cili valixheve tĂ« Shefqetit, me libra e gazeta shqip, u vinte kartĂ«vizitĂ«n e tij diplomatike. Pyetjeve provokuese tĂ« Dervish Agait (agjenti mbikĂ«qyrĂ«s), u pĂ«rgjigj drejtpĂ«rdrejtĂ«: âArmiqĂ«sia e elementeve greko-bullgarĂ«, kundĂ«r perandorisĂ« osmane, do tâi sjellĂ«, njĂ« rrebesh MaqedonisĂ«, prandaj, ne shqiptarĂ«t kĂ«rkojmĂ« tĂ« na njihet zyrtarisht e drejta e mĂ«simit tĂ« gjuhĂ«s sonĂ« nĂ« krahinat me shqiptarĂ«â. Nuk shkoi shumĂ« kohĂ«, kur i vjen njoftimi, se e largojnĂ« nga arsimi, pĂ«r tĂ« kaluar nĂ« shĂ«r-
bim tĂ« administratĂ«s dhe âtransferohetâ i shoqĂ«ruar me roje, si nĂ«nprefekt nĂ« LumĂ« (18991900). Atje, krijon lidhje me patriotĂ«, qĂ« kishin bashkĂ«punuar me Abdyl FrashĂ«rin, me tĂ« cilĂ«t punon pĂ«r propagandimin e idesĂ« kombĂ«tare. Praj kallĂ«zimit tĂ« njĂ« kallauzi, futur nĂ« mjedisin e atdhetarĂ«ve, e largojnĂ« nĂ« PreshevĂ« (19001901), pastaj nĂ« FollorinĂ« (1901-1902), nĂ« PĂ«rlep (1902-1904), Merqes-Kajmekam nĂ« Manastir (1905-1906). NdĂ«rkohĂ«, âKomiteti i FshtehtĂ« i Manastiritâ, ishte zgjeruar me patriotĂ« tĂ« rinj e degĂ« tĂ« reja. NĂ« gjirin e kĂ«tij komiteti vepronin H.B. BĂ«rzeshta, Shefqet FrashĂ«ri, Fehim Zavalani, Jorgji e Kristo Qiriazi, Bajo Topulli, Shefki Zavalani, Sulejman Luzati (nĂ«nprefekt i TetovĂ«s), Sejfi Novosela (Vllamasi), Dalip Panariti, Rasim Dasova, Muharrem Dibra etj. Komiteti mĂ«mĂ«, me seli nĂ« Manastir, duke parĂ« gjendjen e vĂ«shtirĂ«, ku gjendeshin viset shqiptare, i vuri tashti vetes pĂ«r detyrĂ« propagandimin e idesĂ« sĂ« rrĂ«mbimit tĂ« armĂ«ve kundĂ«r pushtetit osman. Arratisjet e njĂ«pasnjĂ«shme tĂ« disa anĂ«tarĂ«ve tĂ« komitetit, sidomos e Bajo Topullit, e shtrĂ«ngoi ministrinĂ« e Brendshme tĂ« merrte masa. Shefqetin e largojnĂ« pĂ«rsĂ«ri pĂ«r nĂ« PĂ«rlep (1906-1908). NĂ« vitin 1908, me formimin e Komitetit tĂ« itifadistĂ«ve (xhonturqve nĂ« Rumeli âIttihat ve Terakkiâ, dega e PĂ«rlepit, e fton Shefqetin tĂ« marrĂ« pjesĂ« nĂ« tĂ«, por, meqĂ« nuk dhanĂ« garanci pĂ«r njohjen e tĂ« drejtave kombĂ«tare shqiptare, ai refuzoi prerazi ofertĂ«n qĂ« i bĂ«nĂ«. Nga ana tjetĂ«r, e nisi familjen me tĂ« shpejtĂ« pĂ«r nĂ« Korçë, qĂ« tĂ« ishte jashtĂ« çdo rreziku. Niazi Resnja, nĂ« kujtimet e tij âHatĂ«rat - i Nijaziâ, botuar nĂ« Stamboll mĂ« 1910, kur flet pĂ«r aktivitetin e komitetit shqiptar..., nĂ« radhĂ« tĂ« parĂ«, ndĂ«rmjet shqiptarĂ«ve, pĂ«rmend Shefqet FrashĂ«rin, si eksponent nĂ« shĂ«rbim tĂ« komunitetit pĂ«r mbrojtjen e interesave shqiptare. âNĂ« qytetin e PĂ«rlepit, organizata e lartpĂ«rmendur kishte anĂ«tar Shefqetin, kajmekam i PĂ«rlepit. Nga njĂ« veprimtari e tillĂ«, Xhemijeti u shqetĂ«sua dhe kishte tĂ« drejtĂ«â, - shkruan N. Resnja, prandaj u vendos âzhdukja fizikeâ e Shefqetit dhe e tre oficerĂ«ve tĂ« tjerĂ« shqiptarĂ«. I njoftuar me kohĂ«, Shefqeti, sĂ« bashku me disa shokĂ«, Shefki Zavalanin, Sulejman Luzatin, Rasim DasovĂ«n, Muharrem DibrĂ«n, e Dalip Panaritin, vendosĂ«n tĂ« arratisen e atĂ« bashkohen me çetĂ«n e Bajo Topullit. Shefqeti shkruan: âDuke pĂ«rfituar nga muaji i Ramazanit nĂ« kohĂ«n e Iftarit, morĂ«m rrugĂ«n qĂ« na nxirrte nĂ« teqenĂ« e Kanatllarit. Ashtu, tĂ« armatosur, siç ishim, shkuam fshehurazi nĂ« shtĂ«pinĂ« e Shefki Zavalanit, kur tĂ« nesĂ«rmen u njoftua shpallja e formimit tĂ« qeverisĂ« sĂ« Xhemijetitâ. Kthehet nĂ« Korçë, nĂ« gjirin e familjes. Aty bashkĂ«punon me patriotĂ«t e qytetit, e pas kthimit tĂ« Orhan Pojanit nga internimi, formuan nĂ« gusht tĂ« vitit 1908, âKlubin shqiptar tĂ« Korçësâ. Me thirrjen e Kongresit tĂ« Manastirit (1422. nĂ«ntor 1908), Shefqeti merr pjesĂ« si delegat i Korçës. Ministria e Brendshme Osmane, duke e parĂ« se ai nuk hiqte dorĂ« nga âqĂ«ndrimet e tij pĂ«r çështjen shqiptare, kundĂ«r shtetit osmanâ,
dossier ⹠E mërkurë 25 shtator 2013
Siverek qyteti ku Shefqet FrashĂ«ri u emĂ«rua Kajmekam vendosi ta largojĂ« nga territoret me shqiptarĂ«. (shih- dokumentin MP. Brendshme Osmane me tĂ« dhĂ«na biografike tĂ« Sh. FrashĂ«rit, tĂ« shqipĂ«ruara nge osmanishtja nĂ« AQSH). Valiu i Manastirit, me tĂ« mbaruar kongresi e thirri Shefqetin dhe e njoftoi, se ishte emĂ«ruar kamejkan nĂ« Siverek, njĂ« qendĂ«r e vogĂ«l, nĂ« Kurdistanin turk, por ai nuk pranoi; atĂ«herĂ« valiu e njoftoi, se atje do tĂ« shkonte e shoqĂ«ruar me xhandarĂ« bashkĂ« me familjen, tĂ« cilĂ«n, si e sollĂ«n nĂ« Manastir i nisĂ«n sĂ« bashku nĂ« afĂ«rsi tĂ« kufirit, tĂ« sotĂ«m turk me SirinĂ«. NĂ« Siverek, qĂ«ndroi 1 vit (1908-1909). NĂ« Dijarbakir, shkon, si myrtesarif (prefekt); aty dallohet, pĂ«r vendosjen e rregullit e tĂ« qetĂ«sisĂ« pĂ«r mbrojtjen e popullsisĂ« nga abuzimet e nĂ«punĂ«sve tĂ« lartĂ«, pĂ«r afrimin dashamirĂ«s me vendasit, saqĂ« fiton besimin e simpatinĂ« e banorĂ«ve, disa syresh i pĂ«rdorte si ndĂ«rlidhĂ«s me patriotĂ«t e tjerĂ« shqiptarĂ«. PĂ«r kĂ«to qĂ«ndrime âshpĂ«rblehetâ mĂ« njĂ« varg lĂ«vizjesh, nĂ«pĂ«r zonĂ«n arabe tĂ« perandorisĂ« osmane. NĂ« krye, e dĂ«rguan me njĂ« âzonĂ« tĂ« nxehtĂ«â, nĂ« Sham Xharabulus i Garb (buzĂ« kufirit tĂ« sotĂ«m siriano-turk-irakian), nĂ« Alep dhe prej aty nĂ« Mardin, tĂ« Kurdistanit turk (1912-1913), ku e gjen shpalljen e pavarĂ«sisĂ«. Prej Mardini, gjatĂ« kohĂ«s sĂ« iftarit, arratiset sĂ« bashku me familjen e disa shqiptarĂ«ve tĂ« tjerĂ«. Vendoset nĂ« Selanik, nĂ« pronat e veta. MĂ« 1914, me ardhjen e Princ Vidit emĂ«rohet prefekt i DurrĂ«sit, por pĂ«r mosmarrĂ«veshje tĂ« thella me qĂ«ndrimet e Esat Toptanit (i cili vuri njerĂ«z ta vrasin, por qĂ« shpĂ«toi pĂ«r mrekulli) dha dorĂ«heqjen e kthehet pĂ«rsĂ«ri nĂ« Selanik. NĂ« vitin 1923 kthehet pĂ«rfundimisht me familjen nĂ« ShqipĂ«ri, duke braktisur mallin e shtĂ«pinĂ« nĂ« Greqi. NĂ« 11 prill 1923 emĂ«rohet nĂ«nprefekt i Pogradecit, transferohet si prefekt i Beratit, kur mĂ« 11 shtator 1925 merr pjesĂ« edhe si njeri prej organizatorĂ«ve tĂ« festimit nĂ« kishĂ«n e vakĂ«fit tĂ« shpalljes sĂ« KishĂ«s Autoqefale Shqiptare. MĂ« 10 prill 1926, emĂ«rohet nĂ« gjykatĂ«n e lartĂ«, kurse mĂ« 13 prill 1929-1936, e gjejmĂ« anĂ«tar tĂ« KĂ«shillit tĂ« Shtetit deri mĂ« 10 maj 1933, Ă«shtĂ« edhe nĂ« KĂ«shillin e Minierave pranĂ« ministrisĂ« sĂ« EkonomisĂ« KombĂ«tare. NĂ« bazĂ« tĂ« ligjit tĂ« kufizimit tĂ« moshĂ«s, del nĂ« pension nĂ« vitin 1936. Pushteti i diktaturĂ«s komuniste, me vendimin nr. 92, TiranĂ«, dt. 4 janar 1949, i pret pensionin me pĂ«rligjen: âKe qenĂ« funksionar i lartĂ« nĂ« regjimet shtypĂ«se antipopullore, si dhe nĂ« atĂ«, tĂ« regjimit feudo-borgjez tĂ« Zogutâ. Pas njĂ« viti, nĂ« moshĂ«n 86-vjeçare, internohet sĂ« bashku me familjen nĂ« KavajĂ«. Shefqet Isuf FrashĂ«ri dhe roli i tij i veçantĂ« nĂ« Kongresin e Manastirit NĂ« foton origjinale tĂ« botuar nĂ« revistĂ«n âDituriaâ nga Mithat FrashĂ«ri Ă«shtĂ« Shefqet FrashĂ«ri, si delegat i Korçës. NĂ« librin e Institutit tĂ« HistorisĂ«, (Akademia e Shkencave tĂ« RPS-tĂ« ShqipĂ«risĂ«) me titull âAkte tĂ« rilindjes kombĂ«tare shqiptareâ 1878-191, tĂ« botuar nĂ« TiranĂ« mĂ« 1978, fq 115, emri i Shefqet FrashĂ«rit Ă«shtĂ«
