Tạp chí Forbes Việt Nam số 71 - Đầu tư vào Nông nghiệp

danh sách tỉ phú thế giới VÀ VIỆT NAM t h á n g t ư 2 019 • w w w. F o r b e s v i e t n a m .c o m .v n

ấn phẩm báo văn hóa

Phan minh thông xây dựng chuỗi giá trị nông sản hồ tiêu, cà phê

Nhiều doanh nghiệp tham gia chuỗi giá trị, tăng hiệu quả sản xuất nông nghiệp

giá: 45.ooo đồng #số 71

8

936082

010 014

Kính biếu

đầu tư vào nông Nghiệp

Trong số này // tháng 4.2019

số 4 cuốn 71

p trang 28

“nếu muốn xây dựng thương hiệu, muốn bán sản phẩm có chất lượng ra thế giới phải đầu tư từ a — Z.” —phan minh thông, CEO phúc sinh.

13 | sự kiện & bình luận // Nguyễn Quốc Khanh Cho cây rừng còn xanh lá!

đầu tư vào nông nghiệp 28 | tìm lối đi riêng

Sau khi dẫn đầu thị phần hồ tiêu xuất khẩu, Phan Minh Thông xây dựng chuỗi giá trị sản xuất cà phê.

Giang thanh

34 | làm khác trong nông nghiệp

Tài sản của Jean - Luc Voisin ở Việt Nam: quan hệ gắn bó với các nông dân.

Khổng loan

40 | thiết lập mắt xích mới

Thách thức lớn trong đầu tư nhà máy chế biến rau củ ở Việt Nam. minh thiên

44 | thăng trầm nam việt

Lao đao một thời vì đầu tư ngoài ngành, Nam Việt tập trung xuất khẩu cá. giang thanH

52 | tham vọng trái cây việt

Ông Nguyễn Đình Tùng đưa trái cây tươi Việt Nam vào các thị trường khó tính. minh thư

60 | thử nghiệm bước đầu

ảnh bìa: lê quang nhật chụp cho forbes việt nam

4

|

FORBES việt nam

tháng 4.2019

Thử nghiệm của hai gương mặt trẻ về giải pháp công nghệ trong nông nghiệp.

Cường nghiêm

TI M E , A H E RMÈ S OB J ECT.

Arceau L’heure de la lune Time flies to the moon

Trong số này // THÁNG 4.2019

SỐ 4 CUỐN 71

DANH SÁCH TỈ PHÚ VIỆT NAM VÀ THẾ GIỚI 22 | DANH SÁCH TỈ PHÚ VIỆT NAM Năm gương mặt tỉ phú.

FORBES VIỆT NAM

66 | “BẬC THẦY” TIẾP THỊ

Triết lý nhân đạo trong một công ty đồ ăn nhẹ trị giá hàng tỉ đô la Mỹ PARMY OLSON

74 | CƠN HƯNG PHẤN GIÁ RẺ

Ứng dụng mua sắm được tải xuống nhiều nhất thế giới đưa Peter Szulczewski thành tỉ phú.

PARMY OLSON

DANH SÁCH NGƯỜI GIÀU NHẤT HONG KONG 126 | VẬN MAY MỈM CƯỜI

p TRANG 74

“CHÚNG TÔI BÁN 5 TRIỆU KÍNH SÁT TRÒNG HẰNG NĂM. CON SỐ ĐÓ SẼ ĐỦ ĐỂ NHẤN CHÌM BẤT KỲ ĐỐI THỦ NÀO.” — NHÀ SÁNG LẬP WISH, PETER SZULCZEWSKI.

Tập đoàn Galaxy Entertainment Group của Francis Lui tiến bước trên chặng đường thắng lợi.

MUHAMMAD COHEN

CÔNG TY, CON NGƯỜI 82 | THƯƠNG MẠI VỀ NỘI THẤT

Chia sẻ kinh nghiệm 40 năm thành công tại Trung Quốc của tập đoàn nội thất.

DAVID A. ANDELMAN

LỐI SỐNG 142 | NGÔI SAO ĐANG LÊN

Tìm cảm hứng sáng tạo món ăn mới, Garima Arora đi du lịch hai tháng một lần đến miền bắc Thái Lan tìm nguồn nguyên liệu mới.

ANURADHA RAGHUNATHAN

150 | SUY NGẪM Về sự cao quý.

u TRANG 142

GARIMA ARORA LÀ NỮ ĐẦU BẾP ẤN ĐỘ ĐẦU TIÊN NHẬN ĐƯỢC MỘT SAO MICHELIN. 6

|

FORBES VIỆT NAM

THÁNG 4.2019

FORBES việt nam

THƯ TÒA SOẠN Tổng Biên Tập

Chu Thị Thu Hằng phó Tổng Biên Tập

Lương Trung Hiếu Phan Thanh Nam Cố Vấn Biên Tập

Phạm Phú Ngọc Trai thư ký tòa soạn

Võ Quốc Khánh

phó thư ký tòa soạn

Giang Thanh

Trưởng ban Biên dịch

Khổng Loan

Phụ trách thiết kế

Trần Quốc Luật

Tòa soạn – trị sự 124 Nguyễn Du, Hà Nội Tel: 024 38220036 – 3822 3836 Fax: 024 3822 9302

Văn phòng phía nam • Tòa nhà HM Town (Tầng 8) 412 Nguyễn Thị Minh Khai, P. 5, Q. 3, TP. HCM Tel: 028 3832 7575 – Fax: 028 3834 3535 email: toasoan@forbesvietnam.com • 112 Cách mạng Tháng Tám, Q.3, TP.HCM Tel: 028 3823 0890 – fax: 028 3910 0922 Giấy phép xuất bản số 79/GP-BTTTT cấp ngày 02.04.2013

media Chairman & Editor-in-Chief

Steve Forbes

Chief Executive Officer: Michael Federle Chief Content Officer: Randall Lane CEO / Asia, Forbes Media & President & Publisher, Forbes Asia: William Adamopoulos Executive Director, Editorial Content, Forbes Asia: Justin Doebele Senior Vice President, Forbes Asia:

Tina Wee Founded in 1917 B.C. Forbes, Editor–in–Chief (1917–54) Malcom S. Forbes, Editor–in–Chief (1954–90) James W. Michaels, Editor (1961–99) William Baldwin, Editor (1999–2010) FORBES VIỆT NAM is published under a license agreement with Forbes Media LLC © 2013 Công Ty TNHH Truyền Thông Tương Tác. © 2013 FORBES. All Rights Reserved.

8

|

FORBES việt nam

tháng 4.2019

N

Tăng giá trị nông sản

ăm 2018, nông, lâm, thủy sản nhiều ngành hàng có giá trị kim ngạch xuất khẩu vượt một tỉ đô la Mỹ. Nhưng trong những ngành giá trị lớn như trái cây, rau củ rất khó điểm mặt chỉ tên các doanh nghiệp quy mô.

Có thể hiểu được một phần lý do vì sao chưa xuất hiện các doanh nghiệp hay đơn vị nổi trội trong chế biến sản phẩm nông nghiệp.

