GaiaZOO GaiaZine december 2016

GaiaZine UITGAVE #1 – JAARGANG 2016 GaiaZine, hét magazine van GaiaZOO

JAARVERSLAG 2016 Kids ZOOBOEK ZOO MOOI is GaiaZOO NIEUW in 2017

n e p a r e berb naar Kerkrade

VRIEND VAN GAIA Als abonnementhouder bent u automatisch Vriend van Gaia en levert u een belangrijke bijdrage aan de verdere groei en ontwikkeling van GaiaZOO. Om die reden willen wij u in 2017 bedanken voor uw steun d.m.v. diverse extra’s: > 10% Korting op producten in D’r Winkel, de souvenirwinkel van GaiaZOO (t/m 31 jan 2017) > Spaar met de Koffiespaarkaart voor een gratis kop koffie > 35% Korting op parkeren (€5 in plaats van €7,50) > Korting op de dagentree of abonnementsprijzen voor uw introducés > Exclusieve Vrienden van Gaia-events > Exclusieve win-acties > Meer en betere informatieverstrekking over GaiaZOO, Gaia Nature Fund en de dieren En we starten met dit magazine, om u te laten zien en lezen wat er in en rondom GaiaZOO allemaal gebeurt.

4

GaiaZine - Hét magazine van GaiaZOO

Korting In het midden van dit magazine vindt u een aantal kortingsbonnen. Daar­naast ontvangt u direct al meer korting dan niet-abonnementhouders in december en januari wanneer u uw abonnement verlengt. Wanneer u zelfs vóór het einde van dit jaar uw abonnement verlengt, ontvangt u niet alleen € 13,- korting per abonnement, maar ook 1 x gratis parkeren.

Uw mening telt Tevens willen we u graag meer betrekken bij de ontwikkelingen in GaiaZOO. We zullen u door middel van (online) enquêtes vaker om uw mening vragen. Daarnaast willen we een opiniepanel starten waardoor het mogelijk wordt om een actieve bijdrage te leveren aan de verdere ontwikkeling van GaiaZOO. Hierover zullen we u in 2017 verder informeren.

Mocht u nu al interesse hebben om in de toekomst uw mening te kunnen delen met GaiaZOO, stuurt u dan een e-mail met uw motivatie naar: marketing@GaiaZOO.nl

We hopen dat u de extra’s waardeert en dat u GaiaZOO ook in de toekomst blijft steunen zodat u 365 dagen per jaar kunt genieten van de dieren en natuur in GaiaZOO. Kijk voor meer informatie en een actueel overzicht van de extra’s en de voorwaarden op:

> GaiaZOO.nl/VriendVanGaia

GaiaZOO in 2016

6

Lees, knutsel en ontdek

11

20

Nieuw in 2017

COLOFON Concept & Hoofdredactie Sandy Keulen-Ederveen

Art direction & Vormgeving Emile Schols (Ideebv) Fotografie GaiaZOO, Tazi Brown, Jean-Pierre Geusens, Pedro Hamers, Hans Janssen, Ron Robben e.a.

Drukwerk Drukkerij Schrijen-Lippertz Voerendaal GaiaZOO Postbus 68 6460 AB Kerkrade T +31(0)45 567 60 70 info@GaiaZOO.nl www.GaiaZOO.nl GaiaZine is een uitgave van GaiaZOO en wordt verspreid onder abonnementhouders en overige relaties.

Oplage: 15.000 exemplaren De verantwoordelijkheid voor de inhoud ligt bij GaiaZOO. Overname (van gedeeltes) uit GaiaZine en/of vermenigvuldiging daarvan is alleen toegestaan na overleg met de hoofdredactie.

Limburgse aap naar Limburg?

INHOUDSOPGAVE

Teksten & Redactionele bijdrage Hanneke de Boer, Suzanne Creusen, Kim Habets, Michelle Hollands, Rob Huppertz, Linda Mijnes, Tjerk ter Meulen, Claudia Tonnaer

21

22

ZOO mooi is GaiaZOO

04 / VRIEND VAN GAIA 06

/ JAARVERSLAG 2016

08

/ GAIA NATURE FUND

10 / DIER UITGELICHT: KUIF MANGABEY 11 / KIDS ZOOBOEK 19 / REILEN EN ZEILEN 20 / NIEUW IN 2017 21 / BERBERAPEN NAAR KERKRADE 22 / DE MOOISTE HERINNERINGEN VAN VRIENDEN VAN GAIA 27 / ABONNEMENTEN VOORDEELACTIE

Volg ons via

#1 / december 2016

5

Hoogtepunten

JANUARI

GaiaZOO 2016

In de dierentuin is geen dag hetzelfde en is voorspelbaarheid een weinig voorkomend woord. We zijn afhankelijk van de grillen der natuur en ook de dieren houden zich niet aan welke vorm van planning dan ook. Dat betekent dat het leven in de dierentuin altijd verrassend en nooit saai is. Daarom is het kiezen van hoogtepunten van het afgelopen jaar niet eenvoudig. Toch kijken we graag middels een selectie van foto’s terug op een heel mooi GaiaZOO-jaar.

