Formaat Magazine september 2017

JAARGANG 7 • NR 1 • SEPTEMBER 2017

VERSCHIJNT MAANDELIJKS, BEHALVE IN JUNI EN AUGUSTUS

PB- PP B-

AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X – P 602745 V.U.: Formaat vzw, t.a.v. Tom Willox – De Wittestraat 2, 2600 Berchem T 03 226 40 83 – info@formaat.be – www.formaat.be

E R É W E K E R É K MET PUK Maité maakt je

ugdhuizengids

M E E T I N G PO I N T

“Safe space vo

or jongeren om

zich te ontwikke

BELGIE(N) - BELGIQUE

S

len”

MIX-UP

es voor live radiosessi eren ng jo or en do

INCLUSIEF BIJLAGE DOSSIER “MILIEUGDHUIS”

2

Tekst & foto: Nick Beerens

PLOEGMATEN

STAM X IS GEWOON HET LEUKSTE JEUGDHUIS VAN VLAANDEREN Achter een straf jeugdhuis staat een straffe bestuursploeg. Een geëngageerde bende mannen en vrouwen die zich dag in, dag uit, inzetten voor hun werking. Jeugdhuis Stam X uit Denderleeuw zag in juli 2017 de dagelijkse werking versterkt met een zestal nieuwe vrijwilligers. Goe bezig!

Het leukste jeugdhuis van Vlaanderen Stam X bestaat uit een raad van bestuur van vier vrijwilligers en een dagelijkse werking van nu zo’n negen vrijwilligers. De raad van bestuur houdt zich bezig met de boekhouding, administratie en subsidies en onderhandelt met de leveranciers.

Maar het is de dagelijkse werking die het jeugdhuis echt laat draaien.

Zij zijn het gezicht van het jeugdhuis en zorgen er elke week voor dat hun jeugdhuis het zelfverklaarde “leukste jeugdhuis van Vlaanderen” wordt.

Jannick, lid van de dagelijkse werking, legt uit: “Stam X is gewoon het leukste jeugdhuis van Vlaanderen! Er hangt een goeie sfeer bij ons. Er zijn veel mensen bereid om een handje te helpen en samen maken we er altijd een leuk feest van!”

Gezocht: nieuwe vrijwilligers “Ik kom al een tijdje naar Stam X en daarom ken ik bijna iedereen die hier binnenkomt. Het is volgens mij heel belangrijk dat er een paar bestuursleden de band met nieuwe bezoekers blijven aanhalen. Zo wordt het gemakkelijker om te spotten wie er eventueel vrijwilliger kan of wil worden”, aldus Jannick.

En ze hebben geluk in Stam X. Zonder grote promocampagne dienden zich spontaan een zestal leden aan die in de dagelijkse werking willen stappen.

“Bij ons krijgt iedereen een kans. Er zijn amper voorwaarden. Gewoon gaan! Net zoals alle vrijwilligers hier er voluit voor gaan. Dat werkt heel inspirerend!”

Samen uit, samen thuis Het Stam X-gevoel is real. “Iedereen voelt zich hier thuis. We zijn misschien niet het mooiste jeugdhuis, maar wel een van de gezelligste. Er kan veel en we stellen weinig regels op. Maar iedereen weet wel wat de grenzen zijn. En we verdedigen elkaar! Als er iets verkeerd dreigt te lopen, gaan we allemaal op één lijn staan en zijn we er voor elkaar. Mijn medevrijwilligers zijn ook echte vrienden en veel van hen zie ik ook buiten het jeugdhuis: op fuiven, op het voetbal … We gaan zelfs samen op weekend!”

www.facebook.com/stamdenderleeuw

3

MET MEDEWERKING VAN: Betül Güven, Céline De Coninck, Free Anckaert, Inge De Wolf, Joke Hüwels, Katrien Van de Mosselaer, Nick Beerens, Roxanne Cox, Zakayo Wandoloh, Zoë Westelinck EINDREDACTIE: Kelly Looghe VORMGEVING: Pepijn Haghebaert FOTO’S: Valerie Vonck, Lore Stevenick, Formaat, jeugdhuizen DRUK: EPO – Lange Pastoorstraat 25, 2600 Berchem Gedrukt op FSC gelabeld, 100% gerecycleerd en chloorvrij gebleekt papier.

Alles uit deze uitgave mag worden overgenomen, mits vermelding van Formaat Magazine.

Formaat Magazine verschijnt 1 x per maand, behalve in juni & augustus.

Het tijdschrift is gratis voor leden, extra abonnementen kunnen verkregen worden aan 20 euro per jaar.

V.U.: Formaat vzw, t.a.v. Tom Willox – De Wittestraat 2, 2600 Berchem

21

I J! EN NU J

d? of gek op beel Scherpe pen e. in az ag Formaat M Werk mee aan e. t.b aa ie@form Mail naar redact

10

JONGEREN GAAN TABOES NIET UIT DE WEG

22

10

DIT MAGAZINE

DO WHAT YOU CAN

10 MEETINGPOINTS 13 VOORZITTERS.NET 14 DAG VAN DE JEUGDHUIZEN 16 KÉREKEWÉRE MET PUK 18 ROXENROUTE 20 MIX-UP

Het was een fantastische zomer. Genieten van vrijheid, blijheid.

Maar vooral van mensen rondom mij die groeien. Groeien in wie ze zijn en wat ze doen. Geëngageerde mensen, net zoals de jongeren in onze jeugdhuizen. Het weer daarentegen, dat was best wisselvallig. Merkte jij het ook op? Fijne zomerdagen afgewisseld met extreme weersomstandigheden zoals hittegolven en overstromingen. Het weer is extremer dan ooit.

EN OOK …

2 PLOEGMATEN 6 WALL 22 COLUMN CÉLINE 23 VRAAG HET

DOSSIER D2 DUURZAAM, GROEN, GREENWASHING D4 WAAROM? DAAROM! D5 PARADISE CITY FESTIVAL D6 JEUGDHUISTIPS D8 DUURZAME DOENERS D10 HOW DO THEY DO IT D11 TROELANT: PASSIEFBOUW

De belangrijkste uitdaging voor onze generatie: de klimaatverandering. Het bestaat echt, ook al beweren sloebers als Trump van niet. Steeds meer mensen begrijpen de urgentie om werk te maken van een andere manier van samenleven en zien er ook de kansen van in. Wat betekent dat voor jou en mij? Brengt het wel op om kleine gewoontes aan te passen?

Jazeker! Kijk maar naar het jeugdwerk. Wat jongeren allemaal niet op poten kunnen zetten, het blijft me verbazen.

Het jeugdhuis is natuurlijk dé plek bij uitstek waar jongeren samenkomen. Verander de wereld, begin in je jeugdhuis. En je haalt er nog voldoening uit ook. Dat belooft voor het najaar, want het vormingsaanbod staat als een paal boven water. Ik heb er al zin in, jij ook?

“It is the greatest of all mistakes to do nothing because you can only do little - do what you can.” Je leest er alles over in het dossier ‘Milieugdhuis’ van dit Formaat Magazine.

Kelly

WALL

Samenstelling & tekst: Kelly Looghe & Joke Hüwels

Foto: Lore Steveninck

IN BEELD

WAAR T-Klub, Lokeren WAT Chillen in een kapel? Jong en oud was deze zomer welkom in Bar Bagijn: de voormalige Windekindkapel omgetoverd tot een hippe zomerbar. Gerecycleerde zitmeubels, een bar met food&drinks en heel wat activiteiten. Maar er is meer: met verschillende workshops en tentoonstellingen wilden Gilles en Jolien van P AND, in samenwerking met jeugdhuis T-Klub, een duw geven aan het cultuuraanbod tijdens de

6

zomermaanden. Om inspraak te geven aan de gehele stad, kregen verschillende organisaties de kans om er op zaterdagavond een concert en/ of ander evenement te organiseren. ‘Wie deze pop up zomerbar niet bezoekt mist een kans om deze unieke locatie te ontdekken! Topconcept.

Wauw, trots op onze jeugd’, aldus een bezoekster van Bar Bagijn. Ook na de zomerbar kan je er op bezoek, want jeugdhuis T-Klub neemt er dan zijn intrek.

EN NU J

I J!

met iedereen d dat je graag Heb jij een beel ede kwaliteit go l je foto aan ai M n? le de l wi rhaal door. samen met je ve aat.be redactie@form

REMINDER

RECHTSPERSONENBELASTING

Als jeugdhuis moet je jaarlijks een belastingaangifte digitaal invullen. De rechtspersonenbelasting is een belasting op bepaalde inkomsten van vzw’s. Het gaat hier om bepaalde onroerende, roerende en diverse inkomsten. Winst wordt in de rechtspersonenbelasting niet belast.

Voor 27 september 2017 moeten alle vzw’s hun aangifte rechtspersonenbelasting hebben gedaan. Dit kan enkel online, via BIZTAX https://financien.belgium.be/nl/E-services/biztax Van elke vzw wordt verwacht dat zij dit spontaan en automatisch doen. De belastingen verwittigen je niet op voorhand.

Doe je geen, of geen tijdige aangifte, dan word je forfaitair belast.

Dit kost 625 euro en een eventuele boete.

Op de website van formaat vind je een stappenplan dat je kan helpen bij het invullen van de belastingaangifte.

Je kan met je vragen ook altijd terecht op vraaghet@formaat.be.

ECHT GEZEGD

r “Opgericht dooeren, ng Marokkaanse jon is hier maar iederee welkom” aal gion llah over het Re tor Sahd Jaba na di ör co : or n Do trum Mechele Open Jeugdcen len, twerpen/Meche : Gazet van An Verschenen in 28 juli 2017

7

G OE BEZIG

!

OOSTENDSE JEUGD­ HUIZEN ZIJN ATTENT

BEN JIJ CULTUURCONTENTEMENT?

De Oostendse jeugdhuizen zijn ‘Attent’. De Korre, OHK, De Takel en De Kim werden beloond voor hun inzet en participatie in het project 'Attent', een samenwerking van VAD met Formaat.

Op die manier willen zij zorg dragen voor hun bezoekers en ondersteunen ze hen om op een verantwoorde manier uit te gaan.

Elk jeugdhuis kon zich inschrijven op acht attenties: informatie verstrekken over uitgaan, zorgen voor elkaar tijdens het uitgaan, oordopjes uitdelen, opstellen van een alcohol- en drugplan, gratis drinkwater aanbieden, condooms ter beschikking stellen, een rustige en comfortabele ruimte aanbieden, en de nodige EHBOvoorzieningen treffen. Doe zo verder!

Er gebeurt in jouw stad of gemeente vast al heel wat voor amateurkunstenaars, verenigingen, kunstinstellingen, erfgoedorganisaties, bibliotheken, cultuur- en gemeenschapscentra. Maar wat kan beter? En waar kan je stad of gemeente in de toekomst extra op inzetten?

Om hier een beeld van te krijgen, doet CultuurContentement een burgerbevraging. Zij zijn nieuwsgierig naar jouw persoonlijke mening over het reilen en zeilen van cultuur waar je nu woont. Doe mee en weeg op het beleid van jouw gemeente/stad! De korte vragenlijst vind je op cultuurcontentement.be.

Wil jij met jouw jeugdhuis ook Attent zijn? Kom er alles over te weten op www.formaat.be/overformaat/watdoetformaat/attent

SOCIAL MEDIA TAKEOVER

OPROEP SAMEN­ LEVINGSDIENST Doe de samenlevingsdienst! Tussen 18 en 25 jaar en nog geen concrete plannen voor na de zomervakantie? Doe dan net zoals 500 jongeren voor jou en zet je in voor gastorganisaties als Oxfam, Globe Aroma en vele anderen. Dit is je kans om nieuwe uitdagingen aan te gaan, skills voor later op te bouwen en je in te zetten voor maatschappelijke projecten!

Er gaan nieuwe SLD-groepen van start op 04/09/2017 en 06/11/2017 in Brussel. Stuur een mailtje met naam, leeftijd & woonplaats vóór startdatum van de editie waaraan je wil deelnemen naar communicatie@samenlevingsdienst.be. Don’t. Miss. Out! Meer info: http://www.samenlevingsdienst.be/service/nieuws/doede-samenlevingsdienst-sld-.html

Deze zomer gaven we de kans aan jeugdhuizen om enkele kanalen van onze social media over te nemen. In de aanbieding: Facebookpagina I Love My Jeugdhuis (+5000 likes) en de Instagram- en Snapchatprofielen van Formaat. Vaak kozen we voor een jeugdhuis in opbouw naar hun zomerfestival. Zo krijgen ze de kans een echt verhalen te vertellen, te experimenteren met verschillende social media en krijgen ze een groter bereik. Voorlopig kwamen al jeugdhuis ’t Klokhuis, qw1i en De Splinter aan de beurt. Midden september gaat De Ressort ervoor.

Volg al onze social media-kanalen!

Facebook: - Formaatjeugdhuiswerkvlaanderen - I Love My Jeugdhuis Twitter: Formaatvzw Instagram: formaatvzw Snapchat: Formaatvzw

POSTGRADUAAT OPEN JEUGDWERK Het postgraduaat open jeugdwerk heeft als doel het versterken van jeugdwerkers in hun dagelijkse praktijk en het verbreden van hun visie op jeugdwerk.

De opleiding bestaat uit drie grote blokken: ‘Jeugdwerk als partner in het levensproject van jongeren’, ‘Superdiversiteit’ en ‘Organisatiemanagement’. Er wordt afgesloten met een geïntegreerde opdracht.

