TEMA Statistikk nyn

Kjersti Fremstad Carl Kristian Kjølseth

STATISTIKK

5 4 3 2 1

a

b

c

d

5

GAN Aschehoug

e

f

g

h

x

Til læreren Tema statistikk består av sju kapitler. Hvert kapittel gir en oversikt over hvilke øvingsmål elevene jobber med. Oppgavene og temaenen øker i vanskegrad utover i boka.

De tre siste kapitlene berører kompetansemålene etter 7. trinn, men er likevel lagt til et slikt nivå at elever på lavere klassetrinn kan mestre oppgavene og aktivitetene dersom de har jobbet med kapitlene tidligere i boka. Disse kapitlene er markert med en stjerne øverst på siden: Innenfor hvert kapittel får elevene mulighet til å arbeide med lærestoffet gjennom spill og ulike praktiske aktiviteter i tillegg til tradisjonelle oppgaver.

Gjennom enkle spill, matematiske samtaler og lekpreget aktivitet kan læreren lettere legge opp til differensiering og varierte innfallsvinkler til temaene.

Tekst som er knyttet til spillene og de praktiske aktivitetene bør læreren lese og gå gjennom med elevene i forkant. Flere av oppgavene og aktivitetene kan med fordel knyttes til en samtale med elevene før, underveis og i etterkant av gjennomføringen.

Hvert kapittel slutter med en vurderingsrute der læreren sammen med eleven kan gjøre en enkel vurdering på måloppnåelse. De kan markere sirklene med farge, smilefjes, klistremerke eller et kryss ut fra ut fra elevens forutsetninger.

Tema idéhefte som hører til Tema statistikk inneholder mange idéer til hvordan man kan jobbe videre med de ulike målene. Her finner man også gode tips til hvordan oppgavene i elevboka på en enkel måte kan konkretiseres og utvides til et spill eller en praktisk aktivitet. Heftet kan lastes ned gratis fra forlagets nettside.

Lykke til!

Kjersti Fremstad og Carl Kristian Kjølseth

EM PL AR

STATISTIKK

Innhald Tabellar Søylediagram

KS

Sortere og telje

2 8 12 18

Typetal og gjennomsnitt

26

G

SE

Andre linjediagram

30

IN

Sannsyn

32

Undersøk!

D

ER

• • • • • • •

Lars

Lisa

VU

R

Eline

Daniel

Namn: 1

Sortere og telje Dette skal du øve på: • sortere etter kategoriar og eigenskapar • telje opp ved hjelp av teljestrekar

1 Les kva barna seier om å sortere og telje.

På kva måtar kan barna sortere klossane?

Skal vi sortere etter farge eller storleik?

VU

R

D

ER

IN

G

2 Sorter klossane etter farge.

SE

KS

EM PL AR

Vi må sortere før vi kan telje ...

2

Eg set ein strek for kvar bil eg tel.

Mål: Sortere etter kategoriar og eigenskapar.

EM PL AR

3 Sorter etter type kloss. Set strek.

G

SE

KS

Kor skal dei flate klossane?

VU

R

D

ER

IN

3 Korleis vil de sortere?

Jobb saman to og to. De treng klossar i ulike fargar og fasongar.

Bli einige om korleis de vil sortere dei.

Teikn eller skriv korleis de sorterte klossane.

IdĂŠheftet gir tips til korleis du kan tilpasse aktiviteten pĂĽ ulike mĂĽtar.

3

4

Kor mange? Skriv teljestrekar.

=

EM PL AR

=

=

=

Kor mange? Skriv talet.

KS

5

SE

=

=

=

R

D

=

ER

IN

G

=

=

4

VU

6 Les talet. Skriv teljestrekar.

6

=

5

=

3

=

8

=

2

=

10

=

Kvifor teiknar vi den femte teljestreken pĂĽ skrĂĽ over?

MĂĽl: Sortere etter kategoriar og eigenskapar. Telje opp ved hjelp av teljestrekar.

EM PL AR

7 Sorter og tel opp transportmidla etter farge.

Set teljestrek.

FLY

BÅT BIL BUSS MOPED

VU

R

D

ER

IN

G

SE

KS

8 Sorter og tel opp etter type transportmiddel.

Set teljestrek.

Snakk saman.

Finst det andre måtar de kan sortere transportmidla på?

