Van vergiftigd geschenk naar waardevolle groene ruimte:
Kleiputten Terhagen, een groenlandschap! Onze verdomde gifstortplaatsen: we kunnen er iets prachtigs van maken, voor ons allemaal. Eindelijk, want meer dan een eeuw lang stond de Rupelstreek vooral in dienst van anderen. De klei-afgravingen en de schouwen van de steenbakkerijen domineerden het landschap en de hele wereld gebruikte onze bakstenen. Toen de klei op was, dienden veel putten als stortplaats. Al die tijd waren onze inwoners de pineut. Tijd om de rollen om te keren. Tijd voor onze streek om zélf te beslissen over onze toekomst en zélf te genieten van onze troeven. Eén zo’n troef is onze verwevenheid van wonen, werken en natuur. Het wonen in de Rupelstreek evolueert naar verdichting van de woonkernen. De kmo-zones en de as Antwerpen-Brussel bieden groeiende kansen voor duurzame werkgelegenheid. Ook de derde pijler, de natuur, kunnen we verankeren voor de volgende generaties. Het idee van Groen is duidelijk: de kankerplekken van weleer omtoveren in een heus natuurlandschap, waar een klimaatrobuuste natuur alle kansen krijgt om zich ten volle te ontwikkelen. De sanering van de Kleiputten Terhagen is dé gedroomde kans om die droom te realiseren: van gifstort naar een krachtig natuurlandschap voor iedereen!
Vooruitblik: groenlandschap Rupelstreek Dit is voor Groen de enig mogelijke eindbestemming voor Kleiputten Terhagen: een groenlandschap dat als een gordel rond Terhagen ligt. Terhagen, Reet, Rumst en Boom zullen zo middenin een groene zone liggen die zich uitstrekt tussen Niel, Klein-Willebroek, Blaasveld, Heffen, Mechelen, Aartselaar en de E19: een regionaal groenlandschap als cadeau voor de hele streek, waar ook onze kinderen en kleinkinderen heel hun leven van zullen genieten.
Een groene gordel die start aan de Rupel, aan de geplande aanlegkade voor de grond, en die daarna de aanvoerroute van de grond volgt. Na de sanering wordt de aanvoerroute omgebouwd tot groene corridor. Die nieuwe strook natuur zal aan de overkant van de rivier naadloos aansluiten bij de natuur in en rond het Broek van Heindonk.
Het gebied dat gesaneerd wordt: voor Groen moet dit klimaatrobuust natuurgebied worden
Het Landuytmoeras wordt in het kader van het Blue Dealprogramma sowieso al aan het groengebied toegevoegd (dat Blue Deal-programma van de Vlaamse regering bestrijdt droogte en waterschaarste).
Door de geplande ottercorridor aan de Nieuwstraat sluit de gordel opnieuw aan bij de Rupel, en aan de overzijde bij de landschappen rond het Zennegat.
Terugblik: het vergiftigd geschenk Het gebied Kleiputten Terhagen, meer dan 40 hectare groot, ligt voor het grootste deel in Rumst en voor een kleiner deel in Boom. De voormalige kleiputten werden in de jaren 60 tot 80 van vorige eeuw -net als nog vele andere in de Rupelstreek- de vuilbak van Vlaanderen en zelfs verder. Wij kregen in onze putten al het huisvuil cadeau van de stad Antwerpen, maar ook het asbestcementafval van Eternit uit Londerzeel, chemisch afval uit binnen- en buitenland en het gips van Prayon Rupel uit Ruisbroek. Soms waren de storten vergund, vaak is er op grote schaal illegaal gestort. Na jarenlange strijd door lokale milieubewegingen en buurtcomités kwam het in 1983 tot het zogenaamde stortmoratorium: de overheid stelde een einde aan het storten in de streek. Maar het gevaar en de overlast zijn nog niet voorbij: op veel plaatsen ligt afval dat schadelijk blijft voor de buurt én voor de toekomstige generaties. Een correcte nabehandeling kan die gevaren elimineren, bijvoorbeeld door de juiste inkapseling en afdekking, maar al veertig jaar faalt de overheid hierin. Denk aan het asbeststort in Boom: de afdeklaag is zó dun dat het asbest op de hellingen terug opduikt. De reden is simpel: onvergeeflijke laksheid gekoppeld aan de zware kosten van een ernstige sanering.
