Formaat Magazine juni - juli - augustus 2019

JAARGANG 9 • NR 2 • JUNI 2019 VERSCHIJNT DRIEMAANDELIJKS – AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X – P 602745 V.U.: Formaat vzw, t.a.v. Tom Willox – De Wittestraat 2, 2600 Berchem T 03 226 40 83 – info@formaat.be – www.formaat.be

PB- PP B-

BELGIE(N) - BELGIQUE

KUNST & CREATIVITEIT Een jongerencollectief en museumdirecteur in gesprek De creatieve vrijhaven van Bolwerk Ikorganiseer.be

VOORWOORD MET MEDEWERKING VAN Free Anckaert Nick Beerens Tuur Byttebier Broos Claerhout Roxanne Cox Rozemarijn De Keyser Inge De Wolf Joke Hüwels Naomi Leboy Elias Peeters Elmo Peeters Philippe Van Leuven Lena Verstraete Valerie Vonck Lennert Vorsselmans Jeugdhuizen COÖRDINATIE Adriaan de Roover VORMGEVING Pepijn Haghebaert COVERFOTO Elke Lumbeeck BEELD / FOTO’S Cram Aka Marky Tim Theo Deceuninck Rozemarijn De Keyser Sabine Deknudt Siegfried Desmet Bunmi Faniyi Jakob Hallaert Charlotte Kog Naomi Leboy Niet nu Laura Elias Peeters Naomi Ryckewaert The Golden Cloud Ruben Vermeulen Faye Wolfs Jeugdhuizen Formaat DRUK Graphius, Gent (FSC CO14767) Dit magazine is 100% CO2-neutraal gedrukt op FSC-gecertificeerd papier Alles uit deze uitgave mag worden overgenomen, mits vermelding van Formaat Magazine. Formaat Magazine verschijnt vierjaarlijks.

Het tijdschrift is gratis voor leden en jeugdambtenaren, extra abonnementen kunnen verkregen worden aan 20 euro per jaar.

V.U. Formaat vzw t.a.v. Tom Willox De Wittestraat 2 2600 Berchem VRAAG OF OPMERKING? redactie@formaat.be

Formaat creëert ruimte voor iedere jongere om op te groeien in een meer duurzame en solidaire samenleving waarin diversiteit een sterkte is.

Samen met jongeren ontwikkelt en ondersteunt Formaat jeugdwerk en zetten we jeugdhuizen op de kaart.

HET JEUGDHUIS: ARTISTIEKE (ADEM) RUIMTE VOOR JONGEREN Elk jeugdhuis kent zijn eigen sfeer, cultuur en symbolen. Ze zijn belangrijk voor jongeren en geven betekenis aan het jeugdhuis.

Jonge mensen uit verschillende achtergronden, die samen projecten willen realiseren; het jeugdhuis brengt jongeren bij elkaar. De mengelmoes van ideeën, meningen en wensen geeft het jeugdhuis een unieke positie. Een positie waar alles mogelijk is. Dat creëert kansen. Zoals kansen voor kunst en cultuur, om open te bloeien. De vorm van het jeugdhuis is net als kunst: het product van creatieve en menselijke uitingen.

Kunst en cultuur in het jeugdhuis, het is niet voor iedereen evident.

Maar je ziet het overal terugkomen: schilderen, tekenen, fotografie, grafiek, beeldhouwen, moderne media, theater, muziek, zang …

Jeugdhuizen zijn de perfecte eerste stap voor het beleven en creëren van kunst en cultuur in de wereld van de jongere.

Door cultuur en kunst in jeugdhuizen op te nemen, geef je het een laagdrempelig karakter. Kunst en cultuur is voor mij samen iets tastbaar maken. Door jongeren de tools te geven om expressief aan de slag te gaan, zal je versteld staan van wat er uit hen komt. Vaak niet datgene wat je verwacht. Laat dat net de kracht zijn.

Verderop in dit magazine vind je inspiratie over hoe kunst en cultuur in je jeugdhuis bijdragen aan het pedagogisch verhaal, over creatief aan de slag gaan, over de verschillende vormen van kunst en creativiteit binnen het jeugdwerk en verhalen van jongeren en hun weg naar (zelf)­expressie.

Lennert Vorsselmans

Lennert (24) is stagiair, RaaTslid en lid van de algemene vergadering van Formaat. Daarnaast is hij sinds zes jaar bestuurder bij jeugdhuis Malmejo in Malle.

jkmalmejo.be malmejo

4

HOT TOPIC | Kunst & creativiteit

Iedere vrijdagnamiddag werken jeugdhuis 2050 en das Kunst samen aan een ruimte waar jonge stedelingen hun creatieve talenten kunnen ontplooien. Niet alleen voor het knutselplezier.

WERKING

10

13

Een jaar geleden organiseerden Reinout Dewulf en het Alpaka 9000-collectief de S.M.A.K.H.A.C.K. Ze zochten een dialoog met artistiek directeur van het S.M.A.K, Philippe Van Cauteren. We pikken de draad op.

De mens is gemaakt om steeds opnieuw met frisse ideeën op de proppen te komen.

Rozemarijn de Keyser deelt tips & tricks om je creativiteit en inspiratie te laten stromen.

BLIND DATE | Een jongerencollectief en museumdirecteur tegenover elkaar

INFORMATIE

UIT DE DOEKEN | Creativiteit kan je ontwikkelen

30

4

13

Ontwerper Alexander Cheyns: een mammoet als therapie

9

20

De FilmClub

HOT TOPIC | Kunst & creativiteit

COLUMN | Professional aan het woord

UIT DE DOEKEN | Creativiteit kan je ontwikkelen

VRAAG HET | Jouw jeugdhuisvragen beantwoord

36 40

24 UUR | Programmator Philippe

32

GOED BEZIG | Kunst en creativiteit in de jeugdhuizen

INSPIRATIE

38

PRIKBORD | Van alles een beetje

10

BLIND DATE | Een museumdirecteur en jongerencollectief tegenover elkaar

17

BUITEN DE LIJNTJES | Kraakcollectief: Lierse jongeren kraken het cultuurcentrum

“Is ons festival voldoende verzekerd?”

Kom het te weten op pagina 20.

18

INGENIEUS | Bolwerk: een inspirerende vrijhaven voor fris experiment

AANBOD

21

Ikorganiseer.be

35

ART United

38

AGENDA | Vormingskalender

FORMAAT MAGAZINE | 3

4 | FORMAAT MAGAZINE

HOT TOPIC “Niet enkel voor het knutselplezier” Iedere vrijdagnamiddag waant Linkeroever in Antwerpen zich even de culturele hoofdstad van het land. Op dat moment vindt namelijk het Kunstatelier plaats in jeugdhuis 2050.

Formaat werkt er in samenwerking met das Kunst aan een ruimte waar jonge stedelingen, van zes tot twaalf jaar, hun creatieve talenten kunnen ontplooien. We spraken met Bunmi Faniyi, stadsmedewerker bij das Kunst, en Tom Van Slooten, jeugdwerker op Linkeroever.

TEKST: Elias Peeters

FOTO’S: Bunmi Faniyi & Elias Peeters

Meer weten?

Het Kunstatelier loopt nog elke vrijdag door van 16u-18u in jeugdhuis 2050 te Linkeroever. In de schoolvakanties organiseren das Kunst en jeugdhuis 2050 samen de Kunstfabriek. jeugdhuis2050

“We werken niet enkel voor het knutselplezier met kinderen rond kunst”, vertelt Bunmi. “Het is ook een manier om te communiceren en gevoelens eenvoudiger uit te drukken. Met een project zoals het Kunstatelier zie je welke evolutie kinderen doorlopen. Je merkt duidelijk dat ze na verloop van tijd openbloeien. Met de sessies zoomen we in op de verschillende vormen van kunst. Kinderen ontwikkelen zo hun perceptie.

Ze worden gestimuleerd om zelf de handen uit de mouwen te steken en zo hun talenten te ontwikkelen. Het is als begeleidster heel leuk om te zien hoe fel ze hierin kunnen opgaan.”

Jeugdhuis 2050 voorziet doorheen de week naschoolse opvang voor de kinderen die er diverse sessies volgen. Op vrijdag zit het kunstatelier mee in het aanbod. “We merken,” begint Bunmi, “dat de kinderen die voor onze sessie kiezen, uit het brede gamma, ook daadwerkelijk interesse tonen in kunst of de artistieke belevenis van het knutselen. Er begint zich een vaste kern te vormen van kinderen die iedere week komen.”

Jeugdwerker Tom van Slooten, beroepskracht van jeugdhuis 2050, vertelt hoe het project met das Kunst tot stand kwam: “We wilden de kinderen hier stimuleren en prikkelen op artistiek vlak. Na aan samenwerking met bibliotheek Elsschot hebben we dit jaar ook de handen geschud met das Kunst.”

Het Kunstatelier biedt verschillende sessies aan. “Van het maken van muziek, ontwerpen van eigen drukwerk, poppen fabriceren uit papier-maché tot het creëren van een theatervoorstelling”, somt Bunmi op.

“We tasten af wat de kinderen precies ligt. We zitten nog in de experimentele fase.”

Vanaf januari 2020 gaan er STEAM-sessies van start in het Kunstatelier. De leermethode – een afkorting voor science, technology, engineering, arts en mathematics – kwam overgewaaid uit de Verenigde Staten. Bunmi kwam er tijdens haar stage mee in contact: “Met de STEAM-methode is het de bedoeling om een link te leggen tussen

kunst en exacte wetenschappen. We willen kinderen projectmatig in aanraking laten komen met cross-disciplinaire leermethodes. Naast efficiënt omgaan met technologie is het voor hen namelijk ook belangrijk om er creatief mee aan de slag te gaan, en hun verbeelding de vrije loop te laten. Wanneer je kinderen bepaalde zaken aanleert, leggen ze na verloop van tijd zelf verbanden tussen alle stukjes leerstof. Op die manier leren de ze ook op een praktische wijze wat hun interesses zijn. Bij de STEAM-methode krijg je niet alle instructies. Je moet daarentegen zelf op een creatieve manier op onderzoek gaan en je eigen conclusies trekken. Die methode vind ik heel interessant om te hanteren in de sessies.”

Met de ateliers creëren we een kader om op een interactieve manier kinderen te bevragen over wat ze doen en hoe ze zich voelen in de wijk Bunmi Faniyi De meerderheid van de kinderen aanwezig op de sessies woont in de naburige appartementsblokken. Met de ateliers creëren Bunmi en Tom een kader om op een interactieve manier kinderen te bevragen over wat ze doen en hoe ze zich voelen in de wijk. Zo leren ze wat de beleving is van kinderen in de omgeving van Linkeroever.

Over de groep kinderen is Bunmi duidelijk vol lof: “De groep is heel divers wat het interessant maakt. De kinderen proberen ook mee te helpen. Ze denken uit zichzelf al verder na over de opdracht en maken er hun uniek werk van. We hebben al toffe projecten achter de rug en hebben dan ook al plannen om die te tonen op een mini-expo in juni.”

FORMAAT MAGAZINE | 5

DAS KUNST

HOT TOPIC

Een gesprek met Pieter Quaghebeur

Pieter Quaghebeur (45) is al twintig jaar lang verweven met het jeugd- en cultuurwerk in Vlaanderen. Als tiener lag hij mee aan de basis van jeugdhuis Den Couter in Poperinge en na zijn studies werkte hij onder andere bij Zonzo Compagnie, Artforum en Formaat.

Sinds vijf jaar is hij coördinator bij das Kunst, een organisatie die zich inzet voor cultuureducatie bij kinderen en jongeren.

TEKST: Adriaan de Roover

daskunst.be daskunstvzw daskunstvzw

We zijn een nomadische werking. We komen naar de deelnemers toe Pieter Quaghebeur

6 | FORMAAT MAGAZINE

“Ik ben altijd actief geweest binnen de jeugd- en cultuursector. Als coördinator, programmator, organisator … In mijn vrije tijd werkte ik daarnaast aan meer dan 800 concerten mee als tourmanager. Die ervaring heeft me veel geleerd over het creatieve proces van kunstenaars. ‘Wat is een concert? Wanneer wordt er gerepeteerd?

Hoe kom je tot een plaat of voorstelling?’”

In 2014 ging Pieter aan de slag bij zZmogh, de cultuureducatieve organisatie die twee jaar geleden, mede onder zijn toezicht, omgedoopt werd tot das Kunst. Sinds die omslag beweegt de organisatie zich niet meer kriskras door Vlaanderen maar focust ze zich op stedelijke omgevingen. Die keuze was er niet enkel omwille van de decretale voorwaarden waar cultuureducatieve organisaties aan moeten voldoen – er wordt verwacht van hen dat ze deelnemers bereiken uit minstens drie provincies – maar ook omdat er in steden andere uitdagingen liggen.

STEDELIJKE CONTEXT “We zijn in de steden die we goed kenden gaan kijken welke noden er waren”, zegt Pieter. Momenteel lopen er project van das Kunst in Gent, Kortrijk en Antwerpen. Ze organiseren er onder andere kunstateliers en kunstfabrieken waar begeleiders aan de slag gaan met kinderen van zes tot twaalf jaar. “De ateliers gaan wekelijks door op een vaste plek. De kunstfabrieken vinden tijdens schoolvakanties plaats. Daar wordt dan een week lang samen aan kunst gewerkt.

Dat doen we met overheadprojectors, verf, klei, naai- en boormachines, computers, papier, graffiti, hout … Geen hightech maar low-tech”, vertelt Pieter. “We zijn een nomadische werking: we komen naar de deelnemers toe. Het is niet altijd gemakkelijk om bijvoorbeeld kinderen in armoede of met een handicap te betrekken. Met onze mobiele ateliers lukt het wel om zo’n verscheiden en vaak kwetsbare doelgroep te bereiken.”