Via een combinatie van hoor-en werkcolleges, praktijkbezoeken en sprekers uit het veld, groepsleren, intervisie en uitwisseling gaan we dieper in op deze thema’s.

Met gastbijdragen van onder andere Stijn Oosterlynck (UA), Tunde Adefioye (KVS), Hannes Couvreur (Superbly Human), Jan Maas (Kavka), Filip Baltau (JES), Kris De Visscher (Demos) Deze opleiding is er voor jeugdwerkers met minstens twee jaar praktijkervaring.

Data 10/10/2017 • 24/10/2017 • 21/11/2017 • 19/12/2017 • 23/01/2018 • 20/02/2018 • 13/03/2018 • 24/04/2018 • 29/05/2018 • 19/06/2018

Prijs: € 900 Inschrijven: www.formaat.be/postgraduaat Locatie: AP Hogeschool Antwerpen, Campus Spoor Noord Noorderplaats 2, 2000 Antwerpen Meer informatie ken.vanroose@formaat.be

jo.clauw@ap.be

De opleiding bestaat uit 10 lesdagen (10 oktober 2017 – 19 juni 2018).

De lesmomenten hebben steeds plaats op dinsdag van 9u30 tot 16u30.

Schrijf je

nu in!

POSTGRADUAAT IN HET OPEN JEUGDWERK 2017-2018

Start op 10/10/20 17

JEUGDHUIS DE PIT HEEFT BESTE PRAALWAGEN ‘Mooie invulling van het dialectthema en technisch uitgewerkte wagen’. Met die aankondiging van de Druivenstoetjury wint jeugdhuis De Pit de prijs voor ‘beste praalwagen’. De Druivenstoet maakt deel uit van de Druivenfeesten in Overijse. Met de geldprijs van 500 euro kunnen ze alvast beginnen werken aan hun praalwagen voor volgend jaar! Wijs!

9

Onze samenleving is de laatste jaren steeds diverser geworden. Zeker in de grotere steden mogen we terecht van superdiversiteit spreken. Dat zorgt voor veel verrijking, maar ook voor heel wat uitdagingen. Jongeren met een migratieachtergrond vinden het niet altijd gemakkelijk om hun plekje in de maatschappij te bepalen. Dat zag ook MSC, een jeugdhuis in Antwerpen. Zij organiseren al ruim tien jaar Meetingpoints, bijeenkomsten waarop jongeren in een veilige omgeving van mening kunnen wisselen en waar ze met hun vragen bij elkaar en bij experts terecht kunnen. Met dusdanig succes dat MSC nu, samen met Formaat, hun methodiek overbrengt naar andere jeugdhuizen in Vlaanderen. Lamia, coördinator jeugd bij MSC en Racha, een van de drijvende krachten achter dit project bij Formaat, leggen uit wat het belang is van de Meetingpoints en waarom jeugdhuizen de ideale plek zijn om hiermee aan de slag te gaan.

Tekst: Inge de Wolf • Foto’s: Valerie Vonck

De Meetingpoints zijn sinds 2005 een vaste waarde in het Antwerpse jeugdwerklandschap.

Een groep van professionals en jongeren uit het jeugdwerk voelden de noden van, met name, jongeren van Marokkaanse afkomst om bewust bezig te zijn met hun identiteit. “Er was destijds veel te doen rond relatievorming en het politiek debat rond jongeren die naar het land van herkomst zouden trekken om een partner te zoeken”, vertelt Lamia, coördinator jeugd bij MSC. “We vingen signalen op dat jongeren met veel vragen zaten over hun geloof en wat daarin toegelaten is. Om de boodschappen en signalen vanuit de verschillende culturen waarin zij opgroeien te verzoenen, besloten wij hen daarin te ondersteunen. Van daaruit ontstond het idee om een discussieforum op te richten voor jongeren, dat bovendien ook door jongeren zelf wordt georganiseerd.” We vertrokken vanuit een bepaald thema en van begin af aan hebben de jongeren de discussiemomenten mee vormgegeven. De eerste Meetingpoints met het thema ‘partnerkeuze, relatievorming en seksualiteit’ bleek een schot in de roos. “We merkten dat jongeren een grote behoefte hadden om met elkaar te praten over identiteitskwesties. Na het succes van de eerste Meetingpoints hebben we nog meer thema’s kunnen bespreken tijdens

LAMIA EN RACHA

deze discussiemomenten. We vertrekken daarvoor vooral vanuit thema’s die jongeren zelf aanbrengen.”

Hot topic De Meetingpoints in Antwerpen richten zich vooral op moslimjongeren. Deze jongeren lopen regelmatig tegen verschillende uitdagingen aan en maatschappelijke invloeden hebben een impact op hun ontplooiing en ontwikkeling. Bijvoorbeeld kritiek op de islam. “Zeker na 9/11 is de wereld voor hen veranderd”, legt Lamia uit.

“Waar hun geloof voorheen op de achtergrond bleef, werd de islam opeens een fel besproken thema, vooral op een negatieve manier. Jongeren moesten zich opeens verantwoorden voor hun geloof. Plots werd het veel moeilijker om verschillende culturen met elkaar te verzoenen.” Waar de negatieve aandacht voor de islam een invloed had op het heersend beeld van moslimjongeren in het onderwijs of op de arbeidsmarkt, merkten de jeugdwerkers bovendien op dat jongeren zelf ook van mening verschilden over hoe de islam beleefd zou moeten worden.

“Ook onder jongeren is er flink wat meningsverschil over de islam”, vertelt Racha. “We vinden het dan ook belangrijk om tijdens de Meetingpoints verschillende mensen aan het woord te laten. Het is belangrijk dat jongeren horen dat er verschillende visies zijn en dat die niet allemaal op één lijn hoeven te zitten. We willen hen

HET IS BELANGRIJK DAT JONGEREN HOREN DAT ER VERSCHILLENDE VISIES ZIJN EN DAT DIE NIET ALLEMAAL OP ÉÉN LIJN HOEVEN TE ZITTEN duidelijk maken dat dat geen probleem is.” De openheid voor verschillende meningen en visies zorgt ervoor dat er tijdens de Meetingpoints op een respectvolle manier over diverse thema’s gesproken wordt en dat er ook onderwerpen uit de taboesfeer worden gehaald. Omdat de jongeren zelf betrokken worden bij het aanbrengen van onderwerpen, spelen de Meetingpoints in op zaken die op dat moment een hot topic zijn.

Vanuit de jongeren zelf vertrekken én hen vrij laten spreken, dat is wat de Meetingpoints zo succesvol maken, getuigen Lamia en Racha.

Experts aan het woord tijdens een Meetingpoints

10

MSC EN FORMAAT BESLOTEN OM SAMEN EEN TOOLBOX TE ONTWIKKELEN, ZODAT IEDEREEN DE METHODIEK VAN DE MEETINGPOINTS KAN GEBRUIKEN Mening herzien De Meetingpoints bestaan uit drie sessies. Bij de start van een nieuwe reeks Meetingpoints wordt er een werkgroep van geïnteresseerde jongeren samengesteld. Zij komen verschillende keren samen om het hoofdthema verder uit te werken. Het hoofdthema wordt opgesplitst in drie subthema’s en die worden vervolgens in stellingen gegoten. Met die stellingen trekken we de discussie op gang, en vaak leiden die discussies tot mooie momenten en inzichten. “Jongeren gaan taboes niet uit de weg”, vertelt Racha. “Ze staan open voor dialoog en willen over dingen praten.” Voor Racha zijn de Meeting­points dan ook geslaagd wanneer jongeren hebben kunnen nadenken over hun mening en die mening eventueel durven herzien.

“Zo zien wij de Meetingpoints ook: als een safe space voor jongeren om zich te ontwikkelen, zonder druk van de maatschappij, hun ouders of hun religie.”

Lamia en Racha geven aan dat jongeren tegenwoordig meer verantwoordelijkheid dragen en zich heel bewust zijn van de verschillende rollen die zij spelen in de samenleving. “Jongeren moeten zich sneller verdedigen voor hun keuzes en hun religie”, legt Lamia uit. “Dat legt druk op hen en leidt er soms toe dat jongeren slechte beslissingen nemen.” “Kennis is heel belangrijk”, vult Racha aan. “Het gebrek aan kennis en het gevoel dat ze zich voor hun keuzes moeten verdedigen, maakt dat jongeren dingen op een verkeerde manier doen.” Om die reden worden bij de Meetingpoints altijd mensen uitgenodigd met kennis van zaken: een theoloog of een expert in een bepaald thema. Ook worden er altijd

drie sessies rond hetzelfde thema georganiseerd, om jongeren een zo compleet mogelijk beeld over een onderwerp te geven.

Toolbox voor iedereen De Meetingpoints zijn inmiddels een bekend begrip in Antwerpen. Hoe is dat succes te verklaren? “Mond-tot-mondreclame doet heel veel voor ons”, vertelt Lamia. “Jongeren blijven terug­komen en nemen de keer daarna vaak vrienden mee. Daarnaast zorgen we voor een fijn kader met wat eten, een gezellige sfeer, en de cocreatie zorgt uiteraard voor een grote betrokkenheid. Jongeren zijn zeer trots op hetgeen waaraan ze hebben meegewerkt.”

Dat cocreatieve aspect is ook wat Formaat aanspreekt in de Meetingpoints, omdat dit nauw aansluit bij de jeugdhuismethodiek. De stap om samen te werken met MSC om Meetingpoints te organiseren in verschillende jeugdhuizen in Vlaanderen, bleek dan ook evident. Daarom besloten MSC en Formaat om samen een toolbox te ontwikkelen, zodat verschillende jeugdhuizen de methodiek van de Meetingpoints kunnen gebruiken. “Formaat vindt het heel belangrijk dat het project voor en door jongeren is”, legt Racha uit. “We spelen graag in op diversiteit, op het samenbrengen van verschillende culturen.

Daarnaast ondersteunen we ook jeugdhuizen van jongeren met een migratieachtergrond. We willen graag dit mooie initiatief naar andere plekken in Vlaanderen brengen.” De ambitie van MSC om Meetingpoints buiten Antwerpen te organiseren, sluit hier goed op aan. “Formaat heeft linken gelegd met jeugdhuizen buiten

Antwerpen die met dezelfde doelgroep samenwerken”, vertelt Lamia. “Voor ons was dit een mooie kans om de methodiek van de Meetingpoints uit te rollen naar andere steden. Formaat heeft een goed contact met de jeugdhuizen, dus zij hebben daarin een brugfunctie opgenomen.

Dat heeft de zichtbaarheid en bekendheid van de Meetingpoints vergroot.”

MEETINGPOINTS: EEN SAFE SPACE VOOR JONGEREN OM ZICH TE ONTWIKKELEN, ZONDER DRUK VAN DE MAATSCHAPPIJ, HUN OUDERS OF HUN RELIGIE Inmiddels hebben T-Klub (Lokeren) en Minus One (Gent) Meetingpoints georganiseerd, beiden met succes. Daarnaast staan er binnenkort Meetingpoints gepland in J@M (Mechelen), Spektrum (Sint-Niklaas) en jeugdhuis Aiko (Kortrijk).

In de jeugdhuizen wordt de methode toegepast die MSC voor de Meetingpoints gebruikt, maar jeugdhuizen kunnen er hun eigen invulling aan geven. Zo is de insteek van MSC vaak islamitisch, maar dat hoeft in andere jeugdhuizen niet zo te zijn. “Het is vooral belangrijk dat de Meetingpoints gaan over onderwerpen die jongeren op dat moment belangrijk vinden, en die hoeven niet altijd een islamitisch kantje te hebben”, zegt Racha. “We willen vooral iets op maat aanbieden, dat toepasbaar is in verschillende jeugdhuizen en organisaties, zodat we de toolbox zo wijd als mogelijk kunnen verspreiden. Niet al-

11

DIE JONGEREN ZATEN DAAROP TE WACHTEN Minus One is een van de eerste jeugdhuizen die MSC Antwerpen in de voetsporen treedt.

Ook zij organiseerden een Meetingpoints.

Formaat sprak met Naomi van jongerencultuurcentrum Minus One in Gent. leen naar jeugdhuizen, maar bijvoorbeeld ook naar scholen, jeugdwerkorganisaties en sociaal werkers.”

Inspiratie Het plan is om de toolbox online beschikbaar te stellen en om die dan vanaf 2018 te kunnen verspreiden. De toolbox bestaat uit vier thema's: (1) participatie, identiteit en migratie, (2) participatie en burgerschap, (3) radicalisering en (4) taboes. Aan de hand van handleidingen, audiovisueel materiaal en good practices kunnen organisaties zelf met de Meetingpoints aan de slag. “Uiteindelijk is de uitwerking ervan afhankelijk van wat organisaties zelf willen doen. We hopen hen in elk geval goed te kunnen inspireren!”

Werk jij met jongeren? Organisaties binnen het jeugdwerk, beleidsmakers, jongeren …

Allemaal welkom om je te laten inspireren op het congres over Meetingpoints op woensdag 29 november in De Studio in Antwerpen.

Wat kan je verwachten? Een uiteenzetting over Meetingpoints en de ontwikkeling van de toolbox.

• Voormiddag: voorstelling van het project en concept door de partnerjeugdhuizen en de jongeren zelf. Dit doen ze aan de hand van good practices en verhalen. De jongeren lichten de Meetingpoints toe met hun eigen talenten en interesses, zoals een gedicht, een lied of een filmpje.

