Rozdział 4: Formy organizacyjne i teorie pedagogiczne
Portugalii co roku wybiera się rady konsultacyjne z udziałem przedstawicieli rodziców. We Francji wszystkie żłobki opracowują plan rozwoju lub plan działań specjalnych, w którym nakreśla się rolę rodzin i formy ich uczestnictwa; w przedszkolach rodzice uczestniczą w podejmowaniu decyzji za pośrednictwem rad szkolnych, do których wybierają przedstawicieli. W ogólnokrajowych przepisach w Hiszpanii wskazuje się na potrzebę współpracy między placówkami a rodzinami, zwłaszcza na poziomie przedszkolnym. Przepisy te przewidują różne formy współpracy – np. działania na rzecz poszanowania odpowiedzialności matek, ojców lub opiekunów prawnych i zachęcanie ich do udziału w procesie edukacji dziecka; tworzenie rad szkolnych z udziałem przedstawicieli rodziców; stosowanie różnych praktyk sprzyjających wymianie informacji między pedagogami a rodzicami, jak codzienne konsultacje na temat postępów dziecka i zebrania rodziców oraz bezpośrednie angażowanie rodziców w zajęcia edukacyjne ich dzieci (bezpośredni udział lub pomoc finansowa). W materiałach z niektórych krajów dość szczegółowo omawia się charakter obowiązków wobec rodzin, jakie spoczywają na osobach pracujących z bardzo małymi dziećmi. W Belgii (Wspólnocie Flamandzkiej) placówki opieki muszą przedstawiać, w jaki sposób rozpatrują skargi rodziców, mierzą ich poziom zadowolenia i w szerszym wymiarze zapewniają ich uczestnictwo. Na Węgrzech nauczyciele obowiązkowo zbierają informacje o dziecku za pomocą wywiadów z rodzinami i przedstawiają własną opinię na temat jego rozwoju. O partnerskim podejściu w relacjach między placówkami wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem a rodzinami, z bardzo wyraźnie określonymi obowiązkami placówek w tym zakresie, wspomina się w materiałach z Finlandii i Zjednoczonego Królestwa. W Finlandii statutowym obowiązkiem jest wspieranie edukacji dzieci w domu oraz współpraca z rodzicami i opiekunami. Partnerstwo w dziedzinie edukacji i opieki dotyczy nie tylko stosunku rodzin i kadry placówek do samej edukacji, ale także do związanych z nią spraw praktycznych i organizacyjnych, aby w ten sposób zagwarantować zaspokojenie potrzeb wszystkich zainteresowanych. Kadra odpowiada w pierwszej kolejności za wprowadzenie od samego początku partnerskiego podejścia, z uwzględnieniem specyficznych potrzeb każdej rodziny. Umożliwia to również wczesne i dokładne rozpoznawanie indywidualnych potrzeb dzieci pod kątem ściślej ukierunkowanego wsparcia w każdej dziedzinie. W Zjednoczonym Królestwie (Anglii i Walii) ustawa o opiece nad dzieckiem z 2006 r. zobowiązuje do włączania rodziców w planowanie, rozwój, funkcjonowanie i ocenę działalności placówek. W programach ośrodków dla dzieci pod nazwą Pewny Start (Sure Start) w Anglii kładzie się nacisk na zaangażowanie rodziców, zapewniając im wsparcie i ułatwiając dostęp do możliwości szkolenia i rozwoju. Rodzice odgrywają istotną rolę w realizacji lokalnych programów Pewny Start, a rodzice/przedstawiciele społeczności lokalnej stanowią ok. 50% uczestników przedsięwzięć partnerskich. Również w Zjednoczonym Królestwie (Szkocji) wymaga się efektywnej współpracy partnerskiej i regularnych kontaktów, a władze edukacyjne mają obowiązek promowania udziału rodziców w działalności placówek finansowanych ze środków publicznych, m.in. tych, które zajmują się małymi dziećmi. W niektórych krajach zapewnia się powszechny dostęp do specjalistycznego wsparcia, choć nie zawsze jest jasne, w jaki sposób rodziny zachęca się do korzystania z tego rodzaju usług. Jeśli chodzi o zapewnianie wsparcia, w niektórych krajach przyjmuje się podejście oparte na budowaniu sieci współpracy. W Estonii wzmacnia się sieci współpracy między takimi sektorami, jak służba zdrowia, edukacja i doradztwo prawne oraz tworzy sieć regionalnych ośrodków poradnictwa i rehabilitacji, która ma świadczyć usługi doradcze i inne na rzecz rodzin w trudnej sytuacji. W Irlandii
107