Als we doorvragen naar het belang van jeugden cultuurwerk in de specifieke stedelijke context wijkt Pieter snel af: “Ik heb eigenlijk geen lokale of Vlaamse reflex. Ik denk eerder Europees of nog groter.” Hij droomt luidop van een internationaal en digitaal netwerk: “Dan hangt het zelfs niet meer af van steden of platteland.

De methodieken die we ontwerpen, de tools die we maken, om in de publieke ruimte met kinderen en jongeren aan de slag gaan, zouden over heel de wereld gebruikt kunnen worden. Of dat nu in Mumbai, Madrid, Milaan of Marrakesh is.”

INFRASTRUCTUUR “Toen we onszelf met das Kunst moesten heruitvinden hebben we besloten ons meer te verplaatsen en niet te focussen op een eigen ruimte. Veel organisaties hebben de reflex om zich zo op hun eigen infrastructuur te richten dat het belemmerend kan werken. Dat geldt ook voor jeugdhuizen,” vertelt Pieter. “Je hebt telkens generaties die zich het jeugdhuis eigen maken. Dat gebeurt binnen een infrastructuur.

Die is belangrijk maar het is ook een beperking.

Telkens opnieuw; het redden van de meubels.

Eigenlijk wil je niet te veel vasthangen aan de muren of aan het verleden. Er is vaak een snelle doorstroom van vrijwilligers en beroepskrachten. Daarom mag je geen tijd verspillen op het moment dat je je ding kan doen in het jeugdhuis. Je moet iets proberen opbouwen voor de toekomst. Ga vooruit.”

ALS EEN JAZZMUZIKANT Sinds de doorstart als das Kunst, werkt de organisatie bijna niet meer in de schoolcontext.

Nu ligt de focus op de vrije tijd. “Onder andere omdat je op scholen altijd beperkt wordt tot een traject dat binnen de leerdoelstellingen valt”, zegt Pieter, die vrij wil zijn om te improviseren.

“We werken het liefst met beeldende mensen die denken als een jazzmuzikant. Jazz past niet in een school. Onze begeleiders moeten een

Mensen moeten leren omgaan met verandering. Improvisatie is daar een tool voor

goede techniek hebben, maar vervolgens freejazz-gewijs met de doelgroep omgaan. De doelgroep staat centraal. De maker mag niet te hard vasthouden aan zijn eigen idee. Dat kan ik het best in muziektermen uitdrukken.”

Van de kinderen een jazzmuzikant maken? Dat zegt hij niet zomaar: “Het is belangrijk dat kinderen en jongeren op een positieve manier leren omgaan met verandering. De verandering gaat steeds sneller. Die data bestaan.” Pieter verwijst naar Future Shock, het boek van Alvin Toffler uit 1970 dat veel impact heeft gehad op zijn manier van denken. “Toffler zag een enorme stijging in de veranderingen van relaties, werk, producten … Mensen kregen het steeds moeilijker om daarmee om te gaan. Om oplossingen te zoeken, voortdurend en met elkaar, is die freejazzmentaliteit bij begeleiders en deelnemers zo belangrijk. En als er toffe resultaten uitkomen: graag.”

Cultuureducatieve wat?

Vlaanderen telt 20 cultuureducatieve verenigingen die ondersteund worden met een structurele subsidie. Deze verenigingen hebben in hoofdzaak de volgende twee doelstellingen: 1. de artistieke creativiteit van de jeugd stimuleren 2. de jeugd de taal van de kunsten leren begrijpen en gebruiken.

Naast das Kunst zijn ook Artforum, MOOSS, Piazza dell’Arte en Villa Basta enkele bekende voorbeelden van cultuureducatieve organisaties in Vlaanderen. Verschillende jeugdhuizen in Vlaanderen werken met hen samen voor artistieke activiteiten.

“Organisaties die met jongeren werken, zoals jeugdhuizen en das Kunst, mogen niet in slaap vallen”, vertelt Pieter. “Enerzijds moet je alles goed voorbereiden, anderzijds moet je alles voortdurend bijsturen. Op twintig jaar tijd zie ik een grote evolutie. Als je vroeger een goed idee had kon je dat tien jaar volhouden. Nu leeft zo’n idee amper drie of vijf jaar. Iets bedenken en het morgen aanpassen, dat is een talent dat mensen moeten ontwikkelen. Blijkbaar waren de grote klassieke werken van bijvoorbeeld Bach en Mozart absoluut niet bedoelt om 500 jaar op dezelfde manier te spelen. Er waren aanwijzingen, tempo, noten … maar er was ook veel ruimte om een eigen invulling en betekenis te geven. Nu wordt verwacht dat je zo’n werk zo secuur mogelijk uitvoert. De interpretatiekracht lijkt verloren.”

Je wil niet vasthangen aan de muren of aan het verleden

FORMAAT MAGAZINE | 7

ILLUSTRATIE: Silke Sintobin 8 | FORMAAT MAGAZINE

COLUMN Broos Claerhout (27) werkte vijf jaar als jeugdwerker bij vzw Quindo, het medialab van jong Kortrijk. Hij studeerde sociaal werk aan HoWest en politieke wetenschappen aan UGent. Momenteel is hij politiek medewerker in het Vlaams Parlement voor sp.a.

Net zoals er mensen zijn die geloven dat ze geen talenten hebben, zijn er mensen die beweren dat ze niet creatief zijn. Niet dat ik hier een geitenwollensokkenpleidooi voor knutseltherapie wil voeren, maar dat creatief bezig zijn geestverruimend werkt, dat zal niemand ontkennen. Creativiteit is breed een breed begrip. Een componist is creatief bezig, maar in mijn ogen gaan ook poetsvrouwen, postbodes en prenataal verpleegkundigen creatief aan de slag. Mensen die gepassioneerd met hun talenten aan de slag gaan, al dan niet professioneel, zijn daar automatisch creatief mee. Ze creëren tijd, producten en procedures, omgangsvormen en sfeer. Iedereen heeft talenten, maar vaak duurt het even, soms een heel leven, vooraleer we die ontdekken. Talenten ontdekken we buiten onze comfortzone, waarna we die comfortzone stukje bij beetje uitbreiden.

De veilige experimenteerruimte die het jeugdwerk biedt is dé omgeving bij uitstek om op eigen tempo talenten te ontdekken en dingen te creëren. Het is de set waarop de jeugdwerker talenten herkent, uitdaagt en ontwikkelt. De jeugdwerker als producer van een machtige film, onzichtbaar op de juiste momenten maar betrokken bij het casten en het in goede banen leiden van het proces.

Creativiteit zit overal: er wordt gecreëerd in de keuken, op de PlayStation en op de muren.

Een goede jeugdwerker vertrekt daarbij vanuit de leefwereld van de jongeren maar daagt die jongere ook permanent uit. Als een goede producer zorgt die voor de perfecte cast en crew. De spanning tussen de ‘veilige ruimte’ en ‘het experimentele’ kan soms hoog oplopen. Jongeren die er niet aan denken zelf

“DE JEUGDWERKER IS DE PRODUCER VAN EEN MACHTIGE FILM, ONZICHTBAAR OP DE JUISTE MOMENTEN MAAR OVERAL EN ALTIJD BETROKKEN“ BROOS CLAERHOUT – VZW QUINDO

ooit een televisieprogramma of radioshow te presenteren, graffiti-exposities te organiseren of een boomhut te bouwen, zullen dat ook niet snel zelf voorstellen. Jeugdwerkers schipperen constant tussen het realiseren van een veilige en voorspelbare ruimte, en het uitdagen van diezelfde comfortzone. Ze slagen erin om dat evenwicht voor iedere groep en iedere jongere te bewaren. Vertrekken vanuit de leefwereld van jongeren betekent dus niet énkel uitvoeren wat de jongeren zelf expliciet vragen. De filmproducer bemiddelt en organiseert.

Meer weten over Radio Quindo, het medialab voor en door Kortrijkse jongeren? quindo.be medialabquindo medialabquindo

ze erbuiten kunnen denken. Bijvoorbeeld: we maken een film die zich afspeelt in deze wijk, we hebben twee opnamedagen, het verhaal en de personages staan volledig vrij. Wat gaan we maken? Net zoals producers zijn de meeste jeugdwerkers manusjes van alles.

Toch kan je onmogelijk zowel de cameraman, regisseur als acteur zijn van de film die je jongeren willen maken.

Een belangrijk aspect van creatie is dat jongeren altijd vanuit zichzelf kunnen vertrekken. Ze vertellen het verhaal dat ze zelf willen brengen. Praten ze een radio-uitzending vol over de prestaties van een lokale voetbalclub in derde klasse, of over de sierlijkheid van Beyoncé vergeleken met de lompe Madonna, of vertellen ze het verhaal van hun vlucht over de middellandse zee? Dat kan. Creativiteit is onbegrensd. Het heeft de kracht om realiteit te herscheppen en fantasieën tastbaar te maken. Laat dat nu ook net de meerwaarde van jeugdwerk zijn, en van goede cinema.

Producers leggen budgetten vast, de ruimte waarbinnen gewerkt moet worden. Ervaring leert dat creativiteit zegeviert wanneer die ontstaat in een beperkende context. Sommigen hebben eerst een kader nodig vooraleer

FORMAAT MAGAZINE | 9

Meer weten? minus-one.be/alpaka smak.be

BLIND DATE Het was 11 maart 2018 toen Alpaka 9000, het kunstenaars­collectief rond Reinout Dewulf, zonder toestemming de lockers van het Gentse museum S.M.A.K. opeiste.

Een guerrilla-expo.

“Met S.M.A.K.H.A.C.K claimen wij, jonge kunstenaars, een plek in het Gentse Stedelijk Museum voor Actuele Kunst”, aldus één van de brieven gericht aan museumdirecteur Philippe Van Cauteren.

TEKST: Adriaan de Roover FOTO’S: Adriaan de Roover, Naomi Ryckewaert & Tim Theo Deceuninck

Vaak is het woord ‘kunst’ al een drempel voor onze jongeren Reinout Dewulf

10 | FORMAAT MAGAZINE

Alpaka 9000 is een project van Minus One, een jongerencultuurcentrum in de Gentse Rabotwijk. Alpaka staat voor Allegaar van Ludieke Publieke Artistieke & Kritische Acties. De groep wil het Gentse straatbeeld bombarderen met artistieke en kritische acties.

Met meer dan vijftig waren ze, de kunstenaars die de lockers in het museum als voetstuk voor hun werk gebruikten. Een vreedzaam protest dat Philippe Van Cauteren – al meer dan meer dan vijftien jaar artistiek directeur – niet uit de weg ging. In plaats van de politie te bellen, de actievoerders buiten te gooien en het werk op straat te zetten liet hij de werken van de jonge kunstenaars mee bewaren in het archief van het museum en ging hij de dialoog aan. We spraken met de heren af in de bar van het museum, in de hoop de draad weer op te pikken.

Wanneer we aankomen is Reinout Dewulf ons al aan het opwachten. Als we hem ernaar vragen vertelt hij bescheiden over de projecten die er met Alpaka 9000 aankomen. Ze gaan een favela bouwen op het Copacobana festival, vertelt hij op het moment dat Philippe Van Cauteren komt aangelopen. Die lijkt verrast om Reinout Dewulf te zien: “Ah, hier zeg, wij kennen elkaar! Dat is lang geleden. Waarom hebben we ons gesprek vorig jaar niet verdergezet?” “Ja,” zegt Reinout, “dat is er inderdaad niet meer van gekomen.

Hoe is het hier?” De directeur is enthousiast: “Goed! We hebben een feestweekend hier.”

S.M.A.K. viert dit jaar haar twintigste verjaardag met onder andere de veelbesproken tentoonstelling Highlights for a Future. We ontmoeten elkaar op de vooravond van Happening, een tweedaagse viering waar onder andere kunstenaars, muzikanten, dansers en schrijvers worden uitgenodigd voor performances, workshops en concerten. We vertellen Philippe Van Cauteren dat we een magazine over ‘kunst en creativiteit’ aan het samenstellen zijn.

Philippe: “Kunst en creativiteit hebben niet noodzakelijk iets met elkaar te maken. Dat is een misverstand. Ik ben ongelooflijk creatief,

Reinout Dewulf

Kunst is het meest misbruikte woord dat er is Philippe Van Cauteren

denk ik. Ik vind veel oplossingen op een creatieve manier, maar ben geen kunstenaar. En niet alle kunstenaars zijn creatief. Two Pipes, het werk van Peter Downsbrough dat hier voor het gebouw staat, is een kunstwerk maar er komt geen greintje creativiteit bij kijken.”

Dus, creativiteit is geen voorwaarde voor kunst?

Philippe Van Cauteren

Philippe: “Er bestaan veel misverstanden rond.

Net zoals kunst nog steeds gekoppeld wordt aan ambacht. Lucian Freud, Michael Borremans …

Dat zijn technisch geschoolde mensen, ze hebben een metier. Maar dat is geen voorwaarde om iets tot kunst te kunnen benoemen. Er is een enorm palet van mogelijkheden waaruit kunstenaars kunnen plukken om tot een kunstwerk te komen. Als museumdirecteur vind ik het belangrijk om aan te geven dat we in een wereld leven waar er meerdere opties zijn. Veel te veel dingen worden benoemd. Alles krijgt een categorie. In alle domeinen. Wetenschap, kunst, politiek … “ Ja, zo heb je die vraag: ‘wat is kunst?’

Philippe: “En dat is de minst interessante vraag om te beantwoorden. Daar gaat dat niet over.

