Wiadomości WW 7/2019 październik

Egzemplarz bezpłatny

7

2019 październik

ISSN: 2657-7429

Magazyn informacyjno-kulturalny mieszkańców gminy Wielka Wieś

WIADOMOŚCI

TEMATNUMERU

W NUMERZE TAKŻE: Wywiad z wójtem Krzysztofem Wołosem

4

Eko-gmina Wielka Wieś

W hołdzie obrońcom

7

Czy mieszkańcy gminy bardzo „kopcą”?

8

Otwarcie pierwszego żłobka samorządowego

10

– o ekologii wiemy coraz więcej

O pikniku ekologicznym na Placu Wspólnoty – przeczytasz więcej na stronie 6

2

7/2019 PAŹDZIERNIK

Szanowni Czytelnicy! Dystrybucję „Wiadomości WW” prowadzi Poczta Polska w formie druku bezadresowego, który powinien być doręczany do skrzynek pocztowych. Jeśli do kogoś z Państwa czasopismo nie dociera, bardzo prosimy o informację pod adresem: gazeta@wiadomosciww.pl

SPIS TREŚCI 3 4

Kolejny numer już w listopadzie w Twojej skrzynce pocztowej!

Już niebawem ruszą remonty dróg Pół roku później, a projektów coraz więcej – wywiad z wójtem Krzysztofem Wołosem

12 12 13 14 15 15 16 17 18 19

TEMAT NUMERU 6

Piknik ekologiczny

7

W hołdzie Obrońcom Ojczyzny i pamięci 106 DP Armii Krajowej

8

10 11

Czy mieszkańcy gminy Wielka Wieś bardzo „kopcą”?

Otwarcie pierwszego żłobka gminnego!

Czy uważność ma wpływ na to co jemy?

Doświadczyć wnętrza kamienia Para – buch! Książka w ruch!

Spotkanie sołeckie w Modlniczce Zadania w ramach Inicjatyw Samorządowych Będzie więcej progów zwalniających IX Wojewódzki Zlot Młodzieżowych Drużyn Pożarniczych Wakacje z GOKiS Powstały trzy nowe oddziały przedszkolne w Czajowicach Pamięć o 1 września 1939 r. w Bęble Kolejna drużyna piłkarska w Modlnicy!

RANKINGI I KOMUNIKACJA

Bezpłatna komunikacja dla uczniów

Gmina Wielka Wieś zajęła II miejsce w Rankingu Gmin Małopolski 2019!

Ideą przedsięwzięcia jest wyłonienie i promowanie gmin wyróżniających się pod względem rozwoju społeczno-gospodarczego w Małopolsce. Ocenie poddawane są wszystkie gminy z terenu województwa małopolskiego z wyłączeniem miast na prawach powiatu. Jest to inicjatywa FRDL Małopolskiego Instytutu Samorządu Terytorialnego i Administracji w Krakowie realizowana we współpracy z Urzędem Statystycznym w Krakowie. Ranking wygrało Zakopane. Za Wielką Wsią uplasowały się kolejno: Miasto i Gmina Niepołomice, Gmina Zielonki, Gmina Zabierzów, Sucha Beskidzka, Świątniki Górne, Oświęcim, Gmina Brzeszcze, Miasto JP i Gmina Wieliczka.

logo: FRDL MISTiA

Gmina Wielka Wieś druga w Małopolsce!

Z dniem rozpoczęcia nowego roku szkolnego 2019/2020 ponownie obowiązuje darmowa komunikacja miejska dla uczniów szkół podstawowych. Uprawnieni uczniowie mogą bezpłatnie podróżować wszystkimi tramwajami i autobusami Komunikacji Miejskiej w Krakowie na liniach miejskich i aglomeracyjnych w strefie biletowej I (Miasto Kraków) i II (Aglomeracja). Uczniowie muszą mieć ważną legitymację szkolną i okazać ją JP w razie kontroli.

REDAKCJA Joanna Patej – redaktor naczelna Adam Wójcik – redaktor prowadzący Piotr Chmielarczyk, Alicja Fischer, Antoni Janecki, Mieczysław Nowakowski, Aleksandra Socha, Adam Szumiec, Agnieszka Szklarczyk Fotografia na okładce (Piknik Ekologiczny na Placu Wspólnoty w Szycach): Joanna Patej Zachęcamy do kontaktu za pośrednictwem e-maila: Teksty do publikacji w gazecie wraz ze zdjęciami prosimy przesyłać na adres: gazeta@wiadomosciww.pl W celu zamieszczenia reklamy: reklama@wiadomosciww.pl Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treści publikowane przez Reklamodawców. Redakcja zastrzega sobie prawo do redagowania i skracania nadesłanych tekstów.

Wydawca Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Wielkiej Wsi ISSN: 2657-7429 Egzemplarz bezpłatny

Nakład 4000 egz.

Opracowanie i druk INSMEDIA ul. Gdyńska 23, Kraków Projekt graficzny i skład: Mateusz Nizianty

Korekta: Anna Piechota

3

fot. archiwum UG Wielka Wieś

Już niebawem ruszą remonty dróg Wójt gminy Wielka Wieś Krzysztof Wołos podpisał umowę na remont istniejących dróg gminnych.

Wykonawca to Firma Handlowo-Usługowa „WANTA” Piotr Zębol z siedzibą w Jordanowie. Remonty zostaną zrealizowane w terminie do połowy listopada br. Wartość całej umowy to 2 121 000 złotych. W ramach zadania zostaną zmodernizowane odcinki dróg: ul. ks. Skotnickiego w Bęble – dz. nr 73, parking przy cmentarzu w Będkowicach – dz. nr 266, ul. Karcza w Giebułtowie – dz. nr 293, ul. Rajska w Giebułtowie – dz. nr 586/5, 587/5, 592/7, ul. Cegielniana w Modlnicy – dz. nr 32, ul. Pod Moroniem w Prądniku Korzkiewskim – dz. nr 266/1, ul. bez nazwy w Szycach – dz. nr 194/19, 193/10, 191/4, 190/4, 189/12, 189/9, 188/4, 187/4, 186/11, ul. Widokowa w Tomaszowicach – dz. nr 343, 341/4, 330/3, 328, ul. Wiejska w Tomaszowicach – dz. nr 271, ul. Wieszczy Dół w Wielkiej Wsi – dz. nr 121, 116, ul. Szkolna w Wielkiej Wsi – dz. nr 171/2, ul. Rogatka JP w Wierzchowiu – dz. nr 403. Szczegółowy zakres remontów można zweryfikować w referacie dróg i infrastruktury.

REKLAMA

4

WIADOMOŚCIWW | 7/2019

PÓŁ ROKU PÓŹNIEJ, A PROJEKTÓW CORAZ WIĘCEJ Dlaczego mając możliwość regularnego oddania śmieci w ramach opłaty, wywiezienia ich do PSZOK czy też wystawienia podczas zbiórki „gabarytów”, nadal palimy odpadami w piecach i kominkach?

– o tej i o innych palących sprawach pół roku po poprzednim spotkaniu rozmawiamy z wójtem Krzysztofem Wołosem.

Wiadomości WW: Minęło pół roku od naszej pierwszej rozmowy.

Krzysztof Wołos, wójt gminy Wielka Wieś: Rzeczywiście, czas szybko biegnie. Wszystkie tematy, o których rozmawialiśmy, mają swój dalszy ciąg. Część projektów została sfinalizowana, ale ciągle dochodzą nowe.

Zacznijmy od szybkiego przeglądu największych inwestycji prowadzonych przez GDDKiA. Trwa przebudowa ronda na DK94 w Modl­ nicy ze zjazdem na Giebułtów i jak na razie przebiega sprawnie. Zakończono już zbieranie ofert na wykonanie dokumentacji projektowej dla obwodnicy Zabierzowa.

Najniższą ofertę złożyły Mosty Katowice i zapewne z tą firmą zostanie podpisana umowa. W trzecim kwartale 2020 roku powinna ruszyć budowa Północnej Obwodnicy Krakowa (prace mają rozpocząć się na węźle w Modlnicy), a także kolejny etap przebudowy DK94 od budowanego obecnie ronda w kierunku Krakowa.

Sporo tych inwestycji. Czy to prawda, że w związku z nimi GDDKiA zaproponowała

posadzenie 8 000 drzew we wskazanych przez gminę lokalizacjach?

To prawda. GDDKiA ma taki obowiązek wynikający z decyzji środowiskowej, tyle że nie wszystkie te drzewa musza być posadzone wyłącznie w naszej gminie.

Gdzie zostaną posadzone te drzewa?

Na pewno kilkadziesiąt chcemy posadzić w modernizowanym centrum Modlniczki. Pozostałe lokalizacje są ustalane. Może mieszkańcy podpowiedzą jakieś miejsca?

