Israels handel in kostbare stenen

12 SPECTRUM

Israëls handel in kostbare stenen De Israëlische diamantindustrie is een van de grootste in de wereld. Tienduizenden diamantairs en handelaars zoeken dagelijks naar klanten voor hun kostbare stenen.

door Jan Franke

‘D

it is een staat in de staat. Hier komt zelfs de politie maar bij hoge uitzondering binnen”, zegt Ya’ akov Almor, een van oorsprong Nederlandse Israëliër die al twintig jaar als voorlichter in de diamantindustrie werkt. Hij staat voor de zwaarbeveiligde ingang van de Israel Diamond Exchange nabij Tel Aviv.

Met een vloeroppervlak van 100.000 vierkante meter verdeeld over vier wolkenkrabbers is de Israel Diamond Exchange een van de grootste diamantbeurzen ter wereld. Iedere dag krioelen zo’n 30.000 diamantmakelaars, slijpers en internationale

buitenland

handelaren druk telefonerend door elkaar. „Sommige makelaars lopen dagelijks gemakkelijk 10 kilometer door de gebouwen, altijd op zoek naar de beste deals en de meest exclusieve stenen voor hun klanten”, zegt Almor lachend.

Op twee reusachtige handelsvloeren houden honderden kleine zelfstandigen kantoor aan lange, aan elkaar geschoven tafels.

Overal liggen witte vellen papier onder daglichtlampen. Daarop wordt de kwaliteit van ruwe en geslepen diamanten beoordeeld. In een hoek staat een keur aan hightechapparatuur voor de analyse van de edelstenen. Op de hogere verdiepingen houden de grote, prestigieuze diamantairs kantoor. Het hele complex wordt streng beveiligd door 120 gewapende bewakers. „De grote diamantroof in Brussel enkele weken geleden had in Israël nooit kunnen gebeu-

SPECTRUM 13

DE STENTOR ZATERDAG 13 APRIL 2013

standplaats Ierland Mario Danneels

ren”, zegt beursmanager Motti Besser. Hij wijst op een van de vele camera’s aan de muur. „Deze beurs staat bekend om zijn uitstekende veiligheid. Onze bewakers mogen, in tegenstelling tot in België, wel wapens dragen.”

Om in de behoeften van werknemers en bezoekers te voorzien, worden kosten noch moeite gespaard. Er zijn restaurants, een fitnesscentrum en een seniorenclub.

Een telefoonmaatschappij heeft een eigen winkel met speciale tarieven voor gesprekken binnen het complex. Internationale handelaren kunnen bij een speciaal douanekantoor direct de waarde van hun goederen opgeven. En er zijn twee synagoges, want onder de kleine handelaren bevinden zich veel orthodoxe Joden. Zij zijn sterk vertegenwoordigd omdat ze het werk als kleine zelfstandige goed combineren

“

Diamanten zijn klein en waardevol.

Als Joden ergens moesten vluchten, konden ze al hun kapitaal in hun zak steken Ya’akov Almor

Grote foto: De grote zaal waar een deel van de 30.000 diamantmakelaars en slijpers werken.

Kleine foto: Een diamant wordt op zijn zuiverheid beoordeeld. foto’s Thomas Schlijper

met hun religieuze verplichtingen.

Alles wat hier is, wordt gerechtvaardigd door het belang van de industrie voor de Israëlische economie. De Israëlische diamantsector is, na Antwerpen en India, de grootste ter wereld. Er werken 55.000 mensen. Diamanten vormen bijna 20 procent van de totale industriële export van het land. Een miljardenbusiness, dus. „Maar de kosten van import van ruwe en geslepen diamanten is ook heel hoog”, relativeert Almor. „Uiteindelijk blijft hier minder dan 1 miljard euro over.”

De diamantsector staat al eeuwen bekend als een typisch Joodse industrie. In de middeleeuwen was de diamanthandel toegankelijk voor Joden omdat het beroep buiten de gildenstructuur viel. Veel Joden handelden al in hun landen van herkomst. „Daarnaast was het idee dat diamanten klein en waardevol zijn. Als Joden ergens werden vervolgd, konden ze gemakkelijk al hun kapitaal in de binnenzak steken en vluchten”, zegt Almor. Na de Tweede Wereldoorlog verplaatste de industrie zich naar Israël. Hoewel de Israëlische diamantindustrie de afgelopen 40 jaar jaarlijks gemiddeld met 8 procent groeide, staat de sector nu onder druk. De wereldwijde handel in ruwe diamanten was decennialang vrijwel volledig in handen van diamantbedrijf De Beers, eigendom van de Zuid-Afrikaanse familie Oppenheimer. De groeiende concurrentie van Braziliaanse en Australische mijnbouwgiganten en de scherpe kritiek op de handelswijze van het Afrikaanse bedrijf, hebben de diamantwereld veranderd.

In steeds meer landen zijn de diamantmijnen in handen van nationale ondernemingen. Intussen is de diamanthandel transparanter en meer gereguleerd geworden en staat de winstgevendheid onder druk. Kleine beurshandelaren en diamantairs ondervinden veel concurrentie van bedrijven die hun zaken vrijwel volledig via internet doen. „Het drijft velen tot het zoeken van niches zoals de handel in speculatief ruw”, legt Almor uit. „Kleine jongens met veel expertise en ervaring kopen risicovolle, ruwe diamanten waar gevestigde partijen zich niet aan wagen. Als het goed gaat, maak je een mooie winst. Maar je kan ook een paar maandsalarissen verliezen als de steen breekt tijdens het slijpen.”