Nhìn vào thành phần tham gia sản xuất nông nghiệp, bên cạnh hơn chín triệu hộ sản xuất nông, lâm, thủy sản, là 12 ngàn đơn vị bao gồm doanh nghiệp, hợp tác xã, các tổ chức hành chính sự nghiệp. Số lượng doanh nghiệp nông nghiệp chỉ chiếm 1% trong tổng số hơn 500 ngàn doanh nghiệp trên cả nước. Tương tự, FDI trong nông nghiệp chiếm tỉ lệ khiêm tốn, so với hàng chục tỉ đô la Mỹ FDI vào công nghiệp chế tạo, bất động sản, hàng tiêu dùng, tài chính. Tương quan số lượng giữa nông hộ, doanh nghiệp, hợp tác xã phần nào cho thấy mối quan hệ giữa doanh nghiệp – nông hộ khó có thể chặt chẽ, khi có chưa tới 400 ngàn nhân lực trong doanh nghiệp và hợp tác xã đặt bên cạnh chín triệu nông hộ.

Trong năm năm trở lại đây, hầu như mỗi năm đều xảy ra hiện tượng được mùa, mất giá với trái cây, nông sản kèm theo các đợt phát động giải cứu. Trong khi đó, sản phẩm nông nghiệp xuất khẩu của Việt Nam chủ yếu là hàng thô, hoặc có hàm lượng gia tăng khiêm tốn. Không nhiều doanh nghiệp đầu tư vào chế biến thành phẩm, để tạo ra giá trị gia tăng cao hơn cho sản phẩm. Chẳng hạn trong ngành rau củ quả, các nhà máy chế biến mới đáp ứng được 3,8% trong tổng số 26 triệu tấn sản phẩm mỗi năm.

Trong chuyên đề nông nghiệp tháng 4.2019, Forbes Việt Nam đặt ra bài toán gia tăng giá trị sản phẩm nông nghiệp. Các câu chuyện trong chuyên đề có thể không có nhiều đại diện doanh nghiệp lớn nhưng cho thấy các lát cắt, các cách làm khác. Chẳng hạn việc tổ chức lại sản xuất nông nghiệp nhằm gia tăng giá trị của Phúc Sinh trong cà phê, Les Vergers du Mekong, T&T Vina và Lavifood trong trái cây, áp dụng khoa học như Chanh Việt, hay tái cơ cấu hướng đến sự phát triển bền vững như thủy sản Nam Việt...

Forbes Việt Nam tin tưởng sản phẩm nông nghiệp có cơ hội phát triển hơn khi liên kết trong sản xuất giữa các tác nhân tham gia thị trường được phát triển theo hướng bền vững.

Ban Biên Tập

Forbes Việt Nam

FORBES VIỆT NAM

Ý KIẾN BẠN ĐỌC ĐẠI DIỆN THƯƠNG MẠI

Công ty TNHH Truyền Thông Tương Tác TỔNG GIÁM ĐỐC

Đường Thu Hương PHỤ TRÁCH KINH DOANH

Bùi Quang Đạt PHỤ TRÁCH TIẾP THỊ – PHÁT HÀNH

Nguyễn Hải Bằng PHỤ TRÁCH VĂN PHÒNG

Phạm Trà Kim Anh ĐỊA CHỈ LIÊN LẠC

Tòa nhà HM Town (Tầng 8) 412 Nguyễn Thị Minh Khai, Phường 5, Quận 3, TP. HCM Tel: 028 3832 7575 Fax: 028 3834 3535 ĐẶT BÁO DÀI HẠN

Viễn cảnh ngành phân tích dữ liệu Machine learning, AI và Big Data đang ngày càng thể hiện vai trò quan trọng đối với mọi mặt của đời sống kinh tế xã hội, đặc biệt là lĩnh vực tài chính, nơi dữ liệu luôn đóng một vai trò hết sức quan trọng trong việc ra quyết định. Dù là cá nhân hay tổ chức cũng đều thấy được cơ hội mà lĩnh vực này mở ra với việc hưởng lợi từ việc trích xuất thông tin nhanh, chính xác, hữu ích với chi phí thấp hơn, qua đó nâng cao năng lực cạnh tranh cũng như có góc nhìn hoàn toàn mới mẻ so với trước đây dựa trên nền tảng dữ liệu. Lĩnh vực này thực sự đang có một viễn cảnh tươi sáng để phát triển.

Tôi hy vọng về một tương lai mà các ứng dụng của machine learning, AI và Big Data sẽ được chia sẻ rộng rãi, giúp con người xử lý tốt hơn các vấn đề trong đời sống và xã hội. Tất nhiên, vẫn còn những chỉ trích về các hạn chế liên quan tới quyền riêng tư, phạm vi sử dụng hay khả năng tiếp cận dữ liệu dẫn tới tính chủ quan trong thông tin được phân tích. Chúng ta hãy cùng chờ xem sự kết hợp giữa Machine learning, AI và Big Data sẽ thay đổi ra sao trong thời gian sắp tới, với sự xuất hiện của các công ty như Enigma trên số báo tháng 3.2019.

NGUYỄN MINH QUANG, GIÁM ĐỐC VẬN HÀNH CÔNG TY APPOTA

Dữ liệu và tổng điều tra dân số

Bản quyền đã được đăng ký. Không hình ảnh và/hoặc nội dung nào trên tạp chí được phép tái xuất bản dưới bất kỳ hình thức nào nếu không có sự cho phép hoặc cấp phép bằng văn bản. Bất kỳ vi phạm bản quyền nào sẽ bị xử lý theo các quy định và pháp luật Việt Nam.

Triết học cổ xưa kết hợp với máy học và trí tuệ nhân tạo hiện đại sẽ như thế nào? Bài viết “Người vẽ bản đồ dữ liệu” trên số báo tháng 3, về Oudghiri và DaCosta, những nhà khoa học dữ liệu tài năng, với tư duy triết học đã phát hiện, sắp xếp và kết nối những nguồn dữ liệu thoạt trông chẳng liên quan gì đến bài toán đặt ra. Những ai yêu thích triết học có lẽ đã có thêm động lực để đi theo niềm vui thích của mình. Nhà tiên tri, thầy bói và chiêm tinh gia đang bị lu mờ trước những nhà khoa học dữ liệu với những biểu đồ, bản đồ nhiệt, hình ảnh minh với đầy đủ thông tin hỗ trợ cho việc ra quyết định.

Việt Nam vẫn đang trong giai đoạn phát triển và rất cần những thông tin hỗ trợ từ khoa học dữ liệu, giúp cho những nhà hoạch định chính sách, nhà quản lý, chủ doanh nghiệp và cả những người đang ôm ấp giấc mơ khởi nghiệp. Điều này khiến tôi liên tưởng đến cuộc tổng điều tra dân số và nhà ở vào đầu tháng 4.2019. Nếu người Việt Nam ý thức được tầm quan trọng của hoạt động này và cung cấp thông tin trung thực thì đây sẽ là một nguồn dữ liệu khổng lồ, quý giá và cực kỳ hữu ích cho đất nước. Dữ liệu khai thác được có “đẹp”, đáng tin cậy hay không chính là do nguồn dữ liệu.