Toen de actie van Reinout hier een jaar geleden plaatsvond, en onze lockers vol werken stonden, ben ik niet beginnen beoordelen wat dan wel of geen kunst was. Ik kijk er liever met een open blik naar. Kritisch, maar open. Ik had ook meteen iedereen buiten kunnen sturen toen ik aankwam. Maar dat is niet interessant. Je moet niet vanuit een hiërarchie te denken. Autoriteit maakt blind. Je moet ontdekken wat je nog niet kent.”

Maar kunst, dat is wat mensen verwachten in een museum, niet?

Philippe: “Mensen verwachten hetgeen te zien dat ze al kennen. Ze gaan graag naar het Van Gogh museum, omdat het werk daar al gecodeerd is als kunst. We hadden het onszelf makkelijk kunnen maken met de tentoonstelling die we organiseren rond ons twintig jaar bestaan:

een best of uit de collectie, ‘van Warhol tot Tuymans’. De opkomst zou enorm zijn. Maar dat is niet onze rol. We willen ook andere kanten laten zien. En museum is geen plek voor entertainment. Je mag je hier amuseren, maar het is ook een laboratorium en een plek om dingen te ontdekken die nog niet beantwoorden aan je smaak. We hebben de opdracht om het idee van kunst elastischer en beweeglijker te maken.”

Philippe: “Daar kan ik me in vinden. Mensen mogen uitgedaagd worden.”

Hoe verhouden jullie je ten opzichte van een museum, Reinout?

Reinout: “Een museum is een boeiende plek, maar vaak te statisch voor mij. De manier waarop kunst wordt getoond; ik mis vaak een menselijke interactie en een soort tijdspanne. Het lijkt er enkel te zijn om naar te kijken en erover te reflecteren. Ik vind het fijner als er een dynamiek teweeg wordt gebracht tussen mensen.

Dat het deel wordt van iets groter. Ik ga niet snel heel geëmotioneerd zijn door iets dat statisch aan een muur hangt.

Met Alpaka willen we jongeren ondersteunen in hun zoektocht naar zelfexpressie en hen helpen om dat aan de buitenwereld te tonen. Daarnaast stimuleren we hen om met een kritische blik te kijken naar wat er om hen heen gebeurt.

En we willen hen daar een stem en platform voor geven. Zoals bijvoorbeeld de actie die we hier deden in het S.M.A.K. We proberen te voelen wat er leeft bij jongeren en een plaats te creëren waar ze nood aan hebben.”

Philippe: “Soms benijd ik mensen als Reinout, die op een plek met een zorgeloze beweeglijkheid werken. Het is als een klein bootje dat je heel snel kan manipuleren en in verschillende richtingen kan laten varen.”

Reinout: “Ja, ik kan me voorstellen dat dat in een museum als het S.M.A.K. veel logger is.”

Philippe: “Het woord log zou ik niet gebruiken.

Maar een museum is, ook door de kunstge-

FORMAAT MAGAZINE | 11

BLIND DATE

schiedenis die aan een boot als de onze kleeft, veel trager in beweeglijkheid. Er is een andere en complexere verantwoordelijkheid. Ik kan geen werk van Francis Bacon aan een boom in het citadelpark tentoonstellen. We hebben de belangrijkste en grootste internationale collectie van hedendaagse kunst in België. Daar heb je een gigantische verantwoordelijkheid naartoe wat betreft zorg, restauratie, conservatie enzoverder. Naast het tentoonstellen is ook dat een kerntaak. We proberen daar zo informeel mogelijk in te zijn. Een voorbeeld: honden zijn hier welkom. Daar zeg je iets mee. Sommige mensen spreken over het S.M.A.K. als een volksmuseum. Daar ben ik blij om.”

Reinout: “Vaak is het woord ‘kunst’ al een drempel voor onze jongeren. Ik probeer de projecten die ik doe vaak niet de benoemen als artistiek of met ‘kunst’. Dat vormt een barrière. Voor mij draait het meer om verbeelding.”

Philippe: “Kunst is het meest misbruikte woord dat er is. Ik volg volledig wat je zegt, de verbeelding is belangrijk, die moet gestuwd worden.

Het woord ‘kunst’ is te duur geworden.”

Reinout: “Ik denk dat het ook overschaduwd wordt door de financiële context. Mensen associëren kunst met iets dat op een veiling voor veel geld verkocht wordt. Het systeem errond, waarbij mensen plots ontzettend veel geld betalen voor een kunstwerk, zit niet juist.”

Philippe: “Dat is te wijten aan de media. Ze berichten alleen als een kunstenaar voor zoveel geld iets verkoopt. Ze focussen op de financiële successen. In het museum hangen we een werk van 500 euro naast een werk dat 25 miljoen waard is.”

van vandaag, een aansluiting mee te vinden.

Er zijn kunstenaars waar ik grote fan van ben, maar die hier niet passen.”

Reinout: “Het lijkt mij moeilijk om zo’n selectie te maken. Ik heb het gevoel dat het niet aan mij is om te beslissen of iets goed is of niet. In die zin is het altijd een open call bij ons. Iedereen die wil mag mee komen doen.”

Philippe: “Dat is ook een keuze, niet kiezen. We proberen ons met onze selectie te verankeren in de wereld waar we vandaag deel van uitmaken.

We willen een plek zijn van tolerantie. En van twijfel. Een instrument tegen onverschilligheid.

Een breed publiek bedienen is niet de rol van het museum. Het is wel de rol om ervoor te zorgen dat de deuren van een museum openstaan.

Mensen moeten er een deel van kúnnen zijn.”

Reinout: “Nemen jullie daar een positie in? Voeren jullie hier een maatschappelijk debat?”

Is het moeilijk om jongeren te bereiken?

Philippe: “Het is niet gemakkelijk om een divers publiek te bereiken. Musea worden jammer genoeg nog steeds vooral bezocht door witte mensen, uit hoger opgeleide families ... De kern van de zaak is onderwijs. In het curriculum van het onderwijs zou er naast alle andere vakken ook een dag ‘verbeelding’ moeten zijn. Reinout en ik hebben een verschillende opdracht. Maar we delen het geloof in de verbeelding.”

Reinout: “Hoe bepaal je wat er in het museum wordt getoond?”

Reinout: “Klopt, je merkt dat er in scholen te veel op kennis wordt gefocust. Het gaat altijd over bepaalde prestaties.”

Philippe: “We hebben geen regels. De kern van de zaak is de geschiedenis van het huis en de collectie. Er zijn bepaalde lijnen uitgezet in het verleden. We proberen daar, met kunstenaars

Philippe: “Alles wordt in een succes afgemeten.

Als men ons vraagt hoe een tentoonstelling was gaat het snel over het aantal bezoekers. Dat is jammer. Ik ken musea die prachtig zijn maar

12 | FORMAAT MAGAZINE

waar geen kat komt. We leven in perverse tijden.

Het dak van de Notre-Dame in Parijs stort in, en binnen vierentwintig uur stromen de miljoenen van de rijkste Fransen binnen. Tegelijkertijd zijn er al maandenlang gele hesjes op straat aan het protesteren, en wordt er met die mensen hun voeten gespeeld wordt. Dat is triestig.”

Philippe: “Onze tentoonstelling staat met handen en voeten in de wereld. Maar we nemen geen politieke stelling in. We zijn een openbare plek. Dat vereist een bepaalde neutraliteit.”

Reinout: “Ik vind het moeilijk om als jeugdwerker niet politiserend te werken. Je kan bijna niet anders. Het is noodzakelijk om jongeren bewust te maken, kritisch te laten nadenken, en hen een stem te geven. Ik weet niet of het interessant is om een neutraliteit te behouden. Wat is volgens jou de impact van kunst?”

Philippe: “Geen flauw idee. Ik zei het onlangs: het is een geluk dat we het niet kunnen weten en meten. Mocht dat wel zo zijn, en stel dat er een bepaalde impact zou zijn, dan zou de politiek zich er al lang meer mee gemoeid hebben.”

UIT DE DOEKEN

Creativiteit en innovatie zijn begrippen waar de big business kwistig mee strooit. Naast het vloeiend spreken van vijf talen, het altijd bereikbaar zijn en het verplichte touwenparcours in La Roche wordt er ook nog eens van jou verwacht dat je elke dag opnieuw spitsvondig voor de dag komt. Maar op zich zou dat geen probleem mogen zijn.

Integendeel, de mens is gemaakt om steeds opnieuw met frisse ideeën op de proppen te komen.

TEKST & FOTO’S: Rozemarijn De Keyser

CREATIVITEIT KAN JE ONTWIKKELEN “Ik kom uit een burgerlijk nest in de Kempen waarbij veel buiten spelen en het occasionele bezoek aan de grote stad de basis vormden voor het merendeel van mijn prikkels. Het is pas na mijn middelbare school dat ik mezelf ben beginnen verdiepen in het thema ‘creativiteit’. Ik wilde graag met mensen over dingen communiceren maar vond dat woorden alleen – ondanks het feit dat ik verbaal altijd sterk ben geweest – niet genoeg waren. Mijn tekentalenten zijn beperkt en binnen die beperkingen ging ik op zoek naar oplossingen. Collages, mixed media, geluidsopnames … In eerste instantie greep ik alles aan om mijn idee te delen. Het was pas toen mijn omgeving me hierop aansprak, en me positieve bevestiging gaf, dat ik mij er helemaal in gesmeten heb. Hoe zit dat nu eigenlijk met creatief zijn? Awel, je kan dat leren ontwikkelen.

Een jaar later had ik mijn vaste job ingeruild en verkocht ik aan Jan en alleman concepten en manieren om meer ideeën te verkrijgen.”

Waarom improvisatie?

“Het echte keerpunt was een cursus improvisatie van The Lunatics die ik volgde via Wisper.

Improvisatie dwingt je om op uw bakkes te gaan, wendbaar te zijn en oplossingen te zoeken voor de uitdagingen waarmee je wordt geconfronteerd.

Mijn zelfvertrouwen kreeg er ook een boost door. Minder piekeren en minder stilstaan bij wat anderen denken. Alles verzinnen wat je wilt, zonder dat er grenzen worden opgelegd door tijd en ruimte. Kortom, als je je fantasie wilt ontwikkelen, dan is improvisatie een goede eerste stap. Het biedt een uitgelezen speeltuin om in te experimenteren en je moet er achteraf niks voor opruimen.”

Rozemarijn De Keyser deelt graag inspiratie en creativiteit voor jouw activiteiten. Vijf jaar geleden richtte ze haar geesteskind Intervent op. Onder die noemer organiseert de Gentse – die naast haar diploma marketing & advertising, ook een postgraduaat ‘creativiteit en innovatie’ in haar broekzak heeft zitten – workshops en lezingen rond creativiteit.

Ze zorgt ervoor dat je meer ideeën krijgt of ze verkoopt je kant-en-klare ideeën.

“Dit kan alle kanten opgaan. Van randanimaties op Pukkelpop tot nieuwjaarshows van KBC. Kortom: hoe een humoristische en creatieve invulling geven aan bestaande processen of nieuwe noden.”

FORMAAT MAGAZINE | 13

UIT DE DOEKEN

KIJK NAAR WAT ANDEREN DOEN “Wees nieuwsgierig. Als er een sticker plakt op de lantaarnpaal aan het bushokje, ga dan eens kijken waar die vandaan komt. Wie weet leidt een webadres je naar een obscuur feest waar je de liefde van je leven tegenkomt of op z’n minst een soa oploopt door naar het toilet te gaan. Het is door te kijken naar wat anderen doen dat je mogelijkheden ziet. Picasso heeft jaar en dag de werken van zijn idolen gekopieerd voor hij in staat was zijn eigen beeldtaal te ontwikkelen. Je hoeft je dus niet te schamen als je ergens een idee pikt. Omdat jij het bent, wordt het uiteindelijk toch een interpretatie van dat originele idee. Soms hebben we het gevoel dat we steeds iets uniek moeten uitvinden. Dat is een misvatting. Kijken wat anderen doen en er dan je eigen touch aan geven is zeker oké!”

“Ga naar musea en bespreek de personages op de schilderijen net zoals je dat zou doen met de mensen die voorbijwandelen terwijl je op een terrasje zit. Lees de biografie van David Lynch of Björk om erachter te komen hoe hun creatieve proces werkt. Abonneer jezelf op de nieuwsbrieven van theaters en cinema’s zodat je geprikkeld kunt worden om tickets te kopen.”

Zin in een cursus improvisatie, een namiddag ZIKMAK, op zoek naar de juiste artistieke interventies op jouw evenement of nog iets helemaal anders? Rozemarijn komt graag naar jou toe.

GEWOON IS GOED GENOEG …

TOCH? “Het is zeker fijn om elke keer opnieuw dezelfde gezichten te zien op het zoveelste vrije podium.

Maar nieuwe mensen aantrekken en jezelf als jeugdhuis op de kaart zetten, dat vraagt om net dat tikkeltje meer. Een taart ziet er goed uit.

Maar een taart met slagroomtoefjes, strategisch geplaatst fruit en een marsepeinen zebra ziet er beter uit. Als je het mij vraagt tenminste, maar ik ben dan ook volledig lactosetolerant en heb geen issues met geraffineerde suikers.”

14 | FORMAAT MAGAZINE

Meer weten? intervent.be hello.Intervent hello_intervent

ZIKMAK AAN DE SLAG Speciaal voor Formaat ontwikkelde Rozemarijn de ZIKMAK-methode. Een methodiek om elk event van plain shit naar extremely sick te katapulteren.

“Het eenvoudige zes-stappenplan leent zich ertoe om mensen zelfvertrouwen te geven in hun eigen creatieve capaciteiten. Via improvisatietechnieken zorgen we voor een hechte groep die zich zelfzeker genoeg voelt om de gekste ideeën eerst luidop te roepen. Daarnaast leren we hoe we via gericht brainstormen tot meer en betere ideeën kunnen komen. Op een speelse manier kom je tot een overload aan ideeën.”

