Adolygiad Blynyddol 2014

ADOLYGIAD BLYNYDDOL 2014 LLE Y MAE DYNGARWCH A CHYMUNED YN DOD YNGHYD www.cfiw.org.uk

01 ADOLYGIAD BLYNYDDOL 2014

Fel Noddwr y Gronfa i Gymru, rydw i wedi cael fy nghalonogi yn fawr wrth glywed am gynnydd yr ymgyrch hon i sefydlu cronfa waddol gymunedol genedlaethol i Gymru.

Hoffwn fynegi fy niolch yn arbennig i’r cannoedd o bobl ar draws Cymru a thu hwnt sy’n ymuno â chymuned rhoddwyr y Gronfa i Gymru, ac sy’n dangos bod modd gwneud gwahaniaeth go iawn trwy ddod ynghyd yn y fath ffordd.

Roedd clywed bod un o’r busnesau yng Nghymru y bûm yn ymweld ag ef yn ystod yr haf 2014 – sef melin wlân deuluol yn Sir Benfro - bellach yn gweithio mewn partneriaeth gyda’r Gronfa i Gymru er mwyn codi ymwybyddiaeth o’r Gronfa, ac wrth gwrs, er mwyn cynyddu’r rhoddion, yn newyddion arbennig o galonogol. Dyma enghraifft o’r ffordd y mae dyngarwch yn rhan o wead bywyd Cymreig.

Rydw i wrth fy modd i glywed am weithgareddau’r Sefydliad yn cyfleu’r neges am y Gronfa i Gymru, gweithgareddau sydd wedi cynnwys digwyddiadau yn Llundain, Caerdydd, Gogledd America ac ym Mhlas Llanelly yn Llanelli, rhywle yr oeddwn yn falch iawn o gael y cyfle i ymweld ag ef ar Ddydd Gŵyl Dewi eleni.

Wrth i’r Sefydliad Cymunedol yng Nghymru gychwyn ar flwyddyn arall o weithgarwch er budd y Gronfa i Gymru, hoffwn ddymuno pob llwyddiant i’r fenter hon, ac edrychaf ymlaen at glywed rhagor o newyddion am yr hyn sy’n cael ei gyflawni mewn cymunedau, diolch i waith gwirfoddolwyr ac ewyllys da dyngarwyr o Gymru, yn rhai bach a mawr. Diolch o galon ichi am eich cefnogaeth.

ADOLYGIAD BLYNYDDOL 2014 02

1. PWY YDYM NI Wrth i ni adolygu blwyddyn arall llwyddiannus iawn i’r Sefydliad Cymunedol yng Nghymru, rydym yn dathlu canmlwyddiant hefyd: 100 mlynedd yn ôl, sefydlwyd y sefydliad cymunedol cyntaf yng Nghleveland, Ohio. Mae sefydliad cymunedol yn gyfrwng ar gyfer rhoi elusennol. Rydym yn helpu pobl - dyngarwyr, teuluoedd, entrepreneuriaid, ymddiriedolwyr a phobl fusnes - i gynorthwyo ac i fuddsoddi yn eu cymunedau lleol: gan gysylltu pobl sy’n ymboeni gydag achosion pwysig.

Bellach, mae model y sefydliad cymunedol yn rym llesol a gaiff ei gydnabod yn rhyngwladol, ac mae ganddo rwydwaith ar draws y byd o 1,700 o sefydliadau cymunedol a chefnogaeth gan sefydliadau byd-eang megis Banc y Byd, sy’n cydnabod eu rôl wrth gynnig sylfaen i gymdeithas sifil. Rydym yn falch o fod yn aelod o rwydwaith Sefydliadau Cymunedol y DU (UKCF), ac rydym yn cael budd o’i gyngor, ei eiriolaeth, ei fentrau er mwyn codi proffil a’i waith datblygu busnes. Eleni, gwnaethom ddilyn ei raglen achredu ansawdd teirblynyddol trylwyr, sy’n cael ei chymeradwyo gan y Comisiwn Elusennau. Roeddem wrth ein bodd bod yr adroddiad asesu wedi amlygu ein cyflawniadau yn erbyn y safonau uchel a ddisgwylir, ac roeddem yn falch hefyd i sicrhau stamp ansawdd arall ar ddiwedd y flwyddyn, pan gafodd ein sefydliad ei achredu o’r newydd gan Fuddsoddwyr mewn Pobl.

Mae llywodraethu da yn hanfodol er mwyn sicrhau hyder ein deiliaid cronfeydd, ein rhoddwyr a’n cleientiaid. Yn ogystal, mae’n allweddol er mwyn buddsoddi’n llwyddiannus mewn cymunedau, sef yr hyn sydd wrth wraidd ein gwaith.

Mae wedi bod yn flwyddyn brysur o dwf. Ac er bod 15 mlynedd wedi mynd heibio ers i ni gael ein sefydlu, rydym yn ein ‘harddegau’ o hyd wrth edrych ar sefydliadau cymunedol eraill ar draws y byd, ac mae’n Hadolygiad Blynyddol yn dangos ein bod yn aeddfedu yn gyflym iawn ac yn datblygu i fod yn sefydliad arwyddocaol. Rydym yn falch bod ein hymdrechion wedi arwain at y ffaith mai Cymru yw’r unig genedl yn y byd y mae ganddi ei chronfa waddol gymunedol ei hun, Cronfa i Gymru, ac wythnos ddyngarwch flynyddol.

Hoffem dalu teyrnged i’n deiliaid Cronfeydd, ein cleientiaid a’n rhoddwyr am sicrhau y bu modd i ni wneud hyn, ac i waith rhagorol pobl sy’n dymuno gwneud gwahaniaeth yn eu cymunedau lleol, nad yw’n cael ei gydnabod yn aml.

Diolch am eich diddordeb yn y Sefydliad Cymunedol yng Nghymru, a’ch cefnogaeth ar ei gyfer.

Elusen Gofrestredig 1074655 Cwmni Cyfyngedig trwy Warant 03670680

JANET LEWIS-JONES Cadeirydd info@cfiw.org.uk

LIZA KELLETT Prif Weithredwr liza@cfiw.org.uk

WHAT WE DO 1. Pwy ydym ni 2. Lle y mae dyngarwch a chymuned yn dod ynghyd 3. Cysylltu pobl sy’n ymboeni gydag achosion pwysig 4. Cronfa i Gymru 5. Busnes dyngarwch 6. Ein deiliaid Cronfeydd a’n cleientiaid 7. Cydgerdded gyda rhoddwyr a’r rhai sy’n gweithredu 8. Ein sefyllfa ariannol

03 ADOLYGIAD BLYNYDDOL 2014

GWELEDIGAETH

CENHADAETH

GWERTHOEDD

Cymru sy’n meddu ar sector gwirfoddol a chymunedol sy’n ffynnu, lle y mae pobl leol yn arwain prosiectau ac yn meddu ar yr adnoddau ariannol i ddatblygu eu datrysiadau eu hunain wedi’u seilio ar angen

Cryfhau a chyfoethogi cymunedau lleol ar draws Cymru trwy ysbrydoli a rheoli dyngarwch

Gwybodus, rhagweithiol, arloesol, creadigol, cynhwysol, proffesiynol, eirioli, arwain, cydweithio, ysbrydoledig, cynaliadwy a rhadlon

ADOLYGIAD BLYNYDDOL 2014 04

TÎM Y SEFYDLIAD CYMUNEDOL YNG NGHYMRU

YR YMDDIRIEDOLWYR, HAF 2014

LLYWYDD

Janet Lewis-Jones, Cadeirydd Lulu Burridge

Y Gwir Barchedig John Davies Alun Evans Lloyd FitzHugh Ysw OBE JP DL Tom Jones OBE Sheila Maxwell, Is-Gadeirydd Kathryn Morris, Trysorydd Julian Smith

Capten Syr Norman Lloyd-Edwards KCVO, GCStJ, RD, JP, RNR

Eleni, ymddeolodd Frank Learner (Trysorydd Anrhydeddus) o Fwrdd yr Ymddiriedolwyr, a gwerthfawrogir ei ymrwymiad tuag at lywodraethu ariannol y Sefydliad yn fawr.

NODDWR Y GRONFA I GYMRU Ei Uchelder Brenhinol Tywysog Cymru

IS-LYWYDDION Byron Lewis Ysw Arglwydd Raglaw Gorllewin Morgannwg EM Edmund Seymour Bailey Arglwydd Raglaw Gwynedd EM Yr Anrhydeddus Mrs Shân Legge-Bourke LVO Arglwydd Raglaw Powys EM Mrs Kathrin Thomas CVO Arglwydd Raglaw Morgannwg Ganol EM Dr Peter Beck Arglwydd Raglaw De Morgannwg EM Henry George Fetherstonhaugh Ysw OBE Arglwydd Raglaw Clwyd EM Simon Boyle Ysw Arglwydd Raglaw Gwent EM Yr Anrhydeddus Robin William Lewis Arglwydd Raglaw Dyfed EM Rydym yn ddiolchgar hefyd am gymorth Ei Anrhydedd Huw Morgan Daniel C.StJ, cyn Arglwydd Raglaw Gwynedd EM

STAFF, HAF 2014 Liza Kellett, Prif Weithredwr Tom Morris, Rheolwr Cyllid, Ymchwil a Grantiau Sarah Morris, Swyddog Gweinyddol Andrea Powell, Rheolwr Grantiau a Rhaglenni Helen Fagan, Swyddog Grantiau Ffion Wyn Morris, Cynorthwyydd Grantiau Siân Stacey, Rheolwr Datblygu Jennifer Lloyd, Cynorthwyydd Datblygu

Diolch i intern y Sefydliad Darren Millard a gefnogir gan Go Wales

CYFRANOGION Tom Barham Colin Evans Abigail Tweed Rydym yn ddiolchgar am gymorth proffesiynol Giselle Davies (Geldards), Ruth Peck a Jan Coverley (HR Solutions), a Designdough

05 ADOLYGIAD BLYNYDDOL 2014

2. LLE Y MAE DYNGARWCH A CHYMUNED YN DOD YNGHYD Y Sefydliad Cymunedol yng Nghymru yw’r lle ar gyfer dyngarwch yn ein cenedl. Mae dyngarwyr yn bobl sy’n dymuno gwneud gwahaniaeth - gyda’u harian a’u hegni, ac mae’r Sefydliad Cymunedol yng Nghymru yn eu dwyn ynghyd. Mae’n hadolygiad blynyddol yn amlygu straeon am ddeiliaid Cronfeydd, cleientiaid, rhoddwyr a buddiolwyr, ac mae’n sôn am effaith gwaith y Sefydliad mewn cymunedau ar hyd a lled y wlad.