5

De treng: • kort med teljestrekar • talkort • biletkort

EM PL AR

9 Kor mange av kvar?

Jobb saman to og to. De får kort av læraren.

Den eine trekkjer eit biletkort. Den andre skal leggje fram riktig talkort og riktig kort med teljestrekar.

KS

3

VU

R

D

ER

IN

G

SE

10 Sortere og telje.

Jobb saman to og to. Ta ut alt de har i pennala dykkar.

Sorter innhaldet. Kor mange er det av kvar ting? Set teljestrekar.

6

Mål: Sortere etter kategorier og eigenskapar. Telje opp ved hjelp av teljestrekar.

Kopiark med ulike kort finn du i idéheftet.

11 Kva augefarge er det mest av i klassen?

Jobb saman to og to. Set teljestrekar etter kvart som de tel.

EM PL AR

Grøne augo

KS

Blå augo

IN

G

Fargelegg augefargen som flest i klassen har:

SE

Brune augo

D

ER

12 Kva vil de undersøkje?

Jobb saman to og to. Bli einige om kva de kan undersøkje i klassen.

Lag eit teljeskjema og presenter resultatet for dei andre etterpå.

VU

R

Her er nokre forslag til kva de kan undersøkje i klassen: • Hårfarger • Farger på skolesekkene • Favorittfarge

Eg trur dei fleste liker grøn farge best!

Dette har eg øvd på: • sortere etter kategoriar og eigenskapar • telje opp ved hjelp av teljestrekar

I idéheftet finn du tips til fleire aktivitetar og arbeidsmåtar.

7

Tabellar Dette skal du øve på: • lese tabellar • sortere i tabellar

Sjå på bileta og les kva barna seier om tabellar.

Snakk saman i klassen om kva ein tabell er.

Det står i tabellen at bussen kjem kvart 10. minutt.

IN

G

SE

KS

Når vi skal telje og sortere mange ting, kan det vere lurt å lage ein tabell.

EM PL AR

1

VU

R

D

ER

2 Sorter etter farge.

Set teljestrekar. Tel opp etterpå.

8

Mål: Sortere i tabellar. Lese tabellar.

Teljestrekar

Totalt

3 Sorter sommarfuglane etter farge. Farge Set teljestrekar. Tel opp etterpĂĽ.

EM PL AR

Totalt

SE

KS

Les tabellen.

Fargelegg sommarfuglen i den fargen som det er fem av.

Teljestrekar

Teljestrekar

Totalt

VU

R

D

ER

IN

G

4 Sorter fotballdraktene.

Set teljestrekar. Tel opp etterpĂĽ.

Les tabellen.

Set ring rundt drakta som det var flest av.

9

5 Kva skostorleik?

Jobb saman to og to. Spør alle i klassen dykkar eller alle elevane i ein annan klasse om kva skostorleik de bruker. Set teljestrekar og tel opp kor mange det blir, til slutt.

Str.

Teljestrekar

Totalt

Snakk saman!

• Kva skostorleik er det flest av?

• Kva skostorleik er det færrast av?

• Kva skonummer var størst?

SE

KS

EM PL AR

• Kva skonummer var minst?

ER

IN

G

6 Kva tal vinn?

Spel saman to og to. De treng ein terning. Kast terningen annankvar gong.

De har 20 kast kvar. Set ein teljestrek i rada som viser riktige augo på terningen. Samanlikn tabellane dykkar.

Kva tal fekk flest teljestrekar?

Spelar 1

Totalt

VU

R

D

Teljestrekar

Spelar 2

10

Mål: Lese tabellar. Sortere i tabellar.

Teljestrekar

Totalt

7 Kva dag har de bursdag?

Jobb saman to og to. Les kalenderen saman og finn ut kva vekedag barna har bursdag.

5

13

6

10

14

2

7

11

15

3

8

12

16

4

9

13

17

17

22

26

18

23

27

19

24

28

20

25

29

21

26

30

39

36

40

37

41

38

42

39

IN

44

Eg har bursdag 25. mars.

Det er ein

33 34 35

48

45

49

46

50

47

51

48

52

Eg har bursdag 17. november.

Det er ein

Eg har bursdag 14. februar.

Det er ein

VU

R

D

ER

Eg har bursdag 22. oktober.

Det er ein

32

G

43

31

44

SE

35

KS

22

EM PL AR

9

1

Dette har eg øvd på: • lese tabellar • sortere i tabellar

I idéheftet finn du tips til fleire aktivitetar og arbeidsmåtar.

