Wiadomości WW 5(14)/2020 maj by gazeta-wiadomosciww

Egzemplarz bezpłatny

2020 maj numer 14

ISSN: 2657-7429

Magazyn informacyjno-kulturalny mieszkańców gminy Wielka Wieś

WIADOMOŚCI

TEMATNUMERU

W NUMERZE TAKŻE: 5G – elektrosmog czy elektrosmok?

O nadajnikach Zasięg telefonu a nasze otoczenie komórkowych i ich

Jedna zapałka, a tyle szkód

– kiedy nowe usługi to czasem nowe problemy

Zaśmiecanie przestrzeni musi zostać wyeliminowane 11

umiejscowieniu

– przeczytasz więcej na stronie 4

Nauka w czasach wirusa

5/2020 (14) MAJ

SPIS TREŚCI 12 14

TEMAT NUMERU

Nieuniknione koszty postępu

6 7 7 7 8 9 10 10 11

Trzeba wypracować kompromis

I zdalna sesja Rady Gminy Wielka Wieś

Jedna niewinna zapałka może zniszczyć tak wiele!

14 14 15 15 16

Nauka w czasach koronawirusa

Paczki dla najbardziej potrzebujących #posiłekdlamedyka 5G – elektrosmog czy elektrosmok?

16 17 18 19

Dodatkowe laptopy dla uczniów

Zaśmiecanie przestrzeni publicznej musi zostać wyeliminowane

Inwestycje dla nas wszystkich

Ruszyła zrzutka.pl na zakup respiratora Wsparcie dla małopolskich firm w ramach Pakietów Przedsiębiorczości i Płynności Finansowej Małopolskiej Tarczy Antykryzysowej Kacperek Ryło jest już po zabiegu w Stanach Zjednoczonych! Dezynfekcja miejsc publicznych Gmina Wielka Wieś wspomaga służby mundurowe Działaj z nami! Akcja maseczki! Krwawnik, mniszek, koniczyna – coś się kończy, coś zaczyna... Razem złapmy deszcz! Podkowiec mały Czy wiesz, jak odpowiednio siedzieć za kierownicą? Segregujmy z głową!

OD REDAKCJI Odszedł Andrzej Krzęciosz

Drodzy Czytelnicy,

25 kwietnia, w wieku 62 lat, odszedł od nas człowiek, który całym sercem angażował się w sprawy swojej wsi, Modlnicy. Andrzej Krzęciosz znany był ze swojej działalności kulturalnej – był członkiem Teatru Regionalnego w Krakowie oraz Zespołu Modlnicanie. Był również strażakiem Ochotniczej Straży Pożarnej w Modlnicy. Przed laty pełnił również funkcję sołtysa wsi. Składamy kondolencje rodzinie. Wszystkim będzie go brakowało w życiu społecznym. JP

Ciekawostka:

fot. Joanna Patej

Ostatnie miesiące to wyjątkowo trudny czas dla wszystkich i pomalutku przyzwyczajamy się do nowych standardów życia. Musimy na nowo nauczyć się funkcjonować w tym świecie, pracować, zdalnie uczyć i kupować, a przede wszystkim solidaryzować się i okazywać wdzięczność tym, którzy dają z siebie wszystko i pracują dla nas, abyśmy byli zdrowi. Koronawirus wywrócił wszystko do góry nogami, dlatego majowy numer miesięcznika WiadomościWW wydajemy w zmniejszonym nakładzie. Dostępny będzie za pośrednictwem Internetu, m.in.: na stronie gminy, instytucji kultury oraz na portalach społecznościowych. W niewielkich ilościach znajdzie się także w sklepach na terenie gminy Wielka Wieś. Mam nadzieję, że czerwcowy numer WiadomościWW ukaże się w papierowej formie i dotrze do Waszych domów za pośrednictwem poczty – tak jak to było do tej pory. Joanna Patej

To nie Podhale, to Modlnica!

REDAKCJA Joanna Patej – redaktor naczelna Adam Wójcik – redaktor prowadzący Alicja Fischer, Katarzyna Nogieć, Jerzy Smagała, Aleksandra Socha, Anna Zajączkowska

Wydawca Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Wielkiej Wsi

Fotografia na okładce (dbajmy o swoją odporność i korzystajmy z darów przyrody; na zdjeciu podbiał, który pojawił się wiosną w okolicy stawu w Modlnicy): Joanna Patej Zachęcamy do kontaktu za pośrednictwem e-maila: Teksty do publikacji w gazecie wraz ze zdjęciami prosimy przesyłać na adres: gazeta@wiadomosciww.pl W celu zamieszczenia reklamy: reklama@wiadomosciww.pl

Egzemplarz bezpłatny

Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treści publikowane przez Reklamodawców. Redakcja zastrzega sobie prawo do redagowania i skracania nadesłanych tekstów.

Projekt graficzny i skład: Mateusz Nizianty

Nakład 500 egz.

Opracowanie i druk INSMEDIA ul. Gdyńska 23, Kraków Korekta: Anna Piechota

Chcesz sprzedać lub wynająć nieruchomość? Zaufaj profesjonalistom! zespół profesjonalnych doradców

20 lat doświadczenia

gwarancja szybkiej i zyskownej sprzedaży

50 oddziałów w całej Polsce

Gmina Wielka Wieś to atrakcyjny obszar, ceniony przez naszych Klientów. DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ: ul. Jesionowa 10/2, Kraków

polnoc@polnoc.pl

+48 12 638 48 88

www.polnoc.pl

REKLAMA

OKRĘGOWA STACJA KONTROLI POJAZDÓW

PEŁNY ZAKRES BADAŃ

Modlnica, ul. Częstochowska 130 tel. 12 416 10 10

TEMAT NUMERU

WIADOMOŚCIWW | 5/2020 (14)

fot. Adam Wójcik

NIEUNIKNIONE KOSZTY POSTĘPU

Musimy wypracować kompromis pomiędzy obawami lokalnych społeczności a koniecznością rozbudowy infrastruktury telekomunikacyjnej.

zajowice, ul. Widokowa. Nowa lokalizacja dla masztu telefonii komórkowej sieci Play w północnej części gminy. Propozycja jest niewątpliwie lepsza niż poprzednia, w Bęble przy ul. Zachodniej (Wiadomości WW nr 2/2019). Od najbliższych zabudowań dzieli maszt ponad 300 metrów. Interesująca byłaby wizualizacja masztu na tle niedalekich skałek przy wapienniku. Jednak także ta lokalizacja budzi kontrowersje. Pod protestem przeciw inwestycji podpisało się 216 osób.

Urządzenia montowane na masztach muszą posiadać parametry zgodne z obowiązującymi normami

Adam Wójcik – Mieszkańcy Czajowic, Murowni, Wierzchowia obawiają się negatywnego wpływu promieniowania elektromagnetycznego na ich zdrowie. Dla właścicieli terenów położonych w sąsiedztwie przyszłego 20-metrowego masztu istotny jest także spadek atrakcyjności ich działek, gdyby w przyszłości ktoś chciał wybudować tam domy mieszkalne – mówi Małgorzata Pala, radna gminy, mieszkanka Czajowic. – Spór zaostrza się przez kontrowersje spowodowane przesunięciem lokalizacji masztu z Bębła do Czajowic. Kontrowersje budzi także konieczność przeniesienia stacji bazowej sieci Play z przeznaczonego do rozbiórki budynku remizy strażackiej w Wielkiej Wsi na budynek sąsiedni. – Przychodzą do mnie dziesiątki mieszkańców protestujących przeciwko przeniesieniu masztu na budynek, w którym mieści się GOKiS – mówi radna Anna Bała. – Ludzie obawiają się promieniowania elektromagnetycznego, zwłaszcza w kontekście planowanej instalacji nadajników 5G.