£2,193,965

£8,856,945

Gwerth y grantiau a fuddsoddwyd mewn cryfhau cymunedau lleol yn ystod 2013/14

Gwerth y gwaddol a oedd wedi cael ei ymddiried i’n stiwardiaeth ar 31 Mawrth 2014

Mae’r Sefydliad Cymunedol yng Nghymru yn aelod o Sefydliadau Cymunedol y DU, rhwydwaith o 48 o sefydliadau cymunedol achrededig ar draws y DU, sy’n dal gwaddol o £426 miliwn ar y cyd, gan weithio gyda dros 15,000 o ddyngarwyr. Y llynedd, gwnaeth ein rhwydwaith gynorthwyo 20,000 o sefydliadau trwy ddyfarnu grantiau a oedd yn werth dros £65 miliwn.

433

4,608

38,400

Nifer y grantiau a ddyfarnwyd yn ystod 2013/14

Nifer y gwirfoddolwyr sy’n ymrwymo eu hamser a’u talent er mwyn cynorthwyo’r sefydliadau hyn

Nifer y bobl sy’n cael budd gan waith y sefydliadau yr ydym yn eu hariannu

£276,798 CLWYD

£100,357 GWYNEDD

£41,992 Y TU ALLAN I GYMRU

£322,004 POWYS

£360,013

DYFED

£141,912

£346,187

GORL MORG MORG GAN

GWENT

DE MORG

£719,734 Galluogi Pobl ifanc a hyrwyddo addysg, menter a dysgu gydol oes

£491,027 Creu cydlyniant a hyder mewn cymunedau

£193,178 £411,524

£691,135 Gwella iechyd corfforol a meddyliol

£195,624 Meithrin treftadaeth a diwylliant

£96,445 Diogelu ein hamgylchedd

ADOLYGIAD BLYNYDDOL 2014 06

DYNGARWCH dyngar+-wch

Enw y dymuniad i hyrwyddo lles eraill, a fynegir mewn ffordd arbennig trwy roi arian i achosion da mewn ffordd hael.

Tarddiad canol y 18fed ganrif: o’r gair Groegaidd philanthrōpos, o philein ‘i garu’ + anthrōpos ‘bod dynol’.

07 ADOLYGIAD BLYNYDDOL 2014

3. CYSYLLTU POBL SY’N YMBOENI GYDAG ACHOSION PWYSIG Mae’r Sefydliad Cymunedol yng Nghymru yn fwy na swm ei grantiau. Wrth gyfateb rhoddwyr gyda phobl sy’n gweithredu, rydym yn dangos sut y mae modd i grantiau gan Gronfeydd y Sefydliad gael effaith fawr. Boed hwnnw yn grant bach i dalu am ddarn o offer newydd neu’n fuddsoddiad hirdymor er mwyn cynorthwyo newid sylweddol neu er mwyn darparu gwasanaethau newydd, dyfarnir grantiau’r Sefydliad i sefydliadau rhagorol yn dilyn diwydrwydd dyladwy ac asesu. Mae aelodau panel annibynnol, cynghorwyr a deiliaid Cronfeydd yn cyfrannu at y gwaith o werthuso ceisiadau, gan ddwyn amrediad o arbenigedd, gwybodaeth a phrofiad i’r broses o wneud penderfyniadau.

Mae tîm grantiau proffesiynol y Sefydliad yn monitro ac yn gwerthuso’r holl grantiau, gan ymweld â nifer o brosiectau nifer o brosiectau i weld y gwahaniaeth mae’r prosiectau yma yn cael ar draws Cymru.

Ar y tudalennau nesaf gallwch ddarllen mwy am rhai o’r prosiectau mae’n rhoddwyr wedi cefnogi.

CAEL EFFAITH Ar strategaethau...

Hysbysu polisi a chynnig sail ar gyfer newid Ar gymunedau lleol…

Meithrin hyder a chyfalaf cymdeithasol Ar elusennau a grwpiau cymunedol…

Ariannu newid sylweddol a datrysiadau lleol Ar bobl...

Grymuso, cynorthwyo, buddsoddi Rhyddhau egni, ysgogi gweithredu

“Rydym bob amser wrth ein bodd i weld eu gwaith yn uniongyrchol, i glywed am eu huchafbwyntiau a’u hisafbwyntiau wrth iddynt sicrhau cynnydd, ac rydym yn fodlon rhannu cyngor am sialensiau a strategaethau er mwyn sicrhau gwelliant a thwf. Mae mynd gyda deiliaid Cronfeydd i weld prosiectau a ariannwyd ganddynt yn brofiad arbennig iawn, a dyma lle y byddwch yn gweld yr ymrwymiad a’r angerdd a rennir gan y dyngarwyr yn gweithio mewn cymunedau a’r rhai sy’n rhoi iddynt.”

Andrea Powell, Rheolwr Grantiau a Rhaglenni

ADOLYGIAD BLYNYDDOL 2014 08

GALLUOGI POBL IFANC A HYRWYDDO ADDYSG, MENTER A DYSGU GYDOL OES Mae’r thema hwn yn cynnwys grantiau i sefydliadau sy’n meithrin hunan-barch, hyder a gorwelion i bobl ifanc; cymorth i elusennau sy’n gweithio gyda phobl ifanc nad ydynt mewn cyflogaeth, addysg na hyfforddiant; bwrsariaethau i fyfyrwyr; a phrosiectau sy’n meithrin sgiliau a chyflogadwyedd. Mae hyn o fewn cyd-destun y ffaith bod un o bob tri o’n plant yng Nghymru yn byw mewn tlodi, ac effaith niweidiol hyn ar hunan-werth, llythrennedd, sgiliau, uchelgais a chyfleoedd bywyd.

Yn nhref chwarela hanesyddol Blaenau Ffestiniog, sy’n gorwedd ym mynyddoedd Eryri, gwelir cartref y Gwallgofiaid. Mae’r Gwallgofiaid yn gwmni di-elw sy’n rhoi’r cyfle i blant a phobl ifanc Blaenau Ffestiniog i gymryd rhan mewn gweithdai sy’n arbenigo mewn ffilm, cylchgronau a cherddoriaeth. Wedi’i leoli yng Nghellb - yr hen lys a drawsnewidiwyd yn gaffi ac yn fan cyfarfod lleol - mae’r sylfaenydd, Rhys Roberts, yn dweud bod y Gwallgofiaid yn cynnig canolfan i blant lleol yr ‘anghofiwyd’ amdanynt, er mwyn eu galluogi i fynegi eu hunain.

Ym mis Tachwedd y llynedd, gwnaethom ddyfarnu grant o £10,000 gan Gronfa Skiathos, a ddefnyddiwyd i brynu llu o offer sain a gweledol, yn ogystal â hyfforddiant technegol a gweithdai. Ar ddiwedd yr hyfforddiant a wnaeth bara chwe wythnos, cynhaliwyd gig byw yn y gymuned wledig hon, a wnaeth ddenu dros 100 o ddathlwyr lleol. Bu bandiau lleol yn perfformio ac roedd modd i’r darpar wneuthurwyr ffilmiau weld eu gwaith yn cael ei ddangos yn gefndir ar gyfer y gweithdai a’r perfformiadau.

UCHELGAIS

“Dyma’r peth gorau am y Gwallgofiaid… nid yw’n sefydliad hynod o broffesiynol, ond dyna sut ddylai grwpiau cerddoriaeth fod. Dylai ganolbwyntio ar hwyl a mynegiant... rydw i wedi bod yn rhan o brosiect cylchgrawn a phrosiect ffilm. Mae’r ddau wedi bod yn llawer o hwyl ac mae byd cylchgronau yn brofiad newydd i mi.”

Aled Davies, Cyfranogydd ym mhrosiect Gwallgofiaid

09 ADOLYGIAD BLYNYDDOL 2014

CREU RHWYDWEITHIAU A HYDER MEWN CYMUNEDAU

Mae grantiau dan y pennawd hwn yn cynnwys y rhai a roddir i elusennau sy’n gweithio er mwyn grymuso pobl mewn cymunedau y maent yn ddifreintiedig yn ariannol ac yn gymdeithasol; sefydliadau sy’n cynorthwyo pobl ar y cyrion; a buddsoddiad mewn digwyddiadau a chyfleusterau cymunedol. Mae’r grwpiau hyn yn gonglfaen cymdeithas sifil.

Mae Eglwys Gymunedol ACTS yn fwy na man cyfarfod er mwyn addoli. Hi yw calon ei chwm, gan ddarparu gwasanaethau hanfodol megis Banc Bwyd Rhondda. Fe’i sefydlwyd yn 2009, pan wnaeth y sawl a oedd yn mynychu eglwys gyfarfod mewn canolfan hamdden leol i ystyried y syniad o brynu clwb cymdeithasol adfeiliedig yn Tylorstown, gyda’r nod o’i drawsnewid yn gyfleuster cymunedol ar gyfer y cwm cyfan. Gwnaethant symud yn gyflym ac erbyn hyn, mae’r Banc Bwyd yn darparu parseli cymorth bwyd i dros 2,000 o deuluoedd y flwyddyn.

y Banc Bwyd. Mae’r un mwyaf diweddar o’r rhain wedi golygu bod modd i Fanc Bwyd y Rhondda barhau gyda’i nod o ailddatblygu’r adeilad cyfan.

