Aviko aardappelboekje v10

t e r P r e Piep Doe Boek

Spelletjes Weetjes Pieperpraat

De ontdekking van de aardappel

oorspronkelijk ge

maar wist je dat de aardappel helemaal

aardappel. Nu no

P

Pieper komt

Nederlanders zijn echte aardappeleters, niet uit Nederland komt?

Spaanse

groot en k

ontdekkingsreizigers zagen rond

Eerste klassers

school vaak b

1536 in Zuid-Amerika indianen kleine

Dit woord k

ronde bollen eten die ze uit de grond haalden. Dat vonden de ontdekkingsreizigers erg interessant, daarom namen zij de aardappelplant mee naar Europa.

s pel s i Mrdap Aa

De oer-aardappel komt uit Peru. De aardappel is dan ook hun nationale trots.

Er is zelfs een internationaal aardappelcentrum en elk jaar houden de Peruanen op 30 mei een feestdag ter ere van de aardappel. Dan wordt gekozen een t, en eet iedereen‌ juis aardappels!

Miss Aardappel

MOP

Er l

ope n tw str ee a at. ene aa V teg raa rdap aar pel en gt d en d d e hui appel e and :‘ lj e aar e?’ Ze Waaro re d g m in d appel t de a :‘ n ep ure Mijn v dere e!’ ade r zi t op

Pieper?

t van piepklein en werd

ebruikt voor een kleine jonge

oemen we alle aardappels -

klein - piepers! Jij ook?

s worden op de middelbare

brugpiepers genoemd...

16 zakken per jaar!

komt dus hier vandaan.

Heb je enig idee hoeveel kilogram aardappelen jij per jaar eet?

Vers of als verwerkt product?

Je eet ongeveer 53 kilogram ‘gewone’ aardappelen per jaar en 30 kilogram aardappelen in een andere vorm, zoals frites en chips. Bij elkaar zijn dat ruim 16 zakken aardappelen van 5 kilogram.

Wil jij meer weten over de aardappel of je spreekbeurt over de aardappel houden?

Doen! Je kunt hier kijken voor meer informatie. klik hier >

Pieperpraat Wist je dat aardappelen gebruikt werden door beroemde kunstenaars?

Het beroemdste schilderij over aardappelen is dat van de schilder Vincent van Gogh. Hij schilderde in 1885 de aardappeleters: een boerenfamilie aan tafel voor de avondmaaltijd. Vele jaren later maakte de Servische kunstenaar Dragan Despotovic het schilderij na. Niet met verf, maar met aardappelen!

Stempelen met

Wat heb je nodig? Niet te kleine aard

(plakkaatverf) en gemakkelijk absorbe

snijvlak schijven aardappel weg; de stem

figuur op het snijvlak, maar houd het figu

een scherp mes schijfjes rond

De aard van alle mar

Alleen al in Neder verschillende aardap verdelen zijn in drie soo eten, aardappelen voor om nieuwe aardapp

de pootaa

De lekke Leuk spelletje voor thuis of op school:

Schrijf zoveel mogelijk woorden binnen 2 minuten op die met de aardappel te maken hebben. Heb je een woord gevonden met 3 letters, dan krijg je 1 punt. Met 4 letters, 2 punten en met 5 letters of meer 6 punten. Diegene met de meeste punten heeft gewonnen.

Dit zijn de aardappe supermarkt of bij de koopt. In Nederland 90 rassen die je kun De ene aardappel wo koken kruimig en is handig in een stamp aardappel blijft moo kun je dus goed geb bakken.

t aardappels

dappelen, waterverf van goede kwaliteit in verschillende kleuren

erend papier. Snijd de aardappel doormidden en haal langs het

mpel is dan gemakkelijk te hanteren. Teken met een viltstift een

uur eenvoudig, anders wordt het uitsnijden erg moeilijk. Snijd met

dom de figuur weg en beschadig daarbij het figuur niet.

dappel: rkten thuis

rland zijn er wel 250 ppelrassen. Die onder te orten: aardappelen om te de fabriek en aardappelen pelen van te kweken:

ardappelen.

elen die je in de e groentenboer zijn er wel nt eten. Wow! ordt bij het daarom ppot. De andere oi stevig en bruiken om te

Weet jij welk van onderstaande keuzes een aardappelras is?

A Het Bintje B Pandan C Spelt .

Antwoord: A Het Bintje

erste…

De meligste…

In alle aardappelen zit zetmeel, maar als er te veel zetmeel in een aardappel zit, is het niet meer zo lekker. Deze zogenoemde zetmeelaardappelen gaan daarom naar een aardappelmeelfabriek. Hier wordt de zetmeel uit de aardappelen gehaald. Van het zetmeel maken ze… let op: lijm, , verf, snoep, lippenstift, papier of afbreekbaar plastic!

Wie had dat gedacht?

inkt

Aardappels & CO2

Auto’s, wasmachines en game-computers verbruiken allemaal energie en zorgen daarmee voor de uitstoot van koolstofdioxide (CO2).

Te veel CO2 in de lucht zorgt voor opwarming van de aarde. Planten, en dus ook aardappelplanten, nemen juist CO2 op! Op die manier helpen de aardappels een beetje mee om die aarde niet te warm te maken

Weet jij ho worden ge

Friet maken klinkt simpeler da is. Het hele proces neemt wel uur in beslag! Wil je weten hoe in de Aviko-fabriek wordt gem Download dan deze coole pos naar het filmpje van het Klokh

Ook leuk voor je spreekbe

Power to the pieper!

Waarom is de aardappel zo populair?

Hiervoor zijn verschillende redenen!