Bongo geb oren

in GaiaZO O.

MEI

APRIL

untjaks de panda’s met m Opening verblijf ro t een or kinderen verrijs en bergeenden. Vo entunnel. avontuurlijke wilg

AUGUSTU

S

n sinds jaren In het nieuwe verblijf worde geboren. en weer twee grootoorvoss

SEPTEMBER

BioBlitz n dierentuin: voor het eerst in ee e dierinventarisatie van all rzame lee en plantsoorten en bezoekers­activiteiten

OKTOBER Educatieve bordjes op d iverse Rabobankje s met oproe p om het Gaia Nature Fund te ste unen.

6

GaiaZine - Hét magazine van GaiaZOO

Nieuw: Taiga | Volière.

Doorloop volière met een unieke combinatie van 22 vogelsoorten.

FEBRUARI

MAART Promotie van GaiaZOO als trouwlocatie. Het resultaat: een record aantal van 21 bruiloften in 2016.

mst van een nieuwe Op de schop: voor de ko honden wordt het groep Afrikaanse wilde verblijf groter gemaakt.

JULI

JUNI De actie “H oera we hebben 30.000 likes ” op Facebook h eeft zo’n 2.000 e xtra likes opgele verd in 1 dag!

TaigaLodge open. Met zicht op de rendieren genieten van een warme drank of verfrissende Ice-coffee.

NOVEMBER

DECEMBER Twee interactieve objecten met weetjes over n vogeltrek en leve op de toendra worden geplaatst.

Twee (sub)gro epjes van de do odshoofdapen naar dierentu vertrekken inen in Honga rije en Zweden .

#1 / december 2016

7

Inkomstenbron 2016 Kinderfeestjes Rondleidingen Teambuilding

GAIA

NATURE FUND

GaiaCamp zomerkampen Moneyspinner Medaille machines Giften

Bedrag € 2.752,€ 4.598,€ 3.954,€ 3.356,€ 4.500,€ 2.750,€ 1.058,-

€ 150,oud Lezing voor natuurbeh len, buttons € 1.318, Dierschminken, knutse 50, € 1.2 Recycling mobieltjes ,Totaal 2016 € 25.686

De natuurbehoud stichting Gaia Nature Fund (GNF) werd al in 2005 opgericht. Na tien jaar op de achtergrond te hebben geopereerd, werd eind 2015 een actueel beleidsplan opgesteld. Het GNF richt zich op bedreigde diersoorten uit de vier leefgebieden van GaiaZOO. Dit doel sluit goed aan bij de collectieplanning van GaiaZOO. De komst van o.a. de bedreigde rode panda’s en monniksgieren was voor het GNF dan ook aanleiding om deze soorten in 2016 te helpen. Maar ook diersoorten die al meer dan tien jaar in GaiaZOO leven kunnen op steun van het GNF rekenen.

Helpen doe je samen!

Het grootste deel van de inkomsten van het GNF wordt gegenereerd door de 65 GaiaZOO-vrijwilligers, die allerlei leuke en leerzame activiteiten in de ZOO begeleiden. Deze zomer hebben de dierverzorgers zich samen met vrijwilligers en andere medewerkers bovendien extra ingezet voor leeuwen en neushoorns. Lees maar:

World Lion Day.: leeuwenpootafdrukken in gips en foto cameraval.

8

GaiaZine - Hét magazine van GaiaZOO

GaiaZOO in actie!

Op World Lion Day boden de leeuwenverzorgers eigenhandig gemaakte pootafdrukken te koop aan. Stichting SPOTS informeerde bezoekers over de bedreigingen en leeuwen in knuffelfarms. Dit leverde € 775,70 op voor Africat North (Namibië)! Het GNF vulde dit bedrag aan tot € 2.200,- Daarmee zijn 10 cameravallen buiten beschermde gebieden geplaatst om nieuwe leeuwengroepen te kunnen beschermen.