Andere, grotere handelaren proberen het internet juist te gebruiken voor nieuwe verdienmodellen. Zo iemand is Alex Waldman, eigenaar van Waldman Diamonds met kantoren in Hong Kong, New York, Panama en Israël. „Wij zoeken naar institutionele investeerders die misschien in diamanten willen investeren, maar geen toegang tot of kennis van de markt hebben.

Door onze tarieven via internet inzichtelijk te maken, hopen wij ze transparantie en vertrouwen te bieden”, zegt hij. Waldman wijst naar buiten. „Vroeger bestond de hele omgeving hier uit slijperijen, maar slijpen gebeurt nauwelijks meer in Israël.

Het kan elders goedkoper. De winstgevendheid wordt lager en de bronnen drogen op,” verzucht hij.

Toch is beursmanager Moti Besser optimistisch over de toekomst van deze typisch Israëlische industrie. „Een crisis biedt ook altijd nieuwe mogelijkheden. Tijdens de Golfoorlog in de jaren ‘90 kwamen internationale handelaren uit angst niet meer naar Israël. Israëliërs gingen toen maar zelf naar het buitenland. Daar plukken ze nog steeds de vruchten van.” De diamantbeurs is volgens Besser een middel om de Israëlische industrie in de wereld te promoten. „De Israëlische diamant is nog steeds een merk”, zegt hij. „Wist je dat de helft van alle diamanten in de Verenigde Staten langs deze beurs is gekomen?” reageren? spectrum@depersdienst.nl

Import

M

iljoenen Ieren zijn de afgelopen eeuw naar de vier windstreken weggetrokken, maar in hun thuisland zijn het allesbehalve wereldburgers. Zo bestaat er grote rivaliteit tussen het rijke zuiden van Dublin en de arbeidersklasse in het noorden. Sommige Southsiders gaan er zelfs prat op dat ze de Liffey, de rivier die de stad in tweeën snijdt, enkel oversteken om naar de luchthaven te gaan. Wat hen verenigt, is hun afschuw van alles wat buiten de stad ligt. Voor veel Dubliners houdt Ierland op aan de voorsteden, alles daarachter - het prachtige eiland van de koffietafelboeken - is een soort wildemansland van achterlijke turfsnijders en baardige vrouwen.

Maar ook de plattelandsbewoners twisten met elkaar. Ik woonde een jaar op Inis Mór, een eilandje voor de westkust en een van de meest verre en woeste uithoeken. De 850 bewoners waarschuwden me voor mijn huisbazin: Inis Mór was al een halve eeuw haar thuis en ze had haar man, een geboren en getogen eilandbewoner, tien kinderen geschonken. Maar ze kwam van buureiland Inis Meáin, ‘en Meáiníns kun je nooit vertrouwen’.

Ik was daar helemaal een curiositeit.

Ook herinner ik me de nieuwsgierige consternatie in hoofdstad Dublin, toen daar zo’n vijftien jaar terug de eerste zwarte buschauffeurs opdoken. Ierland is wellicht het meest blanke, homogene land van West-Europa: door de traditioneel rampzalige economie en het feit dat het een geïsoleerd en nat eiland is, heeft het nooit immigranten aangetrokken, de inmiddels opnieuw verkaste Oost-Europeanen uitgezonderd. Wie niet Iers is, valt dus meteen op en wordt ontvangen met een vreemdsoortige mix van vriendelijke meewarigheid en politieke correctheid: ‘Wij zijn zelf overal ter wereld verwelkomd, dus moeten we wel hetzelfde doen’. Maar echt deel gaan uitmaken van de samenleving is schier onmogelijk. De meeste ‘inwijkelingen’ troepen samen, omdat de Ieren weinig moeite doen hen op te nemen.

Door het idiote toeval dat ik een talent heb voor het assimileren van accenten, is dat lot me bespaard gebleven. Voor ik me hier bijna tien jaar geleden definitief vestigde, pendelde ik als tiener al heen en weer tussen Brussel en mijn broer en zijn Ierse gezin. Door daar Engels te leren, maakte ik me de zangerige tongval, de typische Ierse uitdrukkingen en hun ongezouten humor - dé sleutel tot echte aanvaarding - meesterlijk machtig. Niemand die hier kan horen dat ik Belg ben, tot ik mijn naam moet spellen en de monden openvallen. En dan staat er meestal nog steeds ‘Daniels’ op mijn formulier in plaats van Danneels. Ik moet dat als een heus compliment beschouwen: het betekent dat de band al is gesmeed en ik als één van hen beschouwd wordt.

Die vreemde familienaam moet dan maar wat worden aangepast. Zelfs mijn vrienden steken hun kop in het zand: op menig feest of tijdens een avondje in de pub ben ik meestal de enige niet-Ier in het hele gezelschap. Als mijn afkomst al ooit ter sprake komt, klinkt het meteen: ‘Mario is Irish, really’. Alsof mijn aanwezigheid verdediging behoeft.