Z

Stap 1: elfzeker en al Toen ik in het derde jaar grafische vormgeving (LUCA School of Arts) vroeg wie zichzelf creatief vond, staken er 3 van de 21 mensen twijfelend hun hand in de lucht. Dat belooft voor de posters van de toekomst! Vanaf het moment waarop we op de schoolbanken belanden, wordt ons vermogen om met nieuwe en frisse ideeën op de proppen te komen vakkundig gefnuikt. Vele mensen denken dat creatief zijn iets uitzonderlijk is. Dat het wil zeggen dat je muziek maakt of supergoed kan tekenen. Dat zijn natuurlijk uitingsvormen van creativiteit. Maar creatief zijn is evengoed de schuif in de keuken repareren met twee elastiekjes en een welgemikte djoef.

Twijfel dus niet aan jezelf!

I

Stap 2: deeën overload Brainstormen is een ideale methode om de veelheid aan ideeën te vergroten. Aan de hand van enkele technieken denk je op een andere manier na over je probleem. Mijn persoonlijke favorieten zijn:  SUPERHELDENTECHNIEK Hoe zouden Batman, Angela Merkel of Steve Jobs het doen?

Bijvoorbeeld: Als Spiderman een spaghettiavond organiseerde, dan zou er met slierten naar elkaar geschoten worden.  VOORONDERSTELLINGEN Ga na welke dingen er vanzelfsprekend lijken en probeer die vervolgens te verbuigen of ontkrachten.

Bijvoorbeeld: Moet er spaghetti worden gegeten op een spaghettiavond?  LINKEN LEGGEN Neem een magazine of een woordenboek en open deze op een willekeurige pagina. Link nu een willekeurig woord of beeld aan je probleemstelling.

Bijvoorbeeld: • Een foto van Britney Spears –> alle bediening op de spaghetti avond is labiel.

• Het woord ‘megalomaan’ –> er zijn geen kinderporties iedereen krijgt een volwaardige berg spaghetti voor z’n neus.

K

Stap 3: iezen is niet altijd verliezen Welke ideeën nemen we mee? Welke ideeën koppelen we aan elkaar om ze nog extra te versterken? Welke ideeën verdwijnen onherroepelijk naar de prullenmand?

Het is nooit gemakkelijk maar beter enkele zaken goed uitgewerkt, dan overal maar wat flarden. Een strak concept valt of staat met het killen van de darlings.

Stap 4:

More is more

Eens je enkele duidelijke keuzes hebt gemaakt is het de bedoeling om die ook zo goed mogelijk toe te passen. Hiermee bedoel ik dat je ervoor moet zorgen dat het plaatje klopt. Van de aankleding aan de bar tot de muziek op de toiletten, alles klikt in elkaar. Het zijn de details die ervoor zorgen dat je indruk maakt op je deelnemers.

A

Stap 5: lleskunners & nietsnutters Taakverdeling is key. Net zoals een goede kapitein aan het roer die het overzicht bewaart, budgetten en tijd in de gaten houdt, delegeert met specifieke vaardigheden in het achterhoofd en weet te motiveren als geen ander. Als er zeggenschap en appreciatie is binnen het team zal iedereen ernaar streven om puik werk af te leveren. Weet waar je sterktes liggen en wanneer je best hulp inroept van buitenaf.

K

Stap 6: nallen Alles bedenken is één iets. Het naar behoren uitvoeren is vaak een ander paar mouwen. Ook budget speelt hierbij vaak een belangrijke rol.

Weet dat beperkingen vaak de ideale stimulans zijn om op vernieuwende en originele ideeën uit te komen. Lijst daarom eerst even alles op wat je voorhanden hebt. Het zou zonde zijn om die tachtig kilo staalwol weer een jaar te laten roesten in het materiaalkot.

FORMAAT MAGAZINE | 15

16 | FORMAAT MAGAZINE

BUITEN DE LIJNTJES

KRAAKCOLLECTIEF

Lierse jongeren kraken het cultuurcentrum

Het kraakcollectief is een experiment van het Liers Cultuurcentrum en ARTAFACT, het artistieke project van jeugdhuis de Moeve om meer jongeren tussen 16 en 26 jaar te betrekken bij de programmatie van het cultuurcentrum.

Elk seizoen krijgen ze twee keer carte blanche om hun ideale cultuuravond samen te stellen.

TEKST & ILLUSTRATIE: Naomi Leboy FOTO: Ruben Vermeulen

We blijven experimenteren met verschillende kunstvormen.

Waarom zou je enkel je zaal inkleden als je een performance ook op toilet kan laten doorgaan?

Naomi Leboy

Wil je zelf meer weten?

Of ook kraker worden? kraakcollectief.be

DE KRAKENDE KRACHT VAN DE JONGE CULTUURLIEFHEBBER Naast het organiseren van die kraakavonden, prospecteert het collectief ook voorstellingen op allerlei podia in Vlaanderen. Bovendien duiden ze elk seizoen tien voorstellingen aan die volgens hen jongerenproof zijn. Die voorstellingen krijgen dan het ‘kraaklabel’ en worden goedkoper aangeboden aan jongeren.

Het Lierse cultuurcentrum werkt nauw samen met ARTAFACT. Het artistieke project van jeugdhuis De Moeve wil jongeren uit het kot lokken en ‘goesting’ geven om artistiek aan de slag te gaan. Dat doen ze aan de hand van workshops, lange trajecten, bootcamps, evenementen en de samenwerking met andere organisaties.

KRAKEN DOE JE ZO! De krakers van het collectief, steeds met vijftien, zijn enthousiaste cultuurliefhebbers die zich willen engageren voor het cultuurcentrum.

Ze proberen jongeren vooral via sociale media te bereiken, maar voor de kraakavonden gaan de krakers zonder gêne de straat op. Ze nodigen mensen persoonlijk uit op de ‘goede oude manier’, hangen posters op, verspreiden flyers en zorgen voor babbels over het collectief op café of in de trein.

“Wij willen laten zien dat cultuur allesbehalve saai is,” vertelt Naomi Leboy, één van de krakers. “Het kan ongelooflijk plezant en verbazingwekkend zijn! Voor ons als collectief is het echt een uitdaging om de jeugd uit hun luie stoel te krijgen en vooral om jongeren naar het Liers Cultuurcentrum te krijgen voor artiesten die niet noodzakelijk razend populair zijn, maar wel heel goed. Onze hoop is dan dat ze, door die ontdekking te delen, nieuwe geïnteresseerden lokken. Wij zijn enorm trots op onze diep doordachte concepten waarbij we blijven experimenteren met verschillende kunstvormen. Waarom zou je enkel je zaal inkleden als je een performance ook op toilet kan laten doorgaan?”

WAT WIJ WILLEN Over hun grote ambities is Naomi heel duidelijk: “Onze droom is om van het kraakcollectief echt een begrip te maken dat in Lier en omstreken daadwerkelijk bekend wordt. De kraakavonden moeten iets worden wat iedereen kent en waar velen naar uitkijken. Wij dromen ervan om op café te zitten en achter ons mensen te horen praten over een kraakavond waar ze geweest zijn en hoe leuk ze het vonden. Dat ze er ook volgende keer absoluut willen bij zijn. Zelfs al is het niet om kleppers als Coely of Tamino, die overigens bij ons hun eerste optredens speelden, te zien.”

FORMAAT MAGAZINE | 17

BOLWERK

INGENIEUS

Een inspirerende vrijhaven voor fris experiment In een continu evoluerend kunst- en ondernemingslandschap is het voor jongeren vaak niet makkelijk om zelfstandig hun creativiteit om te zetten tot concrete projecten.

Het Kortrijkse Bolwerk bevindt zich net op dat kruispunt van jongeren, ondernemen en kunst.

Ontmoeting, creatie en verwondering staan er centraal. Wij gingen langs in Kortrijk en lieten onze creatieve geest de vrije loop.

Bolwerk werd in 2003 opgericht door vier vrienden uit Deerlijk. Gespijsd met een voorliefde voor oude materialen en een fascinatie voor de fictiereeks ‘Carnivale’ en het circus van Calder, had het viertal de ambitie om jongeren een plek te bieden waar ze artistieke projecten op poten konden zetten. Een plek waar ze jongeren ook de nodige ondersteuning konden bieden. Vijftien jaar later is Bolwerk een vaste waarde en inspiratie.

CREATIEVE VRIJHAVEN De uitvalsbasis van Bolwerk is een eindje buiten het centrum van Kortrijk gelegen in de Spinnerijstraat. Bolwerk vond er onderdak in een oud fabriekspand dat eigendom was van de Kortrijkse Textiel Maatschappij. Het pand bestaat uit een maakplek en een publieksplek. De bezoekers en deelnemers, voornamelijk twintigers en dertigers, kunnen er terecht om hun creatiefste fantasieën te laten botvieren, of om simpelweg

neer te ploffen in de Bolwerk Bar, dé centrale spil in de werking van Bolwerk. Het is een belevingsplek waar iedereen welkom is. Elke vrijdag kan je er terecht voor een theatervoorstelling, concert of simpelweg een fijne avond met een hapje en drankje. Maar mensen komen er bijvoorbeeld ook voor de fair trade catering die wordt aangeboden. Elke dag opnieuw legt Bolwerk de klemtoon op verscheidene lokale en biologische producten.

In de maakplek bedenkt, ontwerpt en creëert Bolwerk interventies voor de publieke ruimte: installaties, producties, voorstellingen zien er het licht, evenementen worden er bedacht. De gemaakte concepten worden getest en daarna uitgerold in Vlaanderen, België of Europa. Er is ook plaats voor andere collectieven of individuen. Bolwerk steunt jonge makers die actief zijn op straten en pleinen onder de noemer Bascule. Via Jongbloed is er extra aandacht voor jong talent. Zowel Bascule als Jongbloed vertrekken vanuit de vrijhaven van Bolwerk om vervolgens naar de publieke ruimte te trekken. “Samen met vijf andere beroepskrachten werken we elke dag om de visie van Bolwerk verder te ontwikkelen”, vertelt Ruben Benoit, één van de initiatiefnemers. “We proberen zo onze eigen vorm van jeugdwerk aan de man te brengen.”

TEKST: Elias Peeters

Meer weten? bolwerk.be Bolwerk.AAP

Bolwerk werkt verbindend: het artistieke en het sociale, jeugdwerk en onderwijs vloeien naadloos in elkaar over Stadsreus Emma op pad (foto: Siegfried Desmet) 18 | FORMAAT MAGAZINE

Circuskaravaan Cirque de Volonté was het eerste project van Bolwerk (foto: Sabine Deknudt)

Het Atypisch Atelier Publiek: de A.A.P. bar is de centrale spil in de werking van Bolwerk

VAN EEN CIRCUSKARAVAAN TOT ZWEMBADAUTO’S Sinds 2005 groeide Bolwerk uit tot een echt collectief waarmee ze zelf ook de bühne opzoeken. Het eerste project was Cirque de Volonté, een mobiele circuskaravaan waarmee ze een maand lang rondtoerden in de Vlaamse contreien. Een ander groot succes was de stadsreus.

Een grote pop, onder andere uitgerust met een afstandsbediening die de mimiek kan controleren, waarmee ze deelnemen aan stadsoptochten in binnen- en buitenland. Of ze betraden de publieke ruimte met hun carpoolauto’s. Dat namen ze letterlijk, als zwembadauto’s.

PARTICIPATIE EN NAAIMACHINES Dat hun projecten ook succes hebben bij de diverse Kortrijkse bevolking bewees het participatieproject Par Toi. Par Toi was een textielatelier, gelegen in de meest diverse buurt van Kortrijk.

Mensen met alle achtergronden kwamen er samen om deel te nemen aan textielworkshops.

Vlaamse, Somalische of Oekraïense mensen, ze kropen samen achter de naaimachines om hun eigen kledingcollectie ambachtelijk uit te breiden.

Carpool nemen ze letterlijk (foto: Cram Aka Marky)

Bolwerk werkt verbindend: het artistieke, het sociale, jeugdwerk en onderwijs vloeien naadloos in elkaar over. Ze maken zich ook warm voor het milieu. “We smeden namelijk plannen om volgend jaar een ecologische tuin aan te bouwen, met onder meer een waterzuiverend rietveld”, zegt Ruben. “Deze ecologische tuin dient voor de naburige industriële gronden als inspiratie om meer in te zetten op biodiversiteit en ecologie.“ Het creëren van een klein, utopisch stulpje, en dat vervolgens, met alle passie en werklust van de wereld, delen met de Kortrijkse gemeenschap en ver daarbuiten. Dat vat mooi samen waar Bolwerk voor staat.

We smeden plannen om een ecologische tuin, met een waterzuiverend rietveld, aan te bouwen Ruben Benoit

FORMAAT MAGAZINE | 19

TEKST: Nick Beerens

VRAAGHET

“Is ons festival voldoende verzekerd?”

Veel jeugdhuizen organiseren in de zomerperiode een festival. Jaarlijks een groot festival organiseren betekent veel volk bereiken, een hogere omzet draaien maar ook extra risico’s lopen. Is het jeugdhuis er voldoende op voorbereid als er iets fout loopt?

Verzekeringen • Controleer eerst en vooral of de verzekering burgerlijke aansprakelijkheid (BA) gedekt is vanuit je jaarcontract. Is het jeugdhuis verzekerd bij IC-verzekeringen en heb je de activiteit doorgegeven in het Excelformulier dat de premie berekent? Dan is je activiteit gedekt. Als je gebruik maakt van een grote tent op je festival kan het gebeuren dat de tent wegwaait en schade veroorzaakt. Bij IC is dit sinds enkele jaren inbegrepen in de BA-polis.