Foto nga Kongresi i Manastirit, ku Shefqet FrashĂ«ri ishte delegat hequr. NĂ« revistĂ«n politike-kulturore âPĂ«rpjekjaâ tĂ« muajit dhjetor 1936, Feim Zavalani nĂ« disa numra, shkruan pĂ«r Komitetin Shqiptar tĂ« Manastirit dhe ngjarje tĂ« tjeraâ (Arkivi KombĂ«tar). Midis kujtimeve, monografive, dokumenteve nĂ« kapitullin âOrganizata e Manastirit 18961905â, shkruan: âPĂ«r arsye familjare u vendosĂ«m nĂ« Manastir nĂ« vitin 1896. Edhe kĂ«tu gjeta tĂ« formuar njĂ« organizatĂ« tĂ« pĂ«rbĂ«rĂ« prej ushtarit trim, nĂ«nkolonel, Halit bej nga BĂ«rzeshta, i njohur mĂ« tepĂ«r me emrin Bej Babaj dhe tim kunetĂ«r, Sabri dhe Shefqet FrashĂ«ri, i pari ndihmĂ«s prefekt dhe i dyti profesor nĂ« xhimnazin e shtetit. Natyrisht, edhe unĂ« me tĂ« ardhur, u futa nĂ« kĂ«tĂ« shoqĂ«ri. NĂ« fillim, punonim me njĂ« fshehtĂ«si tĂ« madhe, duke sjellĂ« gazeta sĂ« jashtmi dhe duke pĂ«rfituar nga çdo rast pĂ«r tĂ« zgjeruar qarkun e veprimit tonĂ«. NĂ« atĂ« kohĂ« dhe zoti August Krali, konsulli i AustrisĂ« (sot ministĂ«r nĂ« Sofie) na ndihmonte me çdo mĂ«nyrĂ« nĂ« bazĂ« tĂ« porosive tĂ« qeverisĂ« austriake, qĂ« tĂ« pĂ«rkrahej çdo lĂ«vizje nacionaliste shqiptare nĂ« Turqi. Sidomos, ay na dĂ«rgonte rregullisht me anĂ«n e S. Blloshmit, kavasĂ« tĂ« konsullatĂ«s, fletoren âDritaâ, qĂ« nxirrte nĂ« Sofie, i ndjeri Shahin Kolonja dhe shumĂ« gazeta dhe tĂ« pĂ«rkohshme tĂ« tjera. Takimet i bĂ«nim nĂ« shtĂ«pinĂ« e tĂ« ndjerit Jorgji Qiriazi. Zoti Krali, ndĂ«rmjetĂ«soi, pĂ«r emĂ«rimin e Jorgjit, si Dragoman Honorar i KonsullatĂ«s. KĂ«sisoj, ajo u bĂ« pĂ«r neve si njĂ« vend, ku mund tĂ« siguroheshin kundra çdo rreziku. Po nĂ« ato kohĂ« nga konsullata austriake e Shkupit pĂ«rhapeshin kĂ«to shkrime nĂ« gjuhĂ«n shqipe me anĂ«n e kavasit tĂ« saj, Kaja Zagari. Kjo gjendje vazhdoi afro dy vjet, nĂ« krye tĂ« tĂ« cilave ideja kombĂ«tare sa vinte e po forcohej duke u pĂ«rhapur, por nga ana tjetĂ«r edhe
qeveria turke, po ndjente korent tĂ« keq e tĂ« dĂ«mshĂ«m pĂ«r tĂ«. Mbi kĂ«tĂ«, dhe tĂ« dy kunetĂ«rit, Sabri dhe Shefqet FrashĂ«ri, u transferuan, si nĂ«nprefekta nĂ« KocanĂ« e nĂ« LumĂ«. PĂ«r fat tĂ« mirĂ«, nĂ« xhimnaz erdhi si profesor Mehdi Zavalani, njĂ« fis i jem kĂ«shtu, qĂ« me Bej BabanĂ«, u bĂ«mĂ« prapĂ« tri vetĂ« nĂ« organizatĂ«. VetĂ«m kĂ«ta tĂ« fundit, duke qenĂ« nĂ«punĂ«s tĂ« shtetit, ishin tĂ« shtrĂ«nguar tĂ« silleshin me shumĂ« rezervĂ«, kurse unĂ«, i lirĂ« nga çdo shtrĂ«ngatĂ« dhe i bindur nĂ« fuqinĂ« e sĂ« drejtĂ«s, nuk ndruhesha aspak nĂ« sjelljet e mija, por veproja me njĂ« guxim, i cili sot mĂ« duket mjaft i rrezikuarâ. NĂ« vijim autori Feim Zavalani shkruan pĂ«r lĂ«vizjen greko-bullgare nĂ« Maqedoni: âKĂ«to ndjekje tĂ« qeverisĂ« ishin pĂ«rhapur nĂ« tĂ« gjitha anĂ«t. NĂ« Shkup, p.sh, ku ndodhej im kunat, Shefqet FrashĂ«ri, si nĂ«punĂ«s, komisari i policisĂ« sĂ« qendrĂ«s, njeri i quajtur Dervish, ishte caktuar tĂ« hetojĂ« mbi sjelljet e tij. Shefqet beu, duke mos ditur situatĂ«n, fliste lirisht. NjĂ« ditĂ« nĂ« tren, takoi qĂ« ndodhen tĂ« dy nĂ« njĂ« kompartiment. Dervishi, duke sjellĂ« fjalĂ«n mbi lĂ«vizjen tonĂ« i bĂ«ri disa pyetje. Dhe Shefqet beu pa u menduar aspak i pĂ«rgjigjet, se armiqĂ«sia qĂ« po ushqejnĂ« elementet greko-bullgare, kundĂ«r TurqisĂ«, do tâi sjellĂ« njĂ« rrebesh MaqedonisĂ«, prandaj edhe neve shqiptarĂ«, lypim qĂ« tĂ« na njihet zyrtarisht liria e mĂ«simit tĂ« gjuhĂ«s sonĂ«, meqenĂ«se kĂ«to vende janĂ« shqiptare. NĂ« rast qĂ« tĂ« pranohet, ky proponim, atĂ«herĂ« dhe FuqitĂ« e MĂ«dha, nuk do tĂ« shfaqin dot ndonjĂ« kundĂ«rshtim dhe kĂ«sisoj, do tĂ« âshpĂ«tojĂ«â atdheu. PĂ«rveç kĂ«saj e siguroi se nuk kishte ndonjĂ« mendim pĂ«r indipendecĂ«. AtĂ«herĂ« Dervishi u bind nga kĂ«to mendime dhe i tregoi tĂ« vĂ«rtetĂ«n Shefqet Beut. Por duke ditur se kjo zgjidhje nuk do tĂ« apro-
»
17
vohej prej qeverisĂ«, e kĂ«shilloi, tĂ« vazhdojĂ« nĂ« punĂ«n e tij dhe tĂ« heqĂ« dorĂ« nga kĂ«to ide, dhe kĂ«shtu i dha fund gjurmimit tĂ« tij. Me gjithĂ« kĂ«to ndjekje dhe vĂ«zhgime, neve nuk e prishĂ«m aspak programin tonĂ« dhe u pĂ«rpoqĂ«m pĂ«r zbatimin e projektit qĂ« kishim pĂ«rgatitur. Kur neve, vepronim nĂ« kĂ«tĂ« mĂ«nyrĂ«, grekĂ«t dhe bullgarĂ«t, duke venĂ« nĂ« zbatim, sistemin e komitĂ«ve qĂ« kishin shpikur, qĂ« mĂ« 1904, filluan tĂ« vrasin shoqi-shoqin sheshazi. Si njĂ« nga kĂ«to ngjarje, do tâiu tregoj vrasjen e njĂ« bullgari tĂ« dorĂ«s sĂ« parĂ« nĂ« rrugĂ«n mĂ« tĂ« madhe tĂ« Manastirit nga ana e njĂ« vullnetari grek, Sejfi Novosela (Vllamasi), i cili ndodhej atje nĂ« çastin e ngjarjes, e na tregoi me tĂ«rĂ« trishtimin, tmerrin e pĂ«rpjekjes qĂ« kishte bĂ«rĂ«. Kur filluan tĂ« pĂ«rsĂ«riten shpesh herĂ« tĂ« tilla ngjarje nĂ«pĂ«r qytete e nĂ«pĂ«r katunde, u kuptua, se njĂ« katastrofĂ« ishte e pandalshme dhe atĂ«herĂ« e ndjemĂ«, qĂ« me pendĂ« e me propagandĂ« verbale nuk do tĂ« mundnim tĂ« siguronim njĂ« pĂ«rfundim me tĂ« vĂ«rtetĂ« tĂ« dobishĂ«m, ose pĂ«rfundimin e dĂ«shiruar. Prandaj, duke zbatuar parimin e shenjtĂ«, filluam tĂ« pĂ«rgatisim opinionin mbi nevojĂ«n e domosdoshme qĂ« tâu derdhemi armĂ«ve, pĂ«r tĂ« mbrojtur tĂ« drejtat tona shekullore tĂ« shkelura nĂ« shpatĂ«n e pushtuesitâ. NĂ« tĂ« gjitha kujtimet e mbledhura mbi aktivitetin e Shefqet FrashĂ«rit tĂ« bĂ«n pĂ«rshtypje, se ajo qĂ« ka lenĂ« mĂ« shumĂ« gjurmĂ« nĂ« jetĂ«n e tij ishin ngjarjet e Manastirit nĂ« vitit 1930. PĂ«r kĂ«tĂ« ngjarje âYlli i mĂ«ngjesitâ i vitit 1918 shkruan: âDuke dalĂ« nga Manastiri pĂ«r tĂ« vajtur nĂ« Korçë, ose nĂ« Elbasan Ă«shtĂ« njĂ« kopsht, i cili quhet Dovlexhik. NĂ« ketĂ« kopsht, ka ngjarĂ« njĂ« nga tragjeditĂ« mĂ« tĂ« mĂ«dha tĂ« historisĂ« tonĂ« kombĂ«tare; por pĂ«r tĂ« cilin, pothuaj, se asnjĂ« shkrimtar shqiptar nuk ka bĂ«rĂ« fjalĂ«â. Jo vetĂ«m nĂ« ketĂ« revistĂ«, por edhe nĂ« revistĂ«n âLekaâ viti 1938, numĂ«r i veçantĂ«, nĂ« fq. 428-429, masakra e Manastirit, kihet si pikĂ« referimi pĂ«r tĂ« gjitha kryengritjet shqiptare deri mĂ« 28.11.1912. Kjo ngjarje Ă«shtĂ« e botuar nĂ« disa versione, sidomos nĂ« ato greke, ku shqiptarĂ«t, u masakruan pĂ«r motive tĂ« pronave. NĂ« atĂ« kohĂ«, kur reforma e sulltanit, caktoi, kthimin e tĂ« gjithĂ« trashĂ«gimtarĂ«ve, nĂ« origjinĂ«n e tyre, d.m.th-nĂ«, qĂ« tĂ« zvogĂ«loheshin sipĂ«rfaqet e tokĂ«s nĂ« maksimum. Kjo gjĂ« u puq dhe me interesat e GreqisĂ«. Deri nĂ« vitin 1930, kur u shpall pavarĂ«sia greke, interesat grekoshqiptare, kundĂ«r turqve ishin tĂ« pĂ«rbashkĂ«ta. MirĂ«po nĂ« Greqi mjaft prona zotĂ«roheshin nga shqiptarĂ«t, tĂ« cilat tĂ« trashĂ«guara nĂ« disa breza u shtrinĂ« mjaft nĂ« territorin grek. ĂĂ«shtja u shtrua, qĂ« trashĂ«giminĂ« e kĂ«tyre pronave ta kthenin nĂ« origjinĂ«n e tyre fillestare. KĂ«shtu, qĂ« masakra e Manastirit, tâu shĂ«rbente turqve dhe grekĂ«ve jo vetĂ«m kundĂ«r pavarĂ«sisĂ« sĂ« ShqipĂ«risĂ«, por edhe pĂ«r tâiu marrĂ« pronat shqiptarĂ«ve. Se çfarĂ« Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« pĂ«r kĂ«tĂ« simbiozĂ« interesash, Ă«shtĂ« njĂ« tragjedi e vĂ«rtetĂ«, qĂ« nisi nĂ« Manastir. Edhe, rumunĂ«t, mjaft shqiptarĂ« i shfrytĂ«zuan kundĂ«r otomanĂ«ve, gjoja pĂ«r pavarĂ«sinĂ« e ShqipĂ«risĂ«, por nĂ« fakt, deri sa rumunet fituan pavarĂ«sinĂ« e tyre. Kisha ortodokse, nga ana tjetĂ«r, nĂ« bashkĂ«veprim midis tyre, si ruse, serbe, greke, dhe rumune, benĂ« njĂ« lidhje shpirtĂ«rore, thjesht pĂ«r interesat e veta qĂ« tĂ« binin nĂ« kurriz tĂ« interesave shqiptare. KĂ«to ide, janĂ« pikante edhe nĂ« jetĂ«shkrimin e Shefqet FrashĂ«rit. (Shih: AQSH. Fondi 1075. dosja 9-12, kujtime tĂ« dr. Naim Vretos, pĂ«r Halit bej BĂ«rzeshtin, dhe fondi 252. dosja 2, fleta 1.2., si dhe veprimtaria e Shefqet FrashĂ«rit nĂ« âKomitetin e FshehtĂ« tĂ« Manastirit. PĂ«r lirinĂ« e ShqipĂ«risĂ«â, viti 1895. - Sipas motiveve tĂ« historisĂ« sonĂ« kombĂ«tare. Jeta dhe vepra e Shefqet FrashĂ«rit, pĂ«rkufizon njĂ« vrull tĂ« terĂ« ideologĂ«sh nacionalistĂ«, tĂ« cilĂ«t ngritĂ«n lart moralin dhe vlerat e ShqipĂ«risĂ«. Edhe, pse u benĂ« vite qĂ« tĂ« paudhĂ«t nuk kanĂ« shkruar nĂ« librat e historisĂ« veprĂ«n e tyre, do tĂ« ishte sinteza e studimit shkencor, fakti, qĂ« po tĂ« mos ishte vepra e njĂ« serĂ« Frashellinjve dhe sĂ« bashku me ta e tĂ« gjithĂ« patriotĂ«ve dhe ideologĂ«ve tĂ« vĂ«rtetĂ«, ShqipĂ«ria nuk do tĂ« ishte sot, njĂ« prej popujve mĂ« virtytshĂ«m, pas rĂ«nies sĂ« perandorisĂ« otomane. KĂ«shtu qĂ«, fakti se drejtues tĂ« kĂ«saj perandorie kane qenĂ« shqiptarĂ«t dhe jo grekĂ«t, rumunĂ«t, rusĂ«t, apo legjendat serbe, tregon se me sa dinjitet dhe aftĂ«si njerĂ«zore kanĂ« qenĂ«, qysh nĂ« gjenezĂ«n dhe tablonĂ« e tyre historike. Kjo do tĂ« thotĂ« se po tĂ« ishim pĂ«rplasur nĂ« shtjellime tĂ« tjera historike, shqiptarĂ«t do tĂ« ishin njĂ« popull, po aq i pavarur, sa edhe sot.