Mae cynllun newydd y llawr daear yn cynnwys dau safle storio bwyd, man casglu i gleientiaid, ystafell aros a swyddfa gyffredinol a lle ar gyfer y gwasanaeth cynghori ynghylch dyled integredig.

Caiff Banc Bwyd y Rhondda ei gynorthwyo gan Ymddiriedolaeth Trussell ac mae’r Sefydliad Cymunedol yng Nghymru yn ariannu sawl menter banc bwyd ar draws Cymru ar ran ein cleientiaid a’n Mae Cronfa Ferndale wedi cynorthwyo ACTS trwy deiliaid Cronfeydd. Mae’r rhain yn cynnwys Banc ddarparu pedwar grant ar wahân iddynt er mis Ebrill Bwyd Caerdydd (a ariannir gan Elusen Henry Smith 2013, a oedd yn werth £34,000 at ei gilydd. Mae a Comic Relief ), ac mae Banc Bwyd Sir y Fflint yn pob grant wedi bod yn elfen bwysig yn natblygiad cael ei gynorthwyo gan Grant Comic Relief hefyd.

“Rydym mor ddiolchgar am y cymorth a roddir gan [ddeiliaid Cronfeydd preifat], nid yn unig o ran y grantiau y maent wedi eu rhoi i ni, ond am gredu ynom ac am gymryd diddordeb mor frwd yn ein llwyddiant ac am ymweld â ni. Ni fyddai’r gwaith a wnaethpwyd gennym i drawsnewid ein hadeilad a’n gwasanaethau wedi bod yn bosibl heb eu cymorth nhw, a heb gymorth tîm y Sefydliad, y maent wedi cerdded law yn llaw gyda ni ar ein taith.”

Dave Thomas O Eglwys Gymunedol ACTS (Banc Bwyd Rhondda)

CYDNERTHEDD

ADOLYGIAD BLYNYDDOL 2014 10

GWELLA IECHYD CORFFOROL A MEDDYLIOL

Mae’r categori eang ac amlweddog hwn yn cynnwys grantiau a ddyfarnir i sefydliadau sy’n cynorthwyo pobl sy’n dioddef o faterion iechyd a dibyniaeth; cynyddu’r cyfleoedd i fanteisio ar chwaraeon ac ymarfer corff; hyrwyddo bywyd iach; trechu arwahanrwydd cymdeithasol ymhlith yr henoed a phobl agored i niwed; gwella’r cyfleoedd i bobl sydd ag anableddau i fanteisio ar wasanaethau; a gwella lles trwy gyfrwng cwnsela, cyfryngu a chyngor. Mae’n gweithgarwch dyfarnu grantiau yn y categori hwn yn gwella iechyd meddyliol a chorfforol trwy gynorthwyo cyfleoedd i fanteisio ar wasanaethau iechyd, a’u darpariaeth, gan feithrin hunan-barch a lleihau iselder ac arwahanrwydd cymdeithasol.

DEWRDER

Dyma fu’r ysbrydoliaeth ar gyfer Forever Young, grŵp cymunedol i bobl hŷn ym Merthyr Tudful, lle y mae’r aelodau yn cyfarfod bob wythnos i gymdeithasu ac i wneud ymarfer corff gyda’i gilydd yn y ganolfan hamdden leol.

Yn ystod blwyddyn pan adroddodd Age Cymru bod 75% o fenywod ac un o bob tri dyn dros 65 oed yng Nghymru yn byw ar eu pen eu hunain - gyda dros 41,000 o bobl yn dweud eu bod yn ‘aml neu bob amser yn teimlo’n unig’, roeddem yn falch iawn i ddyfarnu grant o £900 gan Gronfa Ymddiriedolaeth Dulverton dan ei meini prawf sy’n canolbwyntio ar ariannu ‘byw egniol’.

Roedd y grant yn golygu bod modd i Forever Young fynd â’i aelodau ar deithiau cerdded pellach. Eleni, buont yng Nghaerfaddon, Caerfyrddin a Chwmcerrig ac i dref eidylig Stratford-upon-Avon, gan dreulio tri diwrnod yn cerdded mewn mannau nad oedd y rhan fwyaf o’r aelodau fyth wedi bod iddynt o’r blaen.

“Daeth ein grŵp cymunedol ynghyd gan bod yr aelodau yn teimlo gymaint yn well ar ôl cwblhau cynllun cyfeirio gan feddyg teulu ar gyfer pobl y mae ganddynt gyflyrau megis diabetes, iselder a chlefyd y galon, ac roeddent yn dymuno parhau i gyfarfod a chadw’n heini gyda’i gilydd.”

Ashley Burns, Trysorydd, Forever Young

11 ADOLYGIAD BLYNYDDOL 2014

DIOGELU EIN HAMGYLCHEDD Yn y categori elusennol hwn, mae’r Sefydliad yn dyfarnu grantiau i sefydliadau sy’n cynorthwyo cynaladwyedd amgylcheddol, cadwraeth, ymchwil ac arloesedd. Mae materion amgylcheddol, yn rhai lleol neu fyd-eang, yn dwyn pobl ynghyd i drechu’r problemau hyn ar y cyd, gan gryfhau cymunedau ar yr un pryd a chynnig sylfaen ar gyfer cymdeithas sy’n ymgysylltu yn fwy gyda’r amgylchedd.

Gydag anrhydeddau a sicrhawyd yn ddiweddar yn cynnwys Menter Cymdeithasol y Flwyddyn De Cymru, mae Hyfforddiant Beicio Cymru yn ymwneud â chael pobl i ddefnyddio eu beiciau!

Gyda phrosiectau sy’n cynnwys ‘Meddyg Beic’, hyfforddiant medrusrwydd beicio mewn ysgolion a llwybr beicio mynydd symudol, mae ei waith yn cynnig manteision iechyd, hyfforddiant ac amgylcheddol hefyd. Mae ailgylchu wrth wraidd y gwaith hwn ac mae Hyfforddiant Beicio Cymru yn addysgu pobl i fod yn ddiwastraff trwy gynnal a chadw eu hen feiciau yn hytrach na phrynu rhai newydd.

Fel busnes cymdeithasol sy’n tyfu, mae Hyfforddiant Beicio Cymru wedi bod yn creu canolfan hyfforddiant newydd, y cyntaf o’i math yng Nghymru. Bydd y cyfleuster hwn ar agor 6 diwrnod yr wythnos a bydd yn golygu y bydd modd cynyddu hyfforddiant ffurfiol, gweithdai, ailgylchu a gweithgarwch gwirfoddoli. Gwnaeth Dyfarniad Datblygu Menter Cymdeithasol o £20,000 gan Santander dalu am: orsafoedd gweithdy yn y ganolfan; ymgyrch hysbysebu; a chostau datblygu busnes/gweithiwr allgymorth i ddarparu cyrsiau hyfforddiant beicio mewn ysgolion yn Abertawe a Sir Gaerfyrddin.

“Mae’r dyfarniad menter hwn wedi golygu buddsoddiad yng nghalon ein busnes - bu modd i ni fodloni’r galw am ein hyfforddiant medrusrwydd beicio mewn ysgolion, prynu offer newydd, cynyddu gweithgarwch ailgylchu ac ailddefnyddio, cyflogi aelod o staff newydd a help - a chael cymorth gan - rhagor o wirfoddolwyr. Mae cymaint o adfywiad i’w weld yn y diddordeb mewn beicio, ac mae ei gyfraniad i’r economi ac i’r amgylchedd yn tyfu, ac mae pobl yn dechrau beicio i’r gwaith yn hytrach na defnyddio’r car: yng Nghaerdydd yn unig, yn ôl y Swyddfa Ystadegau Gwladol, bu cynnydd o 65% yn nifer y bobl sy’n beicio i’r gwaith.”

Andrew Burns Rheolwr Datblygu, Hyfforddiant Beicio Cymru

PARCH

ADOLYGIAD BLYNYDDOL 2014 12

MEITHRIN TREFTADAETH A DIWYLLIANT Mae’r celfyddydau, yr iaith Gymraeg a’r diwylliant Cymreig, ac adeiladau a chyfleusterau o arwyddocâd hanesyddol yn cael budd gan grantiau a roddir dan y categori hwn. Mae dathlu a hyrwyddo elfennau diwylliannol, ysbrydol ac artistig ein bywydau a diogelu ein treftadaeth yn hanfodol er mwyn datblygu cymunedau hyderus ac sy’n ymgysylltu, lle y mae pobl yn rhannu ymdeimlad o le a hunaniaeth.

Mae’r Eisteddfod Genedlaethol yn meithrin llinach ddiwylliannol Cymru trwy gyfrwng cystadlaethau llenyddol a chrefft a chystadlaethau llwyfan. Mae Eisteddfod Talaith a Chadair Powys yn dathlu treftadaeth, iaith a diwylliant Cymreig yn y rhan benodol hon o gefn gwlad Cymru. Ym mis Gorffennaf y llynedd, dyfarnwyd £5,000 i’r pwyllgor trefnu ar ffurf grant Sefydliad Teulu Ashley yn ystod blwyddyn ei ganmlwyddiant, er mwyn cefnogi’r digwyddiad dau ddiwrnod yn Llanfair Caereinion, a wnaeth ddenu dros ddwy fil o

ymwelwyr. Yn eu plith, roedd dosbarth lleol o’r rhai a fu’n dysgu Cymraeg ac a gafodd gyflwyniad uniongyrchol i draddodiadau Cymreig megis yr Orsedd, sef yr arfer lle y bydd beirdd modern yn dod ynghyd i ddathlu gwaith llenyddol newydd trwy gyfrwng y Gymraeg.

