WIELOJĘZYCZNOŚĆ W KSZTAŁCENIU JĘZYKOWYM
stworzenia naturalnych sytuacji komunikacyjnych). Jednocześnie trudności te mogą być motywacją dzieci do tego, by starały się (w miarę swoich możliwości) mówić w języku obcym. Warto również podkreślić, że na tym etapie kształcenia nauczyciel nie powinien zabraniać dzieciom używać języka polskiego i powinien reagować na ich pytania zadawane w języku ojczystym. Pozwoli to na przełamanie nieśmiałości oraz ułatwi zaangażowanie się w lekcje. Warunkiem zachowania idei dwujęzyczności zamierzonej jest jednak to, że nauczyciel będzie udzielać odpowiedzi wyłącznie w języku obcym, z wykorzystaniem mimiki, gestów, rysunków, fiszek czy krótkich filmów wideo. Atutem sprawnie i ciekawie przeprowadzonej lekcji będzie też wykorzystywanie dostępnych materiałów, które niewątpliwie pomagają w komunikacji, nawet jeśli treść jest przekazywana wyłącznie w języku obcym. Warto zatem śpiewać wraz z uczniami, rapować, stosować rymowanki, krótkie wiersze, a także zachęcać uczniów do zajęć ruchowych, uaktywniających obie półkule mózgowe dzieci. Wdrożenie idei dwujęzyczności zamierzonej wymaga podjęcia pewnych kroków, które pozwolą przygotować się do tego dość wymagającego przedsięwzięcia. Poniżej przedstawione zostały etapy, które nauczyciel decydujący się na ten właśnie sposób przekazywania wiedzy powinien wziąć pod uwagę. Krok pierwszy: odpowiednio przemyślany i przygotowany plan działania
Zanim nauczyciel zdecyduje się na to, by podczas swoich zajęć stosować jedynie język obcy, warto by uzmysłowił sobie już na początku tej ścieżki, jakie wymagania stawia sobie i swoim uczniom. Po pierwsze, odpowiednio przemyślany i przygotowany plan działania musi być dostosowany do podstawy programowej oraz wymagań edukacyjnych. Po drugie, świadomi tej metody powinni być też rodzice dzieci biorących udział w zajęciach. Dlatego warto zainwestować czas w przesłanie wiadomości z użyciem dziennika elektronicznego lub osobiste spotkanie z rodzicami w szkole, podczas którego nauczyciel będzie miał możliwość wyjaśnienia zasad postępowania na lekcji. Jest to szczególnie ważne w klasach młodszych, gdyż często dzieci nie są jeszcze w stanie powtórzyć tego, co miał im do przekazania nauczyciel. Może to skutkować nieporozumieniami nie tylko na linii nauczyciel – dziecko, ale przede wszystkim nauczyciel – rodzice. Ciekawym pomysłem pozwalającym zrozumieć wzajemne relacje może być tworzenie dla danej klasy nagrań audio z użytymi na lekcji (lub w całym rozdziale) słowami i wyrażeniami. Nagrane pliki dźwiękowe można udostępniać np. za pomocą Google Drive, dzięki czemu uczniowie będą mogli
w każdej chwili przesłuchać nagrania i je powtórzyć. Poza tym rodzice będą mieć bezpośredni wpływ na edukację językową swoich dzieci, słuchając i zachęcając je do ćwiczeń, nawet jeśli nie czują się kompetentni w zakresie danego języka obcego. Przygotowując odpowiedni plan działania, należy uzmysłowić sobie, które metody i techniki aktywizujące będą dla danej klasy najlepsze. Zdaniem autorki tekstu, niezawodnymi metodami są te angażujące wszystkie zmysły. Stąd tak ważne są wspomniane ćwiczenia muzyczno-ruchowe: śpiewanie, rymowanie, rapowanie itp., które pozornie mogą wydawać się jedynie odskocznią od właściwego materiału, jednak w połączeniu z innymi metodami dają zdumiewające efekty. Już po miesiącu zajęć uczniowie, nawet jeśli nie rozumieli całej wypowiedzi, potrafili zrozumieć przyswajane podczas lekcji słowa (bądź całe wyrażenia), wychwycić je z kontekstu, dzięki czemu polecenia do ćwiczeń nie były dla nich wyzwaniem. Co więcej, nauczyciel prowadzący lekcje posługiwał się brytyjskim angielskim i już po około czterech tygodniach zauważył, iż uczniowie zaczęli stosować wymowę typowo brytyjską, np. brak ‘r’ w wygłosie, np. car /kɑːr/, ruler /ˈruːlər/, mother /ˈmʌðər/, father /ˈfɑːðər/. Nastąpiła też wyraźna różnica w wypowiadanych przez uczniów słowach zawierających długie i krótkie samogłoski. Uczniowie w sposób naturalny różnicowali długość wypowiadanych samogłosek w takich słowach, jak horse /hɔːs/, dog /dɒɡ/, bird /bɜːd/, short /ʃɔːt/ itd. Krok drugi: wdrożenie działań oraz systematyczność
Kolejny krok do osiągnięcia sukcesu we wdrażaniu idei dwujęzyczności zamierzonej na lekcjach języka obcego to podążanie za przyjętymi na początku drogi zasadami, a także pełna konsekwencja oraz systematyczność. Te niby łatwe do napisania słowa klucze wymagają wiele poświęcenia ze strony nauczyciela podejmującego się kształcenia swych uczniów wyłącznie w języku obcym. Pomocą w realizacji tego procesu jest na pewno odpowiednia motywacja uczniów poprzez docenianie ich starań w postaci plusów, pieczątek, naklejek i innych widocznych nagród, dzięki którym wszystkie strony (nauczyciel, uczniowie oraz rodzice) będą widziały postępy w zmaganiach z procesem przyswajania języka obcego. Jednocześnie należy pamiętać, aby konsekwentnie weryfikować uzbieraną pulę „nagród” i na końcu docenić uczniów wysoką oceną. Warto także cały czas podkreślać, że o ile wysoka ocena jest namacalnym ukoronowaniem starań, o tyle to sam proces uczenia się i przyswajania nowych wiadomości jest znacznie ważniejszy. Utrzymanie
20 5/2019