• Bij een festival gebruik of huur je vaak duur materiaal. Het kan dus financiële gevolgen hebben als dit materiaal beschadigd of gestolen wordt. Controleer zeker of je polis dit dekt.

• Bij een openluchtevenement heb je een polis objectieve brand & ontploffing nodig. Bij IC kan je je vaste festivallocatie laten toevoegen aan de polis die jouw jeugdhuis verzekert.

• Heeft je jeugdhuis weinig financiële reserves en is je evenement minder succesvol dan gehoopt, dan loop je het risico dat facturen niet betaald kunnen worden. Schuld-

20 | FORMAAT MAGAZINE

eisers kunnen hiervoor bij bestuurders aankloppen. Als je niet zeker bent dat bestuurders geen fouten hebben gemaakt kan een polis BA bestuurders een optie zijn.

Hoge omzet Door een grote omzet aan drankverkoop te draaien kan je jeugdhuis boven 80.000 euro omzet komen en btw-plichtig worden. Hou dit dus in de gaten!

Met meer inkomsten zit er ook meer geld in de kassa. Dat maakt het extra aantrekkelijk voor dieven. Maak op voorhand goede afspraken over hoe vaak en door wie het geld naar de bank wordt gebracht.

Een festival betekent vaak ook nieuwe (eenmalige) medewerkers. Zij staan misschien minder stil bij de gevolgen van gratis drankjes weggeven. Als er onvoldoende controlesystemen zijn op bonnetjes- en drankenverkoop dan kan je inkomsten mislopen. Het is dus aan te raden om iemand dit te laten controleren.

Auteursrechten Maak een raming op voorhand over de te betalen auteursrechten. Bij ingewikkelde meerdaagse evenementen neem je best op voorhand contact op met Sabam om duidelijkheid te krijgen over de kosten.

Betalen van artiesten en dj’s Artiesten en dj’s betalen mag niet in het zwart.

Dan is er namelijk sprake van geheime commissielonen, waarop hoge boetes staan. Je kan dj’s ook niet vergoeden met een KVR (kleine vergoedingsregeling). Als er buitenlandse artiesten komen optreden, dan moet er wellicht een bedrijfsvoorheffing van 18% worden ingehouden, tenzij de gage per artiest minder is dan 400 euro. Je bent altijd verplicht om een register van rechthebbenden aan te leggen.

Wees dus administratief goed voorbereid als je een festival organiseert. Leg de formulieren die je artiesten moeten ondertekenen op voorhand klaar. Dan hoef je dit niet meer in orde te brengen als er belastingcontrole komt.

Meer weten? formaat.be/thema/verzekeringen

“Wat gebeurt er als de jaarrekening van het jeugdhuis niet wordt neergelegd?”

Wat is de jaarrekening?

De jaarrekening is het financiële overzicht van alle inkomsten en uitgaven van het voorbije boekjaar.

De jaarrekening moet jaarlijks neergelegd worden bij de griffie van de rechtbank van koophandel van het arrondissement waar de vzw haar maatschappelijke zetel heeft. Op deze manier krijgen buitenstaanders een zicht op de financiële situatie van het jeugdhuis.

Vooraleer de jaarrekening wordt neergelegd, moet ze eerst goedgekeurd worden door de algemene vergadering. Dit alles moet ten laatste zes maanden na het afsluiten van het boekjaar gebeurd zijn.

De jaarrekening bestaat uit twee delen: de staat van ontvangsten en uitgaven, en de toelichting. De toelichting bestaat eveneens uit twee delen; de staat van vermogen en de waarderingsregels.

Er zijn dus volgende vereisten: • De jaarrekening is goedgekeurd op de algemene vergadering.

• De jaarrekening voldoet aan de vorm vastgesteld door de wetgever.

De jaarrekening neerleggen?

Het neerleggen van de jaarrekening bij de griffie van de rechtbank van koophandel is gratis. (Je doet dat best binnen de 30 dagen na goedkeuring op de algemene vergadering.) Je kan dit nog niet elektronisch doen, dus ga je ze persoonlijk neerleggen of je stuurt ze op.

Je kan dan meerdere exemplaren voorzien en een daarvan laten tekenen door de griffie zodat je een bewijs hebt voor je administratie.

Opgelet!

Het neerleggen van je jaarrekening is verplicht. Dat is één van de regels voor het beheren van een vzw. Als je vzw dat drie opeenvolgende jaren niet heeft gedaan, kan je vzw gerechtelijk ontbonden worden.

Meer weten? https://www.formaat.be/artikel/ boekhoudkundige-verplichting-­vzwde-jaarrekening

FORMAAT MAGAZINE | 21

VRAAGHET

weg omdat zij ook tot verstoring van de rust en openbare orde kunnen zorgen.

• Toestemming voor gebruik van een openbaar domein. Het jeugdhuis wil bijvoorbeeld een tent plaatsen op het marktplein of achter de gemeentelijke zaal.

"Volgen we het sluitingsuur van het lokale politiereglement of van vlarem?"

Politiereglementen Bepaalde activiteiten van het jeugdhuis zijn mogelijks gereglementeerd via lokale politiereglementen.

Waarover gaat het?

• Openluchtactiviteiten. Voor de organisatie van openluchtactiviteiten heb je expliciet toestemming nodig van de gemeente. Het zijn activiteiten die plaatsvinden op openbare wegen en pleinen. In de praktijk gaat men ook optreden tegen openluchtactiviteiten die zichtbaar zijn vanop de openbare

• Toestemming bij bepaalde muziekactiviteiten. In vele gevallen is een uitzondering nodig van het college van burgemeester en schepenen, tenzij de locatie waar de muziekactiviteit plaatsvindt beschikt over de nodige vergunningen (Vlarem klasse 2 of melding klasse 3). Als de activiteit onder de categorie valt waarvoor de zaal vergund is, hoef je niets te doen.

Geluidsnormen Sinds januari 2013 zijn de nieuwe Vlaamse geluidsnormen in werking. In het kader van het gehoorschadebeleid werd ook de VLAREM-wetgeving aangepast. VLAREM staat voor Vlaams reglement betreffende de milieuvergunning.

De regelgeving over het maximale geluidsniveau in Vlaanderen geldt voor:

Alle muziekactiviteiten die toegankelijk zijn voor publiek en waar elektronisch versterkte muziek wordt gespeeld. Dat wil zeggen dat iedere openbare activiteit met opgenomen muziek (bv. cd’s, mp3 ...) of elektronisch versterkte livemuziek (bv. liveoptredens met microfoons, versterkers ...) onder deze regelgeving valt. De geluidsnormen gelden dus zowel voor een café met gewone achtergrondmuziek, een fuif in een zaal of een tent, muziek in een fitnesszaal, een dansvoorstelling, een eetfestijn met achtergrondmuziek, een theatervoorstelling met muziek, een optreden in een kleine of grote zaal als voor een festival in openlucht.

En dus ook voor jeugdhuizen!

Er zijn drie categorieën van geluidsnormen.

Per categorie zijn er voorwaarden en flankerende maatregelen. Afhankelijk van hoeveel geluid je wil produceren, kies je voor een bepaalde categorie binnen de VLAREM: • Een geluidsniveau van maximum 85 dB(A) LAeq, 15min. = Categorie 1 • Een geluidsniveau van maximum 95 dB(A) LAeq,15min. = Categorie 2 = VLAREM klasse 3 • Een geluidsniveau van maximum 100 dB(A) LAeq,60min. = Categorie 3 = VLAREM klasse 2 Het sluitingsuur Als de activiteit doorgaat in een Vlarem-ingedeelde inrichting (klasse 2 of klasse 3) dan geldt niet het politiereglement maar zijn wel de voorwaarden opgesomd in de Vlarem of in de milieuvergunning van toepassing. Sluitingsuren zijn nooit van toepassing op privé-­ gelegenheden, Vlarem-normen echter wel.

Meer weten? formaat.be/themas

22 | FORMAAT MAGAZINE

Nog vragen? vraaghet@formaat.be

! e n i l n o u N

FORMAAT MAGAZINE | 23

Op 7 mei ging www.ikorganiseer.be online, een gloed­ nieuwe website van Formaat die jonge organisatoren van muziekevenementen ondersteunt, informeert en inspireert. De site moet jongeren zin doen geven om te organiseren en hen op een heldere manier van correcte informatie voorzien. De website werd tot stand gebracht in samenwerking met zeven structurele partners: De Ambrassade, Chiro, Scouts & Gidsen, KLJ, Bataljong, KSA, en muzikantenorganisatie Poppunt.

TEKST: Joke HĂźwels & Valerie Vonck FOTO'S: Jakob Hallaert (B2 Photography)

AANLEIDING Het idee voor de ontwikkeling van een informatie- en inspiratiewebsite voor jonge muziekorganisatoren kwam er niet zomaar. Van een klein concert in het jeugdhuis tot een jaarlijkse fuif van de jeugdbeweging; Vlaanderen telt heel wat muziekevenementen voor en door jongeren. De nood aan ondersteuning en kwalitatieve informatie rond de organisatie van evenementen is dan ook hoog.

De voorbije jaren konden organisatoren voor informatie terecht bij de website fuifpunt.be.

Ook Fuifpunt was een samenwerkingsverband en werd getrokken en gefaciliteerd door de Ambrassade. Door een gebrek aan middelen kon Fuifpunt niet meer dezelfde ondersteuning bieden. De nood aan informatie bleef echter. Formaat en de partnerorganisaties binnen Fuifpunt vinden het belangrijk dat jongeren altijd ondersteuning, informatie en het juiste advies kunnen vinden op het vlak van het organiseren van muziekevenementen en het fuif/eventbeleid in de lokale context. Daarom beslisten we, samen met de Ambrassade en de partners, om deze doelstelling structureel onder te brengen bij Formaat. Als federatie van het jeugdhuiswerk bouwden we een jarenlange expertise op, op vlak van regelgeving en fuifbeleid. De minister keurde deze doelstelling in 2018 goed en heeft er dus voor gekozen opnieuw te investeren in de ondersteuning van muziekevenementen.

ONDERZOEK Om het veld, de noden en de verwachtingen goed in kaart te kunnen brengen, werd er in de eerste maanden van de projectfase een onder-

24 | FORMAAT MAGAZINE

zoek uitgevoerd. We voerden gesprekken met de partnerorganisaties van Fuifpunt en namen diepte-interviews af met organisatoren, (jeugd) ambtenaren en zaaluitbaters. Daarnaast gingen we kijken bij steden en gemeentes hoe zij organisatoren op lokaal niveau ondersteunen. Uit dit onderzoek kwamen veel inzichten waarmee we rekening hebben gehouden bij de ontwikkeling van de nieuwe website.

DOELGROEP De opdracht is breed wat een brede doelgroep impliceert. Onze hoofddoelgroep zijn organisatoren van muziekevenementen. We focussen ons op jonge organisatoren die organiseren zonder

Vlaanderen telt heel wat muziekevenementen voor en door jongeren. Van een klein concert in het jeugdhuis of een jaarlijkse fuif van de jeugdbeweging tot initiatieven van collectieven die ontstaan uit een bepaalde subcultuur. De evenementen zijn even divers als de jongerencultuur zelf. De nood aan ondersteuning en kwalitatieve informatie rond de organisatie van evenementen is dan ook groot. Dankzij de samenwerking met alle grote spelers uit het jeugdwerk en Poppunt zijn we ervan overtuigd daarin te slagen Formaat directeur Tom Dierckx

Lanceringsevenement in De Studio in Antwerpen. Op 7 mei ging ikorganiseer.be online. We nodigden onze partners en iedereen die meewerkte uit voor een hapje en een drankje.

commercieel winstoogmerk zoals organisatoren uit jeugdhuizen, jeugdbewegingen, collectieven, enzovoort. Maar uiteraard zal ons aanbod voor iedere organisator te raadplegen zijn.

De tweede grote doelgroep zijn de eerstelijnswerkers. Dit zijn de professionals die organisatoren op de eerste lijn ondersteunen. Denk aan (jeugd)ambtenaren, beroepskrachten bij koepelverenigingen, beroepskrachten bij jeugdhuizen en jeugdverenigingen, centra met zaalverhuur …

De derde doelgroep zijn de lokale beleidsmakers: ambtenaren die meewerken aan het beleid zoals schepenen en burgemeesters, gemeenteraadsleden … Maar ook organisatoren (eerste doelgroep) en jeugdraden die het evenementenbeleid in hun lokale context willen aanpakken.

INFORMEREN EN INSPIREREN ikorganiseer.be bundelt up to date en eenduidige informatie over het organiseren van muziekevenementen. De website behandelt zeer diverse thema’s zoals Sabam, verzekeringen, wetgeving, ecologisch organiseren, ... en heeft de ambitie om de komende maanden en jaren alleen maar te groeien. We bundelen ook bruikbare tools waar organisatoren onmiddellijk mee aan de slag kunnen. We schrijven in de eerste plaats voor jongeren, de informatie is op maat van hen. Een organisator zit vaak met uiteenlopende vragen en ziet soms door de bomen het bos niet meer. Vragen als ‘hoe betaal ik artiesten?’, ‘hoe regel ik de bewaking van mijn evenement?’, ‘hoe vraag ik op een correcte manier Sabam aan’?, ‘wat is het verschil tussen Sabam en Billijke vergoeding?’, ‘betaal ik de juiste prijs aan leveranciers?’, ‘welke verzekering moet ik

Jij organiseert? Schrijf je in op de nieuwsbrief van ikorganiseer.be of vind meer informatie op: ikorganiseer.be ikorganiseer.be ikorganiseer.be

aansluiten’, ‘moet ik eigenlijk een vzw oprichten?’ en ‘hoe communiceer ik via social media?’ worden op een duidelijke manier beantwoord.