– Nie wskażemy w ciągu kilku tygodni nowej, innej lokalizacji dla masztu telefonii komórkowej w Wielkiej Wsi, a już na pewno nie uzgodnimy takiej lokalizacji z mieszkańcami w tak krótkim czasie – mówi przewodniczący Komisji Bezpieczeństwa Rady Gminy Tomasz Bielak. – Przecież nie można wyłączyć sygnału setkom abonentów Play nie tylko w Wielkiej Wsi. Zwłaszcza teraz, w czasie epidemii, gdy ludzie pracują z domów, gdy dzieci codziennie potrzebują dostępu do Internetu, szybkiego Internetu. Nie można im kazać wybrać sobie z dnia na dzień innego operatora, z jakiegoś powodu wybrali właśnie Play – kontynuuje Bielak. Dyrektor Regionu Południowego Play, Wiesław Padło (obszerny wywiad z nim można przeczytać na stronie 6), odpowiada na pytanie, czy były prowadzone pomiary promieniowania elektromagnetycznego dla masztu w Wielkiej Wsi: – Urządzenia montowane na masztach muszą posiadać parametry zgodne z obowiązującymi normami. Przed włączeniem ich do eksploatacji przeprowadzane są pomiary i sporządzane protokoły. Dla operatorów instalowanie urządzeń o nienormatywnych

-40% NA WSZYSTKIE oprawy korekcyjne

i okulary przeciwsłoneczne

Modlnica O

www.luxoptyk.pl

ul. Jurajska 5 (Lewiatan) 696 733 336 Lux Optyk

REKLAMA

parametrach byłoby zupełnie nieracjonalne. Praca urządzeń podlega monitoringowi ze strony Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska (WIOŚ) i Urzędu Komunikacji Elektronicznej (UKE), a kary za odstępstwa od norm są bardzo dotkliwe. Kolejna inwestycja planowana jest w Czajowicach przez Polkomtel (operatora sieci Plus). Na długiej działce rozciągającej się od DK94 do ul. Słonecznej (zdecydowanie bliżej drogi krajowej niż domów przy Słonecznej) ma zostać postawiony 20-metrowy maszt z czterema radioliniami i sześcioma antenami sektorowymi. – Nasza gmina napisała, że niepotrzebna jest opinia środowiskowa dla tej inwestycji – denerwuje się Bogusław Kantor, właściciel domu posadowionego na sąsiedniej działce.

nieniu usług mobilnych, jak i ze strony potencjalnych klientów. W chwili obecnej nowe maszty na terenie gminy są potrzebne dla rozwoju usług telefonii i transmisji danych w północnej części, gdzie zasięg sygnału jest miernej jakości. Montowane indywidualnie wzmacniacze sygnału zakłócają działanie nadajników i były wielokrotnie przedmiotem interwencji UKE. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, które w ramach tzw. Tarczy antykryzysowej 2.0 jeszcze zostały wzmocnione na korzyść operatorów telekomunikacyjnych, postawienie masztu telefonii mobilnej (pojawiło się nowe pojęcie przenośnego masztu) pozostaje poza zakresem kompetencji gminy. W zasadzie, mając zgodę właściciela terenu na postawienie urządzeń wypełniających obowiązujące normy, operator może je zainstalować, nie pytając o zgodę ani sąsiadów, ani samorządów (w Tarczy antykryzysowej 2.0 wyposażono nawet operatorów w prawo do uzyskiwania asysty policji dla wejścia na teren nieruchomości). Z drugiej strony operatorzy starają się unikać sytuacji konfliktowych, które nie ułatwiają ani budowy, ani eksploatacji urządzeń.

Nie mamy wyjścia, musimy wypracować kompromis, który pozwoli rozwijać nowe usługi

– Zgodnie z przepisami inwestor wystąpił do Urzędu Gminy z zapytaniem o wymagalność decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych. Ponieważ dla inwestycji o założonych parametrach taka decyzja na szczeblu gminy nie jest wymagana, taką informację przekazaliśmy – odpowiada Piotr Chmielarczyk, Kierownik Referatu Ochrony Środowiska UG. – Inwestor przedstawił także analizę środowiskową, z której wynika, iż planowana inwestycja będzie spełniać wszelkie normy, m. in. najniżej zlokalizowana radiolinia będzie pracować na wysokości 15,3 metra nad ziemią. Operatorzy telekomunikacyjni poddawani są naciskom zarówno ze strony władz rządowych, którym zależy na upowszech-

Wśród formułowanych przez protestujących argumentów pojawiają sie argumenty racjonalne (zaburzanie krajobrazu, obniżanie wartości działek), jak i obawy budowane na nieporozumieniach i emocjach podsycanych nieodpowiedzialnymi publikacjami w Internecie, zwłaszcza w mediach społecznościowych. Nie mamy wyjścia, musimy wypracować kompromis, który pozwoli rozwijać nowe usługi.

WIADOMOŚCIWW | 5/2020 (14)

Trzeba wypracować kompromis Każda rewolucja narusza zastany porządek... Zapraszamy do przeczytania rozmowy z Wiesławem Padło, Dyrektorem Regionu Południowego P4 S.A.

nowego masztu w innej lokalizacji, ale przeprowadzenie takiej inwestycji zajmie kilka lat. Poza tym, czy mamy pewność, że ta nowa lokalizacja będzie bardziej akceptowalna niż obecna?

Wiadomości WW: Zacznijmy od zadawanego przez wiele osób pytania. Dlaczego Play nie zlikwiduje nadajnika w Wielkiej Wsi? Wiesław Padło: Nadajnik pracuje na dachu remizy od wielu lat. Planujemy przesunąć go o kilkanaście metrów, na sąsiedni budynek, co nie zmieni w żaden sposób sytuacji sąsiadów nadajnika. Likwidacja masztu spowodowałaby ogromne problemy dla klientów Play zasilanych z tego miejsca. Do tej stacji bazowej loguje sie kilka tysięcy użytkowników dziennie, nie można podać jednej liczby, gdyż te wielkości są zmienne, do stacji logują się także osoby przejeżdżające DK94.

Doszliśmy do w ten sposób do drugiego tematu. Maszt w północnej części gminy. Nie wiem, czy miał Pan okazję zapoznać się z artykułem w numerze 2/2019 Wiadomości WW, w którym krytycznie oceniliśmy lokalizację masztu Play przy ul. Zachodniej w Bęble ze względu na bardzo silną ingerencję w zabudowę mieszkaniową i w krajobraz jurajski. Jesteśmy przekonani, że obecna lokalizacja w Czajowicach jest znacznie lepsza. Jest bardziej oddalona od zabudowań i mniej ingeruje w krajobraz. Jesteśmy świadomi obaw społecznych, ale z obawami ludzi przed nadchodzącymi zmianami mieliśmy do czynienia zawsze. Na naszych oczach dzieje się IV Rewolucja Przemysłowa. Pierwsza – wiek pary, druga – wiek elektryczności, trzecia – wiek komputerów. To nawet nie był wiek, ale kilkadziesiąt lat. Teraz – czy nam się to podoba, czy nie – wchodzimy w okres zanikania barier pomiędzy ludźmi a maszynami i w tym czasie bezprzewodowa transmisja danych będzie kluczowa.

ednym z kontrowersyjnych tematów jest przeniesienie istniejącej stacji bazowej sieci Play z przeznaczonego do rozbiórki budynku remizy strażackiej w Wielkiej Wsi na stojący obok budynek, w którym jest m. in. placówka pocztowa i siedziba GOKiS. Po wysłuchaniu opinii mieszkańców i radnych gminy, po przeprowadzeniu wizji lokalnej dzwonię do Dyrektora Regionu Południowego P4 S.A. (operatora sieci Play), Wiesława Padło. Mimo wstępnych zastrzeżeń, pan dyrektor zgadza się na rozmowę o planowanych aktualnie inwestycjach w gminie Wielka Wieś oraz o planach jego firmy w najbliższej przyszłości.

Czy brane są pod uwagę rozwiązania alternatywne, np. zainstalowanie urządzeń na maszcie telekomunikacyjnym na terenie bazy obok PSZOK-u? Tak, badaliśmy takie rozwiązanie, ale to nie jest lokalizacja, która byłaby satysfakcjonująca jako alternatywa dla obecnej lokalizacji na budynku OSP. Po pierwsze, ten teren jest położony niżej, a po drugie, istniejący maszt jest bardzo obłożony antenami i dostępne wysokości są niewystarczające, żeby utrzymać dostępność usług telekomunikacyjnych dla klientów mieszkających dalej, szczególnie w kierunku północnym. Generalnie gmina Wielka Wieś jest trudnym terenem dla inwestycji ze względu na ukształtowanie terenu. Musimy budować więcej stacji, niż byłoby to konieczne na płaskim obszarze. Poza tym ciągle zwiększa się zapotrzebowanie na wolumen przesyłanych danych. Telefonia jest niezwykle ważna, ale strumień danych wykorzystywany do świadczenia usług głosowych jest niewielki w porównaniu do strumienia koniecznego do korzystania z Internetu. Na dodatek w ostatnim czasie transmisja danych wzrosła skokowo o 40%. Czy istniejąca i planowana sieć światłowodowa nie zmniejszy zapotrzebowania na lokalizowanie masztów? Możemy i wykorzystujemy światłowody do łączenia stacji bazowych, co de facto pomoże zlikwidować radiolinie pomiędzy stacjami bazowymi, ale są to wąskie wiązki fal o dużych częstotliwościach i na dużych wysokościach. Te wiązki pracują z dala od miejsc dostępnych dla ludności, gdyby radiolinia natrafiła na jakąkolwiek przeszkodę, np. dom, to przestałaby spełniać swoją rolę! Światłowody pozwalają nam głównie na zwiększenie przesyłu danych, ale nie pomogą w redukcji liczby stacji bazowych koniecznych do świadczenia usług mobilnych. Czyli nie ma alternatywy dla masztu na remizie? W krótkim czasie nie ma lepszego rozwiązania niż przeniesienie na sąsiedni budynek. Można rozważać budowę