Những lĩnh vực của fintech với đa số người vẫn còn là cái gì đó khó hiểu, chỉ dành cho những người đam mê công nghệ có đầu óc kinh doanh. Nhưng hiểu được tổng thể chính là bước khởi đầu để xác định con đường đi đến những mục tiêu cụ thể sau này.

In tại Công ty cổ phần in Trần Phú 71 - 75 Hai Bà Trưng, Quận 1, TP. HCM.

Mời bạn gửi nhận xét, ý kiến về nội dung tạp chí đến: toasoan@forbesvietnam.com

Tại TP. HCM liên hệ Email: phathanh@forbesvietnam.com Tel: 028 3832 7575 Tại các địa phương khác liên hệ đặt báo dài hạn tại Bưu điện gần nhất, mã số đặt báo C018

THÁNG TƯ 2019 — SỐ 4 CUỐN 71 Tạp chí Forbes Việt Nam, ấn phẩm của báo Văn Hóa được xuất bản hằng tháng vào tuần đầu tiên trong tháng.

10 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 4.2019

PHẠM THẾ PHONG, KĨ SƯ CNTT, CÔNG TY QUALITUS

7iL รฟำ QK QJKฦญD KLำ X Qฤ QJ PาฅQK Pำ Bentayga V8.

6ำต FkQ EาตQJ KRjQ KางR JLำณD '1$ %HQWD\JD Yj WาฉW Fาง WtQK Qฤ QJ FำซD %HQWOH\ Bentley Hanoi 6ำ 7{Q 7KาฉW 7KX\ำ W +j 1ำ L %HQWOH\ %RXWLTXH 7Rj QKj /DQGPDUN 9LQKRPHV &HQWUDO 3DUN 4 %uQK 7KาฅQK 73 +&0 +RWOLQH +j 1ำ L

+RWOLQH +ำ &Kt 0LQK :HEVLWH ZZZ +DQRL EHQWOH\PRWRUV FRP )DQSDJH ZZZ IDFHERRN FRP %HQWOH\+DQRL YQ

BENTLEY HANOI

sự kiện & bình luận “Trong tất cả những gì bạn tích lũy, hãy tích lũy sự hiểu biết”

Ngành gỗ bền vững: Cho cây rừng còn xanh lá Nguyễn Quốc Khanh

m i n h h oạ : l e o

Số 1, số 2 và số 5

Năm 2018, kim ngạch xuất khẩu gỗ và lâm sản Việt Nam đạt hơn 9,3 tỉ đô la Mỹ, chiếm trên 23% kim ngạch xuất khẩu của ngành nông nghiệp, giá trị xuất siêu đạt hơn bảy tỉ đô la Mỹ, gần tương đương giá trị xuất siêu của cả nước. Việt Nam đã giữ vững ngôi vị thứ năm trên thị trường đồ gỗ thế giới, thứ hai châu Á và số một Đông Nam Á. Đa số các nước xuất khẩu gỗ hàng đầu thế giới đều nằm ở phương Tây (trừ Trung Quốc). Do vậy vị trí tốp 5 của chúng ta không chỉ có giá trị ở nhiều tỉ đô la Mỹ doanh thu, mà đó chính là “thương hiệu” và uy tín quốc gia.

Những sắp xếp của thị trường vốn khách quan và lạnh lùng, vừa cho chúng ta thêm tự tin, vừa tạo không ít thách thức.

Người dân và những nhà hoạt động môi trường và biến đổi khí hậu sẽ đặt ngay dấu hỏi: lấy gỗ sản xuất ở đâu? Câu hỏi tưởng chừng rất dễ trả lời này, nhưng không dễ “tâm phục, khẩu phục” khi nạn chặt phá rừng còn tiếp diễn, kéo theo các đe dọa khủng khiếp của thiên tai trên cả nước.

Việt Nam hiện có xấp xỉ 10 triệu héc ta rừng tự nhiên và bốn triệu héc ta rừng trồng. Rừng tự nhiên thuộc thẩm quyền quản lý của nhà nước, đã đóng cửa và nghiêm cấm các hình thức khai thác gỗ. Dù vậy, định kiến của xã hội vẫn còn đánh đồng các doanh nghiệp hoạt động trong ngành chế biến gỗ tiếp tay cho nạn phá rừng, khai thác trái phép các loại gỗ quý hiếm có giá trị kinh tế cao. Trên thực tế, xuất khẩu gỗ Việt Nam luôn đi theo con đường chính ngạch, minh bạch. Thị trường nhập khẩu gỗ của Việt Nam chỉ chấp nhận gỗ và sản phẩm gỗ được khai thác hợp pháp, có giấy chứng nhận xuất xứ. Thuật ngữ “gỗ hợp pháp” nói lên điều đó.

Giấc mơ của Việt Nam không chỉ là “trung tâm sản xuất đồ gỗ thế giới” mà là “trung tâm sản xuất đồ gỗ hợp pháp của thế giới” như cụm từ mà thứ trưởng bộ Nông

nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Công Tuấn, người phụ trách lĩnh vực, nhấn mạnh tại cuộc họp báo ngày 8.8.2018.

Khát vọng khả thi

Để cho giấc mơ đó thành hiện thực, đầu tiên chúng ta phải xây dựng cho được thương hiệu quốc gia về ngành gỗ. Vậy chúng ta có thể xây dựng được thương hiệu? Theo tôi hoàn toàn có thể. GS Philip Kotler – chuyên gia thương hiệu hàng đầu thế giới – từng khẳng định Việt Nam có nhiều lợi thế về văn hóa để xây dựng thương hiệu quốc gia. Với tôi, chúng ta còn có thể xây dựng thương hiệu quốc gia gắn liền với những ngành nghề đặc trưng, đặc biệt là công nghiệp chế biến gỗ. Có ba yếu tố chính. Thứ nhất, nội lực của doanh nghiệp chế biến gỗ Việt Nam đã và đang được cải thiện rất lớn. Chúng ta đang thay đổi tư duy quản lý sản xuất lớn theo mô hình chuyên nghiệp dây chuyền.

Doanh nghiệp đầu tư công nghệ khá nhanh theo hướng nâng cao năng suất, giảm bớt thâm dụng lao động. Thứ hai, chúng ta đang có cơ cấu dân số trẻ, với số người trong độ tuổi lao động lên đến 55 triệu người, điều mà các quốc gia khác mơ ước. Thứ ba, người Việt có tố chất khéo léo, tỉ mỉ, sáng tạo, phù hợp với các yêu cầu sản xuất của ngành chế biến gỗ và thủ công mỹ nghệ.

Tuy vậy, chúng ta cũng chỉ mới sử dụng khoảng 30 – 40% nội lực, và đây chính là “dư địa” để ngành gỗ Việt Nam vươn cao hơn trên trường quốc tế.

Bên cạnh các lợi thế trên, điều kiện của thế giới cũng thuận lợi cho ngành chế biến gỗ Việt Nam. Thị trường đồ nội thất tiêu dùng của thế giới năm 2017 là 428 tỉ đô la Mỹ, trong đó thị trường xuất khẩu là 141 tỉ đô la Mỹ, và tăng 3,5% trong năm 2018. Đây là ngành kinh tế tiêu dùng có thị trường tiềm năng dài hạn vì nhu cầu về nhà cửa, đồ nội, ngoại thất là thiết yếu và không dừng lại.