• Namiddag: mini Meetingpoints rond de vier toolboxthema’s. Deelnemers kunnen kiezen bij welke Meetingpoint ze aanschuiven.

Meer informatie en inschrijven: www.formaat.be/meetingpoints

12

Tekst: Betül Güven & Kelly Looghe

Vanwaar het idee om Meetingpoints te organiseren in Gent?

“Formaat vertelde ons over Meetingpoints van MSC in Antwerpen. Minus One is een startende werking en dit geeft ons de kans om aansluiting te vinden bij de jongeren in de buurt. Die kans hebben we dan ook gegrepen. Don stelde ook voor om Turkse jeugdhuizen erbij te halen.

We hebben samengezeten met Ergenekon en Enderûn. Enderûn is geen jeugdhuis, maar een vereniging van Turkse studenten. We hebben vooral met hen samengezeten omdat zij ook de doelstelling hebben om rond dat soort thema’s te werken.”

dat er onderwerpen aangehaald zouden worden waarop de moderator geen antwoord weet. Hij/ zij kent de context in Gent niet. Binnen de Turkse gemeenschap hier zijn de Turkse politiek en geopolitiek best gevoelige onderwerpen. Daar zijn uiteindelijk geen problemen rond geweest.

De eerste editie was een succes, en ik vind het belangrijk dat mensen over zulke thema’s kunnen praten met elkaar. Ik zou het dus heel fijn vinden dat er een tweede editie komt.”

Waarover gaat de volgende editie?

De thema’s die hier leven verschillen zeker wel met de interesses in de Antwerpse context.

Eerst moeten we dus uitzoeken waarover de jongeren hier willen praten, bijleren. Mochten we jongeren van andere verenigingen erbij kunnen betrekken en een denktank oprichten, dan zouden we van daaruit kunnen onderzoeken wat er leeft in de buurt. Zo kunnen we de noden gemakkelijker opsporen.

Hoe is de samenwerking verlopen?

“De jongens en meisjes van Enderûn vonden het fijn dat een ‘Vlaamse’ vereniging hen contacteerde. Wanneer het gaat over thema’s als religie, identiteit, Turk zijn in Gent … bereiken zij voornamelijk de jongeren die al in de vereniging zitten. Voor hen was dit ook dé kans om andere jongeren erbij te halen en hun perspectief op die thema’s te leren kennen. De avond zelf waren er vooral Turkse jongeren aanwezig.

We hadden namelijk de strategische keuze gemaakt om ons te richten tot moslimjongeren.

Geen breed publiek dus, maar bij volgende edities willen we het publiek wel opentrekken. Het is namelijk zo dat als je een ruimte wilt creëren waarin jongeren vrij kunnen praten over bijvoorbeeld ‘moslim zijn’, dan is het ook aangeraden om je te richten op een moslimpubliek. Mensen die er niet vertrouwd mee zijn, hebben er een andere kijk op en kunnen er uiteraard over bijleren. Anderzijds zorgt de aanwezigheid van die mensen er ook wel voor dat moslimjongeren zich geremd voelen om er vrijuit over te praten.”

De eerste editie van Meetingpoints in Gent ging over ‘identiteit en migratie’. Hoe is de avond verlopen?

“Best wel spannend. Het was afwachten wat de avond zou brengen, en of er jongeren zouden deelnemen. Ook hadden we wel wat schrik

Welke vragen hebben jullie behandeld tijdens de Meetingpoints?

• Voel je je meer verbonden met je land van herkomst of eerder met België? Waarom?

• Ouders doen hun best om de band met hun land van herkomst door te geven aan hun kinderen.

Hebben ze dit voldoende gedaan of ervaar je een gemis?

• Creëer je, als een kind met migratieachtergrond, een dubbele identiteit? (valse identiteit) • De religieuze opvoeding is anders voor jongens en meisjes. Hoe heb jij dit ervaren?

• Wat hebben jongeren nodig om zich op een positieve manier te kunnen ontplooien?

Naast die vragen is er uitgeweid naar vragen rond cultuur en religie, en de overeenkomsten en verschillen in de perceptie daarrond. Zelf heb ik veel bijgeleerd over de islam en hoe moslims daar zelf naar kijken. Die jongeren zaten daarop te wachten. Dat merk je aan hun inbreng en betrokkenheid. Zodra de groep op gang kwam, stelden ze de ene vraag na de andere. De reacties nadien waren ook heel positief. Deze ervaring heeft ook invloed gehad op onze werking: bij het schrijven van ons dossier voor ondernemerschap hebben we meer nagedacht over diversiteit en rolmodellen.

M I L IEUGD HUIS DOSSIER

MILIEUGDHUIS

OP NAAR EEN KLIMAAT­ VRIENDELIJK JEUGDHUIS De komende jaren staan we voor een grote uitdaging om onze maatschappij om te schakelen naar een fossielvrije samenleving. De opwarming van de aarde is reëel en we zullen er allemaal samen voor moeten strijden om onze aarde leefbaar te houden. Het zullen de kinderen zijn van de jongeren die nu in de jeugdhuizen zitten, die een enorme klimaatfactuur zullen erven. Maar wat kan jij als jeugdhuis doen? Hoe moeten jullie omgaan met deze uitdaging en wat kan je anders doen? Wij verzamelen een aantal feiten en tips om jullie op weg te helpen om een klimaatvriendelijk jeugdhuis te worden.

, N E O R G , M A A Z DUUR G N I H S A W N E E R G ET BOS ZIEN D O O R D E BO M E N

DOSSIER • 2

INHOUD D2 DUURZAAM, GROEN, GREENWASHING D4 WAAROM? DAAROM! D5 PARADISE CITY FESTIVAL D6 JEUGDHUISTIPS D8 DUURZAME DOENERS D10 HOW DO THEY DO IT D11 TROELANT: PASSIEFBOUW

Er wordt de laatste tijd heel wat rondgestrooid aan termen die verband houden met ecologie en duurzaamheid. We helpen je om door de bomen het bos te zien.

Daarvoor is het nodig om een aantal begrippen te kaderen en in het juiste daglicht te plaatsen. Want een mens raakt al snel verstrikt in de verwarrende vocabulairenevel die menig hipsterwezen de wereld in stuurt. Wat is ecologisch? Wat is duurzaam? Wat is groen? En vooral: waarom zou jij daarvan wakker liggen?

Tekst: Zoë Westelinck & Nick Beerens

Climate change is real!

‘Duurzaamheid’ is hét buzzwoord van vandaag en ook over ‘ecologie’ wordt driftig gesproken. Het is dan ook de belangrijkste uitdaging voor onze generatie.

De klimaatverandering bestaat echt, ook al beweren sloebers als Trump van niet, en we zijn genoodzaakt om samen met deze uitdaging aan de slag te gaan.

Hoewel de meeste effecten slechts geleidelijk optreden, zijn de gevolgen van onze invloed op het klimaat al wereldwijd zichtbaar. Onderzoeken tonen immers aan dat de atmosfeer en oceaan zijn opgewarmd, de hoeveelheid sneeuw en ijs is afgenomen en de zeespiegel is gestegen. Hierdoor groeit de kans op weerextremen zoals hittegolven en overstromingen. Ook de voedsel- en watervoorziening komt onder druk te staan, wat dan weer de kans op conflicten en vluchtelingenstromen vergroot.

EEN BELANGRIJK VERSCHIL IS DAT TUSSEN ‘GROEN’ EN ‘DUURZAAM’ LEVEN

H

Slim, slimmer, slimst Het goede nieuws is dat we in onze huidige samenleving voldoende kennis hebben om deze gigantische uitdaging aan te gaan. Zo kunnen we bijvoorbeeld duidelijk meten hoe de aarde reageert op verschillende evoluties. We weten dat de natuurlijke oorzaken – zoals vulkanische warmte en de aanwezigheid van sulfaten – niet de oorzaak zijn van de opwarming.

De ozonlaag en de zon hebben wél een invloed op de gemiddelde temperatuur.

Maar het is natuurlijk vooral de stijging van de hoeveelheid broeikasgassen in de atmosfeer die verantwoordelijk is voor de klimaatverandering. Deze broeikasgassen worden voornamelijk door de mens uitgestoten. De uitstoot van deze broeikasgassen zoveel mogelijk beperken zou dus het slimst zijn, niet?

Groen, duurzaam, greenwashing en andere termen Er zijn verschillende begrippen die je als consument naar het hoofd worden geslingerd. Zonder er al te diep op in te gaan, is het interessant om te beseffen dat er wel degelijk heel wat verschillen zijn. Een belangrijk verschil is dat tussen ‘groen’ en ‘duurzaam’ leven. ‘Groen’ is niets meer dan een modewoord dat vooral wordt gebruikt om meer te verkopen of zaken er beter te laten uitzien dan ze zijn.

‘Duurzaam’ leven betekent leven met het minste impact op het milieu. In dat laatste geval zoek je bij alles naar een oplossing met zo weinig mogelijk afval, doe je een beroep op herbruikbare middelen en breng je zo weinig mogelijk schade toe aan levende wezens.

DE MEEST DUURZAME ENERGIE IS BESPAARDE ENERGIE Het zit dus zo: een ‘groen’ product is beter dan een gewoon product. Het is echter nog steeds beter om geen product aan te kopen. Dan hoeft het namelijk niet geproduceerd en getransporteerd te worden. Dat is uiteraard niet altijd mogelijk; we wonen niet meer in de oertijd … Het loont echter wel om na te denken over wat je koopt en verbruikt. Besluit je uiteindelijk om toch te kopen/verbruiken, ga dan voor de groene variant.

Wat kan je doen om duurzamer te leven?

Het bos door de bomen: de Trias Energetica Er zijn heel wat oplossingen voorhanden om minder vervuilend te leven. Het is de kunst om op de juiste zaken in te zetten en voor echt duurzame oplossingen te kiezen (en niet voor ‘groene’). Maar hoe weet je nu of het een goed idee is om zonnepanelen te installeren of een pelletkachel in de living te zetten? Gebruik de Trias Energetica als richtlijn, een driestappenstrategie om een energiezuinig ontwerp te maken.

Het motto? De meest duurzame energie is bespaarde energie. Zie kader.

De Trias Energetica: maatregelen om energie te besparen Stap 1: Verlaag jouw vraag naar energie: verspil minder energie en neem energiebesparende maatregelen. (Bijvoorbeeld: deurpompen installeren, het dak isoleren, zorgen dat je koelkast niet onnodig koelt) Stap 2: Vul de energie die je toch echt nodig hebt aan met hernieuwbare energie. (Bijvoorbeeld: zonnepanelen en pelletkachel installeren) Stap 3: Vul de energie, die je echt niet kan besparen of opwekken met hernieuwbare bronnen, aan met fossiele energie die je zo efficiënt mogelijk gebruikt. (Bijvoorbeeld: alle extra energie die je nodig hebt aanvullen met een zo efficiënt mogelijk energiesysteem)

Waarom zou jij er als jeugdhuis iets aan doen?

Als jeugdhuis ben je natuurlijk dé plek bij uitstek waar jongeren samenkomen.

En laat het nu net die jongeren zijn die de toekomst van onze planeet uitmaken. Zij zullen bovendien diegenen zijn die rechtstreeks met de gevolgen van de opwarming van de aarde moeten leven.

Daarnaast heb je als jeugdhuis natuurlijk ook een aantal typische kenmerken om iets rond verbruik te doen. Zo hebben bijna alle jeugdhuizen bijvoorbeeld een gebouw waar ongetwijfeld heel wat bespaard kan worden. Verder in het dossier lees je over een aantal good practices en krijg je nog een hele hoop concrete tips en tricks.

DOSSIER • 3

Een goed voorbeeld is een elektrische wagen. Zo’n wagen is duidelijk ‘groener’ dan een 4x4 terreinwagen die op diesel rijdt.

Een elektrische wagen stoot namelijk geen CO2 uit. Althans, niet rechtstreeks, want de verbruikte elektriciteit moet natuurlijk ook opgewekt worden. Dat gebeurt lang niet altijd op een duurzame manier. Om nog maar te zwijgen over de belasting van het milieu door het ontginnen van de verschillende grondstoffen om de wagen te maken, de assemblage en het transport. Als je echt gaat voor duurzaamheid, kies je dus beter voor de benenwagen of de fiets dan de elektrische auto.

REPAIR CAFÉ

!

M O R A A D ?

M O R A WA D E W E R E L D, VERANDER ONTES O W E G E J IJ B IN G BE

Jouw jeugdhuispubliek is hét publiek bij uitstek om de wereld te veranderen. Energie verbruiken heeft namelijk te maken met gewoontes. Iedereen heeft een aantal handelingen waar hij of zij niet meer bij nadenkt en elke dag opnieuw uitvoert. Denk bijvoorbeeld aan de koeler laten openstaan terwijl je een nieuwe bak frisdrank uit de kelder haalt. Of altijd de muziekinstallatie en lichten aanlaten in het jeugdhuis, ook al zit iedereen buiten op het terras. Gewoontes zorgen voor nodeloos energieverbruik.

Zo is 25% van dat energieverbruik in huis een rechtstreeks gevolg van gewoontes!