Naast het aanbieden van informatie willen we organisatoren ook inspireren. Inspireren over hoe jongeren hun evenement tot een hoger niveau kunnen tillen. Deze inspiratieverhalen zullen de sector weerspiegelen en worden samen met de structurele partners opgebouwd.

BELEID Om lokale organisatoren te ondersteunen en versterken geloven we dat een goed evenementenbeleid in de lokale context van groot belang is. Via de website zetten we in op het adviseren van steden en gemeentes in hun lokaal evenementenbeleid. Het is belangrijk dat het belang van het organiseren van muziekevenementen ook op Vlaams en Federaal niveau verdedigd wordt. In ons huidig memorandum, naar de verkiezingen van 26 mei toe, vroegen we daarom ook voor meer aandacht voor de ondersteuning van jonge organisatoren.

BLIK OP DE TOEKOMST www.ikorganiseer.be is een website die zal blijven groeien. We houden de informatie up to date en blijven inspiratieverhalen uit de sector verzamelen. Naast het ontwikkelen en beheren van de website, is het ontwikkelen en uitrollen van een vormingsaanbod, gericht op organisatoren, ook een belangrijke pijler. In de loop van 2019 zullen we in samenwerking met onze partners en experten uit het veld een vormingsaanbod ontwikkelen dat we begin 2020 zullen voorstellen.

Vlaanderen is rijk aan jongeren die binnen en buiten het jeugdwerk experimenteren met organiseren. Een one stop shop als ikorganiseer.be zal hen goesting geven om vooral zo verder te doen en nog vele anderen zin geven om te ondernemen.

Het is mooi om te zien hoe alle experts in het veld hiervoor de krachten bundelen.

Dankzij hen krijgen jongeren de nodige inspiratie, info en tools om de vele evenementen in onze regio naar een nóg hoger niveau te tillen Vlaams Minister van Jeugd Sven Gatz

FORMAAT MAGAZINE | 25

26 | FORMAAT MAGAZINE

Wie niet-commerciële muziekevenementen voor en door jongeren zegt, zegt natuurlijk ook jeugdhuizen. Jeugdhuis Nijdrop (Opwijk) en jeugdhuis Den Troemel (Vossem) zijn allebei een krak in het organiseren van muziekevenementen. Het zijn ook de twee jeugdhuizen die ikorganiseer.be van de eerste inspiratieverhalen uit de jeugdhuissector hebben voorzien.

JEUGDHUIS NIJDROP EN MUZIEKWERKING NOSTA ONDER ÉÉN DAK Sinds begin 2017 staat Nosta gekend als de nieuwe start voor de muziekwerking van jeugdhuis Nijdrop (Opwijk). De werking behoudt de kernwaarden van meer dan 45 jaar muziekervaring, maar wou ook meer ruimte maken voor experiment. Naast de oprichting van een nieuwe vzw, werd ook de inhoudelijke aanpak geanalyseerd en bijgestuurd. De artistieke werking focust op clubconcerten, nieuwe eventreeksen, samenwerkingen met andere spelers en verdieping. Jeugdhuis Nijdrop bleef uiteraard bestaan. Samen schrijven ze nu aan een sterk jeugdhuis- én muziekverhaal.

Nathalie Moons is coördinator bij Nijdrop. Ben Moens is coördinator bij Nosta.

TEKST: Lennert Vorsselmans • FOTO’S: Charlotte Kog

Het jeugdhuis begon steeds meer als een muziekclub te werken. Sinds de splitsing is er terug ruimte voor het jeugdhuis om een jeugdhuis te zijn.”

Nathalie Het jeugdhuis en de muziekwerking zitten nog samen onder één dak. Werken jullie nauw samen?

Nathalie: “Het jeugdhuis begon steeds meer als een muziekclub te werken. Sinds de splitsing is er terug ruimte voor het jeugdhuis om een jeugdhuis te zijn.”

Ben: “We leggen de kalenders naast elkaar en kijken hoe beide werkingen samen de ruimte kunnen gebruiken. De jeugdhuisactiviteiten kunnen ook doorgaan wanneer er een concert plaatsvindt. Dit gedeeld ruimtegebruik is soms een hele uitdaging maar het lukt. Het jeugdhuis kan zich focussen op het ondersteunen van jongeren. Nosta kan zich focussen op de organisatie van de muziekwerking.”

Vanwaar komen de ideeën voor activiteiten in het jeugdhuis?

Nathalie: “We willen jongeren prikkelen met zaken uit hun leefwereld. De ideeën komen voornamelijk van hen. Jongeren komen hier ’s middags hun boterhammen opeten. Ze praten onder elkaar over wat hen aangaat en wat zij

Coördinatoren Nathalie Moons (Nijdrop) en Ben Moens (Nosta)

belangrijk vinden. Daar in meegaan, leert je veel over die jongeren.”

Ben: “Op een gegeven moment stond hier ‘FC de Kampioenen’ op. Nu is er al een ‘FC de Kampioenen-marathon’ en een heuse ‘Zal’t gaan ja-fuif’ georganiseerd. Jongeren kunnen hier helemaal zichzelf zijn.”

Hoe ondersteunen jullie jongeren? En hoe betrekken jullie ze bij de organisatie van de muziekwerking?

Ben: “We zeggen nooit nee tegen een idee. Als ze iets willen doen, laat ze het doen.”

FORMAAT MAGAZINE | 27

Jonge bands en artiesten uit Opwijk die behoefte hebben aan een vaste repetitieplek kunnen terecht in Nijdrop.

Tip voor organisatoren: Nieuwe regelgeving wegwerpbekers Op 22 maart 2019 keurde de Vlaamse Regering een wijziging van het Vlarema– dat is het uitvoeringsbesluit duurzaam beheer van materiaalkringlopen en afvalstoffen – goed. De belangrijkste wijziging voor organisatoren is dat er vanaf 1 januari 2020 een verbod geldt op het serveren van drank in wegwerpverpakkingen op evenementen. Dit tenzij de organisator een systeem kan voorzien waar 90 % (95% vanaf 2022) van de wegwerpverpakkingen gescheiden wordt voor recyclage.

Een andere wijziging stelt ook dat lokale besturen (jouw stad of gemeente) volledig verplicht zijn om met herbruikbare drankverpakkingen te werken in hun eigen werking en evenementen vanaf 1 januari 2020. Wij raden dus aan om bij jouw stad of gemeente na te vragen hoe zij deze maatregel zullen implementeren en hoe jullie evenementen zich hiertoe kunnen verhouden. Want lokale besturen zullen verplicht zijn deze nieuwe regelgeving op te volgen.

Heb jij met jouw jeugdhuis ook wat te vertellen over het organiseren van muziekevenementen?

Neem dan zeker contact op met ikorganiseer.be. ikorganiseer.be/contact

28 | FORMAAT MAGAZINE

Nathalie: “Qua ondersteuning werken we op twee vlakken. Ten eerste is het belangrijk om op organisatorisch vlak ondersteuning te bieden. Zo ondersteunen we bij het klaarmaken en opstellen van de techniek, verzorgen we mee de administratie en helpen we bij de communicatie.

We bekijken alles samen met de jongeren zelf.”

Ben: ”Bij de communicatie op sociale media geven we ze ook het beheer in handen. De posters die ze maken laten we drukken, en we sturen hen zelf met onze camionette op stap. Over zaken als Sabam, contracten en andere administratie, mogen ze ons altijd inschakelen. We moedigen het ook aan als ze het helemaal zelf willen doen. Zo vinden we wel eens een ruwe diamant tussen de vrijwilligers. Voor lokale fuiven en activiteiten laten we ze ook vrijwel alles zelf regelen. Wanneer er contracten moeten worden afgesloten met boekingskantoren kan dat wel intimiderend zijn. Daar ondersteunen we dan wel. Bijvoorbeeld in hoe ze een mail moeten sturen naar een dj.”

Nathalie: “De jongeren bewust maken van het bredere perspectief is de tweede taak van de ondersteuner. Ik heb een tijd geleden nog een groep jongeren tegen de lamp laten lopen. We zullen ze de hand reiken en ondersteunen maar het moet vanuit de jongeren zelf blijven komen.

Dan zie je ook dat ze elkaar erover aanspreken.

Dat is vaak veel effectiever dan dat wij het allemaal zelf doen. Bij de organisatie van een fuif komt ontzettend veel kijken: commissies, Sabam, logistiek, contracten … Ook de inkomsten van het jeugdhuis in het oog houden is belangrijk. We geven de jongeren ook een budget waarmee ze werken. Dat budget stimuleert ook om creatief om te gaan met het beschikbare geld.“ Ben: “Op de bureau van Nijdrop en Nosta zit veel expertise. Ze kunnen voor bijna alle vragen

Op de bureau van Nijdrop en Nosta zit veel expertise.

Het belangrijkste is dat ze zowel bij positieve als negatieve ervaringen langs kunnen komen Ben bij ons terecht. Het belangrijkste is dat ze zowel bij positieve als negatieve ervaringen langs kunnen komen. We willen jongeren heel veel geven, maar er zijn wel een aantal spelregels.

Voor sommige is dat een moeilijke opdracht.

Het positieve is dat hier alles mag. Ze moeten zich dan ook niet te lang schuldig voelen als het fout loopt.”

Waarom is een plek als deze zo belangrijk voor jongeren?

Nathalie: “Een jeugdhuis is een plek waar jongeren kunnen ontsnappen. Het is zalig om een jongere te zien openbloeien in het jeugdhuis.

Laatst zijn er een aantal jongeren bij een fuif geïnteresseerd geraakt in lichttechniek. Ondertussen zijn er al workshops rond geweest. Dat onbewust leren vanuit eigen interesses is toch echt een kracht van het jeugdhuis.”

Ben: “Alles kan en mag hier, met ondersteuning. Jongeren hebben het gevoel dat ze ergens op kunnen terugvallen. Het jeugdhuis is ook een plek waar ouders hun kinderen met vertrouwen naartoe kunnen sturen. Het jeugdhuis is dé plek om jezelf te zijn en te hangen.”

Jeugdhuis Den Troemel organiseert de grootste ballenbadfuif van België. Dit jaar telde het ballenbad maar liefst 120.000 ballen.

VOSSEM GEEFT BUZZE Jeugdhuis Den Troemel (Vossem) is al sinds 1976 de place to be voor de Vossemse jeugd.

Elk jaar organiseren ze tal van activiteiten waar muziek een grote rol speelt. Dit gaat van een gezellige cocktailavond tot de grootste ‘ballenbadfuif’ van België. Mauro Hemeleers is bestuurder van het jeugdhuis en vertelt over het succes en de uitdagingen bij de organisatie van evenementen.

TEKST: Elmo Peeters • FOTO: The Golden Cloud

Jullie organiseren heel wat activiteiten in het jeugdhuis. Wat is volgens jullie essentieel voor het boeken van succes?

Mauro: “We merken dat de ‘traditionele jongerenfuiven’ in de buurt het moeilijker en moeilijker hebben om voldoende jongeren aan te trekken en rendabel te zijn. Wat wel nog werkt zijn themafuiven of fuiven voor een iets ouder publiek. Daarom organiseerden we enkele jaren geleden een kleine ballenbadfuif. We hadden het niet meteen verwacht maar ondertussen vindt nu jaarlijks de grootste ballenbadfuif van België plaats in ons jeugdhuis.

Blijkbaar is dat heel wat. We krijgen veel persaandacht van bijvoorbeeld Het Nieuwsblad, Het Laatste Nieuws, MNM en Radio 2. Dit jaar telde het ballenbad maar liefst 120.000 ballen. Sleutel van het succes is volgens mij het idee dat mensen even letterlijk terug kunnen keren naar hun kindertijd en zich helemaal kunnen uitleven.”

“Waar we met onze ballenbadfuif veel jongeren bereiken, richten we ons met ‘Vossem geeft buzze’ op een iets ouder publiek. We organiseerden dit evenement een eerste keer naar aanleiding van het 40 jarig bestaan van Den Troemel. Omdat het succesvol was, bleven we het organiseren. Tijdens deze fuif kunnen mensen voedsel binnenbrengen dat gedoneerd wordt aan Poverelo, een organisatie die maaltijden bereidt voor mensen in armoede.”

“De meeste van onze evenementen worden eerst georganiseerd in het jeugdhuis. Hier kunnen we met beperkte financiële risico’s en inspanningen testen of iets aanslaat. Als iets succesvol is, kan er overwogen worden om te groeien naar een grotere editie in een zaal of tent. Het is een proces van ‘trial and error’, en soms moet je de error nog een tweede kans geven. Het is niet omdat iets niet onmiddellijk aanslaat dat het concept niet kan werken. Hecht genoeg belang aan een goede evaluatie, bekijk waar het beter kan en stuur bij waar nodig.”

Onze gouden tip: onderscheid jezelf van andere feestjes!

Zo trek je meer volk én sponsors Mauro Op welke uitdagingen botsen jullie bij de organisatie van fuiven of andere evenementen?

Mauro: “Één van de grootste uitdagingen die we ervaren, is dat het steeds moeilijker wordt om een fuif rendabel te maken. We merken dat er meer op voorhand gedronken wordt, waardoor er minder geconsumeerd wordt tijdens het evenement zelf. Als jeugdhuis proberen we onze prijzen democratisch te houden maar dat is niet altijd zo eenvoudig. Want hoe je het nu

draait of keert, je hebt nog altijd drankinkomsten nodig om break even te draaien of winst te kunnen maken. Een alternatief is dat je veel goede sponsors zoekt en vindt. Om sponsoring te kunnen krijgen, moet je evenement aantrekkelijk zijn. Voor grotere fuiven en kleinere feestjes binnen het jeugdhuis zelf lukt dat. Het zijn de evenementen die ertussen vallen, die het moeilijk hebben om financieel uit de kosten te komen. Onze gouden tip: onderscheid jezelf van andere feestjes! Zo trek je meer volk én sponsors.”

