Gaudeamus Muziekweek 2011 (Nederlands)

IE S ER V E over S D turn N A h, L R glis E D r en E N fo

t h c zi en ie t over 5 a a 14 + 1 c Lo mmina g pa ra g o pr

2 — gaudeamus muziekweek 2011 — nederlands

Daar zijn we dan!

inhoud

De Gaudeamus Muziekweek vindt dit jaar voor het eerst plaats in Utrecht.

Voorwoord Henk Heuvelmans

2

Ontmoet de componisten van morgen

3

Museum Speelklok: het festivalhart

4

Utrecht en muziek Vera Carasso, Museum Speelklok

4

Nieuwe muziek – nieuwe vormen

Zo vindt u naast de vertrouwde festivalonderdelen zoals de zeer gewilde Gaudeamus Prijs, de componistendiscussies, The Night of the Unexpected en de top van de Nederlandse ensembles als Klang, het Nieuw Ensemble, De Ereprijs of Insomnio, nu ook talloze klankinstallaties verspreid over de stad, nieuwe geluidssystemen en internationale topmusici als Seattle Chamber Players en Tomoko Mukaiyama. Vanuit ons festivalcentrum Museum Speelklok vertrekt een muziektheatrale wandeling en wordt een dagelijks radio-programma van media-partner VPRO gemaakt. En natuurlijk zijn we aanwezig in de fraaiste concertlocaties van Utrecht: Vredenburg Leeuwenbergh, Tivoli Oudegracht, Nicolaïkerk, Geertekerk en Conservatorium Utrecht. Wij zijn trots juist in deze mooie stad een bijdrage aan de verdere bloei van de hedendaagse muziek te kunnen geven.

We heten u van harte welkom in dit bubbelbad van interessante klanken, waar u deelgenoot wordt van het begin van een nieuwe muziekgeschiedenis!

Henk Heuvelmans directeur

5

Van MIDI tot vierdimensionaal geluid

6

Muziekweek 2.0 column Martijn Buser

6

De Gaudeamus Muziekweek als platform voor internationale talentontwikkeling

Lucia Claus, Stadsschouwburg Utrecht

met Michel van der Aa en Rozalie Hirs

8

De nacht van het onverwachte

9

Tussen beeld en geluid de klankinstallaties van de Muziekweek

componisten aan het woord

Nanette Ris, Muziekcentrum Vredenburg

uitvoerders aan het woord

12

Colofon, tickets

13

Programmaschema en locaties

14 + 15

De muziek van nu is een internationale, bijzonder bonte en levendige wereld van componisten, ensembles, bands, vocalisten, musici, elektronica, videoen geluidskunstenaars die in alle hoeken van de aardbol actief zijn.

selected for Gaudeamus

‘Do not rely on

‘Sometimes its good to

‘Do not rely on planned

‘I prefer to make my

Music Week :)’

unplanned music;

talk to people you are

music, performers will

plans only on Friday

enough time.’

Anna Korsun

it comes out as though

trying to avoid, then you

cross your street anyway

night – any other would

it were planned, but

might know why you

and plan it their own

hamper me in some way.

planned by someone

wanted to avoid them in

way... The result will be

Why are people so afraid

‘...and if there’s no

‘And not enough money.’

you cross the street

the first place.’

unplanned and you can’t

of surprises?’

time for a plan, it’s still

Trevor Grahl

to avoid.’

Yannis Kyriakides

avoid it :)’

Trevor Grahl

Yannis Kyriakides

11

Proporties en fantasie

a plan, and quite

Anna Korsun

11

Utrecht en muziek

‘Thus my piece was

Robert Ashley

10

Fietsen voor inspiratie

two things are needed;

worth a try...’

7

Voorbij de noten

‘To achieve great things,

Leonard Bernstein

7

Utrecht en muziek

Utrecht heeft ons warm onthaald en met het vele goede wat de stad te bieden heeft wordt deze editie 2011 dan ook een totaal andere dan wat u wellicht in voorgaande jaren van ons gewend was. De muziek van nu is een internationale, bijzonder bonte en levendige wereld van componisten, ensembles, bands, vocalisten, musici, elektronica, videoen geluidskunstenaars die in alle hoeken van de aardbol actief zijn. Daaruit haalt de Gaudeamus Muziekweek de meest talentvolle, originele, eigenzinnige jonge makers naar Utrecht om uw zintuigen te prikkelen met hun recentste werk: wij nemen u graag aan de hand door dit spannende klanklandschap van de hedendaagse muziek.

Henk Heuvelmans

column Aad van Nieuwkerk

Quotes on Quotes

foto: Herre Vermeer

De Gaudeamus Muziekweek vindt dit jaar voor het eerst plaats in Utrecht.

Een fantastische en uitdagende nieuwe omgeving, die helemaal aansluit bij waar het festival al decennia voor staat: een podium bieden aan de nieuwste muziek van creatieve, jonge mensen in een inspirerende setting.

nederlands — gaudeamus muziekweek 2011 — 3

Ontmoet de componisten van morgen

Edward Burtynsky

Dit festival gaat over de muziek van morgen. Gemaakt door de componisten van morgen.

Nieuwe, hedendaagse, actuele muziek. Het hart van het programma bestaat uit werk van de 13 genomineerde com­ponisten die meedingen naar de Gaudeamus Prijs.

De jury van de prijs koos de 13 nominaties uit 400

stukken werkt. De vier winnaars van dit jaar –

ingestuurde composities afkomstig uit de hele

Ryan Latimer, Peter McNamarra, Thierry Tidrow

Europese componisten van dit moment,

wereld. De stukken tonen de diversiteit van het

en Benjamin Scheuer – komen aan bod in een

Raphaël Cendo.

foto: Herre Vermeer

hedendaagse componeren: van de uiterst gecon-

speciaal programma in de Fentener van Vlis­

centreerde sensitiviteit van ‘Départ dans...’ van

singenzaal van het Utrechts Conservatorium.

En nog is dan niet alles genoemd wat er gedu-

Yoshiaki Onishi tot de gespierde rockklanken

Uiteraard treft u in het programma van de

rende deze Muziekweek muzikaal te beleven

van ‘Velvet Hammer’ van Sean Friar of de kwets-

Muziekweek de allerbeste Nederlandse musici

valt. Barbara Lüneburg stelt een programma

bare, expressieve vocaliteit van Anna Korsun’s

op het gebied van hedendaagse muziek. Naast

samen met muziek voor viool en live-elektro-

‘Landscapes’. 13 stukken, door juryvoorzitter

de al genoemde ensembles, zijn het Nieuw

nica; Elisabeth Smalt en Vincent Hepp spelen een

Rozalie Hirs aangeprezen als 'écht heel goed'.

Ensemble, het DoelenKwartet en VocaalLAB te

genomineerd stuk van Andrew McIntosh voor

horen met programma’s rond genomineerde

twee altviolen; het gloednieuwe initiatief dat

Naast de composities van de genomineerden

stukken. Vocaliste Stephanie Pan en pianiste

is ontwikkeld onder de naam European Con-

treffen we onder meer enkele oud-winnaars van

Sarah Nicolls spelen opdrachtwerk op het snij-

temporary Orchestra, is in verschillende kleine

de Gaudeamus Prijs. Yannis Kyriakides en Ted

vlak van elektronische en akoestische muziek in

bezettingen te horen op diverse locaties (i.s.m.

Hearne wonnen de competitie in respectievelijk

Museum Speelklok. Daar zullen we werken van

de Open Monumentendag) en speelt werk van

2000 en 2009 en presenteren nu nieuw werk dat

Wouter Snoei, Chad Langford, Gert-Jan Prins,

onder meer Ezequiel Menalled en Christiaan

gespeeld wordt door Tomoko Mukaiyama met

Hugo Morales, Daniel Schorno, Danny de Graan

Richter; een bijzondere geluidswandeling van

de Seattle Chamber Players en Ensemble Klang.

en Robert van Heumen horen.

Robert van Heumen en Simone de Jong combineert muziek en tekst tot een individuele ‘road-

Ook horen we het resultaat van twee ‘eervolle

Hexnut

van Anna Korsun en één van de belangrijkste

vermeldingen’ uit de competitie van vorig jaar:

Hexnut verbindt de meest uiteenlopende stijlen

trip’. De Night of the Unexpected is exact wat

Insomnio speelt een nieuw stuk van Artur

– jazz, metal, klassiek, improvisatie – in haar

de titel aanduidt: in poppodium Tivoli brengen

Akshelyan en Dirk Luijmes waagt zich aan een

repertoire en speelt een veelkleurig programma

musici uit alle hoeken van het spectrum een

nieuw orgelwerk van Giuliano Bracci.

geïnspireerd door de fascinerende foto’s van

verbluffende veelheid muzikale stijlen bij elkaar

Edward Burtynsky. Hexnut vroeg Jan Bas Bollen,

en rijgen deze aaneen tot een non-stop pro-

Anthony Fiumara, Mayke Nas, David Dramm,

gramma dat de hele avond beslaat. De week

Seung-Ah Oh en Ned McGowan een compositie

wordt afgesloten met het muzikale reisverhaal

te schrijven geïnspireerd op het fotowerk van

‘Götterfunken’ van Wilbert Bulsink en Jeroen

Burtynsky.

Kimman gespeeld door het Utrechtse Rosa

De competitie herbergt een veelheid aan stijlen, genres en idiomen die zich ook vertaalt in de rest van het programma van de Gaudeamus Muziekweek.

Een week die spetterend van start gaat met een optreden van het Rosa Ensemble op De Neude,

Ensemble.

De Muziekweek laat zien dat veel componisten zoeken naar mogelijke verbindingen met andere disciplines.

Maar ook dát is nog niet alles wat klinkt. Op andere plekken in deze krant treft u informatie aan over de klankinstallaties die in Museum Speelklok en door de stad heen zijn opgesteld.

Speciale aandacht is er ook voor de verschillende manieren waarop muziek en elektronica elkaar

het hart van de stad en die dag ook de centrale

ontmoeten.

locatie van het Utrechtse Uitfeest (de feeste-

VocaalLAB presenteert een programma rondom

lijke start van het culturele seizoen). Orkest de

vocaliteit, video en licht waarin nieuw werk van

ereprijs organiseert al jaren haar eigen inter-

Roderik de Man en de Belgen Daan Janssens

nationale Young Composers Meeting waar het

en Luc Brewaeys te horen is naast het voor de

Voor een overzicht van het gehele programma

ensemble met jonge componisten aan nieuwe

Gaudeamus Prijs genomineerde ‘Landscapes’

kijk op pagina 14 en 15.

4 — gaudeamus muziekweek 2011 — nederlands

Museum Speelklok: het festivalhart

De Gaudeamus Muziekweek vindt voor het eerst plaats in Utrecht. Hoe muziekminded is Utrecht? We vroegen drie directeuren van Utrechtse kunstinstellingen naar hun meest indrukwekkende muzikale ervaring. Vera Carasso van Museum Speelklok, Nanette Ris van Muziekcentrum Vredenburg en Lucia Claus van de Stadsschouwburg Utrecht.

foto: Herre Vermeer foto: Albertina Dijkema

De Gaudeamus Muziekweek vindt voor de eerste keer plaats in Utrecht met het vermaarde Museum Speelklok als centrale locatie. Het museum is de hele week het kloppende hart van het festival waar – naast alle informatie over de festivalactiviteiten – concerten plaatsvinden en fraaie klank­ installaties zijn te bewonderen. Het museum is daarnaast het begin- en eindpunt van de geluidswandeling ‘Like Harry’.