Geen natuurlandschap zonder voorafgaande sanering Het overgrote deel van Kleiputten Terhagen is in handen van de provincie Antwerpen, de gemeente Rumst en De Vlaamse Waterweg. Zij zijn verantwoordelijk en gaan nu eindelijk werk maken van de sanering. Daarvoor zijn ze onder de naam “Kleiputten Terhagen” in zee gegaan met Lantis, dat de werken aan de Oosterweelverbinding coördineert. Bij die werken komt enorm veel grond vrij, die men ergens kwijt moet. En laat grond nu net hét middel zijn om de kleiputten te saneren. Die gigantische hoeveelheid naar hier vervoeren is een enorme klus. Na grondige studie blijkt aanvoer per schip over de Rupel de beste manier, maar dan is een aanlegkade nodig en een aanvoerroute van de kade naar de putten. De kosten om die infrastructuur aan te leggen zou men compenseren door méér grond op het terrein te bergen dan wat strikt genomen volstaat voor de sanering. Lantis betaalt immers voor elke kubieke meter grond die geborgen wordt.
Saneren of toch gewoon de natuur haar gang laten gaan? Wandelaars krijgen, zeker nu in de lente, de indruk dat saneren overbodig is: laat ons liever vertrouwen op de natuur, laat die rustig haar werk doen. Dat is helaas slechts schijn: het gebied kan zich in de huidige omstandigheden niet behoorlijk ontwikkelen tot klimaatrobuuste natuur. Klimaatrobuust betekent: opgewassen tegen de klimaatwijzigingen. De huidige afdeklaag voldoet niet en het afval blijft het grondwater sterk vervuilen. Een grondige, doordachte sanering met de juiste gronden en technieken is onafwendbaar, zo stelt de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) .
Hoe weegt Groen op het dossier? Iedereen heeft wel een eigen mening over de beste oplossing. Maar het uitgangspunt van Groen is duidelijk: wij vertrouwen op het wetenschappelijk onderzoek. Het is bewezen dat er nog veel afval in de grond zit dat een gevaar vormt voor de volksgezondheid en het milieu. Hoe meer van deze “blackpoints” gesaneerd worden, hoe beter. We mogen dit niet doorschuiven naar de komende generaties.
Groen volgt het dossier op met argusogen, zowel op gemeentelijk vlak in Rumst en Boom, als op provinciaal en Vlaams niveau: In Boom volgt schepen Sven Cools de stuurgroep van het saneringsproject met de verschillende betrokken partners nauwgezet op. Op elk overleg wordt een stand van zaken gegeven over het beheer en de maatregelen voor het asbeststort. Bij elk incident krijgen de eigenaars, De Vlaamse Waterweg, de dringende vraag om in te grijpen. Groen provincieraadslid Louis Schoofs vroeg in de provincieraad garanties en middelen voor het realiseren van de uiteindelijke bestemming. Hij interpelleerde meermaals de gouverneur over de beveiliging van het asbeststort.
Bij de foto: vlnr: Ilse Van Dienderen (provincieraadslid Groen), Michel Tersago (Groen Rumst), Karl Fret (Groen Boom), Annelien Schoofs (gemeenteraadslid Groen Rumst), Louis Schoofs (provincieraadslid Groen), Luc Apers (Groen Boom), Sven Cools (schepen Groen Boom)
In het Vlaams Parlement interpelleerde Groen parlementslid Mieke Schauvliege minister Demir over de eindbestemming van het gebied en minister Peeters over de werken die De Vlaamse Waterweg aan het asbeststort moet uitvoeren.
Groen vraagt bij de sanering van Kleiputten Terhagen bikkelharde garanties van de verantwoordelijken: de eindbestemming moet een klimaatrobuust natuurlandschap zijn. Groen wil dat de provincie nu reeds de nodige financiële middelen stelselmatig opbouwt om dit te kunnen realiseren. volledige transparantie gedurende het saneringtraject. De omwonenden moeten vooraf weten wat er gaat gebeuren, stap voor stap, zonder verrassingen, dankzij heldere communicatie en dialoog met de bevolking. COLOFON: Deze krant is een uitgave van Groen Boom, Groen Rumst en Groen provincie Antwerpen Meer weten? www.groenprovant.be/_hoe_moet_het_nu_verder_met_de_kleiputten en https://www.groenboom.be/dossier_de_kleiputten Vragen of opmerkingen? Mail naar groenfractie@groenprovant.be Verantwoordelijke uitgever: Louis Schoofs, Eikenstraat 88 2840 Reet-Rumst Fotografie: Isabelle Pateer Doe mee met politiek waar je blij van wordt! Wil je graag meewerken met Groen in Boom of Rumst? Mail naar info@groenboom.be of info@groenrumst.be