Podsuwam pomysł. Posadźmy sporo drzew na węzłach drogowych w Modlniczce, a zwłasz� cza w Modlnicy. Przecież to są hektary odkry� tego terenu.

Ciekawa propozycja, jak najbardziej do rozważenia.

A jak przebiegają inwestycje prowadzone przez sam Urząd Gminy?

Oddaliśmy we wrześniu do użytku żłobek, przedszkole i nowe sale dla szkoły filialnej w Modlniczce. Zaadaptowaliśmy dawny budynek gimnazjum w Białym Kościele na

8-klasową szkołę podstawową. Zakończyliśmy właśnie I etap remontu ul. Orlich Gniazd w Giebułtowie i budowę chodnika na ul. Na Dolinkę w Bęble. Modernizowanych jest 10 kolejnych dróg lokalnych: m.in. ul. Widokowa w Tomaszowicach, ul. Skotnickiego w Bęble, ul. Pod Moroniem w Prądniku Korzkiewskim czy ul. Rogatka w Wierzchowiu. Nie można pominąć także tych mniejszych inwestycji, takich jak monitoringi placów zabaw, montaż progów zwalniających, szykan i bezpiecznych przejść dla pieszych.

Przejdźmy na grunt ochrony środowiska. Czy gminy nie są zbyt pasywne w gospodarowa� niu odpadami? Czytam o dofinansowywa� niu odbioru odpadów w sąsiednich gminach.

Może te pieniądze sensownie zainwestować?

Jeśli jedna trzecia, jedna czwarta to odpady zielone, może warto wybudować kompostow� nię? Biogazownię? Oddzielny temat to kra� kowska ekospalarnia odbierająca odpady tyl� ko z terenu Krakowa?

Sporo wątków Pan tu poruszył. Co do krakowskiej spalarni to faktycznie będzie ona jeszcze przez kilka lat odbierać śmieci wy-

fot. archiwum UG Wielka Wieś

System zbiórki odpadów stał się w całej Polsce kilkukrotnie droższy niż jeszcze trzy lata temu

5 łącznie z Krakowa. Póki co, firmy obsługujące odbiór odpadów w sąsiednich gminach, w tym także naszej, wywożą śmieci tam, gdzie mogą. A są tylko trzy wysypiska w okolicach i ceny zagospodarowania tam śmieci rosną w astronomicznym tempie.

A co w temacie kompostowni?

Rozmawiamy z sąsiednimi gminami o tym pomyśle. Dużym problemem jest lokalizacja i posiadanie odpowiedniej działki, na której można by wybudować kompostownię zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego. Albo mamy gęstą zabudowę mieszkaniową, jak na południu gminy, albo tereny, które leżą w otulinach parków, a to ogranicza trochę możliwości.

Zginiemy pod górą odpadów.

Może nie zginiemy, ale niewątpliwie cały system zbiórki odpadów stał się w całej Polsce kilkukrotnie droższy niż jeszcze trzy lata temu.

Jakie prognozy na najbliższą przyszłość?

Bacznie obserwujemy, co się dzieje po przetargach w innych gminach. Nie są to optymistyczne prognozy. Kwoty, jakie oferują firmy za odbiór śmieci od mieszkańców, rosną nawet 3–4-krotnie, a to wpływa na nowe stawki od osoby – w Mogilanach to ok. 29 zł od osoby, w Czernichowie 27 zł, w Niepołomicach 28 zł. W sąsiednich Jerzmanowicach-Przegini po pierwszym przetargu wyszło ponad 36 zł od osoby, więc wójt przetarg unieważnił i ogłosił kolejny.

A jak będzie w gminie Wielka Wieś?

Może być podobnie. Jesteśmy właśnie po przetargu. Jedyna firma, jaka złożyła ofertę, to firma SUEZ, która zaproponowała usługę za sam tylko 2020 rok na kwotę 4,4 mln zł. Dla porównania za ostatnie trzy lata płaciliśmy 3,9 mln.

To 3,5 razy więcej niż do tej pory. Przeliczając na stawkę od osoby, za śmieci se-

gregowane wychodzi ok. 30 zł, a śmieci zmieszane to już ok. 60 zł. Rada Gminy stoi przed bardzo poważnymi i trudnymi decyzjami, gdyż powinna te stawki w najbliższych dniach uchwalić.

Ekologia to nie tylko śmieci.

Oczywiście. Ważnym tematem jest chociażby redukcja smogu. Według ankiet które przeprowadziliśmy w gminie, mamy jeszcze na naszym terenie ok. 1 400 pieców węglowych starego typu. Jesteśmy w stanie dofinansować wymianę kolejnych 70 „kopciuchów”

W grudniu Rada Gminy ostatecznie zatwierdzi budżet na 2020 rok. jeszcze do końca tego roku, a w przyszłym następnych 250. Niemałą kwotą, bo dofinansowujemy do 7 000 złotych.

Warto, aby mieszkańcy się zgłaszali, czekali na audyt i wymieniali piece, bo prędzej czy później wszystkie stare piece będą musiały zniknąć.

Piece to jedna kwestia, a to czym palą nasi sąsiedzi to druga.

Rzeczywiście, fatalnej jakości węgiel jest poważnym problemem. Niestety zdarza się nadal, że do pieców ciągle trafiają także płyty paździerzowe, lakierowane drewno, styropian i inne materiały, których palić absolutnie nie wolno. Nie rozumiem, dlaczego mając możliwość regularnego oddania śmieci w ramach ryczałtowej opłaty, wywiezienia ich do PSZOK albo wystawienia w trakcie zbiórki tzw. „wielkich gabarytów” mieszkańcy nadal palą odpadami w piecach i komin-

kach. Będziemy z tym walczyć, m.in. pobierając i analizując próbki popiołu z palenisk.

A co fotowoltaiką na budynkach komunalnych?

W listopadzie będzie rozstrzygnięty powtórzony przetarg dla mieszkańców ponad 40 gmin biorących udział w projekcie. W przyszłym roku będą instalowane odnawialne źródła energii, takie jak panele fotowoltaiczne, pompy ciepła czy solary dla 220 osób z naszej gminy, które w projekcie biorą udział.

Cały czas dopisują się mieszkańcy na listę rezerwową. Dodatkowo chcemy do połowy przyszłego roku zainstalować panele fotowoltaiczne na pięciu budynkach gminnych: czterech szkołach i budynku urzędu.

Jakie większe inwestycje zostaną ujęte w no� wym budżecie?

Na to pytanie będę mógł odpowiedzieć dopiero po tym, gdy w grudniu Rada Gminy ostatecznie zatwierdzi budżet. Będę proponował Radzie m.in. rozbudowę szkoły w Modlnicy, gdzie jest ciasno, a uczy się tam więcej uczniów niż w pozostałych trzech gminnych podstawówkach łącznie. Należałoby kontynuować budowę kanalizacji w Będkowicach czy kolejne inwestycje drogowe, oświetleniowe, o które bardzo zabiegają mieszkańcy. Konieczna jest budowa chodnika na ul. Słowiańskiej do skrzyżowania z ul. Na Brzezie, gdzie jest bardzo niebezpiecznie. Planów mamy naprawdę sporo, ale jaki kształt przyjmie ostatecznie budżet na 2020 rok, będzie też zależeć od radnych, którzy oczywiście mogą wnieść również swoje projekty. Z pewnością będzie to trudna decyzja – tym bardziej, że powinniśmy zdawać sobie sprawę z faktu, że chociażby zwolnienie osób do 26. roku życia z PIT oraz obniżenie PIT z 18% na 17% w naszym przypadku spowoduje zmniejszenie dochodów gminy o niemal 2 miliony złotych.

Czy możemy się umówić na spotkanie po uchwaleniu budżetu na 2020 rok?

Oczywiście. Zapraszam, jestem do dyspozycji.

Rozmawiał Adam Wójcik

fot. archiwum OSP w Białym Kościele

OSP w Białym Kościele w KSRG Z dniem 6 września br. Ochotnicza Straż Pożarna w Białym Kościele została włączona do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego jednostek Ochotniczych Straży Pożarnych. Porozumienie podpisał wójt gminy Wielka Wieś Krzysztof Wołos oraz Prezes OSP Biały Kościół dh Bartłomiej Jastrzębski.

W spotkaniu udział wzięli zastępcy Komendanta Miejskiego PSP w Krakowie: st. bryg. Andrzej Nowak i mł. bryg. Arkadiusz Kielin oraz p.o. Naczelnika WyJP działu Operacyjno-Szkoleniowego mł. bryg. Grzegorz Jeziorek.

fot. archiwum UG Wielka Wieś

Wizyta Strażaków z Ukrainy We wrześniu gmina Wielka Wieś gościła delegację strażaków z Ukrainy. W trakcie swojego pobytu zapoznali się oni z działalnością naszych jednostek OSP, uczestniczyli w szkoleniach i pokazach z zakresu ewakuacji, pierwszej pomocy, ratownictwa wysokościowego i technicznego, a także wzięli udział w ćwiczeniach przed zawodami strażackimi. Odwiedzili również Straż Pożarną w KraJP kowie.