Utrecht en muziek

Vanzelfsprekend wordt de Muziekweek ook afgesloten in Museum Speelklok met de uitreiking van de Gaudeamus Prijs op zondag 11 september.

Vera Carasso Museum Speelklok

‘Ik vind het moeilijk om één ervaring te noemen.

Rob van Rijswijk / Jeroen Strijbos, Dadoc

Muziek is heel erg afhankelijk van de setting en het moment. Thuis op de bank met een mooie cd en een glas wijn in de hand is heel anders dan

Museum Speelklok biedt een natuurlijke

en een nieuw werk, beide tot stand gekomen

Speelklok de winnaar van de Gaudeamus

het bezoeken van een concert. In mei organi-

omgeving voor de Gaudeamus Muziekweek.

in samenwerking met componist en performer

Muziekprijs bekend wordt gemaakt. Dit eerste

seerden we in Museum Speelklok twee con-

De schitterende collectie van het museum

Evelien van den Broek. Van het succesvolle

verblijf van de Muziekweek in Utrecht én

certen op ons gloednieuwe podium onder het

toont de fascinatie van mensen voor ‘magische’

Brabantse duo Rob van Rijswijk en Jeroen

Museum Speelklok wordt extra luister bijgezet

motto ‘Daring Crossovers’, waarbij musici zich

machines die in staat zijn zonder menselijke

Strijbos zien en horen we het mysterieuze

door de Burgemeester van Utrecht, Aleid

lieten inspireren door de instrumenten uit onze

inmenging muziek voort te brengen.

‘Dadoc’ waarbij de luisteraar zelf geluiden aan

Wolfsen, die persoonlijk de prijs komt uitreiken.

collectie. De arrangeur van Museum Speelklok,

te creëren. Van één van de belangrijkste pioniers

Klankinstallatieroute

bewerken voor de instrumenten uit onze collec-

van de elektronische muziek uit de vorige eeuw,

wo 7, za 10 en zo 11 september,

tie. Jazz-hoornist Morris Kliphuis koos iets voor

Karlheinz Stockhausen, zijn de speeldoosjes

vanaf 12:00 uur, diverse locaties

één van onze fraaiste draaiorgels waarvoor Jan

en uit kan zetten om zijn ideale geluidsomgeving

Componisten zijn altijd geïnteresseerd geweest in het uitbuiten van de specifieke, technische kwaliteiten van dit instrumentarium en haar meer recente opvolgers.

Jan Kees de Ruijter, kan welke muziek dan ook

te zien en horen die hij construeerde voor zijn reeks ‘Tierkreis’.

Kees schitterende arrangementen maakte. De Like Harry

musici die die avond speelden, waaronder Ellen

wo 7, za 10 en zo 11 september,

ten Damme, Lucky Fonz III, Wouter Hamel

Een heel andere opvatting over hoe muziek en

vanaf 11:00 uur, Museum Speelklok

en Christiaan Kuyvenhoven, vonden het fan-

Weinig draaiorgelmannen zullen ooit

geluid in een bijzondere context, in dit geval de

vertrektijden tussen 11:00 en 12:00,

tastisch. Het mooist bij een concert is dat de

gehoord hebben van de Amerikaan Conlon

openbare ruimte van Utrecht, kunnen worden

13:30 en 14:30, 16:00 en 17:00 uur (m.u.v. zondag)

muzikanten zelf geïnspireerd raken en dat dat

Nancarrow, maar hij was de eerste componist

geplaatst, biedt ‘Like Harry’. Deze muziek­

die automatisch werkende muziekinstrumenten

theatrale wandeling van Robert van Heumen

Disklavier Plus

oude instrumenten ingezet in een nieuwe

serieus nam en stukken schreef die alleen door

en Simone de Jong is een filosofische muziektrip

do 8 september, 12:30 en 17:00 uur,

context en dat leverde een heel bijzondere

deze machines uitgevoerd kunnen worden. De

waarbij de gedachten van iemand anders –

Museum Speelklok

pianola, waarvan zich in het Museum ook enkele

Harry – zich in je hoofd nestelen. ‘Like Harry’ is

fraaie exemplaren bevinden, was het belangrijk-

een individuele wandeling door de binnenstad

Rosa Ensemble – Götterfunken

heid maakt het ook heel bijzonder natuurlijk.

ste instrument waarvoor Nancarrow compo-

van Utrecht en start en eindigt in Museum Speel-

zo 11 september, 17:00 uur,

En tegelijkertijd denk je dan wel: waarom kun-

neerde. Een piano met een mechaniek erin dat,

klok. Uiteraard vindt u in Museum Speelklok alle

Museum Speelklok

nen we dit niet nog een keer doen? Zodat meer

precies als bij een draaiorgel, een boek met

informatie over de Muziekweek aan de festival-

mensen het kunnen horen! Gelukkig staan

geponste gaten ‘leest’ en zo de piano aanstuurt.

balie en in het festivalcafé is er alle gelegenheid

er voor de komende periode nog veel meer

Zo krijgt de Disklavier – het moderne, digitale

om voor het publiek componisten en musici te

spannende ‘Daring Crossovers’ op Museum

achterneefje van de pianola – zijn plek op het

ontmoeten.

Podium Speelklok geprogrammeerd.’

festival op donderdag 8 september tijdens de twee ‘Disklavier Plus’-concerten.

In de loop van de afgelopen decennia hebben componisten vanuit een fascinatie voor musicerende machines een brug geslagen tussen muziek en beeldende kunst.

De VPRO maakt hier dagelijks een festivalprogramma dat via het themakanaal Eigentijds van Radio 4, live gestreamd wordt op het internet. de Muziekweek wordt zo toegankelijk gemaakt voor een groot publiek.

De Muziekweek sluit in stijl af met de multi­

In Museum Speelklok is tijdens de Muziekweek

media-performance ‘Götterfunken’ van het

een aantal klankinstallaties te zien van toon-

Utrechtse Rosa Ensemble, gecomponeerd

aangevende Nederlandse kunstenaars. Tussen

door Wilbert Bulsink en Jeroen Kimman naar

de draaiorgels en speeldoosjes van het Museum

aan­leiding van een fietstocht van duizenden

treffen we twee interactieve installaties aan van

kilo­meters langs de grenzen van Oost-Europa.

componist Dyane Donck en kunstenaar Jake de

Pas echt afgelopen is de Muziekweek natuurlijk

Vos. Dyane Donck presenteert ook ‘Yesterday’

wanneer aan het eind van dit concert in Museum

voelbaar is. Bij onze ‘Daring Crossovers’ werden

ervaring op. Die avond was écht uniek. Je kon dat concert nergens anders zien. Die eenmalig-

nederlands — gaudeamus muziekweek 2011 — 5

foto: Pieter Kers

Aad van Nieuwkerk

foto: Pieter Kers

Nieuwe muziek – nieuwe vormen

Aad van Nieuwkerk

‘Perhaps many of the perplexing problems of the new music could be put into a new light if we were to reintroduce the ancient idea of music being a reflection of nature.’

George Crumb

‘Reintroducing an idea will take us one step away from nature, which might not be such a bad thing.’

Yannis Kyriakides

‘Nature has her own music and music has her own nature.’

Anna Korsun

‘And indeed, as Wilde reminds us, if we view nature as being a reflection of art!’

Trevor Grahl

Nieuwe presentatievormen voor de nieuwe muziek, het lijkt of iedereen het er over heeft. Initiatieven schieten als paddestoelen uit de grond: orkesten gooien het over een andere boeg, zalen heroverwegen hun decennia oude rond­beginselen, festivals presenteren als vanzelf­sprekend sym­fonisch repertoire naast hippe deejays en grunge-bands. De vraag is: waarom?

Het publiek vergrijst, terwijl je juist een jonger

en qua receptuur. Paar voorbeelden die mij zijn

op YouTube. En uiteenlopende vormen van

publiek moet zien te trekken (die trouwens

opgevallen, de laatste tijd. Geen advies, geen

klassieke muziek op pop-, familie-, cultuur- en

ook weer vergrijzen, na verloop van tijd). Dat

resultaten, niet meer dan een mening.

gezelligheidsfestivals is bijna een must. Al dan niet voorzien van deejay.

jongere publiek wil nu eenmaal Iets Anders.

Spektakel! En: de artiesten willen het. Want

Qua locatie zie je dat de concertzalen het nog nèt

die willen namelijk een video bij hun concert, of

niet afleggen tegen de oude fabrieken, winkel-

Qua receptuur tenslotte. Hoe wordt het

een lichtshow tijdens een aria, of danseressen

ketens, kerken, uiteenlopende buitenruimtes,

vanzelfsprekend dat de verhouding tussen de

ter verlevendiging van een pianosonate. Een

galerietjes, musea en noem maar op. Met kerst-

verschillende 'ingrediënten' van een 'voorstel-

kunstenaar zoekt altijd naar nieuwe expressieve

mis zag ik een getalenteerde celliste bij de Albert

ling' flexibel, veranderlijk, irrelevant is? Wanneer

mogelijkheden.

Heijn op Schiphol – Bach bij de boerenkool. Peter

wordt de vraag of iets een 'concert met video'

Adriaansz werd een paar maanden geleden

is dan wel een 'diavoorstelling met muziek'

schitterend uitgevoerd in de oude houtzagerij

niet meer is dan een vraag naar de technische

van de Pastoe Fabriek in Utrecht.

randvoorwaarden, in plaats van het opstapje

Zal allemaal wel, maar volgens mij gaat het eigenlijk maar om één ding: met alleen geluid kom je er niet, en misschien kwamen we er al nooit met alleen geluid.

Want alleen maar luisteren, dat doen wij mensen eigenlijk niet.

Het is onmogelijk om niet tegelijk ook te kijken, te voelen, te ruiken, je bewust te zijn van je omgeving, van de sociale context en van de eisen die die stelt.

naar de juiste wijze van venue-related ophokken?

