Önceki raporlarda olduğu gibi bu yıl da, bazı temel başlıklarda, Kuzey Kıbrıs ekonomisinde gerçekleşen son iki yıllık uygulamalar, bir matris ile sunulacaktır (Bkz. Tablo 3.1) Bu matrisin yanı sıra, 2008-2016 yılları için Kuzey Kıbrıs RER belgelerinde yer alan uygulama gerçekleşme durumları da ayrı bir tablo ile sunulmaktadır (Bkz. Tablo 3.2). Genel Konular; Fiziki altyapı geliştirilmesi; Mal ve hizmet piyasa etkinliğini artırma; İşgücü Piyasalarının etkinliğini artırma; Finans Piyasalarında krediye ulaşabilme olanakları; Sağlıkta yapılan reformlar ve Teknoloji kullanımını artırıcı görüşler başlıklarında, 2016 yılı içerisinde gerçekleşen uygulamaların listelenmesinde, nesnel bir analize olanak sağlaması açısından, ilgili olduğu düşünülen yasal düzenlemeler ve UBP-DP hükümet programında yer alan bazı politika ve strateji başlıklarına yer verilmiştir. Bu yıl RER’nda ayrıca, KKTC devletinin bazı temel strateji belgelerindeki stratejik amaçlara, hedeflere ve ilgili performans göstergelerine Kuzey Kıbrıs ekonomisinin performans analizine kaynaklık edebileceği düşünülerek yer verilmektedir. Sözü edilen strateji belgelerinin başında, DPÖ tarafından hazırlanıp sunulan ve 2017-2019 yıllarını kapsayan “Orta Vadeli Program”(OVP) belgesi gelmektedir. OVP belgesinde yer alan, bazı temel başlıklardaki makro ekonomik göstergelere dönük amaç ve hedeflerde yıllara göre gerçekleşme, tahmin ve hedef verileri Tablo 3.3’de gösterilmiştir.
sonunda %-1.7 olarak gerçekleşmesi hedeflenmektedir. Kuzey Kıbrıs ekonomisinin performansını doğrudan etkileyecek bir diğer strateji belgesi, DPÖ tarafından yayınlanan ve 2016-2023 yıllarını kapsayan “KKTC Enerji Verimliliği Strateji Belgesi”dir.
Rekabet Edebilirlik Raporu
içerisinde yer alan performans değerlendirme matrisleri, bu yaklaşımla yapılacak performans analizlerine katkı sağlayacak bilgiler içermektedir.
Bu belgede temel amaç: “...enerji verimliliğinde sonuç odaklı ve somut hedeflerle desteklenmiş bir politika seti belirlenmesi ve hedeflere ulaşmak için yapılması zorunlu eylemlerin, bu eylemlerin yerine getirilmesinden sorumlu kuruluşlarla birlikte tanımlanması; kamu kesimi, özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarının katılımcı bir yaklaşımla ve işbirliği çerçevesinde hareket etmesinin sağlanması…” olarak tanımlanmıştır. Bu amaca ulaşmak için belirlenmiş 2023 yılı hedefleri ise şunlardır: •
• •
KKTC’nin GSYİH başına tüketilen enerji miktarının (birincil enerji yoğunluğunun) 2012 yılı değerine göre en az %20 azaltılması; KKTC’deki CO2 emisyonunun 2012 yılına göre en az %10 daha az olması, KKTC’deki yenilenebilir enerji kaynaklarının birincil enerji üretiminin en az %10’unu sağlaması.
Belgede, bu hedeflere ulaşmak için belirlenen stratejiler de sıralanmaktadır. KKTC Enerji Verimliliği Strateji Belgesinin, gerçek anlamda ülke ekonomisinin stratejik yönetimine katkı sağlayabilmesi için, 2017 yılından başlayarak tanımlanmış hedeflerdeki gerçekleşmelerin ölçülmesi ve 2023 hedefine ulaşmada gelinen noktanın tespit edilmesi önemlidir.
OVP kapsamında belirlenmiş hedeflerin, program dönemi boyunca, her yıl gerçekleşmeler düzeyinde izlenmesi Kuzey Kıbrıs ekonomisinin performans değerlendirmesi açısından önem taşımaktadır. Bu tablo kapsamında, özellikle dikkatle izlenmesi gereken ilk gösterge, “Devlet bütçe dengesi”dir. Bütçe açığının GSYİH içerisindeki payının hesaplanması ile elde edilen bu göstergenin 2016 yılı için tahmini gerçekleşme rakamını DPÖ, %5 olarak belirlemiştir. Program sonunda, yani 2019 yılında bu rakamın %1.6 düzeyine indirilmesi hedeflenmektedir. İzlenmesi önem taşıyan bir diğer gösterge de Ödemeler Dengesi hedefleri altında yer alan Cari İşlemler Dengesidir. 2016 yılı sonunda %7.8 olarak gerçekleşmesi beklenen cari işlemler dengesinin GSYİH’ya oranının program dönemi
Kuzey Kıbrıs Rekabet Edebilirlik Raporu 2016-2017
39