Yn ogystal, bu’r grant o gymorth wrth sicrhau £1,335 pellach gan Ymddiriedolaethau a Sefydliadau eraill, a oedd yn golygu y bu modd iddynt greu gwefan, gan gyflwyno’r Eisteddfod leol i’r oes ddigidol.

“Fel dysgwr, roedd cael mynychu a chystadlu yn Eisteddfod [Powys] yn brofiad diddorol iawn.

Roedd dysgu am y cyd-destun diwylliannol, ac yna gweld y seremonïau - yn peri i mi deimlo’n frwdfrydig ynghylch yr iaith mewn ffordd sy’n deillio o ymgolli yn ei thraddodiadau.”

Ymwelwr i Eisteddfod Powys

BALCHDER

13 ADOLYGIAD BLYNYDDOL 2014

4. Y GRONFA I GYMRU

RHODDWYR – O £1 I £1MILIWN

Mae wedi bod yn flwyddyn brysur i’n hymgyrch ar gyfer Cronfa i Gymru.

Rydym wedi cyrraedd cefnogwyr newydd yng Nghymru ac ar lefel ryngwladol, a gwnaethom gyhoeddi’r newyddion am ein rhoddwr cyntaf a fyddai’n rhoi miliwn o bunnoedd yn ein derbyniad a gynhaliwyd yn Neuadd San Steffan ym mis Gorffennaf. Yn ystod yr Haf eleni, roedd gennym stondin yn yr Eisteddfod Genedlaethol yn Llanelli, cyn i ni hedfan i America i ymuno â 600 o bobl yng Ngŵyl Gymreig Gogledd America. Mae tîm Cronfa i Gymru wedi cyfarfod cannoedd o bobl sydd wedi dweud wrthym pam eu bod yn caru Cymru, y maent wedi rhoi i’r gronfa ac y maent wedi pleidleisio am eu hoff grant yng Nghronfa i Gymru.

Mae cymuned dyngarwyr y Gronfa i Gymru yn parhau i dyfu, ac mae’r rhoddion yn cynnwys £1 gan blentyn chwe mlwydd oed yn yr Eisteddfod Genedlaethol a £200 a roddwyd gan rywun a wnaeth redeg Marathon Paris. Llwyddwyd i gyfateb yr holl roddion hyn, diolch i Sialens Cyfateb Cronfa i Gymru y Loteri Fawr, gan ddyblu effaith dyngarwch pawb.

“Er ein bod yn gwybod yr union rannau o Gymru yr oeddem yn dymuno eu cynorthwyo gyda’n Cronfa, roedd gwybod y byddai ein rhodd yn ysgogi’r un swm i Gronfa a fyddai’n cynorthwyo prosiectau cymunedol bach ar draws gweddill Cymru yn gwneud cymaint o wahaniaeth. Mae wedi golygu bod modd i ni ganolbwyntio nawr ar ariannu’r hyn yr ydym yn dymuno ei ariannu, ac mae modd i’r Sefydliad ddyfarnu mwy fyth o grantiau ar draws y wlad hefyd o ganlyniad uniongyrchol i’n rhodd ni.”

Yn ogystal, rydym wedi croesawu’r deiliaid Cronfeydd Penodol cyntaf i’r Gronfa i Gymru.

Mae’r rhoddwyr hyn wedi rhoi dros £25,000, ac mae hyn wedi sefydlu eu Cronfa benodol gyntaf nhw o fewn y Gronfa i Gymru. Wrth i’r pâr y tu ôl i Gronfa Navigation esbonio pan wnaethant sefydlu eu Cronfa er mwyn cynorthwyo prosesau cyflogadwyedd yng nghymoedd De Cymru,

Gan roi yn ôl i Gymru er mwyn cydnabod gwreiddiau ei deulu, a hynny mewn ffordd ddiolchgar, sefydlwyd Cronfa Waddol Dr Dewi Davies, gyda rhodd o £1 miliwn er mwyn cynorthwyo grwpiau cymunedol a phobl ifanc yn ne Ceredigion a gogledd orllewin Sir Gaerfyrddin. Hon yw’r rhodd unigol gyntaf sy’n werth £1 miliwn y mae’r Sefydliad wedi ei chael, ac mae’n fuddsoddiad gwych i gymunedau yn yr ardal a fydd yn cael budd ganddi.

Diolch i’ch cymorth chi, mae gwaddol y Cronfa i Gymru yn werth £2.4 miliwn.

ADOLYGIAD BLYNYDDOL 2014 14

PWY DDYLEM EU HARIANNU?

Yn ystod yr haf eleni, bu Cronfa i Gymru yn peilota menter unigryw er mwyn dyfarnu grantiau, trwy ofyn i ymwelwyr â’r Eisteddfod Genedlaethol yn Llanelli a Gŵyl Gymreig Gogledd America ym Minneapolois i helpu i ddewis pa brosiectau y dylid eu hariannu yn 2014. Gwnaeth dros 200 o bobl bleidleisio yn y panel grantiau mwyaf y mae’r Sefydliad erioed wedi ei gynnull, gan alluogi pobl sy’n caru Cymru i ddewis pa un o blith pum prosiect mewn rhestr fer y dylem eu hariannu.

Caiff eu dewisiadau eu cydnabod yn yr 14 grant a ddyfarnwyd yn 2014 gan Gronfa i Gymru.

Dyma grynhoi byr o’r pum prosiect o’r rhestr fer:

1. CYMDEITHAS GOFALWYR MAETH SIR BENFRO Diwrnodau gweithgareddau ar gyfer plant sy’n derbyn gofal, a’u rhieni maeth a gofalwyr

2. CLWB NOFIO ANABL AFANCIAU Y BARRI Costau rhedeg y clwb, gan gynnwys talu am y pwll nofio, costau cludiant arbenigol a gala

4. FFRINDIAU COFEB GRESFFORDD Adnewyddu heneb a chododd er mwyn cofio’r rhai a chollodd eu bywydau yn drychineb glofaol Gresffordd yn 1934

5. GWENYN CYFEILLGAR SIR FYNWY Pecynnau hadau, canllawiau ‘sut i’, a gweithdai i hybu pobol leol i dyfu planhigion sy’n gyfeillgar i’r gwenyn

4

3

3. CANOLFAN CYMUNEDOL BRYNCRUG

1

5

2

Adnewyddu hen ffreutur i greu caffi cymunedol

Noddwr Ei Uchelder Brenhinol Tywysog Cymru Llysgenhadon Elinor Bennett, delynores rhyngwladol Peter Davies, Comisiynydd Dyfodol Cynaliadwy Cymru

15 ADOLYGIAD BLYNYDDOL 2014

5. BUSNES DYNGARWCH Mae’r Sefydliad Cymunedol yng Nghymru yn fusnes elusennol - cynghorydd dyngarwch y mae modd ymddiried ynddo ac sy’n cynnig gwasanaeth pwrpasol i’n holl ddeiliaid Cronfeydd a’n cleientiaid. Rydym yn cynnig cyngor ynghylch blaenoriaethau eu gwaith rhoi elusennol, er mwyn iddo gael yr effaith orau, gan fuddsoddi eu rhoddion er mwyn sicrhau cymaint o elw ag y bo modd a darparu rhaglenni dyfarnu grantiau cadarn ar eu rhan. Byddwn yn ymchwilio ac yn cynnig cyngor ynghylch anghenion a materion, yn cynnal diwydrwydd dyladwy, yn adrodd am effeithiau a chanlyniadau, gan ymgysylltu nhw gyda’u dyngarwch i’r graddau y maent yn dymuno gwneud hynny.

RYDYM YN CYSYLLTU POBL SY’N YMBOENI GYDA’R ACHOSION PWYSIG

OS YW EIN CLEIENTIAID YN DYMUNO...

MAE’N CLEIENTIAID A’N DEILIAID CRONFEYDD YN CYNNWYS

•

•

•

•

helpu elusennau mentrus sy’n cynorthwyo pobl ifanc i dyfu ac i ailadrodd eu harfer gorau - megis ein Cronfa Ymddiriedolaeth y Frenhines, cynorthwyo grwpiau cymunedol yn y cymunedau difreintiedig yr oedd eu teuluoedd yn dod ohonynt - megis Cronfeydd Navigation a Ferndale, neu ariannu mentrau amgylcheddol megis Cronfa Rhoi’n Ôl Clark’s,

•

•

• ...mae’r Sefydliad Cymunedol yng Nghymru yn gwrando, yn meithrin ac yn stiwardio, gan greu rhaglenni cymorth sy’n cael effaith fawr ac y maent yn cynnig budd gwirioneddol a pharhaol.

•

Unigolion a theuluoedd - rydym yn dosbarthu grantiau ar eu rhan, ac yn eu galluogi hefyd i’w dymuniad i roi barhau i gael effaith ar ôl hoes Busnesau - rydym yn eu helpu i gyflawni eu hagendâu Cyfrifoldeb Cymdeithasol Corfforaethol, gan ymgysylltu gyda chymunedau mewn ffordd effeithiol ac effeithlon Ymddiriedolaethau eraill sy’n dyfarnu grantiau - eu cynorthwyo i ddyfarnu grantiau mewn cymdogaethau ar draws Cymru Cleientiaid elusennol - gweithredu fel Asiant ar gyfer sefydliadau sy’n gweithredu ar draws y DU Ymddiriedolwyr ymddiriedolaethau segur galluogi i gronfeydd gwaddol a adawyd yn eu gofal gan ddyngarwyr y gorffennol i gael eu trosglwyddo i stiwardiaeth weithredol y Sefydliad

ADOLYGIAD BLYNYDDOL 2014 16

YMATEB I ANGHENION A CHYFATEB DIDDORDEBAU RHODDWYR

O blith y naw Cronfa newydd eleni, roedd Cronfa Adfer Llifogydd Cymru yn enghraifft arbennig o dda o’r ffordd y mae ein gwasanaethau dyngarwch yn cyfateb anghenion gyda dymuniadau rhoddwyr. Bu elusen gweithredu dinesig sy’n weithredol ar draws y DU, 38 Degrees, yn casglu rhoddion gan ei haelodau er mwyn ceisio rhoi cymorth ariannol ar unwaith i’r rhai a oedd yn dioddef effeithiau stormydd a llifogydd y gaeaf, a gwnaeth ofyn i’r Sefydliad Cymunedol yng Nghymru i ddyfarnu grantiau cyflym ac effeithiol i bobl mewn angen gan ddefnyddio’i rhodd o £25,000. Dderbyniwyd rhoddion drwy godi arian plant o Ysgol Dinas Bran, a hefyd o Comic Relief.