Pięknie to brzmi, ale ludzie boją się negatywnego wpływu promieniowania elektromagnetycznego (PEM) na ich ciała i umysły! Oczywiście temat jest nam świetnie znany, gdyż spotykamy się z takimi obawami. Obawy części społeczności oraz duża bezwładność postępowań administracyjnych spowodowały, że w pewnej gminie na zachód od Skawiny mieszkańcy nie mają dostępu do telefonii komórkowej, pomimo prób realizacji inwestycji trwających 10 lat. Dzisiaj skarżą się do prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej, że nie mogą zdalnie pracować i się uczyć. Strach przed zmianami spowodował, że w Czeladzi do dziś nie ma dworca kolejowego. Edukacja społeczeństwa, jakie są różnice pomiędzy PEM a promieniowaniem jonizującym nie jest rolą operatorów telekomunikacyjnych, ale szkoły i państwa. Ale może izby gospodarcze zrzeszające operatorów telekomunikacyjnych KIGEiT*, PIIT** powinny wziąć na siebie część tych obowiązków? To jest ciekawa sugestia. Spróbujemy podjąć taką inicjatywę. Mam jeszcze jedną sugestię. Jestem przekonany, że konieczne jest spotkanie Pana z Radą Gminy, to tylko 15 osób. Może udałoby się je zorganizować nawet w czasie trwania epidemii koronawirusa. W końcu jest Pan przedstawicielem firmy telekomunikacyjnej. (śmiech) Tak, jesteśmy w stanie pomóc przy organizacji. Dziękuję bardzo za rozmowę. Dziękuję, mam nadzieję, że uda się wypracować społecznie akceptowalne stanowisko. Rozmawiał Adam Wójcik (*) KIGEiT – Krajowa Izba Gospodarcza Elektroniki i Telekomunikacji (**) PIIT – Polska Izba Informatyki i Telekomunikacji

I zdalna sesja Rady Gminy Wielka Wieś

kwietniu w związku z zaostrzeniem przepisów ograniczających możliwość organizowania zgromadzeń, XIX Sesja Rady Gminy Wielka Wieś odbyła się zdalnie. Archiwalne nagranie z jej przebiegu można zobaczyć w Internecie na eSesja.tv. W wyszukiwarce należy wpisać Rada Gminy Wielka Wieś. W trakcie pierwszej zdalnej Sesji Rady Gminy Wielka Wieś Radni zdecydowali o przystąpieniu do realizacji dwóch projektów dofinansowanych z UE na rzecz ochrony powietrza, tj. LIFE – „Wdrażanie Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego” oraz programu EKO-TEAM (o czym piszemy na stronie 12). W związku z obecną sytuacją epidemii i dużym zaangażowaniem PSP, gmina zdecydowała się udzielić dotacji celowej na Fundusz Wsparcia PSP z przeznaczeniem na koszty funkcjonowania Komendy Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej w Krakowie. Archiwalne nagrania z obrad można zobaczyć na stronie internetowej systemu eSesja: esesja.tv/transmisje_z_obrad/517/rada-gminy-wielka-wies.htm JP

fot. archiwum organizatorów

fot. archiwum UG Wielka Wieś

Paczki dla najbardziej potrzebujących Pracownicy socjalni z Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Wielkiej Wsi rozwieźli około 50 paczek świątecznych z artykułami żywnościowymi. Paczki trafiły w szczególności do osób starszych i chorych, których dochody są bardzo niskie. Ponadto ośrodek przez cały czas zagrożenia epidemiologicznego monitoruje potrzeby żywnościowe zarówno osób w kwarantannie, jak i osób zgłoszonych do programu żywnościowego FEAD. JP

#posiłekdlamedyka Podczas pandemii koronawirusa wszyscy starają sie sobie pomagać. Pamiętamy także o pracownikach służby zdrowia, których praca odbywa się w tej chwili na pierwszej linii frontu walki z wirusem. W akcje pomocowe dla medyków włączają się także przedsiębiorcy z gminy Wielka Wieś. Posiłki dla służby zdrowia REKLAMA

dowożą m.in.: Proste Żarcie i Pracownia Piwa z Modlniczki oraz Nowy Spichlerz z Tomaszowic. Posiłki dostarczane są na Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie. Dziękujemy medykom za ich pracę, a restauratorom za wielkie serca! JP

WIADOMOŚCIWW | 5/2020 (14)

5G – elektrosmog czy elektrosmok? Elektromagnetyczne promieniowanie niejonizujące towarzyszy życiu na ziemi od początku jego istnienia. Od ponad stu lat fale elektromagnetyczne są wykorzystywane także do łączności bezprzewodowej. Pole elektromagnetyczne to naturalny składnik otaczającego nas świata.

ozwój urządzeń elektrycznych i elektronicznych przyniósł wzrost zainteresowania oddziaływaniem pola elektromagnetycznego na organizmy żywe. Niestety, dyskusja często oparta jest na nierzetelnych i niezweryfikowanych przekazach medialnych, pseudonaukowych badaniach czy wpisach internetowych, a nie wiedzy popartej znajomością praw fizyki. Wskazywanie na pole elektromagnetyczne jako na zanieczyszczenie sugeruje jego odkładanie się czy akumulowanie w organizmach ludzkich. Pole elektromagnetyczne, z którym mamy do czynienia przy używaniu domowych urządzeń elektrycznych, np. podczas oglądania telewizji, rozmów telefonicznych czy korzystania z Internetu, nie odkłada się w naszym organizmie ani w naszym otoczeniu. Używanie pojęcia elektrosmog sugeruje związki z rzeczywistym zagrożeniem, jaki stanowią szkodliwe substancje obecne w postaci drobnych pyłów w atmosferze. Wdychane pyły ulegają akumulacji, wchodząc w bezpośrednie interakcje z tkankami żywych organizmów. Wpływ szkodliwych substancji wiązanych ze zjawiskiem smogu na nasze zdrowie jest naukowo udowodniony. Nie stwierdzono natomiast szkodliwych mechanizmów oddziaływania pola elektromagnetycznego na ludzi podczas codziennego korzystania z prądu, radia, telewizji, telefonii czy Internetu. Wśród argumentów formułowanych przez protestujących przeciwko nowym inwestycjom telekomunikacyjnym pojawia się wielokrotnie hasło telefonii komórkowej 5G (a właściwie telekomunikacyjnych usług mobilnych piątej generacji), które rzekomo zagrażają zdrowiu i życiu. Wokół usług 5G narosło wiele nieporozumień i emocji podsycanych nieodpowiedzialnymi publikacjami w Internecie, zwłaszcza w mediach społecznościowych.

Adam Wójcik Pojawiły się nawet absurdalne informacje, iż telefonia komórkowa piątej generacji spowodowała ostatnią epidemię koronawirusa, co musiał dementować nawet Urząd Komunikacji Elektronicznej (www.uke.gov.pl/akt/siec-5g-jest-bezpieczna-dla-ludzi,313.html)... Dla potrzeb klasyfikacyjnych przyjmuje się, że fale radiowe obejmują zakres częstotliwości od 3 kHz do 3 THz (3·103 – 3·1012 Hz; przypomnijmy, że Hz – Herc – jest jednostką częstotliwości w układzie SI). Najniższe częstotliwości są wykorzystywane przez radiofonię i telewizję. Cyfrowe telefony komórkowe (w zależności od standardu) pracują na częstotliwościach od 870 MHz do 2,1 GHz. Sieci Wi-Fi, tak powszechne we wszystkich domach, pracują w pasmach 2,4 GHz lub 5 GHz. Popularne słuchawki bezprzewodowe bluetooth – 2,4 GHz (i nikt się nie zastanawia nad mocą tych urządzeń). Przypomnijmy, że częstotliwości szkodliwego dla zdrowia promieniowania jonizującego zaczynają się od 8·1014 Hz, czyli prawie 300 razy wyżej niż górna granica fal radiowych. Jest też istotne, jakiej mocy promieniowanie jest wykorzystywane. Przecież używamy promieni Roentgena w medycynie, a promieniowania ultrafioletowego w solariach. Dla urządzeń 5G przewidziano w Polsce trzy pasma radiowe: 700 MHz, 3,6 GHz i 26 GHz. Częstotliwości te w łączności mobilnej zostaną wykorzystane po raz pierwszy, ale od wielu lat bez negatywnego wpływu na środowisko i zdrowie pracują na nich inne urządzenia. Na przykład na częstotliwości 700 MHz od kilkudziesięciu lat nadawany jest sygnał telewizyjny. Częstotliwość 3,5 GHz używana jest powszechnie w urządzeniach szerokopasmowego radiowego przesyłu danych. Na częstotliwości 26 GHz działają radiolinie stosowane np. w dużych miastach