18
« AKTUALITET
E mĂ«rkurĂ« 25 shtator 2013 âą
AT NIKOLLA MARKU AKUZA TĂ FORTA KRYEPESHKOPIT TĂ KISHĂS ORTODOKSE AUTOQEFALE TĂ SHQIPĂRISĂ
Janullatos, ky âKALĂ TROJEâ i shqiptarĂ«ve
N
isur nga titulli i shkrimit unĂ« nuk mund tĂ« mendoj ndryshe veçse si shqiptar. Nuk mund tĂ« veproj ndryshe vetĂ«m si shqiptar. Nuk mund tĂ« Ă«ndĂ«rroj ndryshe vetĂ«m si shqiptar. SĂ« fundi, unĂ« nuk mund tĂ« vdes ndryshe, por vetĂ«m si shqiptar. Shqiptarizmi shekullor na tregon sĂ« nĂ« periudha tĂ« ndryshmĂ« historike, ne dallohemi pĂ«r njĂ« tolerancĂ« tejet humane dhe jo fyese apo pĂ«rçmuese, por pĂ«r njĂ« tolerancĂ« respektuese ndaj tĂ« tjerĂ«ve. Kombi shqiptar pĂ«rballĂ« historisĂ« sĂ« njerĂ«zimit, vetĂ«m se Ă«shtĂ« dĂ«mtuar nga tĂ« tjerĂ«t dhe askujt nuk i ka shkaktuar vuajtje tĂ« llojeve tĂ« ndryshmĂ«. Toleranca shqiptare nuk vjen nga dobĂ«sia apo nga mungĂ«sa e forcĂ«s, por ajo vjen si rezultat e natyrĂ«s qĂ« nga origjina e shqiptarĂ«ve. I pajisur nga zoti me njĂ« inteligjencĂ« tĂ« skajshme tĂ«pĂ«r tĂ« lartĂ« prej artistĂ«sh, kombi shqiptar nuk ka qenĂ« kurrĂ« e qetĂ« pĂ«r tĂ« nxjerrĂ« nĂ« pah madhĂ«shtinĂ« hyjnore. MadhĂ«shti tĂ« bllokuar nga trazirat e ndryshme historike. Nga materialet qĂ« kam studiuar dhe kryesisht autorĂ«t qĂ« na akuzojnĂ« pĂ«r barbarĂ« dhe besim pagan, jam pĂ«rpjekur tĂ« gjej nĂ« historinĂ« tonĂ« njĂ« natyrĂ« tĂ« tillĂ« kolektive por nuk mĂ« rĂ«zulton asnjĂ« e tillĂ«. PĂ«rkundrazi nĂ« momente luftĂ«rash, pushtimesh, lĂ«vizje kufijsh etj, del nĂ« pah njĂ« natyrĂ« tjetĂ«r tĂ« jetĂ« dashamirĂ«se dhe plotĂ« mĂ«shirĂ«. Natyra kristianĂ«. BarbarizĂ«m apo vetĂ«mbrojtje NĂ« vitin mĂ« tĂ« afĂ«rt 1997 kur Janullatos u largua nga ShqipĂ«ria, i dĂ«klaroi televizionit italian (RAI UNO) se ajo çfarĂ« po ndodhte nĂ« ShqipĂ«ri ishtĂ« njĂ« barbarizĂ«m i jashtĂ«zakonshĂ«m. Kuptohet se ky deklarim nuk e bĂ«nte mirĂ« kombit shqiptar. NĂ« çdo komb mund tĂ« gjesh njĂ«rĂ«s qĂ« blihen pĂ«r tĂ« keqen e kombit tĂ« tyre, por ata qĂ« morĂ«n armĂ«t nĂ« fillim erdhĂ«n nga fqinji ynĂ« jugor e kĂ«shtu pjesa tjĂ«tĂ«r e popullsisĂ« shpĂ«rtheu depot pĂ«r vĂ«tĂ«mbrojtje. Askush nuk ju pĂ«rgjigj skenarit tĂ« zi pĂ«r njĂ« luftĂ« jug-vĂ«ri siç shprĂ«sonte âfort lumturiaâ Janullatos. Ajo qĂ« nuk ndodhi ishte njĂ« mrekulli Ă« zotit dhe e maturisĂ« shqiptare. NĂ« asnjĂ« rast nĂ« ngjarjet historike, nuk ekziston njĂ« barbarizĂ«m kolektiv shqiptar, por pĂ«rkundĂ«r, kemi njĂ« barbari serbe mbi shqiptarĂ«t dhe njĂ« barbari greke kundĂ«r shqiptarĂ«ve tĂ« ĂamĂ«risĂ«. Kur e pĂ«rmendim kĂ«to fakte nuk dua tĂ« ushqej urrejtje pĂ«r tĂ« ardhmen, por thjeshtĂ« njĂ« kujtĂ«sĂ« qĂ« ka pĂ«r qĂ«llim mos pĂ«rsĂ«ritjen e fenomenit nĂ« breza dhe kohĂ« tĂ« ndryshmĂ«. Integrimi e ShqipĂ«risĂ« nĂ« EvropĂ« i vĂ« nĂ« lĂ«vizje ata qĂ« nuk duan tĂ« ardhmen e kombit shqiptar pĂ«r ta penguar sadopak ardhmĂ«rinĂ« kombĂ«tare shqiptare. Ata, tĂ« blerĂ«t historikĂ«, fatkeqĂ«sisht dhe nĂ« brezat e tyre tĂ« kaluar, duan qĂ« integrimin e ShqipĂ«risĂ« ta lidhin me tjetĂ«rsim gjuhe zakonesh, e prejardhje dhe kur ne rezistojmĂ« pĂ«r identitetin tonĂ« paqĂ«sor e prejardhjen tonĂ« fisnike, ata tĂ« blerĂ«t dhe ai qĂ« i josh na quajnĂ« barbarĂ«, pĂ«r tĂ« krijuar
njĂ« panik e pse jo dhe shqĂ«tĂ«sim tek popujt e tjerĂ« evropianĂ«. NjĂ« etikĂ«tim tĂ« tillĂ« e ka pĂ«rdorur gjĂ«rĂ«sisht Janullatos jashtĂ« kufijve tĂ« ShqipĂ«risĂ« nĂ« organizmat ku ai shkon pĂ«r tĂ« prĂ«zantuar âmrekullinĂ«â greke mbi atĂ« shqiptare. BarbarizĂ«m Ă«shtĂ« pabesia ndaj njĂ« kombi e jo vetmbrojtja, vetqĂ«ndresa, vetsakrifikimi. BarbarizĂ«m i egĂ«r dhe e tepĂ«r i hidhur Ă«shtĂ« kur pĂ«rdor fjalĂ«n e Zotit tĂ« dredhuar nĂ« drejtim tĂ« greqizimit tĂ« shqiptarĂ«ve ortodoksĂ«. Ata qĂ« shkruajnĂ« si servilĂ« tĂ« Janullatosit pĂ«r kishĂ« ortodokse e qĂ« po shndĂ«rrohen nĂ« barbarĂ« pa komb e atdhe, la ta pranojnĂ« publikisht nĂ« radhĂ« tĂ« parĂ« se çfarĂ« janĂ« pĂ«rpara se tĂ« jenĂ« ortodoksĂ«. Barbari Ă«shtĂ« shpifja dhe trillimi dhe mĂ« e rĂ«ndĂ« Ă«shtĂ« akoma kur shoqĂ«rohet me tituj pseudo-shkencorĂ« e pseudofetarĂ«. TĂ« thuash gjĂ«ra qĂ« nuk janĂ« tĂ« vĂ«rtĂ«ta dhe qĂ« mund tĂ« vĂ«rtetohen se janĂ« krejtĂ« ndryshe nga mashtrimi e pĂ«rfitimi, vĂ«tvetiu tĂ« lind mendimi se sa e kanĂ« humbur shpirtin kĂ«ta njerĂ«z qĂ« trillojnĂ« tĂ« pavĂ«rteta, pĂ«r tĂ« fituar simpatinĂ« e padronit tĂ« tyre, i cili nĂ« fund tĂ« misionit tĂ« tij do ti flakĂ« pa asnjĂ« mĂ«shirĂ«. Komb pagan apo qiellor ThonĂ« qĂ« modestia e tepruar Ă«shtĂ« vetĂ« kulmi i mburrjes, apo e vĂ«rteta tĂ« jep energji tĂ« pafunde jete. Nuk Ă«shtĂ« e udhĂ«s fetare tĂ« jesh besimtar i ndonjĂ« besimi e tĂ« trajtosh tĂ« tjerĂ«t si paganĂ« tĂ« pafe. OrtodoksĂ«t e ShqipĂ«risĂ« kanĂ« ndĂ«rtuar njĂ« lidhje shpirtĂ«rore tĂ« shkĂ«lqyer mĂ« pjesĂ«n tjetĂ«r tĂ« kombit qĂ« ka besim tĂ« ndryshĂ«m lidhje qĂ« nuk i pĂ«lqen Janullatosit, dhe tĂ« blerĂ«ve tĂ« tij e tĂ« shiturit tek ai, siç Ă«shtĂ« rasti me priftin Thomollari e tĂ« tjĂ«rĂ« me kokrra. NĂ« shkrimet e shenjta thuhet se fundi i botĂ«s do tĂ« vijĂ« nga veprimi e budallait se ai nuk ja di rĂ«ndĂ«sinĂ« asaj qĂ« po bĂ«n. E shumta do tĂ« jetĂ« njĂ« vĂ«lla nĂ« ngjasim me Thomollarin. Zoti na ruajtĂ« por, fjala vjen çvarrimet e atij lloji qĂ« udhĂ«hoqi Janullatos me shĂ«rbĂ«torin e tij Thomollarin, janĂ« njĂ« paganizĂ«m qĂ« buron nga koha kur grekĂ«t ishin paganĂ« me njĂ«mijĂ« e njĂ« zota tĂ« ndryshĂ«m, qĂ« infektuan gjithĂ« botĂ«n, e cila dhe sot vuan pasojat e asaj kulture. ShqiptarĂ«t kanĂ« njĂ« natyrĂ« qĂ« nuk tĂ« besojnĂ« kollaj e po ashtu gjithmonĂ« janĂ« kritikĂ« tĂ« instiucioneve fetare tĂ« ndryshme se, derisa organizohen nga njeriu kanĂ« dhe gabimin njerĂ«zor brĂ«nda. Kriticizmi shqiptar vjen si rezultat e natyrĂ«s sonĂ« se ne i duam gjĂ«rat tĂ« pĂ«rkryera si vetĂ« krijimi i Zotit pra dhe origjina e kiticizmit Ă«shtĂ« hyjnore dhe kjo Ă«shtĂ« e padiskutushme. NĂ« pĂ«rgjithĂ«si tek ne ekziston autoriteti i njĂ« Zoti dhe ky autoritet Ă«shtĂ« shekullor ku pĂ«r kĂ«tĂ« qĂ« shpreh ka prova tĂ« shumta. NĂ« thelb tĂ« mendimit shqiptar si botĂ« shpirtĂ«rore e konceptuale, ka njĂ« ngjashmĂ«ri tĂ« jashtzakonshme me fjalĂ«t e zotit tone JĂ«zu Krisht, pĂ«r atĂ« çfarĂ« e sundon botĂ«n deri nĂ« kthimin e tij. BashkĂ«kzistenca dhe mos tjĂ«tĂ«rsimi janĂ« dy tiparet mĂ« tĂ« qĂ«ndrueshme tĂ« kombit shqiptar qĂ« ndĂ«r shekuj e pushtime tĂ« ndry-
shme. E tillĂ« Ă«shtĂ« dhe periudha qĂ« kalon tani me njĂ« emigracion tĂ« madh jashtĂ« vendit e me njĂ« bashkekzistencĂ« me Janullatos e kompani. Veprat shpirtĂ«rore kanĂ« vlerĂ« hyjnore e jo objektet apo ndĂ«rtimet kur pĂ«rdoren si kali TrojĂ«s qĂ« Ă«shtĂ« simbol i pseudopendesĂ«s, pseudodhuratĂ«s e ku fshihet vdekja apo arma e krimit. BarbarizĂ«m e paganizĂ«m qĂ« nga koha e zeusit qĂ« shqiptarĂ«t nuk e bĂ«sonin ndonjĂ«hĂ«rĂ«. ShqiptarĂ«t janĂ« kristianĂ« pĂ«rballĂ« Janullatosit sepse janĂ« tolerantĂ« e gjakftohtĂ« pĂ«rballĂ« veprimeve tĂ« tij nĂ« dĂ«m tĂ« shqiptarĂ«ve qĂ« sillen me âindifĂ«rĂ«ncĂ«â e âjashtĂ«â vĂ«mendjes e kur shqisat punojnĂ« me kapacitet tĂ« plotĂ« pĂ«rballĂ« drethisĂ« sĂ« tĂ« âurtitâ Janullatos. KristianĂ« pĂ«rballĂ« fqinjĂ«ve Atdheu i shqiptarĂ«ve Ă«shtĂ« i vendosur nĂ« njĂ« pozitĂ« gjeografike ku
pĂ«rplasjet kufitare e kulturat deri nĂ« lashtĂ«si, i ngjajnĂ« njĂ« demarkacioni biblik i krahasueshĂ«m me luftĂ«rat e zakoneve tĂ« ndryshme qĂ« burojnĂ« nga gatimi si qenie, e shpirtit si formĂ« jetese. Se sa kristianizĂ«m kanĂ« fqinjĂ«t tanĂ«, mund ta pĂ«rcaktosh me sjelljet historike ndaj popullit shqiptar. Sjellje qĂ« nĂ« ShqipĂ«ri e njohin qĂ« nga fĂ«mijĂ«t e deri tek pleqtĂ« e shenjtĂ«ruar. Jo rastĂ«sisht serbĂ«t derdhĂ«n gjak shqiptari nĂ« KosovĂ« e grekĂ«t shfrytĂ«zojnĂ« mizorisht djersĂ«n e shqiptarĂ«ve e kisha jonĂ« ka tĂ« drejtĂ« tâi mbrojĂ« me forcĂ« shqiptarĂ«t pa hezitim sepse Ă«shtĂ« kishĂ« e tyre. Nuk mund tĂ« bĂ«jmĂ« sehir ashtu siç kĂ«rkon Janullatos e tĂ« merremi me varret. DĂ«monstrim kristian Ă«shtĂ« edhe ai i çamĂ«ve nĂ« QafĂ« -BotĂ« ku me tĂ« drejtĂ« kĂ«rkojnĂ« tĂ« kthehen nĂ« shtĂ«pitĂ« e tyrĂ« dhe pronat e tyre aty ku i kanĂ« nĂ« ĂamĂ«ri. GjarpĂ«r mĂ« dy
kokĂ«, janĂ« dy kishat fqinje qĂ« na sulmojnĂ« herĂ« pas herĂ«, por ne pĂ«rsĂ«ri mbetemi paqĂ«sorĂ« e njĂ«rĂ«zorĂ«, ashtu thjeshtĂ« kristianĂ«, derisa durimi e maturia tĂ« fitojnĂ« mbi intrigĂ«n e barbarinĂ« e dyndjeve sllavĂ« me kalin e TrojĂ«s si dhuratĂ«, qĂ« na ndĂ«rton kisha e na çkishĂ«ron nga shqiptarizmi, na ndĂ«rton manastire e na kthen nĂ« prostituta pĂ«r tĂ« huajt e ti kundĂ«rvihĂ«mi njĂ«ri -tjetrit. Edhe ata qĂ« shpifin kundĂ«r meje unĂ« nuk i urrej, sepse porosia e Krishtit Ă«shtĂ« âDuaje tĂ« afĂ«rmin tĂ«ndâ. ShqiptarizĂ«m Ă«shtĂ« dhe veprimi i Aleksandrit tĂ« Madh me nĂ«nĂ« shiptare, i cili familjen e Darit tĂ« PersisĂ« tĂ« zĂ«nĂ« rob, nuk e keqtrajtoi, por i liroi tĂ« shkonin gjetiu. ĂshtĂ« ky kristianizĂ«m natyral qĂ« e ka sensibilizuar dhe komunitetin ndĂ«rkombĂ«tar pĂ«r tâi qĂ«ndruar mĂ« afĂ«r problemeve tĂ« shqiptarĂ«ve. AT NIKOLLA MARKU ELBASAN
DREJTORI PĂR BALLKANIN NĂ MINISTRINĂ E JASHTME
Pugeau: Do nxis kompanitë franceze për investime ELBASAN- Aleanca Franceze ka qenë pikënisja e një vizite në Elbasan të drejtorit për Ballkanin në Ministrinë e Jashtme Franceze Francois Pugeaut, i cili pasi është ndalur në zyrat e saj, është pritur nga kryetari i Bashkisë z. Qazim Sejdini. Pugeaut është njohur me problematikat që shqetësojnë Elbasanin gjatë takimit në zyrën e kreut të Bashkisë duke u njohur
me problematikat e mjedisit dhe shĂ«ndetĂ«sisĂ« si dy pikat strategjike ku duhet ndĂ«rhyrĂ«. Pugeaut u shpreh i interesuar pĂ«r çështjet e shtruara prej kryebashkiakut. Ai tha se ato çfarĂ« u parashtruan nĂ« bisedĂ« do tĂ« jenĂ« edhe qĂ«llimi i komunikimit me investitorĂ«t francezĂ«. â TĂ« gjitha ato qĂ« ju mĂ« parashtruat shkojnĂ« pikĂ« pĂ«r pikĂ« me ato qĂ« Franca
dhe investitorĂ«t francezĂ« janĂ« tĂ« specializuar dhe ofrojnĂ« nĂ« fushĂ«n e ambientit, infrastrukturĂ«s dhe menaxhimit urban apo nĂ« fushĂ«n mjekĂ«sore. Dhe nĂ« tĂ« gjitha kĂ«to fusha janĂ« mundĂ«sitĂ« qĂ« tĂ« ndĂ«rhyhet dhe tĂ« ofrohet diçka konkrete. Sapo tĂ« kthehem do tâi paraqes tĂ« gjitha kĂ«rkesat tuaja firmave dhe ndĂ«rmarrjeve tĂ« qytetit dhe jam i bindur nĂ« interesimin e tyre. NdĂ«rkohĂ« qĂ« shpreh bindjen qĂ« marrĂ«dhĂ«niet tona kulturore dhe ekonomike do tĂ« rriten dita ditĂ«s ka pĂ«rfunduar zyrtari francez nĂ« pĂ«rfundim tĂ« kĂ«saj vizite.
ZHDUKJA E PIKTURAVE NĂ GALERINĂ E KORĂĂS
Komisionerja pĂ«r inventarizimin: NĂ« 2011 pati parregullsi KORCE - Gjyqi pĂ«r skandalin e zhdukjes sĂ« 61 pikturave nga galeria e arteve âGuri Madhi â nĂ« Korçë Ă«shtĂ« rikthyer sĂ«rish nĂ« GjykatĂ«n e ShkallĂ«s sĂ« ParĂ«, pas revokimit tĂ« kĂ«rkesĂ«s sĂ« Sotiraq XegĂ«s pĂ«r ndryshimin e gjyqtarit. Seanca e djeshme ka vijuar me dĂ«shminĂ« e komisioneres sĂ« inventarizimeve nĂ« galeri, Mimoza Balli, e cila ka ripohuar para gjykatĂ«s se inventaret nĂ« kĂ«tĂ«
institucion kanë qenë të përvitshme, por në inventarin e 2011-ës janë hasur parregullsi të ndryshme deri tek mungesa e veprave. Ajo ka mohuar që dera e galerisë të jetë shkallmuar më herët nga komisioni, ndërsa ka pranuar se kushtet në të cilat ruheshin këto punime ishin të papërshtatshme. I pranishëm në sallë ka qenë edhe vetë i pandehuri Sotiraq Xega, i cili ka quajtur
gĂ«njeshtra fjalĂ«t e Ballit nĂ« seancĂ«. NĂ« seancĂ« kanĂ« munguar dy dĂ«shmitarĂ«t e tjerĂ« EngjĂ«llush Minai dhe Kristi Ktona, por ndĂ«rsa i pari ka paraqitur njĂ« raport mjekĂ«sor nĂ« sekretarinĂ« e gjykatĂ«s, Ktona nuk ka justifikuar mungesĂ«n e tij, dhe pĂ«r kĂ«tĂ« gjykata ka vendosur qĂ« nĂ« seancĂ«n e ardhshme Ktona tĂ« thirret forcĂ«risht. Gjyqi ndaj XegĂ«s vijon nĂ« akuzĂ«n e âshpĂ«rdorimit tĂ« detyrĂ«s, ndĂ«rsa ndaj Vladimir Topit, i cili aso kohe u akuzua pĂ«r tĂ« njĂ«jtĂ«n vepĂ«r penale, çështja u pushua, dhe aktualisht Topi Ă«shtĂ« rikthyer nĂ« postin e drejtorit tĂ« qendrĂ«s kulturore âVangjush Mioâ.