Roedd cwmni gwerthu dodrefn Wren Living yn pryderu ynghylch effeithiau tywydd y gaeaf yn y tymor byr a’r tymor hir hefyd. Rhoddwyd deg y cant o’r gwerthiant a wnaethpwyd dros benwythnos yn 47 o siopau Wren Living ar draws y DU tuag at gronfeydd llifogydd deg sefydliad cymunedol, gan gynnwys ein cronfa ni, sef Cronfa Cymorth Llifogydd Cymru.

“Mae Wren Living yn fusnes teuluol.

Mae dros 1,800 o bobl yn gweithio i’r cwmni ac roeddem oll yn teimlo’n drist iawn o weld y problemau y mae’r teuluoedd hynny a effeithiwyd gan y llifogydd yn eu hwynebu. Wrth i’r camerâu teledu adael, rydym yn ymwybodol o’r ffaith nad yw’r difrod yn diflannu, ac rydym wedi ymrwymo i helpu pobl trwy’r argyfwng hwn. Bydd ein rhodd ni i’r ymdrechion i roi cymorth yn un sylweddol, a mawr obeithiwn y bydd yn gwneud gwahaniaeth.”

Gyfarwyddwr Cyllid Wren Living “Trwy ein Cronfa Cymorth Llifogydd Cymru, rydym wrth ein bodd y bu modd i ni sianelu gweithgarwch rhoi dyngarol er mwyn cryfhau cymunedau yng Nghymru wrth iddynt ailadeiladu eu seilwaith cymunedol ac adfer yn dilyn cyfnod o galedi a’r sialensiau a oedd yn deillio o lifogydd, ymchwydd y llanw a difrod gan stormydd.”

Liza Kellett Prif Weithredwr y Sefydliad Cymunedol yng Nghymru

“Yn anffodus, ar ôl gaeaf brwnt ac ymchwydd mewn stormydd eleni, bu difrod sylweddol i nifer o adeiladau, felly yr oeddem yn ddiolchgar iawn i gael cymorth gan lawer o bobl yn cynnwys Cronfa Adferiad Llifogydd y Sefydliad. Fe adawodd y grant yma i ni allu rhoi cymorth ariannol brys mewn argyfwng i deuluoedd a oedd yn agored i niwed, a phreswyli oedrannus. Fe wnaeth hyn helpu cymryd o leiaf un o’r pryderon oddi ar feddwl y rhai a chafodd ei effeithio fel yr oeddynt yn adennill oddi wrth y difrod.”

Gareth Nickels Clerc Dref Rhyl

17 ADOLYGIAD BLYNYDDOL 2014

AILFYWIOGI CRONFEYDD YMDDIRIEDOLAETH GWASANAETH GAN Y SEFYDLIAD Mae Cyfrannog y Sefydliad, Colin Evans, yn arbenigwr yn y DU ym maes rhoi bywyd newydd i ymddiriedolaethau elusennol sy’n segur neu’n aneffeithiol. Mae rhai ohonynt yn ymddiriedolaethau y mae ganddynt amcanion hynod o benodol (megis un a oedd yn ymroi i ddarparu peisiau i bobl dlawd y plwyf ). Mae eraill yn cynnwys y rhai y mae eu stiwardiaeth ariannol yn sicrhau ychydig iawn o elw buddsoddi; neu’r rhai y mae eu hymddiriedolwyr yn ei chael hi’n anodd denu ymddiriedolwyr newydd neu amgen sy’n meddu ar sgiliau perthnasol; a rhai y mae eu hymddiriedolwyr yn gweld bod rhwymedigaethau ymddiriedolaeth yn feichus. Mae Colin wedi gweithio gydag ymddiriedolwyr a’r Comisiwn Elusennau er mwyn ailfywiogi amcanion y dyngarwr gwreiddiol, ac er mwyn sicrhau bod modd i’r incwm gael ei wario am byth. Ar draws y DU, mae eiriolaeth Colin wedi arwain at adfer gwerth £40 miliwn o asedau elusennol.

Eleni, arweiniodd gwaith Colin yng Nghymru at drosglwyddo 17 o gronfeydd ymddiriedolaeth yn Sir y Fflint i stiwardiaeth y Sefydliad, gan adfer gwerth £475,000 o asedau elusennol gwaddoledig i gymunedau penodol.

“Rydw i wedi bod yn gweithio yng Nghymru ers wyth mlynedd bellach, ac rydw i wedi cyfarfod amrywiaeth eang o ymddiriedolwyr a rhai ymddiriedolaethau elusennol diddorol iawn, y maent yn ei chael hi’n anodd: anrhydeddu dymuniadau dyngarwyr y gorffennol; dyfarnu grantiau effeithlon ac effeithiol; cyflawni’r gofynion cyfrifyddu ac adrodd; neu fuddsoddi eu gwaddol er mwyn sicrhau elw cadarn er mwyn gallu dyfarnu grantiau. Mae modd i ni helpu yn y sefyllfaoedd hyn, ac mewn nifer o achosion eraill, er enghraifft, lle y mae asedau eraill yn bresennol (megis tir neu adeiladau), neu pan fydd angen cymorth wrth ddelio gyda biwrocratiaeth y broses o derfynu a throsglwyddo asedau.

Rydw i’n teimlo’n angerddol ynghylch helpu ymddiriedolwyr i ddeall gwerth trosglwyddo stiwardiaeth elusennol i’r Sefydliad, fel bod modd cyflawni uchelgais ddyngarol y rhoddwyr gwreiddiol er budd cymunedau heddiw.”

Colin Evans Cyfrannog Ymddiriedolaethau’r Sefydliad

ADOLYGIAD BLYNYDDOL 2014 18

LANSIAD CRONFA WADDOL CYMUNEDOL SIR Y FFLINT Bu tîm y Sefydliad yn dathlu lansiad Cronfa Waddol Gymunedol Sir y Fflint mewn derbyniad a gynhaliwyd trwy garedigrwydd Airbus, ac roeddem wrth ein bodd i weithio gyda’r cyn ymddiriedolwyr a’r rhanddeiliaid lleol ym Mhenarlâg er mwyn rhannu syniadau ynghylch sut y byddai modd hyrwyddo’r Gronfa newydd hon a chyflawni’r amcanion gwreiddiol o gynnig cymorth i bobl mewn angen mewn ffordd well.

Mae’r Comisiwn Elusennau yn cydnabod bod gan sefydliadau cymunedol enw da am reoli cronfeydd elusennol mewn ffordd effeithiol, er mwyn manteisio i’r eithaf ar eu heffaith yn lleol.

Mae’r Comisiwn Elusennau yn croesawu ac yn cefnogi’r fenter hon, gan annog pob elusen i ystyried a ddylent weithio gyda sefydliadau cymunedol fel dewis amgen i barhau, yn enwedig os byddant yn cytuno gydag un neu fwy o’r datganiadau canlynol:

Mae’r Comisiwn Elusennau a sefydliadau cymunedol wedi cydweithio’n agos dros y blynyddoedd diwethaf er mwyn sicrhau bod modd i ymddiriedolwyr sy’n ceisio ailfywiogi cronfeydd ymddiriedolaeth segur neu aneffeithiol (ac y maent yn chwilio am ffordd effeithiol o barhau eu gwaith da yn y dyfodol) i ryddhau eu cronfeydd i sefydliadau cymunedol fel rhan o’u proses o arfarnu’r dewisiadau sydd ar gael iddynt.

• • • • •

•

•

Rydym yn ei chael hi’n anodd nodi buddiolwyr Nid oes modd i ni wario incwm yr elusen Rydym yn darparu arian i’r un bobl neu i’r un grwpiau bob blwyddyn Rydym yn ei chael hi’n anodd denu ymddiriedolwyr Hoffem gael cyswllt gyda’r broses o wario’r arian ond nid ydym yn dymuno cael y cyfrifoldeb cyfreithiol o fod yn ymddiriedolwr Mae’r gwaith o weinyddu’r elusen a’i fuddsoddiad yn mynd yn feichus neu’n anghymesur o ystyried lefel y cyllid dan sylw Rydym yn dymuno gwybod mwy am faterion a chyfleoedd lleol ac am unrhyw un arall sy’n ariannu, a’r hyn y maent yn ei ariannu.

19 ADOLYGIAD BLYNYDDOL 2014

EIN BUSNES ELUSENNOL

EIN GWASANAETHAU CRAIDD...

• cyngor dyngarwch er mwyn datblygu strategaeth roi bwrpasol, gan gynnwys ymchwilio i anghenion a damcaniaeth newid • diwydrwydd dyladwy, monitro a gwerthuso trefniadau rheoli rhaglenni grantiau • stiwardiaeth fuddsoddi - cyfalaf cymdeithasol a rheoli cronfeydd

MAE MODD GWNEUD GWAHANIAETH MEWN SAWL FFORDD ...

AMREDIAD O FUDDION...

• protocol penderfynu a rheoli pwrpasol • cyfarfodydd ac ymweliadau prosiect • adroddiadau ar yr effaith a datganiadau buddsoddi Cronfeydd • Digwyddiadau i ddeiliaid cronfeydd a gwahoddiadau i fforymau a digwyddiadau dyngarwch

• •

DEWIS O RAN Y MATH O GRONFEYDD...