DOSSIER • 4

Tekst: Zoë Westelinck & Nick Beerens

Over gewoontes en transities Een gewoonte kan je aanpassen. Nog beter zelfs: jongeren tussen 18 en 26 jaar zijn dé perfecte doelgroep om gewoontes te veranderen. Gewoontes verander je namelijk het beste wanneer je in een zogenaamd ‘transitiemoment’ zit: een fase waarin een paar zaken grondig veranderen in je leven. Als jongere van 18 jaar ga je bijvoorbeeld op kot. Dat betekent, behalve de vrijheid om te doen en laten wat je wilt, ook dat je voor een aantal nieuwe uitdagingen staat. Je moet zelf koken, kuisen en naar de winkel gaan.

Het is dan ook het ideale moment om de oude gewoontes, die je van je ouders meekreeg, te veranderen in nieuwe, meer verbruiksvriendelijke gewoontes. Voordat je het weet zet je telkens het deksel op je kookpot, ook al deed je moeder je dat nooit voor.

VOORDAT JE HET WEET ZET JE TELKENS HET DEKSEL OP JE KOOKPOT

Gewoontes veranderen in vier fases

Gewoontes veranderen?

Enkele tips!

Niet alles tegelijk! Probeer met kleine, eenvoudige veranderingen te beginnen.

Ga één of twee uitdagingen aan en zorg ervoor dat je deze tot een goed einde brengt voordat je een nieuwe gewoonte te lijf gaat. Wanneer je een gewoonte hebt aangepast, en je kan deze onbewust positief uitvoeren, heb je opnieuw ruimte in je hoofd en in je leven om een andere gewoonte aan te passen.

Begin bij snelle winst! Probeer jezelf te motiveren door de eenvoudige zaken eerst aan te pakken. Start met het aanpassen van een gewoonte die meteen positief resultaat oplevert zodat je gemotiveerd bent om steeds verder te gaan.

Meten is weten! Door je energieverbruik, tankbeurten of kilo afval te meten, weet je ook snel hoeveel je effectief bespaart.

Je verbruik naar beneden zien gaan werkt heel motiverend.

Betrek anderen! Breng anderen op de hoogte van jouw plannen. Zoek een partner in crime in het jeugdhuis en motiveer elkaar om samen te besparen en gewoontes aan te passen. Sociale druk is een goede manier om elkaar gemotiveerd te houden, maar overdrijf er niet in. De belangrijkste motivatie komt uit jezelf.

1 Onbewust negatief Je hebt een bepaalde gewoonte met een negatieve impact op je energieverbruik. Je gaat bijvoorbeeld elke zaterdag met de auto naar het jeugdhuis, ook al is dat maar 4 km ver. Je denkt er niet echt over na en vertrekt gewoon elke keer weer.

2 Bewust negatief Je leest dit magazine en je beseft dat je iets moet doen aan deze gewoonte. Je woont inderdaad heel dichtbij en hebt eigenlijk wel een goede fiets. Je kan daarnaast gerust wat beweging gebruiken voordat je heel wat uren op een barkruk doorbrengt.

3 Bewust positief Je beslist om je leven te beteren en de auto wat vaker thuis te laten. Je moet er wel nog steeds over nadenken en elke zaterdag zit je al bijna in je auto wanneer je beseft dat je eigenlijk beter de fiets neemt. Het kan hier helpen om elke keer opnieuw te denken aan waarom je het doet, namelijk om de wereld te redden!

4 Onbewust positief Na enkele maanden zijn je gewoontes zodanig aangepast dat je - zonder dat je het beseft - vrolijk op de fiets springt als je nog maar aan het jeugdhuis denkt. Je hoeft er geen mentale moeite meer voor te doen om je vertrek voor te bereiden en je helpt de wereld zonder nadenken.

PARADISE CIT Y FESTIVAFELSTIVAL

EEN DUURZAAM OEKOMST? ET ORGANISEREN: D

Paradise City Festival (Perk) won de ‘Green event award 2016’. Reden genoeg om een kijkje te nemen op het ecologisch verantwoord elektronicafestival. Want hoe pak je dat aan, zo’n groen festival organiseren? Twee jonge ondernemers, Dimitri Verschueren en Gilles De Decker, besloten vijf jaar geleden hun eigen festival op te starten omdat ze op andere festivals “iets misten”. De vraag die ze zichzelf stelden, was ‘wat kunnen we doen om een festival te creëren dat geen vuil achterlaat?’ Hun missie was geboren: ze wilden op alle niveaus zo ecologisch mogelijk te werk gaan. Hun baseline: “Electronic music, fine cuisine and ecology”.

Tekst: Katrien Van de Mosselaer

Behoud de natuur

Verklein de afvalberg Naast de natuurlijke kleuren en materialen valt het ook meteen op hoe proper het festivalterrein erbij ligt. Ook al zijn we al enkele dagen ver. De organisatoren gaan uit van het principe ‘geen afval geven, geen afval creëren’.

• Het festival gebruikt enkel 100% herbruikbare bekers. Er zijn verschillende bekers in omloop tijdens het festival: deels een investering van Paradise City zelf en deels gesponsord door de partners.

• Bij het binnenkomen worden er draagbare asbakjes uitgedeeld aan de rokers. Deze zijn online aangekocht als investering: geen peuken op de grond maar in het asbakje.

• Op het terrein staat een stand van Dopper waar je drinkflessen kan kopen.

Deze kan je laten vullen aan de bar, met gefilterd kraanwater voor de prijs van één consumptie (of gewoon vullen in de toiletten, die bovendien niet chemisch zijn. Het zijn compressietoiletten.).

• De camping is voor 90% gevuld met kartonnen, recycleerbare tenten.

Geen stort van achtergelaten goedkope Decathlon-tentjes na afloop van het festival. Bovendien mogen de bezoekers hun tent met stiften inkleuren. De huurder van de knapste tent krijgt zijn festivalticket terugbetaald.

• Het festival is volledig cashless. Er komen geen bonnetjes meer aan te pas.

DOSSIER • 5

Een groot park op het kasteeldomein Ribaucourt in het Vlaams-Brabantse Perk vormt de setting van het festivalterrein.

Een lang pad met bomen naast het water brengt je naar de inkom van het festival.

Wat meteen opvalt, zijn de natuurlijke materialen waarmee het festival is opgebouwd. “We hebben deze locatie gekozen vanwege de mooie natuur en we willen die natuur laten spreken,” vertelt Dimitri.

“We vermijden promoteams met flyers, stickers of affiches op het festivalterrein.

Er hangen nergens banners of vlaggen.

We investeren in houten logo’s van onze partners en sponsors, die een contract van minstens drie jaar aangaan.” Om de natuurlijke setting zoveel mogelijk te behouden, werken de organisatoren met geupcyclede houten tafels, togen en stoelen en afrasteringen van riet. Ook de lichtshows tijdens de dj-sets blijven beperkt en vuurwerk wordt achterwege gelaten.

Reduceer de CO2-uitstoot De festivalorganisatoren slagen er elk jaar in om de CO2-uitstoot van het festival te verkleinen. Dit jaar werken ze met slechts drie generatoren die op blue fuel draaien.

Vorig jaar waren dat er nog vier. Door een constante monitoring van het verbruik, weten ze elk jaar hun energie beter in te zetten. Blue fuel is volledig CO2-neutraal, maar het is heel duur. Opnieuw een investering van de organisatoren.

Daarnaast ondertekenen ook de leveranciers het green charter en registreren ze hun verplaatsingen om zo hun uitstoot te kunnen berekenen. Meten is weten en zo kan er elk jaar verbeterd worden. De CO2uitstoot die het festival alsnog maakt, ondanks alle inspanningen, wordt achteraf gecompenseerd door het steunen van een klimaatproject.

EEN DUURZASAM JEUGDHUEIRELD,

DOSSIER • 6

VERANDER DE W DHUIS BEGIN IN JE JEUG

Om een positieve impact te hebben op het energieverbruik in je jeugdhuis kan je met het bestuur een aantal zaken aanpakken. Daarvoor kan je op verschillende niveaus werken. Bekijk samen met je jeugdhuisploeg wat haalbaar is en werk stap voor stap aan een duurzamer jeugdhuis.

Tekst: Zoë Westelinck & Nick Beerens

Infrastructuur

Verwarming

De eerste stap richting een duurzamer jeugdhuis is: het beperken van het verbruik. Daarom verbeter je best je infrastructuur. Dit kan heel ingrijpend zijn, zoals het bouwen van een passiefbouw, maar ook met een aantal kleine ingrepen kan je al heel wat veranderen.

• Hang dubbele gordijnen die de koude buiten- en de warmte binnenhouden.

• Plak radiatorfolie achter de radiator.

Zo wordt niet de buitenmuur, maar je jeugdhuis zelf verwarmd.

• Plaats tochtstrips aan de deur en leg een old school tochthond onderaan.

• Vervang ramen met enkel glas door dubbel, of zelfs driedubbel glas. Kost dat te veel? Dan kan je ook isolatiefolie plaatsen op ramen met enkel glas.

• Controleer aan het einde van elk evenement of instuifmoment of alle verwarmingselementen op het minimum staan.

• Je gebruikt amper warm kraanwater, maar toch staan boilers vaak zo ingesteld dat je met gemak twee warme baden kan nemen. Verlaag de temperatuur van je ketel naar 60°C.

Vaak wordt de verwarming te vaak, of op een verkeerde manier gebruikt.

• Hou je meterstanden bij. Want meten is weten! Maak een gratis account op EnergieID (energieid.be). Deze app geeft je een gedetailleerd overzicht van je meterstanden, houdt daarbij rekening met de buitentemperatuur én met je normaal verbruik.

• Zet je verwarming een graadje lager.

Dat levert meteen een besparing van 7% op. Bovendien merkt niemand die graad verschil!

• Verwarm enkel ruimtes die je ook effectief gebruikt.

Elektrische toestellen

Jouw jeugdhuis staat vol elektrische toestellen. Klassiekers zijn koelkasten, tv’s en laptops. Maar misschien heb je ook wel een microgolfoven, croque-machine, waterkoker, radio, lampeninstallatie of lichtgevende bloempot. Deze hebben uiteraard een grote impact op het milieu. We gaan hier niet dieper in op de impact van het maken, vervoeren en ontmantelen ervan, maar besef gerust dat die impact er

is. Die toestellen verbruiken echter ook massa’s energie. En daar kan je iets aan doen!

• Zorg dat alle machines uit staan, niet op stand-by. Dit verlaagt je energieverbruik tot 10%.

• Vervang een verouderde koelkast door een alternatief met A++ label.

• Zet koelkasten in een niet-verwarmde ruimte en laat de achterkant voldoende vrij. Dan verbruiken ze minder.

• Zorg dat toestellen niet noodzakelijk worden weggegooid. Organiseer een repairshop om oude toestellen nieuw leven in te blazen.

Verlichting

Er bestaan heel wat manieren om je jeugdhuis te verlichten, maar welke optie is de beste? Elke lamp heeft een vermogen, uitgedrukt in Watt (W), dat aangeeft hoeveel elektriciteit de lamp verbruikt.

Daarnaast weet zo’n lamp hoeveel licht er wordt geleverd, uitgedrukt in Lumen (Lm). Een efficiënte lamp verbruikt dus weinig Watt en levert veel Lumen.

• TL-lampen en ledlampen zijn het meest efficiënt. Daarna pas de spaarlampen.

Grote energieverbruikers zijn de gloeilampen en de halogeenlampen.

Kies dus voor ledlampen of TL-lampen.

Aan gezelligheid moet je niet inboeten als je voor warm white of 2700K kiest.

• Kijk eens na of je buitenlamp geen inefficiënte halogeenstraler is en vervang hem indien nodig door een LED-straler.

• De zuinigste lamp is nog steeds de lamp die niet brandt. Doof dus steeds alle lichten in het jeugdhuis of voorzie ruimtes waar weinig volk komt van aanwezigheidssensors. Ook TL-lampen en spaarlampen zijn trouwens beter uit dan aan wanneer je een kamer langer dan drie minuten verlaat.

• Gebruik natuurlijk licht. Maak van je jeugdhuis geen donker hol, maar laat

TROELEAUNGDTHUIS

EEN ACTIEF J IN EEN PASSIEF G E BO U W Sinds 2014 is jeugdhuis Troelant uit Sinaai gevestigd in een passiefbouw. Dat is een energiezuinig gebouw dat zelfstandig kan voorzien in zijn energiebehoeften, onafhankelijk van externen.

Gentil Poppe, vrijwilliger in Troelant, vertelt hoe dat precies in zijn werk gaat – en wat dat betekent voor je werking.

Vervoer is, samen met voeding, één van de grootste oorzaken van de CO2-uitstoot van een gemiddelde mens. De helft van alle verplaatsingen onder de vijf kilometer gebeurt nog steeds met de auto. Kijk eens bij jezelf, hoeveel mensen komen er met de auto naar het jeugdhuis, ook al wonen ze vlakbij? Hoe vaak nemen jullie de auto om snel een extra fles cola te gaan halen die dreigt op te raken?

• Geef fietsers korting op de inkom van een feestje of activiteit.

• Verloot een aantal drankbonnetjes onder de fietsers.

• Organiseer een pimp-my-ride dag waarop iedereen zijn fiets kan laten herstellen en kan pimpen met een nieuw kleurtje.

• Zorg voor aantrekkelijke, beveiligde en verlichte fietsstalplaatsen.

• Heb je een eigen parking? Misschien kan je de helft daarvan wel opofferen voor een leuk parkje met wat bomen, bankjes en misschien zelfs een moestuin.