Cho rừng còn xanh lá

Ông Federica Mogherini, phó chủ tịch cấp cao của EU, tháng 4.2019 FORBES việt nam | 13

FORBES việt nam

sự kiện & bình luận tại phiên điều trần ngày 11.3.2019 về hiệp định đối tác tự nguyện về nguồn nguyên liệu gỗ của Việt Nam đã nói: “EU hoan nghênh những tiến bộ mà Việt Nam đã đạt được. Tuy nhiên, cần nhiều hơn nữa …” Ý ông Mogherini chính là sự tuân thủ các điều khoản của hiệp định VPA/FLEGT (hiệp định Đối tác Tự nguyện về Thực thi Lâm luật, Quản trị rừng và Thương mại lâm sản).

Hiện nay, Indonesia là nước Đông Nam Á duy nhất được cấp chứng chỉ FLEGT. Giấc mơ “trung tâm sản xuất đồ gỗ hợp pháp của thế giới”, theo tôi, có thể sớm thành hiện thực hơn mốc 2030, nếu… nguồn gỗ nhập khẩu giảm dần và thay thế bằng nguồn gỗ hợp pháp từ rừng trồng trong nước.

Trong một loạt giải pháp nhằm đưa ngành gỗ tiến lên phía trước, rừng trồng là giải pháp hiệu quả và thiết thực nhất trong bối cảnh ngành công nghiệp chế biến gỗ của Việt Nam đang phát triển nhanh.

Với bước đột phá và tốc độ tăng trưởng như hiện nay, ngành gỗ và nội thất Việt Nam dự kiến năm 2030 sẽ đạt 50 tỉ đô la Mỹ, với một triệu lao động. Lúc đó, một lao động trong ngành gỗ sẽ tạo ra giá trị 50 ngàn đô la Mỹ/năm, so với mức 30 ngàn đô la Mỹ/năm trong năm 2018.

Nhờ có nguồn nguyên liệu rừng trồng trong nước, doanh nghiệp Việt Nam trong ngành có lợi thế hơn hẳn vì chúng ta có nguồn nguyên liệu cạnh tranh và ổn định so với nhập khẩu. Đây chính là cơ sở để hình thành bản sắc, niềm tự hào quốc gia: Việt Nam trở thành trung tâm sản xuất đồ gỗ hợp pháp uy tín cho thế giới.

Ngành gỗ là ngành duy nhất trên hành tinh sử dụng tài nguyên có thể tái sinh được. Với thế giới, gỗ là nguyên liệu tái tạo tốt nhất góp phần gìn giữ môi trường. Càng tiêu dùng đồ gỗ nhiều, càng phải trồng thêm rừng nhiều. Ví dụ đơn giản, một cây gỗ muốn khai thác phải mất ít nhất 10 năm trồng. Nghĩa là một năm khai thác rừng, có ít nhất chín năm phủ xanh. Việt Nam càng xuất khẩu nhiều sản phẩm gỗ thì phải trồng rừng nhiều hơn, hoặc giữ rừng lâu hơn để tăng tỉ

lệ sinh khối, đất được phủ xanh nhiều hơn… Cây giữ đất, giữ cho nước lũ không tràn về gây hại cho người dân.

Theo quyết định của Chính phủ từ năm 2008, sản lượng khai thác từ rừng tự nhiên tối đa không quá 150.000 m3/ năm và kể từ năm 2014 chính thức đóng cửa rừng tự nhiên. Tuy nhiên các hành vi phá rừng trái phép; lấn chiếm rừng và đất rừng; khai thác gỗ và lâm sản trái pháp luật vẫn còn diễn ra khiến cho việc quản lý rừng tự nhiên gặp nhiều khó khăn. Lý do là nhu cầu sử dụng gỗ bất hợp pháp vẫn còn tiếp diễn. Một số bộ phận người dân chưa có ý thức về việc tàn phá rừng ảnh hưởng đến môi trường sinh thái. “Văn hóa” sử dụng gỗ quý hiếm có giá trị cao, để thể hiện sự giàu có và quyền lực vẫn còn tồn tại trong xã hội hiện nay. Trong khi đó, chúng ta vẫn thiếu các thể chế rõ ràng về quản lý và khai thác rừng trồng và rừng tự nhiên, khiến cho rừng trồng không được phát triển lành mạnh, còn rừng tự nhiên vẫn bị tàn phá.

Hỗ trợ từ nhà nước

Ngoài nỗ lực của doanh nghiệp (DN), rất cần nhà nước hỗ trợ gián tiếp để ngành chế biến gỗ có thể vươn xa. Cụ thể: Về nhận thức, cần sự vận động tuyên truyền của các cơ quan, ban ngành để toàn dân nhận thức và hiểu đúng – ngành gỗ là ngành kinh tế dân sinh, bền vững và bảo vệ môi trường với nguồn nguyên liệu là rừng trồng hợp pháp. Từ đó tạo niềm tin để đầu tư mở rộng và nâng cấp ngành, cũng như thu hút đội ngũ nhân tài tham gia đổi mới sáng tạo dựa trên các lợi thế hiện có; phát triển các startup, ứng dụng công nghệ mới…

Về đào tạo, sự phát triển của ngành gỗ liên quan đến nhiều ngành nghề khác như giáo dục, đào tạo. Về sáng tạo, để khuyến khích doanh nghiệp gia tăng hàm lượng chất xám trong sản phẩm, nhà nước cần có chính sách khuyến khích đổi mới sáng tạo, hay việc thành lập viện Thiết kế nội thất Việt Nam, tổ chức các giải thưởng thiết kế... để quy tụ và phát triển đội ngũ sáng tạo. Đây là kinh nghiệm mà

ô n g N g u y ễ n Q u ố c K h a n h l à C h ủ t ị c h h ộ i M Ỹ NGHỆ VÀ C H Ế B I Ế N GỖ T P. H C M ( H awa ).

14 | FORBES việt nam tháng 4.2019

các quốc gia ứng dụng thành công, tiêu biểu là Singapore. Về thương hiệu, nhà nước, các cơ quan, ban ngành cần khuyến khích, giúp các doanh nghiệp gỗ xây dựng thương hiệu. Từng thương hiệu của mỗi DN sẽ là điểm sáng để tập hợp, vẽ nên bức tranh cho cả ngành chế biến gỗ Việt Nam. Để tạo động lực cho việc này, các hiệp hội cần phối hợp với các cơ quan, ban ngành có liên quan để thường xuyên bầu chọn thương hiệu đồ gỗ uy tín trong năm. Về thương mại, khi đã hội tụ được năng lực sản xuất, có thiết kế, có thương hiệu là ba điều kiện “cần”, ngành gỗ cần thêm điều kiện “đủ” là phát triển môi trường thương mại thuận lợi.

Chúng ta đã gây dựng thành công thương hiệu cho hội chợ đồ gỗ quốc tế VIFA-EXPO, trở thành điểm đến thu hút các đơn vị kinh doanh đồ gỗ thế giới đến Việt Nam. Nếu nhà nước hỗ trợ phát triển các trung tâm giao dịch, trung tâm triển lãm hội chợ đủ tầm, đó sẽ là lợi thế lớn cho các DN trong ngành. Các DN cũng cần mạnh dạn, chủ động hơn trong việc tham dự các hội chợ đồ gỗ quốc tế để tăng tính kết nối, mở rộng thương mại để gia tăng ngoại lực cho chính DN mình.