6

TEMAT NUMERU

WIADOMOŚCIWW | 7/2019

PIKNIK EKOLOGICZNY Inicjatywy związane z ekologią przyciągają wielu zwolenników, o czym świadczyć może duża frekwencja mieszkańców gminy (i nie tylko) w trakcie pikniku ekologicznego zorganizowanego we wrześniu przy Urzędzie Gminy w Szycach.

Ważnym punktem pikniku były stoiska WFOŚiGW oraz gminy, na których można było dowiedzieć się o różnych programach przeprowadzanych przez te instytucje, m.in.: wymianach pieców, prowadzonych kontrolach palenisk czy inwentaryzacji budynków.

W strefie dla dzieci odbywały się warsztaty. W trakcie pikniku można było także oddać nakrętki dla podopiecznych Fundacji „Mój Sen”. Wszystkim tym wydarzeniom towarzyszył występ Orkiestry Dętej GOKiS i młodych talentów wokalnych z gminy Wielka Wieś.

Browar z Modlniczki (Proste Żarcie i Pracownia Piwa) zadbał o podniebieJP nia uczestników pikniku.

fot. Adam Wójcik

produktów i wypieków. Odbyło się również spotkanie z pszczelarzem.

fot. Adam Wójcik

fot. archiwum UG Wielka Wieś

Wszystkie stoiska były tak oblegane, że ciężko było się do nich dostać. Niektórzy musieli uzbroić się w cierpliwość i odstać swoje, aby wymienić elektro­ śmieci na sadzonki. Zainteresowanie było tak ogromne, że w pewnym momencie zabrakło sadzonek i trzeba było dowieźć kolejne. Warto nadmienić, że elektrośmieci nie wolno wyrzucać do zwykłego śmietnika, porzucać w lesie ani w przydrożnych rowach. Grozi za to kara grzywny nawet do 5 000 złotych!

Butelkomat, który stanął koło urzędu, także przeżywał oblężenie – mieszkańcy bardzo chętnie oddawali puste butelki do urządzenia. Firma Sortbox, która dostarczyła urządzenie do zgniatania butelek, pomagała przy jego obsłudze. Na przygotowanych stoiskach mieszkańcy smakowali ekologicznych

Nie demontuj zużytego sprzętu samodzielnie! Możesz w ten sposób uwolnić substancje, które zagrażają środowisku i Twojemu zdrowiu.

fot. archiwum UG Wielka Wieś

Nie chomikuj elektrośmieci!

Wymień przestarzały sprzęt na nowy, energooszczędny.

fot. archiwum UG Wielka Wieś fot. Adam Wójcik

fot. archiwum UG Wielka Wieś

7

W hołdzie Obrońcom Ojczyzny i pamięci 106 DP Armii Krajowej W 80. rocznicę wybuchu II wojny światowej i 75. rocznicę akcji „Burza” 8 września przy kościele pw. św. Mikołaja w Białym Kościele odbyła się uroczystość odsłonięcia i poświęcenia tablic pamiątkowych w hołdzie Obrońcom Ojczyzny, żołnierzom Wojska Polskiego, uczestnikom wojny obronnej 1939, żołnierzom Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie oraz żołnierzom Polskiego Państwa Podziemnego.

Antoni Janecki

W uroczystości udział wzięli licznie zebrani mieszkańcy gminy Wielka Wieś.

fot. Katarzyna Bizoń Rogóż

Tablice odsłonili przedstawiciele rodzin żołnierzy, których nazwiska upamiętniono na tablicach, a poświęcił je ks. prof. Józef Mare­cki,

Druga część uroczystości, poświęcona pamięci żołnierzy 106 Dywizji Pie­choty Armii Krajowiej, odbyła się w Prądniku Korzkiewskim, gdzie w le­sie pod krzyżem za skałą Łaskawiec odprawiona została 25. jubileuszowa msza polowa.

W tym samym miejscu w 1944 roku odprawiono mszę św. dla stacjonujących w Prądniku Korzkiewskim partyzantów; najpierw w sierpniu dla oddziału AK ppor. Artura Korbela „Bicza”, a we wrześniu dla Batalionu Partyzanckiego „Skała”. Mszę św. koncelebrowali ks. prof. Józef Marecki i ks. Dariusz Wilk, generał zgromadzenia Michalitów z Miejsca Piastowego. Oprawę muzyczną mszy polowej zapewnił zespół „Petarda”. Następnie pod krzyżem złożono kwiaty, a dyrektor Krakowskiego Odziału IPN dr. hab.

Filip Musiał odczytał list od Prezesa IPN dr. Jarosława Szarka. O żołnierzach – uczestnikach II wojny światowej z okolicznych miejscowości, których nazwiska wyryto na tablicach pamiątkowych w Białym Kościele

fot. Dorota Wnuk

Na uroczystość przybyli kombatanci Armii Krajowej z Krakowa, Sosnowca i Warszawy, poczty sztandarowe szkół podstawowych z Białego Kościoła i Wielkiej Wsi, Ochotniczych Straży Pożarnych z Białego Kościoła, Wielkiej Wsi i Maszyc, Zarząd Główny Stowarzyszenia Żołnierzy Armii Krajowej z Krakowa, koła SŻAK z Miechowa i Białego Kościoła, przedstawiciele stowarzyszenia WiN, pracownicy krakowskiego Oddziału IPN z dyrektorem dr. hab. Filipem Musiałem i Naczelnikiem OBUWiM dr. Maciejem Korkuciem. Samorząd gminy Wielka Wieś reprezentowali wójt Krzysztof Wołos, przewodniczący Rady Grzegorz Twardy, radna Elżbieta Seweryn oraz sołtysi: Białego Kościoła Grzegorz Gałczyk i Prądnika Korzkiewskiego Agnieszka Spyrka. Oprawę muzyczną zapewniła orkiestra GOKiS.

członek Kolegium IPN, wykładowca na Uniwersytecie Papieskim JP II. Następnie delegacje złoży­ły pod pomnikiem wiązanki kwiatów.

– opowiedział przewodniczący Społecznego Komitetu Jan Kołodziejczyk.

W dalszej części uroczystości odbyło się spotkanie uczestników, nie brakło tradycyjnego poczęstunku z wybornym bigosem.

Organizatorem uroczystości przy pomniku w Białym Kościele był Społeczny Komitet Obchodów 100. Rocznicy Odzyskania Niepodległości, a części prądnickiej Stowarzyszenie Żołnierzy Armii Krajowej i mieszkańcy Prądnika Korzkiewskiego.

Pomoc organizacyjną i logistyczną wszystkich etapów uroczystości, również związanych z wykonaniem projektu tablic, zapewniła Ochotnicza Straż Pożarna z Białego Kościoła.

fot. Karina Andrzejczyk

Tablice umieszczone zostały na obelisku postawionym z okazji 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Fundatorami tablic są Instytut Pamięci Narodowej i gmina Wielka Wieś. Tablice powstały z inicjatywy i staraniem Społecznego Komitetu Obchodów 100. Rocznicy Odzyskania Niepodległości.

WIADOMOŚCIWW | 7/2019

8

Czy mieszkańcy gminy Wielka Wieś bardzo „kopcą”?

Realizowana od maja bieżącego roku intensywna akcja inwentaryzacji budynków została w większości miejscowości zakończona. Do końca sierpnia zebrano dane z około 80% budynków i lokali znajdujących się na terenie naszej gminy.

Piotr Chmielarczyk p.o. kierownika Referatu Ochrony Środowiska Urząd Gminy Wielka Wieś Pozostałe budynki będą stopniowo inwentaryzowane w ramach prowadzonych przez pracowników Urzędu Gminy Wielka Wieś kontroli palenisk, zwłaszcza w sezonie grzewczym.

Co pokazała inwentaryzacja? W gminie zdecydowanie dominują dwa rodzaje ogrzewania: gazowe oraz oparte o paliwa stałe, takie jak węgiel kamienny czy drewno. Na 3194 ankietowane budynki i wydzielone lokale, 1942 posiada ogrzewanie gazowe, a 1920 oparte o paliwa stałe. Pozostałe źródła ciepła nie występują już tak licznie. Szczegółowe dane dotyczące ilości poszczególnych rodzajów ogrzewania budynków znajdują się na wykresie nr 1.

1942 1920

95 52 12

nież kominków. Pozostałe źródła występują pojedynczo i w skali gminy stanowią jedynie niewielki odsetek źródeł ciepła. Na wykresie nr 2 przedstawiono liczbę zinwentaryzowanych źródeł ciepła na paliwa stałe z podziałem na poszczególne rodzaje tych źródeł.