• Wanneer je muziekgroepen boekt, neem dan in het contract op dat je maximaal voor één voertuig een kilometervergoeding zal betalen.

• Pas je einduren van een optreden aan aan de uren dat er een bus of trein is in de buurt en maak hiervan melding aan de toegang/uitgang.

• Doe je soms activiteiten buitenshuis?

Denk na over de wijze van verplaatsing.

Misschien moet die verre verplaatsing ook niet en zijn er alternatieven dichter bij huis.

Tekst: Nick Beerens

Mobiliteit

“Het idee voor de passiefbouw kwam tot stand in samenspraak met het stadsbestuur van Sint-Niklaas. Wij maken geen gebruik van brandstof voor verwarming: geen elektriciteit, geen gas, geen mazout … Voor Troelant houdt dat in dat de verwarming via warmtepompen wordt geregeld. Om dat mogelijk te maken, werden een zevental boringen tot zo’n 100 meter diep gedaan. De verlichting bestaat uit LED-verlichting en die zou in de toekomst via zonnepanelen worden gevoed. De lichten aan de buitenkant van het gebouw werken met bewegingssensoren, zodat die niet nodeloos branden. Het water voor de toiletten komt van hemelwater. Enkel het drinkbaar water moet van buitenaf komen.

Engagement Andere initiatieven om het gebouw zo ecologisch mogelijk te maken zijn de extra dikke isolatie van muren en plafond, maar ook de airconditioning, warmtewisselaar en ventilatie. Opdat het systeem optimaal zou kunnen werken, moeten wel alle deuren altijd dicht blijven. Om dit te vergemakkelijken zijn ze uitgerust met automatische deursluiters.

Opgenomen binnenwarmte kan worden afgevoerd naar de diepte (de grond) of naar de warmtewisselaar op het dak.

De afzuiging gebeurt in functie van de hoeveelheid CO2 in de ruimte. Een ge-

volg daarvan is dat we niet mogen boren in de buitenmuren.

De voorkant van het jeugdhuis is naar het zuiden gericht. Daar vind je het toegangsvenster, het venster van de vergaderruimte en dat van de instuif.

De ramen zijn erg groot en bestaan uit driedubbel hoogrendementsglas. Aan de noordkant is het gebouw beschermd door een berm van ongeveer drie meter.

Het is positief dat er wordt ingezet op ecologie en duurzaamheid. De stad neemt hier een engagement in op. Ook wij proberen de omgeving zo groen mogelijk te houden. Het jeugdhuis ligt in een mooie, groene omgeving en die proberen we in de mate van het mogelijke te vrijwaren.

Stel vragen

Wil je een passiefbouw verwezenlijken? Besteed dan genoeg aandacht aan de technische afstelling. Die moet door echte vaklui met kennis van zaken gebeuren. Ga met de experten in gesprek: wordt er rekening gehouden met alle parameters zoals de buitentemperatuur, de luchtvochtigheid buiten en de binnentemperatuur (ook tijdens openingsuren)? Stel vragen over hoe de binnentemperatuur wordt geregeld en wat dat in de praktijk voor je werking betekent. Probeer de bedieningstoestellen vooral zo eenvoudig mogelijk te maken voor de vrijwilligers van het jeugdhuis. Pas als je een passiefbouw in samenspraak met de gemeente en met de experten kan realiseren, wordt het een mooi project.”

DOSSIER • 7

de rolluiken omhoog en de gordijnen open zodat je voldoende licht binnenkrijgt. Verf je jeugdhuis ook in een licht kleurtje, dat weerkaatst het licht in plaats van het op te slorpen.

S R E N E O D E M A Z DUUR TIES DIE ORGANISA EREN D R O V E B ID E H M A DUURZA

CLIMAXI

DOSSIER • 8

‘Duurzaamheid’ in al zijn facetten is vandaag een van de belangrijkste aandachtspunten, daar is bijna iedereen het over eens. Heel wat organisaties zetten hier dan ook – terecht – op in. Deze duurzame doeners durven echter verder gaan en maken van duurzaamheid hun core business.

Ieder met haar eigen accenten, normen, waarden en middelen, maar allen met een gemeenschappelijk doel: het creëren van een duurzame omgeving – in de breedste zin van het woord. De organisaties die worden belicht zijn uiteraard, en gelukkig, niet de enige in het speelveld. Hieronder vinden jongeren al een hoop inspiratie voor projecten, lezingen, ontmoetingsplekken … met een focus op duurzaamheid.

Daarvoor gaat Globelink langs bij de jongeren in hún leefwereld: op school, bij de speelpleinwerking, bij individuele jongeren met een droom … De jongeren komen met diverse standpunten in contact en worden aangemoedigd om actie te ondernemen.

“We leven in een veranderende wereld, en een onzekere toekomst stelt ieder van ons voor uitdagingen waar geen eensluidende antwoorden op te geven zijn. Jongeren hebben de kracht om mee te bouwen aan een democratische en duurzame wereld”, aldus Carmen.

“De producten komen van Griekse landbouwcoöperatieven. Boeren verenigingen zich om de crisis het hoofd te kunnen bieden en zo een eerlijke prijs voor hun producten te krijgen. Met deze actie willen we meer aandacht vragen voor de crisis in Griekenland, die tot op heden nog steeds voor sociale crisissen zorgt.”

Momenteel maakt Climaxi een documentaire over het Europese landbouwsysteem en duurzame visserij in Europa. Op die manier vraagt Climaxi om aandacht voor de boer en visser die het steeds moeilijker heeft om te overleven.

Tip van Globelink: Wij zijn ervan overtuigd dat de wegen naar een andere wereld hobbelig, ongewoon, experimenteel, van onderuit en gedragen zijn en dat jongeren hierin een cruciale rol spelen.

Denk groots en begin bij jouw eigen leefwereld om actie te voeren!

Tip van Climaxi: Er mankeert wat aan hoe onze maatschappij momenteel georganiseerd is. Kijk naar je dichte omgeving en stel dingen in vraag waarvan je vindt dat ze sociaal of ecologisch niet verantwoord zijn. Beweging maken begint dicht bij huis.

Tekst: Zoë Westelinck & Nick Beerens

Globelink Jeugddienst Globelink is een landelijke jeugddienst die samen met jongeren in de vrije tijd projecten op poten zet vanuit een mondiale en duurzame invalshoek.

Carmen, stafmedewerker bij Globelink vertelt: “Onze projecten zijn divers, zowel qua thematische insteek als qua methodiek. Met Kras gaan jaarlijks 600 jongeren in debat over een maatschappelijk thema. Andere projecten zijn Ecoshizzel, Globaal Kabaal, The Secret COoPeration en 9XXX Toeren. We willen jongeren in staat stellen om zelf duurzame keuzes te maken en dagen hen uit om zich te verdiepen in maatschappelijke thema’s en om zich hierover uit te spreken.”

Climaxi

Ecokot

Climaxi is een organisatie die beweging wil maken rond sociale en ecologische thema’s. Het klimaatprobleem is vaak gelinkt aan sociale strijd. “Één van de grote acties waar Climaxi zich voor inzet is Grentrance. Naar aanleiding van de Griekse crisis zette Climaxi drie jaar geleden een actie op poten waardoor Griekse producten naar België worden geïmporteerd”, aldus Katrin van Climaxi.

Ecokot is een gezelligheidsorganisatie die duurzame thema’s op een laagdrempelige en plezante manier wil organiseren. Momenteel hebben ze hun intrek genomen in De Villa in Deurne. Die ruimte delen ze met de Chiro, Kilalo, Regenboog vzw en Void Warranties. Op het domein wordt een samentuin aangelegd waar ze samen met de buurtbewoners groenten kweken en ook twee kippen grootbrengen.

Daarnaast zijn er volkskeukens aan democratische prijzen.

Er wordt gekookt met voedseloverschotten van winkels in de buurt: brood van Pain Quotidien en Goeiemorgen, groenten van Robuust en producten die net over tijd zijn van biowinkels.

De aanleg van de tuin en de inrichting van de keuken gebeurt hoofdzakelijk met gerecupereerd materiaal. Op termijn wor-

GLOBELINK

en passie op het vlak van duurzame ontwikkeling in. Samen maken we van onze planeet een ‘GoodPlanet’!”

Core ECOKOT

PULSE

den ook een boekenkaffee en een vrijebijdrage winkel geopend.

Het domein van De Villa is privédomein, maar door het Ecokot komt deze open ruimte weer ter beschikking van de buurt. En dat valt in goeie aarde!

er ook de kansen van in. Er beweegt van alles. “Er is echter nog steeds veel weerstand en het zal nog veel energie vergen vooraleer iedereen mee is”, aldus Finn.

Tip van Ecokot: Duurzaamheid moet niet duur zijn: er zit meer in je netwerk dan je denkt.

Pulse Transitienetwerk Cultuur

DOSSIER • 9

Pulse faciliteert en ondersteunt een netwerk van een duizendtal organisaties uit de brede cultuursector – d.i. erfgoed, sociaal-­ cultureel werk, kunsten, jeugdwerk en media – die willen werken rond de transitie naar een duurzame en sociaal-­ economisch rechtvaardige samen­ leving.

Finn, werkzaam voor Pulse, vertelt: “Dat doen we door te connecteren, inspireren en communiceren. Duurzame ontwikkeling situeert zich traditioneel op het ecologische, sociale en economische domein.

Cultuur vormt een vierde transversaal domein. Pulse gelooft dat cultuur een motor kan zijn voor de transitie naar een sociaal-rechtvaardige en duurzame samenleving.”

Pulse is een netwerk dat van onderuit gegroeid is. Ze gaan dus vooral met de sector zelf aan de slag, maar durven ook over muurtjes te kijken.

“Door initiatieven, organisaties en mensen samen te brengen, vermenigvuldigen we wat er gebeurt. Zo organiseert Pulse elk jaar een trefdag rond een specifiek thema dat gelinkt is aan een duurzame toekomst. Dit jaar op 24 oktober in De Roma (Antwerpen).”

Duurzaamheid zit in het DNA van de organisatie. Steeds meer mensen begrijpen de urgentie om werk te maken van een andere manier van samenleven en zien

Tip van Pulse: Begin klein. Zoek een paar enthousiastelingen bij elkaar en kijk waar in je jeugdhuis je het verschil kan maken. Dat kan gaan van het herbekijken van je afvalbeleid, het kiezen van een ethische bank, mobiliteit, je energieverbruik … Tackle ze niet allemaal tegelijk, maar kies er één strijdpunt uit en verbeter het waar je kan. Laat bovendien aan je bezoekers en medewerkers zien wat je doet en waarom je het doet, en ga er met hen over in dialoog.

CORE staat voor Coöperatief Ondernemen in Rationeel Energiegebruik. Het is een team van innoverende ingenieursstudenten dat projecten uitvoert rond efficiënt en duurzaam energiegebruik.

Volgens Core is een coöperatie dé manier om op een verantwoorde manier te ondernemen en duurzaam te innoveren. “Het is een structuur die toelaat om samen een gemeenschappelijke maatschappelijke meerwaarde te realiseren en samen te werken met anderen zonder te concurreren.

Via innovatieve projecten doen de studenten een unieke ervaring op in het bedrijfsleven en het ondernemerschap”, zegt Marlies.

Goodplanet GoodPlanet Belgium inspireert jong en oud om een duurzame samenleving te realiseren. Dat doen ze door positieve acties te ondernemen en expertise te delen.

Ellen, communicatieverantwoordelijke bij GoodPlanet, legt uit: “Good­ Planet ontwikkelt en begeleidt projecten, workshops en educatieve tools rond alle duurzaamheidsthema's: circulaire economie en materialenbeheer, energie en klimaatverandering, mobiliteit, natuur en biodiversiteit, samen-leven, duurzame voeding en water. 50 medewerkers en tientallen vrijwilligers uit alle hoeken van het land zetten hiervoor dagelijks hun knowhow

GOODPLANET

CORE

De projecten die zij uitvoeren zijn stuk voor stuk staaltjes van innovatie, ondernemerschap en vindingrijkheid. Daarnaast doet Core meer dan wat een traditioneel bedrijf zou doen: bij het uitvoeren van al deze projecten streven ze een duidelijke maatschappelijke meerwaarde na.

Marlies: “Core engageert zich om een duurzame levenswijze, rationeel energiegebruik en coöperatief ondernemen in het onderwijs actief te promoten. Concreet wil dit zeggen dat in het merendeel van de projecten alle partijen actief worden betrokken bij de uitvoering van het project. We hechten veel belang aan het nastreven van maatschappelijke meerwaarde: we investeren 30% van onze omzet in projecten met een sociaal oogmerk.”

HO W DO THEY DO NITE?N

DOSSIER • 10

JEUGDHUIZE DUURZAAMHEID

Nog te weinig jeugdhuizen zetten actief in op duurzaamheid. Toch hoef je geen expert te zijn om impact te maken. Het is ook niet nodig om tonnen geld en zeeën van tijd te investeren om je steentje bij te dragen. Onderstaande jeugdhuizen proberen door kleine ingrepen elk op hun beurt het verschil te maken. Natuurlijk kan het nog beter: jeugdhuizen kunnen leren van elkaar en van andere organisaties om samen te gaan voor een meer duurzame wereld.

Tekst: Nick Beerens

RAFIKI

ZENITH

Zwerfvuil is nefast voor een proper en gezond leefmilieu.