11

Søylediagram Dette skal du øve på: • Lage søylediagram • Lese av søylediagram

EM PL AR

1 Sjå på bileta og les kva barna seier om søylediagram.

Korleis har barna laga søylediagramma?

Når eg byggjer fargesøyler er det lett å sjå kva farge det er flest av.

G

SE

KS

Vi gjorde teljestrekane om til søyler. Ei rute for kvar teljestrek. No er det lett å sjå kvar det er flest.

ER

IN

2 Kva søyle blir høgast?

Du treng ein terning. Kast terningen 20 gonger. Fargelegg ei rute i kolonnen som viser riktig tal på augo. Samanlikn søylene dine med ein annan. Kva tal fekk den høgaste søyla?

D

10

VU

R

Eg fekk 5!

Då fargelegg eg ei rute i femmarsøyla.

et

5

12

Mål: Lage og lese av søylediagram.

3

Fargelegg ei rute for kvar.

10

EM PL AR

5

SE

KS

4 Kor mange ...?

Jobb saman to og to. Les søylediagrammet og svar på spørsmåla.

KJÆLEDYR

HAR IKKJE

HAMSTER

KATT

KANIN

HEST

VU

R

HUND

D

ER

IN

G

5

Kor mange har katt?

Kor mange har hamster?

Kva kjæledyr er det flest av?

Kor mange har ikkje kjæledyr?

Kor mange kaninar og kattar er det?

13

5 Les av søylediagrammet. Svar på oppgåvene.

Bruk tal eller teljestrekar.

10

Her skal vi leggje saman.

+

5

+ + + BIL

TAXI

MOPED

+ +

KS

BUSS

EM PL AR

+

G

SE

6 Søylestafett Del inn i fire lag. Kvart lag vel ein farge.

Legg alle klossane i ein haug midt i rommet.

VU

R

D

ER

IN

Ein og ein frå kvart lag spring og hentar ein kloss om gongen i sin farge. Laga skal samle så mange klossar dei klarer på 3 minutt. Når tida er ute, byggjer laga ei søyle av alle klossane dei har samla.

Laget med den høgaste søyla vinn.

14

Mål: Lage og lese av søylediagram.

De treng: • klossar i fire ulike fargar • stoppeklokke Læraren tek tida!

7 Les tabellen og fyll inn i søylediagrammet.

EM PL AR

5

KS

Kor mange insekt er det til saman?

SE

8 På bokstavjakt!

Leit etter bokstavane A, O, R og T i teksten og set teljestrek i tabellen.

Fyll ut søylediagrammet. Sjekk med ein annan om søylediagramma blei like.

A

G

O

IN

R

10

VU

R

D

ER

EG FANN EIN SKO. EIN – TO. DÅ MÅTTE EG FLIRE. TRE – FIRE. DET KOM EI HEKS. FEM – SEKS. SUR SOM EI POTTE! SJU – ÅTTE. KVAR ER LUA MI? NI – TI.

T

5

A

O

R

T

15

De treng: • ein binders • ein spiss blyant

EM PL AR

9 Spinn og vinn!

Spel saman to og to. Vel to fargar kvar i spinnaren.

Plasser bindersen i midten av snurrebrettet.

Stikk blyantspissen i midten, og snurr bindersen annankvar gong. Peiker bindersen på din farge, kan du fargeleggje ei rute i riktig fargesøyle. Er det ikkje din farge, går turen til nestemann. Førstemann som har fargelagt alle rutene i ei av søylene sine, har vunne.

10

IN

G

SE

KS

5

ER

10 Les teksten. Fyll ut søylediagrammet.

D

• Eg ser 6 skyer på himmelen.

10

VU

R

• Det er 5 færre fuglar enn skyer.

• På bakken er det 4 fleire blomar enn skyer.

• Det er halvparten så mange tre som blomar.

5

• Det er dobbelt så mange bier som skyer.

16

Mål: Lage og lese av søylediagram.

11 Kva har du i matpakka?

Jobb saman to og to. Spør nokon i klassen kva dei har i matpakka.

Fyll ut tabellen og tel opp. Til sist fyller de ut søylediagrammet.

Snakk saman i klassen om kva de fann ut.

I matpakka ...

Teljestrekar

Totalt

Brødskive

EM PL AR

Yoghurt Frukt Grønsaker Mjølk

?

SE

KS

Annet ...