Lineaire materiële opslagmedia delen hun positie

Arnoud Noordegraaf (A.M. in het Holland

meer en meer met streaming aanbod via het

Festival) maakt schitterende films, euh...

internet, met on demand aanbod op websites,

muziekstukken... euh... video’s? Ja, ja en ja.

met de snel groeiende positie van social media, en met andere nieuwe mogelijkheden die door de digitale revolutie zijn ontstaan. Radio 4 Eigentijds maakt van concerten steeds vaker niet alleen een audio-, maar ook een videoopname om online te publiceren. Audiotours door een museum zijn al lang en breed ingeburgerd; het wachten is op een audiotour door de concertzaal. Nee, dat is niet 'live', maar dat was de grammophoon ook niet, net zomin als de keukenradio, Last FM, YouTube, Soundcloud, Spotify of iTunes. Oh ja, Justin Bennett deed al iets met

Het enige waar ik nog op wacht is het verschijnen van een nieuw stuk van een inventieve componist in de vorm van een computergame. Avontuurlijke muziek wordt dan eindelijk een adventure...

audiowalks, maar is hij componist of sound De concertbezoeker die niet een avond lang de

artist? Verbluffend voorbeeld van een viral: de

ogen sluit zit niet alleen te luisteren, maar ook

YouTube-filmpjes bij de nieuwe opera van Nico

– onwillekeurig – te kijken. Naar de musici, of

Muhly, eind juni in Londen in première gegaan.

Aad van Nieuwkerk eindredacteur VPRO Radio 4

de gipsen ornamenten rondom, of de irritante hoester op rij 4. Maar toch vooral naar wat er op

Voor nieuwe sociale contexten moeten we

Tijdens het festival neemt de VPRO iedere

het podium gebeurd. We kunnen niet anders.

zoeken naar ‘un-performance’, alternatieven

dag een festivalprogramma op. De opnames

De noodzaak rekening te houden met het onver-

naast traditionele concerten. De flash mob van

komen tot stand in nauwe samenwerking

mogen van de mens om alleen te luisteren (en

het MCO op de Dam in Amsterdam, in mei, tegen

tussen de Concertzender, VPRO Radio 4 en

niet te kijken) is altijd al een uitdaging geweest.

de bezuinigingen, had ook gekund zònder die

het themakanaal Radio 4 Eigentijds. Via een

Componisten, musici, concertprogrammeurs,

desastreuze aanleiding. Tijdens November Music

live stream wordt er online uitgezonden

programmamakers bij de radio, worstelen ver-

2010 werd Satie’s Vexations als pianistenesta-

op www.radio4.nl/eigentijds en klinkt op

geefs met dezelfde vragen.

fette uitgevoerd, in de galerie aan de overkant

15 september ‘s avonds op Radio 4 een

van de straat. De Amsterdamse pianiste Lucanet

programma met de hoogtepunten uit de

Nieuwe presentatievormen kan je je voorstellen

speelt niet op een podium, maar combineert

Muziekweek.

qua locatie, qua medium, qua sociale context

haar muziek met korte, speelse filmpjes – voor

6 — gaudeamus muziekweek 2011 — nederlands

Wave Field Synthesis-systeem, The Game Of Life

foto: Kuijpers

Elektronische muziek laat zich vanaf haar origine onder­ scheiden naar de bron en de bewerkingswijze van de klank.

Tapemuziek, musique concrète, instrumenten met tape of instrumenten met elektronische geluids­bewerking. Een hele variëteit aan vormen en soorten die tezamen een alsmaar uitdijend elektronisch universum tot stand hebben gebracht.

foto: Herre Vermeer

foto: René Mesman

Van MIDI tot vierdimensionaal geluid

Muziekweek 2.0

Martijn Buser Programmeur en producent Gaudeamus Muziekweek

Met de komst van de Gaudeamus Muziekweek naar Utrecht ontstaat de mogelijkheid een nieuwe identiteit voor het festival te creëren. Maar hoe kun je de vorm van een festival aanpassen zonder de inhoud teveel geweld aan te doen.

Voor ons een uitdaging toen we op 1 januari jongstleden onszelf opnieuw probeerden uit te vinden in Utrecht. Uitgangspunt was het centrum van Utrecht als voordeel te gebruiken. Er zijn veel leuke podia, kerken en plekken in het centrum en alles is op loopafstand van

Muziekhuis Utrecht

Met computers, MIDI, en een rijk arsenaal aan

die zij speelt van Marko Ciciliani en Yannis

nieuwe manieren en technieken om geluid

Kyriakides zijn geschreven voor viool,

te manipuleren is er anno 2011 sprake van –

live-elektronica, video en licht/laser. Muziek

schijnbaar – oneindige mogelijkheden binnen

en beeld gaan hier een dialoog aan vanuit

het genre van de elektronische muziek.

verschillende talen: een zoektocht naar hoe licht en klank op elkaar inwerken en welke

Een grote uitdaging voor veel com­ po­nisten én musici is het gebruik van elektronische geluidsmanipulatie in live situaties, waarvan we in de Muziek­ week voorbeelden kunnen horen.

De Disklavier – de digitale nazaat van de pianola – speelt de hoofdrol in ‘Disklavier

krachten dat losmaakt.

Barbara Lüneburg

‘Does music write

sometimes it gets to

music?’

that place where I feel

Anna Korsun

like the piece is writing itself and I’m trying not

‘And when this

to get in the way.’

happens, one had

John Zorn

better not get in the way – it would be like

‘I can totally vouch for

stopping a runaway

this, the not getting in

locomotive. If there’s

the way is the difficult

an accident, clean up

part…’

later, and go on.’

Yannis Kyriakides

Trevor Grahl

avond. Geen concerten op één plek met één programma rondom één ensemble meer, maar een avond vol verscheidenheid: in uitvoerders, componisten en locaties. Zo willen we van de meeste concerten spannende en uitdagende verrast. Daarnaast kleden we de locaties aan

Zoals uit dit concert van Barbara Lüneburg al blijkt, zijn componisten van elektronische muziek niet alleen op zoek naar nieuwe klanken, maar ook naar het realiseren van nieuwe luisterervaringen.

voor de Muziekweek. Je moet echt het gevoel hebben bij een concert van de Muziekweek te zijn. We plaatsen opvallende klankinstallaties bij de locaties die voor, tussen en na de concerten een extra toevoeging zijn om een avond compleet te maken.

Een andere uitdaging vormt het meer zichtbaar

dit instrument in combinatie met live-elek-

In de burelen van de Gaudeamus Muziekweek,

maken van de componist. De componist is

tronica en andere instrumenten. Stichting

het Muziekhuis Utrecht, vindt u een opstel-

uiteindelijk de hoofdverantwoordelijke voor

Conlon stimuleert componisten tot het schrij-

ling van het baanbrekende geluidssysteem

datgene dat we horen, maar gaat meestal

ven voor Disklavier en deze dag horen we

Wave Field Synthesis. De ontwikkeling van dit

anoniem op in het publiek. Tijdens de concer-

opdrachtwerk van Wouter Snoei, Chad Lang-

geavanceerde speakersysteem vloeit voort

ten willen we de componisten dichter bij het

ford, Gert-Jan Prins en Hugo Morales. Dit laat-

uit de behoefte aan uitbreiding van de moge-

publiek brengen en ze ‘het woord geven’. Het

ste werk wordt uitgevoerd door de Engelse

lijkheden van de ruimtelijke weergave van

publiek informeren waar de componist zijn of

pianiste Sarah Nicolls. In het tweede deel van

(elektronische) muziek. De 192 speakers van

haar inspiratie vandaan haalt. Over de manier

het concert horen en zien we de veelzijdige

dit systeem zorgen ervoor dat de beweging

waarop wil ik nog niets kwijt, maar op de site

zangeres en performer Stephanie Pan in een

van geluid niet alleen wordt gesuggereerd

van de Muziekweek kun je alvast op een leuke

nieuw werk van Danny de Graan. Voorts

maar beoogt een reële reconstructie van het

en laagdrempelige manier kennis maken met

nieuw werk van Daniel Schorno, Robert van

natuurlijk gedrag van geluid. In het lunch-

flink wat persoonlijke filmpjes van de geselec-

Heumen en de winnaar van de International

concert op vrijdag 9 september klinken in het

teerde componisten.

Conlon Music Prize for Disklavier Plus 2011.

Muziekhuis Utrecht stukken van de jonge

Barbara Lüneburg, expert in het combineren

weergegeven door dit geluidssysteem.

componisten Ji Youn Kang en Yota Morimoto,

‘When I’m writing,

over kortere programmaonderdelen op één

programma’s maken die het publiek continue

Plus’; een concert in twee delen rondom Sarah Nicolls

elkaar. Dit heeft mij uitgedaagd na te denken

van haar viool met live-elektronica, speelt in de inspirerende architectuur van het Van Schijndelhuis nieuwe stukken van Arturo Fuentes, Lou Mallozzi, Henry Vega en John Croft. Ook speelt ze ‘Chameleon Chant’

Barbara Lüneburg

Wave Field Synthesis

van Malle Maltis, een stuk dat als winnaar

wo 7 september,

vr 9 september, 12:30 uur

uit de bus kwam bij de 3e editie van de ECPNM

12:30 en 22:45 uur

Muziekhuis Utrecht

European Competition for Live-Electronic

Van Schijndelhuis

Music Projects.

Disklavier Plus

Met haar andere optreden in de Muziekweek

do 8 september,

begeeft Barbara Lüneburg zich nadrukkelijk

12:30 en 17:00 uur

in een multimediale omgeving. De stukken

Museum Speelklok

Wij hopen dat het ons gelukt is ons opnieuw uit te vinden en dat u als festivalbezoeker veel plezier mag beleven aan deze eerste vernieuwde editie in Utrecht.

nederlands — gaudeamus muziekweek 2011 — 7

De Gaudeamus Muziekweek als platform voor internationale talentontwikkeling Dmitri Kourliandski, after winning the Gaudeamus Prize 2003*

‘And then?... Then one more journey. Other days, other lands, different people… and so forever.

I’m ready to leave for other distances again because you made me stronger.

Thank you for all.’

De Gaudeamus Muziekweek biedt niet alleen het publiek een mooi inzicht in de diversiteit van het werk van jonge componisten die vanuit de hele wereld het festival bezoeken. Juist voor die com­ ponisten is het dé plek om elkaar te ontmoeten en te praten over hoe verschillend hun achtergronden en inspiratiebronnen kunnen zijn, hoe verschillend de opleidingen, het lokale muziekleven of het zicht op de wereld vanuit hun werkplek, hoe uiteenlopend de ambities en toekomstplannen. Van hun eigen uitvoeringen en het werken met musici en ensembles tijdens het festival, maar evengoed van de uitvoeringen van hun collega’s leren de componisten hoe zij in hun volgende composities weer een stap vooruit kunnen zetten. Maar die stap moet hen dan wel geboden worden.

De Gaudeamus Muziekweek vindt voor het eerst plaats in Utrecht. Hoe muziekminded is Utrecht? We vroegen drie directeuren van Utrechtse kunstinstellingen naar hun meest indrukwekkende muzikale ervaring. Vera Carasso van Museum Speelklok, Nanette Ris van Muziekcentrum Vredenburg en Lucia Claus van de Stadsschouwburg Utrecht. foto: Jesse Nortier

‘From that moment on it really took off; commissions poured in from all over Europe.’

Utrecht en muziek

Lucia Claus

Valerio Murat, winnaar Gaudeamus Prijs 2002.

Stadsschouwburg Utrecht ‘Deze vraag roept bij mij de vergelijking op met de vraag naar het meest geliefde kind. Ik heb

De Gaudeamus Prijs is niet een prijs die een bepaald traject afrondt, maar een prijs die – door de eraan gekoppelde compositie-opdracht – een directe hulp is in de ontwikkeling en de carrière van de jonge componist. Met deze prijs komen componisten écht een stap verder (zie de citaten boven).