OFERUJEMY MECHANICZNE: • zamiatanie: parkingów chodników dróg wyjazdów z budowy • oraz usługi rolnicze

w przypadku przeszkód w budowie linii kablowych. Spektrum fal radiowych jest dobrem rzadkim, dostępność jest ograniczona przez fizykę, przez użytkowników krajowych oraz zagranicznych. Przygotowując państwo do świadczenia usług w technologii 5G, Prezes UKE ogłosił aukcję na 4 ogólnopolskie rezerwacje częstotliwości z pasma 3,6 GHz. Każda rezerwacja będzie obejmować blok częstotliwości o szerokości 80 MHz i będzie ważna do 30 czerwca 2035 r. Dla każdej z czterech rezerwacji cena wywoławcza wynosi 450 mln zł. Co jest bardzo istotne dla nas, obywateli: na zwycięzców aukcji nałożone zostaną zobowiązania do rozwoju sieci, w ramach których każdy operator będzie zobligowany do uruchomienia do końca 2025 r. minimum 700 stacji bazowych wykorzystujących przydzielone częstotliwości, czyli w wyniku realizacji zobowiązań aukcyjnych w Polsce uruchomionych zostanie co najmniej 2800 stacji bazowych. Gdzieś te stacje musza powstać! Plany, które mogą obecnie ulec modyfikacji, obejmują komercyjne uruchomienie sieci 5G w co najmniej jednym dużym mieście na koniec 2020 r. (w Polsce ma to być Łódź) oraz zapewnienia dostępu do sieci 5G na wszystkich obszarach miejskich na koniec roku 2025. Jest sprawą niezwykłej wagi, aby w społecznej dyskusji o polu elektromagnetycznym korzystać z dostępnej literatury naukowej i unikać publikacji pseudonaukowych, nierzetelnych źródeł informacji, opinii osób nieposiadających właściwych kompetencji. W razie potrzeby warto korzystać z pomocy Wojewódzkich Inspektoratów Ochrony Środowiska lub innych instytucji państwowych (np. UKE) posiadających zarówno wiedzę, jak i praktyczne doświadczenie w tej dziedzinie.

• koszenie: traw łąk nieużytków • karczowanie działek

REKLAMA

ADOWSKI usługi porządkowe

WADOWSKI@ONET.COM.PL 502 136 488

STOP 32ħ$520 75$: ZIEMIA JEST TYLKO JEDNA

W W W . S T O P P O Z A R O M T R A W . P L

plakaty.pdf 38 11.03.2020 10:02:35

CMY

graf. Kampania „Stop pożarom traw”

/DV\ 3DĔVWZRZH

Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej

w w w . S t o p P o z a r o mT r a w . p l | f b . m e / S t o p P o z a r o mT r a w | # S t o p P o z a r o mT r a w

55 912

24 151 ha

pożarów traw i nieużytków było w Polsce w 2019 r. objęły pożary traw (z ogólnej liczby 153 520 i nieużytków pożarów, czyli 36,4% całości)

140

40 974 800 zł

183 413 171

8896

osób zginęło w ich wyniku

osób odniosło obrażenia

na tyle wyceniono straty po pożarach traw i nieużytków w 2019 r.

minuty średnio trwały działania

tyle litrów wody zużyto do ich gaszenia

pożarów lasów miało miejsce w 2019 r.

Dane z 2019 r., źródło: Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej

Jedna niewinna zapałka może zniszczyć tak wiele! W tym roku ruszyła kampania „Stop pożarom traw”, która ma przede wszystkim edukować i uświadamiać, że wypalanie traw jest nie tylko niebezpieczne, ale również prawnie zabronione. Niestety statystyki pokazują, że w Małopolsce wciąż są wypalane trawy i w tym roku odnotowano już ponad 2000 pożarów, a w samym kwietniu aż 600! Trwająca susza potęguje pożary i stwarza zagrożenie dla lasów czy zabudowań.

zy wiosenne wypalanie traw, łąk i nieużytków musi być co roku praktykowane? Niestety wraz z nadejściem wiosny pojawia się wypalanie traw, które często związane jest z chęcią usunięcia niezebranego, ostatniego odrostu trawy. Wypalane są łąki i nieużytki rolne, które wbrew pozorom nie użyźniają gleby, a wręcz odwrotnie – w znacznym stopniu obniżają wartość plonów. Dodatkowo wypalanie traw jest zabójcze dla przyrody i niebezpieczne dla człowieka. W gminie Wielka Wieś w 2019 r. odnotowano 172 pożary, w większości traw. W pierwszym kwartale 2020 r. straże wyjeżdzały już do 43 pożarów! Wypalając trawę, niszczymy najbardziej żyzną warstwę ziemi. Taka jałowa gleba potrzebuje dobrych kilku lat, aby powrócić do swojej wartości sprzed pożaru. Zahamowane zostają naturalne procesy rozkładu pozostałości roślinnych, dzięki którym tworzy się urodzajna warstwa. Wysoka temperatura niszczy roślinność, powoduje degradację gleby i stanowi poważne zagrożenie dla zwierząt. Dym uniemożliwia trzmielom i pszczołom zapylanie kwiatów, co w konsekwencji obniża plonowanie roślin. Pożary traw oznaczają także śmierć wielu pożytecznych zwierząt kręgowych, takich jak płazy i gady, oraz małych ssaków (ryjówki, jeże, krety, młode zające, nornice i inne drobne gryzonie). Zniszczeniu ulegają też miejsca lęgowe ptaków, a pożary stanowią szczególnie poważne zagrożenie dla przedstawicieli gatunków gnieżdżących się na ziemi lub w zaroślach. Ofiarami stają się także większe zwierzęta leśne takie jak sarny, jelenie czy dziki, a nawet zwierzęta domowe. W pożarach traw giną także ludzie. Kampania społeczna „Stop pożarom traw” ma uświadomić, jakie szkody wyrządzamy przyrodzie i ludziom. Tu warto zadać sobie pytanie, czy podpalanie traw to świadome działanie człowieka czy raczej odzwierciedlenie ludzkiej głupoty i braku wyobraźni wśród najczęściej znudzonych lub szukających wrażeń osób. Jedna niewinna zapałka może doprowadzić do tragedii! Wypalanie traw nie przynosi żadnych korzyści ekologicznych ani rolniczych. Za wypalanie traw Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa może nałożyć na rolników karę finansową w postaci zmniejszenia (od 5 do 25%), a w skrajnych przypadkach nawet odebrania, wszystkich rodzajów dopłat bezpośrednich za dany rok. Kodeks wykroczeń za wypalanie traw i nieużytków przewiduje grzywnę do 5 000 zł, ale w planach Ministerstwa Środowiska jest podwyższenie tej kwoty aż do 30 000 zł. Jeśli pożar się rozprzestrzeni i zagrozi życiu, zdrowiu lub mieniu ludzi, osoba odpowiedzialna za jego wywołanie może trafić do więzienia nawet na 10 lat. Reagujmy, gdy dostrzeżemy pierwsze płonące trawy i dzwońmy pod 112 lub straż. Jeden telefon może ocalić nie tylko przyrodę, ale i nasze domy. JP

WIADOMOŚCIWW | 5/2020 (14)

Nauka w czasach koronawirusa Mija już ponad miesiąc od zawieszenia zajęć w szkołach. Ministerstwo Edukacji Narodowej wprowadziło przepisy umożliwiające nauczanie na odległość. Uczymy się wszyscy – począwszy od uczniów, rodziców, aż po samych nauczycieli – nowej szkolnej zdalnej rzeczywistości.

Anna Zajączkowska Dyrektor Szkoły Podstawowej w Białym Kościele zy nasz system edukacyjny był do tego przygotowany? Czy byliśmy na to gotowi – my nauczyciele, rodzice i uczniowie? Nie, nie byliśmy i nie będziemy, dopóki człowiek potrzebuje drugiego człowieka. Owszem zdalne nauczanie może być częścią nauki w szkole, ale zastąpić jej nie zdoła – na pewno nie w przypadku przedszkola czy szkoły podstawowej. Szczęście w nieszczęściu, że szkoły z terenu gminy Wielka Wieś już kilka lat temu wdrożyły e-dziennik, co znacznie ułatwiło zdalne nauczanie. Jednak nie wszystkie szkoły w Polsce mają tego typu narzędzie. Niektórzy zdecydowali się na nie dopiero po ogłoszeniu stanu pandemii w naszym kraju. Ale e-dziennik to nie wszystko, potrzebny jest jeszcze Internet, odrobina wolnego biurka do pracy i nauki, no i chociaż na godzinę komputer na wyłączność. A to już nie takie proste i oczywiste. Z tymi problemami przyszło zmierzyć się wszystkim: uczniom, rodzicom i samym nauczycielom. Często sam nauczyciel wystąpił w roli rodzica, któremu przesłano materiały do pracy z jego dzieckiem. I tu pojawił się dylemat: czy poprowadzić zdalne zajęcia ze swoimi uczniami czy dać laptopa własnemu dziecku, które ma w tym czasie lekcje on-line? Z podobną sytuacją przyszło również zderzyć się rodzicowi: wykonać zdalną pracę ustaloną z szefem czy udostępnić najpierw dziecku komputer? Dać do nauki komputer dziecku z ósmej klasy, bo kończy szkołę, bo przed nim egzamin, czy też skupić się w pierwszej kolejności na tym, które jest w klasie I? Nie każdy ma możliwość wyposażenia dziecka w komputer, nie każdy może udostępnić pokój na wyłączność. Problem pojawia się też z przepustowością sieci, łącze niejednokrotnie zawodzi. Ciężko i samym uczniom przystosować się do nowych lekcji – lekcji on-line. Zabrakło czasu – czasu chociażby na szkolenia dla nauczycieli, uczniów i samych rodziców, dotyczące zdalnych technik uczenia. I niczyja w tym wina. Nikt przecież nie planował odwiedzin koronawirusa. Ale w tej całej sytuacji radzimy sobie naprawdę nieźle. Nasze szkoły w miarę po-