Tijdens World Rhino Day konden bezoekers voor een kleine gift in het neushoornverblijf kijken, waar de verzorgers vertelden over de verzorging van neushoorns. Samen met de verkoop van gehaakte neushoorns, buttons en emmertjes neushoornmest leverde dit € 1.133,- op voor The Rhino Orphanage (Zuid Afrika). Het GNF verdubbelde dit bedrag. Zo kunnen nog meer jonge neushoorns, die door stroperij hun moeder verloren, geholpen worden.

World Rhino Day: een dierenverzorger vertelt over de verzorging van neushoorns.

Bezoekers ervaren hoe groot de neushoornvlakte van GaiaZOO is.

DIERSOORT

PROJECT

BIJDRAGE GNF

1

Rode panda (Nepal)

Mensen jagen op rode panda’s en hun leefgebied verdwijnt door vee en wegenbouw. Het Red Panda Network betrekt de lokale bevolking via Forest guardians en educatie bij de bescherming van dit unieke dier.

€ 2.522,t.b.v. uitbreiding educatieprogramma op 28 basisscholen.

2

Oehoe (Nederland)

De Oehoe Werkgroep Nederland (OWN) beschermt deze schaarse Nederlandse broedvogel. Veel oehoes overlijden aan gifstoffen die door de mens in de natuur terecht zijn gekomen.

€ 1.000,t.b.v. bodemonderzoek en communicatie over gifstoffen.

3

Bongo (Kenia)

Het Bongo Surveillance Programma (BSP) onderzoekt met behulp van getrainde trackerteams, GPS zenders en cameravallen het gedrag van de laatste oostelijke bongo’s. Samen met de lokale autoriteiten komt BSP in actie tegen stroperij, jacht en houtkap.

€ 2.000,t.b.v. materialen voor de trackerteams

4

Gouden leeuwaap (Brazilië)

Door houtkap en vangst als huisdieren, stierf de gouden leeuwaap bijna uit. Dankzij de inzet van het Lion Tamarins of Brazil Fund is goede bescherming, herbebossing en uitzet mogelijk.

€ 2.500 t.b.v. opzetten educatieprogramma voor lokale scholen

5

Waldrapp ibis (Marokko)

Dankzij het Northern Bald Ibis Project steeg het aantal Waldrapp ibissen in Sous-Massa National Park (een van de belangrijkste overlevings- en broedgebieden van deze ernstig bedreigde vogel) de afgelopen jaren enigszins.

€ 2.500 t.b.v. uitzet jonge ibissen

6

Dwerggans (Zweden)

De dwerggans stierf in Zweden bijna uit. Stiftelsen Nordens Ark zette een fok- en herintroductie project op om de populatie in Lapland te versterken.

€ 1.000,t.b.v. ringen en uitzetten jonge dwergganzen

7

Monniksgier (Frankrijk)

Monniksgieren zijn belangrijke afvalopruimers in de natuur. Door vergiftiging verdwenen ze grotendeels uit Europa. Samen met dierentuinen zet de Ligue de Protection des Oiseaux (LPO) deze grote gieren weer uit.

€ 2.500,t.b.v. GPS-zender uitgezette monniksgier

8

Afrikaanse wilde De anti-stroperij teams van Painted Dog hond (Zimbabwe) Conservation halen elk jaar duizenden strikken van stropers van de savanne. Zo worden bedreigde Afrikaanse wilde honden en andere dieren gespaard.

€ 4.300,t.b.v. field kits voor het anti-stroperij team

9

Europese nerts (Estland)

€ 1.500 t.b.v. adoptie 10 nertsen

Deze kleine marterachtige staat door concurrentie met de Amerikaanse nerts op het randje van uitsterven. Foundation Lutreola fokt Europese nertsen en zet ze uit in veilige gebieden.

Het Gaia Nature Fund steunt nog diverse andere projecten, hierover lees je meer op GaiaZOO.nl/HelpdeNatuur #1 / december 2016

9

KUIF

MANGABEYS in GaiaZOO

Sinds de opening in 2005 leven er al kuif mangabeys in GaiaZOO. Je kunt ze bij mooi weer samen met de gorilla’s op het eiland van het Congo gedeelte van GaiaZOO’s Rainforest zien. ’s Winters delen ze overdag ook hun binnen verblijf met de gorilla’s. In heel Europa leven slechts zo’n 48 kuif mangebeys, verdeeld over 17 dierentuinen. Omdat er niet zoveel kuif mangabeys geboren worden, is het belangrijk dat de fok van deze apensoort via een gecoördineerd stamboek plaatsvindt.