Doorheen Vlaanderen knapten - doorheen de jaren - een aantal jeugdhuizen het vuile werk op.

De Korre (Oostende) deed mee aan de zwerfvuilactie Let’s do it tope. Deze actie was bedoeld om West-Vlaamse jeugdbewegingen en jeugdhuizen samen met omwonenden bewust te maken van het zwerfvuilprobleem op straat. Er liepen verschillende uitdagingen in De Korre: muziek maken met afval, afvalspelen bedenken, het maken van een afvalkunstwerk met de buurt en verschillende opruimacties.

Ook jeugdhuis Rafiki (Grimbergen) doet elk jaar mee aan de grote opruimactie in haar gemeente. De gemeentelijke opruimploegen trachten die dag met zoveel mogelijk politieke mandatarissen, inwoners, verenigingen en scholen de gemeente weer netjes te maken. Daarmee zijn alle problemen natuurlijk niet opgelost, maar op die manier worden de inwoners – en via het jeugdhuis ook de jongeren – wel gesensibiliseerd. En zo geeft een kleine daad een groot resultaat!

Mieke, projectwerker van het bovenlokaal project Mind Your Business, vertelt vol passie over hoe ook jeugdhuis Zenith (Dendermonde) zijn steentje bijdraagt.

“Een jaar geleden toonde een jonge gast interesse in fietsherstel. Dit paste volgens ons perfect in ons project rond ondernemerschap. Het is begonnen bij een soort ‘fietsdemo’, waarbij er van twee fietsen één grote fiets werd gemaakt. Daaruit is eigenlijk het repaircafé voortgekomen. De Dienst Leefmilieu en Stadsopbouw in Dendermonde waren hier al mee bezig, maar zagen er kansen in om het jeugdhuis te gebruiken als vaste locatie.

Het repaircafé, dat vier keer per jaar plaatsvindt, gaat niet enkel over fietsherstel: er zijn eveneens twee jongeren bezig met IT-repair. Daarnaast wordt er tijdens het repaircafé steevast workshops rond duurzaamheid gegeven. De eerste workshop heette ‘Pimp My Stoel’, heel interessant!”

Zenith vindt de band met de buurt heel belangrijk. “Ons jeugdhuis ligt in een dichtbevolkte buurt. Die betrekken we dan ook bij de werking waar mogelijk. Denk aan eetmomenten tijdens dagen zonder vlees, maar ook het repaircafé past in die visie. Binnenkort willen we ook starten met een ‘buurderij’, een concept van Boeren en Buren dat werkt volgens het korteketenconcept. Dat is een duurzaam systeem waarbij een rechtstreekse relatie bestaat tussen de producent (de boer) en de consument.”

Volgens Boeren en Buren helpen korte ketens om de smaak van de streek terug te vinden, de klimaatverandering tegen te gaan en de banden tussen consumenten en producenten aan te halen.

EEN KLEINE DAAD GEFT EEN GROOT RESULTAAT

SOJO DRAAGT DUURZAAMHEID HOOG IN HET VAANDEL

SOJO DOSSIER • 11

Jeugdhuis Sojo (Kessel-Lo) draagt duurzaamheid hoog in het vaandel, zowel vanuit een ecologisch als vanuit een sociaal perspectief. Dat manifesteert zich in tal van projecten. Zo legde het jeugdhuis een groentetuin aan.

Hiervoor werkten ze enkel met recuperatiemateriaal.

De groenten die daar worden gekweekt kunnen dienen voor de volkskeuken van het jeugdhuis. Ook voedsel dat door de supermarkten wordt weggegooid krijgt hier een plaats. Op die manier probeert Sojo de voedselverspilling tegen te gaan.

Daarnaast worden de ateliers zo veel mogelijk met recuperatiemateriaal gebouwd. Denk aan een buitenbar gemaakt uit de voormalige toog van een café, een pizza­oven met materiaal van bouwwerven, zelfgemaakte compostbakken in de volkstuin, enzovoort. In Sojo kan je ook terecht voor tweedehandskledij op de zogeheten ‘closet sale’.

DE CHOKE

Op de nacht van de duisternis (zaterdag 14 oktober 2017) doven verschillende gemeenten de verlichting voor een avond en kunnen inwoners even proeven van de rust en gezelligheid van een donkere nacht.

De Choke (Herselt) lieten zich hierdoor inspireren voor hun ‘Nacht zonder elentrik’. Zij trokken de stekker uit voor een aantal akoestische optredens om te tonen welk talent er in hun jeugdhuis zit. Voorzitter Sander vertelt: “Om te tonen dat we geopend waren, verlichtten we de buitenkant van het gebouw met fakkels. We hebben kaarsen in glazen potjes gezet, het geheel een beetje versierd en er ijzerdraad aan bevestigd, om ze in De Choke aan het plafond te bevestigen. Na de optredens was er een kampvuur waar we zelf onze muziek maakten met gitaren en mondharmonica’s.”

M A A Z R U U D N E E JEUGDHUIRSELD,

In het dossier las je al een hele hoop tips voor een duurzamer jeugdhuis. Goesting gekregen? Hier zijn nog een aantal leuke, duurzame tips!

Tekst: Zoë Westelinck

VERANDER DE WEDHUIS BEGIN IN JE JEUG

DOSSIER • 12

Begin hier • Maak van je tuin een wildernis. Een gemillimeterd grasveld is dieronvriendelijk. Er is niets mis met wat klaver en andere plantjes in het gras en wat wilde bloemen langs de rand.

• Verkoop siroopdranken. Een fles frisdrank of vruchtensap bestaat voornamelijk uit water. Het duurzaamst en goedkoopst is een fles siroop aanlengen met leidingwater. Of maak eens zelf ice tea met kraantjeswater? Duurzaam, goedkoop en hip(ster)!

• Organiseer een volkskeuken. Kook samen eens met zelf geteelde groenten van de boer of bijna-vervallen voedsel dat je bij de supermarkt om de hoek haalt.

Kook zonder vlees, zet het deksel op de pot als je water moet koken en zoek samen naar leuke recepten om op een duurzame manier te koken.

• Grote kuis in de diepvriezer. 2 millimeter extra ijs leidt al tot 10% extra energieverbruik. Daarnaast verbruiken ze minder in een frissere ruimte. En stof de achterkant, waar de ventilator zit, eens lekker af !

• Organiseer een kledingruil, een meubelruil, een rommelmarkt of een repaircafé in het jeugdhuis.

• In de bar. Ban plastic wegwerpbekertjes en schakel over op gerecycleerde bekers of herbruikbare plastic bekers.

• Leg een groen dak aan. Zo’n dak is niet enkel mooi, het isoleert ook extra je dak én je geeft insecten en bijen meer ruimte om te wonen.

• Bouw een insectenhotel of vogelhuisje en hang het op een leuke plek. Zo wordt jouw jeugdhuis ook een thuis voor dieren.

• Red de bij! Heel wat gemeentes delen gratis bloemenzakjes uit om bijen te helpen overleven.

Green Ice Tea Altijd al eens willen hipsteren en zelfgemaakte ice tea verkopen?

Benodigdheden

4 liter water, kannen of potten met deksel, 6 of 7 theezakjes groene thee, 1 sinaasappel, gesneden, 1 citroen, gesneden, honing.

Bereiding

1 Kook het water en voeg daarna de groene thee, de sinaasappel en citroen toe en laat alles ongeveer 5 minuten trekken.

2 Zeef de thee en voeg honing naar smaak toe.

3 Laat de thee verder afkoelen en geniet van een heerlijke ice tea met een schijfje citroen en ijsklontjes!

Insectenhotel Benodigdheden Houten of stenen kistje, baksteen met gaatjes, dakpannen … bamboestokjes of andere holle stengels, dennenappels, takjes … zaag of cuttermes.

Bereiding

1 Zet het kistje op zijn zijkant en plaats er de snelbouwsteen in.

2 Vul de overgebleven ruimte op met bamboestengels, dennenappels en takken. Laat geen ruimte vrij.

3 Zet je insectenhotel op de juiste plaats in de tuin: ergens zonnig en warm, zonder al te veel regen.

In oktober start er opnieuw een reeks van Voorzitters.net. Dat is hét regionaal netwerkmoment voor voorzitters, bestuurders en iedereen die leiding geeft in het jeugdhuis.

Een jeugdhuis runnen is een heuse verantwoordelijkheid. Als bestuurder zorg je ervoor dat alles gestroomlijnd verloopt en jij bent het aanspreekpunt bij uitstek. Dat is uiteraard niet altijd evident. Zit je dus nog met vragen, of wil je goeie ideeën uitwis-

selen? Dan is Voorzitters.net de juiste plek.

Tijdens deze bijeenkomsten wisselen bestuurders van verschillende jeugdhuizen kennis en ervaring uit tijdens een gezellige babbel. De bestuurders bepalen zelf de inhoud.

De bijeenkomsten vinden plaats in verschillende jeugdhuizen over heel Vlaanderen.

Voorzitters.net is gratis. Inschrijven is wel noodzakelijk.

Jasper Vandevorst – bestuurder Jeugdhuis Tijl (Diest) “Soms loop je in je jeugdhuis vast op bepaalde zaken en kom je in steeds dezelfde denkpatronen terecht. Alle bezorgdheden, problemen en uitdagingen in het eigen jeugdhuis eens voorleggen aan andere vrijwilligers uit jeugdhuizen, kan enorm verrijkend werken.”

Claudia – bestuurder Jeugdhuis ’t Bronneken (Asse) “Voorzitters.net is voor mij een gezellige avond waar we met vrijwilligers van andere jeugdhuizen kunnen praten over onze passie. We delen dezelfde obstakels en beproevingen en proberen elkaar een oplossing aan te reiken. Het mooie aan die avonden is dat je met een fijn gevoel, oplossingen en frisse ideeën naar huis gaat. Als je even in een dipje zit met je jeugdhuis of geen manier van aanpakken vindt, kom je hier met een positief gevoel buiten. Je hebt dan weer de volle goesting om ervoor te gaan.

Het is een echte boost voor iedereen!”

WAAR EN WANNEER? TROUBADOUR – 11/10/2017

DEN EGLANTIER – 11/10/2017

DE KLINKER – 17/11/2017

EKSEEKSWO – 9/10/2017

Je kiest zelf de locatie die voor jou het best te bereiken is. We starten steeds om 19.00 uur. Formaat voorziet drankjes en een broodmaaltijd.

Inschrijven? www.formaat.be/netwerken

REFLEX – 17/10/2017

’T BRONNEKEN – 12/10/2017

'T GEVERKE – 10/10/2017

13

De hoogmis. De hoogdag. Hét hoogtepunt van het jaar. De feestdag van de jeugd­ huizen. Jawel, Dag van het jeugdhuizen komt eraan! Op 4 november 2017 zetten meer dan 400 jeugdhuizen zichzelf in de kijker. Zet je deuren open en nodig buren, vrienden, politici, neven, nichten en huisdieren uit voor Dag van de Jeugdhuizen in jouw jeugdhuis. Toon op Dag van de Jeugdhuizen waarom jij <3 van jouw jeugdhuis!

Tekst: Free Anckaert

Waarom Dag van de Jeugdhuizen?

Vlaanderen is ruim 400 jeugdhuizen rijk en dat mag iedereen weten! Voor de buitenwereld is het niet altijd even duidelijk wat er zich nu binnen die vier muren van het jeugdhuis afspeelt.

Op Dag van de Jeugdhuizen blinkt jouw werking uit in datgene waarin het goed is en willen we dat aan zo veel mogelijk mensen uit de buurt laten zien. Is het nu metal, sport, skaten, ondernemen, kunst, koken, concerten organiseren, fuiven, zomerfestivals … Het gebeurt allemaal onder, boven, rond en binnen het jeugdhuis. Op Dag van de Jeugdhuizen vragen we jeugdhuizen hun deuren open te stellen voor iedereen en te laten zien wat voor een pracht erin schuilt.

Doe mee Doe mee, want jij en je jeugdhuis verdienen een feest(dag)! Maar hoe? Binnenkort kan je jouw jeugdhuis registreren op www.dag­van­de­ jeugd­huizen.be. Die website is momenteel in volle opbouw, dus houd ’m goed in de gaten!

Je registreert er jouw jeugdhuis en activiteit; wij brengen alles letterlijk in kaart. En weet je, geregistreerde jeugdhuizen krijgen allerlei voordelen … ’t Is maar dat je het weet. Keep an eye on it! ;-)

Creativiteit Dit jaar brengen we extra in beeld hoe creatief jeugdhuizen zijn. We horen je al denken ‘euh wij doen niet aan artyfarty toestanden’ – al kan dat natuurlijk. Bedacht je met het jeugdhuis eens een gek fuifconcept? Ziet jullie DJ-booth er gewel-dig uit? Kan je er skaten op een skateramp of chillen in allerlei gezellige tweedehands meubels? Hebben jullie kaas gegeten van video­ snufjes of gaan jullie wijs om met de buren? Ja, ook dat is creativiteit. En de jeugdhuizen staan er bol van! Dat is wat we iedereen willen laten ontdekken op Dag van de Jeugdhuizen.

Wat kan je al doen?

Laat je creativiteit nu al de vrije loop! Brainstorm over een leuk evenement en bedenk de gekste dingen. Met vragen kan je mailen naar dagvandejeugdhuizen@formaat.be.

