DE VERSTERKTE DEGRESSIVITEIT VAN DE BELGISCHE WERKLOOSHEIDSUITKERINGEN: EEN EERSTE BALANS DOOR HENDRIK NEVEJAN* en GUY VAN CAMP** *Centrale Raad voor het Bedrijfsleven, ** FOD Sociale Zekerheid
1. INLEIDING1
In 2012 onderging de Belgische werkloosheidsverzekering een belangrijke hervorming. De contouren ervan waren eerder al vastgelegd in het federaal regeerakkoord van eind 2011. Ze treft bijna alle belangrijke aspecten van de werkloosheidsverzekering: wie precies toegang heeft, hoe lang hij of zij een uitkering kan ontvangen, hoeveel deze uitkering bedraagt, wat van hem of haar wordt verlangd om de uitkering te behouden, etc. Het mag duidelijk zijn dat de hervorming raakt aan de Belgische ‘eigenheden’2. Niettemin kunnen we stellen dat zelfs na de grondige facelift de Belgische werkloosheidsverzekering herkenbaar blijft. Deze hervorming is natuurlijk niet zonder voorgaande. De lange geschiedenis van de Belgische werkloosheidsverzekering leest als een verhaal van voortdurende aanpassing aan veranderingen in de sociale en economische realiteit3. Het leitmotiv van de laatste hervormingsgolf is volgens het regeerakkoord ‘werk aantrekkelijker maken’ en ‘arbeidsparticipatie verhogen’. Ze beoogt derhalve werklozen te stimuleren om sneller werk te zoeken en te aanvaarden. Hierbij heeft de hervorming als belangrijk speerpunt de versterkte degressiviteit van de uitkeringen. Dit houdt in dat het uitkeringsbedrag sterker en sneller gaat afnemen met de werkloosheidsduur.
(1) De auteurs bedanken Bruno Van der Linden (UCL), Henk Van Hootegem en Henk Termote van het Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting, Peter Lelie (FOD Sociale Zekerheid) en de leden van de subcommissie “Technisch verslag loonmarge” voor hun constructieve opmerkingen bij de totstandkoming van deze nota. (2) Voor een bespreking van de gevolgen van de hervorming voor de eigenheden van de Belgische werkloosheidsverzekering verwijzen we naar CRB, Secretariaat (2012). (3) Dit werd uitvoerig gedocumenteerd o.a. in het boek dat verscheen ter gelegenheid van het 75-jarige bestaan van de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA, 2010).
503