Deze taak heeft de curator van GaiaZOO, Tjerk ter Meulen, sinds 2010 op zich genomen.

Kuif mangabeys bedreigd De kuif mangabey (Lophocebus aterrimus) leeft ten zuiden van de Congo rivier, in de regenwouden en moerasbossen van Democratische Republiek Congo tot in Angola. Doordat dit leefgebied snel verdwijnt en er veel op kuif mangabeys gejaagd wordt (hun vlees is schijnbaar heel smaakvol), wordt deze soort steeds meer bedreigd in haar voortbestaan.

Fokprogramma Tot enkele jaren geleden was er niet veel aandacht voor de fok van kuif mangabeys in dierentuinen. Dit kwam omdat de status in het wild lange tijd onbekend was. Inmiddels weten we echter dat de kuif mangabey steeds erger bedreigd wordt, waardoor de soort in dierentuinen gelukkig steeds meer aandacht krijgt. Maar helaas zijn kuif mangabeys niet zo heel makkelijk te houden in dierentuinen. Dat komt omdat het erg lastig is om een groep kuif mangabeys samen te stellen. Hun

10

GaiaZine - Hét magazine van GaiaZOO

sociale structuur is zo complex, dat het toevoegen van een man of vrouw aan een bestaande groep vaak veel agressie oplevert. In GaiaZOO hebben we dat in het verleden van dichtbij meegemaakt.

Dat maakt de voortplanting in dierentuinen er niet makkelijker op. De vreugde was daarom extra groot toen er in oktober jl. een kuif mangabey ter wereld kwam in GaiaZOO. Wat “zegt” de kuif?

Het meest opvallende aan een kuif mangabey is hun kuif. Deze kuif geeft hen een vrolijke en ondeugende uitstraling. Met behulp van hun kuif, maar ook met gezichtsuitdrukkingen en geluiden, kunnen deze apen echter van alles aan elkaar duidelijk maken.

En dat is wel handig als je in een groep leeft, met 10 tot 20 mannetjes, vrouwtjes en jongen bij elkaar. Bij een neutraal humeur hoort namelijk een rechtop staande kuif. Als een dier boos is en naar een ander dreigt, dan buigt de kuif naar achteren. Bovendien trekt

het dier dan zijn wenkbrauwen omhoog en legt de oren tegen z’n kop. Tijdens zo’n dreigement laat de kuif mangabey een laag gebrom horen en beweegt de kuif een beetje op en neer. Zulk soort signalen dienen om een goede verstandhouding binnen de groep te houden.

Wat eten ze?

Mangabeys leven vooral hoog in de bomen. Ze zoeken er naar zachte vruchten, blad en bloemen om te eten.

Met hun scherpe snijtanden kunnen ze ook goed harde zaden openbijten.

Jonge kuif mangabey In oktober zag een kuif mangabey het levenslicht in GaiaZOO. Jonge kuif mangabeys ontwikkelen zich razendsnel, al na één week kruipen ze rond moeder.

KIDS

O O Z BOEK boordevol spelletjes, weetjes en andere fun!

#1 / december 2016

11

BioBlitz

l maken Insectenhote litz. tijdens BioB

Hoeveel leeuwen, stokstaar ten en capibara’s in GaiaZOO wonen weten we precies. Maar we lke wilde dieren en planten er in GaiaZOO leven hadden we eig enlijk nog nooit onderzocht.

Daarom organiseerde GaiaZOO in sep tember 24 uur lang een Bio Blitz. Om alle soorten kikkers, vlinder s, vogels, planten, paddensto elen, mossen, lieveheersbeestjes, bomen, sprinkhanen en slakken te onderzoeken en tellen, hadden we allemaal experts uitgenodigd. In tota al vonden zij 454 verschillende soorten.

Zelf onderzoeken

Tijdens de BioBlitz konden kinderen ook allerlei leuke en leerzame activiteiten doe n. Wat dacht je van slakken zoeken in het water, padden stoelen bekijken door een microscoop en braakbal plu izen?

AvondExpeditie

Sommige dieren komen alle en in het donker uit hun holletje. Daarom gingen we ook ’s avonds op pad. Via speciale camera’s, detectors en vallen konden de experts alle vleermuizen, nachtvlind ers en muizen onderzoeken.

23 grassen 36 bomen en struiken

47 vogels 33 slakken 10 zoogdieren 42 vlinders & Nachtvlinde

rs

176 bloem­ planten

6 amfibieën & vissen 27 overige insecten 14 waterdiertjes 19 paddenstoelen 31 mossen

In actie voor de natuur!