“Een andere uitdaging is voor ons heel het debat rond duurzaamheid. Als jeugdhuis vinden we het ontzettend belangrijk om ons steentje bij te dragen. Vorig jaar kochten we herbruikbare plastiek cocktailbekers. We bekeken ook of het haalbaar was om al onze drank altijd in herbruikbare bekers aan te bieden. Maar dit is zo’n grote kost dat het voor een klein jeugdhuis als Den Troemel bijna onmogelijk is dit zelf te financieren. Het zou eventueel wel interessant zijn om met de vier Tervuurse jeugdhuizen herbruikbare bekers te delen en eventueel de jeugdraad erbij te betrekken. De lokale afvalintercommunale heeft onlangs herbruikbare bekers aangekocht waar erkende verenigingen gratis gebruik van kunnen maken. We zijn nog aan het bekijken om dit op een volgend evenement uit te testen. Er zijn namelijk enkele voorwaarden aan verbonden. Alle bekers moeten natuurlijk proper teruggebracht worden dus we zouden moeten werken met een waarborg en een goed afwassysteem.”

FORMAAT MAGAZINE | 29

Mammüt is een opvallende creatie.

De houten olifant, opgebouwd in een geometrische en minimalistische stijl, werd ontworpen door Alexander Cheyns (30).

De Kortrijkzaan was vrijwilliger bij Bolwerk en werkte onder andere samen met jeugdhuis Jakkedoe in Desselgem en JC Ten Goudberge in Wevelgem. Onder de noemer AC-ID, voluit Alexander Cheyns Industrial Design, startte hij zijn eigen design studio.

TEKST: Elias Peeters

Er is een hoek af en dat is een belangrijk deel van mijn werk Alexander

30 | FORMAAT MAGAZINE

AC-ID EEN MAMMOET ALS THERAPIE

ONTSTAAN Alexander studeerde af als industrieel productontwerper. Toen hij zich met zijn diploma aan het solliciteeravontuur waagde, bleef hij verweesd achter in de zoektocht naar een job. “Ik heb mijn frustraties toen gekanaliseerd in iets positief”, vertelt Alexander. “Ik was voortdurend bezig met 3D-printing en had al een miniatuurmodel van de Mammüt gemaakt. Aan een grotere versie werken was als een vorm van therapie.

Ik kreeg het idee dat ik hier iets mee opbouwde.”

Alexander is blij met het eindresultaat. Ook door de vele onverwachte reacties: “De mensen denken op het eerste zicht gewoon dat het een mammoet is. Als de buik vervolgens openklapt zien ze plots een pingpongtafel. Er is een hoek af, en dat vind ik een belangrijk deel van mijn werk. Als ik meer tijd en terrein zou hebben, zou ik dit concept graag verder willen uitwerken naar een zoo met allerlei beelden.” ’s Nachts wordt de mammoet verlicht. De driehoekige formatie zorgt ervoor dat er gespeeld kan worden met lichtinval.

MAMMÜT

JEUGDHUIZEN

Mammüt is een reuze, diephouten constructie.

Als je de buik opendoet, wordt de mammoet omgetoverd tot een pingpongtafel. “Oorspronkelijk was Mammüt niet bedoeld als pingpongtafel. Hij stond in mijn garage als een gigantisch beeld.

Een vriend vroeg me wat ik ermee ging doen. Ik had nog geen idee. Toen heb ik besloten er ook een tafel van te maken.” De zijwanden zorgen ervoor dat het spel een combinatie wordt van pingpong en squash.

Alexander – die intussen naast zijn werk als maker en ontwerper ook een café uitbaat op de Kortrijkse Vlasmarkt – is een graag geziene gast in jeugdhuizen. Hij was zelf deel van Jongbloed, het jongerenproject van Bolwerk (zie pagina 18): “Dat was in de periode dat ze de A.A.P. bar opstartten. Toen ging ik er elk weekend tappen.

Het is een plaats voor kruisbestuiving. Ik was van het begin al fan van Bolwerk.”

Het opvallende decorstuk doet ook dienst als pingpongtafel.

Het is goed dat er plaatsen zijn waar jongeren met creatieve ideeën hun ding kunnen doen Alexander Vorig jaar werd hij gecontacteerd door jeugdhuis Jakkedoe. Het Desselgemse jeugdhuis wou zijn Mammüt onderdak geven en tentoonstellen. “Het is fijn als iemand mijn producten mooi vindt, maar het is vooral tof als ze écht gebruikt worden door jongeren, en plezier kunnen brengen. Dat is het goede aan een jeugdhuis, als locatie voor mijn werk.” Daarnaast blijkt het ook geen slechte reclame. “Omdat mijn werken daar stonden kwam er ook interesse van een ander jeugdhuis”, vertelt Alexander. JC Ten Goudberge uit Wevelgem toonde interesse in de arcadekast, een andere creatie van AC-ID. “Ze wilden er één kopen. Ik raadde hen aan het zelf te maken”.

Afgelopen lente bouwden de jongeren van BAT, het artistieke project van JC Ten Goudberge, zelf hun eigen levensgrote Game Boy.

“Het is goed dat er plaatsen zijn waar jongeren met creatieve ideeën hun ding kunnen doen”, concludeert Alexander. “Het kunnen triggers zijn om eigen projecten te creëren. Het is wel belangrijk dat er goed over gecommuniceerd wordt. Soms is het namelijk moeilijk om te weten welke initiatieven er allemaal bestaan. Ik ben zelf pas serieus in gang geschoten na mijn twintigste met mijn projecten. Mocht ik er eerder mee begonnen zijn, stond ik nu misschien al verder.”

Meer weten? ac-id.be ACIDbelgium AC-ID ontwierp samen met de jongeren van Ten Goudberge een gepersonaliseerde arcadekast.

FORMAAT MAGAZINE | 31

GOED BEZIG

KUNST & CREATIVITEIT IN DE JEUGDHUIZEN

Al sinds dag één bieden jeugdhuizen een plaats voor creatief experiment.

Sinds 2014 kunnen ze specifiek Vlaamse projectsubsidies aanvragen voor bovenlokale projecten rond artistieke expressie. We belichten enkele voorbeelden.

De Moeve (Lier) • “Met het PACT bieden we een Platform voor Artistieke, Culturele Talenten. We willen lokale kunstenaars en ondernemers letterlijk en figuurlijk een podium bieden. We bieden hen de nodige ruimte om te experimenteren en hun ondernemingszin aan te wakkeren.

Naast optredens, tentoonstellingen, workshops, drink & draws, literaire momenten en een open atelier zullen hier verschillende evenementen plaatsvinden met brede invalshoeken.”

’t Kasseiken (Wachtebeke) • “Prefab is de creatieve tienerwerking van Fabriek A Brak i.s.m. de jeugddienst (12-15 jaar). Onder leiding van Lisa Goethals leren de tieners de technische kant van een reflexcamera kennen en staan ze elk om beurt eens voor én achter de lens.

Rookbommen en Indisch kleurpoeder maakten de workshop portretfotografie extra spectaculair.” • “Ter promotie van het artistiek project Fabriek A Brak (in 2015-16) van 't jeugdhuis stonden we met een kraampje op de kerstmarkt in Wachtebeke. Je kon er zelf leren zeefdrukken.

Nadien kon je het papier uitknippen, vouwen en lijmen en had je een leuke zelfgemaakte 3D-kalender.”

Ten Goudberge (Wevelgem) • “Tijdens Wevelgem-BAT geven we met foodfestival fEATs een experimenteerkans aan beginnende culinaire ondernemers. Die dag staan alle randactiviteiten in het teken van alternatief/duurzaam vervoer op wielen. Er wordt gedacht over vervoer dat mensen en plaatsen verbindt, zoals deze XXL-step.” • “In het begin van Wevelgem-BAT krijgen de acht zeecontainers op de site een nieuw gezicht met behulp van graffitikunstenaars tijdens ‘Weveljam-BAT’. De kunstenaars werken volgens een gemeenschappelijk kleurenpallet maar doen voor de rest volledig hun eigen ding. Aan het werk zien we MC Bullet, oftewel, Wevelgemse graffiti-veteraan Klaas Verschoore.”

32 | FORMAAT MAGAZINE

OHK (Oostende) • “OHK kiest voor een outreachende werking en komt met het jeugdhuis tot bij de jongeren. Via onze caravan & leuke upcycling workshops zoals ‘brand je eigen merk’ of ‘maak je eigen ontwerp voor een skateboard’. De activiteiten waren onderdeel van het bovenlokaal ondernemerschapsproject Life-Makers dat zich focust op duurzaamheid en ecologie.” • “We hielden een macramé-workshop om een groenere identiteit in het jeugdhuis te creëren terwijl enkele stamgasten ondertussen de sfeer op peil hielden met het afspelen van funky plaatjes.”

Thebe (Maasmechelen) • “In onze jeugdwelzijnswerking gaan we ook graag creatief aan de slag met jongeren. In deze workshop toverden we oude vinylplaten om in hippe kommetjes.”

De Route (Eeklo) • “Graffiti en street art zijn een groeiende trend in Eeklo en omstreken. We bieden dan ook af en toe street art-workshops aan zodat jongeren op een laagdrempelige manier de kunstvorm kunnen ontdekken. Het uiteindelijke doel is om het straatbeeld van Eeklo meer kleur te geven in samenwerking met buurten en jongeren.” • “Sinds 2018 beschikt ons jeugdhuis over een zeefdrukatelier waar jongeren, mits het volgen van de basisworkshop, gebruik van kunnen maken. Ze betalen hiervoor een kleine vergoeding per druk zodat we geen al te grote onkosten hebben.”

De Korre (Oostende) • “Zelf dingen ontwerpen en in 3D laten printen? Het kan in het HUB Ondernemend Makerslab. We helpen graag mensen verder die eraan willen beginnen!” • “De Makey Makey is dé uitvinderskit van de 21e eeuw! Je kan de functies van een computer overnemen met slechts 2 draden. Alledaagse dingen zoals bananen kunnen veranderd worden in ‘touchpads’ die je kan aansluiten op de Makey Makey-computer. Daarmee kan je een computerspel besturen, piano spelen … De mogelijkheden zijn eindeloos!”

’t Klokhuis (Hamme) • “We maakten de handen vuil en toverden doosjes uit klei. Hier waren ze nog niet gebakken, maar de resultaten mochten er zijn.”

FORMAAT MAGAZINE | 33

34 | FORMAAT MAGAZINE

ART UNITED Komende zomer is er een volgende editie van ART United. Art United is een samenwerking tussen tien Vlaamse musea die kunst en design in de breedste zin van het woord op de festivalweide van Pukkelpop willen brengen. Dit alles om de brug te kunnen slaan met jeugdcultuur.

Vorig jaar bleek het festivalterrein alvast een vruchtbare ontmoetingsplek voor musea en Pukkelpoppers.

Meer informatie over ART United voor jouw jeugdhuis?

Contacteer Roxanne van Formaat roxanne.cox@formaat.be

Formaat helpt bij het zoeken naar partners voor jeugdhuizen met een bovenlokaal project.

Die partnerschappen met jeugdhuizen kunnen alle kanten op. Van financiële ondersteuning, samen organiseren tot expositieruimte op te gekke plekken, zoals Pukkelpop!

“Het is niet evident om jongeren op een ongedwongen manier te laten kennismaken met kunst, laat staan om hen te laten participeren. Door kunst, design en erfgoed te integreren in de context van een jongerenfestival willen we o.a. het museumbezoek opnieuw volwaardig deel laten uitmaken van de jongerencultuur.

Daarom ondersteunt de Vlaamse Overheid dit ART United-project voor de volle 200%.”

Vlaams minister van Cultuur, Sven Gatz

“Een van de special powers van Pukkelpop is dat we mensen in vervoering weten te brengen; in de eerste plaats met muziek, maar het gaat verder dan dat. Vorig jaar hebben we met eigen ogen kunnen zien dat jongeren wel degelijk geïnteresseerd zijn in kunst. Met ART United gaan we nog een stap verder. Dit jaar leggen we graag de focus op het geweldig cultureel erfgoed dat Vlaanderen rijk is.”

Festivalorganisator Pukkelpop, Chokri Mahassine

ART United Pukkelpop loopt van vrijdag 16 augustus tot en met zondag 18 augustus 2019.

FORMAAT MAGAZINE | 35

DE FILMCLUB

“We willen de kwaliteitsfilm dichter bij jonge mensen brengen.”

In oktober 2018 lanceerden jeugdfilmorganisatie JEF en het Vlaams Audiovisueel Fonds (VAF), in samenwerking met verschillende partners, De FilmClub.

De FilmClub wil kwaliteitsfilm dichter bij jonge mensen brengen. Ook in jeugdhuizen.

TEKST: Lena Verstraete & Elmo Peeters

Met De FilmClub willen we aandacht geven aan kleinere films met minder grote budgetten. Daar zitten pareltjes tussen waarvan mensen niet eens weten dat ze bestaan Sofie

Sofie zet enkele filmtips op een rij 36 | FORMAAT MAGAZINE

Sofie Mercier (30) woont in Gent. Ze studeerde mode, journalistiek en theater, film en literatuur. Momenteel is ze coördinator en programmator van De FilmClub.

“Het project is gebaseerd op een idee dat al bestond in het Verenigd Koninkrijk, maar daar vindt het enkel plaats in samenwerking met scholen. In minder dan tien jaar is het project er uitgegroeid van 25 naar 11.000 FilmClubs. Het Vlaams Audiovisueel Fonds speelde ook met het idee om een dergelijk project op poten te zetten.