Nếu “Việt Nam là câu chuyện thú vị nhất châu Á về vĩ mô”, như bình luận của đài CNBC, 15.1.2019, thì các thể chế về rừng và sự thành công tiếp theo của đồ gỗ xuất khẩu Việt Nam, sẽ khiến “câu chuyện” càng thêm hấp dẫn.

Phát triển ngành gỗ sẽ góp phần giải được bài toán về nhân công trong thời đại công nghiệp 4.0, được đào tạo tay nghề với giá trị cao, đồng thời thúc đẩy quy hoạch trồng và bảo vệ rừng, bảo vệ môi trường, đảm bảo phát triển bền vững trong dài hạn. Các DN ngành chế biến gỗ tự tin có thể Việt Nam trở thành trung tâm sản xuất đồ gỗ hợp pháp uy tín cho thế giới với sự quan tâm và đồng hành của Nhà nước.

Tuy vậy, lạc quan đến mấy chúng ta cũng không quên rằng, tất cả phải bắt đầu từ gốc: trồng rừng để lấy lại màu xanh cho đất nước và có nguyên liệu bền vững, có nguồn lực lâu dài “giữ mãi màu xanh” cho rừng.

Toàn Cảnh Thị Trường bất động sản

Họ sẽ chọn Manhattan Giá cao ngất trời tại các tòa nhà đắt đỏ nhất của New York đã bị kéo xuống một chút trong năm qua. Với tình trạng dư nguồn cung nhà ở cao cấp trên thị trường, số lượng căn hộ cao cấp được bán ra đã giảm 15%, trong khi giá trung bình mỗi m2 giảm 7%. Tuy nhiên, giới siêu giàu vẫn không ngừng đổ tiền vào một số địa chỉ đắt đỏ và thời thượng nhất hành tinh, do các vụ mua bán của các tỉ phú ở New York.

Blavatnik mong ước sở hữu biệt thự Beaux Arts thuộc thập niên 1930 trong nhiều năm, cố gắng mua nó vào năm 2016 từ David Wildenstein, người được thừa kế gia sản kinh doanh nghệ thuật. Nhưng Wildenstein đã bán hết tài sản, từng là một phòng tranh, cho một người khác với giá 79,5 triệu đô la Mỹ vào năm 2017. Blavatnik đã làm ầm ĩ và kiện Wildenstein, với lý do người này đã vi phạm thỏa thuận bán lại cho ông ta; sau đó, một thẩm phán đã bác bỏ đơn kiện của Blavatnik. Với mức giá tăng 13%, cuối cùng Blavatnik cũng đã sở hữu được căn biệt thự năm tầng, rộng 1.904 m2, mười tháng sau khi nó được bán cho người mua đầu tiên.

Ken Griffin | tài sản: $11,7 tỉ địa chỉ: 220 Central Park South giá bán: 238 triệu đô la mỹ | tháng 1.2019

Căn hộ rộng 2.229,67 m2 này nằm trong tòa nhà chọc trời 79 tầng mới, giữ vững vị trí là ngôi nhà đắt nhất từng được mua ở Mỹ. Căn hộ của nhà quản lý quỹ đầu cơ có những tiện nghi bao gồm: sân golf mô phỏng, quầy uống và câu lạc bộ thể thao.

Michael Rubin | tài sản: $3 tỉ 160 Leroy Street giá bán: 43,5 triệu đô la mỹ | tháng 8.2018

Không giống như những tỉ phú khác, Rubin lựa chọn sống ở trung tâm thành phố: căn hộ penthouse rộng 719,99 m2 ở West Village có hồ bơi, phòng chiếu phim, thư viện, năm phòng ngủ, ba lò sưởi và sân thượng rộng 459,3 m2. Và nếu doanh nhân công nghệ này muốn sinh hoạt với hàng xóm, ông có thể sử dụng các tiện nghi của tòa nhà như phòng tắm hơi, nhà hàng ngon tuyệt và phòng tập yoga.

16 | FORBES việt nam tháng 4.2019

Chen Tianqiao | tài sản: $1,2 tỉ 16 EAST 69TH Street giá bán: 39 triệu đô la mỹ | tháng 3.2018

Được xây dựng cho gia đình Vanderbilts vào năm 1881, biệt thự có diện tích 1.114 m2 này bao gồm hai sân thượng, một hầm rượu, một phòng tập thể dục và một thang máy.

Bài: MADELINE berg; ảnh: 220Central Park South by Gary Hershorn-Getty Images; 16 E 69th St and 19 East 64th St by Sarkis Delimelkon for Forbes

Len Blavatnik | tài sản: $17,7 tỉ 19 EAST 64TH Street giá bán: 90 triệu đô la mỹ | tháng 2.2018

Toàn Cảnh Thị Trường

2.

bill gates $96,5 tỉ  Hoa kỳ

Người giàu thứ hai thế giới cho rằng bản thân mình và những người Mỹ giàu có khác nên trả thuế cao hơn, bao gồm thuế bất động sản lớn hơn. Tính đến thời điểm này, ông đã làm từ thiện khoảng 35,8 tỉ đô la Mỹ.

1.

JEFF BEZOS $131 tỉ  Hoa kỳ

Trong tháng 1, người giàu nhất thế giới và vợ ông, MacKenzie, tuyên bố ly hôn sau 25 năm chung sống.

Cùng ngày hôm đó, National Enquirer tiết lộ mối quan hệ của Bezos với Lauren Sanchez, một cựu nhân viên truyền hình. Các điều khoản ly hôn - và những ảnh hưởng đến giá trị tài sản cùng quyền kiểm soát Amazon của ông - không được tiết lộ. Cặp đôi kết hôn trước khi Bezos thành lập công ty thương mại điện tử; MacKenzie là kế toán đầu tiên. Theo luật của bang Washington, bà có thể nhận được tới một nửa tài sản của Bezos, biến bà trở thành người phụ nữ giàu nhất thế giới. Hãy theo dõi thêm.

tỉ phú thế giới

Tốp 20 người giàu nhất thế giới 2019 Danh sách những người giàu có nhất chiếm 1% trong số 2.153 tỉ phú trên hành tinh đã chứng kiến một năm nhiều kẻ thắng người thua: Một nửa trở nên giàu có hơn; mười người kia lại bị giảm giá trị tài sản. Cuộc sống không bình đẳng ngay cả khi đang ở đỉnh cao: tổng tài sản của nhóm 20 người giàu nhất thế giới là 1,2 ngàn tỉ đô la Mỹ, chiếm khoảng 14% tài sản của tỉ phú trên toàn cầu. Giá trị tài sản trung bình của tốp 20 là 60,4 tỉ đô la Mỹ, trong khi tài sản trung bình của tỉ phú bình thường chỉ là bốn tỉ đô la Mỹ.