Ook in je eigen achtertuin of op je balkon kun je de dieren helpen.

Tijdens de BioBlitz konden kinderen zelf een insectenh otel maken of een voedersilo voor vogels. Kijk op GaiaZOO.nl/bioblitz hoe je dat doet!

otje van je Deel je een foto s met ons? egelschuilplaat @GaiaZOO.nl Dat kan via kids

12

GaiaZine - Hét magazine van GaiaZOO

Egelhuis

maken

De egel hou dt een winte rslaap en zoekt daa rom naar ee n veilig plekje. Maak een hoop van bladeren in d e tuin zodat de egel er een holletj e in kan make n of bouw ee Kijk voor tips n heus egelh op egelbesc uis. herming.nl

n e ll i h c s r e 5 v te vinden? e d j i j p l He

Vriendje van Gaia aan het woord

Naam: Zen Leeftijd: 8 jaar School: St. Ursula school Kerkrade Hobby’s: met mijn knuffels spelen, judo en skiën Lievelingsdier: sn eeuwuil nnement?

Hoe lang heb je al een GaiaZOO-abo jaar was maar vier Al heel lang. Volgens mij sinds ik misschien nog wel langer.

Hoe vaak bezoek je GaiaZOO? minder. Zoals nu als Soms heel vaak en soms ook wat het weer niet zo mooi is. ?

Met wie ga je meestal naar GaiaZOO met papa of s som l Bijna altijd met mama en hee allebei.

Wat is je favoriete GaiaZOO-dier? heb er zelfs een De rode panda is echt heel leuk. Ik knuffel van. ekje?

Welke dier breng je altijd een bezo d langs. altij l geva r iede De lynx, daar kom je in ZOO? Wat vind je het állerleukste in Gaia rleukste. Daar alle het ik vind je kelt dwin Het speelgoe giraffe zou ik e grot hebben ze heel veel knuffels. De . ben heb n wille wel graag op mijn kamer innering?

Wat is je allermooiste GaiaZOO-her egen, gekr heb l maa alle al ik De knuffels die veel. l hee al er heb Ik es. aapj rtje, stokstaa

r willen stellen?

Welke vraag zou je aan dierverzorge Want ik wil .. len. stel en Dan wil ik graag twee vrag da’s in een pan rode de bij den een weten waarom de er echt altijd gek uit. rijtje achter elkaar lopen? Dat ziet papegaai op mijn e grot En ik zou wel eens graag een dat?

Mag . schouder willen hebben mocht kiezen, met Als je iemand op de hele wereld keer naar GaiaZOO een ste rlief alle het wie zou je dan r? gaan en waarom met hem of haa leuke vrienden zijn.

Met Sven en Erwin, omdat dat hele

#1 / december 2016

13

?

je nou

Waar blijf

JOEHOE!!!

Nieuwe EduKar

KraaienNest

Ben jij wel eens in het Kraaie nNest geweest? Dit leuke dierenmu seum vind je boven de winkel. Als je de route via de parkieten, langs de wasberen en wolven volgt, kom je er vanzelf. In het KraaienNest kun je van alles ontdekken over de dieren uit het Taiga-gebied. Voel hoe zacht, ruw of glad de vacht van een mol, das en ree zijn. Test je dierkenni s met het voeding- en poepspel en bew onder alle opgezette dieren en spa nnende schedels. GaiaZOO-vrijwillig ers beantwoorden graag al je die rvragen!

Kom je gauw eens langs?

es leren kleurrijke EduKar van all Tien jaar lang kon je bij de t meer allerlei eieren en poten me over exotische schedels, enstal en de EduKar in de giraff of minder tenen. Aangezi dieren d dit jaar op de Afrikaanse staat, werd de hele inhou het rd we n OO leven. Bovendie afgestemd die ook in GaiaZ ar. tijd voor een nieuwe EduK na tien jaar trouwe dienst rgen en uten nog beter in opgebo Daar kunnen de dierattrib leeuw. l aan de tanden van een op uitgestald worden. Voe ngo. Durf je ook aan de du van de zebra, ku en bo on tro pa en ep str t he er Bewond gs als je durft! ken? Kom maar eens lan poep van een gorilla te rui

NIEUW!