AKTUALITET ⹠E mërkurë 25 shtator 2013
»
19
DĂRGOHET DOSJA NĂ GJYKATĂ ELBASAN- Prokuroria pĂ«rfundon dosjen, dĂ«rgohet pĂ«r gjykim ish drejtuesi i ndĂ«rtimorĂ«ve nĂ« Bashki. PĂ«rfundon nĂ« gjykim ish kryeinspektori ndĂ«rtimor i BashkisĂ«, lejoi 20 ndĂ«rtime pa leje. Sipas hetimeve tĂ« ProkurorisĂ« janĂ« dokumentuar 20 raste tĂ« ndĂ«rtimeve pa leje nĂ« qytetin e Elbasanit pĂ«r tĂ« cilĂ«t ai kishte informacion dhe nuk ka reaguar. Sipas kĂ«tij hetimi, ish-kryeinspektori ndĂ«rtimor Neritan Zotaj me veprime dhe mosveprime nuk ka marrĂ« masat e parashikuara nga ligji pĂ«r prishjen, bllokimin apo marrjen e masave administrative pĂ«r ndĂ«rtimet e paligjshme. NĂ« bazĂ« tĂ« hetimeve tĂ« kryera
Proces inspektorit tĂ« bashkisĂ«, lejoi 20 ndĂ«rtime pa leje nga Inspektorati NdĂ«rtimor pĂ«r ish-kryeinspektorin Zotaj, Ă«shtĂ« konstatuar dhe provuar se nĂ« 5 raste nuk janĂ« marrĂ« masa administrative âgjobĂ« dhe pezullim punimeshâ, nĂ« pesĂ« raste nuk Ă«shtĂ« referuar pĂ«r âkallĂ«zim penalâ nĂ« organin e ProkurorisĂ«, nĂ« 9 raste nuk janĂ« marrĂ« masat âgjobĂ« dhe prishje tĂ« objekteve tĂ« paligjshmeâ dhe nĂ« njĂ« rast nuk Ă«shtĂ« marrĂ« masa pĂ«r âprishje objektiâ. Sipas ProkurorisĂ« sĂ« Elba-
sanit, shtetasi Neritan Zotaj, në cilësinë e kryeinspektorit deri në Tetor 2012, i ngarkuar me detyrën për marrjen e vendimeve përkatëse, nuk ka kryer detyrën, duke i shkaktuar kështu shtetit dëm jo vetëm material, por edhe në cenimin e imazhit të institucioneve shtetërore. Ndërkohë mësohet se Bashkia Elbasan e ka ngritur si shqetësim procedimin e drejtuesve të saj në sektorin e Policisë Ndërtimore. Sipas kreut të bashkisë, të gjithë drejtuesit e
kĂ«saj strukture janĂ« proceduar disa pĂ«r veprim e disa pĂ«r mosveprim duke krijuar njĂ« ngĂ«rç mĂ« veprimet e institucionit vendor kundĂ«r ndĂ«rtimeve pa leje. NdĂ«rkohĂ« qytetarĂ«t vazhdojnĂ« denoncimet pĂ«r ndĂ«rtim pa leje. Pas njĂ« denoncimi ka filluar procedimi penal nĂ« ngarkim tĂ« shtetasit T. Ă banues nĂ« lagjen â5 Majâ, pasi ky shtetas ka ndĂ«rtuar njĂ« mur rrethues duke hyrĂ« nĂ« tokĂ«n e njĂ« shtetasi tjetĂ«r fqinj me tĂ«. L. Lleshi
ROBOTI âMADE IN ALBANIAâ BEFASON POLUMBARĂT
âShkencĂ«tarĂ«tâ zbulojnĂ« gjurmĂ«t e njĂ« anije austriake Nga ARTUR AJAZI
D
urrĂ«si antik, Dyrrahu 3mijĂ« vjeçar, befason çdo ditĂ« me zbulimet e fadromave tĂ« firmave ndĂ«rtuese pas gĂ«rrmimeve tĂ« themeleve tĂ« ndonjĂ« pallati tĂ« ri, tek dĂ«gjon zbulimin e ndonjĂ« varri ilir apo romak, tek shikon pamjet filmike tĂ« servirura nga zhytĂ«s amatorĂ« nĂ« thellĂ«si tĂ« detit, apo zbulimet e gjetura muajt e fundit nĂ« themelet e Amfiteatrit. Por DurrĂ«si, mbetet mĂ« shumĂ« i mahnitshĂ«m nga ajo çfarĂ« ai fsheh brenda dhe nĂ« thellĂ«sinĂ« e detit. I pĂ«rmbytur tre herĂ« gjatĂ« gjithĂ« historisĂ« tij 3-mijĂ« vjeçare, DurrĂ«si mbetet vlera e historisĂ« sonĂ« qysh nga lashtĂ«sia e deri sot, duke zgjuar vazhdimisht interesin e arkeologĂ«ve dhe ekspeditave tĂ« huaja. TĂ« pasura me vlera antike mbetet edhe zona nĂ«nujore e DurrĂ«sit, Currilat, zona e Gjirit tĂ« LalĂ«zit, Kepi i Rodonit, Rrushkulli, Golemi, ShkĂ«mbi KavajĂ«s, e shumĂ« zona tĂ« tjera, janĂ« vendet ku po dalin nĂ« dritĂ« thesaret nĂ«nujore tĂ« DurrĂ«sit Antik. NĂ« njĂ« nga zonat nĂ«nujore, e ndodhur vetĂ«m 2 km larg bregdetit tĂ« DurrĂ«sit Ă«shtĂ« zbuluar dhe filmuar, njĂ« gjetje e jashtĂ«zakonshme, e cila pas konstatimit rezultoi se ishte njĂ« anije e madhe gjigande, ndĂ«rtuar me konstruksion çimentoje, dhe çuditĂ«risht e ruajtur mirĂ«. Anija Filmimet e rralla dhe pamjet tĂ« gjetjes nĂ«nujore, i ka bĂ«rĂ« nga thellĂ«sia e detit njĂ«ri prej pionerĂ«ve tĂ« prodhimit tĂ« mjeteve zhytĂ«se tĂ« MarinĂ«s Detare Shqiptare, shpikĂ«si robotit nĂ«nujor Thoma Berberi. Duke folur me modesti pĂ«r gjetjen e rrallĂ« Thomai u shpreh se âanijen gjigande e kam gjetur ndoshta rastĂ«sisht gjatĂ« njĂ« gjuetie me pushkĂ« deti, nĂ« thellĂ«si jo mĂ« shumĂ« se 10-15 metrash, kur pashĂ« dhe konstatova gjurmĂ«t e anijes,
VranĂ« at e bir nĂ« ShkodĂ«r, identifikohen autorĂ«t SHKODER-Policia e ShkodrĂ«s ka identifikuar tĂ« dyshuarit pĂ«r vrasjen e dyfishtĂ«, ku u vranĂ« babĂ« e bir, nĂ« gusht tĂ« vitit 2012. Sipas policisĂ«, tĂ« dyshuarit pĂ«r vrasjen e 46-vjeçarit, Frederik Marku dhe djalit tĂ« tij, 22-vjeçarit Jurgen Marku janĂ« shtetasit A.Doçaj, L.Martini, E.Boka , A.Prebibaj, L.Nika. Policia ka shpallur nĂ« kĂ«rkim pesĂ« tĂ« dyshuarit, si dhe po punon pĂ«r gjetjen e vendndodhjes sĂ« tyre. Gjithçka kishte nisur pasi njĂ« grup tĂ« rinjsh ishin grindur me Frederik Markun dhe me Jurgenin njĂ« natĂ« para vrasjes. Frederik dhe Jurgen Marku u qĂ«lluan nga njĂ« breshĂ«ri automatiku pranĂ« spitalit nĂ« qytetin e ShkodrĂ«s nga persona me tĂ« cilĂ«t ishin grindur njĂ« natĂ« mĂ« parĂ«. BabĂ« e bir po lĂ«viznin me mjetin e tyre tip fuoristradĂ« me ngjyrĂ« tĂ« zezĂ« dhe targĂ« TR 3413 T. NdĂ«rsa ndodheshin para derĂ«s sĂ« spitalit obstetrik-gjinekologjik, ata janĂ« qĂ«lluar me armĂ« zjarri nga njĂ« mjet tjetĂ«r motor, qĂ« sipas dĂ«shmitarĂ«ve okularĂ« u ka ardhur nga prapa tĂ« dĂ«mtuarve, u ka dalĂ« nĂ« krah dhe i ka qĂ«lluar, pĂ«r tâu larguar mĂ« pas me shpejtĂ«si.
Kanos me kallash bashkĂ«fshatarin, arrestohet SKRAPAR â Rreth 48 orĂ« mĂ« parĂ« blutĂ« e komisariatit tĂ« Skraparit kanĂ« bĂ«rĂ« tĂ« mundur arrestimin nĂ« flagrancĂ« tĂ« shtetasit Juljan Zeni Lushka, 32 vjeç, banues nĂ« fshatin PrishtĂ« tĂ« kĂ«tij rrethi. Po tĂ« njĂ«tat burime bĂ«jnĂ« me dije se arrestimi i shtetasit tĂ« mĂ«sipĂ«rm u bĂ«, nĂ« bazĂ« tĂ« kallĂ«zimit tĂ« bĂ«rĂ« nga shtetasi me iniciale B.B, 70 vjeç, banues nĂ« tĂ« njĂ«tin fshat, PrishtĂ«, i cili deklaroi se ky shtetas mĂ« datĂ« 21.09.2013, nĂ« vendin e quajtur âPanja e Gucesâ e ka kanosur me armĂ« zjarri automatik. Pas arrestimit kanĂ« qĂ«nĂ« forcat blu tĂ« kĂ«tij komisariati, tĂ« cilat kanĂ« bĂ«rĂ« kontroll tĂ« menjĂ«herĂ«shmĂ« nĂ« banesĂ«n e shtetasit nĂ« fjalĂ« ku dhe i janĂ« gjetur dhe sekuestruan nĂ« cilĂ«sinĂ« e provĂ«s materiale, njĂ« armĂ« zjarri automatike model 63, njĂ« krehĂ«r fishekesh me kapacitet maksimal, 20 copĂ« fishekĂ« si dhe 17 copĂ« fishekĂ« tĂ« kalibrit 7.62mm. Pas arrestimit kanĂ« qeĂ«nĂ« oficerĂ«t e PolicisĂ« GjyqĂ«sore ata qĂ« kanĂ« marĂ« nĂ«nhetim 32-vjeçarin Lushka, si dhe kanĂ« pĂ«rpiluar akuzat dhe dosjen pĂ«rkatĂ«se pĂ«r tĂ«. S. G
Godet me thikĂ« vĂ«llain, shpallet nĂ« kĂ«rkim BERAT â Nis procedimi penal nĂ« mungesĂ« nĂ« ngarkim tĂ« shtetasi me iniciale S.Sh, 35 vjeç, banues nĂ« SamaticĂ« tĂ« komunĂ«s Kutalli tĂ« rrethit Berat,me gjendje gjyqĂ«sore i dĂ«nuar mĂ« parĂ« pĂ«r tĂ« tjera vepra penale. Po tĂ« njĂ«tat burime thanĂ« pĂ«r gazetĂ«n se procedimi penal nĂ« ngarkim tĂ« shtetasit tĂ« mĂ«sipĂ«rm filloi pĂ«r arsye se pas njĂ« konfliktit nĂ« familje pĂ«r motive tĂ« dobĂ«ta, personi nĂ« kĂ«rkim ka goditur me thikĂ« vĂ«llain e tij shtetasin me iniciale R.Sh 26 vjeç. Ngjarja e rĂ«ndĂ« familjare ka ndodhur tre ditĂ« mĂ« parĂ« kur dy vĂ«llezĂ«rit pĂ«r njĂ« konflikt banal nĂ« familje jan Ă«grindur dhe 35 vjecari e ka goditur me thikĂ« nĂ« sy tĂ« prindĂ«rve vĂ«llain mĂ« tĂ« vogĂ«l 26 vjeç, gjĂ« e cila i ka shkatuar plagosje nĂ« trup. Burimet policore thanĂ« pĂ«r gazetĂ«n se kanĂ« qenĂ« familjarĂ«t e tjerĂ« ata qĂ« kanĂ« dĂ«rguar tĂ« plagosurin nĂ« urgjencĂ«n e spitalit dhe mĂ« pas nĂ« repartin e kirurgjisĂ« ku dhe viktima ka marrĂ« mjekim intensiv prej bluzave tĂ« bardha dhe se Ă«shtĂ« jashtĂ« rrezikut pĂ«r jetĂ«n. Pas denoncimit familjarĂ« kanĂ« qĂ«nĂ« oficerĂ«t e PolicisĂ« GjyqĂ«sore ata qĂ« kanĂ« pĂ«rpiluar dosjen dhe akuzĂ«n pĂ«rkatĂ«se pĂ«r autorin e kĂ«saj plagosje shtetasin S.Sh, 35 vjeç, si dhe e kanĂ« shpallur person nĂ« kĂ«rkim kĂ«tĂ« tĂ« fundit. S. G
dhe konturet nĂ«nujore tĂ« mjetit detar, sipĂ«rfaqja nĂ«nujore e DurrĂ«sit veçanarisht, Ă«shtĂ« e pasur, por kjo lloj anije Ă«shtĂ« mĂ« e veçanta nĂ« llojin e saj, anijen e preka, e filmova, dhe vizitova çdo centimetĂ«r tĂ« saj, por ajo ka pĂ«suar dĂ«mtime nĂ« zona tĂ« ndryshme, por ruhen mirĂ« disa zona tĂ« veçantaâ. Thomai apo siç e thĂ«rrasin tĂ« gjithĂ« nĂ« portin detar dhe DurrĂ«s âshkencĂ«tariâ, thotĂ« se âanija ndodhet rreth 1 km larg bregdetit tĂ« DurrĂ«sit nĂ« njĂ« thellĂ«si aktualisht prej 8 metrash, ajo ka afĂ«rsisht gjatĂ«si prej 80 metrash, dhe 15 metra lartĂ«si, prodhimi i anijeve prej betoni Ă«shtĂ« i hershĂ«m, kĂ«shtu nĂ« EkspozitĂ«n Universale tĂ« Parisit nĂ« vitin 1855, njĂ« avokat francez me emrin Lambot, çuditi botĂ«n mbarĂ« teksa paraqiti atje njĂ« mjet detar tĂ« vogĂ«l tĂ« ndĂ«rtuar me njĂ« rrjetĂ« metalike tĂ« mbuluar me llaç, po
ashtu edhe italiani Gabellini, pas disa vitesh dhe pikĂ«risht nĂ« 1890, filloi prodhimin e anijeve me skaf betonarmeje dhe prej asaj kohe kjo teknologji filloi tĂ« pĂ«rhapej nĂ« botĂ«n e asaj koheâ. Edhe nĂ« ShqipĂ«ri, Kantierin Detar i Durresit, ka eksperimentuar prodhimi i varkave prej betoni qysh para 37 vitesh, pas specializimeve tĂ« inxhinierĂ«ve tanĂ« nĂ« KinĂ«. Shtetet qĂ« ende edhe sot realizojnĂ« prodhimin e anijeve tĂ« tilla janĂ« Filipinet, Zelanda e Re, Kina apo edhe Indonezia. ZhytĂ«si Berberi ka nisur tĂ« perfeksionojĂ« edhe djalin e tij Eraldin, i cili edhe nĂ« ekspeditĂ«n e tij tĂ« fundit, ka filmuar gjatĂ« procesit tĂ« zbulimit tĂ« anijes prej betoni. Ai tregon se âkur jemi future brĂ«nda ambienteve tĂ« saj, konstatuam se, zonat e obllave, pjesĂ«t e rrumbullakta tĂ« dritareve ku vendoseshin xhamat ishin
dĂ«mtuar dhe aty dukej pĂ«rbĂ«rja prej betoni e kesaj anijeje, filmuam me kujdes dhe i ruajtĂ«m pamjet filmike, ashtu siç kemi ruajtur edhe pjesĂ« tĂ« tĂ«ra me filmime pamjesh tĂ« mrekullueshme tĂ« bregdetit nĂ«nujor qĂ« pĂ«rbĂ«jnĂ« njĂ« fond tĂ« pasurâ. Anija prej betoni e gjetur nĂ« ujĂ«rat e bregdetit tĂ« DurrĂ«sit, mbetet objekt i studimit tĂ« arkeologĂ«ve tanĂ«, pasi nuk dihet ende se si ka mundur tĂ« gjendet atje. Anija ka stemĂ«n e AustrisĂ« dhe mendohet qĂ« Ă«shtĂ« mbytur nĂ« njĂ« periudhĂ« para 100 vitesh. Gjetja e rrallĂ« nĂ«nujore, ka shtyrĂ« arkeologĂ«t durrsakĂ«, tĂ« kĂ«rkojnĂ« pranĂ« qeverisĂ« Rama shpalljen e bregdetit tĂ« DurĂ«sit si âZonĂ« Monumentale NĂ«nujoreâ, pasi atje ka ende shumĂ« gjĂ«ra pa u zbuluar, dhe do tĂ« ishte njĂ« interesim i jashtĂ«zakonshĂ«m pĂ«r tâu vizituar nga turistĂ«t e huaj.