Xem đầy đủ danh sách: www.forbes.com/billionaires/list

18 | FORBES việt nam tháng 4.2019

3.

warren buffett $82,5 tỉ q hoa kỳ

Người điều hành Berkshire Hathaway cho biết ông không có kế hoạch bán Kraft Heinz, một trong những công ty niêm yết lớn nhất của ông, bất chấp sự cố sụt giảm giá trị tài sản 15,4 tỉ đô la Mỹ khiến cổ phiếu của công ty này giảm 27% chỉ trong một ngày vào tháng trước.

14. Sergey Brin $49,8 tỉ  Hoa kỳ

Brin là chủ tịch của Alphabet, công ty mẹ của Google và công ty chuyên về chăm sóc sức khỏe Verily. Công ty này gần đây đã công bố kế hoạch thành lập một cơ sở điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện ở Dayton, Ohio.

15. Francoise Bettencourt Meyers $49,3 tỉ  pháp

Cháu gái của người sáng lập L’oréal có giá trị tài sản tăng 7,1 tỉ đô la Mỹ so với năm ngoái, nhờ việc công ty kinh doanh mỹ phẩm đạt tăng trưởng doanh số cao nhất trong hơn một thập kỷ.

5. carlos slim helu

6. amancio ortega

7. larry ellison

pháp

mexico

tây ban nha

hoa kỳ

$76 tỉ 

$64 tỉ q

$62,7 tỉ q

8. mark zuckerberg

$62,5 tỉ 

$62,3 tỉ q hoa kỳ

Chi tiêu của người tiêu dùng Trung Quốc đã tăng trong năm 2018, đặc biệt là chi tiêu cho các thương hiệu Louis Vuitton và Hennessy của tập đoàn LVMH. Tập đoàn này của Arnault mang lại doanh thu và lợi nhuận kỷ lục, giúp tài sản của ông tăng thêm 4 tỉ đô la Mỹ.

Sau 11 năm, Slim đã bán nốt số cổ phần cuối cùng của mình tại New York Times Co. vào tháng 1, thu được khoản tiền lớn. Tài sản lớn nhất của ông là công ty viễn thông Mỹ Latinh América Móvil.

Cổ phiếu của công ty thời trang Inditex của ông giảm 7,5% trong năm qua. Điều này cộng với việc đồng euro yếu hơn đã lấy đi của ông khoảng 9 tỉ đô la Mỹ.

Tuy nhiên, ông đã bỏ túi 1,2 tỉ đô la cổ tức sau thuế.

Hồi tháng 12. 2018, người đồng sáng lập Oracle trở thành thành viên hội đồng quản trị Tesla. Đến tháng 1, một hồ sơ tiết lộ rằng ông sở hữu lượng cổ phần trị giá 900 triệu đô la Mỹ của nhà sản xuất xe điện này.

Danh tiếng của Facebook đã bị tác động không nhỏ trong năm 2018, nhưng con số sụt giảm tài sản 8,7 tỉ đô la Mỹ phần lớn là do làm từ thiện và việc anh bán bớt cổ phần của mình trong công ty truyền thông xã hội này.

9. michael bloomberg

10. Larry Page

11. (đồng hạng) Charles Koch

11. (đồng hạng) David Koch

13. Mukesh aMbani

hoa kỳ

Người đồng sáng lập Google là giám đốc điều hành công nghệ cấp cao duy nhất từ chối lời mời tham dự phiên điều trần của ủy ban Tình báo Thượng viện về an ninh bầu cử.

Hoa kỳ

Hoa kỳ

16. Jim Walton Hoa kỳ

$55,5 tỉ 

Cựu thị trưởng thành phố New York có kế hoạch chi ít nhất 500 triệu đô la Mỹ nhằm nỗ lực hạ bệ Tổng thống Trump vào năm 2020, bất kể ông có tự mình tranh cử tổng thống hay không.

$44,6 tỉ q

Con trai áp út trong số bốn người con của Sam Walton, người sáng lập Walmart, quản lý ngân hàng Arvest Bank của gia đình, có trụ sở tại Fayetteville, Arkansas. Ông có số tài sản trị giá hơn 18 tỉ đô la Mỹ.

$50,8 tỉ  Hoa kỳ

$50,5 tỉ q

$50,5 tỉ q

$50 tỉ  ấn độ

Tập đoàn công nghiệp Kansas thâm niên 79 năm của ông, Koch Industries, cho biết kể từ năm 2013, họ đã đầu tư 17 tỉ đô la Mỹ vào các công ty công nghệ, bao gồm cả kỳ lân in 3-D Desktop Metal.

Koch, người từng chiến thắng căn bệnh ung thư tuyến tiền liệt, đã từ chức ở công ty trị giá 110 tỷ đô la (doanh thu) hồi tháng 7, vì lý do sức khỏe. Ông và anh trai Charles đồng sở hữu 84% cổ phần trong doanh nghiệp gia đình.

Hồi tháng 12, theo nguồn tin cho biết, Ambani đã chi 100 triệu đô la Mỹ tổ chức một đám cưới cực kỳ xa hoa cho con gái Isha của ông với con trai của tỉ phú Ấn Độ Ajay Piramal.

17. Alice Walton

18. Rob Walton

19. Steve Ballmer

20. MÃ HÓA ĐẰNG

Hoa kỳ

Hoa kỳ

Hoa kỳ

trung quốc

$44,4 tỉ q

Người con gái duy nhất trong số bốn người con của Sam Walton sáng lập và điều hành bảo tàng nghệ thuật Hoa Kỳ Crystal Bridges tại quê hương của Walmart là Bentonville, Arkansas. Bảo tàng mở cửa năm 2011.

$44,3 tỉ q

Con trai cả của người sáng lập là cựu chủ tịch và thành viên hội đồng quản trị của Walmart. Tập đoàn bán lẻ này đã ra mắt robot quét kệ tự động và xe tự hành để giao hàng thực phẩm.

$38,8 tỉ q

$41,2 tỉ 

Cựu CEO của Microsoft vẫn còn giữ 4% cổ phần của công ty. Đây là một quyết định thông minh: cổ phiếu của công ty này đã tăng 20% trong năm vừa rồi. Đồng thời, ứng dụng USA Facts của ông theo dõi chi tiêu và hoạt động của chính phủ.

Gã khổng lồ truyền thông Internet của ông tiến hành IPO cho công ty con chuyên về âm nhạc trực tuyến Tencent Music vào tháng 12, thu về gần 1,1 tỉ đô la Mỹ qua một đợt chào bán cổ phiều lần đầu ra công chúng trên sàn giao dịch chứng khoán New York.

tháng 4.2019 FORBES việt nam | 19

Franziska Krug/Getty Images; ALAIN JOCARD/AFP/Getty Images; Chesnot/Getty Images; fotopress/Getty Images; Vincent Sandoval/FilmMagic; FABRICE COFFRINI/AFP/Getty Images; Marlene Awaad/Bloomberg; Carlos Tischler/NurPhoto via Getty Images; Albin LohrJones / Pool via CNP; Patrick T. Fallon/Gett y Images; MEHDI FEDOUACH/AFP/Gett y Images; Lars Niki/Gett y Images for United States Olympic Committee; Pankaj Nangia /Bloomberg; VCG/VCG via Gett y Images; Stephanie Keith/Gett y Images

4. bernard arnault

Toàn Cảnh Thị Trường TỈ PHÚ 2019

Những người mới đến Những người từ mọi nơi trên thế giới – từ Áo và Slovakia đến Úc và Việt Nam – đang làm giàu ở khắp các lĩnh vực mà con người có thể hình dung được: âm nhạc và trang điểm, phần mềm và áo len. Trong số đó, có 195 gương mặt mới gia nhập hàng ngũ tỉ phú thế giới năm nay. Dưới đây là bốn trường hợp đặc biệt nhất.