fot. archiwum szkoły

siadanych zasobów udostępniły potrzebującym sprzęt komputerowy. Urząd Gminy aplikował o środki na zakup dodatkowego sprzętu przeznaczonego dla uczniów i nauczycieli w ramach programu Ministerstwa Cyfryzacji „Zdalna szkoła”. Zakupione laptopy zostaną udostępnione w czasie zawieszenia zajęć na potrzeby zdalnej edukacji i pracy. Przy dobrej współpracy nauczycieli i rodziców udało się zainstalować komunikatory i platformy edukacyjne. Wszystko po to, by żadne dziecko nie czuło się pokrzywdzone, by miało możliwość dostępu do materiałów edukacyjnych. Nasi nauczyciele wykorzystują do zdalnej pracy z uczniami wirtualne tablice, wideokonferencje, nagrywają dla uczniów bajki i filmiki edukacyjne. Z pomocą przychodzi również Ministerstwo Edukacji Narodowej, które oferuje na

swojej stronie różne pomocne propozycje dla ułatwienia nauki na odległość. Tylko czy to wystarczy? Czy czegoś brak? Owszem – brak przede wszystkim interakcji: interakcji uczeń–nauczyciel, uczeń–uczeń, nauczyciel– rodzic – jednym słowem: interakcji człowiek–człowiek. Za mną chyba setki rozmów z różnymi ludźmi: uczniami czy to z podstawówki, czy liceum, rodzicami, nauczycielami, ale i z tymi, którzy nie mają w swoim otoczeniu dzieci w wieku szkolnym – wniosek zewsząd płynie tylko jeden: wszyscy chcemy powrotu do normalności, do tradycyjnej polskiej szkoły z ławką w tle. I pozostaje tylko jedno magiczne pytanie: Kiedy wrócimy…?

Dodatkowe laptopy dla uczniów

fot. archiwum UG Wielka Wieś

W ramach konkursu grantowego „Zdalna szkoła – wsparcie Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej w systemie kształcenia zdalnego” Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa pozyskano dofinansowanie na kwotę 69 829,60 zł, która została przeznaczona na zakup sprzętu komputerowego. Dzięki otrzymanemu dofinansowaniu zakupiono laptopy, które zostaną czasowo udostępnione i będą stanowiły pomoc dydaktyczną dla najbardziej potrzebujących uczniów z terenu gminy Wielka Wieś. Takie zapotrzebowanie na użytkowanie sprzętu komputerowego na czas nauki zdalnej rodzice uczniów uczęszczających do szkół na terenie gminy powinni zgłosić do sekretariatu danej szkoły lub bezpośrednio u wychowawcy klasy. JP

odczas pobytu w Afryce pewne zjawisko rzuciło mi się w oczy: ludzie mieli czyściutko w domach, które odwiedzałem, ale zupełnie nie zwracali uwagi na wygląd otoczenia, stan przestrzeni publicznej. Za murami ich domów często piętrzyły sie stosy śmieci, ale nikomu to nie przeszkadzało. Epidemia koronawirusa spowodowała odwołanie zaplanowanej na 4 kwietnia akcji sprzątania gminy. Może uda się ją przeprowadzić we wrześniu. Moja babcia powtarzała jednak, że nie tam jest czysto, gdzie wielu sprzątających, ale tam, gdzie mało brudzących. W ostatnim czasie nasiliło sie zjawisko wyrzucania śmieci na działki zarówno prywatne, jak i gminne. Koryto Wedonki znów stało się śmietnikiem. Szczęśliwie dla mieszkańców, ul. Turystyczna, Bębło którzy chcą cieszyć swoje oczy widokiem czystych łąk i lasów, udało się zidentyfikować kilka osób, które wywoziły odpady w Bęble, Czajowicach i Giebułtowie. Zostały sporządzone stosowne doniesienia na policję. Pracownicy gminy instalują przenośne fotopułapki. Jest to bardzo skuteczne narzędzie zwalczania zachowań niezgodnych z prawem, po prostu nieprzyzwoitych, naruszających sąsiedzką solidarność. Doprawdy trudno jest zrozumieć kogoś, kto podjeżdża eleganckim samochodem na działkę sąsiada i wyrzuca na nią stos elektrośmieci, plastikowych pudeł i odpadów budowlanych. AW

fot. archiwum UG Wielka Wieś

Nie tam jest czysto, gdzie wielu sprzątających, ale tam, gdzie mało brudzących ul. Widokowa, Czajowice REKLAMA

fot. archiwum UG Wielka Wieś

Zaśmiecanie przestrzeni publicznej musi zostać wyeliminowane

WIADOMOŚCIWW | 5/2020 (14)

Inwestycje dla nas wszystkich

Inwestycje gminne 1. Budowa betonowej komory redukcji ciśnień na działce nr 59/5

4. Budowa sieci wodociągowej DN 160 PE wzdłuż ul. Bukowej oraz

w Szycach, która umożliwi regulowanie ciśnienia panującego w sieci.

budowa przyłącza wodociągowego od istniejącej sieci wodociągowej w Krakowie, ul. Łokietka, do zestawu wodomierza głównego w studni wodomierzowej w Modlnicy (drugostronnego zasilania gminy Wielka Wieś).

2. Rozbudowa sieci wodociągowej DN 110 PE w Modlnicy na odcinku: ul. św. Wojciecha (dz. nr 673/2) wzdłuż ul. Leśnej do dz. nr 654/3. Prace będą wykonywane od 17.03.2020 do 31.08.2020 r.

3. Budowa sieci wodociągowej DN 160 PE wzdłuż ul. Wierzbowej w Modlnicy.

5. Uzbrojenie istniejącej studni głębinowej i budowa sieci wodociągowej łączącej studnię z istniejącym zbiornikiem retencyjnym na działce 47/28 w Giebułtowie.

Projekt EKO-TEAM Projekt EKO-TEAM obejmuje współpracę 17 podmiotów na poziomie lokalnym i ponadlokalnym. W ramach programu w gminach zrzeszonych w ramach Stowarzyszenia Metropolia Krakowska oraz w samym Stowarzyszeniu zostaną zatrudnieni specjaliści w zakresie ochrony powietrza i efektywności energetycznej – tzw. Ekodoradcy. Zadaniem Ekodoradców będzie realizacja działań mających na celu poprawę jakości powietrza atmosferycznego, w tym pozyskiwanie i wykorzystanie środków zewnętrznych na ochronę powietrza, doradztwo energetyczne dla mieszkańców, wsparcie w uzyskaniu dofinansowania do wymiany kotłów grzew-

czych i przeprowadzenia termomodernizacji budynków oraz uruchomienia instalacji odnawialnych źródeł energii. W ramach projektu zapewnione będzie wsparcie eksperckie w realizacji zadań w zakresie ochrony powietrza i poprawy efektywności energetycznej. Cele projektu EKO-TEAM: realizacja działań na rzecz poprawy jakości powietrza, efektywne wykorzystanie dostępnych środków finansowych przeznaczonych na poprawę jakości powietrza, poprawa efektywności wykorzystania energii, promocja wykorzystania odnawialnych źródeł energii w budynkach mieszkalnych, zwiększenie świadomości w zakresie ochrony powietrza wśród

mieszkańców poprzez realizację kampanii edukacyjnej na poziomie lokalnym, uruchomienie punktu konsultacyjnego w zakresie pozyskiwania środków na wymiany źródeł ciepła, termomodernizację oraz instalację odnawialnych źródeł energii. Partnerzy projektu EKO-TEAM: yy Stowarzyszenie Metropolia Krakowska, yy Europejski Bank Inwestycyjny, yy 15 gmin z obszaru Małopolski: Kraków (miasto), Biskupice, Czernichów, Igołomia-Wawrzeńczyce, Kocmyrzów-Luborzyca, Liszki, Michałowice, Mogilany, Niepołomice, Skawina, Świątniki Górne, Wieliczka, Wielka Wieś, Zabierzów, Zielonki.