• Effaith Ar Unwaith – Cronfeydd ar gyfer heddiw • Gwaddol – Cronfeydd ar gyfer heddiw a’r dyfodol • Mae modd gosod cronfeydd dan themâu yn unol â dymuniadau ein cleientiaid, er enghraifft fel rhaglenni grantiau ar gyfer ardaloedd neu bynciau penodol

• • • •

sefydlu eich Cronfa eich hun rhoi i un o’n Cronfeydd Ardal neu Thema dyblu effaith eich rhodd i’r Gronfa i Gymru, diolch i’n Sialens Cyfateb Fawr cynorthwyo gwaith y Sefydliad trwy ymuno â ‘Phartneriaid y Sefydliad’ rhoi sy’n effeithiol o ran treth cymynroddion, cyfrannau, asedau ac arian parod

Mae’n tîm dyngarwch yn gweithio gyda deiliad pob Cronfa er mwyn datblygu portffolio rhoi yn unol â’u dymuniadau, er mwyn manteisio i’r eithaf ar effaith eu dyngarwch.

Cysylltwch â Siân Stacey ar 02920 379580 i drafod sut y mae modd i’ch rhoddion wneud gwahaniaeth, neu trowch at ein gwefan, www.cfiw.org.uk.

MWY NA SWM EIN GRANTIAU • Cynnig sail a phartneru • Gwybodaeth leol • Arbenigedd cenedlaethol • Rhannu • Cynnull a chadeirio • Bodloni anghenion • Dathlu a hyrwyddo

ADOLYGIAD BLYNYDDOL 2014 20

6. EIN DEILIAID CRONFEYDD A’N CLEIENTIAID EIN RHANDDEILIAID Sefydliad Esmee Fairbairn Sefydliad Pears Sefydliadau Cymunedol y DU Llywodraeth Cymru Cronfa Loteri Fawr EIN DEILIAD CRONFEYDD UNIGOLION A THEULUOEDD Cronfa Daisy Cronfa Ferndale Cronfa Arglwydd Merthyr Cronfa Antur a Theithio Martin Groves Cronfa Myristica Elusen y Briodas Frenhinol Cronfa Skiathos Cronfa Teulu Sloman Cronfa Dory CRONFA I GYMRU Sefydliad Waterloo Sefydliad Moondance Earl of Plymouth Estates Limited Cronfa Navigation Cronfa Waddol Dr. Dewi Davies

YMDDIRIEDOLAETHAU A CHRONFEYDD Y SEFYDLIAD Cronfa Waddol Gymunedol Ynys Môn Cronfa Waddol Gymunedol Caerdydd Elusen Dinasyddion Caerdydd Ymddiriedolaeth Addysg i Ddinasyddion Caerdydd Cronfa Ysgolion Sefydledig Cronfa Waddol Gymunedol Sir Ddinbych Cronfa Waddol Gymunedol Sir y Fflint Cronfa i Gymru Cronfa Hiraeth/Staff Giving Fund Cronfa Gymunedol Uchel-Siryf Gwent Cronfa Gymorth Penarlâg a’r Cylch Cronfa Dyngarwch Microfentrau Ymddiriedolaeth Addysg Bellach Sir Fynwy Cronfa Waddol Gymunedol Casnewydd Cronfa Waddol Gymunedol Powys Cronfa Sefydliad Powys Cronfa Elusennol Ysgol Uwchradd Llandrindod Deddf Eglwys Gymraeg Powys Cronfa Addysg Ganolradd a Thechnegol Sir Drefaldwyn Cronfa Ymddiriedolaeth Cylch Sir Drefaldwyn Cronfa Goffa Stanley Bligh Cyn Ysgol Ramadeg i Ferched Aberhonddu Cronfa Addysg Plwyf Rudbaxton Cronfa Waddol Gymunedol Wrecsam

BUSNESAU Bristol & West Cronfa ‘Rhoi’n Ôl’ Clarks Cronfa Gymunedol Cymdeithas Adeiladu Coventry Gwobrau Datblygu Mentrau Cymdeithasol Santander Cyfleustodau Cymru a Gorllewin Lloegr CLEIENTIAID Sefydliad Teulu Ashley Comic Relief Ymddiriedolaeth Dulverton Ymddiriedolaeth Fair Share Sefydliad Garfield Weston Elusen Henry Smith Ymddiriedolaeth Iechyd y Bobl Sefydliad Elusennol Trusthouse Ymddiriedolaeth y Frenhines YMGYRCHOEDD Sialens Cyfateb Mawr y Gronfa i Gymru Goroesi’r Gaeaf Cymru Cronfa Adfer Llifogydd Cymru Cylchoedd Rhoi Cylch Rhoi Uchel-Siryf Gwynedd Cylch Rhoi Uchel-Siryf Clwyd Cylch Rhoi Neuadd Mostyn Cylch Rhoi Peter Neumark

21 ADOLYGIAD BLYNYDDOL 2014

7. CYDGERDDED GYDA RHODDWYR A’R RHAI SY’N GWEITHREDU Mae arweinyddiaeth gymunedol a dyngarol yn rôl allweddol ar gyfer sefydliad cymunedol, er hyn, gwir ystyr y rôl arwain hwn yw ‘cydgerdded’ gyda phobl sy’n ymboeni ac achosion pwysig. Rydym yn cydweithio er mwyn gwneud gwahaniaeth, er mwyn codi proffil anghenion, ac er mwyn amlygu a chynorthwyo arferion gorau.

DANGOS A RHANNU Nodwedd unigryw o’n Cronfa Gymunedol Uchel-Siryf Gwent yw’r ffordd y caiff grantiau eu penderfynu: eich llais, eich dewis! Mewn digwyddiad arbennig a gynhelir gan faenordy Elisabethaidd Ymddiriedolaeth Bridges yn Nhrefynwy, estynnwyd gwahoddiad i ymgeiswyr ar y rhestr fer i wneud cyflwyniad dwy funud am eu prosiectau, er mwyn cael cyfran o’r arian yn y pot grantiau sy’n werth £40,000. Fel y mae’r Uchel-Siryf, Murray MacFarlane, yn esbonio,

“Mae Uchel-Siryfion presennol, Uchel-Siryfion blaenorol ac Uchel-Siryfion y dyfodol Gwent yn codi arian ar gyfer ein Cronfa Uchel-Siryf Gwent, mewn cylch parhaus sy’n cael ei arwain bob blwyddyn gan yr Uchel-Siryf presennol.

Roedd fy ngweithgareddau yn cynnwys cyfres o ddeg taith noddedig deng milltir er mwyn amlygu amrywiaeth a harddwch Gwent, gan gynnwys Dyffryn Euas, Tyndyrn a Blaenafon.

Yn ogystal â’r incwm a oedd yn deillio o godi arian, mae pot y grantiau yn cynnwys y llog a enillwyd ar ein cronfa waddol, ac roeddem wrth ein bodd bod Comisiynydd yr Heddlu a Throseddu wedi rhoi £25,000 hefyd. Mae’n cyllid yn canolbwyntio ar fentrau cymunedol sy’n mentora ac yn ysbrydoli pobl ifanc er mwyn helpu i leihau troseddu a gwella diogelwch cymunedol. Mae ugain prosiect yn gwneud cyflwyniad ac yna, bydd y prosiectau eraill sy’n cymryd rhan yn pleidleisio pa rai yw’r rhai sy’n haeddu cael cyllid fwyaf yn eu barn nhw. Mae hyn yn golygu bod y penderfyniadau am y grantiau yn cael eu gwneud gan bobl sy’n byw, sy’n gweithio ac yn sy’n gwirfoddoli yng Ngwent - ac oherwydd eu bod oll yn ‘cynorthwyo pobl ifanc’, nhw yw’r bobl ddelfrydol i farnu ble y dylai ein grantiau fynd.”

BUDDSODDI MEWN TWF Diolch i grant gan Ymddiriedolaeth y Frenhines, gwnaethom gynllunio rhaglen gymorth bwrpasol ar gyfer llond llaw o elusennau mentrus y mae eu gwaith rhagorol gyda phobl ifanc a’u cynlluniau uchelgeisiol er mwyn sicrhau twf yn golygu bod yr amser wedi dod iddynt gael ‘cymorth ysbarduno’. O weithdai arbenigol ynghylch breinio cymdeithasol, i sesiynau hyfforddi a chymorth datblygu busnes, bu tîm y Sefydliad yn cydgerdded gyda phum elusen, gan ariannu: prosiectau peilot, darpariaeth sabothol er mwyn ystyried datblygiadau busnes, ymgynghori, a chynlluniau marchnata. Gwnaeth elusen gwrthfwlio, cwmni theatr, menter gymdeithasol sy’n ymwneud â chwaraeon a cherddorfa gymunedol i blant gael budd gan fuddsoddiadau ar ffurf grantiau er mwyn eu helpu i gynllunio ar gyfer twf neu ailadrodd. Mae’r buddsoddiadau hyn wedi arwain at sefyllfa lle y mae’r elusennau wedi bod o fudd i fwy fyth o bobl ifanc, mewn mwy fyth o leoedd hyd yn oed, ar draws Cymru a thu hwnt. Er enghraifft chomisiynwyd Viability i ddyblygu ei glwb chwaraeon cymunedol unigryw a hynod o effeithiol a’i brosiect profiad gwaith i bobl ifanc yn Llundain.

ADOLYGIAD BLYNYDDOL 2014 22

CYNNULL Fel rhan o raglen Ymddiriedolaeth y Frenhines, gwnaethom gynnull grŵp cymorth i gymheiriaid entrepreneuriaid cymdeithasol cyntaf Cymru i dreulio diwrnod yn ystyried yr hyn y mae angen iddynt ei gael er mwyn goroesi a hefyd, er mwyn ffynnu a thyfu. Gwnaeth dau ar hugain o arweinwyr mentrau cymdeithasol o bob cwr o Gymru ymuno gyda ni, gan rannu eu profiadau, eu pryderon a’u syniadau.