Jak pokazuje wykres nr 3, kotły, kominki i inne źródła ciepła, które nie spełniają norm, popularnie zwane „kopciuchami”, stanowią aż 52% wszystkich źródeł ciepła na paliwa stałe. Są to jednocześnie urządzenia, które będą musiały zostać wkrótce wymienione. Zgodnie z obowiązującą Uchwałą Antysmogową mogą pozostać w użyciu jedynie do końca grudnia 2022 r.

Również kotły klasy 3 i 4, które stanowią obecnie 25% wszystkich urządzeń grzewczych na paliwa stałe, będą musiały zostać wymienione. Jest na to jednak nieco więcej czasu, bo do aż końca grudnia 2026 r.

3

0

500

gazowe

paliwa stałe

1000

1500

odnawialne źródła energii

2000

elektryczne

inne

2500

5%

olejowe

pozaklasowe

Rodzaje ogrzewania budynków w gminie Wielka Wieś

Stopniowo przybywa również budynków posiadających ogrzewanie oparte w całości o odnawialne źródła energii, np. gruntowe pompy ciepła, które nie powodują emisji żadnych zanieczyszczeń do powietrza. Niestety, takich bezemisyjnych budynków nadal jest niewiele.

Wśród źródeł ciepła na paliwa stałe zdecydowaną większość stanowią piece i kotły centralnego ogrzewania. Dużo jest rów1121 810 39 31 21

200

piece i kotły c.o.

400

kominki

600

piece kaflowe

800

kozy

1000

o sprawności <80% o sprawności >80%

Interesujący jest fakt, iż bardzo duża liczba lokali – około 800 – wyposażona jest w więcej niż jedno źródło ciepła. Powszechnym zestawieniem jest kocioł gazowy, będący podstawowym źródłem ciepła, oraz użytkowany okresowo kominek.

0

35%

25%

1200

trzony kuchenne

Typy urządzeń grzewczych na paliwa stałe

klas 3 i 4 18%

klasy 5 i Ecodesign 17%

Udział poszczególnych klas źródeł ciepła na paliwa stałe

kontynuowane również w następnych latach, choć ich formy bądź wysokość dotacji mogą ulegać zmianom.

Powoli przybywa na terenie gminy instalacji odnawialnych źródeł energii. Według przeprowadzonej ankiety dotychczas powstało 269 takich instalacji. Najpowszechniej stosowane są kolektory słoneczne, wykorzystywane do przygotowania ciepłej wody użytkowej. Dzięki pozyskanej dotacji dalsze 220 różnych instalacji OZE ma szansę powstać do końca przyszłego roku.

165 57 35

12

0

20

40

60

100

pompy ciepła

120

fotowoltaika

140

160

180

inne

Ilość instalacji odnawialnych źródeł energii w gminie

W trakcie ankietyzacji zapytano również mieszkańców o ich opinie na temat pomysłu wprowadzenia całkowitego zakazu stosowania paliw stałych do celów grzewczych. Zaskakująco dużo, bo aż 37% zapytanych osób, wyraziło swoje poparcie dla takiego zakazu.

31 21

To, co powinno cieszyć, to spory udział źródeł ciepła spełniających rygorystyczne normy klasy 5 i Ecodesign, który wynosi 23%. Urządzenia te można eksploatować do końca ich technicznej żywotności.

Warto zauważyć, że mieszkańcy nie pozostają sami w obliczu konieczności wymiany źródła ciepła. Od kilku lat dostępne są różne formy wsparcia finansowego, m. in. bezzwrotne dotacje. Programy wsparcia prowadzone są m. in. w Urzędzie Gminy oraz w Wojewódzkim Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie. Tylko w ubiegłym roku w ramach programu gminnego udało się zlikwidować 106 kopcących źródeł ciepła i zastąpić je źródłami niskoemisyjnymi. Konieczność dalszych starań o poprawę jakości powietrza sprawia, że programy wsparcia finansowego będą

80

kolektory słoneczne

18%

37%

0

200

piece i kotły c.o.

400

kominki

45%

tak

nie

nie mam zdania

Wyniki ankiety w sprawie zakazu stosowa� nia paliw stałych w celach grzewczych

Władze gminy Wielka Wieś nie planują obecnie wprowadzenia zakazu stosowania paliw stałych, jednak w sąsiednim mieście – Krakowie, w którym taki zakaz obowiązuje od 1 września 2019 r., coraz częściej pojawiają się żądania rozszerzenia zakazu na gminy ościenne. Czy ostatecznie tak się stanie? Czas pokaże.

600

piece k

REKLAMA

REKLAMA

Gminny Zakład Komunalny w Wielkiej Wsi sp. z o.o. z siedzibą w Szycach, Plac Wspólnoty 1, zgodnie z ustawą o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków podaje do publicznej wiadomości skład fizykochemiczny wody wodociągu „Biały Kościół – Zamorze”

1 2 3 4 5 6

www.gzk.wielka-wies.pl Woda pitna – próbka pobrana w dniu 16.05.2018 r. wodociąg Biały Kościół – Zamorze, sieć i zbiornik wody spełniają wymagania Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 07.12.2017 r., w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.

7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24

Parametr Barwa Mętność Zapach/TON Smak/TFN pH Przewodność elektryczna właściwa w temp 25°C Utlenialność Chlor wolny Jon amonowy Azotany Azotany Chlorki Siarczany Fluorki Bromiany Cyjanki ogólne Chloraminy Chlorany i chloryny Antymon Arsen Bor Chrom ogólny Glin Kadm

Wartość Najwyższa parametrów dopuszczalna w badanej wartość wg rozp. próbie wody Ministra Zdrowia Jednostka <5 Akceptowalna mg/l Pt <0.20 1.0 NTU <1 Akceptowalny <1 Akceptowalny 7.4 6.5 – 9.5 610

2 500

ugS/cm

0.50 <0.02 <0.26 <0.066 11.1 39 69 <0.10 <2.0 <5.00 <0.020 <0.020 <1.0 <1.0 0.015 <3.0 <10 <0.50

5.0 0.3 0.50 0.50 50 250 250 1.5 10 50 0.5 0.7 5.0 10.0 1.0 50.0 200 5.0

mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l ug/l ug/l mg/l Cl2 mg/l ug/l ug/l mg/l ug/l ug/l ug/l

25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43

Parametr Mangan Miedź Nikiel Ołów Rtęć Selen Srebro Sód Wapń Magnez Twardość ogólna Żelazo Chlorek winylu Epicholohydryna TrichloroetenTRI -PER 1,2-dichloroetan/EDC Chloroform THM-suma Benzen

Wielopierścieniowe 44 węglowodory aromatyczne 45 Benzo(a)piren 46 Pestycydy – suma 47 Akryloamid

Wartość Najwyższa parametrów dopuszczalna w badanej wartość wg rozp. próbie wody Ministra Zdrowia Jednostka <1.0 50 ug/l <0.004 2.0 mg/l 4.0 20 ug/l <10 10 ug/l <0.5 1.0 ug/l <1.0 10 ug/l <0.001 0.010 mg/l 4.97 200 mg/l 116 – mg/l 7.23 7 – 125 mg/l 319 60 – 500 mg/lCaCO3 4.0 200 ug/l <0.25 0.50 ug/l <0.060 0.10 ug/l 1.0 10 ug/l <1.0 3.0 ug/l <0.001 0.030 mg/l 1.0 100 ug/l <0.5 1.0 ug/l <0.006

0.10

ug/l

<0.003 <0.050 <0.040

0.010 0.50 0.10

ug/l ug/l ug/l

10

WIADOMOŚCIWW | 7/2019

Pomagaj razem z nami Zwykła sprawa – zbieranie plastikowych nakrętek – stała się radosną akcją „Nakręć się na pomaganie”, która od kilku lat jednoczy sporą grupę osób w dobrym celu: pomagają osobom chorym i niepełnosprawnym.

1 września uroczyście otworzono pierwszy Żłobek Samorządowy w gminie Wielka Wieś zlokalizowany przy ulicy Faustyny 5 w Modlniczce. We wrześniu odbyła się także rekrutacja, a od 23 września rozpoczęły się zajęcia opiekuńczo-wychowawcze. Konkurs na dyrektora wygrała p. Paulina Gietka.

Joanna Patej Trzy pytania do p. Pauliny Gietki – dyrektora pierwszego Żłobka Samorządowego w gminie Wielka Wieś: Jak będzie wyglądał dzień dzieci przyjętych do żłobka? Mogę prosić o przykładowy plan?

Z pewnością plan dnia w żłobku będzie uporządkowany. Ustalony rytm dnia ma bardzo duży wpływ na prawidłowy rozwój dziecka.