Viktimat e dhunĂ«s, asnjĂ« i punĂ«suar nĂ« shtet vitet e fundit Viktimat e dhunĂ«s kĂ«rkojnĂ« punĂ«sim, por aktualisht asnjĂ« institucion nuk ka punĂ«suar qoftĂ« edhe njĂ« grua viktimĂ« e dhunĂ«s e mbetur pa pĂ«rkrahje dhe shpesh edhe pa strehĂ«. Sipas drejtuesve tĂ« forumit tĂ« gruas pĂ«rveç problemit tĂ« ndĂ«rgjegjĂ«simit njĂ« ndĂ«r problemet kryesore mbetet rehabilitimi dhe integrimi nĂ« shoqĂ«ri i viktimave tĂ« dhunĂ«s. Kryesisht janĂ« gratĂ« ato qĂ« hasin vĂ«shtirĂ«si nĂ« rehabilitimin dhe nisjen e njĂ« jete normale. Drejtuesja e forumit tĂ« gruas Shpresa Banja shprehet se forumi i gruas po punon me pĂ«rfaqĂ«suesit e institucioneve vendore, nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« tĂ« shtohet numri i grave tĂ« dhunuara, tĂ« cilat punĂ«sohen nĂ« institucionet shtetĂ«rore. âDeri mĂ« tani asnjĂ« grua e dhunuar nuk Ă«shtĂ« punĂ«suar nĂ« administratĂ«n publike, por vetĂ«m nĂ« biznese private me ndĂ«rmjetĂ«simin e forumit tĂ« gruas. PĂ«r kĂ«tĂ« arsye drejtuesja e kĂ«tij forumi ka organizuar njĂ« seminar me pĂ«rfaqĂ«sues tĂ« institucioneve vendore, duke u kĂ«rkuar qĂ« tĂ« marin parasysh punĂ«simin e grave viktimĂ« tĂ« dhunĂ«s. GjatĂ« tre muajve tĂ« fundit janĂ« evidentuar 36 raste tĂ« dhunĂ«s nĂ« familje, ku 26 prej tyre janĂ« raste tĂ« grave, tĂ« cilat janĂ« abuzuar nga bashkĂ«shortĂ«t dhe kanĂ« bĂ«rĂ« denoncime nĂ« polici. Por veç rasteve tĂ« grave tĂ« dhunuara pranĂ« formuit tĂ« gruas janĂ« paraqitur edhe raste tĂ« burrave, tĂ« cilĂ«t kanĂ« kĂ«rkuar ndihmĂ« pasi janĂ« dhunuar nga gratĂ«.
20
J
«
Kulturë
avĂ«t e fundit trupa tĂ« shumta baleti nĂ« Shtetet e Bashkuara kanĂ« nisur punĂ«n pĂ«r sezonin e ri 2013-2014. NjĂ« ndĂ«r mĂ« tĂ« njohurat prej tyre Ă«shtĂ« trupa e baletit tĂ« kryeqytetit, The Washington Ballet. Balerina shqiptare Esmiana Jani Ă«shtĂ« prej dy vjetĂ«sh pjesĂ« e kĂ«saj kompanie dhe nĂ« njĂ« intervistĂ« me kolegun Julian Zyla ajo flet pĂ«r punĂ«n dhe jetĂ«n e saj. Dy vjet mĂ« parĂ«, nĂ« moshĂ«n 18-vjeçare, Esmiana Jani iu bashkua grupit tĂ« âStudio Companyâ, pjesĂ« e trupĂ«s sĂ« Baletit tĂ« Uashingtonit, ku balerinĂ« tĂ« rinj pĂ«rgatiten pĂ«r karrierĂ«n profesioniste. Trupa e Baletit tĂ« Uashingtonit interpreton disa shfaqe nĂ« vit, nĂ« skena tĂ« njohura tĂ« kryeqytetit si Qendra Kennedy, Teatri Warner apo Teatri Shakespeare. Esmiana u zhvendos nĂ« kryeqytetin amerikan nga Filadelfia nĂ« shtetin e PensilvanisĂ«, ku jetonte me familjen. NĂ« mjediset e âThe Washington Balletâ, njĂ« nga trupat mĂ« tĂ« njohura tĂ« baletit nĂ« Shtetet e Bashkuara, tashmĂ« ka nisur puna pĂ«r sezonin e ri dhe Esmiana na tregoi se pĂ«rvoja aty i pĂ«lqen shumĂ«. âSĂ« pari mĂ« pĂ«lqejnĂ« njerĂ«zit kĂ«tu, ata tĂ« ndihmojnĂ« dhe janĂ« shumĂ« frymĂ«zues. NĂ«se sheh secilin prej tyre tĂ« interpretojĂ« mĂ«son gjithmonĂ« gjĂ«ra tĂ« reja, pasi ata kanĂ« pasur eksperienca tĂ« ndryshme nga e imja dhe kanĂ« stile tĂ« ndryshme. Pra, pĂ«rbĂ«jnĂ« frymĂ«zim pĂ«r tâu pĂ«rmirĂ«suar çdo ditĂ«. Gjithashtu mĂ« pĂ«lqen qĂ« drejtori ynĂ« artistik Septim Webre na jep sfida tĂ« reja çdo ditĂ«. Kjo na bĂ«n tĂ« pĂ«rmirĂ«sohemi dhe e bĂ«n kĂ«tĂ« pĂ«rvojĂ« tĂ« mrekullueshmeâ. Esmiana Jani ka studiuar balet qĂ« nĂ« moshĂ« tĂ« vogĂ«l, nĂ« ShqipĂ«ri, nĂ« Greqi e mĂ« pas nĂ« Shtetet e Bashkuara. Rreth ardhjes nĂ« trupĂ«n e Baletit tĂ« Uashingtonit ajo tregon: âIsha nĂ« shkollĂ«n e mesme dhe sapo kisha nisur tĂ« kĂ«rkoja kompani qĂ« do tĂ« ishin tĂ« pĂ«rshtatshme pĂ«r mua, si dhe pĂ«r teknikĂ«n dhe stilin tim. GjatĂ« asaj kohe, rreth tre vjet mĂ« parĂ«, mora pjesĂ« nĂ« njĂ« konkurs baleti nĂ« Orlando nĂ« tĂ« cilin David Palmer, zv/drejtor artistik i trupĂ«s sĂ« baletit tĂ« Uashingtonit, ishte nĂ« juri. Mendoj se ajo provĂ« shkoi mirĂ« pĂ«r mua, pĂ«rderisa gjendem kĂ«tu. Ai erdhi tĂ« mĂ« takonte dhe mĂ« pyeti nĂ«se do tĂ« doja tĂ« bĂ«hesha pjesĂ« e seksionit Studio Company tĂ« trupĂ«s. UnĂ« u pĂ«rgjigja PO dhe kjo Ă«shtĂ« mĂ«nyra se si erdha kĂ«tuâ. Ashtu si zĂ«vendĂ«si i tij, edhe drejtori artistik Septime Webre tashmĂ« e vlerĂ«son lartĂ« EsmianĂ«n. âEsmiana Ă«shtĂ« njĂ« talent i jashtĂ«zakonshĂ«m. Ajo ka njĂ« fizik shumĂ« tĂ« mirĂ«, Ă«shtĂ« njĂ« vajzĂ« e bukur. Me njĂ« trup qĂ« vĂ«rtet e pranon teknikĂ«n e baletit. NĂ« veçanti ka dy gjĂ«ra qĂ« mĂ« pĂ«lqejnĂ« tek Esmiana: e para Ă«shtĂ« se ajo ka njĂ« lloj fiziku shumĂ« ekstrem, kĂ«mbĂ«t e saj janĂ« shumĂ« tĂ« gjata dhe tĂ« bukura. NdĂ«rsa gjĂ«ja e dytĂ« Ă«shtĂ« se shpesh i pĂ«lqen tĂ« bĂ«jĂ« shaka, Ă«shtĂ« argĂ«tuese. Mendoj se Ă«shtĂ« gjĂ« e mirĂ« qĂ« disa herĂ« edhe tĂ« qeshim me sfidat dhe prania e saj Ă«shtĂ« e kĂ«ndshme. Pra, ajo i shton humor atmosferĂ«s dhe unĂ« e vlerĂ«soj shumĂ« kĂ«tĂ«. PĂ«rveç kĂ«saj, ajo sjell dhe njĂ« prani poetike mes nesh. PavarĂ«sisht humorit tĂ« saj gjatĂ« pushimit kur muzika Ă«shtĂ« e fikur, mendoj se natyra e saj Ă«shtĂ« ajo e njĂ« pranie poetike. Tani ne po punojmĂ« me disa lĂ«vizje abstrakte por ajo Ă«shtĂ« nĂ« gjendje tâi japĂ« pĂ«rvojĂ«s ndjenjĂ«â. ZĂ«ri i AmerikĂ«s: Esmiana, ti ike
E mĂ«rkurĂ« 25 shtator 2013 âą
ESMIANA JANI, balerina shqiptare me trupën e Uashingtonit
nga ShqipĂ«ria nĂ« njĂ« moshĂ« tĂ« vogĂ«l, 5 vjeç. Cili Ă«shtĂ« kujtimi yt mĂ« i fortĂ« nga vitet e fĂ«mijĂ«risĂ« atje? -âĂshtĂ« kujtimi i dĂ«shirĂ«s pĂ«r tâu bĂ«rĂ« balerinĂ« nĂ« ShqipĂ«ri. NjĂ« ditĂ« isha nĂ« njĂ« park nĂ« TiranĂ« me mamanĂ« dhe njĂ« grua u afrua dhe e pyeti nĂ«se unĂ« isha balerinĂ«. Arsyeja e pyetjes ishte se kur isha e vogĂ«l unĂ« ecja vetĂ«m mbi majat e gishtave. Mamaja mĂ« qortonte shpesh duke thĂ«nĂ« se nuk ecja si njeri normal. Pra, kjo grua nĂ« park e pyeti nĂ«se unĂ« isha balerinĂ« dhe ajo iu pĂ«rgjigj âjoâ. Por kjo i dha asaj idenĂ« se ndoshta unĂ« duhet tĂ« filloja baletin. Gjithçka filloi prej atij momenti. MĂ« pas shkova nĂ« Greqi, ku ndenja pĂ«r rreth katĂ«r vjet dhe ku gjetĂ«m njĂ« mĂ«suese shumĂ« tĂ« mirĂ«. MĂ« pas erdha kĂ«tu nĂ« AmerikĂ« dhe vazhdova studimet mĂ« tej. Pra, unĂ« e dashurova atĂ« dhe qĂ« e vogĂ«l dhe nuk kam rreshtur kurrĂ« sĂ« dashuri baletinâ. EsmianĂ«s i kujtohet mirĂ« dhe eksperienca e saj e parĂ« mbi puante. âNdjeva dhimbje tĂ« madhe. Por pasi u mĂ«sova me dhimbjen, qĂ« Ă«shtĂ« diçka me tĂ« cilĂ«n tĂ« gjithĂ« balerinĂ«t pĂ«rballen, mĂ« pĂ«lqenin mĂ« shumĂ« se kĂ«pucĂ«t e sheshta. Mendoj se ato e bĂ«jnĂ« njĂ« balerinĂ« tĂ« duket mĂ« elegante. Edhe pse ndoshta nuk mĂ« duken aq tĂ« rehatshme sa kĂ«pucĂ«t e sheshta, tani mĂ« pĂ«lqejnĂ« puantet. MegjithatĂ«, u desh pak kohĂ« qĂ« tĂ« mĂ« pĂ«lqenin, pasi ato ta bĂ«jnĂ« teknikĂ«n shumĂ« mĂ« tĂ« vĂ«shtirĂ« dhe kalimi nga kĂ«pucĂ«t e sheshta tek puantet Ă«shtĂ« sikur tĂ« jesh duke mĂ«suar baletin nga fillimi. Por me kalimin e kohĂ«s kĂ«m-
Mjeshtri Zhani Ciko, dekorohet me Kryqin Austriak tĂ« Nderit pĂ«r ShkencĂ«n dhe Artin Presidenti Federal i RepublikĂ«s sĂ« AustrisĂ« dekoron me Kryqin Austriak tĂ« Nderit pĂ«r ShkencĂ«n dhe Artin, Dirigjentin dhe Drejtorin e Teatrit KombĂ«tar tĂ« Operas dhe Baletit nĂ« TiranĂ«, Mjeshtrin Zhani Ciko. Kjo dekoratĂ« e lartĂ« nderimi nga pala austriake, Maestro Zhani Cikos, iu dorĂ«zua me ceremoni mĂ« 24 Shator 2013 nĂ« TiranĂ«, nga ambasadori austriak Florian Raunig. Mjeshtri Zhani CIKO, i cili ka lindur nĂ« vitin 1945 nĂ« TiranĂ«, Ă«shtĂ« qĂ« prej dhjetĂ« vitesh Drejtor i Teatrit KombĂ«tar tĂ« Operas dhe Baletit. Ciko Ă«shtĂ« jo vetĂ«m njĂ« njohĂ«s dhe adhurues i kulturĂ«s dhe muzikĂ«s austriake, por edhe njĂ« drejtues dhe realizues i shumĂ« veprave tĂ« kĂ«saj muzike. VeçanĂ«risht gjatĂ« viteve tĂ« fundit pati njĂ« bashkĂ«punim akoma mĂ« intensiv me ambasadĂ«n austriake nĂ« TiranĂ«, ndĂ«r tĂ« tjera nĂ« realizimin e projekteve tĂ« pĂ«rbashkĂ«ta si âVejusha Gazmoreâ nĂ« vitin 2011, âFlauti Magjikâ nĂ« vitin 2012 dhe âDon Giovanniâ nĂ« vitin 2013. PĂ«rveç punĂ«s drejtuese dhe artistike, Maestro Zhani Ciko komenton rregullisht prej mĂ«se 20 vitesh transmetimin e drejtpĂ«rdrejtĂ« tĂ« Koncertit tĂ« VjenĂ«s, nĂ« Radio Televizionin
publik shqiptar dhe prej 10 vitesh organizon nje event elitar si ballo e fundvitit âFrom Vienna to Tiranaâ, ku nĂ« fokus janĂ« muzika dhe baleti austriak. Sipas njoftimit pĂ«r medies, âpĂ«rmes punĂ«s sĂ« tij aktive nĂ« promovimin e kulturĂ«s dhe muzikĂ«s austriake, ashtu edhe nĂ« zgjerimin e bashkĂ«punimit dypalĂ«sh pĂ«rmes projekteve kulturore nĂ« ShqipĂ«ri me mbĂ«shtetje nga Austria, Maestro Zhani Ciko ka merita tĂ« mĂ«dhaâ, tĂ« cilat vlerĂ«sohen lartĂ« nga Presidenti Federal i AustrisĂ«, pĂ«rmes akordimit tĂ« Kryqit Austriak tĂ« Nderit pĂ«r ShkencĂ«n dhe Artin.