Ruszyła zrzutka.pl na zakup respiratora Mieszkańcy gminy Wielka Wieś zawsze potrafią się jednoczyć w ważnej sprawie. Mają wielkie serca i wspierają potrzebujących. Obserwujemy to każdego dnia. Tym razem spróbujmy pomóc Krakowskiemu Szpitalowi im. Jana Pawła II i ufundujmy wspólnie respirator – który może pomóc bardzo wielu ludziom – także z naszej gminy. W tym celu w serwisie internetowym zrzutka.pl uruchomiono specjalną akcję charytatywną. Zachęcamy mieszkańców i przyjaciół gminy do wspólnego udziału w akcji charytatywnej, której celem jest zakup respiratora. Ważna jest każda złotówka, by wesprzeć Krakowski Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II z usług którego korzysta wielu mieszkańców naszej gminy. Razem możemy więcej, a każde wsparcie zbliży do zakupu

specjalistycznego sprzętu ratującego życie. Zbiórka będzie trwała do 11 maja br. i mamy nadzieję, że dzięki niej uda się doposażyć szpital, który już dziś w związku z epidemią przygotowuje się do przyjęcia dużej liczby osób chorych na COVID-19. Szpital podjął już działania w tym zakresie, jednak każda dodatkowa pomoc jest bezcenna.

W momencie zamknięcia numeru, inicjatywę wsparło 208 osób i na koncie jest już 27 405 zł! Jednak to ciągle mało na zakup sztucznych płuc, które mogą okazać się bardzo potrzebne. Liczy się każda złotówka! Akcję można wesprzeć pod tym adresem: zrzutka.pl/km5nt8 JP

REKLAMA

Nowe m u Nowy ku z - ci Nowy wlĐ°ci Nowa r ta acja

Informacje i rezerwacje: 602 272 241 Sala z antresolÄ&#x2026; â&#x20AC;&#x201C; od 50 do 150 osĂłb Imprezy okolicznoĹ&#x203A;ciowe Spotkania firmowe

ul. Kasztanowa 25

32-085 Modlniczka

restauracja znajduje siÄ&#x2122; w budynku Hotelu Vinci

WIADOMOŚCIWW | 5/2020 (14)

Wsparcie dla małopolskich firm w ramach Pakietów Przedsiębiorczości i Płynności Finansowej Małopolskiej Tarczy Antykryzysowej

arząd województwa małopolskiego uzgodnił z Komisją Europejską możliwość przeniesienia środków z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego 2014–2020 na nowy mechanizm wspierający małopolskie firmy, które ucierpiały z powodu epidemii. Małopolska uruchomi dwie formy wsparcia:

1. Dotacje z tytułu rekompensaty dla przedsiębiorstw, które odnotowały wyraźny spadek obrotów Założenia pakietu dotacyjnego: brak ograniczeń sektorowych, konieczność wykazania, że przedsiębiorstwo nie znajdowało się w trudnej sytuacji finansowej na dzień 31.12.2019, prosty mechanizm wdrożeniowy, prosty wniosek o wsparcie ograniczony do informacji niezbędnych, aby zapewnić zgodność z prawem, brak konieczności tworzenia rozbudowanych projektów przez wnioskujące podmioty. Najprawdopodobniej mechanizm będzie obsługiwany przez Małopolskie Centrum Przedsiębiorczości, ale na obecnym etapie prosimy tam nie dzwonić po informacje.

2. Pożyczki na cele obrotowe Założenia pakietu pożyczkowego: bardzo ni-

skie oprocentowanie pożyczek, możliwość przeznaczenia pożyczki wyłącznie na cele obrotowe bez konieczności finansowania z niej działań rozwojowych (inwestycji), obsługa przez operatora wskazanego przez Bank Gospodarstwa Krajowego. Środki finansowe na ten cel już są na rachunkach w BGK. Dalszy etap to dopracowanie produktu finansowego (również musi być on oparty o program pomocowy) oraz wyłonienie pośrednika finansowego. Wszystkie informacje o działaniach i ułatwieniach przygotowanych przez samorząd województwa małopolskiego na rzecz beneficjentów środków UE w sytuacji zagrożenia koronawirusem dostępne są na stronie RPO Małopolska lub pod numerem infolinii: 12 616 06 16. Informacje zamieszczane są także na facebooku: fb.com/lubiemalopolske. JP

Kacperek Ryło jest już po zabiegu w Stanach Zjednoczonych!

acperek Ryło – chłopiec z sąsiedniej gminy Zabierzów, u którego zdiagnozowano rdzeniowy zanik mięśni (SMA I), otrzymał już terapię genową w amerykańskim szpitalu w Chicago.

fot. archiwum rodzinne p. Ryłów

Losy Kacperka śledzą nie tylko mieszkańcy naszej gminy, którzy starali się pomagać na różne sposoby. W gminie Wielka Wieś organizowano akcje, kiermasze i inne inicjatywy, które miały pomóc Kacperkowi. Udało się uzbierać magiczną kwotę, a my zapytaliśmy mamę Kacperka, jak czuje się syn po zabiegu i kiedy planowany jest powrót do domu. – Kacperek czuje się dobrze. Na szczęście ominęły go takie skutki uboczne jak gorączka czy wymioty. Samo podanie terapii też przebiegło bez problemów, jeszcze tego samego dnia po 3-godzinnej obserwacji wróciliśmy do domu. Teraz przez minimum miesiąc musi przyjmować sterydy, które dodatkowo obniżają odporność, co nie ułatwia sprawy w obecnej sytuacji. W kwestii powrotu – przez 3 miesiące po podaniu jeździmy do szpitala na obowiązkowe kontrole – najpierw co tydzień, później coraz rzadziej. Dopiero po ostatniej kontroli w lipcu możemy wrócić do domu. Mamy wykupione bilety na drugą połowę lipca. Natomiast na ten moment nie wiadomo, czy to będzie możliwe ze względu na zawieszenie lotów pasażerskich. Mamy jednak nadzieję, że do tego czasu zostaną one przywrócone – powiedziała pani Magda. JP

Dezynfekcja miejsc publicznych

fot. archiwum OSP w Giebułtowie

W kwietniu strażacy z OSP w Białym Kościele oraz z OSP w Giebułtowie przeprowadzili dwudniową akcję dezynfekcji przystanków oraz miejsc publicznych w gminie Wielka Wieś. Akcja została przeprowadzona ze względu na zagrożenie epidemią i miała na celu zniszczenie drobnoustrojów, w szczególności chorobotwórczych bakterii i wirusów. Nie ma żadnych przeciwskazań, aby bezpośrednio po przeprowadzonej dezynfekcji korzystać z miejsc odkażonych. JP

Gmina Wielka Wieś wspomaga służby mundurowe Płyny do dezynfekcji, maseczki chirurgiczne, rękawice, kombinezony i ochraniacze obuwia – to sprzęt, który trafił do policjantów z Komisariatu Policji w Zielonkach. Dary dla funkcjonariuszy przekazały trzy gminy: Zielonki, Michałowice i Wielka Wieś, które obsługują policjanci z tego komisariatu. JP

REKLAMA

Działaj z nami! Rozpoczynamy III edycję programu Działaj Lokalnie. W tym roku zaszły pewne zmiany, które dotyczą finansowania oraz czasu realizacji projektów. Katarzyna Nogieć Stowarzyszenie Korona Północnego Krakowa

Zapraszamy do aplikowania orga nizacje pozarządowe posiadające osobowość prawną, fundacje, stowarzyszenia i inne organizacje prospołeczne w tym grupy nieformalne mające siedzibę na terenie pięciu gmin, na których działa nasz Ośrodek Działaj Lokalnie (Igołomia-Wawrzeńczyce, Kocmyrzów-Luborzyca, Michałowice, Wielka Wieś, Zielonki).

Termin składania wniosków: od 1 maja do 31 maja 2020 r. Projekt musi trwać od 3 do 6 miesięcy, a jego realizacja przypadać na okres od 1.07.2020 r. do 31.12.2020 r. Wnioski będzie można składać poprzez generator on-line dostępny pod adresem internetowym www.system.dzialajlokalnie.pl. Pierwotnie II spotkanie informacyjno-promocyjne miało odbyć się 15 kwietnia 2020 roku o godzinie 17:00 w sali konferencyjnej Urzędu Gminy Wielka Wieś. Zważywszy jednak na obecną sytuację, spotkanie niestety nie odbyło się. Osoby zainteresowane prosimy o śledzenie naszego profilu facebookowego facebook.com/DzialajLokalnieKorona oraz strony internetowej www.koronakrakowa.pl, gdzie pojawiają się najświeższe informacje dotyczące zaplanowanych spotkań. Zapraszamy do kontaktu telefonicznego lub mailowego. Udzielimy wszystkich niezbędnych informacji dotyczących programu Działaj Lokalnie. Dane kontaktowe: Katarzyna Nogieć, Monika Kwaczała, e-mail: info@koronakrakowa.pl, tel.: 539 961 799, 664 067 821, 12 346 43 12.

REKLAMA fot. archiwum Przedszkola Samorządowego w Modlniczce

ramach programu można starać się o dofinansowanie w kwocie maksymalnej do 6 000 zł, dodatkowo obowiązkowy jest wkład własny w wysokości 25% wartości, w tym minimum 5% wkładu finansowego. Wspierane będą projekty, które aktywizują mieszkańców, inicjują współpracę na rzecz wspólnego dobra, służą pobudzaniu aspiracji rozwojowych, poprawie jakości życia. Mając na względzie obecną sytuację w kraju, promujemy działania zmniejszające negatyw-

ne skutki epidemii. Te negatywne skutki mogą dotyczyć różnych obszarów, np. edukacji, sportu, kultury, zdrowia, aktywności społecznej. Mogą też dotyczyć różnych form społecznego zaangażowania, np. konieczności przeniesienia działań edukacyjnych do przestrzeni on-line.