Online buzz Sta je al te popelen om te starten met de voorbereidingen? Doe dat dan gewoon en deel zo veel mogelijk ideeën, foto’s en filmpjes ervan op Facebook, Twitter, Instagram en Snapchat met de hashtags #dvdjh #ilovemyjeugdhuis.

Zet jezelf op aanwezig op het Facebook-evenement ‘Dag van de Jeugdhuizen 2017’! Check het bij ‘evementen’ op onze FB-pagina.

15

16

Kérekewére. Dé jeugdhuizengids van WestVlaanderen. In die gids neemt Puk je mee op pad naar elk jeugdhuis in de provincie.

Het vernieuwende initiatief komt van Maité (21), vrijwilligster bij De Paravang (Middelkerke). Formaat ging even bij haar langs om te horen wat ze met die gids wil bereiken.

op Facebook ontwerpen en ook posters voor het jeugdhuis maken. Tot op heden ben ik de ‘vaste vormgeefster’ van het jeugdhuis. Het is leuk om te kunnen samenwerken en om feedback te krijgen op alles wat ik maak.”

Tekst: Valerie Vonck & Kelly Looghe • Foto: Valerie Vonck

“De reacties zijn uit verschillende hoeken heel positief. De jeugdhuizen zagen het allemaal zitten om mee te doen, en ook bij mijn sollicitatiegesprekken wisten ze de gids te appreciëren.

Zeker omdat zoiets helemaal nog niet bestaat: een gids voor jeugdhuizen.”

Een jeugdhuizengids maken, hoe kom je op dat idee?

“Voor mijn bachelorproef (Beeldende Vormgeving) kreeg ik de opdracht om iets te doen rond een maatschappelijk thema. De Paravang is mijn tweede thuis, dus ik wist al snel wat ik zou gaan doen: jeugdhuizen in de picture zetten. Het is namelijk niet altijd gemakkelijk voor jongeren om de weg daarnaartoe te vinden. Die jongeren de weg wijzen naar een jeugdhuis, naar een plek waar ze zich kunnen ontplooien: dat is het idee achter de jeugdhuizengids.”

Wie of wat is Puk? “Puk is het mannetje van de jeugdhuizengids: niet typisch jongen/meisje en ook niet echt een mens. Het is een klein monstertje/spookje.

Eigen­lijk was zijn naam eerst ‘wuk’, maar gezien het concept van de jeugdhuizengids over heel Vlaanderen verstaanbaar moet zijn, is het ‘puk’ geworden.”

Wanneer begon je met tekenen?

“Al van toen ik een klein meisje was, ben ik geboeid door tekenen. Ik tekende zelf kleurplaten zodat mijn zus die kon inkleuren. Op de hogeschool leerde ik meer en meer over grafisch design en illustraties en sindsdien ben ik er hele­maal door gepassioneerd!

Toen ik op mijn 16 jaar in De Paravang belandde, mocht ik al snel de pr verzorgen, dingen voor

Hoe zijn de reacties op de gids?

Ben je op bezoek geweest bij alle jeugdhuizen?

“Neen, dat zou iets te intensief geweest zijn. Ik had nog tijd nodig om te ontwerpen, hè (lacht).

Heel wat jeugdhuizen aan de kust ken ik al van de jeugdhuizentour, of van op RADAR. Dankzij Valerie, de ondersteuner van West-Vlaanderen, kon ik met alle andere werkingen contact opnemen. Elk van hen kreeg een korte vragenlijst om in te vullen. De antwoorden daarop vind je terug in de gids: adres, openingsuren, drankprijzen, evenementen, contactgegevens én een wist-je-datje.”

Heb je verdere plannen met de gids?

“Van velen kreeg ik de vraag wanneer het boekje uitkomt, en waar je het kan kopen. Jammer genoeg is dit nog toekomstmuziek. Het zou natuurlijk super zijn mocht ik het écht kunnen uitbrengen!

Heel graag wil ik de gids publiceren en verdelen, zodat het de jeugdhuizen én de jongeren in (West-)Vlaanderen ook echt kan bereiken. En als ik echt mag dromen, dan maak ik graag voor alle andere provincies ook een editie. Ik ben dan ook actief op zoek naar samenwerkingen om de gidsen te realiseren. Wordt vervolgd!?”

Dit vind je terug in de gids: • Inleiding tot het West-Vlaams • Handgebaren in het jeugdhuis • Tips&Tricks • De jeugdhuizen op kaart • Hoe te bereiken met openbaar vervoer • Poster en sticker • Jeugdhuizenspaarkaart

HET IS LEUK OM TE KUNNEN SAMENWERKEN EN OM FEEDBACK TE KRIJGEN OP ALLES WAT IK MAAK

Surf naar ns m/MaitesIllustratio www.facebook.co

17

46 jeugdhuizen met een bovenlokaal project.

Onder het mom ‘e-mailen is zo 2016’ besloot Roxenroute om al die werkingen te gaan bezoeken als de vleesgeworden e-mail/missionaris van RADAR Under Construction. Dit allemaal met het openbaar vervoer, want het haar zeilbrevet kon ze niet veel aanvangen hier in Vlaanderen. #geenrijbewijsgeenschaamte Een RADAR voor en door de projecten ‘artistieke expressie’ en ‘ondernemerschap’ in jeugdhuizen, in samenwerking met Formaat.

Tekst: Roxanne Cox

Artistiek en ondernemend talent uit jouw jeugdhuis mag deze RADAR niet missen! We gooien al onze talenten op een hoop en let’s make magic happen!

Surf naar formaat.be/radarunderconstruction voor meer informatie en om je in te schrijven.

Jeugdhuizen die RADAR Under Construction mee organiseren: Club 9 met We claim the streets Vizit met B.I.T. T-Klub met Lucifer Tydeeh met M.art Jakkedoe met Jakuzzi Ahoy met Kunstkanaal De Vonk met Plateau Govio met VIO VJOC De Kim met Kliek Artistiek Partage en Couleurs met Mix Up … and more to come!

van

heid

schoon a omver van de kers. ojectmedewer één van de pr

n i /// Ik viel bijn 19 ju

uit Het was bakkensheet en m van Krak (Avelgem) mede­lijden bracht Joachi auto naar Ten Goudmij en mijn plooifiets in zijn auto was het eigenlijk bergen in Wevelgem. In die uiteindelijk ben ik op nog warmer dan buiten en en dan met de plooifiets die manier meer tijd verlor teren over Folkmuziek. omdat we hebben staan leu in een folkgroep zit en Wist je dat Joachim Wannyn Folkfestival stond? deze zomer op Dranouter

20 j un i ///

22 j un i

/// In Asse voor Partag e en Couleurs.

We spreken niet dezelfde taal. Gebruiken handgebaren. Praten traag. Devota eindigt met ‘c’est géniale’ en ik kan met een gerust hart vertrekken. Weer een jeugdhuis erbij.

23 ju ni

/// Onderweg naar de GOVIO spot ik een ke in Kalmthout rsenautomaa t. De vrijwillig ik spelen die er s van VIO en naar binnen.

Al kersenpitten beren we te ve spuwend prorgaderen.

het s dat ik ooit zag.

i Veruit 3 0 j u n /// ROJM.

ui properste jeugdh

18

drijden. Alles voer derd, en het openbaar ver is té ver van elkaar verwij nds maak ik gezellig. #newfrie rijkt niet zo ver. In de auto

ron 3 j ul i /// In Limburg moeten ze me

k rond Fabriek a Bra en en ik se as K r n honderd pe te = getater aa ou nr xe ro . # is één tafel met rweg naar hu tentaart onde at m e ht éc n uur en ee

i 4 j u l /// ’t

5 jul i

/// Het is he

et. Njord van de t niet leuk. #br ompot :)

Zenith vindt da

excursie van Een stortbui tijdens mijn t doet mijn gps falen … bedank Sint-Niklaas naar Hamme an weg hielp. #dagvreemdem aan de vreemde die me op

6 j ul i ///

13 j ul i

/// In ’t Verzet is het zo gezellig dat ik blijf plakken en er mijn bokes opeet samen met het personeel. Al moet je hie r in West-Vlaanderen wel stutje zeggen, anders verstaan ze je niet.

ar Aalst Hoegaarden na Ik nroute zit erop. terug thuis. Roxe ijk el nd ei en m nt Berche . naar Ge s gaan zitten in tje aa )m or (F ijn kan weer bij m

s 2 augu

t u s /// Van

19

Mix-Up in Zellik is een jeugdhuis dat er wil zijn voor àlle jongeren. Zeven jaar lang al organiseren zij activiteiten en projecten, zonder vaste uitvalsbasis. “Daar wordt aan gewerkt”, vertellen ze ons. Intussen zijn ze volop bezig met hun nieuwste project: live radiosessies voor en door jongeren. Formaat ging op bezoek en sprak erover met Irma Somanza, de coördinatrice van Mix-Up.

was het een openbaring om in een dorp te verblijven en dan naar Dakar te gaan. Het beeld dat er over gans Afrika armoede heerst, werd ontkracht. In Dakar waren er shopping malls die even mooi en proper waren als die in Europa.

Zelf hebben we al Turkse collega’s mogen ontvangen. Door aan uitwisseling te doen, verruimen we niet alleen onze kijk op de wereld, maar verbreden ook onze horizon, kennis en netwerken. Diversiteit is niet alleen verschillende kleuren en culturen. Het is vooral een mindset hebben die deze verschillen aanvaardt, omarmt en respecteert. De uitwisselingen helpen onze jongeren die mindset te bereiken.”

Tekst: Zakayo Wandoloh & Kelly Looghe • Foto’s: Irma Somanza

Hoe is jeugdhuis Mix-Up ontstaan?

Mix-Up is ontstaan uit “Partage en Couleurs (2008). Dat is een socioculturele vereniging die activiteiten organiseert voor iedereen, zonder onderscheiding. De doelgroep is zeer breed: volwassenen, kinderen, tieners en jongeren. De meerderheid van ons publiek heeft een migratieachtergrond. Zowel ouders als hun kinderen zijn vaak samen aanwezig bij de werking. Op den duur overheerste bij de jongeren het gevoel dat ze zich niet goed konden uitdrukken en uitleven. Het is normaal dat jongeren jongeren willen zijn. Daarom hebben we beslist om Mix-Up (2010) op te richten, vanuit Partage en Couleurs.”

“In het begin bereikten we vooral jongeren met Afrikaanse migratieachtergrond. Jarenlang hebben we gewerkt om een weerspiegeling te zijn van onze gemeente, om een grotere diversiteit te bereiken. Vandaag zijn we supertrots en fier op de diversiteit binnen onze werking.

Bij onze danslessen zijn er steeds meer jongeren van verschillende etnische achtergronden te vinden. We zijn fier, want bij ons worden de verschillende culturen één cultuur. Alle activiteiten worden door jongeren voor jongeren georganiseerd. Ondertussen hebben we een vaste kern van tien jongeren/kernleden en afhankelijk van de activiteit komen er meer jongeren ons versterken.”

Vanwaar de naam ‘Mix-Up’?

“We willen een plek zijn en bieden waar alle jongeren, ongeacht hun culturele, sociale, religieuze … achtergrond, zich thuis kunnen voelen. Waar ze zich als gelijken kunnen uitdrukken. Een plek die bepaald wordt door een mix

20

Artistiek bovenlokaal project

WE WILDEN EEN PLEK WAAR DE JONGEREN ZICH ALS GELIJKEN KUNNEN UITDRUKKEN van jongeren die uit alle hoeken en lagen van de samenleving komen. Ons eerste grote project noemden we, heel toepasselijk, Mix-Up. Daarmee wilden we diversiteit in Asse/Zellik promoten en aantonen dat samenleven enorm belangrijk is, ondanks de uitdagingen.”

Wat hebben jullie in die zeven jaar gerealiseerd?

“We organiseren vooral uitstappen, films en nabespreking ervan, danslessen en -battles, huistaakbegeleiding en projecten. Projecten zoals onze radiostudio en uitwisselingen. Naast onze vaste activiteiten zetten we vaak buitenshuis activiteiten op touw, zoals een museumbezoek of een concert met klassieke muziek. Gewoon onze jongeren de kans bieden om nieuwe dingen te ontdekken.”

“We deden al heel wat internationale uitwisselingen. Naar Frankrijk, Spanje, Moldavië, Oosten­rijk, Italië en Senegal. In laatstgenoemde

“Met ondersteuning van Formaat hebben we een bovenlokaal project ingediend en binnen gehaald. Zo zetten wij artistieke projecten op waarin onze jongeren kunnen experimenteren en hun talenten – foto­grafie, theater, film, zang – kunnen ontdekken. In het eerste jaar creëerden we een musical met al onze kunstvormen in verwerkt. Het tweede jaar ontwikkelden we het filmgedeelte, om alles wat voordien gecreëerd werd in beeld om te zetten. In het derde jaar maakten we een toneelstuk. Al die projecten versterken de belangrijkste en populairste discipline van onze jongeren: dans. Bovendien ontwikkelen we alleen projecten die de jongeren zelf aankaarten en die aansluiten bij hun noden, interesses en hun leefwereld.”

“Heel wat jongeren binnen Mix-Up zijn bezig met muziek, maar voor velen onder hen is er de financiële drempel. Daarom hebben we geïnvesteerd in een opnamestudio. Via een partnership met FMDO vzw, Federatie van Marokkaanse en Mondiale democratische organisaties kregen we een geïsoleerde studio ter beschikking in Vorst, Brussel. Toen zij moesten verhuizen, hadden we geen andere keuze dat ook te doen.