bĂ«t mĂ«sohenâ. Karriera e njĂ« balerine Ă«shtĂ« e mbushur me sfida, thotĂ« Esmiana. PĂ«r tĂ«, njĂ« nga ditĂ«t mĂ« tĂ« vĂ«shtira ishte fillimi i punĂ«s kĂ«tu pranĂ« trupĂ«s sĂ« Baletit tĂ« Uashingtonit. âPara se tĂ« bĂ«hesha pjesĂ« e kĂ«saj kompanie nuk kisha qenĂ« asnjĂ«herĂ« nĂ« njĂ« trupĂ« profesioniste baleti dhe nuk e dija se si funksiononte. Prandaj dita e parĂ« e mĂ«simit kĂ«tu ishte njĂ« pĂ«rvojĂ« qĂ« ndryshoi gjithçka pĂ«r mua. Kalimi nga njĂ« studio nĂ« njĂ« kompani pĂ«rbĂ«n njĂ« ndryshim shumĂ« tĂ« madh dhe mâu desh tĂ« mĂ«soja çdo gjĂ« qĂ« nĂ« fillim, qĂ« herĂ«n e parĂ«, ndryshe nga se isha mĂ«suar nĂ« Filadelfia ku kisha studiuar deri atĂ«herĂ«. Ishte njĂ« ditĂ« jashtĂ«zakonisht e vĂ«shtirĂ«, e cila edhe mĂ« trembi pak, por mĂ« pĂ«lqeu fakti qĂ« mĂ« mbajti tĂ« pĂ«rqĂ«ndruar dhe mĂ«sova shumĂ« prej asaj pĂ«rvojeâ. PĂ«rveç vĂ«shtirĂ«sive, baleti i jep EsmianĂ«s dhe shumĂ« kĂ«naqĂ«si dhe emocione. âZakonisht kur jam nĂ« skenĂ« bĂ«hem njĂ« person tjetĂ«r, shndĂ«rrohem nĂ« personazhin qĂ« luaj. Dhe kjo Ă«shtĂ« pjesa ime e preferuar nĂ« gjithĂ« pĂ«rvojĂ«n e baletit. Momentet nĂ« skenĂ« janĂ« arsyeja pse unĂ« punoj aq shumĂ«â. Por disa emocione janĂ« mĂ« tĂ« forta e tĂ« bukura se tĂ« tjerat, si pĂ«r shembull kur sheh nĂ«nĂ«n e saj mes publikut. ZĂ«ri i AmerikĂ«s: Si pĂ«rgatitesh para interpretimeve nĂ« skenĂ«, fizikisht dhe psikologjikisht? ĂfarĂ« i thua vetes para interpretimit? -âMĂ« parĂ« mendoja pĂ«r mamanĂ« meqenĂ«se ajo Ă«shtĂ« arsyeja qĂ« unĂ« jam balerinĂ« dhe i thoja vetes qĂ« çdo gjĂ« do tĂ« shkojĂ« mirĂ«. Por nuk mĂ« pĂ«lqen tĂ« kĂ«rkoj qĂ« gjĂ«rat thjesht tĂ« ndodhin, pasi nĂ« fund tĂ« fundit varet prej meje. I jap vetes kurajo tĂ« dal sa mĂ« mirĂ«, megjithatĂ« preferoj tĂ« mos mendoj shumĂ« pasi kur filloj tĂ« mendoj shumĂ« shpesh humbas nĂ« mendimeâ. Esmiana thotĂ« se ka shumĂ« dĂ«shirĂ« tĂ« vizitojĂ« vendin e lindjes sĂ« shpejti. âNuk kam qenĂ« nĂ« ShqipĂ«ri qĂ« kur isha pesĂ« vjeç. Kam parĂ« shumĂ« foto tĂ« miat kur isha atje si dhe fotografi tĂ« qytetit tim. ĂshtĂ« njĂ« vend shumĂ« i bukur. Gjithashtu gjyshĂ«rit e mi ndodhen nĂ« Berat tani, por ata do tĂ« kthehen. Mendoj se verĂ«n e vitit qĂ« vjen ose njĂ« verĂ« mĂ« pas mund tĂ« shkoj tĂ« vizitoj gjyshĂ«rit si nga ana e babait, ashtu dhe tĂ« nĂ«nĂ«s. TashmĂ« e kam diskutuar dhe me mamanĂ« dhe tĂ« dyja jemi dakord se ka kaluar tepĂ«r kohĂ« dhe se duhet tĂ« kthehem ta vizitoj vendin. Mezi pres ta shohâ. NdĂ«rkohĂ«, Esmiana Jani thotĂ« se Ă«shtĂ« mjaft e kĂ«naqur me jetĂ«n e saj nĂ« Uashington, duke punuar me koreografĂ« e kolegĂ«, tĂ« cilĂ«t ajo i vlerĂ«son dhe prej tĂ« cilĂ«ve pĂ«rpiqet tĂ« mĂ«sojĂ« sa mĂ« shumĂ«.
» Kulturë
⹠E mërkurë 25 shtator 2013
Festivali i të Drejtave të Njeriut Nga historia e Salmës, në të tjera rrëfime për dhunën apo seksin
21
H
istoria e njĂ« gruaje tĂ« jashtĂ«zakonshme, qĂ« bĂ«het aktiviste legjendare, politikania dhe poetja Salma ka qĂ«nĂ« ajo qĂ« ka âinauguruarâ shfaqjen e filmave nĂ« kĂ«tĂ« edicion tĂ« Festivalit NdĂ«rkombĂ«tar tĂ« Filmit tĂ« tĂ« Drejtave tĂ« Njeriut nĂ« AkademinĂ« e Filmit dhe Multimedias âMarubiâ. E vlerĂ«suar ndĂ«rkombĂ«tarisht, fituesja e shumĂ« çmimeve, regjisorja Kim Longinotto ( ROUGH AUNTIES, Ămimi i JurisĂ« sĂ« KinemasĂ« BotĂ«rore pĂ«r Dokumentarin, Sundance 2009), kthehet nĂ« Sundance 2013 me premierĂ«n botĂ«rore tĂ« kĂ«tij dokumentari, âSalmaâ. E pranishme nĂ« festival ishte edhe vetĂ« personazhi i filmit dokumentar, Salma. Realizuar me mjeshtĂ«ri si njĂ« histori me detektivĂ« qĂ« zbulohet pak nga pak, Longinotto me kujdes heq nga e kaluara shtresat e kontradiktave qĂ« pĂ«rcaktojnĂ« Salman- njĂ« protagoniste e angazhuar qĂ« kontribuon duke thirrur me zĂ«rin lart, pĂ«r tâu ngritur mbi ârespektin dhe lidhjet e dashurisĂ«â qĂ« pĂ«rdoren pĂ«r tĂ« burgosur zemrĂ«n dhe shpirtin femĂ«ror. NdĂ«rkohĂ«, festivali ditĂ«n e djeshme ka vijuar me shfaqjen e tĂ« tjerĂ« filmave. âSecrets And Doubtsâ (Sekrete Dhe Dyshime) ka qenĂ« njĂ« prej tyre. NjĂ« dokumentar 14 minutĂ«sh, prodhim serb i vitit 2013, me skenar & Regji nga Zelimir Gvardiol, me njĂ« sens humori dhe kritik, kalon nĂ«pĂ«r vijĂ«n e hollĂ« qĂ« ndan tĂ« vĂ«rtetĂ«n dhe gĂ«njeshtrat. Regjisori ndĂ«rton njĂ« dialog midis karaktereve tĂ« filmit dhe ia lĂ« vendimin shikuesit. Ngjarja ka tĂ« bĂ«jĂ« me njerĂ«zit e braktisur, tĂ« moshuar dhe tĂ« vetmuar, tĂ« cilĂ«t shpesh janĂ« viktima tĂ« njerĂ«zve imoralĂ« nĂ« funksione tĂ« larta. Gruaja e moshuar, djali i saj dhe gjyqtari ....dhe njĂ« testament. Histori tragji-komike (i tipit Rashomon) mbi mashtrime, dyshime dhe sekrete. Kush Ă«shtĂ« humbĂ«si i vĂ«rtetĂ«? Mashtruesi, apo i mashtruari? Sekreti mbetet... âTea or Electricityâ (Ăaj apo Drita), njĂ« dokumentar 93 minuta, realizim belg i vitit 2012 ka vijuar shfaqjen nĂ« programin e djeshĂ«m tĂ« festivalit. Regjisor: JerĂŽme le Maire, âĂaj apo Dritaâ tregon historinĂ« epike tĂ« sjelljes sĂ« energjisĂ« elektrike nĂ« njĂ« fshat tĂ« vogĂ«l tĂ« izoluar, tĂ« mbyllur nĂ« mes tĂ« Atlasit tĂ« LartĂ« maroken. PĂ«r mĂ« shumĂ« se tre vjet dhe stinĂ« pas stine, regjisori zbulon me durim linjat e rrjetit qĂ« nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« pashmangshme do tĂ« pĂ«rfundojnĂ« duke i mbyllur banorĂ«t e IFRI-t. Para syve tanĂ« ravijĂ«zohet imazhi i modernitetit tĂ« pamĂ«shirshĂ«m me tĂ« cilin do tĂ« jetĂ« tashmĂ« i lidhur fshati i vogĂ«l. MĂ« pas ka vijuar shfaqja e filmit âBody And Soulâ (Trup e Shpirt), njĂ« prodhim danez i vitit 2010, 54 minuta i gjatĂ«. Regjisor & Producent: Matthieu Bron. Viktoria, Mariana dhe Vasko janĂ« tre tĂ« rinj mozambikas me aftĂ«si tĂ« kufizuara fizike, qĂ« jetojnĂ« nĂ« fshatra tĂ« qytetit Maputo, kryeqyteti i Mozambikut. Viktoria u pĂ«rcjell grave tĂ« tjera tĂ« pamundura fizikisht, vetĂ«besimin qĂ« ajo mori nga arsimimi qĂ« ka kryer, duke organizuar njĂ« shfaqje mode; Mariana pĂ«rdor energjinĂ« e saj sociale pĂ«r tĂ« krijuar miqĂ«si tĂ« dobishme dhe kapĂ«rcimin e pengesave arkitekturore urbane dhe Vasko bĂ«n biznes, duke riparuar kĂ«pucĂ« nĂ« sektorin joformal. PĂ«rmes sfidave tĂ« tyre tĂ« pĂ«rditshme fizike dhe emocion-
Salma
Forum për medien dhe lëvizjet shoqërore
Battle for Syria
Paraditen e sotme, nĂ« ditĂ«n e tretĂ« tĂ« Festivalit do tĂ« mbahet forumi me temĂ«n âMedia dhe LĂ«vizjet ShoqĂ«roreâ. Revolucionet virtuale dhe media e re do tĂ« jenĂ« nĂ« qendĂ«r tĂ« forumit qĂ« do tĂ« shtrojĂ« pyetjen: A po e shtyn medie publikun larg aktivizimit civil? Shfaqja e Filmave do tĂ« fillojĂ« mbasdite me âLove And Rubbishâ (Dashuri Dhe Plehra), njĂ« dokumentar rus 8 minutĂ«sh i vitit 2012. MĂ« pas do tĂ« vijojĂ« shfaqja e dokumentarit âAfghan Girlâ (Vajza Afgane), DanimarkĂ« / 2012. âRogalikâ (Rogalik), Poloni / 2012 ka vijuar mĂ« tutje, pĂ«r tâu pasuar me shfaqjen e âDreaming Apecarâ (Ăndrra E Rikthimit), njĂ« film artistik italian prodhim i 2012-Ă«s. Me aktorĂ« Lorenza Indovina & Mircea Andreescu, Regjisor: Dario Samuele Leona dhe skenar tĂ« Chiara Nicola, nĂ« qendĂ«r tĂ« filmit Ă«shtĂ« Katerina, njĂ« italiane 45-vjeçare, prej muajsh e papunĂ« dhe qĂ« nuk mund tĂ« gjejĂ« njĂ« tjetĂ«r. KĂ«shtu, ajo pranon tĂ« punojĂ« si kujdestare pĂ«r Gheorghe-n, njĂ« rumun i moshuar, energjik, i mbĂ«rthyer nĂ« njĂ« karrocĂ«. Kjo pĂ«rvojĂ« do tâi ndryshojĂ« asaj jetĂ«n. âWords Of Witnessâ (FjalĂ«t E DĂ«shmitarit), SHBA/ 2012; âBattle For Syriaâ (Beteja PĂ«r SirinĂ«), Britania e Madhe - Siri / 2012; âMama Illegalâ (Mama E Paligjshme) dhe âInside A Closed Iran: Letters From Iranâ (Brenda NjĂ« Irani TĂ« Mbyllur: Letra Nga Irani) janĂ« filmat e programuar pĂ«r tâu shfaqur ditĂ«n e sotme.
Martaâ s Suitcase
The silen chaos ale, filmi eksploron se si ata shikojnĂ« veten dhe tĂ« tjerĂ«t dhe ngre pyetje universale rreth asaj se si duhet ta gjejĂ« dikush vendin nĂ« shoqĂ«ri. âMartaâs Suitcaseâ (Valixhja E MartĂ«s), njĂ« prodhim austriako-spanjoll i 2013, Prodhuar nga: GĂŒnter Schwaiger ka vijuar mĂ« tej shfaqjen. Marta, vite mĂ« parĂ«, pĂ«soi sulmin brutal tĂ« ish-burrit tĂ« saj dhe ishte gati tĂ« vdiste. Tani sulmuesi i saj Ă«shtĂ« liruar
Mama Illegal nga burgu dhe ajo Ă«shtĂ« e sigurtĂ« se ai do tĂ« pĂ«rpiqet pĂ«rsĂ«ri. NĂ« shtĂ«pinĂ« ku fshihet, ajo na tregon pĂ«rpjekjet e saj ditĂ« pas dite pĂ«r tĂ« kapĂ«rcyer traumĂ«n dhe frikĂ«n. Harald, konsultues psikoterapist pĂ«r burrat âMĂ€nnerWeltenâ, ndihmon burra tĂ« dhunshĂ«m tĂ« largohen nga dhuna mashkullore dhe analizon shkaqet e mundshme. DĂ«shmia e njĂ«rit prej kĂ«tyre njerĂ«zve na çon nĂ« thellĂ«si tĂ« dhunĂ«s sĂ« tij
... Valixhja e MartĂ«s me shembuj tĂ« vĂ«rtetĂ« pĂ«rshkruan si vuajtjet ashtu dhe luftĂ«n e grave tĂ« dhunuara, si vizioni i atyre qĂ« punojnĂ« kundĂ«r dhunĂ«s. Filmi Ă«shtĂ« xhiruar nĂ« SpanjĂ« dhe Austri, dy vendet ku regjisori jeton, si njĂ« shembull i universalitetit tĂ« problemit. âRent Boysâ (Djem Me Qera), njĂ« prodhim gjerman i 2010-Ă«s Ă«shtĂ« tjetĂ«r film i shfaqur mbrĂ«mjen e djeshme. NjĂ« prodhim i Rosa von
Kledi Kadiu rikthehet te âAmiciâ si profesor danci Balerini shqiptar Kledi Kadiu do tĂ« jetĂ« profesori i kĂ«rcimit nĂ« spektaklin e njohur italian qĂ« transmetohet nĂ« kanalin 5, âAmiciâ dhe qĂ« drejtohet nga moderatorja e njohur, Maria de Filipi. Lajmi Ă«shtĂ« publikuar nĂ« profilin e âAmiciâ nĂ« rrjetin social Facebook. Sipas shtypit italian, prania e Kadiut nĂ« kastĂ«n e profesorĂ«ve Ă«shtĂ« njĂ« surprizĂ« e vĂ«rtetĂ«, pasi emri i balerinit shqiptar Ă«shtĂ« tashmĂ« i njohur pikĂ«risht prej talentit tĂ« tij gjatĂ« debutimeve me balerinĂ«t e mirĂ«njohur italianĂ«, Alesandra Celentano dhe Garrison Rochelle. Mes emrave tĂ« njohur tĂ« profesorĂ«ve tĂ« tĂ« rinjve konkurrues nĂ« âAmiciâ janĂ« edhe Rubi Zerbi dhe Grazia di Michele. Audicionet pĂ«r tĂ« pĂ«rzgjedhur konkurruesit e rinj tĂ« âAmiciâ kanĂ« nisur nĂ« RomĂ« dhe
spektakli, i cili këtë vit shënon edicionin e 13-të, do të çelë tiparin më 23 Nëntor. Këtë vit, në spektakël nuk do të dominojë konkurrimi vetëm në kanto dhe ballo, por edhe artistë të rrymave të ndryshme, si: hip-hop, dance crew, muzikë band dhe për herë të parë edhe konkurrimi si DJ.