En die ontwikkeling kan alleen nog maar mooiere vruchten afwerpen als die opdracht een breder perspectief heeft: daarom werkt de Gaudeamus Muziekweek vooral samen met Europese en wereldwijde organisaties en netwerken waar men ook actief is op het gebied van talentontwikkeling voor componisten. Daar kunnen de door Gaudeamus geselecteerde talenten nog meer ervaring opdoen en doorgroeien en omgekeerd ontvangt de Gaudeamus Muziekweek graag de bijzondere talenten die door de collega-organisaties naar voren geschoven worden.

Om de ontwikkeling van jong compositietalent een nieuwe impuls te geven, is onlangs met organisaties als IRCAM / Parijs, Internationales Musikinstitut Darmstadt, Impuls / Graz, Voix Nouvelles / Royaumont, het netwerk ‘Ulysses’ opgericht. Hier wordt bijzonder talent, zoals de winnaar van de Gaudeamus Prijs, de mogelijkheid geboden aan uiteenlopende workshops deel te nemen en in verschillende omgevingen met musici of andere kunstdisciplines te werken.

Compositieopdrachten worden door de organisaties gedeeld en het werk dat daaruit resulteert zal dus vaker te horen zijn op de diverse nieuwe muziekfestivals. De artistiek leiders van die organisaties ontmoeten elkaar in Utrecht om concrete afspraken voor de toekomst te maken, maar ook om de unieke projecten in de Muziekweek live te beleven. De ontwikkeling van Wave Field Synthesis of het Disklavierproject zijn voor deze organisaties weer interessant. Zo is de Gaudeamus Muziekweek het startpunt voor allerlei inter­nationale co-producties, uitwisselingen en samen­ werkingsvormen.

Enkele jaren geleden ontstond tijdens de Gaudeamus Muziekweek het idee voor een ‘Orkest van de 21e Eeuw’, een nieuw concept dat symfonische dimensie en nieuwe technologieën, stem en elektronische muziekinstrumenten, de slagkracht van een orkest en de plooibaarheid van een ensemble samenbrengt. Dit bijzondere orkest, inmiddels gedoopt tot ECO, het European Contemporary Orchestra, wordt geformeerd uit orkest de ereprijs (NL), Musiques Nouvelles (Mons, BE) en Ensemble Télémaque (Marseille, FR) en komt tot stand met medewerking van de Gaudeamus Muziekweek. In 2013 trekt het orkest door Europa met nieuwe werken die componisten in nauwe samenwerking met elkaar gaan schrijven. Tijdens de Gaudeamus Muziekweek zullen enkele van de musici van de aan het orkest deelnemende ensembles samenwerken in drie kleine ensembles in drie korte concerten op zaterdag 10 september. Daarvoor hebben Nederlandse componisten als Ezequiel Menalled en Christiaan Richter nieuw werk gemaakt. Later dit jaar kan ook het publiek in Frankrijk en België van deze nieuwe werken genieten.

Gaudeamus is al sinds de oprichting het kloppende hart van de ECPNM – European Conference of Promoters of New Music, een netwerk van zo’n 70 festivals en organisaties.

Elk jaar wordt hier de European Competition for Live Electronic Music Projects georganiseerd, waarvan de finalisten langs de festivals touren. In de inspirerende architectuur van het Van Schijndelhuis voert Barbara Lüneburg de winnende werken van deze competitie uit voor viool / elektrische viool, live-elektronica en video.

Gaudeamus laat kortom geen gelegenheid voorbij gaan om jonge componisten ruimte te geven zichzelf, en daarmee de muziek van nu, te blijven ontwikkelen en spannend voor het publiek te houden.

mijn twee kinderen onbeschrijfelijk en even veel lief, en hoop nooit te hoeven kiezen. Ik heb veel herinneringen aan waardevolle momenten waarin muziek de boventoon voerde. Met het gevaar dat morgen bij het ontwaken een andere herinnering me toch dierbaarder lijkt, spreek ik me uit over ‘Diep in het bos’, een voorstelling in de regie van Eric de Volder met muziek van Dirk van der Harst. Uit de slordige berg cd’s vis ik tot mijn eigen verbazing een live registratie van de liederen uit deze voorstelling, opgenomen in 1999. Ik zet hem op en denk: dit zal niemand overtuigen. Wat ontbreekt is de context van het stuk. Zelden was ratio (de reflectie op de gruwelijke daden van Dutroux) zo verknoopt met emoties door wonderlijk weerbarstige muziek. Weerbarstig klinkt de muziek nog steeds. Onmetelijk schoon was het toen: zeven vrouwen, zeven stemmen, een kaal speelvlak, geen grenzen aan de vermetele verbeelding.’

‘The present-day

‘The present-day

composer refuses to die.’

composer refuses to

Edgar Varèse

have children, if only he is not head of an

‘A new composer is

insurance company :)…’

born every minute…’

Anna Korsun

Yannis Kyriakides

‘Unless the present-day Dutch government kills him or her.’

Trevor Grahl

ECO Small Forms za 10 september, 12:30 uur diverse locaties, i.s.m.

www.ecpnm.com www.ecosound.eu www.ulysses-network.eu

Open Monumentendag

*gepubliceerd in ‘La musique objective’, ed.2E2M, blz.11

Van Schijndelhuis

Barbara Lüneburg wo 7 september, 12:30 uur

8 — gaudeamus muziekweek 2011 — nederlands

Voorbij de noten Een gesprek met Michel van der Aa en Rozalie Hirs foto: Ben van Duin

Een gesprek met Michel van der Aa en Rozalie Hirs, de voorzitter van de jury van de Gaudeamus Prijs van dit jaar, over het belang van deze prijs voor componisten.

‘When we separate music from life we get art.’

John Cage

‘Death is the only thing

Michel van der Aa nam in 1999 vroeg in zijn carrière deel aan de Gaudeamus competitie met een conceptueel stuk ‘Between’ voor vier slagwerkers en elektronica. 'Ik was enorm blij dat mijn stuk mee mocht doen, dat het gespeeld werd in het festival, met zo’n hoog niveau van uitvoerders. Tot dat moment was mijn concertmuziek wel in Nederland te horen, maar werd daarbuiten vooral mijn muziek voor dansvoorstellingen uitgevoerd. Vanaf het winnen van de Gaudeamus Prijs is mijn carrière echt gaan lopen.'

that can separate life from music.’

Yannis Kyriakides

‘If we add art to life, life becomes better, living becomes more cheerful!’

Anna Korsun

‘But in order for this miraculous transformation to occur, we must first learn to listen.’

Trevor Grahl

Michel van der Aa

'De Gaudeamus Prijs is een belangrijk podium

Het winnen van de competitie betekende veel

voor de jongste generatie binnen- en buiten-

voor Michel: 'De prijs was een stevige duw in

landse componisten en ik vond het geweldig dat

mijn rug. Heel concreet: via Gaudeamus kwam

mijn stuk daar gespeeld werd. Ik heb er destijds

directeur Armin Köhler van de Donaueschinger

geen seconde bij stilgestaan dat ik de wedstrijd

Musiktage mij op het spoor. En bij het concert in

zou kunnen winnen. Er waren dat jaar zoveel

zijn festival dat daaruit voortvloeide, zat iemand

goeie stukken. Ik zat gewoon met een t-shirt

van uitgeverij Boosey & Hawkes in de zaal.'

in de zaal en was totaal verrast. Het wedstrijd­

Rozalie: 'Er kan altijd zo iemand in de zaal zitten

element heb ik in het geheel niet gevoeld.’

die geraakt wordt door een stuk en daar heel

Rozalie Hirs: ‘Dat wedstrijdelement is ook niet

graag iets mee wil, of het nou de winnaar is of

het belangrijkste aspect van de prijs. Eigenlijk

niet. Maar ik denk wel dat het voor alle win-

gaat de Muziekweek om iets anders: om je te

naars een heel belangrijke stap in hun carrière is

laten inspireren, om vakgenoten te ontmoeten

geweest.'

ontdekking inspireert.'

foto: Co Broerse

we werden er heel enthousiast en blij van. Zo’n

foto: Richard Ayres

Hoe heb je het meedoen en het winnen van de Gaudeamus Prijs ervaren?

de jury aan het werk

Rozalie Hirs

en hun werk te horen. Het internationale karakWerken van Michel van der Aa en Rozalie Hirs

componist te worden, maar wel om mezelf steeds

In het licht van de huidige ontwikkelingen moeten we vrezen voor het einde van autonoom gecomponeerde muziek?

opnieuw uit te vinden. Om verder te komen. Maar

Rozalie: 'Nee. Uniek aan muziek is dat het iets

The Night of the Unexpected

dit was een belangrijke pluim op mijn hoed. Sinds-

ontastbaars heeft wat je kan raken. En dat geldt

do 8 september, 20:30 uur

Welke criteria spelen een rol bij de juryselectie?

dien is mijn componeren geëvolueerd hoewel ik

zowel voor autonome muziek als voor bijvoor-

Tivoli Oudegracht

nog steeds begrijp waarom ik ‘Between’ indertijd

beeld filmmuziek. Ik geloof overigens erg in de

Rozalie: 'Ik denk dat alle stukken die we hebben

maakte.' Rozalie: 'Het belangrijkste voor een com-

vervaging van genres, muziekstijlen, en in het

gekozen, unaniem, dat was een voorwaarde,

ponist is dat hij of zij dóórgaat. Dat hij of zij zich

integreren van verschillende media, waaronder

écht goed zijn. Dat waren misschien maar

blijft ontwikkelen ongeacht een prijs.'

muziek, binnen één werk. Ik denk dat com­

ter van deze prijs is heel opmerkelijk, hier ont-

Volgens Michel heeft het winnen van de prijs des-

staan vriendschappen die je de rest van je leven

tijds niet zijn componeren zelf beïnvloed: 'Nee. Ik

bij je zult dragen. Als internationale ontmoe-

had altijd al een hoge ambitie. Niet om een bekend

tingsplek voor componisten is de waarde van de Gaudeamus Muziekweek niet te onderschatten.'

ponisten en luisteraars zich steeds vrijer tussen

twintig van de vierhonderd ingezonden stukken.

verschillende genres en media gaan bewegen.

maar door 2 van de 3 juryleden goed werden

Denk je dat je zonder het winnen van de Gaudeamus Prijs zou zijn waar je nu bent?

bevonden, de meest interessante gesprekken

Michel: 'Dat kan ik onmogelijk beantwoorden.

belangrijk dat componisten, als ze daar ten­

op. Dán praat je over muziek: over vakmanschap,

Gespeeld worden op de Donaueschinger

minste een natuurlijke hang toe hebben, zich ver-

over wat je zelf belangrijk vindt. In het algemeen

Musiktage was cruciaal. Misschien had het anders

breden. Componisten werken steeds vaker met

is het belangrijk dat de stukken helder genoteerd

langer geduurd, misschien ook niet. Ik ben nu in

beeld, er wordt meer nagedacht over podium­

zijn en iets eigens hebben. Je zoekt iets wat iets

de luxe positie dat Boosey & Hawkes voor mij aan

presentatie. Mensen gaan voorbij de noten. De

zegt over de maker, of over de wereld.

de slag gaat, terwijl juist dát – kansen krijgen –

rol van autonomie in muziek is zeker aan het ver-

Hoe ver kan en durft iemand te gaan in de verta-

in deze tijd heel moeilijk is geworden voor com­

anderen, maar ik geloof niet dat de combi­natie

ling van zijn artistieke idee? Als een stuk er echt

ponisten.'

van muziek en multimedia HET antwoord is.'