In samenwerking met een tal van andere filmorganisaties, en ondersteuning van minister Sven Gatz, zijn we nu zover.

Met De FilmClub bieden we kinderen en jongeren een kwaliteitsfilmprogramma aan dat onder andere tot stand komt in samenwerking met professionals uit de filmwereld en festivals, zoals FilmFest Gent en Anima. Het aanbod bestaat, naast de films, ook uit allerlei bijhorende informatie, creatieve tools en extra’s die kunnen dienen voor een voor- of nabespreking.

Onder andere door heel de online wereld, worden keuzes van mensen in een bepaalde richting gestuurd. Bedrijven met grote budgetten zoals Netflix en Amazon houden de bovenhand.

Met De FilmClub willen we ook aandacht geven aan kleinere films met minder grote budgetten. Daar zitten echte pareltjes tussen waarvan mensen niet eens weten dat ze bestaan.

Blackfish In tijden waar topics als dierenleed en de klimaatproblematiek zeer hot zijn is Blackfish – een documentaire over orka’s in gevangenschap – een echte én relevante aanrader.

Als jonge mensen deze kleinere films leren kennen zullen ze later ook geneigd zijn om deze beter te waarderen, sneller een lokale cinemazaal op te zoeken en bewustere en kritischere keuzes te maken binnen het filmaanbod.

Samen naar een film kijken biedt de mogelijkheid om nadien in dialoog te gaan met je gezelschap. Het verruimt je blik, geeft stof tot nadenken en zet aan tot kritisch nadenken over jezelf en de wereld. Daarnaast is het uiteraard gewoon supergezellig.

We zijn gestart met 35 clubs, vooral samenwerking met scholen. Uiteraard dromen we van meer FilmClubs in Vlaanderen. Jeugdhuizen zijn dus zeker welkom om mee op de kar te springen.”

A Swedish Love Story Roy Andersson’s meesterwerk uit 1970: een heel mooi verhaal over de eerste liefde tussen twee tieners.

Het jeugdhuis is de ideale plek om in groep naar een film te kijken. Allemaal in de zetel onder een lakentje met een hapje en een drankje. Heerlijk. Het is vlakbij, goedkoop en je kan achteraf nog uitgebreid napraten Linda

Interesse in het oprichten van een FilmClub in jouw jeugdhuis? Vraag je gratis try-out aan tijdens de maanden juli-augustus.

Prijzen Lid worden kost 20 euro per deelnemer.

Daarvoor krijg je 25 weken lang film (wat gelijk is aan een volledig schooljaar met 30 films).

Je kan ook aansluiten voor een half jaar (van oktober t.e.m. december of januari t.e.m. mei) Wat heb je nodig?

Laptop, beamer en een goeie internet verbinding. Je kan de film ter plaatse streamen of op voorhand downloaden.

Meer weten? defilmclub.be/meedoen

Linda Verbeke (21) woont in Tervuren. Ze studeert toerisme en recreatiemanagement.

Daarnaast is ze bestuurslid in jeugdhuis Tram 44 in Tervuren.

“Samen met de vrijwilligers van Tram 44 organiseerden we in maart al een try-out met De FilmClub. Het jeugdhuis is de ideale plek om in groep naar een film te kijken. Allemaal in de zetel onder een lakentjes met een hapje en een drankje. Heerlijk. Het is vlakbij, goedkoop en je kan achteraf nog uitgebreid napraten.

De FilmClub biedt een unieke selectie. Het zijn films die je op Netflix of in de meeste cinema’s niet zal terugvinden. Dat is een voordeel. Het is ook goedkoper dan naar de cinema gaan en via De FilmClub is het ook legaal om in het jeugdhuis films te vertonen. En wie weet slagen we er met zo’n filmavond in om jongeren naar het jeugdhuis te lokken die zich minder aangesproken voelen door onze andere activiteiten.

Om de keuze van de film te bepalen hadden we op voorhand een poll gemaakt via Facebook. Leden konden daar vervolgens uit kiezen. Uiteindelijk kreeg The Wolfpack de meeste stemmen.

Het was een heel gezellige avond. Omdat we wat problemen hadden met onze internetverbinding bleef de film soms hangen. Dat zorgde ervoor dat we uitgebreid commentaar konden geven!

Wien For Life Een Belgische kortfilm over een winnend kraslotje waar twee mannen achteraan gaan.

Het verhaal ontspoort volledig.

Of we zullen blijven samenwerken met De FilmClub? Dat hangt af van de vrijwilligers. Voor een eigen filmclub is er een vast kijkerspubliek en een enthousiaste groep vrijwilligers nodig om het project te trekken. Daarnaast moeten we uitzoeken of er best gewerkt wordt met lidgeld voor een volledig jaar of inkomgeld per film. In september begint het nieuwe seizoen van de filmclub dus tegen dan moeten we beslissen of we ons eigen filmclubje oprichten.”

Kus me zachtjes Een andere Belgische kortfilmtopper, van regisseur Anthony Schatteman, over een jongen uit een boerendorp, die ook op jongens valt en dit probeert te omarmen.

FORMAAT MAGAZINE | 37

Oostende 38 | FORMAAT RADAR MAGAZINE

AGENDA

CHECK OOK FORMAAT.BE/VORMING

BEROEPSKRACHTEN DAG VAN DE BEROEPSKRACHT 6 JUNI 2019 CC Ter Vesten, Beveren OPLEIDING VOOR BEROEPSKRACHTEN: ORGANISATIEONTWIKKELING 12-13 JUNI 2019 Jeugdherberg Pulcinella, Antwerpen OPLEIDING VOOR BEROEPSKRACHTEN: JEUGDHUISMETHODIEK POSTGRADUAAT IN HET OPEN JEUGDWERK

OKTOBER 2019

16-17 OKTOBER 2019

Hopper Merkenveld, Loppem

AP Hogeschool (één jaar)

STUDIEDAG: WAARDEN -EN HANDELINGSKADER ‘OPEN JEUGDWERK’ 28 NOVEMBER 2019 OPLEIDING VOOR BEROEPSKRACHTEN: PROCESSEN OM TE INNOVEREN 4-5 DECEMBER Provinciaal Vormingscentrum Hanenbos, Dworp Voor beroepskrachten bovenlokale projecten

VORMING SOCIAL MEDIA 14 NOVEMBER 2019 Vzw Toestand, Brussel INSPIRATIEDAG PROJECTEN ONDERNEMERSCHAP

10 DECEMBER 2019

Voor coördinatoren

NETWERK COÖRDINATOREN 26 SEPTEMBER 2019 NETWERK COÖRDINATOREN 7 NOVEMBER 2019

VRIJWILLIGERS INSTRUCTEUR

27-29 SEPTEMBER 2019

INSTRUCTEUR

18-20 OKTOBER 2019

INSTRUCTEUR

15-17 NOVEMBER 2019

Ten Berg, Merelbeke

1/3

tijdens RADAR in Verloren Bos, Lokeren

2/3

tijdens RADAR in Provinciaal Vormingscentrum Oostmalle 3/3

EQUIPE. (COMMUNICATIE, ZAKELIJK BEHEER & VOORZITTERS) 7 OKTOBER, 4 NOVEMBER & 25 NOVEMBER 2019

Oostende

EQUIPE. (COMMUNICATIE- ZAKELIJK BEHEER & VOORZITTERS) 8 OKTOBER, 5 NOVEMBER & 26 NOVEMBER 2019

Kortrijk

EQUIPE. (COMMUNICATIE- ZAKELIJK BEHEER & VOORZITTERS) 9 OKTOBER, 6 NOVEMBER & 27 NOVEMBER 2019

Gent

RADAR 18-20 OKTOBER 2019 RADAR 15-17 NOVEMBER 2019

Verloren Bos, Lokeren Provinciaal Vormingscentrum Oostmalle

FORMAAT MAGAZINE | 39

24 UUR

Benieuwd naar de projecten van Philippe? bouckenborgh.be jcbouckenborgh jcbouckenborgh bandwerkcounseling.com

Hey! Ik ben Philippe, 25 jaar oud en sinds januari 2018 programmator bij jongerencentrum Bouckenborgh te Merksem. Bouckenborgh bestaat 35 jaar. Daarvan heb ik er al twee mogen meemaken als beroepskracht. Eerst als projectmedewerker en nu als programmator. Daarnaast sta ik ook in voor het gebouwbeheer en logistieke ondersteuning.

Buiten mijn werk hier ondersteun ik muzikanten via Bandwerk Counseling, een bedrijfje dat ik samen met een vriend run.

FOTO’S: Faye Wolfs

13.00

Preproductie. Vandaag vindt er een optreden plaats. Het eerste wat ik doe wanneer ik arriveer, is kijken of alles in orde is om de show vlekkeloos te laten verlopen. Veel zaken zijn reeds vooraf besproken: de techniekers, get-in van de bands, timetable van de avond, het indienen van Sabam …

14.00

Opbouw. We organiseren ook veel fuiven en houden dagelijks het café open naast onze optredens. Onze PA staat dus niet vast in het jeugdhuis. Samen met de technieker bouw ik de PA volledig op zodat deze klaar staat wanneer de bands arriveren.

15.00

Get-in. De eerste band komt aan en na een korte rondleiding in het gebouw beginnen ze meteen met het uitladen van hun materiaal. Vandaag spelen er bands uit Spanje, Nederland en België.

40 | FORMAAT MAGAZINE

16.00

21.40

19.00

00.00

Soundcheck. Samen met de technieker nemen we de tijd om alle technische noden van de artiesten in orde te brengen. We zorgen dat het geluid in de zaal goed zit en het geluid in de monitors voor elke artiest voldoet aan hun eisen. Op deze manier hoeven we niet te prutsen wanneer er mensen in de zaal staan.

Dinner. Nadat alle bands hun soundcheck achter de rug hebben, gaan we met z’n allen in de backstage genieten van een heerlijke vegan maaltijd. Zonder het eventteam van Bouckenborgh zou dit allemaal niet mogelijk zijn. Het event-team is een groep vrijwilligers die zich inzet om tijdens events het onderste uit de kan te halen. Ze volgen de backstage op, voorzien catering en helpen bij change overs.

21.00

Showtime. De eerste band gaat van start en de sfeer zit er meteen in. Onze technieker zorgt voor het geluid, onze vrijwilligers bemannen de bar en ik ondersteun waar nodig!

Change over. Tussen de bands door helpen we met de overschakeling. De ene band haalt materiaal van het podium terwijl de volgende zijn spullen binnen sleurt. Belangrijk is hier dat iedereen zich aan het afgesproken tijdsschema houdt. Anders lopen we te veel vertraging op en dat wilt het publiek niet.

Afbraak. Alle bands hebben hun set gespeeld en het volk trekt na een laatste drankje huiswaarts. De band begint zijn materiaal af te breken en terug in het busje te steken. Samen met de technieker breek ik de PA af terwijl het event-team de backstage en keuken proper maakt.

01.00

Curfew. De dag zit er weeral op en perfect op schema! Bands vertrekken huiswaarts of naar hun volgende optreden, de vrijwilligers drinken nog een laatste pintje en ik sluit de deur achter me na een geslaagde avond. Op naar de volgende!

13.00

14.00

15.00

16.00

19.00

21.00

21.40

00.00

01.00 FORMAAT MAGAZINE | 41

PRIKBORD NIEUWE RAAD VAN BESTUUR Formaat heeft een nieuwe Raad van Bestuur. De Raad van Bestuur werd verkozen op de Algemene Vergadering van 21 maart eerder dit jaar en kenmerkt zich door een divers, jong team met een meer gebalanceerde genderverdeling.

Op 23 april werd dan ook meteen de eerste bijeenkomst gehouden waarbij vooral de nadruk werd gelegd op het traject missie – visie – organisatieontwikkeling.

Volg onze site op de voet om mee te zijn met de nieuwste ontwikkelingen van de Raad van Bestuur. formaat.be

MEMORANDUM Op 26 mei waren het Vlaamse, federale en Europese verkiezingen. De Vlaamse, federale en Europese beleidsprioriteiten hebben rechtstreeks of onrechtstreeks invloed op de leefwereld van jongeren.

Daarvoor schoven we in samenwerking met de RaaT van Formaat acht brede thema's naar voor. Acht thema's waar telkens standpunten, vragen en/of eisen aan vasthangen.

Ons memorandum is zowel een oproep om de stem van kinderen en jongeren serieus te nemen als een manier om die stem dichter tot bij de beleidsmakers te krijgen.

Kom meer te weten over het memorandum in woord én beeld via formaat.be/thema/verkiezingen-2019.

SOUND TRACK Poppunt en de livesector, waaronder Formaat en de jeugdhuizen, organiseren samen een gloednieuw podium- en kansenparcours voor artiesten met talent en ambitie: Sound Track. Speel je in een band of ben je singer-songwriter, MC, soloact of liveproducer? Schrijf je dan in en laat je opmerken door de muzieksector. Daarnaast maak je ook nog eens kans op een stevige prijzenpot en een onvergetelijke ervaring. sound-track.be

42 | FORMAAT MAGAZINE

Formaatvzw Zien we jou morgen ook bij de kar van Youthwork at Pride op de Belgian Pride in Brussel? Zoek onze vlag! #jeugdwerk

Formaatvzw Radio Ongelikten Beir is klaar voor de debatavond in De Stroate! #jeugdhuizen

Formaatvzw Bedankt aan alle aanwezige jeugdhuizen om RADAR Oostende zo’n leuk en leerrijk weekend te maken! Van go-carts pimpen en teambuilding tot feestjes bouwen en poseren in de coolste photobooth.

JULLIE WAREN DE BESTE!

FORMAAT MAGAZINE | 43

VOLG FORMAAT VZW OP

WWW.FORMAAT.BE