Stałość i powtarzalność codziennych rytuałów daje dziecku ogromne poczucie bezpieczeństwa, a harmonia i porządek pozwala mu lepiej odnaleźć się w otaczającej go rzeczywistości. Jeżeli czynności się powtarzają – czy to w domu, czy w żłobku – dziecko łatwiej porządkuje swoje doznania i emocje. Podobnie jak w przedszkolu dzieci będą przychodzić do określonej godziny, na pewno będą stałe pory posiłków.

Ze względu na potrzeby rozwojowe dzieci w tym wieku obowiązkowa będzie drzemka lub dwie – w zależności od wieku dziecka.

Chciałabym również, by stałym elementem dnia był spacer. Dlatego niezbędnym wyposażeniem w żłobku są wieloosobowe wózki, które pozwolą zabierać na spacery nawet „niechodzące” maluszki. Jednym z głównych zadań żłobka jest stworzenie dziecku warunków rozwoju jak najbardziej zbliżonych do domowych. Jestem przekonana, że dzięki przyjaznej, ciepłej atmosferze i uporządkowanej rzeczywistości dzieci będą się doskonale rozwijać.

Czy uwzględnione zostały zajęcia wspierają� ce rozwój dzieci?

Wszystkie działania podejmowane w żłobku mają na celu wspieranie rozwoju dzieci, czy

są to zorganizowane zajęcia, indywidual­ ne zabawy z dzieckiem, czy też czynności pielęgnacyjne. Z uwagi na duże potrzeby aktywności ruchowej dzieci i spontaniczne reakcje na muzykę nieodzownym elementem w pracy z dziećmi będą zajęcia muzyczno-ruchowe. W żłobku znajduje się pianino umożliwiające prowadzenie zajęć rytmicznych, a zatrudniona kadra posiada również wykształcenie muzyczne. Zajęcia będą prowadzone przez opiekunów zgodnie z tygodniowym planem dydaktycznym; stymulowane będą różne sfery rozwoju, a wszystkie metody pracy z dziećmi w żłobku będą odwoływać się do wielozmysłowego poznawania przez nie świata. Jakość świadczonej opieki podniesie obecność w żłobku psychologa oraz pielęgniarki.

W co trzeba wyposażyć dziecko, które będzie uczęszczać do żłobka?

Pierwsze co przyszło mi na myśl, to spokój opiekunów i ich przekonanie, że to co robią, jest dla ich dziecka bardzo dobre. Zostawiając dziecko w żłobku, nie wyposażajmy je w nasz stres, niepokój czy podejrzliwość, ale w uśmiech i zaufanie do opiekunów i tego miejsca. Żłobek jest naprawdę wspaniałym środowiskiem rozwoju małego człowieka.

Pod warunkiem, że stawia na wysokie standardy i jakość sprawowanej w nim opieki.

Jestem przekonana, że tak będzie w naszym żłobku samorządowym – że uczęszczanie do żłobka sprawi dzieciom radość, a rodzicom da poczucie, że ich pociechy są bezpieczne i mają możliwość wszechstronnego rozwoju. Tego wszystkim życzę.

Zbieranie nakrętek po płynach, napojach, sokach czy chemii gospodarczej nie tylko pomaga chronić środowisko naturalne, ale ma też ważny cel charytatywny. W każdej chwili można wesprzeć akcję, przynosząc uzbierane nakrętki na plebanię w Modlnicy. Wolontariusze czekają na nie w każdą ostatnią środę miesiąca o godz.

19.00. Organizatorem tej akcji społecznej jest Caritas Modlnica przy współpracy ze Stowarzyszeniem „Być Szczęśliwym”. Zachęcamy mieszkańców, szkoły, przedszkola, instytucje, aby włączyli się do tej akcji społecznej. Jeśli znacie Państwo osobę z terenu gminy Wielka Wieś, której powinniśmy pomóc, prosimy o informację (koordynatorem jest Ola Borkiewicz, kontakt: 799 272 223), a kolejną edycję zorganizuJP jemy właśnie dla niej – mówi Anna Bała ze Stowarzyszenia.

fot. archiwum organizatorów

fot. Paulina Gietka

fot. archiwum UG Wielka Wieś

fot. archiwum UG Wielka Wieś

fot. archiwum UG Wielka Wieś

Otwarcie pierwszego żłobka gminnego!

Chcesz sprzedać lub wynająć nieruchomość?

Zaufaj profesjonalistom!

zespół profesjonalnych doradców

20

20 lat doświadczenia

gwarancja szybkiej i zyskownej sprzedaży

50

50 oddziałów w całej Polsce

Gmina Wielka Wieś to atrakcyjny obszar, ceniony przez naszych Klientów.

Dowiedz się więcej: ul. Balicka 35, Kraków

+48 12 638 48 88

polnoc@polnoc.pl

www.polnoc.pl

REKLAMA

Czy uważność ma wpływ na to co jemy? Świadoma uwaga, bycie tu i teraz to praktyka, która pozwala trwać w kontakcie ze sobą. Jon Kabat-Zinn, profesor medycyny, jeden z propagatorów metody mindfulness (polecam jego książki!), opracował autorski program redukcji stresu i zwiększenia relaksacji w oparciu o zdolność bycia uważnym, który połączył z naukowym medycznym podejściem.

Aleksandra Socha VegeBalance vegebalance.pl Program MBSR (Mindfulness-Based Stress Reduction) stosowany jest w klinikach medycznych oraz wielu instytutach na całym świecie. Uważność podczas jedzenia wpływa na zdrowie w wymiarze biologicznym (wygląd, waga), ale również emocjonalnym (zajadanie stresu, łapczywe jedzenie).

Wyjątkowo istotne ze względów zdrowotnych jest dokładne przeżuwanie pokarmu, które łączy się nierozerwalnie z przeżywaniem spożywanego posiłku.

Jest to nawyk, który pozytywnie wpływa na przyswajanie składników odżywczych przez organizm (jak mówi chińskie przysłowie: „Twój żołądek nie ma zębów”). Przeżuwanie ma kluczowe znaczenie w procesie prawidłowego trawienia, powoduje wydzielanie śliny i jej głównego enzymu – amylazy, alkalizującej pokarm, pomocnej w trawieniu węglowodanów złożonych (produktów pełnoziarnistych).

Wpływa regulująco na apetyt, pomaga w skupieniu uwagi. Pozwala rozwinąć świadome jedzenie oraz pełne odczuwanie smaków, zapachów i konsystencji pokarmów. Dzięki temu pobudza zmysły i emocje. Ma ogromny wpływ na pozytywne zmiany

świadomość i równowaga

w odżywianiu. W zależności od uwarunkowań społecznych, genety­cznych, potrzeb indywidualnych i stanu zdrowia każdy kęs powinien być przeżuwany około 25–50 razy.

Często jednym z pierwszych kroków na drodze do modyfikacji trwałych, niekorzystnych nawyków żywieniowych jest świadome jedzenie. Takie, podczas którego nie robisz nic innego. Nie czytasz, nie oglądasz, nie odwracasz swojej uwagi od tego, co masz na talerzu. Możesz być zaskoczony wrażeniami. Posiłki zyskują na intensywności smaku, struktury, zapachu. Szybciej też odczuwasz uczucie sytości.

Dzięki porzuceniu nawyku automatycznego, szybkiego pochłaniania jedzenia jesteśmy w stanie stwierdzić, że coś jest jednak za słone, za słodkie, za tłuste. Możemy odkrywać nowe, satysfakcjonujące połączenia smakowe oraz świadomie zapobiegać jedzeniu emocjonalnemu, które pojawia się bez odczuwania głodu i niekorzystnie wpływa na zdrowie (i sylwetkę).

12

WIADOMOŚCIWW | 7/2019

Doświadczyć wnętrza kamienia Czy zastanawialiście się kiedyś, jak jest we wnętrzu kamienia? Takie pytanie stawiała sobie nasza noblistka, Wisława Szymborska, w słynnej „Rozmowie z kamieniem”. Lecz co ma wiersz poetki do Doliny Prądnika?

Alicja Fischer Główny specjalista ds. edukacji Ojcowski Park Narodowy Można powiedzieć, że to właśnie tu możemy zajrzeć do jego wnętrza. Wapienne olbrzymy kryją w sobie pustki, komory i korytarze. To jaskinie powstałe przed milionami lat. Woda cierpliwie, kropla po kropli, drążyła i poszerzała szczeliny w skałach. Spacerując po Parku, często chodzimy nad jaskiniami. Niektóre odsłaniają swe wnętrza i znajdują ujścia w postaci otworów. Inne pozostają tajemnicą i marzeniem speleologów – badaczy jaskiń.