“Cefais rai awgrymiadau gwych, gan wneud ambell i gyswllt busnes ac yn anad dim, roedd yn rhyddhad - ac yn brofiad bywiogol - i dreulio diwrnod cyfan yn ystyried yr hyn y mae ei angen arnaf er mwyn tyfu fy musnes gyda phobl o gyffelyb fryd,” dywedodd un entrepreneur cymdeithasol.

RHANNU ARBENIGEDD Mae bod ‘wrth y bwrdd’, cyfrannu arbenigedd ym maes dyngarwch a chynorthwyo ystyriaethau eraill yn rhan o’r gwaith hefyd. O ymateb i ymgynghoriadau Llywodraeth Cymru, cymryd rhan yng ngweithgor Cymdeithas y Sefydliadau Elusennol sy’n canolbwyntio ar gyllidwyr yn cael effaith, fel cynrychiolydd Cymru, ac ymuno â gweithgorau y Loteri Fawr a Fforwm Cymdeithas Fawr Swyddfa Cymru, mae staff y Sefydliad yn cyfrannu at ddatblygiad polisïau a strategaethau.

Foundation staff contribute to strategy and policy development.

“Diolch yn fawr iawn am eich cyflwyniad yng nghynhadledd Menter a Chydweithio ym maes Chwaraeon Cymunedol yng Nghymru a gynhaliwyd yn Stadiwm SWALES ddoe.

Roedd y ddirnadaeth a gyflwynwyd gennych ynghylch sut y dylai chwaraeon ymgysylltu gyda phartneriaid a chyllidwyr nad ydynt yn ymwneud â chwaraeon, gan ddysgu i ‘siarad eu hiaith’, yn wych.”

CYNGHORI A GWRANDO Mae tîm y Sefydliad yn hapus i roi cyngor i ddarpar ymgeiswyr ac i wrando ar eu syniadau, ac mae’n awyddus i gynnig clust i wrando pan na fydd pethau yn mynd fel y disgwyl. Ar gyfer buddsoddiadau mwy, rydym wedi cymryd diddordeb gweithredol ac yn aml, byddwn yn darparu cymorth ymgynghori anffurfiol. Mae rhannu a lledaenu newyddion a chanllawiau am y diwydiant yn bwysig hefyd, a dyma pam yr oeddem yn falch i gynnal cinio gyda Geldards LLP ar gyfer arweinwyr y trydydd sector, er mwyn iddynt gael clywed am ffocws a blaenoriaethau newydd swyddfa Cymru y Comisiwn Elusennau.

“Rydym wedi ystyried eich holl adborth hynod o werthfawr ynghylch ein cynnig... edrychwn ymlaen at glywed eich ystyriaethau, ac yn ôl yr arfer, rydym yn gwerthfawrogi eich cymorth parhaus yn fawr!”

23 ADOLYGIAD BLYNYDDOL 2014

WYTHNOS DYNGARWCH CYMRU CEFNOGWYR A SIARADWYR Bob blwyddyn, byddwn yn cynnal ystod eang o ddigwyddiadau a gweithgareddau sy’n archwilio, yn dathlu ac yn hyrwyddo dyngarwch. Yn ystod ein hwythnos dyngarwch a gynhaliwyd ym mis Tachwedd 2013, bu tîm y Sefydliad yn arwain llu o ddigwyddiadau ar draws Cymru, gan gynnwys peilot cylchiai rhodd yng Nghymru, lansio ei’n Gronfa Dyngarwch Micro Fentrau ac anrhydeddu dyngarwyr gyda Gwobrau Dyngarwch y Sefydliad.

RHANDDEILIAID A PHARTNERIAID

ADOLYGIAD BLYNYDDOL 2014 24

GWOBRAU DYNGARWCH Y SEFYDLIAD 2013

Er mwyn anrhydeddu pobl y mae eu dyngarwch wedi bod o fudd i gymunedau yng Nghymru, cyflwynodd Cadeirydd y Sefydliad, Janet Lewis-Jones, a’r Gweinidog Cymunedau a Threchu Tlodi, Jeff Cuthbert AC, wobrau mewn derbyniad a gynhaliwyd yn yr Eglwys Norwyaidd ym Mae Caerdydd.

KEN AND LORRAINE GRAYSON

GLORIA JONES-POWELL

PARCHEDIG JAN GOULD

Mae Ken a Lorraine yn rhedeg eu busnes teuluol, Peninsular Home Improvements, ar Ynys Môn, gan gyflogi 22 o staff.

Maent wedi noddi 11 o sefydliadau lleol sy’n dangos yr effaith y mae’r celfyddydau yn ei chael ar fywydau pobl, ac maent wedi creu 14 o bartneriaethau pellach er mwyn codi arian ar gyfer elusennau lleol a’u cefnogi. Dros y ddeng mlynedd ddiwethaf, maent wedi rhoi cyfrifoldeb cymdeithasol fwyfwy wrth wraidd eu strategaeth fusnes, ac mae’r Sefydliad yn canmol eu harweinyddiaeth wrth ysbrydoli busnesau eraill i gydnabod gwerth cydgerdded gyda chymunedau lleol yn arbennig.

Mae gan Gloria hanes trawiadol o wirfoddoli ym Mhowys, sy’n cynnwys gwasanaethu fel Ymddiriedolwr a chyn Gadeirydd Cymdeithas Mudiadau Gwirfoddol Powys.

Mae’n gwasanaethu fel aelod o Fwrdd Bwrdd Iechyd Addysgu Powys ac mae’n Is-Lywydd Gwasanaeth Gofalwyr Powys, y gwnaeth helpu i’w sefydlu. Ar hyn o bryd, mae Gloria yn Ymddiriedolwr Ymddiriedolaeth Côr Eglwys Gadeiriol Aberhonddu ac Elusen Edmund Jones, sy’n dyfarnu grantiau addysg a hyfforddiant yn Aberhonddu. Y tro cyntaf i’r Sefydliad gyfarfod Gloria oedd pan wnaeth ddyfarnu grant i Wasanaeth Gofalwyr Powys, pan wnaeth y cynhesrwydd, y parch a’r meddwl mawr sydd gan y rhai y mae hi’n gwasanaethu gyda nhw, ac ar eu cyfer, gryn argraff arnom.

Arferai Jan fod yn chwaraewr fiola proffesiynol a enillodd wobrau, ond mae bellach yn Offeiriad sy’n Gyfrifol am Eglwys yr Atgyfodiad yn Nhrelái. Yn ogystal â’i chyfrifoldebau cymunedol ac ysbrydol sylweddol, sefydlodd Jan brosiect cymunedol cyntaf Cymru a oedd yn rhoi gwersi cerddoriaeth i blant mewn ardaloedd difreintiedig, a seiliwyd ar fodel ‘El Sistema’ o Feneswela. Bu’n anrhydedd i’r Sefydliad Cymunedol yng Nghymru i gynorthwyo gwaith Jan ar gyfer ei helusen, ‘Making Music Changing Lives’, sy’n dwyn ymdeimlad o lawenydd, ymrwymiad a balchder cymunedol i Drelái.

25 ADOLYGIAD BLYNYDDOL 2014

DYNGARWCH AR Y CYD

Diolch i fuddsoddiad gan Sefydliad Pears, cynhaliodd y Sefydliad Cymunedol yng Nghymru brosiect peilot arloesol er mwyn ystyried y ffordd orau o gyflwyno model y cylch rhoi yng Nghymru. Hyrwyddwyd y digwyddiadau gan ddyngarwyr blaenllaw, sef Peter Neumark, Arglwydd Mostyn, Celia Jenkins (UchelSiryf Clwyd) a Marian Wyn Jones (Uchel-Siryf Gwynedd), ac roeddent yn cynnwys elusennau lleol, straeon dyngarwch lleol a gweithgarwch rhoi lleol. Gyda Sefydliad Pears yn rhoi £25,000 dan y sialens cyfateb, roedd y pum digwyddiad yn esiampl o ddyngarwch cymunedol ar waith, a llwyddwyd i godi dros £60,000.

Cynhaliwyd ein Cylch Rhoi Neuadd Mostyn trwy garedigrwydd Arglwydd Mostyn yn ei gartref, ac roedd yn cynnwys lansiad Trydedd Gŵyl Ryngwladol y Delyn, gyda chyngerdd gan fyfyrwyr ein Llysgennad ar gyfer ‘Cronfa i Gymru’, y delynores sy’n enwog drwy’r byd i gyd, Elinor Bennett (Arglwyddes Wigley). Yn ogystal, cafodd prosiect Gardd Cegin Mostyn fudd gan roddion a wnaethpwyd yn ystod y digwyddiad trawiadol hwn a gynhaliwyd yn Oriel Minstrels.

Bu Arglwydd Mostyn yn sôn am hanes dyngarol ei deulu, gan ddangos telyn arian o’r 15fed ganrif i’r gwesteion, a gyflwynwyd gan ei hynafiad fel gwobr mewn Eisteddfod ganoloesol, ac nad yw’n cael ei gweld yn aml.

Gan ymateb mewn ffordd annisgwyl a dwys, dangosodd Elinor ddysgl arian i’r gwesteion, a gyflwynwyd iddi gan daid Arglwydd Mostyn fel gwobr mewn Eisteddfod, ar ddechrau ei gyrfa fel telynores.