Kylie Jenner | tuổi: 21 | hoa kỳ tài sản ròng: $1 tỉ

Ở tuổi 21, Jenner là tỉ phú tự lập trẻ tuổi nhất, kiếm được khối tài sản tỉ đô còn sớm hơn cả Mark Zuckerberg (người đã gia nhập hàng ngũ tỉ phú năm 2008 lúc 23 tuổi). “Tôi vốn chẳng hi vọng gì lớn lao, vì tôi đâu thể biết trước tương lai,” Jenner cho biết. “Tuy nhiên, [cảm giác khi được công nhận] thực sự tốt. Đó là sự khích lệ đối với tôi.” Cô sở hữu 100% Kylie Cosmetics, công ty chuyên về các sản phẩm làm đẹp mới được ba năm tuổi, có doanh thu ước tính 360 triệu đô la Mỹ vào năm ngoái. Phần lớn doanh thu của công ty xuất phát từ thương mại điện tử. Nhưng Kylie Cosmetics vừa ký một hợp đồng mới với Ulta, đưa sản phẩm của công ty vào bán ở toàn bộ 1.163 cửa hàng thuộc chuỗi bán lẻ mỹ phẩm trang điểm này của Hoa Kỳ, “để giúp cho những người chưa bao giờ mua sản phẩm của tôi – hoặc những người vốn không phải là người hâm mộ tôi – được tận mắt thấy sản phẩm thật.”

20 | FORBES việt nam tháng 4.2019

Kylie Jenner là tỉ phú tự lập trẻ tuổi nhất từ trước đến nay.

NHỮNG GƯƠNG MẶT MỚI THEO QUỐC gia, VÙNG LÃNH THỔ TRUNG QUỐC 53 (BAO GỒM hong kong) HOA KỲ 39 Brazil 18 ĐÀI LOAN 9

ẤN ĐỘ 7

Philippines 7

Một số ít những người “ngậm thìa bạc”

NGA 7 PHÁP 5 ĐỨC 4 NHẬT BẢN 4 THÁI LAN 4 CANADA 3 Ý 3 HÀ LAN 3 ÁO 2

THỪA KẾ

23 THỪA KẾ VÀ PHÁT TRIỂN

33

BỈ 2

139

CỘNG HÒA CZECH 2

TỰ LẬP

ĐAN MẠCH 2 Ireland 2 SINGAPORE 2 HÀN QUỐC 2 THỤY ĐIỂN 2 VIỆT NAM 2 ÚC 1

34

HUNGARY 1 INDONESIA 1 ISRAEL 1 MEXICO 1 SLOVAKIA 1

26

NAM PHI 1 THỤY SĨ 1 VƯƠNG QUỐC ANH 1

23

Đợt IPO thành công hồi năm ngoái là đoạn nhạc đối với Ek. Spotify, dịch vụ phát nhạc trực tuyến do anh sáng lập cách đây 13 năm, hiện có vốn hóa thị trường trị giá 24 tỉ đô la Mỹ. Mặc dù vậy, công ty này vẫn chưa từng có lãi; trọng tâm của họ vẫn tập trung vào việc rót vốn tiền mặt vào các giao dịch mua lại. Hồi tháng hai, họ tuyên bố bỏ ra 340 triệu đô la Mỹ mua lại các công ty phân phối nội dung Gimlet Media và Anchor FM.

19

NHỮNG GƯƠNG MẶT MỚI THEO NGÀNH

Colin Huang | tuổi: 39 | trung quốc tài sản ròng: $13,5 tỉ

Sau thời gian làm kỹ sư phần mềm cho Google, Huang trở về Trung Quốc vào năm 2006 và tự mình phấn đấu, thành lập hai trang web thương mại điện tử và một công ty trò chơi trực tuyến trước khi sáng lập Pinduoduo, một trang web bán lẻ hàng giảm giá.

17

16

CÔNG NGHỆ SẢN XUẤT THỜI TRANG & BÁN LẺ

16

ĐA NGÀNH BẤT ĐỘNG SẢN

14

TÀI CHÍNH & ĐẦU TƯ Ẩm thực Chăm sóc sức khỏe KHÁC

30

Rene Benko | tuổi: 42 | áo tài sản ròng: $4,9 tỉ

Khi còn là thiếu niên, Benko làm trợ lý cho nhà phát triển bất động sản ở Innsbruck, Áo - và đã bỏ học nhiều buổi khiến ông không thể tốt nghiệp trung học. Đó là cái giá phải bỏ ra. Vận dụng kinh nghiệm đó, năm 22 tuổi, ông thành lập một công ty về sau phát triển thành Signa, công ty đầu tư bất động sản trị giá 16 tỉ đô la Mỹ, sở hữu các cửa hàng bách hóa và nhà hàng ở Đức.

tháng 4.2019 FORBES việt nam | 21

B à i : K at h l e e n C h ay ko w s k i , N ata l i e R o b e h m e d , C a r t e r C o u d r i e t, M a x J e d e u r - Pa l m g r e n & J e n n i f e r Wa n g ả n h : J e n n e r b y F r aze r H a r r i s o n /Ge t t y Imag e s fo r M a r i e C l a i r e ; H ua n g b y Q i l a i She n / B loombe r g ; B e n ko b y Ac t i o n P r e s s / Z uma / Ne w s com ; E k b y M i ke C oppo l a /Ge t t y Imag e s .

Daniel Ek tuổi: 36 | thụy điển tài sản ròng: $2,2 tỉ

TÂY BAN NHA 2

Toàn Cảnh Thị Trường tỉ phú thế giới

nhuận HDBank, ngân hàng bà Thảo ngồi ghế phó chủ tịch thường trực, đạt 2.842 tỉ đồng.

5 tỉ phú Việt Nam

Trần Bá Dương 59

Kinh tế tư nhân Việt Nam cho thấy sự phát triển khi xuất hiện hai tỉ phú mới trong danh sách tỉ phú thế giới của Forbes.

Phạm Nhật Vượng 51tuổi $6,6 tỉ p [hạng 239 (+260)] Quê quán: Hà Tĩnh Lĩnh vực: Đa ngành Năm xuất hiện: 2013 – 2018

>> Chủ tịch Vingroup gia nhập danh sách lần đầu năm 2013 và bảy năm liên tiếp gia tăng tài sản và thứ hạng.

Năm qua vị tỉ phú đầu tiên của Việt Nam khánh thành tòa nhà Landmark 81, tòa nhà cao nhất Việt Nam. Thương vụ IPO Vinhomes, nhánh kinh doanh bất động sản, đạt kỷ lục 14,5 tỉ đô la Mỹ đối với một công ty tư nhân tại Việt Nam. Vingroup là tập đoàn kinh doanh đa ngành có vốn hóa thị trường 16,5 tỉ đô la Mỹ cao nhất thị trường chứng khoán. Năm qua, Vingroup giới thiệu mẫu xe hơi Vinfast, bán xe máy điện Klara, cũng như mở rộng kinh sang điện thoại, dược phẩm.