e tj es fe er d in k n e tt a k Honden & Duur: 1,5 uur

Aantal: Max. 8 kids Leeftijd: 4 t/m 7 jaar

en een cheeta niet? at in een boom klimmen Waarom kan een huisk wolven lijken? huis honden zoveel op ze on t da t he n ka e ho En niet alleen feestje maken kinderen n tte ka & en nd ho t he Tijdens t wilde honden en huisdieren, maar ook me kennis met de bekende diersporen en doe je cht ga je op zoek naar katten. Via een speurto wilde weten over . Ontdek wat je altijd al ten ch dra op ke leu ei erl all je zelfs een de van het feestje krijg ein t he n Aa n. tte ka en honden rtificaat mee! eigen spoorzoekers ce

Meer informatie over kinderfeestjes en de openingstijden van het KraaienNest & EduKar vind je op > GaiaZOO.nl/vandaag

16

GaiaZine - HĂŠt magazine van GaiaZOO

kleurplaat

r e g r o z r Vraag het de Dierenve

een vraag voor jaar Vriendje van Gaia had Yannick, 7 jaar en al 3 een dierentuin werken. in ag er ook heel gra lat wil ‘Ik : Lex ger zor dierenver giraffen-dierverzorger?’

Maar hoe word je eigenlijk eiding tot dierenverzorger middelbare school nog een opl de na je et mo den wor wilt eigenlijk helemaal niet Als je giraffenverzorger ren, maar over giraffen leer je die van gen zor ver het r ove s kun volgen. Je leert dan van alle g met giraffen werkt. Misschien leren van iemand die al heel lan te bes het je s met kun zelf t Dit . heb ool uk sch als je gel zoveel op stage lopen in een dierentuin en rtje kee een g rgin rzo willen rve die ger zor ing die giraffenver je tijdens je opleid gen. Er zijn heel veel mensen vra l vee l hee en n ette opl dieren d t me goe ken, goed giraffen. Dan moet je laten zien dat je hard kunt wer ook je et mo rom daa en, ban worden en er zijn maar weinig den. t om soms een beetje vies te wor kunt omgaan en het niet erg vind

Geboortes 2016

januari

saki

bongo

capibara’s

februari

die in GaiaZOO Kiekjes van dieren jij deze jonge geboren zijn. Heb t? dieren al ontmoe koesimanse

wijnen penseelz

juni leeuwen

stokstaarten

mei

landgeitjes

juli

neter reuzenmiere

grootoorvossen

oktober september

kuif mangabey

g a a r v Prijs

ekteur!

Word voor 1 dag KinderDier

ZOO directeur van Gaia Als jij een dagje de u je dan doen? mocht zijn, wat zo nl ar kids@GaiaZOO. Stuur je idee in na beste te, origineelste of De leukste, geks ekteur er Di n dag Kinder inzending mag ee zijn bij GaiaZOO! #1 / december 2016

17

Laat ons weten wat je de volgende keer graag terug zou willen zien in het Kids ZOOboek of stel je dierenvraag aan een dierverzorger via kids@GaiaZOO.nl

18

GaiaZine - HĂŠt magazine van GaiaZOO

REILEN EN ZEILEN

Verrijking bij de leeuwen

Er komt heel wat kijken bij het runnen van een dierentuin. Dagelijks zijn zo’n 60 medewerkers aan het werk om jou welkom te heten bij de kassa, om de ZOO schoon en netjes te houden, om leuke souvenirs te verkopen, om de dieren te verzorgen, om het groen te onderhouden en om eten en drinken te verzorgen. Naast de medewerkers die je tijdens een bezoek kunt treffen, werken er ook mensen op kantoor en achter de schermen om er bijvoorbeeld voor te zorgen dat dieren kunnen verhuizen naar andere dierentuinen of dat je tijdens je bezoek van alles kunt leren over de dieren. Tijdens een bezoek aan GaiaZOO geniet je van de dieren en de natuur, maar we vertellen je ook graag wat er achter de schermen van een dierentuin allemaal gebeurt.

Wat is verrijking?

Dieren in een dierentuin hoeven minder tijd te besteden aan het zoeken van voedsel dan hun wilde soortgenoten.

Daardoor kan het gebeuren dat ze zich soms vervelen. Om dat te voorkomen of beperken, krijgen dierentuindieren regelmatig zogenaamde ‘verrijking’.

