Pamela Bożek
6
Urbanowa Pomnik społeczny
chanymi przez Leokadię. Wybranymi. W pewnym momencie ten wybór, jej wybór i dla mnie stał się jasny i oczywisty. Żywy pomnik musi rosnąć, może przekwitać, jednak po to, by kolejnej wiosny ponownie móc go ożywić. Jest pomnikiem mobilnym - urośnie wszędzie tam, gdzie zostanie zasadzony. Będzie blisko ziemi, w której wszystko zaczyna się i kończy. Dzięki współpracy z Panem Stanisławem Smoleniem, kolekcjonerem i hodowcą unikatowych gladioli projekt Urbanowa - pomnik społeczny przybrał kształt cebulki, nad którą Pan Stanisław pracował od ponad pięciu lat. Unikatowej odmiany Gladiolus communis, która w Międzynarodowym Stowarzyszeniu Gladiris została zarejestrowana jako Leokadia Urban, a certyfikat rejestracji trzymacie właśnie w swoich rękach.
Leokadia Urban, z domu Moszczeńska, była najmłodszą z sześciu córek Weroniki, jedną z dziewięciorga rodzeństwa. Weronika Moszczeńska, z domu Galikowska, urodziła Leokadię 24 maja 1921 roku w Czaplach, zmarła 23 lata później, w 1944 roku. Weronika była córką Zuzanny, została urodzona 1885 roku. Leokadia Urban, nazywana przez mieszkanki i mieszkańców wsi Czaple Panią Urbanową, była moją prababcią, matką mojej babci Anny, babcią mojej mamy Mirosławy. Urbanowa - pomnik społeczny to projekt skupiony wokół herstorii i historii mówionej, przypominania sobie drobnych, z pozoru nieistotnych wątków tworzących finezyjny splot opowieści o przeszłości. Pomnik społeczny jest pomnikiem żywym, daleko mu do nieruchomej figury - tętni, rozwija się i trwa, ożywiany energią osób, które zostały. Historia i herstoria mówiona nie jest linearna - wspomnienia nie układają się chronologicznie, mieszają się czasy, pojawiają wątpliwości, wkradają pomyłki. Jest jednak opowieścią najbardziej osobistą i pełną emocji, wrażliwą i wybiórczą. Kiedy zmarła, 15 kwietnia 2010 roku, miałam 19 lat, a przed dwoma laty, gdy wyprzedano już większość ziemi, usłyszałam opowieści, które sprawiły, że zdecydowałam się wrócić do wsi mojego dzieciństwa i zapytać o to, co zostało i o to, co utracone. Zapamiętano kwiaty. Gladiole, z których trzy odmiany rosły dziko w tej części Europy, jednak jedną z nich uznaje się już za wymarłą. Gladiole były kwiatami szczególnie uko23
cip_guide_FINAL.indd 23
15.10.2020 18:32:31