Hieruit hebben we toen weer onze favorieten gekozen. Overigens leverden de stukken die

uitspringt, gaf ons dat een soort geluksgevoel,

Michel: 'Er blijven componisten – inclusief ikzelf – die concertmuziek schrijven. Maar het is wel

worden uitgevoerd tijdens The Night of the Unexpected.

nederlands — gaudeamus muziekweek 2011 — 9 foto: Paul & Menno de Nooijer

De nacht van het onverwachte

foto: Pieter Kers

Knalpot, 2010 foto: Maarten Mooijman

Erik Bosgraaf

tijden is. Alle barrières die je daarbinnen

contrast was nauwelijks denkbaar, maar de

opwerpt, zijn arbitrair. Ik wilde vanuit deze

concentratie van het publiek was voor beide

gedachte een statement maken: hedendaagse

acts optimaal.

muziek bestaat uit een enorm palet aan kleuren

hele muzikale veld in kaart brengen, zonder de

Wat kun je vertellen over het programma van deze Night of the Unexpected?

denkbeeldige hokjes waarin sommige mensen

'Het programma is nog niet rond, maar enkele

denken. Dát is wat ik wilde! Daarmee neem ik

dingen kan ik wel verklappen. Pianiste Sarah

afstand van de focus op de Westerse, academi-

Nicolls speelt ‘Transit’ van Michel van der Aa

sche, cultuur van gecomponeerde muziek.'

en ook blokfluitist Erik Bosgraaf waagt zich

en stijlen die zich zonder begrenzingen ontwikkelen, elkaar kruisen en bevruchten. Het

Lean Left

The Night of the Unexpected is de titel van een bijzonder programmaonderdeel van de Gaudeamus Muziekweek.

Binnen het bestek van een avond wordt het publiek meegenomen op een on­onderbroken reis langs muzikale grenzen, subsonische afgronden en eindeloze klanklandschappen. Alle optredenden spelen slechts kort en worden zonder onderbreking gevolgd door weer een andere horizon in het grenzeloze muzikale spectrum van The Night of the Unexpected. Ik ontmoet Roland Spekle, de programmeur van deze avond op Utrechts Centraal Station terwijl hij op doorreis is. Zijn enthousiasme voor muziek en voor zijn geesteskind vertaalt zich in een even aanstekelijke als informatieve spraakwaterval die zich goed laat vergelijken met de dynamiek van The Night of the Unexpected. Dat de formule van The Night of the Unexpected aanslaat, bewijst de interesse uit het buitenland: op dit moment zijn er contacten met Hannover, Berlijn, Moskou, Londen en Istanbul om The Night of the Unexpected ook daar te organiseren. Voor Roland Spekle een geweldige kans om zijn doel – uitwisseling en dialoog binnen het hele veld van de hedendaagse muziek – te bereiken.

Jij organiseert nu al een aantal jaren The Night of the Unexpected.

Wanneer startte dit initiatief?

aan zijn werk naast dat van de 17e eeuwse

'The Night of the Unexpected bestond al voordat

gemaakt om de avond te laten afwijken van een

Je zou kunnen zeggen dat de Night een grenzeloos perspectief biedt op de hedendaagse muziek.

Gecomponeerd, geïmproviseerd, pop, etnische muziek, dj’s of black metal. Alles kunnen we tegen­ komen op de Night. Wat probeert de Night met deze diversiteit te bereiken?

reguliere concertvorm, waarbij dit het resultaat

'Er zijn twee regels in het programmaconcept:

is geworden.'

geen enkele artiest speelt langer dan een kwar-

ik er bij kwam in 2003. The Night is ooit ontstaan bij Gaudeamus, waar men destijds graag een avond wilde organiseren waar de rafelranden van de hedendaagse muziek een plek moesten krijgen. Elektronica, geluidskunst maar ook aan popmuziek verwante stijlen werden op die manier de Gaudeamus Muziekweek binnen­gehaald. Vanaf het begin heb ik me sterk

Utrechter Jacob van Eyck. Slagwerk Den Haag speelt rondom het publiek en van de Utrechtse com­ponist Jorrit Tamminga horen en zien we een werk uit ‘Jane’, een even absurdistische als geslaagde combinatie van film en live muziek.

Uit een heel andere hoek, ‘Hi energy improvisatie’, komt Lean Left met de twee gitaristen van de Ex, saxofonist Ken Vandermark en drummer Paal Nilssen-Love.'

publiek blijft zo geboeid, de voortgang van het

Hoe zie jij de verhouding tussen het programma van de Night en dat van de rest van het programma van de Gaudeamus Muziekweek?

programma dwingt aandacht af. De tweede

Die relatie is heel duidelijk. Ensembles uit de

regel luidt: geen enkele artiest staat op het

hedendaagse gecomponeerde muziek of stukken

podium. De traditionele, uit de 19e eeuw afkom-

die door de jury van Gaudeamus Muziekprijs zijn

'Een concept als dit biedt de mogelijkheid om

stige, scheiding tussen musici en publiek slech-

genomineerd, passen in het concept. Tegelijker-

veel verschillende groepen en artiesten bij elkaar

ten. Die ingesleten gewoonte biedt het publiek

tijd brengen we ook in dat werk andere accenten

te brengen in een compact programma. Het

een comfort zone die ik uit wil dagen. Tijdens

aan om de ontwikkelingen van de nieuwe muziek

idee voor het concept kreeg ik door het lezen van

The Night of the Unexpected kun je niet zitten

in de volle breedte te kunnen zien.

David Toops boek ‘An Ocean of Sound’.

en wegdommelen in een stoel. Je moet erbij blij-

David Toop beschrijft de schok die Claude

ven. Ik wilde het programma zo inrichten dat

Debussy onderging toen hij in 1889 de Wereld-

ook de popliefhebber naar bijvoorbeeld ‘Lux

tentoonstelling in Parijs bezocht en daar voor

Aeterna’ van Ligeti wíl luisteren en het daardoor

The Night of the Unexpected

het eerst de klanken van de Javaanse Gamelan

zou kunnen waarderen.’

do 8 september, 20:30 uur

hoorde. Debussy was verbijsterd door de funda-

Dat deze dynamiek werkt, mocht ondergete-

Tivoli Oudegracht

menteel andere muziek die hij daar hoorde en

kende vorig jaar zelf ervaren tijdens The Night

was vanaf dat moment op zoek naar een muziek

of the Unexpected in Paradiso. Na enige tijd

die vrij was van conventies en zich onttrok aan

gefascineerd geluisterd te hebben naar nieuw

de academische wetmatigheden op het gebied

gecomponeerde muziek voor gamelan, werd de

van harmonie, melodie en ritme. Het deed mij

verstilde atmosfeer volledig aan gort gespeeld

beseffen dat muziek van alle windstreken en

door de Noorse metalband Killl. Een groter

tier. Daardoor is de breedte te zien, de diversiteit

Hoe ontstond bij jou het idee om een concertavond te organiseren die zoveel verschillende musici en stijlen in één programma combineert?

en de dynamiek van het hele programma. Het

www.thenightoftheunexpected.nl

10 — gaudeamus muziekweek 2011 — nederlands

Tussen beeld en geluid Rob van Rijswijk / Jeroen Strijbos, Whispers

Hans van Koolwijk, Kniktiks

De Gaudeamus Muziekweek presenteert naast het concert­ programma ook nieuwe muziek die is vervat in beeldende installaties. Op verschillende plekken in de stad zijn fraai vorm­gegeven klankinstallaties te zien, te ondergaan of zelf te bedienen.

Klankinstallatieroute Museum Speelklok Dyane Donck / Jake de Vos, N2O; Multiversum I + II Dyane Donck / Evelien van den Broek, Yesterday; Circular Music Karlheinz Stockhausen, Speeldoosjes uit Tierkreis Rob van Rijswijk / Jeroen Strijbos, Dadoc Joost van Balkom, Humming Birds Theater Kikker Arno Fabre, Dropper 01 De Neude Hans van Koolwijk, Kniktiks Muziekhuis Utrecht The Game of Life, Wave Field Synthesis

Klankinstallatieroute wo 7, za 10 en zo 11 september, vanaf 12:00 uur diverse locaties Like Harry wo 7, za 10 en zo 11 september, vanaf 11:00 uur Museum Speelklok vertrektijden tussen 11:00 en 12:00, 13:30 en 14:30, 16:00 en 17:00 uur (m.u.v. zondag) Wave Field Synthesis vr 9 september, 12:30 uur (lunchconcert) Muziekhuis Utrecht

Arno Fabre, Dropper 01

De ontwikkeling van klankinstallaties tot een volwaardige kunstdiscipline is ontstaan vanuit twee verschillende invalshoeken. Allereerst is er de behoefte van componisten om ‘machines’ te ontwikkelen die een zekere muzikale interactie met de omgeving of met de toeschouwer aangaan. De tendens dat beeldend kunstenaars ook klank of muziek willen incorporeren in hun kunstvorm was een andere ontwikkeling die bij heeft gedragen aan deze nieuwe kunstvorm. Een grote pionier op dit vlak was de Koreaan Nam June Paik, die op de grens van beide disciplines opereerde en in de jaren ’50 en ’60 veel opschudding veroorzaakte met zijn door de Fluxusbeweging geïnspireerde klankinstallaties en performances.

Inmiddels is deze kunstvorm uitgegroeid tot een florerende zelfstandige kunstvorm waarin Nederlandse kunstenaars als Edwin van der Heide en het duo Rob van Rijswijk en Jeroen Strijbos internationaal flink aan de weg timmeren.

In Museum Speelklok treft u enkele installaties aan van onder meer Rob van Rijswijk/Jeroen Strijbos, van Dyane Donck/ Jake de Vos en van Dyane Donck/Evelien van den Broek.

Vanuit het festivalhart vertrekt ook de ‘roadtrip’ ‘Like Harry’ die u, gewapend met een koptelefoon, op een bijzondere manier de binnenstad van Utrecht laat ervaren. (Voor meer info zie artikel festivalhart).

In Vredenburg Leeuwenbergh ziet en hoort u een nieuw werk van de in Slovenië geboren Tao G. Vrhovec Sambolec dat hij speciaal voor deze plek maakt. De installaties van Sambolec zijn vaak een uitvergroting van een specifiek natuurlijk verschijnsel of gaan een dialoog aan met de om­geving van het werk. Van Rob van Rijswijk en Jeroen Strijbos is op dezelfde plek – in de ruimte naast de concert­zaal – de keramische geluidssculptuur ‘Whispers’ te zien en horen, waarbij tekstfragmenten en spraak de basis vormen voor een fascinerende auditieve zoektocht.