Na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego jest ich ponad 700. Najdłuższe, Jaskinia Łokietka (320 m) i Jaskinia Ciemna (209 m), są udostępnione do zwiedzania. Możemy je zwiedzać od wiosny do jesieni. Zimą, ze względu na ochronę nietoperzy, jaskinie te są zamknięte dla zwiedzających. Dzięki temu te niezwykłe ssaki mogą hibernować (zapadać w sen zimowy) i w spokoju przetrwać okres bez dostępności pokarmu – owadów. To właśnie dzięki obecności jaskiń, starych lasów i drewnianych budynków, występuje tu aż 19 gatunków nietoperzy!

Jaskinia Łokietka jest jedną z najsłynniejszych takich obiektów w Polsce. Wszystko za sprawą legendy, według której na przełomie XIII i XIV wieku miał się w niej ukrywać przyszły król. Do prawdy zbliżają nas odkrycia archeologów – zabytki z czasów średniowiecza znalezione w osadach, tzw. wypełnisku.

Metalowa brama przy wejściu ma kształt pajęczyny. Według legendy to właśnie pająk przyczynił się do zmylenia pościgu rycerzy czeskich, przybyłych pod grotę w poszukiwaniu Łokietka. W oświetlonym wnętrzu mo-

Neandertalczycy przy Jaskini Ciemnej

fot. R. Cieślik

żemy podziwiać liczne nacieki, o fantastycznych często kształtach. Wiele z nich posiada swoje nazwy, jednak nasza wyobraźnia może podpowiedzieć nam zupełnie inne.

miejsca. Dokładnie od XVIII w., gdy odwiedził ją nie lada „turysta” – Stanisław August Poniatowski. Wówczas komory rozświetlały pochodnie.

Druga jaskinia otwarta dla zwiedzających to Jaskinia Ciemna. Jak sama nazwa wskazuje, nie znajdziemy tu współczesnych lamp.

Zwiedzamy ją ze świeczką w ręku. Dziś jest jedną z ostatnich jaskiń w Polsce, którą zwiedza się bez oświetlenia. Historia bywa jednak przewrotna. Mroki groty oświetlano bowiem elektrycznie już w początkach XX w.! Do dziś na ścianach można zobaczyć pozostałości dawnej instalacji. Początki turystyki w Dolinie Prądnika rozpoczęły się właśnie od tego

Jaskinia Ciemna jest jednym z najcenniejszych stanowisk archeologicznych w Polsce!

To tu zaczyna się historia człowieka na terenie naszego kraju. W ubiegłym roku znaleziono w niej szczątki neandertalczyka. Liczne narzędzia krzemienne wytwarzane przez tych ludzi, liczące nawet 120 tys. lat, znajdowano już wcześniej. Nie zdradzę jednak wszystkich tajemnic. Najlepiej poznać je na miejscu. Tylko wtedy, doświadczając „wnętrza kamienia”, docenimy to, co najcenniejsze.

Para – buch!

Książka w ruch!

Już wkrótce Biblioteka Publiczna w Przybysławicach, Przedszkole „Zaczarowany Ołówek” w Giebułtowie i Szkoła Podstawowa im. ks. Stanisława Konarskiego w Wielkiej Wsi we współpracy z instytucjami partnerskimi rozpoczną realizację projektu „Para – buch! Książka w ruch!”. Celem tego przedsięwzięcia jest promocja czytelnictwa książek popularnonaukowych wśród dzieci w wieku 3–10 lat oraz rozwój zainteresowań nauką i światem, który nas otacza.

Projekt realizowany będzie w oparciu o program

STEM – który swą nazwę wziął od pierwszych liter angielskich słów oznaczających kolejno: nauki ścisłe (Science), technologię (Technology), inżynierię (Engineering) i matematykę (Math). Zajęcia obejmować będą głośne czytanie, działania promujące kulturę książki, przeprowadzanie prostych eksperymentów naukowych, tworzenie tematycznych prac plastycznych oraz popularyzowanie wiedzy w zakresie dziedzin STEM. Warsztaty przeprowadzą Patrycja FranJP cuz oraz Katarzyna Gazda.

13

Spotkanie sołeckie w Modlniczce 10 września rozpoczął się cykl jesiennych spotkań sołeckich. W szkole filialnej w Modlniczce z mieszkańcami spotkali się wójt gminy Krzysztof Wołos oraz radni Tomasz Bielak i Józef Górski. Przewodniczyła sołtys Modlniczki Magdalena Górska.

Adam Wójcik znaczona została na stworzenie mini parku na końcu ul. Wspólnej.

Pozostałe środki rozdysponowano na następujące cele: dofinansowanie świetlicy środowiskowej, montaż barierek przy chodniku prowadzącym do przedszkola i żłobka przy ul. Dworskiej, zatokę rowerową w centrum Modlniczki obok przystanku autobusowego i przystanek dla gimbusa na rogu ulic Słowiańskiej i Na Brzezie.

fot. Adam Wójcik

Głównym tematem spotkania było podjęcie uchwały ws. rozdysponowania funduszu sołeckiego na rok 2020, który wynosi niemal 52 000 zł. Wybrano pięć celów. Najwyższa kwota – 25 000 zł – prze-

REKLAMA

Wójt Krzysztof Wołos przedstawił plany inwestycyjne gminy dla Modlniczki: m.in. gruntowną modernizację centrum miejscowości na podstawie nowej, atrakcyjnej koncepcji, poszerzenie ul. św. Faustyny i ul. Dworskiej, wybudowanie chodnika na południowym odcinku ul. Słowiańskiej i rozbudowę budynku wielofunkcyjnego przy boisku (to ostatnie przedsięwzięcie wymaga m.in. zmiany planu zagospodarowania przestrzennego). Sołtys Górska poinformowała, że zlecone zostało wykonanie projektu ścieżki pieszo-rowerowej od strony ul. Willowej do Futura Park, który powinien zostać przygotowany do 15 grudnia br. Mieszkańcy wskazywali także inne potrzeby jak np. modernizacja i odwodnienie ul. Wąwozowej.

Ustalono, że w przypadku pojawienia się oszczędności lub dodatkowych funduszy sołtys zwoła kolejne spotkanie.

14

WIADOMOŚCIWW | 7/2019

Zadania w ramach Inicjatyw Samorządowych

fot. archiwum UG Wielka Wieś

Na granicy Bębła i Będkowic wykonano 470 metrów chodnika. Gmina dopłaciła do tej inwestycji blisko 500 tys. zł. Oprócz budowy chodnika powiat zmodernizował również nakładkę asfaltową. Kolejny odcinek w kierunku ul. Lasek będzie zgłaszany do przyszłorocznych Inicjatyw Samorządowych.

Wykonano modernizację DP 2132K w Modlnicy na ul. Szydło, polegającą na wykonaniu utwardzonego pobocza na odcinku od istniejącego chodnika do granicy gminy Wielka Wieś. Zadanie obejmowało przebudowę drogi powiatowej nr 2132K w miejscowości Modlnica (ul. Szydło) na odcinku około 135 m. W ramach prac wykonano m. in. chodnik po stronie prawej drogi powiatowej, ściek przykrawężnikowy, wymieniono oraz uzupełniono istniejące oznakowanie pionowe, umocniono dno i skarpy istniejącego rowu. Całko­wity koszt zadania wyniósł 77 913,74 zł i jest współfinansowany ze środków gmiJP ny Wielka Wieś.

fot. Joanna Patej

Modernizacja drogi powiatowej w Modlnicy

470 metrów chodnika

# haloksiazka W tym miesiącu także dzięki akcji #haloksiazka można zdobyć atrakcyjne nagrody od Wydawnictwa ZNAK. Zabawa skierowana jest do czytelników Wiadomości WW, którzy podczas czytania miesięcznika zadzwonią do biblioteki i podadzą hasło. Dla 10 najszybszych osób oprócz książek – nowości z Wydawnictwa ZNAK (5 egzemplarzy dla pierwszych 5 dzwoniących) – mamy również do rozdania 5 niezwykłych notesów literackich także od AS Wydawnictwa ZNAK. Dzwońcie do biblioteki: 12 419 16 87!

REKLAMA

OFERUJEMY MECHANICZNE:

W

ADOWSKI

usługi porządkowe • zamiatanie i odśnieżanie • koszenie parkingów traw chodników łąk dróg nieużytków wyjazdów z budowy • karczowanie działek • oraz usługi rolnicze WADOWSKI@ONET.COM.PL 502 136 488

fot. Adam Wójcik

15

Od dłuższego czasu podczas sesji rady gminy sołtysi i mieszkańcy zgłaszali potrzebę zamontowania progów zwalniających w miejscach, w których kierowcy nie dostosowują prędkości do przepisów ruchu drogowego. Podjęto decyzję o montażu progów. W pierwszej kolejności instalowane będą one w okolicach instytucji oświatowych.