ADOLYGIAD BLYNYDDOL 2014 26

LANSIO CRONFA DYNGARWCH MICROFENTRAU GYNTAF CYMRU

Gan ddefnyddio strwythur cylch rhoi, bu’r Sefydliad yn cydweithio gyda Capital Law, Quilter Cheviot, Sefydliad Pears ac Ymddiriedolaeth Fairwood er mwyn creu Cronfa newydd a fyddai’n gwneud dyfarniadau micro er mwyn helpu mentrau cymdeithasol i dyfu. Gan wneud cais am fuddsoddiad o £2,000, bu entrepreneuriaid cymdeithasol o elusennau Vi-ability, Bullies Out, Pinkspiration ac Arts Factory Books yn sôn wrth y gwesteion am eu busnesau a’u cynlluniau er mwyn sicrhau twf. Cafwyd anerchiadau ysbrydoledig gan ddyngarwyr menter am eu gwaith, sef Peter Saunders o fusnes dyngarol Sure Chill, a Rodney Schwartz o ClearlySo, sy’n helpu entrepreneuriaid cymdeithasol i sicrhau cyfalaf, a bu hon yn noson ddiddorol iawn o rannu straeon am fusnesau cymdeithasol.

Mae’r Sefydliad wedi ysgrifennu adroddiad am effaith y grantiau bach hyn, sy’n profi gwerth ac effaith buddsoddiadau bach hyd yn oed ar ffurf amser a chyngor. Mae’r adroddiad yn cynnwys diweddariadau gan y prosiectau busnes, gan gynnwys adroddiad gan Bullies Out, a rhoddwyd yr esboniad canlynol gan ei Brif Weithredwr,

“Diolch i gymorth y Sefydliad, mae’n prosiect ailadrodd Ymddiriedolaeth y Frenhines ar fin cael ei gwblhau - mae’r cynllun busnes a’r model breinio cyflawn wedi cael eu cwblhau, ac mae dogfen drwyddedu yn cael ei chwblhau ar hyn o bryd. Gan ddefnyddio ein Grant Dyngarwch ar gyfer Microfentrau, gwnaethom fuddsoddi mewn mowld newydd er mwyn gwneud ein ‘dwylo dewrder’. Bydd y cyflenwad cyntaf yn cyrraedd ddiwedd fis Awst, a byddwn yn mynd â ‘bocs dwylo dewrder’ i sioe addysg flwyddyn nesaf er mwyn ei farchnata i ysgolion. Ac o ganlyniad i’r holl waith datblygu busnes hwn, rydym newydd gael grant mawr i’w fuddsoddi er mwyn ehangu ein rhaglen seiberfwlio - math o fwlio y mae’n drist nodi ei fod yn cynyddu.”

27 ADOLYGIAD BLYNYDDOL 2014

CREU CRONFA WADDOL I WRECSAM

Eleni, bu Cronfa Waddol Gymunedol Wrecsam, a ariannwyd gan gyllid sbarduno trwy drosglwyddo ymddiriedolaethau elusennol a adawyd yng ngofal Rheithor St Giles yn Wrecsam, ac a gwblhawyd gan rodd a roddwyd gan Gronfa Elusen y Briodas Frenhinol, yn dathlu hwb sylweddol pellach. Mewn derbyniad a gynhaliwyd trwy garedigrwydd busnes lleol, Moneypenny, bu Prif Weithredwr Cyngor Bwrdeistref Wrecsam, Helen Paterson, yn talu teyrnged i’r cydweithio a welwyd rhwng y sectorau cyhoeddus, preifat a gwirfoddol, sydd

wedi cynorthwyo ystod eang o brosiectau elusennol a grwpiau cymunedol yn y bwrdeistref. Darparwyd gwasanaeth arlwyo ardderchog gan fenter gymdeithasol leol KIM Inspire, a bu elusennau lleol Partneriaeth Parc Caia, Clybiau Plant Cymru a chanolfan Arch Byddin yr Iachawdwriaeth yn sôn wrth y gwesteion am eu gwaith a’r grantiau yr oeddent wedi eu cael gan y Sefydliad. Roedd y rhain ymhlith y grantiau a oedd yn werth £1.1 miliwn a ddyfarnwyd yn Wrecsam gan gronfeydd y Sefydliad dros y dair blynedd ddiwethaf.

YMGYSYLLTU GYDA CHYNGHORWYR PROFFESIYNOL Mae cynghorwyr a chanolwyr megis cyfreithwyr, rheolwyr cronfeydd, rheolwyr cyfoeth a chyfrifwyr yn argymell gwasanaethau cyngor dyngarwch y Sefydliad i’w cleientiaid yn gynyddol. Er mwyn sicrhau cysylltiadau newydd a chyfleu’r neges am ein gwaith, cynhaliodd sefydliadau cymunedol Cymru a Swydd Gaerlleon ddigwyddiad ar y cyd a noddwyd gan Hillyer McKeown. Cynhaliwyd y digwyddiad yn Neuadd Eaton Dug San Steffan, a chafwyd anerchiad gan y dyngarwr Anthony Preston, a wnaeth gynnig dirnadaeth ddadlennol, difyr a diddorol iawn am y ffordd y gwnaeth ei fusnes dyfu, sef ‘Pets at Home’, a dywedodd wrth y gwesteion pam ei fod yn gwerthfawrogi gwasanaethau sefydliadau cymunedol wrth reoli rhan o’i bortffolio dyngarwch.

ADOLYGIAD BLYNYDDOL 2014 28

PANELWYR GWIRFODDOL, CYNGHORWYR DATBLYGU BUSNES, A CHYNGHREIRIAID Mae eiriolaeth, diddordeb a chyngor dros 50 o bobl yn cynnig sylfaen ar gyfer gwaith y Sefydliad, ac mae ymrwymiad yr unigolion hyn tuag at feithrin sylfaen cymunedol cadarn wrth wraidd cymunedau Cymreig yn ychwanegu gwerth aruthrol ac yn helpu i ymestyn ein hôl troed a’n heffaith ar draws y wlad. Mae cleientiaid y Sefydliad, ei’n Bwyllgor Grantiau a Bwrdd yr Ymddiriedolwyr yn gwerthfawrogi eu hymrwymiad yn fawr.

DIOLCH

GRWPIAU DATBLYGU BUSNES Diolch i’r cynghorwyr busnes hynny o’r sectorau preifat a chyhoeddus sy’n cynnig syniadau, cysylltiadau a phersbectifau ffres er mwyn cynorthwyo twf y Sefydliad: • Caerdydd • Grŵp Cynghori y Prif Weithredwr • Gwent • Gogledd Ddwyrain Cymru CYNGHREIRIAID Diolch i’n cyfeillion a’n heiriolwyr yn yr ardaloedd penodol hyn, y maent wedi ein helpu i feithrin perthnasoedd newydd: • Gwynedd Powys • • Llundain Gorllewin • Cymru

PANELI GRANTIAU Rydym yn ddiolchgar i’r rhai sy’n eistedd ar ein paneli grantiau penodedig ar draws Cymru, gan asesu ceisiadau, sicrhau bod dymuniadau ein deiliaid Cronfeydd yn cael eu cyflawni, a chan ddyfarnu grantiau i brosiectau lleol sy’n cael effaith fawr: • Cronfa Waddol Gymunedol Caerdydd • Comic Relief a Community Cash • Cronfa Waddol Dr Dewi Davies • Cronfa Waddol Gymunedol Sir Ddinbych • Cronfa Waddol Gymunedol Sir y Fflint • Cronfa Gymunedol Uchel-Siryf Gwent • Cronfa Gymorth Penarlâg a’r Cylch • Cronfa Waddol Gymunedol Casnewydd • Cronfa Waddol Gymunedol Powys • Gwobrau Datblygu Mentrau Cymdeithasol Santander • Cronfa Waddol Gymunedol Wrecsam

29 ADOLYGIAD BLYNYDDOL 2014

8. EIN SEFYLLFA ARIANNOL Daw’r wybodaeth hon o’r Cyfrifon Blynyddol archwiliedig llawn am y flwyddyn a ddaeth i ben ar 31 Mawrth 2014. Y diben yw cynnig dealltwriaeth i’r darllenydd o’r ffordd y mae’r Sefydliad yn galluogi ei weithgarwch o ddyfarnu grantiau - ein prif weithgarwch elusennol. Mae modd cael y Cyfrifon Blynyddol llawn (a gymeradwywyd gan yr Ymddiriedolwyr ar 30 Medi 2014), Adroddiad Blynyddol yr Ymddiriedolwyr ac Adroddiad yr Archwilydd gan swyddfa’r Sefydliad neu o’n gwefan.

ADNODDAU A DDERBYNNIR £3.466m

ADNODDAU A WARIWYD £2.665m

ARIANWYR CRAIDD £159k

CODI ARIAN £139k

RHODDION £1k

LLYWODRAETHU £69k DATBLYGU

CRAIDD AMRYWIOL £12k

DYNGARWCH £121k GWEINYDDU

FFIOEDD RHEOLI £238k

GRANTIAU £166k ARIAN RHODDWYR AR GYFER BUDDIOLWYR

GWEITHGAREDDAU ELUSENNOL £2.457m

GRANTIAU £2.170m

£2.050m

CYSYLLTIADAU Y Sefydliad Cymunedol yng Nghymru Tŷ Sant Andreas 24 Cilgant Sant Andreas Caerdydd CF10 3DD Ffôn: 02920 379580 E-bost: info@cfiw.org.uk Gwefan: www.cfiw.org.uk Facebook: cfinwales Twitter: @cfinwales Elusen Gofrestredig: 1074655 Rhif y Cwmni: 03670680

INCWM GWADDOL AR GYFER BUDDIOLWYR £240k

CYFALAF GWADDOL NEWYDD £766k

CRONFWYDD GWADDOL £8.857m

EIDDO £650k

Cyfalaf rhoddwyr ar gyfer incwm grantiau buddiolwyr y dyfodol

BUDDSODDIADAU £8.118m

CRONFEYDD CYFYNGEDIG £1.590m Arian rhoddwyr ar gyfer grantiau buan i fuddiolwyr

ASEDAU CYFREDOL NET £1.722m

CRONFEYDD ANGHYFYNGEDIG £160k Cyfalaf gweithio ar gyfer gweithgareddau craidd yr elusen

CRONFEYDD £10.607m

ASEDAU NET ARALL £117k

ASEDAU NET £10.607m Mantolen ar 31 Mawrth 2014