Akcja maseczki!

tym, że każda osoba w miejscu publicznym musi nosić maseczkę, szalik czy okrycie, które zasłoni usta i nos, wiadomo od połowy kwietnia. Nie wiadomo do kiedy nakaz zasłaniania częściowo twarzy będzie obowiązywał, ale jedno jest pewne – że w tych trudnych czasach w gminie Wielka Wieś z inicjatywą szycia maseczek wychodzą różne instytucje, także oświatowe. Akcję zainicjowało Przedszkole Samorządowe w Modlniczce wraz ze Żłobkiem Samorządowym, które szyjąc maseczki ochronne, włączyło się w pomoc na rzecz walki z koronawirusem. Jej celem jest wsparcie osób, które naprawdę potrzebują pomocy w tym trudnym czasie. Akcja rozpoczęła się dzięki Radzie Rodziców, która przeznaczyła środki na zakup materiałów niezbędnych do powstania pierwszych maseczek. Kolejna akcja szycia maseczek koordynowana jest przez Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Wielkiej Wsi. Do tej inicjatywy dołączyła lokalna szwalnia wraz z paniami z Modlniczki, Bębła (najliczniejsza grupa), Tomaszowic i Białego Kościoła. Póki co działania kierowane są do osób najbardziej potrzebujących i dla pracowników instytucji, którzy na co dzień mają styczność z mieszkańcami. Wszystkie osoby, które jeszcze nie nabyły obowiązkowej maseczki, a nie mają funduszy na taki cel, bardzo prosimy o zgłaszanie zapotrzebowania do radnego lub sołtysa w swojej miejscowości. JP

WIADOMOŚCIWW | 5/2020 (14)

Krwawnik, mniszek, koniczyna – coś się kończy, coś zaczyna... Zaczyna się wiosna, w maju powinna już być zadomowiona na dobre. Wraz z wiosną na łąkach, a nawet w ogródkach nagle pojawiają się skarby z tytułowej wyliczanki.

raz z wiosną pojawia się także wiosenne osłabienie i zdarzają się spadki odporności. Jak wykorzystując pojawiające się właśnie młode zioła, znacznie zdrowsze od sklepowych nowalijek, wzmocnić swoje zdrowie? Siła ziół jest znana od pokoleń, kiedyś wykorzystywana była znacznie częściej w leczeniu ciała i ducha. Teraz z roku na rok zauważa się powolny powrót do ziołolecznictwa. Koniczynę znają wszyscy, zwłaszcza ci poszukujący szczęścia. Zawiera szereg witamin (A, B, C, E i P) oraz mikroelementów (wapń, żelazo, potas), ale przede wszystkim charakteryzuje się wysoką zawartością flawonoidów o wielokierunkowym działaniu przeciwbakteryjnym i antyutleniającym. Aby zachować jej dobroczynne właściwości, warto przygotować z niej syrop. Zbierz i umyj około 500 kwiatów koniczyny, zalej litrem wody, dodaj dwie sparzone, pokrojone cytryny i odstaw na 12 godzin. Po tym czasie odcedź kwiaty (wyciśnij je jak najmocniej, aby dobroczynne substancje trafiły do syropu). Do wody dodaj kilogram cukru i podgrzewaj na małym ogniu przez godzinę – mieszając, aby nie dopuścić do wrzenia (pozbawiłoby to syrop właściwości). Przelej do słoiczków lub buteleczek, zakręć i przechowuj w chłodnym miejscu.

oda to składnik wszystkich żywych organizmów. Także rośliny, zwierzęta i my, ludzie, przynajmniej w połowie składamy się z wody. Jednak czy nie traktujemy jej jako dobra zawsze dostępnego i niewyczerpanego? Otóż, niestety, także woda się kończy, co dobitnie widać podczas regularnie występujących ostatnio okresów suszy... Polska jest jednym z najbardziej ubogich w wodę krajów Unii Europejskiej. Statystycznie na jednego Polaka rocznie przypada ok. 1600 m3 wody, nawet trzykrotnie mniej niż w pozostałych krajach UE. Nasze zasoby porównywalne są z Egiptem. Przez wiele lat żyliśmy w przekonaniu, że wody nam nie brakuje. Dziś, gdy klimat się ociepla, lata robią się upalne, a zimy bezśnieżne, gdy zamiast dawnych okresów deszczowych mamy krótkotrwałe, katastrofalne ulewy, widać, że sami zafundowaliśmy sobie pustynię. Na własne życzenie. Zamiast pozbywać się wody, która sama do nas trafia w postaci deszczu, powinniśmy ją magazynować, by przetrwać okresy suszy. Podstawą powinna być mała retencja, która polega na gromadzeniu wody w niewielkich zbiornikach, zarówno naturalnych, jak i sztucznych, przy

Aleksandra Socha VegeBalance, vegebalance.pl

świadomość i równowaga

Podobny syrop można zrobić z mniszka. Z tą różnicą, że kwiaty mniszka zostawiamy razem z cytrynami w wodzie podczas gotowania, a usuwamy je bezpośrednio przed rozlaniem gotowego już syropu do buteleczek. Syrop ma działanie wzmacniające i jest niezwykle skuteczny w przeziębieniach. Natomiast młode listki mniszka lekarskiego można dodawać do sałatek, jest to sposób bardzo popularny w kuchni francuskiej. Również krwawnik może być stosowany w postaci surowej jako dodatek do sałatek czy kanapek. To niezwykle kobiece ziółko polecane przy kłopotach z menstruacją. Ponadto wzmacnia i odtruwa organizm, szczególnie

układ pokarmowy (wątrobę, trzustkę, żołądek i śledzionę). Do sałatek możemy dodać pokrojoną pokrzywę, która zawiera dużą dawkę żelaza i wzmacniających mikroelementów. W przepisach kulinarnych pokrzywą z powodzeniem można zastąpić szpinak. Trzeba tylko pamiętać, że ma ona intensywniejszy smak. Po dzikie zioła poza właściwościami prozdrowotnymi sięgamy przecież także dla urozmaicenia menu i ku radości naszych kubków smakowych. Na koniec wspomnę tylko o ciemnozielonych liściach czosnku niedźwiedziego i wspaniałym, aromatycznym pesto zrobionym z tegoż…

Razem złapmy deszcz! jednoczesnym zachowaniu i wspieraniu rozwoju środowiska naturalnego. Aby temu przeciwdziałać, Stowarzyszenie „Homini et terrae” wraz z gminą Wielka Wieś zainicjowały akcję społeczną „Złap deszcz”, której głównym celem jest zachęcenie mieszkańców do oszczędzania wody i gromadzenia deszczówki do celów gospodarczych. W akcję włączył się także Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie oraz Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie. Jak mówi wójt gminy Wielka Wieś, Krzysztof Wołos: – Cieszę się z rozpoczęcia kampanii społecznej „Złap Deszcz” właśnie na terenie naszej gminy. Jestem przekonany, że wspólnie z pasjonatami ekologii ze Stowarzyszenia „Homini et Terrae” uda nam się dotrzeć z założeniami programu oszczędzania i gromadzenia wody do wszystkich mieszkańców naszej gminy. Liczę na to, iż już niedługo pozyskamy także dofinansowanie na instalację zbiorników do gromadzenia deszczówki w indywidualnych domach naszych mieszkańców. Wicemarszałek województwa małopolskiego, Łukasz Smółka, dodaje: – Powinniśmy zadbać, by jak najwięcej wody pocho-

dzącej z opadów zachować do dalszego wykorzystania. Bo używanie wody pitnej, uzdatnionej, do innych celów – mycia samochodu, podlewania ogrodu – dzisiaj jest już marnotrawstwem. Organizatorzy kampanii społecznej „Złap Deszcz” zapraszają uczniów przedszkoli i szkół z gminy do wzięcia udziału w konkursie plastycznym, którego tematyką jest rozumienie przez dzieci potrzeby oszczędzania wody. Prace plastyczne wykonane dowolną techniką należy dostarczyć do 15 września do Stowarzyszenia „Homini et Terrae” (Zabierzów, ul. Kolejowa 38, biuro@hominietterrae.pl, tel. 12 285 23 75). Regulamin i więcej informacji znajdują się na stronie www.wielka-wies.pl. JP REKLAMA

Podkowiec mały Jesteśmy w czasie społecznej kwarantanny. Kiedy zamknięto parki narodowe dla odwiedzających, nagle zatęskniliśmy za zwykłym przebywaniem w przyrodzie, zachwytem nad szmerem potoku i kwitnącymi właśnie wiosennymi roślinami, feerią zapachów i barw.