W niektórych miejscowościach już pojawiły się progi zwalniające, tak więc zdjęcie nogi z gazu będzie niewątpliwie wskazane. Nowe progi pojawią się m.in. w Wielkiej Wsi, Wierzchowiu, Białym Kościele, Czajowicach, Giebułtowie, Bęble, Prądniku Korzkiewskim. Zadanie realizuje firma Signico z Krakowa. W ramach umowy powstaną 22 nowe progi zwalniające i progi wyspowe w zależności od kategorii drogi.

JP Łączna wartość zadania to blisko 150 000 złotych.

fot. archiwum UG Wielka Wieś

Będzie więcej progów zwalniających

IX Wojewódzki Zlot Młodzieżowych Drużyn Pożarniczych

REKLAMA

Ponad 100 ekip z Małopolski przyjechało w ostatnią sobotę sierpnia do Gorlic, aby wziąć udział w różnych konkurencjach. Nie zawiodła kreatywność organizatorów – młodzież zmagała się z 22 zadaniami, należały do nich m.in: przenoszenie wody na noszach, tor przeszkód i strącanie butelek wodą z wiader, pięcioosobowe narty, łapanie wody z działka wodnego czy z gejzerów na płycie rynku do wiader, transport wody za pomocą gąbek czy tzw. zabawa w małego hydraulika. Naszą gminę reprezentowały jednostki OSP z: Tomaszowic, Będkowic, Bębła, Białego Kościoła oraz Wielkiej Wsi. Organizatorem zlotu był Zarząd Oddziału Wojewódzkiego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej w Krakowie przy wsparciu samorządu województwa małopolskiego, samorządu powiatu gorlickiego, samorządu miasta Gorlice i Zarządu Oddziału Powiatowego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RzeczypoJP spolitej Polskiej w Gorlicach.

Dotacja na zakup książek Już po raz trzynasty z rzędu Gminna Biblioteka Publiczna w Wielkiej Wsi pozyskała dofinansowanie na zakup nowości wydawniczych ze środków finansowych Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa. Tym razem do wydania mamy 9 150 zł, a czas realizacji upływa 30 listopada 2019 r. Czekamy na propozycje zakupu tytułów za pośrednictwem formularza ZAPROPONUJ KSIĄŻKĘ dostępnego na stronie internetowej Gminnej Biblioteki PubliczJP nej w Wielkiej Wsi: www.gbpwielka-wies.pl.

NARODOW Y PROGRAM ROZWOJU CZ Y TELNIC T WA

16

WIADOMOŚCIWW | 7/2019

Wakacje z GOKiS Tegoroczne wakacje obfitowały w atrakcje i wyjazdy przygotowane przez Gminny Ośrodek Kultury i Sportu. Zobaczcie, jak wiele miejsc udało się zwiedzić podopiecznym GOKiS! A nie zapominajmy także o wszystkich zajęciach prowadzonych na terenie naszej gminy, których było naprawdę niemało!

Stary Młyn – Muzeum Dawnych Rzemiosł w Żarkach

Kopalnia Soli w Bochni

Miasteczko Westernowe w Żorach

Zatorland w Zatorze

Wioska Indiańska w Szczyrzycu

fot. na stronie: archiwum GOKiS Wielka Wieś

Ranczo Artemidy w Nowej Górze

17

Powstały trzy nowe oddziały przedszkolne w Czajowicach Gmina Wielka Wieś zakończyła realizację projektu „Przedszkole Samorządowe w Czajowicach – ogród rozwoju, edukacji i integracji dzieci w wieku przedszkolnym na terenie gminy Wielka Wieś”.

Pozyskane środki pozwoliły na utworzenie trzech nowych oddziałów przedszkolnych: Myszek, Motylków oraz Tygrysków. W przedszkolu zatrudnionych zostało sześciu nauczycieli wychowania przedszkolnego, logopeda, psycholog oraz pracownicy obsługi.

fot. archiwum UG Wielka Wieś

W ciągu całego roku szkolnego 2018/2019 w przedszkolu odbywały się cykliczne zajęcia dodatkowe. Zajęcia z psychologiem i logopedą zaowocowały pozytywnymi efektami we wszystkich sferach rozwoju dzieci i z pewnością będą kontynuowane w kolejnych latach. W trakcie zajęć z gimnastyki korekcyjnej realizowano zabawy ruchowe, ćwiczenia z wykorzystaniem przyrządów gimnastycznych, tory przeszkód. Cotygodniowe zajęcia taneczne wypełnione były treningami układów choreograficznych, które przedszkolaki

W ramach projektu zrealizowano także cykl szkoleń i warsztatów podnoszących kompetencje kadry pedagogicznej. Nauczyciele wzięli udział w na­stępujących kursach doskonalących: „Jak pozyskiwać rodziców do współpracy”, „Organizacja pomocy psychologiczno-pedagogicznej w przedszkolu – możliwości wykorzystania dotychczasowych działań przedszkola w nowych rozwiązaniach organizacyjnych”, „Stare i no­we zabawy dywanowe – moduł I”, „Wprowadzanie dziecka w świat muzyki.

Wykorzystywanie elementów metody Carla Orffa”, „Kodowanie przez zabawę, czyli programowanie na podłodze – maty edukacyjne i klocki LEGO w edukacji przedszkolnej”.

Dzięki przebytym szkoleniom nauczyciele poszerzyli swoją wiedzę z zakresu wychowania, opieki i edukacji dzieci w wieku przedszkolnym, a także wzbogacili warsztat pracy, nabywając umiejętności reagowania w sytuacjach trudnych, w szczególności wymagających asertywności i umiejętności negocjacji.

Pozyskane środki umożliwiły nieodpłatne korzystanie z usług przedszkola przez wychowanków, organizację wielu uroczystości i wycieczek dla dzieci, wyposażenie placówki w pomoce dydaktyczne i multimedialne, komputery, urządzenie wielofunkcyjne, projektor multimedialny, pianino. Wszystkie zakupione sprzęty będą służyć przedszkolakom przez kolejne lata i przyczynią się do podnoszenia jakości wychowania i edukacji w Przedszkolu Samorządowym w Czajowicach.

fot. archiwum Przedszkola w Czajowicach

Projekt finansowany był ze środków UE – Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020. Całkowita wartość projektu wynosiła 1 356 187,20 zł, kwota dofinansowania ze środków UE wynosiła 1 152 757,20 zł.

ćwiczyły przez cały rok, by efekty swojej pracy zaprezentować rodzicom podczas „Dnia Rodziny” zorganizowanego w czerwcu 2019 r.

W ramach zajęć realizowanych w projekcie odbyły się również zajęcia z dogoterapii oraz cykl spotkań warsztatowych z ceramiki, prowadzony przez stowarzyszenie zrzeszające osoby niepełnosprawne. Zajęcia ceramiczne miały na celu budowanie wrażliwości artystycznej dzieci, rozwinięcie zdolności manualnych oraz integrację dzieci z osobami niepełnosprawnymi. Dzieci pełne entuzjazmu włączały się we wszystkie zajęcia.

Dni Popularyzacji Matematyki na Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie Uczniowie klas 7 ze Szkoły Podstawowej w Białym Kościele oraz ze Szkoły Podstawowej w Wielkiej Wsi uczestniczyli w Dniu Popularyzacji Matematyki na Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie. Poprzez udział w różnorodnych warsztatach poznawali m.in. tajemnice kalkulatora i zaJP gadnienia arytmetyki zegarkowej.

fot. archiwum UG Wielka Wieś

fot. archiwum Przedszkola w Czajowicach

Agnieszka Szklarczyk Kierownik Referatu Zarządzania Oświatą Urząd Gminy Wielka Wieś

Dożynki w Bęble W ostatnią sobotę sierpnia w Bęble odbyły się dożynki.

W trakcie trwania uroczystości wręczono chleby, a także nagrodzono tych, którzy podtrzymują tradycję ludową wsi Bębło i Czajowice. Wydarzenie uświetniły występy zespołów JP ludowych z Bębła oraz Czajowic.

18

WIADOMOŚCIWW | 7/2019

Pamięć o 1 września 1939 r. w Bęble Jak utrwalił się w mojej pamięci dzień 1 września 1939 r., gdy byłem 8-letnim uczniem szkoły powszechnej w Bęble? Pogoda była wspaniała. Tak było przez cały miesiąc wrzesień. Jednak ten dzień budził coraz większy niepokój…

Mieczysław Nowakowski Kilkanaście dni przed tą datą w Bęble zjawiła się grupa żołnierzy polskich, przyjechała na rozpoznanie terenu.

Przyjechali niebieskim samochodem, na czele tej grupy stał major. Na spotkanie przybiegło z ciekawości kilka osób, wśród nich Stanisław Białek, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej w 1920 r. i mój ojciec Andrzej Nowakowski, który był podoficerem w spoczynku. Oni mi oświadczyli, że to jest oficer w stopniu majora. Ja stopni nie znałem. Obok naszego domu jest najwyższe wzgórze w Bęble zwane Laskiem. Po oględzinach żołnierze odjechali.