De prachtige installatie ‘Dropper 01’ van de Franse kunstenaar Arno Fabre staat opgesteld in de kleine zaal van Theater Kikker. Hij liet zich inspireren door het lekken van water door een dak: 8 slagwerkinstrumenten staan opgesteld in een cirkel onder een netwerk van kabels en leidingen. Een com­ puterprogramma controleert de waterdruppels die uit de leidingen en op de instrumenten vallen. Vier surround

speakers versterken de geluiden die samen een compositie tot stand brengen die in de verte iets weg heeft van een Indonesische gamelan.

Beiaardier Joost van Balkom presenteert zijn ‘Humming Birds’: kleine op vogeltjes lijkende mechaniekjes die worden aan­ gestuurd door een computer en razendsnel maar héél zacht op de klokken van een (rijdend) carillon tikken. Het resultaat is dat het bekende geluid van klokken die worden aangeslagen, verandert in het geluid van aangestreken klokken, wat een totaal andere geluidservaring oplevert. De stukken die Van Balkom speciaal voor dit nieuwe instrumentarium componeert, maken dankbaar gebruik van de enorme uitbreiding van de speelmogelijkheden van de traditionele beiaard.

Op De Neude vinden we de ‘Kniktiks’ van Hans van Koolwijk.

Net als het werk van Arno Fabre, gaat ‘Kniktiks’ een dialoog aan met een natuurlijk verschijnsel. ‘Kniktiks’ zijn gemanipuleerde vlaggenmasten die zijn opgesteld in een cirkel en bewegen op de wind. Aan de vlaggenmasten zijn buisklokken bevestigd die tot klinken komen door de beweging van de vlaggen. Staand in het midden van de cirkel hoort de toeschouwer de door de wind aangestuurde muziek van de klokken.

Een andere installatie, of eigenlijk geluidssysteem, moet in dit verband worden genoemd. In het kantoor van de Gaudeamus Muziekweek, het Muziekhuis Utrecht, vindt u een opstelling van het revolutionaire geluidssysteem Wave Field Synthesis, een uniek geluidssysteem met 192 speakers, dat het mogelijk maakt om het natuurlijk gedrag van geluid te reconstrueren.

‘Everyone is born

‘Good! Fewer composers

with genius, but most

– less competition!’

people only keep it

Anna Korsun

a few minutes.’

Edgar Varèse

‘...and to reclaim it, we must learn to listen,

‘Genius is a stupid

and to unlearn.’

concept.’

Trevor Grahl

Yannis Kyriakides

nederlands — gaudeamus muziekweek 2011 — 11

Fietsen voor inspiratie

waar komt muzikale inspiratie vandaan? wat beweegt een componist om op een zeker moment achter een piano, een computer of een leeg vel papier te zitten en te beginnen? drie componisten over inspiratie en (autonoom) muzikaal denken.

Wilbert Bulsink fietste naar Istanbul via

geformuleerd. De foto’s van Burtynsky zijn even

beweren. Als ‘muzikale autonomie’ het idee is dat

Scandinavië. In 5 maanden reed hij door 15 landen

fascinerend als schokkend. Prachtige foto’s die

muziek per definitie alleen zichzelf representeert

en legde in totaal 9000 km af. 'Ik had het plan

je confronteren met de gevolgen van de manier

dan ben ik het daar hartgrondig mee oneens.

om korte opnames te maken onderweg, nog

waarop de mensheid met de aarde omgaat.'

Een en hetzelfde stuk kan voor een tastbaar

Utrecht en muziek De Gaudeamus Muziekweek vindt voor het eerst plaats in Utrecht. Hoe muziekminded is Utrecht? We vroegen drie directeuren van Utrechtse kunstinstellingen naar hun meest indrukwekkende muzikale ervaring. Vera Carasso van Museum Speelklok, Nanette Ris van Muziekcentrum Vredenburg en Lucia Claus van de Stadsschouwburg Utrecht.

concept staan dat door een klein groepje mensen

niet direct om een stuk te maken. Het leek mij conceptueel interessant om elke dag 15 secon-

Wanneer je muziek componeert vanuit zo’n

– of zelfs een individu – wordt opgepikt en aan-

den op te nemen en al die samples achter elkaar

concrete inspiratie, is er dan nog sprake van

vaard. Voor ieder van ons geldt dat we muziek

te zetten als impressie van de reis. Inmiddels is

autonoom muzikaal denken?

bij beluistering een plek geven binnen een reeks

dit geëvolueerd tot een heel ander plan waar ik

'Muziek is een taal en ik heb mijn eigen taal ont-

van eerdere ervaringen. Ik zie niet hoe je dit kunt

op dit moment – juni 2011 – nog een vorm voor

wikkeld. Ik denk in die taal en die heeft een eigen

vermijden – en eigenlijk is dat nooit mogelijk

zoek. Ik heb wel een gevoel over wat het moet

logica die voor mij zelf volkomen helder is. De

geweest sinds er zoiets als een muzikale traditie

worden: dagboekfragmenten, beelden, verhalen

muziek ontstaat uit verbeelding die in dit geval

bestaat. Bovendien hechten mensen vaak juist

en muziek spelen daarin een rol. Ik wil een reis­

wordt geprikkeld door de gekozen foto’s. Een

belang aan muziek omdat genres en invloeden

verhaal maken in muziek.'

klankverbeelding dus. Ik wilde geen muzikaal

op elkaar inspelen. Deze interactie geeft op

décor bij de foto’s of een slideshow als achter-

verschillende niveaus informatie prijs over de

Vind je met zo’n persoonlijke aanleiding nog

grond bij mijn stuk. Beeld en geluid moesten op

achtergrond en culturele dialoog die inherent

wel ruimte voor autonoom muzikaal denken?

hetzelfde niveau staan. De kracht van heden-

is aan het werk.'

'Ik probeer de betekenis van het materiaal dat

daagse muziek is dat het de mogelijkheid in zich

ik onderweg heb opgenomen, los te zien van de

draagt om iets te zeggen met de klanken van nu. foto: Arthur Kaye

foto: Geert Glas

Nanette Ris

Muziekcentrum Vredenburg ‘Ik zou wel 100 muzikale ervaringen kunnen noemen. Maar wat me altijd is bijgebleven, is het eerste concert van Hoketus. Ik was begin 20 en het was rond 1976 – 1977. Hoketus, het ensemble van Louis Andriessen, speelde in het Gemeentemuseum in Den Haag met onder meer Paul Koek en Huib Emmer. Het was mijn eerste confrontatie met minimal music. Muziek tot op de hoofdlijnen teruggebracht. Het ensemble had een dubbele bezetting, opgesteld aan weerszijden van de zaal wat een soort wedstrijd suggereerde.

Het was zo spannend omdat die dubbele bezetting een echo-effect gaf waarin kleine ritmische verschuivingen een enorme lading krijgen.

Dan ga je heel erg op de details letten en kom je

Wilbert Bulsink & Geert Glas, Götterfunken

Ted Hearne schrijft nieuw werk voor Ensemble Klang en klinkt tijdens ECO Small Forms

bron. Ik koppel de opnames los van de oorsprong

Die klanken horen bij deze tijd en spreken dus

en tracht ze als autonoom geluid te benaderen.

ook aan bij de mensen die nu leven.'

Verder probeer ik vanuit vorm en structuur te denken, waarmee je de inhoud en ook de

De Amerikaanse componist Ted Hearne won

inspiratie op de achtergrond laat. Dus dan kan

de Gaudeamus Prijs in 2009 met een selectie

de inhoud wellicht niet zo autonoom zijn, maar

uit zijn ‘Katrina ballads’, geïnspireerd op de ver-

de wijze waarop het stuk tot stand komt is dat

schrikkingen die de orkaan Katrina aanrichtte

dan weer wel. Ik hoef ook niet zozeer te weten

in New Orleans in 2005.

waar mijn inspiratie vandaan komt. Uiteindelijk

Ik houd ervan om de weerstanden van musici bloot te leggen en ze aan te sporen deze te overwinnen.

heeft mijn componeren toch meer te maken met

Wat inspireert hem? 'De persoonlijke invloeden

abstracte begrippen dan met concrete muzikale

van afzonderlijke uitvoerende kunstenaars

inhoud. Voor mij vormen autonoom muzikaal

vormen een grote bron van inspiratie. Wat is de

denken en programmatische muziek een tegen-

‘comfort zone’ van de musicus? Welke gebaren

stelling, maar ik vind het beide valide manieren

komen steeds terug? Wat voor soort ideeën gaat

om muziek te benaderen, en ik aarzel dan ook

hij of zij normaal gesproken uit de weg tijdens

niet ze allebei dooreen te gebruiken. Een stuk

het musiceren? Ik houd ervan om de weerstan-

Hexnut

moet los gezien kunnen worden van de aanlei-

den van musici bloot te leggen en ze aan te

wo 7 september, 21:00 uur

ding of de inspiratiebron. Het publiek hoeft daar

sporen deze te overwinnen. Zulke uitdagingen

Vredenburg Leeuwenbergh

geen boodschap aan te hebben.'

inspireren ook – alsof er nieuw ‘materiaal’ wordt gecreëerd dat deeltjes bevat die de musici

ECO Small Forms

Ned McGowan presenteert met zijn band Hex-

herkennen als hun eigen muzikale DNA maar

za 10 september, 12:30 uur

nut een reeks stukken die zijn geënt op foto’s van

dan in combinatie met vreemde stoffen. Hoe ver

diverse locaties i.s.m.

Edward Burtynsky. Het idee is van McGowan en

ik gaan kan voordat de druk zo groot wordt dat

Open Monumentendag

daarnaast componeerde hij de muziek voor één

de muzikant zich tegen mij keert, of tegen het

van deze stukken. 'Ik wilde een cyclus maken

project? Er zijn gevallen geweest waarin deze

Ensemble Klang

over de verandering van de aarde door ingrijpen

filosofie niet werkte. Toch hebben de resultaten

zo 11 september, 12:30 uur

van de mens aan de hand van een aantal begrip-

me vaak geholpen om te groeien als componist'.

Vredenburg Leeuwenbergh

pen. Deze zijn: extrac­tie, verfijning, vervaardi-

Ted denkt niet dat er zoiets is als een universele

ging, consumptie, verwoesting en hergebruik.

betekenis van muziek maar gelooft evenmin dat

Rosa Ensemble

Deze thema’s zijn te vinden in het werk van

muziek alleen in staat is iets zuiver muzikaals

zo 11 september, 17:00 uur

Burtynsky, maar heb ik zelf op basis daarvan

uit te drukken. 'Het zou dwaas zijn om dat te

Museum Speelklok

er hélemaal in. Het bood mij een nieuwe, totaal andere luisterervaring. Glass, Reich, ik heb het daarna allemaal gehoord, maar dit was écht heel spannend. Het zou mooi zijn als dit soort bijzondere gebeurtenissen vaker zouden plaatsvinden en dat we daar ook jong publiek naar toe kunnen halen, zoals toen. De zaal zat vol.’