1 Je kunt hem lang bewaren, voo waar het lekker koel is.

2

Hij is heel voedzaam, want hij z vitaminen, mineralen, vezels en

3 J e kunt hem op verschillende m

(gekookt, gebakken, in de puree of als chips).

4 Hij is gewoon super lekker!

Zeker de frietjes

.

oe frietjes emaakt?

an het een e friet maakt? ster of kijk huis.

eurt!

oral in ruimtes

zit boordevol n zetmeel.

manieren eten e, als frietjes

n e s l e p p Aarda rbruik e v r e t a W minder ben veel b e h ls e p Aardap eien dan om te gro ig d o n r wate eld rijst. ls bijvoorbe aardappe ebruiken g o il k r e te P r wa r. n 287 lite ie e ro g om te el 2.497 t heeft w js ri o il k Een r nodig! liter wate

Pieperpraat

De moeilijke (Latijnse) naam voor de aardappel is solanum tuberosum.

Lekker vies

rooien. ze eruit haalt, heet dat der de grond. En als je on llen kno als n eie Aardappelen gro planten & bloemen, groeien de wortels van ar Da kt. den je dan leven embollen.

In de grond zit meer Neem bijvoorbeeld blo de bodem opnemen. uit l dse voe en ter waarmee ze wa sen. oiste tulpen en narcis Hieruit komen de mo

B eestjes

edden, s tegen: Kevers, pisseb je vaak allerlei beestje kom nd gro de en Onder en bov aar (enge?) beestjes, l meer. Dit zijn niet zom vee g no .en n‌ ote np toffen in de regenwormen, miljoe ervoor dat voedingss r de bodem. Ze zorgen voo rijk ang bel e ikk luchtiger. ze zijn hartst n gangen de bodem ormen maken met hu enw reg als ren die ben vogels bodem komen. Bodem die eruit komen, heb jes. Dankzij de larven eit n hu de aar de in Insecten leggen je. weer een lekker maalt

Help!

dappelen dappelen, maar de aar er houden ook van aar kev do ora col de en ardoor Het glasaaltje rtels van de plant, wa ltje knaagt aan de wo saa gla t He s! stje bee nt dood gaat. houden niet van deze ardoor de aardappelpla nt helemaal kaal, wa pla de eet er kev De die afsterft.

ModderDag!

wroeten of je tenen als lekker door de aarde orm enw reg of ed elk jaar in juni Wil jij net als een pisseb erDag. Deze dag wordt e dan mee met Modd Do en? rav ing pel een aardap dder spelen. Tijdens rden, mag dan in de mo die lekker vies wil wo en ere Ied . den ou mee kunt spelen geh t modder is, hoe je er en ĂŠn volwassenen wa der kin n kke r de tde on ModderDag aarde -en modder- voo kse leven. Omdat de elij dag s on r voo nt en wat de aarde beteke erDag! is, steunt Aviko Modd aardappel zo belangrijk en is er toch is. Ook op andere dag en tot het ModderDag cht wa te t nie je ef ook Natuurlijk ho vies te worden! Wil je heerlijk in de modder n eve je uit enb reg niets fijner dan na een ag.nl n op www.modderd modderen, kijk dan eve

Zelf poten en rooien!

Aardappelen plant je niet, die poot je. En dat kun je heel makkelijk zelf doen in de tuin of in een diepe pot met een gat in de bodem. Je kunt in het voorjaar beginnen.

Half maart tot half mei

Na het pote onder de g na anderha blad boven regelmatig regent. Aa

Ga op zoek naar een oude aardappel met wortels (uitlopers), die liggen vast wel ergens in een keukenkastje. Stop hem diep onder de grond (in de tuin of in een grote pot) en zorg dat daar veel zon komt!.

Tip Bewaar je aardappelen op een donkere koele plek. Van licht worden aardappelen groen door het stofje solanine. Dat geeft een bittere smaak aan de aardappel en is bovendien niet gezond om te eten.

Plakken?

Ben je lekker aan het knutselen en is de lijm op?

Geen nood, met een aardappel maak je heel simpel nieuwe lijm. Wat heb je nodig?

en beginnen de uitlopers grond snel te groeien. Alste alve week zie je het eerGeef n de grond verschijnen.weinig water, zeker als het rst. ardappelen hebben veel do

Half juni

Juli of augustus

De planten krijgen bloemetjes.

De plant wordt geel en sterft af:

Dat betekent dat er al kleine

het is tijd om te rooien! Grabbel

aardappeltjes onder de grond

je aardappelen voorzichtig met je

groeien.

handen op en zorg ervoor dat ze niet beschadigen.

A Een rauwe geschilde aardappel B Water C Een rasp en een zeef D Een pan

Rasp de a ardappel in een kom en g iet er 200 m l water bij. Zeef h et mengs e l b oven een pan e n pers er zoveel mogelijk water do or. Breng het sap a l roerend aan de kook tot het dikke r wordt.

Laat het 10 minute n doorkoke n tot het zo dik is als je wilt . Laat het afkoelen en giet he t in een p otje.

Plakken m aar!

Wedstrijd!

In de woordzoeker vind je alles over de aardappel. Maar er is een verborgen boodschap. Kun jij hem vinden? Print de woordzoeker uit, zodat je alle woorden kunt wegstrepen. De overgebleven letters vormen een zin.

Mail de oplossing door hier te klikken. Wie weet, win jij het leuke Hot Potato spel!

(Vraag wel even aan je vader, moeder of een andere volwassene of je mee mag doen.)

Voor de spelregels klik hier

Aardappelpraatjes

Colofon Dit aardappelboekje wordt aangeboden door Aviko.

Het is geschikt voor kinderen van groep 6, 7 en 8 van de basisschool.

Voor meer informatie over de aardappel kunt u contact opnemen met de redactie van het aardappelboekje: 31 (0)575 - 458 200.