Alicja Fischer Ojcowski Park Narodowy

Jak jednak będzie wyglądała rzeczywistość w kontekście naszego parku i czy nie ucierpi na tym reputacja naszego herbowego zwierzęcia, czyli nietoperza? Gdy wirus pojawił się w Chinach rozpoczęło się poszukiwanie jego źródeł. Wskazano tu m.in. na nietoperze, które są sprzedawane na tamtejszych targach, pośród wielu innych dziko żyjących gatunków. Czy taka jest przyczyna i wirus faktycznie „przeskoczył” na człowieka? Najnowsze doniesienia naukowe, m.in. z prestiżowego magazynu „Nature”, wskazują na małe prawdopodobieństwo, by stało się to akurat za przyczyną tych ssaków. Trudno obecnie zidentyfikować, jaki gatunek mógł być jego źródłem. Zapewne wymaga to wielu dalszych badań. Pamiętajmy, że na świecie istnieje duża liczba wirusów, a wiele z nich czeka jeszcze na swoje odkrycie. W międzyczasie media informowały, że w Państwie Środka znów zezwala się na handel dzikimi zwierzętami. Chciałabym w tym miejscu zaznaczyć, iż nie musimy się

fot. Rafał Cieślik, archiwum OPN

esteśmy dziś w zupełnie innym czasie niż jeszcze miesiąc temu, kiedy do Państwa rąk trafił poprzedni numer Wiadomości WW. Zapewne będzie to też inny czas, gdy będą Państwo czytać ten artykuł w majowym wydaniu. Dziś nie wiadomo, w jakiej rzeczywistości się wówczas znajdziemy, choć dzieli nas od tego czasu zaledwie kilka tygodni. Pandemia zmieniła nasze życie.

Nie musimy się obawiać naszych nietoperzy. Dopiero zaczęły opuszczać zimowe schronienia

Podkowiec mały

obawiać naszych nietoperzy. W dobie wybuchu pandemii przesypiały zimę w jaskiniach na terenie parku i dopiero zaczęły opuszczać zimowe schronienia w poszukiwaniu pokarmu, czyli owadów. Są one naszymi sprzymierzeńcami, mogą zjadać nawet ponad tysiąc komarów w czasie jednego polowania. Kolonie nietoperzy spotkamy nie tylko w jaskiniach, ale także w domach – na przykład na strychu dyrekcji OPN mamy co roku kolonię rozrodczą podkowca małego. Latem też sporadycznie możemy podziwiać te latające ssaki na stropach i ścianach jaskiń. Za kilka miesięcy nasze życie powoli zacznie wracać do normy. Będziemy mogli wrócić również na szlaki naszego parku, czego nam wszystkim serdecznie życzę!

REKLAMA

W NASZEJ OFERCIE: - elewacja budynków - termoizolacje i hydroizolacje fundamentów - podbitki dachowe - montaż, wynajem rusztowań - mieszalnia farb i tynków - transport DMC do 16t

ELEWACJE

F.U.H

i k s w o k a Now WYKOŃCZENIA

E-mail: elewacjenowakowski@onet.pl DZIAŁAMY NA TERENIE GMINY WIELKA WIEŚ I OKOLIC

TEL. 603-303-787

KĄCIK BEZPIECZEŃSTWA W RUCHU DROGOWYM

WIADOMOŚCIWW | 5/2020 (14)

– będziemy tu publikować informacje dotyczące bezpieczeństwa na drogach oraz aktualnych przepisów w ruchu drogowym

Czy wiesz, jak odpowiednio siedzieć za kierownicą? Miniony okres jesienno-zimowy to czas, w którym wielu kierowców decyduje się na odwiedzenie Ośrodków Doskonalenia Techniki Jazdy. Celem takiej wizyty jest poszerzenie swoich umiejętności radzenia sobie w ekstremalnych warunkach oraz zwiększenie świadomości o kontroli nad pojazdem na śliskiej nawierzchni.

rowadząc zajęcia z bezpiecznej jazdy na ww. obiektach, zauważyłem, że podstawowym problemem osób szkolonych jest brak umiejętności ustawienia odpowiedniej pozycji za kierownicą. Problem ten bardzo łatwo kierowca może rozwiązać samodzielnie. Pozycja za kierownicą jest bardzo ważna, aby zapewnić bezpieczeństwo kierowcy. W nowoczesnych samochodach jest wiele systemów bezpieczeństwa biernego, tj. poduszka powietrzna, kurtyny, pirotechniczne napinacze pasów. Systemy te zadziałają prawidłowo tylko wtedy, gdy kierowca będzie miał odpowiednią pozycję za kierownicą i odpowiednią pozycję rąk na kierownicy. Od czego zacząć (bardzo ważna jest kolejność działania):

Jerzy Smagała instruktor nauki w szkole www.Autofart.v1.pl, instruktor techniki jazdy w Motopark Kraków, rajdowy Mistrz Pucharu Peugeota i hamulec, kierowca nie powinien odrywać pięty). Zadbanie o ten parametr sprawi, że w przypadku sytuacji nagłych, np. podczas hamowania awaryjnego, kierowca dobrze kopnie w pedały i uchroni się od ewentualnych obrażeń nóg w przypadku kolizji.

3. Ustaw kąt oparcia fotela (parametr C). Kąt ustawiamy, pamiętając, że plecy kierowcy zawsze powinny przylegać jak największą powierzchnią, nawet podczas kręcenia kierownicą. Kontakt pleców z oparciem sprawi, że kierowca szybciej będzie odczytywał i reagował na informacje o poprzecznych przeciążeniach tylnej części samochodu (powstających np. podczas poślizgu). Kolejny argument to stabilność pozycji oraz bezpieczeństwo (tylko kiedy plecy przylegają do oparcia,

mamy pewność prawidłowego zadziałania pirotechnicznego napinacza pasów). Podczas ustawiania kąta oparcia musimy pamiętać o dostępie do najdalszego punktu na kierownicy. Kierowca łapiąc za szczyt kierownicy, nie powinien oderwać pleców, a ręka powinna być lekko ugięta.

4. Sprawdź pozycję kolumny kierownicy (parametr D), pozwoli to jeszcze lepiej dostosować odległość barków od kierownicy.

5. Na koniec nie zapomnij o regulacji zagłówka, który jest odpowiedzialny za zminimalizowanie obrażeń kręgów szyjnych w sytuacji uderzenia w tył. Po ustawieniu pozycji należy pamiętać o ustawieniu lusterek i zapięciu pasów.

1. Zacznij od regulacji wysokości fotela (parametr A). Wysokość fotela ustawiamy, biorąc pod uwagę widoczność zegarów, widoczność przez boczne szyby. Częsty błąd w postaci zbyt wysokiej pozycji może wywołać drętwienie nóg podczas długiej trasy. Wynika to z ucisku w okolicę tętnicy udowej przez frontalną część siedzenia. pozycji pedałów (w samochodzie wyposażonym w skrzynię manualną warto sprawdzić, wciskając pedał sprzęgła). Najpierw mocno wciskamy biodro do siedziska potem wciskamy np. sprzęgło i sprawdzamy, czy noga zawszę będzie lekko ugięta w kolanie (parametr B). Zbyt bliska odległość może skutkować problemem podczas operowania pedałami w sposób zgodny z techniką jazdy (np. operując prawą nogą, naciskając gaz

www.autofart.v1.pl

graf. www.autofart.v1.pl

2. Ustaw odległość bioder od ekstremalnych

515-120-344

ZGŁOŚ SWOJĄ NIERUCHOMOŚĆ

www.geo-consulting.pl

specjalizacja gm.: Michałowice, Zielonki, Wielka Wieś, Zabierzów

aktywna promocja ofert

filmy z lotu drona

doradztwo przy podziale działek

wysoka skuteczność działania

znajomość lokalnego rynku nieruchomości

SZYBKA SPRZEDAŻ GRUNTÓW I DOMÓW REKLAMA

Segregujmy z głową!

ODPADY ZMIESZANE Wrzucaj: • odpady kuchenne pochodzenia zwierzęcego

SEGREGUJ Z GŁOWĄ!

• artykuły higieniczne (np. pieluchy, artykuły higieny

• szkło żaroodporne i nietłukące • wyroby gumowe, skórzane i skóropodobne • zabawki (pluszowe, gumowe) • papier termiczny (np. paragony ﬁskalne) i faksowy

Nie wrzucaj: • odpadów podlegających segregacji • odpadów niebezpiecznych

graf. UG Wielka Wieś

• odpadów wielkogabarytowych

• odpadów budowlanych • części samochodowych

Grafika informacyjna dotycząca wyrzucania odpadów zmieszanych przygotowana przez Urząd Gminy Wielka Wieś. W kolejnym numerze Wiadomości WW opublikujemy grafikę dotyczącą odpadów szklanych.

ZMIESZKO

osobistej) • fajans, porcelanę, potłuczone naczynia

Ł Od kilku lat trwają susze Br akuje wody Ociepl a się klimat Jedynym ratunkiem jest os zczędzanie i gromadzenie wody des z cz owej

ł ą

Ś ł Ś

Wiadomości WW 5(14)/2020 maj

Articles inside

W NUMERZE TAKŻE

Nauka w czasach wirusa