G

15

IN

Eg har både brødskive, frukt og mjølk i matpakka ...

VU

R

5

D

ER

10

?

Dette har eg øvd på: • lage søylediagram • lese av søylediagram

I idéheftet finn du tips til fleire aktivitetar og arbeidsmåtar.

17

Andre diagram Dette skal du øve på: • lese av og lage linjediagram • lese av og lage sektordiagram

1 Sjå på bileta. Snakk saman om dei ulike diagramma i bileta.

I linjediagrammet kan vi sjå kva dag som var varmast og kaldast ...

25 20 15 10

SØNDAG

x

KS

LØRDAG

FREDAG

TORSDAG

ONSDAG

y

TIRSDAG

MANDAG

5

EM PL AR

Vi har målt temperaturen kvar dag i ei heil veke.

SE

SEKTORDIAGRAM

3 2

SØNDAG

FREDAG

LØRDAG

y

ONSDAG

1

TORSDAG

IN HAR IKKE

KJÆLEDYR

HAMSTER

KATT

ER

KANIN

HEST

4

x

R

D

HUND

5

LINJEDIAGRAM 5

TIRSDAG

G

SØYLEDIAGRAM

Kva diagram liker du best?

MANDAG

Det finnast ulike diagram.

VU

2 Kva land har du mest lyst til å besøkje? Undersøk i klassen.

Skriv namnet på eit land på ein lapp. Læraren samlar inn lappane.

Lag ein tabell på tavla som viser svara. Snakk saman i klassen om resultata. Kor mange ulike land blei valde? Kvar vil flest reise?

Kva verdsdel vil flest reise til?

Ta ein titt på eit verdskart før de gjer undersøkinga.

18

Mål: Lese av og lage linjediagram.

Tal på selde ski i sportsbutikken førre veke

Linjediagram

y

Aksane x og y viser tal og tidspunkt. Trekker du ein strek mellom alle punkta, blir det eit linjediagram.

5 4 3 2

SUNDAG

LAURDAG

FREDAG

TORSDAG

ONSDAG

x

EM PL AR

TYSDAG

MÅNDAG

1

3 Tal på selde is i kiosken.

Les tabellen og teikn inn punkt i diagrammet.

Teikn linjer mellom punkta. y

Selde is

5

Onsdag

4

Torsdag

3

Fredag

8

Laurdag

14

Sundag

19

15 14 13

KS

Tysdag

16

SE

3

12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1

SUNDAG

LAURDAG

FREDAG

TORSDAG

ONSDAG

x

TYSDAG

0

MÅNDAG

VU

R

D

ER

IN

Måndag

18

G

DAG

19

Kva dag blei det selt flest is?

Kor mange fleire is blei selde på laurdag enn på onsdag?

Kor mange is blei selde heile veka?

19

4 Mål temperaturen i løpet av veka.

Skriv inn temperaturen i tabellen og teikn eit punkt i diagrammet for kvar dag.

Trekk ein strek mellom punkta.

De treng: • gradestokk

y 20

15

0

–5

–10

ONSDAG

SE

MÅNDAG

TYSDAG

KS

–15

G

VEKEDAG

D

TYSDAG

ER

MÅNDAG

TEMPERATUR

IN

VEKEDAG

Mål temperaturen på same stad på eit fast tidspunkt kvar dag.

VU

R

ONSDAG

TORSDAG FREDAG

Kva dag var det varmast?

Kva dag var det kaldast?

Mellom kva to dagar auka temperaturen mest?

20

Mål: Lese av og lage linjediagram.

x

FREDAG

5

TORSDAG

EM PL AR

TEMPERATUR

10

5 Les av diagrammet. Fyll inn i tabellen og svar på oppgåvene. y 90

70

60

50

40

30

EM PL AR

NEDBØRSMENGD, millimeter

80

juli

august

Nedbørsmengd

september

DESEMBER

NOVEMBER

OKTOBER

SEPTEMBER

JULI

JUNI

AUGUST

april

mai

juni

oktober

november

desember

G

Måned

mars

KS

februar

MAI

APRIL

MARS

januar

SE

Måned

FEBRUAR

JANUAR

x

ER

IN

Nedbørsmengd

D

Kva månad hadde mest nedbør?

VU

R

Kva månad hadde minst nedbør?

Kva to månader hadde like mykje nedbør?