Za kilka dni przez Bębło zaczęły się przetaczać tłumy uciekinierów – kobiety, dzieci i osoby starsze z tobołkami. Byli to uciekinierzy z Górnego Śląska, Zagłębia i innych terenów.

Uciekali przed wojskami niemieckimi, na wschód. W Bęble w tym czasie nie było światła elektrycznego, ale było kilka aparatów radiowych na słuchawki i aparaty tzw. kryształkowe, których można było słuchać bez słuchawek, ale musiała być wówczas idealna cisza. Pojawiały się o określonej godzinie z Radia Warszawa komunikaty o groźnym niebezpieczeństwie. W wyniku tej atmosfery i zbliżającego się niebezpieczeństwa, wielu mieszkańców Bębła i sąsiednich miejscowości schroniło się w Jaskini Wierzchowskiej, Nietoperzowej i Jaskini Łokietka. Były to kobiety z dziećmi i osoby starsze.

Część mężczyzn znalazła się w swoich jednostkach wojskowych i poszła na pierwszą linię frontu. 18 mężczyzn, wśród nich mój ojciec, mających karty mobilizacyjne, podążała na wschód, aby dołączyć do macierzystych jednostek. Dotarli aż do rzeki San, tam zagrodziła im drogę część armii niemieckiej. W tej sytuacji uciekinierzy zaczęli wyrzucać wszystkie dokumenty wojskowe do Sanu. Gdyby tego nie zrobili, zostaliby uznani za jeńców i zabrani do niewoli. Wszyscy zostali zrewidowa-

ni i u jednego z uciekinierów znaleziono pistolet. Był to Paweł Bosak.

Niemcy na oczach pozostałych rozstrzelali go na miejscu. Była to pierwsza ofiara cywilna z Bębła w II wojnie światowej. Drugą osobą, która zginęła w pierwszych dniach wojny, był ppor. Władysław Wiechowski, który poległ w obronie Warszawy. Jego ciała nie znaleziono. Jest tylko tablica pamiątkowa na grobie rodzinnym Wiechowskich w Białym Kościele.

Po kilkunastu dniach pobytu w bardzo trudnych warunkach w jaskiniach, wróciliśmy do domów. Był to czas siewu zbóż ozimych, brakowało mężczyzn do prac w polu. Uciekający mężczyźni wrócili prawie po miesiącu. Przy siewie zbóż pomagali starsi sąsiedzi i dzieci. W naszym gospodarstwie pomagał Roch Filipowski.

Moim zadaniem przy siewie było bronowanie zasianego zboża i przygotowanie do nowego siewu. Przy pracach tych unosiła się masa pyłu.

Po określonym czasie wróciliśmy do szkoły. Ja do drugiej klasy. Niestety szkoła była nie do poznania – nowi nauczyciele, szkoła bez książek, ściągnięto godło państwowe, polikwidowano mapy. Stare książki zebrano i wywieziono, nowych nie było.

Brakowało kredy, ścierek do tablic.

Wyniknęły pewne trudności przy paleniu w trzech piecach – ustalono, że chłopcy starszych klas w tygodniowych zmianach będą rozpalać ogień, ale dzień wcześniej trzeba było sobie przygotować węgiel i drewno do podpałki. Tworzyłem parę z Tadeuszem Grzybowskim. W ciągu jesieni i zimy czekało nas takich zmian kilka.

Trzeba było przyjść po zaśnieżonych ogromnie drogach do szkoły i zapalić o godz. 6:00, wrócić do domu i na 8:00 godzinę zgłosić się na lekcje do szkoły, bez kromki chleba. W szkole nie było przez dłuższy czas dożywiania, w okresie późniejszym była herbata i kromka chleba z marmoladą z buraków. To dożywianie otrzymywały najbiedniejsze dzieci. Nie było

opieki medycznej, środków czystości. Pamiętam tylko jedno szczepienie ochronne, bardzo bolesne, ale nie wiem, przeciw jakiej chorobie.

W 1943 r. pojawiła się czerwonka, przenoszona łatwo wśród dzieci i młodzieży. Zmarło kilkanaście osób, a ci, co przeżyli, byli bardzo wycieńczeni. Bębło w tym czasie było wsią zamkniętą, dostęp był ograniczony.

Oddzielnym zagadnieniem, które trze­ba rozważyć, jest sprawa nowych nauczycieli, którzy przybyli do Bębła z różnych stron Polski. Należy nadmienić, że w ciągu okupacji niemieckiej z Bębła zabrano do przymusowych robót w rolnictwie i przemyśle ponad 70 osób. Nie wszyscy wrócili, różne były przyczyny, to oddzielny temat.

Od początku okupacji do Bębła napływały różne osoby z Polski. Oprócz nauczycieli byli również i mieszkańcy wsi z poznańskiego i terenów wschodnich, zza Buga. Po Powstaniu Warszawskim przybyły rodziny bez mężczyzn, były to kobiety z małymi dziećmi. Zapewniono im dach nad głową, wyżywienie, darzono dużym szacunkiem. Szanowano się nawzajem. Wszystkie te rodziny szczęśliwie wróciły do gruzów Warszawy i przez dłuższy czas utrzymywały kontakt ze swoimi gospodarzami. Bębło było wsią gościnną i bezpieczną dla uciekinierów z obozów jenieckich, obozów zagłady, przymusowych robót.

Od czerwca do końca września uciekający szli szlakiem przez Bębło. Tu otrzymywali kromkę chleba, wodę czy mleko, często szli w łachmanach, a po odpoczynku pytali o bezpieczną drogę. Ta pomoc była zabroniona przez władze niemieckie. Osoby dorosłe były surowo karane. Pomagały dzieci – przychodzili do domu, prosząc o chleb, wodę lub mleko dla siebie i wynosili je uciekinierom. Wśród uciekinierów byli Polacy, Rosjanie, Białorusini, Ukraińcy i inni. Wszyscy byli jednakowo traktowani. Niektórzy potrzebowali odzieży czy obuwia....

ZGŁOŚ SWOJĄ NIERUCHOMOŚĆ

515-120-344

www.geo-consulting.pl

specjalizacja gm.: Michałowice, Zielonki, Wielka Wieś, Zabierzów

aktywna promocja ofert

filmy z lotu drona

doradztwo przy podziale działek

wysoka skuteczność działania

znajomość lokalnego rynku nieruchomości

SZYBKA SPRZEDAŻ GRUNTÓW I DOMÓW

fot. archiwum GOPS

fot. archiwum UG Wielka Wieś

REKLAMA

Z wizytą w Budapeszcie We wrześniu seniorzy z gminy Wielka Wieś mieli możliwość zwiedzić Budapeszt. Podziwiali oni zabytki stolicy Węgier – m.in. Wzgórze Zamkowe, Zamek Królewski, Basztę Rybacką, Kościół Macieja, Bazylikę św. Stefana, budynek Parlamentu.

Wzięli również udział w niezapomnianym rejsie po Dunaju.

Wyjazd zorganizowany został pod patronatem Gminnego JP Ośrodka Pomocy Społecznej.

Kolejna edycja EKO Biegu przeszła do historii Za nami kolejna edycja EKO Biegu o Puchar Wójta po Dolinie Będkowskiej. W biegu głównym zwycięzcami zostali Agnieszka Cader z Zabierzowa z czasem 24:40 i Radosław Kłeczek z Tomaszowic z czasem 24:22. Najszybszymi zawodnikami z gminy Wielka Wieś okazali się być Sabina Psarska z czasem 30:05 i zwycięzca biegu Radosław Kłeczek. W rywalizacji dla dzieci najliczniej reprezentowane były szkoły, a wśród nich ZSP Modlnica. Wszyscy zawodnicy, którzy startowali w konkurencjach dziecięcych, otrzymali medale i dyploJP my. Gminę reprezentował Zastępca Wójta Karol Tucharz.

W piątek, 13 września, ruszyła kolejna edycja Podkrakowskiej Ligi Oldbojów – zadebiutowała w niej drużyna Błękitnych Modl­ nica! W końcu i w naszej gminie nie brakuje panów po 35. roku życia, których gra w piłkę nożną w dalszym ciągu fascynuje.

Zjednoczyć ich w drużynę udało się byłemu zawodnikowi Błękitnych. Skład nie jest jednak zamknięty tylko na byłych zawodników z Modlnicy – miejsce w drużynie może znaleźć każdy mieszkaniec gminy, wystarczą chęci i talent. Trzymamy kciuki, by projekt się rozwijał, a zawodnikom życzymy dużo dobrej zaAdam Szumiec bawy podczas sportowej rywalizacji.

fot. Piotr Patej, futmal.pl

Kolejna drużyna piłkarska w Modlnicy!