‘I became aware that

‘Think so not only

all sounds can make

on Sirius.’

meaningful language.’

Anna Korsun

Karlheinz Stockhausen

This quotation has been ‘Our mind which is hard

edited. Stockhausen

wired to find meaning

more likely said: ‘I

is tricked into seeing it

became aware that all

as meaningful.’

sounds [that I wrote]

Yannis Kyriakides

can make meaningful language.’

Trevor Grahl

12 — gaudeamus muziekweek 2011 — nederlands

Proporties en fantasie

Ulrich Pöhl is artistiek leider en dirigent van het

tijdens een repetitie. Soms versterkt zoiets mijn

Utrechtse Insomnio dat tot de toonaangevende

interpretatie en het komt ook zeker voor dat ik

ensembles in het Nederlandse muziekleven

iets aanpas.’

gerekend mag worden. Insomnio is tijdens de

foto: Rachel Nieborg

Nieuwe muziek vormt bijna per definitie een uitdaging voor het publiek. Maar eerst en vooral ook voor de musici die een compositie voor het eerst onder ogen krijgen. Hoe doorgrond je de muzikale taal van een stuk dat je nog niet kent? Een kleine rondgang langs een pianiste en twee artistiek leiders van ensembles leert dat de componist zelden buitenspel staat bij het interpreteren en instuderen van een nieuw stuk.

Muziekweek te horen met uitsluitend nieuw

Pete Harden, artistiek leider van Ensemble

werk: vier genomineerde composities en een

Klang, wijst op het belang van de context van een

stuk van Artur Akshelyan, resultaat van de eer-

bepaald stuk. Vooral als het een heel abstract

volle vermelding die hij ontving in de Gaudeamus

stuk is, is die context wel belangrijk! Met een

Muziekweek 2010.

stuk als ‘Katrina Ballads’ (van Ted Hearne) zoek je natuurlijk wel uit waar de teksten op duiden. Dan

Hoe werk je aan een stuk dat je nog niet kent?

gaat het niet alleen om de letterlijke betekenis

‘Als dirigent heb ik de partituur en zorg ik ervoor

van de woorden, maar ook om de ‘social ecology’

dat ik die goed ken wanneer ik voor het eerst

van een stuk. Verandert die kennis ook de inter-

met de musici ga werken. De musici verwach-

pretatie van een stuk? ‘Ja, absoluut!’

ten dat ook van mij. Dat ik een stuk niet begrijp, komt eigenlijk niet voor. Wat wél gebeurt is dat

Ook pianiste Tomoko Mukaiyama wordt zelden

een stuk op papier zo dichtgetimmerd is, dat ik

verrast door het notenbeeld van een nieuw

me bijna geen voorstelling kan maken van het

stuk: ‘Helaas heb ik lang niet iets gezien met

resultaat. Dat zegt ook iets over de kwaliteit van

een nieuwe notatie, een nieuwe taal. Ik kan

de compositie. Wanneer tussen al die noten de

altijd wel íets vergelijken met wat er al is, het

muziek niet meer te zien is, houdt het voor mij

komt nooit voor dat ik een partituur volstrekt

op. Goede proporties in een compositie zijn voor

niet kan plaatsen. Er is altijd wel een referentie

mij heel belangrijk. Proporties en fantasie. Wat

naar iets anders. De partituur als medium is mij

ik ook van belang vind is of een partituur voorziet

zéér vertrouwd en biedt doorgaans voldoende

in het contact tussen verschillende spelers.

informatie. Het geluk met levende componisten

Natuurlijk, en gelukkig, word ik wel eens verrast

is dat je ze ook nog altijd gewoon kunt bellen.’

Natuurlijk, en gelukkig, word ik wel eens verrast tijdens een repetitie. Soms versterkt zoiets mijn interpretatie en het komt ook zeker voor dat ik iets aanpas.

Pete Harden bevestigt dit: ‘Omdat we met z’n zessen werken en iedereen overal aan meedoet, is iedereen op alle niveaus bekend met een stuk.

Er is altijd veel tijd nodig bij het voorbereiden,

Tomoko Mukaiyama

maar dat een stuk ondoorgrondelijk blijft, komt

foto: Dorota Walentynowicz

zelden voor.’

Hoe zit dat met de stukken die we van Tomoko Mukaiyama en de Seattle Chamber Players kunnen horen in de Muziekweek? ‘De taal van de stukken die ik speel in de Muziekweek, ‘Satellites’ van Yannis Kyriakides en ‘Style Wars V – Minimal Madness’ van Michiel Mensingh, ken ik heel goed en daardoor krijg ik makkelijk vat op die stukken.

De muziek van Kyriakides ken ik al heel lang, een jaar of tien, en eerder speelde ik al een stuk van Mensingh. Daarom is hun taal mij goed bekend, wat de kennismaking met een nieuw stuk vergemakkelijkt.’

Steeds vaker prefereren componisten workEnsemble Klang

shopvormen waarin eerste compositieschetsen

Ulrich Pöhl

worden uitgeprobeerd. Om de opgedane kennis dan weer te verwerken in het stuk-inontwikkeling. Ulrich Pöhl is positief over deze werkvorm: ‘Dan kun je iets echt op een ensemble Insomnio

modelleren waarbij alle specifieke kwaliteiten

ma 5 september, 20:15 uur

van de musici en het ensemble worden aan­

Vredenburg Leeuwenbergh

gesproken. Dat verbetert ook de kwaliteit van

‘People whose sensibility

‘Russian subway.

is destroyed by music

Noise level 90 dB.

in trains, airports, lifts,

Who is Beethoven?.’

Seattle Chamber Players /

Pete Harden bevestigt de voordelen van een der-

cannot concentrate on a

Anna Korsun

Tomoko Mukaiyama

gelijke wisselwerking: ’Soms komen componis-

za 10 september, 21:30 uur

ten met slechts enkele maten of alleen een idee

Vredenburg Leeuwenbergh

waar we dan veel over praten. Dat werkt heel

Beethoven Quartet.’

Witold Lutoslawski

‘I prefer to take this

een compositie.’

anders. Veel componisten zijn op zoek naar een

literally: because ‘People who think

of Muzak in public

Ensemble Klang

andere relatie tussen hun werk en de uitvoerders

that a Beethoven

spaces, our population

zo 11 september, 12:30 uur

die het moeten spelen. En sommige componis-

string quartet is the

can concentrate

Vredenburg Leeuwenbergh

ten geven graag vrijheid aan de uitvoerders.’

only sensible musical

on everything else

experience cannot

normally, but just not a

hear music in trains,

Beethoven Quartet.’

airports and lifts.’

Trevor Grahl

Yannis Kyriakides

algemene informatie general information — gaudeamus muziekweek 2011 — 13 / 16

COLOFON / colophon

met steun van / with support of

kaartverkoop Festivalhart Museum Speelklok

Dit is een uitgave van Gaudeamus Muziekweek

De centrale festivalkassa en infobalie is van

This magazine is issued by Gaudeamus Muziekweek

zo 4 t/m zo 11 september van 10.00 – 17.00 uur

Loevenhoutsedijk 301

geopend. Steenweg 6, Utrecht

3552 XE Utrecht tel: +31 (0)30 82 00 111

Via de website zijn online kaarten te koop.

info@muziekweek.nl

Tijdens het festival is er tevens bij de centrale

www.muziekweek.nl

festivalkassa en vanaf een uur voor aanvang op (de meeste) festivallocaties kaartverkoop mogelijk. Reserveren kan alleen tijdens het festival via: 030 82 00 111

artikelen en interviews articles & interviews Geert van Boxtel

partners

redactie editors

avondconcert €17,50, met korting €12,50 lunchconcert €5,00 festival passe-partout €75,00, met korting €50,00

Ingrid Beer, Henk Heuvelmans,

Korting voor studenten, CJP en U-pas houders

Martijn Buser, Jonatan Brand vertaling translation Helen Metzelaar

tickets

concept en ontwerp concept and design

Festival hub Museum Speelklok

Studio Lonne Wennekendonk

The festival’s central booking office and info

druk print 4000, Lecturis BV

desk. Open from Sunday September 4 through Sunday September 11 from 10:00 until 17:00.

Steenweg 6, Utrecht Through our website you can purchase tickets on-line. Through-out the festival tickets

facebook.com/muziekweek

can be obtained at the central booking office as well as from an hour before the start of each con-

twitter.com/muziekweek

cert at (most) festival locations. Seats can only

twitter #gmw11

be booked during the festival on +31 30 82 00 111 evening concert €17,50, with reduction €12,50 lunch concert €5,00

international partners

festival pass €75,00, with reduction €50,00 Reduced tickets for students, CJP and U-pas holders

media partners

14 — gaudeamus muziekweek 2011 — programma program

zondag 4 september / sunday september 4 ± 15:30

± 21:15

Uitfeest

locatie location: Vredenburg Leidsche Rijn

locatie location: Neude Podium

uitvoerende performer: Joost van Balkom, carillon

uitvoerenden performers: orkest de ereprijs –

componist composer: Joost van Balkom, Sacerdos

Rosa Ensemble

Pontifex

componisten composers: Trevor Grahl, Hussy – Michiel Mensingh, Style Wars IV (WP)

maandag 5 september / monday september 5 20:15 locatie location: Vredenburg Leeuwenbergh uitvoerenden performers: Insomnio o.l.v.

Thierry Tidrow, It had something to do with the

Ulrich Pöhl m.m.v. Valérie Guillorit –

telling of time (JS) – Sergey Khismatov, to the left

Maciej Straburzyński – Laura Sandee

(JS) – Artur Akshelyan, Lichtfarben II

componisten composers: Vladimir Gorlinksi,

klankinstallaties sound installations:

Ultimate Granular Paradise (JS) – Wei-Chieh Lin,

Tao G. Vrhovec Sambolec, Tuning In –

Tracing the Shadows of Broken Time (JS)

Strijbos & Van Rijswijk, Whispers

dinsdag 6 september / tuesday september 6 10:00

12:30

14:30

20:15

Composers’ meeting

locatie location: Utrechts Conservatorium

Compositiewedstrijd Nederlands Harpfestival

locatie location: Geertekerk

locatie location: Museum Speelklok

uitvoerenden performers: orkest de ereprijs o.l.v.

Dutch Harp Competition

uitvoerenden performers: DoelenKwartet –

Wim Boerman m.m.v. Łukasz Owczynnikow

locatie location: Utrechts Conservatorium

Ensemble MAE – Amsterdam Collage Ensemble

componisten composers: Ryan Latimer, Rotten

uitvoerenden performers: Miriam Overlach a.o.