De gemeente van Asse/Zellik heeft ons daarop een lokaal aangeboden om te huren in Zellik.

Maandenlang hebben de jongeren aan de studio gebouwd. Die is intussen klaar voor gebruik en draait goed. We hebben promo gevoerd en de jongeren vinden, ondanks de verhuis, opnieuw

DIVERSITEIT IS NIET ALLEEN VERSCHILLENDE KLEUREN EN CULTUREN. HET IS VOORAL EEN MINDSET HEBBEN DIE DEZE VERSCHILLEN AANVAARDT, OMARMT EN RESPECTEERT. DE UITWISSELINGEN HELPEN ONZE JONGEREN DIE MINDSET TE BEREIKEN

een verhuis zich op. Daarop zijn we in gesprek gegaan met jeugdhuis Time Out, die hun fuifzaal al aan ons verhuurde. Nu kunnen we er onze dansactiviteiten voortzetten.”

hun weg naar de studio. Ook investeerden we in een online radio. De officiële lancering van onze studio en online radio is op 23 september 2017.”

“Met de hulp van Formaat zijn we in onderhandeling met de jeugddienst van Asse om onze samen­werking met jeugdhuis Time Out uit te breiden. Er is de mogelijkheid om een vaste plek te krijgen binnen het jeugdhuis. Concreet wil dat zeggen dat we geopend zullen zijn op de dagen dat Time Out gesloten is. Mocht dit lukken, dan is het voor ons een grote kans om een vaste ontmoetingsplek te zijn voor deze jongeren. We zouden namelijk activiteiten kunnen organiseren die voordien niet mogelijk waren.”

Waar in Zellik kunnen we jullie terugvinden?

Wat brengt de toekomst?

“In sporthal Molenbos hadden we van de gemeente een kelderlokaal gekregen. Daar gingen onze activiteiten door, zoals danslessen, kids disco, filmprojecten, debatten, Fifa-toernooien, creatieve workshops … Muziek trekt aan en steeds meer jongeren kwamen chillen op woensdagen en zaterdagen. Tijdens de dans­ activiteiten. Op een bepaald moment besliste de gemeente het sportcomplex afbreken en drong

“Graag willen we, eindelijk, een gepaste ontmoetingsplek bieden aan onze jongeren. Daarop ligt de focus. Een jeugdhuis uitbouwen is een uitdaging die we met veel enthousiasme aangaan. Met de begeleiding en ondersteuning van Formaat lukt het ons ongetwijfeld. Verder wordt ons radioproject een uitdaging. Het doel is om jongeren het woord te geven, en dat willen we doen met live en vooraf opgenomen radio-

uitzendingen. De vaste rubrieken zijn alvast sport, health lifestyle, diversiteit & samenleving, actualiteit en muziek. Jongeren kunnen steeds nieuwe rubrieken aanbrengen. Ook hebben we een mobiele studio waarmee we op locatie zullen gaan opnemen.”

“Voor onze online radio zijn we op zoek naar partners die samen met ons de content willen verzorgen. Ook jongeren die enkel geïnteresseerd zijn in het radioproject, zijn welkom. Hierbij dus een oproep naar jeugdhuizen: wij willen graag weten wat er in jullie jeugdhuis gebeurt. Wat zijn jullie activiteiten?

Wat organiseren jullie? Wat zijn jullie ervaringen met andere jeugdhuizen?

Graag horen we zowel de succesvolle als de minder succesvolle – ook daaruit kunnen we veel leren.

Stuur een mail naar jongerenvanpec@ gmail.com of bel/sms naar 0489 91 27 25. Meer informatie? Surf naar www. mixuprtv.com. Laat afstand geen probleem zijn. Indien nodig komen wij naar jullie toe om de interviews op te nemen. Zelf nog ideeën? Onze contactgegevens heb je al!

21

COLUMN

In 46 jeugdhuizen werken 70 projectmedewerkers aan projecten rond cultuur en ondernemerschap. Elke maand deelt één van hen zijn of haar ervaringen. Deze maand is het aan Céline, projectmedewerker ondernemerschap in Minus One in Gent.

Minus One ligt in een eigenaardige wijk. In een eigenaardige stad. Hier in het Rabot was het de voorbije weken zo goed als leeg, want velen hebben de gewoonte om te zomeren in het moederland. Ook leggen de meeste mensen het werk neer om te gaan feesten tijdens de tiendaagse van Gent. We zijn nu 10 augustus. De families maken stilaan de terugtocht en het park loopt druppelsgewijs terug vol.

Zaadbommen Deze zomer hebben we ons voorgenomen om elke woensdag een techniek uit te proberen.

Zo kunnen we in september beoordelen of er duurzame projecten tussen zitten. Met vijf deelnemers per keer ben ik tevreden. Daarmee kan je verder.

We maakten bijvoorbeeld veganistische taarten.

Eén van die taarten was écht niet te eten. Na de fietsherstelling op verplaatsing reden we gefrustreerd terug naar ‘huis’. Er was niemand op straat. Op een dansworkshop in het park gaven we alles van onszelf. We maakten zelfs zaadbommen!

©Michiel Devijver

monteren, met als eindresultaat een online podcast.

De Bootmannen Midden augustus ging ‘De Bootmannen’ van start. Mijn collega Reinout bouwde vijf dagen lang aan een boot, samen met enthousiastelingen van vzw Jong en Jong Gent in Actie. Het plan: een avonturentocht maken op de Oude Leie. Met een ‘langetafeldiner’ – het eten kwam van Refu Interim, een organisatie die asielzoekers, erkende vluchtelingen en andere groepen migranten een duwtje in de rug geven – in het park vierden we het resultaat,. Het was een prachtavond, een mooie afsluiter van één van de meest wervelende dagen in Minus One. Wanneer je jouw collega in de armen van je coördinator ziet vallen, dan weet je dat het goed geweest is.

Radio in ‘t Rabot Met een caravan en een geluidsinstallatie trok ik eind augustus het Rabotpark in. Ons radioproject in het HTI Sint-Antonius was een succes, dus hoopte ik dat twee van de deelnemende jongeren ook deze keer zouden meedoen. De stem van jongeren in de wijk en de poëzie van de OKAN-klassen (Onthaalonderwijs voor anderstalige kinderen), dat wilde ik laten horen.

We nodigden verschillende mensen uit om ‘hun ding’ te vertellen en haalden parkbezoekers er gewoon bij. Nu gaan we de interviews samen

22

WANNEER JE JOUW COLLEGA IN DE ARMEN VAN JE COÖRDINATOR ZIET VALLEN, DAN WEET JE DAT HET GOED GEWEEST IS

VRAAGHET@FORMAAT

Tekst: Joke Hüwels

Jij vraagt, Formaat antwoordt. Iedere maand verzamelen we vragen heet van de naald.

MOET HET JEUGDHUIS NA EEN EVENEMENT DE PLAYLISTEN DOORGEVEN AAN SABAM?

MAG SABAM CONTROLEREN OP EEN EVENEMENT WAAR ENKEL NIET-BESCHERMD WERK WORDT GESPEELD?

SABAM zorgt voor de bescherming van de auteursrechten van muzikanten. Voor de uitbetaling van de geïnde rechten, baseert SABAM zich op de playlisten die ze binnen krijgt. In principe moet je dus na een fuif de volledige playlist van die avond aan SABAM bezorgen. Dat is een hele hoop werk.

Het antwoord is kort en krachtig: ja.

Afspraken voor jeugdhuizen

Formaat heeft met SABAM de afspraak gemaakt dat dit voor activiteiten die onder het jeugdhuistarief (T127) vallen, niet nodig is. In overleg met Formaat en SABAM bezorgt Xmusix tweemaal per jaar een lijst aan SABAM. Deze lijst is representatief en dekt dan ook de hele sector.

Voor concerten blijft de vraag van SABAM om na het optreden een playlist te bezorgen evenwel gelden. Vraag na het optreden de playlist aan de band en speel deze door aan Sabam. Zo krijgen de juiste artiesten de centen waar ze recht op hebben.

Kortom, moet je na een evenement de playlisten doorgeven aan Sabam?

• Voor muziek op een instuif: neen • Voor muziek op een fuif in het jeugdhuis: neen • Voor een optreden: ja

Zodra het werk een vorm heeft die het publiek toelaat er kennis mee te maken, wordt het door de wet beschermd. Dat betekent dat de auteur het recht heeft zijn creatie als zijn intellectuele eigendom te beschouwen. Dat wil zeggen dat ze niet zomaar door anderen mag worden nagebootst. Ook mag het werk niet op openbare plekken worden getoond of uitgevoerd, zonder de toestemming van de auteur. Als die groen licht geeft, zal de ‘gebruiker’ van het werk in ruil daarvoor doorgaans auteursrechten moeten betalen.

De gebruiker kan iemand zijn die een fuif of een concert organiseert, een toneelstuk opvoert, een kunsttentoonstelling organiseert of een literaire lezing houdt. Het kan ook een uitgever zijn van een boek, krant of magazine waarin een beschermde foto, een schilderij of een beschermd architecturaal werk wordt afgebeeld. Hij betaalt de auteur een kleine vergoeding, telkens wanneer hij het werk ‘leent’.

Indien je een evenement organiseert waar enkel artiesten optreden die niet aangesloten zijn bij een auteursvereniging en uitsluitend eigen repertoire brengen, of waar enkel platen worden gedraaid van dergelijke artiesten, hoef je SABAM geen vergoeding te betalen. Brengt zo’n artiest toevallig een cover van een song die wél beschermd is, dan moet er alsnog auteursrecht worden neergeteld. Twijfel je als organisator aan de status van een gespeeld werk, dan kun je het repertoire raadplegen op de website van SABAM. De enige manier voor SABAM te weten te komen of er beschermd werk gespeeld of gedraaid wordt, is om een controle uit te voeren. Want het is dus niet zo dat wanneer er enkel artiesten spelen die niet aangesloten zijn bij SABAM (of een andere buitenlandse auteursrechtenmaatschappij) er geen beschermd werk gespeeld kan worden. SABAM ontwikkelde hiervoor een formulier. Dat laat deze best op voorhand invullen door de groep(en) in kwestie. Je vindt het op www.formaat. be/themas/muziekbetalen.

23

SEPTEMBER

OKTOBER

21/9/2017

PUB West-Vlaanderen

Uitwisselingsmoment voor beroepskrachten

9/10/2017 Voorzitters.net Gent 10/10/2017 Postgraduaat Open Jeugdwerk (Antwerpen)

Uitwisselingsmoment voor beroepskrachten

Voor jeugdwerkers met 2 jaar professionele ervaring in het jeugdwerk

Voor projectmedewerkers ondernemerschap en jongeren in een ondernemerschapsproject

Over de jeugdhuismethodiek

Voor jeugdwerkers met 2 jaar professionele ervaring in het jeugdwerk

Het Veen, Brecht

28/9/2017

PUB Oost-Vlaanderen

30/09/2017 Haven Meet Up

Schrijf je

nu in!

POSTGRADUAAT IN HET OPEN JEUGDWERK

Start op 10/10/20 17

2017-2018

NOVEMBER 2-5/11/2017 RADAR Under Construction (De Lork, Kemmel)

Voor ondernemende en/of artistieke jongeren

Uitwisselingsmoment voor beroepskrachten

9/11/2017

PUB West-Vlaanderen

16/11/2017 PUB Oost-Vlaanderen

Uitwisselingsmoment voor beroepskrachten

21/11/2107 Postgraduaat Open Jeugdwerk (Antwerpen)

10/10/2017 11/10/2017 11/10/2017 12/10/2017 17/10/2017 17/10/2017 17/10-19/10

Voorzitters.net Hasselt Voorzitters.net Antwerpen Voorzitters.net Torhout Voorzitters.net Asse Voorzitters.net Aarschot Voorzitters.net Kortrijk Module 2 voor beroepskrachten

24/10/2017 Postgraduaat Open Jeugdwerk (Antwerpen) 29/10-03/11 Animatorcursus ism Kindervreugd

DECEMBER 5-7/12/2017 Module 3 voor beroepskrachten

Over organisatieontwikkeling

Jeugddienst Gent

Jeugdherberg Blauwput, Leuven

4/12/2017 5/12/2017

Vzw en boekhouden Vzw en boekhouden

Voor jeugdwerkers met 2 jaar professionele ervaring in het jeugdwerk

6/12/2017

Jeugdherberg Pulcinella, Antwerpen

24/11-26/11 RADAR Rewind (Verloren Bos, Lokeren)

12/12/2017 Vzw en boekhouden

Voor alle jeugdhuislovers

De Zonnewijzer, Kortrijk

28/11/2017 Inspiratiedag

13/12/2017 Vzw en boekhouden

Voor projectmedewerkers

Jeugdcentrum Rondpunt 26, Genk

29/11/2017 Congres Meetingpoints (De Studio, Antwerpen)

19/12/2017 Postgraduaat Open Jeugdwerk (Antwerpen)

Voor organisaties binnen het jeugdwerk, beleidsmakers en jongeren

Voor jeugdwerkers met 2 jaar professionele ervaring in het jeugdwerk

Met de steun van de Vlaamse Gemeenschap

Vzw en boekhouden

Gedrukt op FSC gelabeld, 100% gerecycleerd en chloorvrij gebleekt papier

V.U.: Formaat vzw, t.a.v. Tom Willox â&#x20AC;&#x201C; De Wittestraat 2, 2600 Berchem