Praunheim, filmi sjell tregime nga Berlini pas kuintave tĂ« seksit pĂ«r para. TĂ« pĂ«rbuzur, stigmatizuar dhe tĂ« shtypur nĂ« skutat e shoqĂ«risĂ« - ky Ă«shtĂ« realiteti me tĂ« cilin pĂ«rballen prostitutat meshkuj nĂ« Berlin. Shumica e prostitutave tĂ« rrugĂ«s janĂ« emigrantĂ«, shumĂ« prej tĂ« cilĂ«ve veprojnĂ« tĂ« shtyrĂ« nga nevoja. Rosa von Praunheim i shoqĂ«ron tĂ« rinjtĂ« nĂ« punĂ«n e tyre nĂ« bare, kinematĂ« porno dhe nĂ« rrugĂ«. Ai tregon arsyet e tyre, historitĂ« dhe mbi tĂ« gjitha vullnetin e tyre tĂ« fortĂ« pĂ«r tĂ« mbijetuar. Filmi i fundit i shfaqur dje ka qenĂ« âLife Locked In A Suitcaseâ (Jeta Mbyllur NĂ« NjĂ« Valixhe), njĂ« prodhim kanadez i 2013-Ă«s. Me regjisore Evgenia Kolinkovsky dokumentari tregon historinĂ« e Olesia Kornienko, qĂ« pavarĂ«sisht aftĂ«sisĂ« sĂ« kufizuar tĂ« rĂ«ndĂ« fizike dhe perceptimit diskriminues tĂ« shumĂ« njerĂ«zve, rreket ta jetojĂ« jetĂ«n e saj tĂ« plotĂ« dhe Ă«ndĂ«rron tĂ« bĂ«het e pavarur. NjĂ« poete, shkrimtare, balerinĂ«, alpiniste qĂ« ka fituar çmime, me gjithĂ« zellin e vet pĂ«r jetĂ«n, Olesia nuk do tĂ« bĂ«jĂ« realitet asnjĂ« nga Ă«ndrrat e saj, pa engjĂ«llin mbrojtĂ«s dhe Yllin e vet Polar nĂ«nĂ«n e saj, Tatiana.
22
« speciale
K
a patur periudha ku secli prej nesh ka ndjer brĂ«nda vetvetes njĂ« frikĂ«. NjĂ« frikë⊠qĂ« vjen si pakuptuar nĂ« njĂ« moment qĂ« ngelesh vetĂ«m. NjĂ« frikë⊠e cila mbulon mendjen dhe shpirtin. E gjitha kjo vjen na historitĂ« e famshme tĂ« fantazmave ose siç quhen ndryshe tĂ« shpirtrave tĂ« vdekur. Fantazmat bĂ«jnĂ« pjesĂ« prej shekujsh nĂ« realitetin tonĂ«: misterioze, tĂ« frikshme, ndĂ«rhyrĂ«se, ato gjenden kudo. Secila ka historinĂ« e vet, dashuritĂ« e veta, vuajtjet e veta. PorâŠĂ§farĂ« janĂ« fantazmat? Nuk Ă«shtĂ« e lehtĂ« tâi jepet njĂ« pĂ«rgjigje kĂ«saj pyetjeje: Nuk egziston ndonjĂ« pĂ«rkufizim shkencor dhe askush nuk ka mundur tĂ« na ofrojĂ« njĂ« pĂ«rkufizim bindĂ«s. EgzistojnĂ« shumĂ« teori, çka se asnjera, e marrĂ« nĂ« veçanti, nuk Ă«shtĂ« nĂ« gjendje tâi shpjegojĂ« tĂ« gjitha fenomenet qĂ« lidhen me botĂ«n e fantazmave. Secila nga teoritĂ« e propozuara nuk ka njĂ« themel logjik tĂ« vetin, por natyra e kĂ«tyre pranive tĂ«rheqĂ«se dhe mbresĂ«lĂ«nĂ«se Ă«shtĂ« e destinuar tĂ« mbetet pĂ«r tĂ« gjithĂ« njĂ« mister.
Profil
E mĂ«rkurĂ« 25 shtator 2013 âą
NASA: Si shpëtoi toka nga kometa e Halley në 1910
Teoritë mbi të vërtetën e
fantazmave njĂ« i vdekur dĂ«shiron tĂ« dĂ«frehet duke trembur tĂ« gjallĂ«t e gjorĂ« me shfaqjen e tij? PĂ«rse duhet tĂ« rrijĂ« mbi kĂ«tĂ« TokĂ« nĂ« vend qĂ« tĂ« migrojĂ« drejt njĂ« jete tĂ« re? Por kjo mund tĂ« kundĂ«rshtohet me: Fantazmat janĂ« (simbas Hans Holzer) âStay-behindsâ (tĂ« mbetur mbrapa) sepse kanĂ« pĂ«suar vdekje tĂ« dhunshme. NĂ«se do tĂ« ishte kĂ«shtu, ata do tĂ« ishin ende tĂ« paisur me inteligjencĂ«. Pse atĂ«herĂ« nĂ« shfaqjet e tyre, pjesa dĂ«rrmuese e tyre kryen veprime mekanike dhe pĂ«rsĂ«ritĂ«se? NĂ«se me tĂ« vĂ«rtetĂ« janĂ« shpirtĂ«ra, pĂ«rse nuk shfaqen me pamje thjesht eterike, por shfaqen tĂ« veshur me rrobat e kohĂ«s sĂ« tyre tĂ« dikurshme? Kjo teori Ă«shtĂ« krijuar nga lĂ«vizja âspiritisteâ e nĂ« shumĂ« gjĂ«ra bie nĂ« kundĂ«rshtim me konceptet mĂ« moderne tĂ« parapsikologjisĂ«.
Fantazmat nuk ekzistojnĂ« NĂ« bazĂ« tĂ« kĂ«saj teorie tĂ« parĂ«, fenomeni i kĂ«tyre shfaqjeve tĂ« pazakonta do tĂ« nxiste njĂ« sĂ«rĂ« gĂ«njeshtrash, ose do tĂ« ishte gjithnjĂ« e pĂ«rherĂ« i shpjegueshĂ«m nĂ«pĂ«rmjet ligjeve qĂ« rregullojnĂ« fizikĂ«n dhe natyrĂ«n: rĂ«nkimi i kobshĂ«m nĂ« njĂ« pyll tĂ« shkretĂ« mund tĂ« krijohet nga era, qĂ«, duke kaluar mes bisqeve e degĂ«ve tĂ« pemĂ«ve prodhon fishkĂ«llima veçanĂ«risht âfantazmoreâ. Fantazmat janĂ« vetĂ«m legjenda Ja qĂ« nĂ« kĂ«tĂ« rast Fantazmat do tĂ« shumoheshin me lehtĂ«si tĂ« madhe nga njĂ«ri vend nĂ« tjetrin, nga njĂ« cep nĂ« cepin tjetĂ«r tĂ« TokĂ«s, e secila prej tyre do tĂ« ishte thjesht frut i fantazisĂ« popullore: thuhet se njĂ«farĂ« Frank Smith ka pasĂ« provuar tĂ« krijojĂ« njĂ« FantazĂ«m duke hapur fjalĂ«n se, po tĂ« shkoje nĂ« molin e Tamizit mund tĂ« takoje aty njĂ« klerik tĂ« vitit 1600. Rezultati? Disa nga personat qĂ« ai pyeti nĂ« ditĂ«t e mĂ«vonshme⊠u betuan se e kishin parĂ« kĂ«tĂ« fantazĂ«m tĂ« tmerrshme!!! Fantazmat janĂ« haluçinacione Ato egzistojnĂ« vetĂ«m nĂ« mendjen e atij qĂ« Ă«shtĂ« i pranishĂ«m nĂ« fenomenin e shfaqjes sĂ« tyre. Kjo teori mund tĂ« pĂ«rshtatet nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« vlefshme vetĂ«m nĂ« njĂ« kazuistikĂ« mjaft tĂ« zvogĂ«luar: si mund tĂ« shpjegohet fakti se njĂ« FantazĂ«m nuk i shfaqet mĂ« shumĂ« se njĂ« personi?? Sigurisht, do thoni ju,
kush sheh një Fantazëm nuk nuk ka si ta njohë gjithashtu edhe pamjen e të vdekurit që shekuj më parë banonte në atë kështjellë të lashtë.
egzistojnĂ« edhe tĂ« ashtuquajturat âhaluçinacione kolektiveâ (nĂ« tĂ« cilat ai âqĂ« shehâ arrin qĂ« nĂ« mĂ«nyrĂ« telepatike tâua pĂ«rcjellĂ« kĂ«tĂ« imazh edhe tĂ« tjerĂ«ve)âŠporâŠhollĂ«sitĂ« e shfaqjes mund tĂ« jenĂ« krejtĂ«sisht tĂ« panjohshme qĂ« tĂ« mund tĂ« rrĂ«fehen mandej si tĂ« vĂ«rteta. PĂ«rshembull:
Fantazmat si prodhime telepatike Fantazmat nuk janĂ« shpirtĂ«ra personash tashmĂ« tĂ« zhdukur, por njĂ« manifestim individĂ«sh qĂ« janĂ« gjallĂ« ndĂ«rkohĂ«. Ata, (pĂ«rmes njĂ« âdyzimiâ ndijimor tĂ« personit tĂ« tyre) nĂ« çaste rreziku dĂ«rgojnĂ« njĂ« mesazh nĂ« formĂ« tipike telepatike. Simbas disa ekspertĂ«ve, shfaqjet e kĂ«tij tipi pĂ«rbĂ«jnĂ« numrin mĂ« tĂ« madh tĂ« rasteve qĂ« janĂ« marrĂ« nĂ« shqyrtim. Fantazmat si shpirtĂ«ra personazhesh tĂ« vdekur Kjo Ă«shtĂ« padyshim teoria mĂ« romantike por⊠pĂ«rse vallĂ«
Fantazmat si regjistrime psikike Peter UnderĂ«ood (njĂ« nga mĂ« tĂ« famshmit Ghost Hunter tĂ« botĂ«s) vĂ«ren se shpesh fantazmat pĂ«rshkojnĂ« porta dhe mure qĂ« nuk egzistojnĂ« mĂ«, por qĂ« dikur egzistonin. ĂshtĂ« njĂ«lloj si tĂ« rishohĂ«sh njĂ« film qĂ« ritransmetohet nĂ« mĂ«nyrĂ« ciklike. Fantazmat atĂ«herĂ« do tâishin âfotografiâ tĂ« mbetura nĂ« celuloidin hapĂ«sirĂ« kohĂ«. KĂ«to regjistrime do tĂ« verifikoheshin vetĂ«m nĂ« vijim tĂ« ngjarjeve veçanĂ«risht tĂ« ndĂ«rlikuara nga pikĂ«pamja emocionale: ja sepse shumĂ« fantazma riparaqesin nĂ« shfaqjet e tyre gjĂ«ndje tĂ« pĂ«rcaktuara shpirtĂ«rore (frikĂ«, trishtim, ankth, dashuri, etj). NdonĂ«se Ă«shtĂ« rishikuar dhe plotĂ«suar nĂ« kohĂ«t e fundit, kjo teori Ă«shtĂ« nĂ« bazĂ« tĂ« konceptimeve parapsikologjike qĂ« lidhen me kĂ«to shfaqje.
Kometat janĂ« trupa tĂ« mĂ«dha qiellore, tĂ« cilat qarkullojnĂ« nĂ« orbitĂ« eliptike rreth Diellit. KĂ«shtu, ato mund tĂ« shndĂ«rrohen nĂ« tĂ« padukshme pĂ«r ne dhe nĂ« vijim tĂ« zhduken nĂ« pikĂ«n mĂ« tĂ« largĂ«t tĂ« sistemit tonĂ« diellorĂ«. PĂ«rsa i pĂ«rket pĂ«rbĂ«rjes sĂ« tyre, kometat pĂ«rbĂ«hen nga uji i ngrirĂ«, dyoksid karboni, gurorĂ«, metale dhe pĂ«rbĂ«rĂ«s tĂ« tjerĂ«. NdĂ«rsa qasen pranĂ« diellit, rrezet diellore ngrohin akullin e ngrirĂ«, i cili dhe âshpĂ«rthenâ. Ky gaz largohet nga dielli dhe Ă«shtĂ« pikĂ«risht ajo qĂ« ne shohim si âbishti i kometĂ«sâ. Kometa Halley, e mori emrin e saj nga astronomi anglez Edmond Halley (16561742), i cili mĂ« 4 shtator 1682 e zbuloi dhe e pĂ«rshkroi atĂ«. NdĂ«rsa nga ana tjetĂ«r, janĂ« zbuluar dhe pĂ«rshkrime dhe informacione tĂ« dokumentuara rreth Halley, qĂ« nĂ« vitin 240 para erĂ«s sĂ« re. NĂ« Maj tĂ« viti 1910 mbarĂ« njerĂ«zimi kishte besuar se erdhi fundi i botĂ«s! Kjo pĂ«r shkak tĂ« shfaqjes sĂ« KometĂ«s Halley, tĂ« tmerruar nga astrolog dhe parashikues tĂ« sĂ« ardhmes, tĂ« cilĂ«t pretendonin se do tĂ« pĂ«rplasej me TokĂ«n. Paniku arriti kulmin kur u zbulua se bishti i kometĂ«s kishte njĂ« gaz helmues cianid. NĂ« Oklahoma, njĂ« sekt fetar u pĂ«rpoq tĂ« sakrifikojĂ« njĂ« vajzĂ« tĂ« virgjĂ«r me qĂ«llim qĂ« tĂ« dĂ«bonte tĂ« keqen, por u ndalua nga policia. NĂ« VjenĂ« njĂ« tĂ«rmet i vogĂ«l tmerroi banorĂ«t, tĂ« cilĂ«t u larguan nga kryeqyteti i HabsburgĂ«ve dhe ikĂ«n nĂ« male pĂ«r tĂ« parĂ« fundin e botĂ«s. Albert AjnshtajnĂ«, duke ruajtur gjakftohtĂ«sinĂ« e tij, deklaroi kur u pyet nĂ«se meteoriti do tĂ« pĂ«rplaset me tokĂ«n: âMe siguri ju them JOâ, dhe kur e pyetĂ«n se si ai Ă«shtĂ« kaq i sigurt, tha: âNĂ«se nuk bie, do tĂ« vĂ«rtetohem. NĂ«se bie, atĂ«herĂ« askush nuk do tĂ« jetoj pĂ«r tĂ« mĂ« thĂ«nĂ« se bĂ«ra gabimâ. PĂ«rfundimisht, kometa kaloi shkarazi me tokĂ«n, mĂ« 18 Maj 1910, vetĂ«m 25 km larg duke pĂ«rgĂ«njeshtruar kĂ«shtu parashikimet pĂ«r fundin e botĂ«s.