Dat betekent dat de dierverzorgers creatieve manieren bedenken om de dieren hun voedsel te geven. De verrijking is specifiek afgestemd op de behoeften en mogelijkheden van elke diersoort. Verschillende soorten apen krijgen bijvoorbeeld geregeld een boomstammetje met geboorde gaten, waarin nootjes, rozijnen en stroop zijn verstopt. Ze zijn dan wel even bezig om deze lekkernijen er met hun vingers uit te wriemelen. De grote roofdieren

Verrijking bij de boshonden

van GaiaZOO, zoals leeuwen, wolven en Afrikaanse wilde honden krijgen vaak een groot ribstuk van koe of paard, of een heel karkas met huid en haar aangeboden. Om te kunnen eten moeten ze gezamenlijk aan het werk; en dat is erg belangrijk voor zowel de conditie als sociale relaties binnen deze diersoorten. Bovendien zijn ze hiervoor gebouwd; net zoals ze in de natuur gezamenlijk een grote prooi bemachtigen en verslinden. Aaseters, zoals wasberen en gieren, gaan in de natuur op zoek naar dode dieren en resten van prooien van grotere roofdieren. Daarom krijgen ze ook in GaiaZOO meestal karkassen of delen van prooidieren te eten.

Waar komen dierentuindieren vandaan?

Er worden geen dieren meer gevangen uit het wild om dierentuinen te bevolken. Dierentuinen zorgen zelf voor het behoud van hun populaties.

Ze werken hiervoor samen in fokprogramma’s (EEP en ESB).

Hoe gaat dat dan?

Dieren worden niet gekocht.

Dierentuinen wisselen hun dieren onderling uit. Ze houden een soort vraag & aanbod lijst bij, waarop ze aangeven welke dieren ze aanbieden aan andere dierentuinen en welke dieren ze nog graag aan hun collectie willen toevoegen. De uitwisseling van dieren binnen EAZA-dierentuinen vindt plaats zonder dat hier een financiële vergoeding mee gemoeid is, om de handel in (beschermde) dieren tegen te gaan. De dierenruil gebeurt op advies van de coördinator van het fokprogramma voor een bepaalde diersoort: hij/zij weet het beste welke dieren van die soort geschikt zijn om zich voort te planten, waar en met wie.

Ben je geïnteresseerd in vergelijk­bare onderwerpen betreffende dierentuinen en GaiaZOO?

Giraffen­ transport 2 013

> GaiaZOO.nl/blog #1 / december 2016

19

NIEUW IN 2017: In 2017 wordt de diercollectie van GaiaZOO uitgebreid met berberapen (‘Macaca Sylvanus’). Dit worden de eerste én de laatste dieren die je zult zien tijdens een parkbezoek. Hun zeer ruime verblijf wordt namelijk gebouwd tegenover de winkel op de locatie waar nu de lynxen leven en zal zich uitstrekken over ‘de IJstijd’ tot aan de veelvraten en het huidige beververblijf.

De replica’s van de mammoet, het reuzenhert en wolharige neushoorns maken dus plaats voor een grote groep berberapen. De lynxen verhuizen op hun beurt opnieuw naar een veel groter verblijf dat komt te liggen tussen het nieuwe berberapenverblijf en het Limburgse hart van de ZOO. Als bezoeker loop je straks tussen beide diersoorten door en dit nieuwe pad loopt naadloos over in de nieuwe Taiga | Volière en verder langs de kamelen richting de rode panda’s.

Hiermee wordt onze Taiga-collectie onvergelijkbaar met welke dierentuin dan ook.

Lynxen in Limburg Het is in de korte historie van GaiaZOO daarmee de derde verhuizing voor onze lynxen naar een groter verblijf. Hoewel van nature een solitaire roofkat, kan de groep in GaiaZOO het goed met elkaar vinden en zorgen ze voor veel nageslacht en dus bieden we ze graag meer ruimte. Omdat de soort ook in

het wild steeds vaker de Limburgse grenzen oversteekt vanuit de Ardennen en de Eiffel is het logisch om hun nieuwe verblijf ook in het Limburgse hart van GaiaZOO te laten starten.

Waar tot voor kort nog de laplanduilen, sneeuwuilen en bevers zaten, komt straks dus een prachtig nieuw lynxenverblijf.

winkel 20

GaiaZine - Hét magazine van GaiaZOO

BERBERAPEN Limburgse apen?

Een bezoek aan onze Limburgse dierentuin start en eindigt straks dus met berberapen. Dat lijkt onlogisch, maar vlakbij het Limburgse Tegelen zijn fossiele resten van deze apensoort gevonden, waaruit blijkt dat hun verspreidingsgebied zich ooit tot in onze provincie uitstrekte. Makaken hebben van alle apen de noordelijkste TVK ZooDesign verspreiding; ook in koudere klimaten kunnen ze goed leven. Waarschijnlijk leefde de ‘makaak van Tegelen’ dan ook niet in een heel warm klimaat.