– Brian Archinal – Reinier van Houdt

Music – Peter McNamarra, Cross Modifications

lezing presentation: Roel van Oosten

componisten composers: Diana Soh, [Ro]ob[ta]

– Thierry Tidrow, Silk Hole – Benjamin Scheuer,

componisten composers: Luciano Berio,

ject[tions] (JS) – Chiu-Yu Chou, String Quartet nr. 1 –

Excerpt from the process of creating a Monstrosity –

Sequenza II – Kaija Saariaho, Fall

Ezequiel Menalled, N N (JS) – Luiz Henrique Yudo,

Trevor Grahl, Hussy – Tadeusz Wielecki, The Time

The Maze of Saint-Omer – Yu Oda, The Scheme of the

of Stones – Michael Smetanin, Ouverture voor een

Sea Organ (JS) – Nick Deyoe, Lullaby (WP) –

Mayakovski-opera

Miguel Azguime, De l’Étant Qui Le Nie

woensdag 7 september / wednesday september 7 10:00

12:00 – 17:00

20:00

Repeating Ourselves (WP) – Mayke Nas, PVC

Composers’ meeting

Klankinstallatieroute sound installation route

locatie location: Van Schijndelhuis

(Petrochemical Vibration Construction) –

locatie location: Museum Speelklok

doorlopend continuously: zie pagina 10 voor

uitvoerenden performers: Elisabeth Smalt –

Seung-Ah Oh, Figures In Time – Ned McGowan,

meer informatie, see page 10 for more information

Vincent Hepp

Destroy Recycle Construct

locatie location: start Museum Speelklok

componisten composers: Andrew McIntosh,

klankinstallaties sound installations:

Voice and Echo 1 (JS)

Tao G. Vrhovec Sambolec, Tuning In – Strijbos &

> 11:00 Like Harry (WP) locatie location: start Museum Speelklok

12:30

21:00

Van Rijswijk, Whispers

componisten composers: Robert van Heumen –

locatie location: Van Schijndelhuis

Simone de Jong

uitvoerenden performers: Barbara Lüneburg

Wrench

vertrek tussen departure between:

componisten composers: Malle Maltis, Chameleon

locatie location: Vredenburg Leeuwenbergh

11:00 - 12:00, 13:30 - 14:30, 16:00 - 17:00

chant – Arturo Fuentes, Lightness – Lou Mallozzi,

uitvoerenden performers: Hexnut

uitvoerende performer: Barbara Lüneburg

For the record – Henry Vega, The Fury of Sunrises –

componisten composers: Jan Bas Bollen, SAQUEO

componisten composers: Marko Ciciliani, Alias –

John Croft, ...mit schwarzem Glanz

– David Dramm, Barrier – Anthony Fiumara,

Yannis Kyriakides, Bayesian Poison

22:45 locatie location: Van Schijndelhuis

donderdag 8 september / thursday september 8 10:00

12:30

17:00

20:30

Composers’ meeting

Disklavier Plus 1

Disklavier Plus 2

The Night of the Unexpected

locatie location: Museum Speelklok

locatie location: Museum Speelklok

locatie location: Museum Speelklok

locatie location: Tivoli Oudegracht

uitvoerende performer: Sarah Nicolls

uitvoerende performer: Stephanie Pan

uitvoerende performer: Hauschka – Lean Left

uitvoerenden/componisten performers/

uitvoerenden/componisten performers/

– Thundercat – Erik Bosgraaf – Sarah Nicolls –

composers: Wouter Snoei, The Game (WP) –

composers: Robert van Heumen, Het geluid van de

Slagwerk Den Haag a.o.

Chad Langford, Enigma cipher (WP) – Gert-Jan

machine (WP) – Danny de Graan, Talking Disklavier

componisten composers: Michel van der Aa –

Prins, Cavity: the Player Piano version (WP) –

(WP) – Daniel Schorno, The-never-ending-cycle

Rozalie Hirs – Jorrit Tamminga – Jacob van Eyck

Hugo Morales, Valves

(WP) – Julian Scordato, Axon

vrijdag 9 september / friday september 9 10:00 Composers’ meeting locatie location: Museum Speelklok

12:30 Wave Field Synthesis

14:30 Symposium Spatial Music

20:15

21:45

locatie location: Vredenburg Leeuwenbergh

locatie location: Nicolaïkerk

locatie location: Muziekhuis Utrecht

uitvoerenden performers: Nieuw Ensemble o.l.v.

uitvoerenden performers: VocaalLAB –

moderator: Geurt Grosfeld

Bas Wiegers

Dirk Luijmes

sprekers speakers: Paul Oomen,

componisten composers: Abel Paúl, Línea de Vacío

componisten composers: Raffaele Grimaldi,

Erwin Roebroeks

(JS) – Yoshiaki Onishi, Départ Dans (JS) – Noriko

Tesla, Azione drammaturgica in tre scene (JS) – Jacob Adler, na krześle wszechświata szkło w

locatie location: Muziekhuis Utrecht

Koide, Kohaku – Emre Kaleli, ‘I hear the fragile

uitvoerenden performers: Ryoko Imai

beauty of mortal earth’

kształcie chrząszcza wykrzywia się (WP) –

uitvoerenden/componisten performers/

klankinstallaties sound installations:

Giuliano Bracci, Tu vieni dal mare

composers: Ji Youn Kang, SiNaWi – Ji Youn Kang,

Tao G. Vrhovec Sambolec, Tuning In –

klankinstallaties sound installations:

/hu/ – Yota Morimoto, NO WFS-stuk “snr” –

Strijbos & Van Rijswijk, Whispers

student HKU/USMuT

Funckarma, Foven Wield

programma program — gaudeamus muziekweek 2011 — 15

zaterdag 10 september / saturday september 10 10:00

12:30

14:30

20:15

Composers’ meeting

ECO Small Forms 1: Trio de percussions

ECO Small Forms 3: Mix-up

locatie location: Museum Speelklok

locatie location: Het Utrechts Archief

locatie location: Sonnenborgh

uitvoerenden performers: VocaalLAB

uitvoerenden performers: leden van het Orkest

uitvoerenden performers: leden van het Orkest

componisten composers: Anna Korsun,

van de 21ste, Eeuw members of the Orchestra of the

van de 21ste Eeuw members of the Orchestra of the

Landscapes (JS) – Raphaël Cendo, Shadow (WP) –

21st Century

21st Century

Roderik de Man - Hawar’s Tale (WP) –

> 11.00 Like Harry (WP)

locatie location: Nicolaïkerk

locatie location: start Museum Speelklok

componisten composers: Jean-Luc Fafchamps,

componisten composers: Ezequiel Menalled,

Daan Janssens, Incipit (WP) – Luc Braeways,

componisten composers: Robert van Heumen –

En 2011 toute les 4 minutes – Iannis Xenakis,

new work (WP) – Pete Harden, new work (WP) –

Speechless song, being many, seeming one (WP)

Simone de Jong

Rebonds b – Frank Zappa, The Black Page #1 –

David Dramm, Little Zero – Ted Hearne, Ghostspace

vertrek tussen departure between:

Frank Zappa, The Black Page #2

11:00 - 12:00, 13:30 - 14:30, 16:00 - 17:00

12:00 – 17:00

13:30 ECO Small Forms 2: Quatuor de violoncelles

15:30

21:30 locatie location: Vredenburg Leeuwenbergh

ECO Small Forms 4: Extra

uitvoerenden performers: Seattle Chamber

locatie location: Nicolaïkerk

Players & Tomoko Mukaiyama componisten composers: Yannis Kyriakides,

Klankinstallatieroute sound installation route

locatie location: Huize Molenaar

uitvoerenden performers: VocaalLAB

doorlopend continuously: zie pagina 10 voor

uitvoerenden performers: leden van het Orkest

componisten composers: Anna Korsun,

Satellites – Michiel Mensingh, Style Wars V,

meer informatie, see page 10 for more information

van de 21ste Eeuw, members of the Orchestra of

Landscapes (JS) – Roderik de Man, Hawar’s Tale –

Minimal Madness

locatie location: start Museum Speelklok

the 21st Century

Daan Janssens - Incipit – Luc Braeways, Speechless

klankinstallaties sound installations:

componisten composers: Christiaan Richter, new

song, being many, seeming one

Tao G. Vrhovec Sambolec, Tuning In – Strijbos & Van Rijswijk, Whispers

work (WP) – Lionel Ginoux, Litanies, couleurs de sable – Claude Ledoux, Études pour violoncelle seul

zondag 11 september / sunday september 11 > 11:00

12:00 – 17:00

Like Harry (WP)

Klankinstallatieroute sound installation route

12:30

17:00

locatie location: Vredenburg Leeuwenbergh

Uitreiking Gaudeamus Prijs 2011 Götterfunken (WP)

locatie location: start Museum Speelklok

doorlopend continuously: zie pagina 10 voor

uitvoerenden performers: Ensemble Klang

componisten composers: Robert van Heumen –

meer informatie, see page 10 for more information

componisten composers: Sean Friar, Velvet

locatie location: Museum Speelklok

Simone de Jong

locatie location: start Museum Speelklok

Hammer (JS) – Ted Hearne, new work (WP) –

uitvoerenden performers: Rosa Ensemble

vertrek tussen departure between:

Roi Nachshon, new work (WP) – Kate Moore, 101

componisten composers: Wilbert Bulsink –

11:00 - 12:00, 13:30 - 14:30

klankinstallaties sound installations:

Jeroen Kimman

Tao G. Vrhovec Sambolec, Tuning In – Strijbos & Van Rijswijk, Whispers JS = jury selection WP = world premiere

Het programma is onder voorbehoud van wijzigingen. The program is subject to change.

locaties

Ⓜ

Museum Speelklok festivalhart/festival hub Steenweg 6, Utrecht

Ⓜ

Vredenburg Leeuwenbergh

Ⓜ

Nicolaïkerk

Ⓜ

Van Schijndelhuis

Ⓜ

Tivoli Oudegracht

Ⓜ

Geertekerk

Ⓜ

Utrechts Conservatorium

Servaasbolwerk 1A, Utrecht

Nicolaaskerkhof 8, Utrecht

Pieterskerkhof 8, Utrecht

Oudegracht 245, Utrecht

Geertekerkhof 23 Utrecht

Fentener van Vlissingenzaal Mariaplaats 28, Utrecht

Ⓜ

Theater Kikker Ganzenmarkt 14, Utrecht

Ⓜ

Muziekhuis Utrecht *

Ⓜ

Sonnenborgh

Ⓜ

Huize Molenaar

Ⓜ

Het Utrechts Archief

Ⓜ

De Neude

Loevenhoutsedijk 301, Utrecht

Zonnenburg 2, Utrecht

Korte Nieuwstraat 6, Utrecht

Hamburgerstraat 28, Utrecht

Neude, Utrecht

* Neem stadsbus 6 richting Zuilen,

Utrecht CS: Busstation Noord

Museum Speelklok: halte Rozenstraat,

Uitstappen: halte Loeven Houtsedijk

16 — gaudeamus muziekweek 2011 — nederlands

muziekhuisutrecht muziekwerkplaats proeflokalen concerten verhuur van repetitiestudio’s en vergaderruimtes

www.muziekhuisutrecht.nl

Loevenhoutsedijk 301, 3552 XE Utrecht t. 030 820 01 10 | info@muziekhuisutrecht.nl