SPORT ⹠E mërkurë 25 shtator 2013
Konte: Kush sillet si Pirlo, përjashtohet për një muaj Nuk janë thjesht fjalë apo aludime për një ftohje të mundshme mes Juventusit dhe mesfushorit Andrea Pirlo. Palët duken edhe më të ftohta pas episodit të së dielës kur lojtari i zëvendësuar nga Konte, nuk preferoi të ulej në pankinë për të ndjekur pjesën e mbetur të ndeshjes kundër Veronas, gjest që nuk i ka pëlqyer aspak trajnerit. Në konferencën e zakonshme për shtyp përpara transfertës së radhës në fushën e Kievo, Konte ka lëshuar një mesazh për të gjithë lojtarët duke u shpre-
hur: âPirlo? Pas asaj qĂ« ndodhi tĂ« dielĂ«n vendosa njĂ« rregull qĂ« nuk e kemi pasur mĂ« parĂ«. NĂ«se lojtari zĂ«vendĂ«sohet, duhet tĂ« qĂ«ndrojĂ« nĂ« pankinĂ« bashkĂ« me shokĂ«t e tjerĂ« pĂ«r tĂ« ndjekur ndeshjet. NĂ«se nuk e respekton kĂ«tĂ« rregull do tĂ« gjobitet dhe pĂ«rjashtohet pĂ«r njĂ« muajâ. MĂ« qartĂ« se kaq nuk mund tĂ« flasĂ« trajneri i bardhezinjve, i cili shton presionin ndaj lojtarit qĂ« tashmĂ« Ă«shtĂ« mĂ« njĂ« pikĂ«n referimi nĂ« mesfushĂ« pasi Pogba, Vidal dhe Markisio janĂ« nĂ« garĂ« bashkĂ« me ish milanistin
pĂ«r dy vende. ShumĂ« shkurt Konte ka folur edhe pĂ«r sfidĂ«n kundĂ«r Kievos, duke theksuar: âDo tĂ« jetĂ« shumĂ« e vĂ«shtirĂ« tĂ« konfirmojmĂ« gjĂ«rat pozitive qĂ« kemi bĂ«rĂ« nĂ« tĂ« shkuarĂ«n. NĂ« garĂ« janĂ« shumĂ« skuadra tĂ« tjera dhe tĂ« them tĂ« drejtĂ«n nuk e prisja qĂ« Napoli e Interi, Roma dhe Fiorentina tĂ« ishin nĂ« kĂ«to nivele. Gjithsesi ne nuk jem i aspak pas tĂ« tjerave, pĂ«rkundrazi. Takimi kundĂ«r Kievos do tĂ« jetĂ« shumĂ« i vĂ«shtirĂ«, por ne futemi nĂ« fushĂ« vetĂ«m pĂ«r tĂ« fituar.â
Dënohet Tirana dhe kroati Gerc Komisioni i Disiplinës dënoi me 5 ndeshje pezullim sulmuesin kroat dhe me gjobë klubin bardheblu. Gers ka marrë një dënim edhe më të rëndë nga vetë klubi i tij. Tirana e gjobiti me 8 mijë euro lojtarin dhe kërkon që ngjarja të hetohet me hollësi nga Prokuroria e Shkodrës
K
omisioni i DisiplinĂ«s ndĂ«shkon TiranĂ«n dhe sulmuesin kroat, Vedran Gerc. Komisioni i DisiplinĂ«s dĂ«noi me 5 ndeshje pezullim Gercin, pasi nĂ« ndeshjen VllazniaTirana goditi me grusht lojtarin e VllaznisĂ«, Rajoviç. Po kĂ«shtu ky komision ka dĂ«nuar TiranĂ«n me gjobĂ« pĂ«r shkak tĂ« koreve fyese tĂ« tifozĂ«ve tĂ« saj nĂ« ndeshjen Tirana-SkĂ«nderbeu, ku pĂ«r kĂ«tĂ« arsye kjo ndeshje u ndĂ«rpre pĂ«rkohĂ«sisht. Tirana gjobĂ« 8 mijĂ« euro kroatit dhe e çon nĂ« Prokurori Pas dĂ«nimit qĂ« i Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« me 5 ndeshje nga federata, kroati Gers ka marrĂ« njĂ« dĂ«nim edhe mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ« nga vetĂ« klubi i tij, qĂ« nuk u mjaftua me kaq. Tirana e gjobiti me 8 mijĂ« euro Vedran Gercin dhe kĂ«rkon qĂ« ngjarja tĂ« hetohet me hollĂ«si nga Prokuroria e ShkodrĂ«s. ĂshtĂ« ky vendimi qĂ« ka marrĂ« komisioni i disiplinĂ«s nĂ« klubin bardheblu, pas ngjarjes nĂ« stadiumin âLoro Boriçiâ. KujtojmĂ« qĂ« nĂ« ndeshjen e luajtur mes VllaznisĂ« dhe TiranĂ«s, nĂ« minutĂ«n e 15-tĂ« tĂ« takimit, sulmuesi kroat goditi me grusht malazezin Blazho Rajoviç. Ky gjest u ndĂ«shkua menjĂ«herĂ« me karton tĂ« kuq prej kryesorit tĂ« atij takimi, por nga ana tjetĂ«r solli edhe reagimin e vet klubit, qĂ« e konsideroi absurd reagimin e kĂ«tij lojtari. komisioni i disiplinĂ«s sĂ« klubit, i pĂ«rbĂ«rĂ« nga administratori Krenar Alimehmeti, donatori Ndriçim Babasi dhe juristi Lorin Burba, pasi konsultuan veprimin e lojtarit e konsideruan antisportiv dhe shkelje tĂ« rregullores sĂ« brendshme. PĂ«r pasojĂ«, lojtarit i hiqet e drejta e tri pagave mujore (afĂ«risht e ka rrogĂ«n 2600 euro), por jo vetĂ«m kaq, pasi drejtuesit e bardhebluve kanĂ« ndĂ«r mend qĂ« tâi kĂ«rkojnĂ« ProkurorisĂ« sĂ« ShkodrĂ«s qĂ« tĂ«
23
Isko si Zidan Trajneri i Realit tĂ« Madridit, Karlo Ançeloti ka theksuar se mesfushori i kĂ«tij ekipi Isko mund tĂ« krahasohet me legjendĂ«n e Realit, Zinedine Zidan. Ai beson se organizatori i Realit mund tĂ« bĂ«het po aq i mirĂ« sa i madhi, Zidane. âKrahasimi mes Iskos e Zidanit nuk Ă«shtĂ« njĂ« gjĂ« e keqe. Ai Ă«shtĂ« pothuajse aq i mirĂ« sa Zidan me aftĂ«sitĂ« e tij. Ata kanĂ« shumĂ« ngjashmĂ«ri. Zidani Ă«shtĂ« nĂ« njĂ« pozitĂ« mĂ« tĂ« mirĂ« me gjyqtarĂ«t, ndĂ«rsa Isko nuk Ă«shtĂ« ende atje, por ai nĂ« tĂ« ardhmen mund tĂ« arrij edhe atyâ, deklaroi Ançeloti.
Lehman: Ozil e Bejl nuk vlejn aq Ish-portieri i Arsenalit, Jens Lehman, ka kritikuar drejtuesit e Realit tĂ« Madridit pĂ«r çmimin e lartĂ« qĂ« shpenzuan pĂ«r tĂ« blerĂ« Garet Bejlin dhe pĂ«r shitjen e Mesut Ozilit. Portieri qĂ« gjithnjĂ« Ă«shtĂ« njohur pĂ«r deklarata e tij thumbuese nuk Ă«shtĂ« kursyer as kĂ«tĂ« herĂ«, ku nĂ« qendĂ«r tĂ« kritikave janĂ« si Ozil dhe Bejl. âNuk shoh njĂ« diferencĂ« prej 50 milionĂ« eurosh mes Bejlit dhe Ozilit. KĂ«to janĂ« mekanizma tĂ« merkatos dhe qĂ« e prishin atĂ«, sepse njĂ« klub si Reali çmendet pas njĂ« futbollisti dhe bĂ«n gjithçka deri sa ta blejĂ« atĂ«â, tha Lehman, i cili shtoi: âOzil Ă«shtĂ« shumĂ« mĂ« i shtrenjtĂ« se Bejli. Reali shpenzoi 100 milionĂ« euro pĂ«r tĂ«, por asnjĂ« futbollist nuk vlen kaq shumĂ«. NjĂ« lojtar i vetĂ«m nuk mund tĂ« fitojĂ« dot kampionatin apo Champions Leagueâ.
Man. Junajtid kĂ«rkonte Bejl pĂ«r 60 milion paund Man. Junajtid ka bĂ«rĂ« pĂ«rpjekjet e veta pĂ«r tĂ« marrĂ« Gareth Bejl. NĂ« fakt, oferta e tyre nuk ishte e vogĂ«l, por 60 milion paund. E megjithatĂ«, Totenhem nuk ka pranuar ta shesĂ« me kĂ«tĂ« shifĂ«r sulmuesin e saj. Do tĂ« duhej oferta e Realit tĂ« Madridit prej 100 milion eurove pĂ«r tĂ« bindur drejtuesit e Spurs pĂ«r tĂ« lĂ«shuar lojtarin e famshĂ«m. KĂ«tĂ« gjĂ« e pohon edhe Perez. âNe i bĂ«mĂ« njĂ« ofertĂ« nĂ« fillim dhe ata nuk pranuan. Edhe Man. Junajtid bĂ«ri njĂ« ofertĂ« dhe ata sĂ«rish refuzuan. Ne kĂ«tĂ« e respektojmĂ«, pasi ata nuk donin ta shisnin. Por ishte Ă«ndrra e Bejl qĂ« i vogĂ«l pĂ«r tĂ« luajtur tek Reali i Madridit qĂ« duhej pĂ«r tĂ« bindur tĂ« gjithĂ« qĂ« ai tĂ« kalonte nĂ« SpanjĂ«â,- u shpreh Perez.
Edhe Rumenige probleme me taksat zbardhet e gjithë ngjarja. Shfajësohet Gerc: Më shau Vedran Gerc nuk ka dashur që të reagojë mbi këtë ngjarje. Lojtari kërkoi falje që e ndëshkoi skuadrën me veprimin e tij të pamenduar, megjithëse shp-
jegoi se u ndje i detyruar qĂ« tĂ« reagonte nĂ« atĂ« mĂ«nyrĂ«, pasi malazezi e shau nga nĂ«na. âJu kĂ«rkoj falje. Nuk e kisha pĂ«r qĂ«llim qĂ« ta dĂ«mtoja ekipin me gjestin tim, tĂ« cilin duhet ta pranoj se ishte i shĂ«mtuar dhe antisportiv. MirĂ«po, u ndjeva i detyruar qĂ«
tĂ« veproja kĂ«shtu. MĂ« shau nĂ«nĂ«n dhe nĂ« ato momente nuk mendova dy herĂ«. Ju kĂ«rkoj serish falje tĂ« gjithĂ«ve, si stafin teknik ashtu edhe shokĂ«t e skuadrĂ«sâ, â pat thĂ«nĂ« ndĂ«r tĂ« tjera sulmuesi, duke dhĂ«nĂ« argumentet e tij mbi atĂ« ndodhi.
MILANI NDĂSHKON BALOTELIN Mario Baloteli ka shkaktuar njĂ« rrĂ«mujĂ« tĂ« madhe brenda skuadrĂ«s sĂ« Milanit, e cila nĂ« kĂ«tĂ« moment po kalon njĂ« moment shumĂ« tĂ« vĂ«shtirĂ«. Sjellja e tij nĂ« fund tĂ« takimit kundĂ«r Napolit nuk ka qenĂ« aspak e hijshme dhe si rezultat Ă«shtĂ« skualifikuar pĂ«r tre ndeshje. NdĂ«rkohĂ« nga ana tjetĂ«r edhe Milani e ka ndĂ«shkuar SuperMarion, pasi ai tashmĂ« nuk Ă«shtĂ« mĂ« njĂ« fĂ«mijĂ« dhe sjelljet e tij nuk mund tĂ« justifikohen. NĂ« shenjĂ« âhakmarrjeâ kuqezinjtĂ« kanĂ« vendosur tĂ« mos prezantuar apelim kundĂ«r skualifikimit prej tre javĂ«sh tĂ« Mario Balotelit pĂ«r motive etike. NjĂ« mesazh i qartĂ« ndaj lojtarit nga Milani
kryeredaktor BRAHIM SHIMA
S T A F F
»
zv/kryeredaktor: ARMAND MAHO MARIGLEN MULLA
qĂ« pasi lexoi relacionin e arbitrin Banti konsideroi se nuk ekzistonin kushtet pĂ«r tĂ« kontestuar vendimin e gjykatĂ«sit sportiv. NdĂ«rkohĂ« trajneri Masimiliano Alegri nuk do ta ketĂ« nĂ« dispozicion pĂ«r ndeshjen e sotme ndaj BolonjĂ«s, nĂ« âSan Siroâ kundĂ«r Sampdorias dhe nĂ« Torino kundĂ«r Juventusit. NdonĂ«se ka pranuar dĂ«nimin e Balotelit, Milani nuk ka pranuar mbylljet e âCurva Sudâ, nĂ« tĂ« cilĂ«n qĂ«ndrojnĂ« tifozĂ«t. Gjykata sportive e ka mbyllur pas koreve raciste ndaj lojtarĂ«ve tĂ« Napolit, por kuqezinjtĂ« janĂ« tĂ« mendimit se ky vendim nuk Ă«shtĂ« i drejt ndaj kanĂ« vendosur edhe tĂ« apelojnĂ«.
politika: ERVIN KOĂI, OLI XHILAGA ekonomia: BRIKENA DERVISHAJ sociale: ERTA BODE rrethet: BLERINA SPAHO kronika: MARIGLEN MULLA kultura: BLERINA GOCE design&layout: DANIEL PRIFTI, GĂZIM DUZHA
ADRESA: RR. DULL KETA, NR. 5. (RR. E DIBRĂS), TIRANĂ
Nuk është vetëm Uli Hënes, presidenti i Bajernit, që ka probleme me drejtësinë. Së fundmi në skenë ëhstë shfaqur dh emri i shefit të klubit bavarez, Karl Hainc Rumeinge. Ai pritet të përballet me drejtësinë gjermane, sërish për të njëjtën çështje, atë të evazionit fiskal. Drejtuesi i klubit bavarez duhet të paguajë 250 mijë euro gjobë pasi nuk deklaroi blerjen e dy orëve Roleks, për shumën e 100 mijë eurove. Blerjen Rumenige e kreu gjatë një vizite në Katar dhe në momentin që mbërriti në Gjermani, ai nuk i deklaroi orët e blera në doganë, për të evituar një taksë prej 19 përqind, përkthyer në shifër monetare, 19 mijë euro për të dy orët zvicerane. Por kjo duket se i kushtoi shtrenjtë bosit të Bajernit të Mynihut, pasi tashmë gjoba që ai duhet të paguajë është 250 mijë euro pasi ka shkelur ligjet e vendit.
Klop një ndeshje pezullim nga UEFA Komisioni i Disiplinës i UEFA-s ka dënuar trajnerin e Dormundit, Jurgen Klop pas gjesteve antisportive që bëri në takimin e Champions League përballë Napolit, ku ju vërsul gjyqtarit të takimit. Megjithatë dënimi ndaj teknikut është vetëm një ndeshje në Champions pra ai do të humbasë takimin e radhës që Dortmund do të luajë në shtëpi me Olimpik Marsejës. Karakteri i tij impulsive ka bërë që shpesh herë ai të dënohet në Bundesliga, ndërsa në Europë kjo ishte hera e parë që Klop ndëshkohet.
menaxhere marketingu: ELIGERTA DYRMISHI cel: 067
20 62 200
e-mail: eligertad@yahoo.com
www. gazetametropol.com e-mail: gazetametropol@yahoo.com
24
« hipotekat
E mĂ«rkurĂ« 25 shtator 2013 âą