DIAGR

AM

5 4 3 2

DAG

DAG

LØR

SØN

AG

G AG

SDA TOR

FRED

x

YR

KJÆLED

E HAR IKK

KATT

HAMSTER

KANIN

HUND

5

HEST

AG

NDA MA

TIRSD

y

G

1

ONSD

6 Diagramjakt Leit i aviser og søk på internett etter ulike diagram.

Klipp eller skriv ut diagramma. Lim dei på ein plakat og heng opp i klasserommet.

Snakk saman i klassen om dei ulike diagramma de har funne.

21

Sektordiagram

Favorittmat i klasse 4A (20 elevar)

Teikn eit sektordiagram som ein sirkel. Del sirkelen inn i sektorar (delar) for å vise korleis det vi undersøkjer, fordeler seg.

1

Pizza (10 elevar) Taco (5 elevar) Hamburgar (4 elevar) Vårrullar (1 elev) Sektordiagram blir òg kalla for kakediagram.

EM PL AR

1

7 Klasse 4A har gjort ulike undersøkingar. Det er 20 elevar i klassen.

Korleis fordeler elevane seg i dei ulike undersøkingane?

Favorittfag

matte

KS

gym

IN

ER

Fritidsaktivitet

G

SE

norsk engelsk

fotball dans

D

hatndball

VU

R

symjing speidar

Favorittdag laurdag fredag sundag

22

Mål: Lese av og lage sektordiagram.

Nei

8 Kor mange av dei fire barna har vore på kino?

Skriv talet på barn og kva farge i diagrammet som viser svaret.

Tal på barn

Nei

Ja

Nei

Farge i diagrammet

EM PL AR

JA NEI

20

Hest

20

Kanin

10

SE

Katt

G

50

IN

Hund

KS

9 Korleis vil sektordiagrammet sjå ut?

100 barn blei spurde om kva som var favorittdyret deira.

Sjå fordelinga i tabellen. Gjer ferdig sektordiagrammet.

100

ER

=

barn

VU

R

D

10 Korleis vil sektordiagrammet sjå ut?

Her må eg tenkje 50 barn blei spurde om kva som var favorittårstida deira. at heile sirkelen er 50 barn ...

Sjå fordelinga i tabellen. Gjer ferdig sektordiagrammet.

Vår

25

Sommar

10

Haust

10

Vinter

5 =

50

barn 23

Kjæledyr i klasse 4A

Heile sirkelen er 100 %.

Halvparten er 50 %.

Hund

Ein fjerdedel er 25 %.

25 %

Kor mange prosent

1

Katt

50 %

blir det om vi deler inn i

Kanin

15 %

fem sektorar?

Hest

10 %

Prosent (%) betyr hundredel.

EM PL AR

1

11 Klasse 4A har gjort ulike undersøkingar. Studer sektordiagramma.

Skriv fordelinga i prosent.

Favorittfarge

gul

KS

grøn

IN

ER

Favorittdessert

raud

G

SE

lilla

is

D

kake

VU

R

gelé

sjokolade

Favorittis

jordbær vanilje pistasj krokan 24

Mål: Lese av og lage sektordiagram.

Kvar sektor =

%

EM PL AR

12 Kor stor prosentdel er kvar sektor?

Jobb saman to og to og finn ut kor stor del kvar sektor er. Skriv i prosent.

Vis eller forklar korleis de fann det ut.

VU

R

D

ER

IN

G

SE

KS

13 Spinn!

Plasser ein binders i midten av snurrebrettet. Stikk blyantspissen i midten, og snurr bindersen. Snurr bindersen 10 gonger.

Fargelegg ein sektor for kvar gong i den fargen bindersen peiker på. Tel opp og skriv inn i tabellen korleis fargane fordelte seg. Samanlikn og snakk om resultatet ditt med ein annan.

Dette har eg øvd på: • Lese av og lage linjediagram • Lese av og lage sektordiagram I idéheftet finn du tips til fleire aktivitetar og arbeidsmåtar.

25

Typetal og gjennomsnitt Dette skal du øve på: • Typetal • Gjennomsnitt

1 Les og sjå saman på bileta i rutene.

Diskuter kva barna seier og finn ut.

EM PL AR

Vi må undersøkje for å finne det ut nøyaktig.

Eg bruker i gjennomsnitt 45 minutt på leksene kvar dag.

SE

Gjennomsnittleg temperatur førre veke var 13 ºC.