Overigens zijn bij de opgravingen ook fossielen van onder meer de mammoet en het reuzenhert gevonden waardoor het steeds logischer wordt om de dieren juist in dit deel van het park te huisvesten.

U kent deze actieve en charismatische apensoort wellicht van de rots van Gibraltar in Zuid-Spanje, waar ten behoeve van toeristen een tiental apen in leven wordt gehouden. In het verleden leefden berberapen in grote delen van noordelijk Afrika en zuidelijk Europa. De afgelopen decennia raakte deze aap bedreigd door houtkap en begrazing door vee. Ook worden berberapen verhandeld als huisdier of voor het vermaak van toeristen ingezet. Daardoor leeft de inmiddels ernstig bedreigde berberaap nu alleen nog in enkele geïsoleerde gebieden in Marokko en Algerije. De dieren kunnen onze steun dus heel goed gebruiken.

Behalve door mee te werken in

Zoo and landscape architecture

het fokprogramma steunt het Gaia Nature Fund ook een dierenbeschermings­ project in Marokko.

BEDREIGD

Wist je dat...

EN

Hoe komt GaiaZOO aan berberapen…?

Heel vaak vragen mensen ‘Hoeveel kost dat nou om een [giraffe, gorilla, berberaap, leeuw] te krijgen?’. Steevast kunnen we dit beantwoorden met ‘Helemaal niks’. Als erkende dierentuin, ruilt GaiaZOO haar dieren namelijk met andere officiële dierentuinen. Om een groep berberapen te verkrijgen, heeft de curator van GaiaZOO gesproken met de Europese stamboekhouder van berberapen. Hij heeft haar ook al het ontwerp van het nieuwe verblijf laten zien. De stamboekhouder zal op basis van het overzicht van berberapen binnenkort adviseren welke individuen uit andere dierentuinen naar GaiaZOO zullen komen. Intussen regelt GaiaZOO’s diermanagement de transporten en alle vereiste vergunningen. De aannemer en technische dienst van GaiaZOO starten in het nieuwe jaar met de bouw van het nieuwe verblijf.

Wil je op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen rondom de komst van de berberapen?

… je straks ook vrij tussen de berberapen mag doorlopen en ze mag fotograferen van héél dichtbij? … berberapen groepen van zo’n 4060 vormen? Daarin leven evenveel mannetjes als vrouwtjes. … geluiden en gezichtsuitdrukkingen belangrijke communicatiemiddelen zijn voor berberapen? … blad, vruchten, zaden, boombast en eikels de belangrijkste voedselbronnen van berberapen zijn? … berberapen elkaar ‘vlooien’ om de onderlinge relatie te versterken?

Ze hebben overigens helemaal geen vlooien! … vrouwtjes met meerdere mannetjes paren? Ze weten dus niet wie de vader van hun jong is! … berberapen pasgeboren jongen heel interessant vinden? Ze willen het kleintje graag allemaal even vasthouden!

Kijk dan regelmatig op GaiaZOO.nl/VriendVanGaia #1 / december 2016

21

DE MOOISTE

GaiaZOO HERINNERINGEN Afgelopen jaren is er veel veranderd in GaiaZOO en wij zijn ontzettend trots op de vernieuwingen en uitbreidingen die dankzij de steun van onze abonnementhouders mogelijk waren. We vroegen jou als Vriend van Gaia om je mooiste GaiaZOOherinnering van 2016 met ons te delen. Op deze pagina’s laten we een compilatie zien van enkele foto’s die gedeeld zijn. Omdat de reacties overweldigend waren, hebben we ook online een fotopagina ingericht op:

> GaiaZOO.nl/VriendvanGaia

22

GaiaZine - Hét magazine van GaiaZOO

#1 / december 2016

23

sen Hans Jans

Bart Ploemen

Jacqueline Wou terse-Dost

rntz John A

24

GaiaZine - Hét magazine van GaiaZOO

J. Wijbenga

K. de Leeuw

Lau en Hetty Vrosch

Sylvia Wetzels

Maurice van Lune

Heb je de oproep voor het delen van jouw foto gemist? Dan is het mogelijk dat we niet jouw (juiste) e-mailadres hebben. Laat je e-mailadres achter bij de kassa of schrijf je in via GaiaZOO.nl/vriendennieuwsbrief om niets meer te missen over GaiaZOO. #1 / december 2016

25