G

25

IN

20 15 10

SUNDAG

FREDAG

LAURDAG

TORSDAG

TYSDAG

x

R

D

y

ONSDAG

ER

5

MÅNDAG

Eg gjer lekser i gjennomsnitt ein halv time kvar dag.

KS

Eg trur eg ser kva blome det er flest av.

Blir det same typetal om eg speler ein runde til?

VU

2 Typetal – Kva får du flest av?

Kast to terningar 20 gonger.

Legg saman augo og set teljestrek ved talet du får ved kvart kast.

Set ring rundt det talet du fekk flest gonger.

Samanlikn resultatet ditt med ein annan.

1

26

2

3

4

5

6

7

Mål: Typetal

8

9

10

11

12

Typetal

2

1

4

1

2

1

2

1

1

4

2

1

4

4

3

3

EM PL AR

Det er det talet som opptrer flest gonger i ei samling. Typetalet treng ikkje alltid vere eit tal. Finn de typetalet i dei to samlingane?

3 Kva tal førekjem flest gonger?

Sorter tala og skriv inn i tabellen.

2

6

7

6

5

3

Tal

Teljestrekar

Totalt

Teljestrekar

Totalt

1

8

9

2

6

8 8

5 2

1 6

9 8

3

4

4

8

5

4

IN

G

Kva er typetalet i samlinga?

8

9

SE

4

KS

3

6 7 8 9

Skilt

VU

R

D

ER

4 Kva skilt førekjem flest gonger?

Sorter skilta og skriv inn i tabellen.

Set ring rundt skiltet som det var flest av.

27

Gjennomsnitt

Kor mange bøker las de i sommar?

For å finne eit gjennomsnitt må du leggje saman alle tala og dele på talet på dei som har svart. Gjennomsnitt kan ein også kalle middelverdi.

4

7

3

4 + 5 + 7 + 8 = 24

10

24 : 4 = 6

5 Kva blir gjennomsnittet?

Dei fem vennene talde kor mange fotballkort dei hadde til saman.

Kor mange har dei kvar i gjennomsnitt?

EM PL AR

Barna har lese 6 bøker kvar i gjennomsnitt.

10

6

9

5

Spa

6 + 10 + 9 + 5 + 10 =

KS

lia

=

fotballkort kvar i gjennomsnitt

IN

Dei fem vennene har

Ita

SE

:

l

G

nia

Brasi

VU

R

D

ER

6 Kva blir gjennomsnittet?

Lars gjorde innkjøp til bursdagsfesten.

Kor mykje kosta kvar ting i gjennomsnitt?

Teikn og regn i ruta.

Brus

7 kr

Bollar

3 kr

Iskrem

6 kr

Kjeks

2 kr

Ballongar

4 kr

Sugerør

5 kr

Pølser

7 kr

Lomper

3 kr

Muffins

8 kr

Gelé

5 kr

=

Kvar ting kosta 28

kroner i gjennomsnitt.

Mål: Gjennomsnitt

10

Span

Brasil

ia

Ital

ia

7

Alle elevane i klassen blei spurde om kor mange søsken dei hadde.

Dette svarte dei:

2 1 1 3 4 0 2 1 3 1 5 1

EM PL AR

Kor mange elevar blei spurde?

Kor mange søsken har elevane til saman?

Kor mange søsken har elevane i gjennomsnitt?

De treng: • kortstokk med korta frå 1 til 10

G

SE

KS

8 Kven får høgast gjennomsnitt?

Spel saman to og to. Bland alle korta med baksida opp. Ein av spelarane trekkjer 10 kort.

Den andre spelaren set teljestrekar i tabellen.

Byt roller annankvar gong.

D

ER

IN

Skriv på eige ark: Rekn ut gjennomsnittet for kvar runde.

Kven trekte kort med det høgaste gjennomsnittet?

Spelar 1

R

VU

Runde 1

Runde 2

Spelar 2 Spelar 1 Spelar 2

Dette har eg øvd på: • Typetal • Gjennomsnitt

I idéheftet finn du tips til fleire aktivitetar og arbeidsmåtar.

29

Sannsyn Sannsyn har å gjere med kor sikkert eller usikkert det er for at noko skal skje.

Når sannsynet er 0, betyr det at det heilt sikkert ikkje skjer.

Dette skal du øve på: • anslå stort og lite sannsyn • berekne sannsyn

Det er ganske sannsynleg at tårnet snart vil rase ...

Det er lite sannsynleg at eg møter kongen på vegen heim i dag.

SE

KS

No begynner tårnet å bli skeivt ...

EM PL AR

1 Sjå på bileta og les kva barna seier om sannsyn.

Snakk saman om kva sannsyn er.

Reise med fly

VU

R

D

Rydde rommet

ER

IN

G

2 Kva er det mest sannsynleg at du gjer ein vanleg dag?

Ranger bileta frå 0 til 3 ut frå kor sannsynleg det er.

Samanlikn svara dine med andre i klassen.

Pusse tennene

30

Ete is

Mål: Anslå stort og lite sannsyn. Berekne sannsyn.

Rangering: 3 = mest sannsynleg 2 = sannsynleg 1 = lite sannsynleg 0 = usannsynleg

Vi kan skrive sannsynet som ein brøk:

Om du kastar ein mynt opp i lufta og lèt han falle på bakken, vil det vere like stort sannsyn for at han landar på mynt som på krone. .

1 2

Krone

Mynt

EM PL AR

3 Sannsyn med terning.

Kor mange sider har ein vanleg terning?

B

Kor sannsynleg er det at du får ein seksar på terningen? Skriv som brøk.

C

Prøv sjølv. Du treng ein terning.

Kor mange forsøk brukte du på å få ein seksar?

Samanlikn resultatet med andre i klassen.

SE

KS

A

De treng: • ein boks • 5 stk. centikuber i ulike fargar (ein må vere grøn)

ER

IN

G

4 Kor mange forsøk treng du på å trekkje den grøne centikuben?

Jobb saman to og to.

Legg centikubane i ein boks.

Talet på forsøk:

VU

R

D

Ein av dykk begynner å trekkje ein og ein kube frå boksen Legg centikuben tilbake dersom du trekk ein annan farge enn grøn. Rist boksen og trekk på nytt. Skriv i ruta kor mange forsøk du brukte før du trekte den grøne centikuben.

Byt roller når den grøne kuben er trekt.

I klassen: • Lag ein tabell som viser resultata til alle i klassen.

• Lag eit søylediagram som viser resultata.

• Finn typetal og gjennomsnitt i klassen.

Dette har eg øvd på: • anslå stort og lite sannsyn • berekne sannsyn I idéheftet finn du tips til fleire aktivitetar og arbeidsmåtar.

31

Undersøk!

Eg vil undersøkje kor mange som skriv med venstrehanda.

Eg vil undersøkje kva alle i klassen vil jobbe med når

Undersøkinga mi dreier

Eg vil undersøkje kva

seg om dataspel.

namn som er vanlegast

dei blir vaksne.

Kva vil de undersøkje?

1 Snakk saman i klassen. Lag ei liste saman på tavla over kva de kan undersøkje.

EM PL AR

på skulen.

De treng: • kopiark, som du får av læraren din • rekneark på PC

SE

KS

2 Jobb saman i grupper.

Bli einige på gruppa om kva de skal undersøkje.

G

3 Finn ut kven og kor mange de skal spørje.

a

Er du gut eller

Teljestrek jente?

Totalt

Gut Jente

Kor ofte spele

r du dataspel?

Kvar dag 4–5 gonger

i veka

1–3 gonger

i veka

Aldri

Kva speler du?

Play Station Wii Nintendo På nettbrett

Kva liker du

/ mobiltelefo

n

best?

Spele alene Spele saman Gjere andre

med venner

ting enn å spele

ER

IN

4 Lag spørsmål som de skal stille for å finne ut det de vil ha svar på.

Spørjeskjem Spørsmål

5 Lag eit spørjeskjema eller tabell kor de kan samle svara.

R

D

6 Lag ein tabell der de tel opp dei ulike svara.

VU

7 Lag eit diagram som viser svara.

Dette kan de lage på eit ruteark eller i eit rekneark på ein datamaskin.

8 Presenter undersøkinga dykkar for klassen.

DIAGRAM

5 4

AG

DAG

DAG

LØR

x

SØN

AG

G SDA

ONSD

FRED

TOR

DAG MAN

AG

1

y

TIRSD

Det er morosamt å lage søylar i rekneark.

3 2

32

I idéheftet finn du kopiark og tips til korleis elevane kan bruke digitale verktøy.

R

KJÆLEDYR

E HAR IKK

KATT

HAMSTE

KANIN

HEST

HUND

5