$1,7 tỉ p [ hạng 1.349 (-10)]

Quê quán: Thừa Thiên – Huế Lĩnh vực: Ô tô, bất động sản Năm xuất hiện: 2018, 2019

>> Năm qua, công ty của tỉ phú Trần Bá Dương dẫn đầu thị trường ô-tô Việt với doanh số 96.127 xe, chiếm 34,7% thị phần, theo báo cáo của Hiệp hội các nhà sản xuất ôtô Việt Nam (VAMA). Chủ tịch Thaco đang trực tiếp và gián tiếp sở hữu khoảng 71% của công ty thông qua sở hữu người thân trong gia đình và trung gian.

Thaco sở hữu 35% cổ phần của HAGL Agrico, tham gia chế biến và phân phối trái cây

Nguyễn Thị Phương Thảo 49

$2,3 tỉ q [ hạng 1.008 (-242) ] Quê quán: Hà Nội Lĩnh vực: Đa ngành Năm xuất hiện: 2017 – 2018

>> Bất chấp các hoạt động kinh doanh mở rộng, thứ hạng của nữ tỉ phú duy nhất tại Việt Nam giảm 242 bậc khi cổ phiếu của VietJet và HDBank đều giảm mạnh. Năm qua, VietJet - hãng hàng không bà Thảo đang ngồi ghế tổng giám đốc đạt lợi nhuận 5.216 tỉ đồng. Năm qua, VietJet vận hành 70 máy bay, chuyên chở được 23 triệu lượt khách, khai thác 105 đường bay, trong đó 66 đường bay quốc tế. Lợi

Hồ Hùng Anh 49 $1,7 tỉ « [ hạng 1.349 ]

Quê quán: Thừa Thiên – Huế Lĩnh vực: Tài chính, hàng tiêu dùng Năm xuất hiện: 2019

>> Ông Hùng Anh, có bằng kỹ sư điện tử, đầu tư vào ngân hàng Techcombank từ những năm 1990 và trở thành chủ

tịch Techcombank vào năm 2008. Hiện tại, với vốn hóa hơn 4 tỉ đô la Mỹ, lợi nhuận sau thuế đạt 8.462 tỉ đồng, Techcombank đang dẫn đầu về lợi nhuận trong khối các ngân hàng thương mại cổ phần tư nhân tại Việt Nam, đứng thứ hai trong hệ thống. Tài sản của chủ tịch Techcombank được đánh giá qua cổ phần tại Techcombank và Masan Group.

Nguyễn Đăng Quang 56

$1,3 tỉ « [ hạng 1.717 ] Quê quán: Quảng Trị Lĩnh vực: Tài chính, hàng tiêu dùng Năm xuất hiện: 2019

>> Ông Quang sinh năm 1963 tại Quảng Trị có bằng tiến sĩ Vật lý hạt nhân – Đại học Vật lý ứng dụng – Viện Hàn lâm khoa học, Belarus. Ông là chủ tịch Masan Group, một trong các tập đoàn tư nhân kinh doanh đa ngành, hoạt động trên nhiều lĩnh vực: hàng tiêu dùng – tài chính – khai khoáng – chăn nuôi và chế biến thịt. Tập đoàn tư nhân này có vốn hóa 4,5 tỉ tỉ đô la Mỹ. Ông Quang khởi nghiệp trong lĩnh vực mì gói và chế biến gia vị tại Đông Âu sau đó đầu tư về Việt Nam. p lên « Mới vào danh sách

Trần Bá Dương $1,7 tỉ

Phạm Nhật Vượng $6,6 tỉ

Nguyễn Đăng Quang

Nguyễn Thị Phương Thảo

$1,3 tỉ

$2,3 tỉ

22 | FORBES việt nam tháng 4.2019

Hồ Hùng Anh $1,7 tỉ

Toàn Cảnh Thị Trường dữ liệu lớn

Nông nghiệp trước tác động biến đổi khí hậu Gần 40% diện tích đồng bằng sông Cửu Long, 16,8% diện tích đồng bằng sông Hồng có nguy cơ bị ngập nếu mực nước biển dâng 100cm, theo tính toán tác động biến đổi khí hậu do bộ Tài nguyên và Môi trường công bố.

ghi chú: Vùng nguy cơ ngập ứng với mực nước biển dâng 100 cm nguồn: BỘ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG 24 | FORBES việt nam tháng 4.2019

nguy cơ ngập đối với tp.hcm và khu vực đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) • Khoảng 17,84% diện tích Tp.HCM có nguy cơ bị ngập.

Trong đó, quận Bình Thạnh (80,78%) và huyện Bình Chánh (36,43%) là hai nơi có nguy cơ ngập cao nhất.

• Khoảng 38,9% diện tích ĐBSCL có nguy cơ bị ngập.

Trong đó, các tỉnh có nguy cơ ngập cao nhất là Hậu Giang (80,62%), Kiên Giang (76,86%) và Cà Mau (57,7%).

Tỉnh / Thành Phố

Tỉ lệ ngập (%)

Tỉnh / Thành Phố

Đồng Tháp

Tỉ lệ ngập (%)

4,64%

ĐBSCL

38,9%

tp.HCM

17,84%

An Giang

1,82%

Bà Rịa - Vũng Tàu

4,79%

Kiên Giang

76,9%

Long An

27,21%

Cần Thơ

20,52%

Tiền Giang

29,7%

Hậu Giang

80,62%

Bến Tre

22,2%

Sóc Trăng

50,7%

Trà Vinh

21,3%

Bạc Liêu

48,6%

Cà Mau

57,7%

Vĩnh Long

18,83%

nguy cơ ngập đối với các tỉnh, thành ven biển đồng bằng sông Hồng Khoảng 4,79% diện tích của tỉnh Quảng Ninh và 16,8% đồng bằng sông Hồng có nguy cơ bị ngập.

Trong đó, Thái Bình (50,9%) và Nam Định (58,0%) là hai tỉnh có nguy cơ ngập cao nhất.

Tỉnh / Thành Phố

Tỉ lệ ngập (%)

Đồng Bằng Sông Hồng

16,8%

Quảng Ninh

4,79%

Hải Phòng

30,2%

Thái Bình

50,9%

Nam Định

58,0%

Ninh Bình

23,4%

ả nh : Ar id O c ea n / sh u t t er sto ck

Khoảng 1,47% diện tích các tỉnh, thành ven biển miền Trung từ Thanh Hóa đến Bình Thuận có nguy cơ ngập. Trong đó, tỉnh Thừa Thiên - Huế có nguy cơ ngập cao nhất (7,69%).

Tỉnh / Thành Phố

Tỉ lệ ngập (%)

Thừa Thiên – Huế

7,69%

Quảng Bình

2,64%

đà Nẵng

1,13%

tháng 4.2019 FORBES việt nam | 25

Toàn Cảnh Thị Trường dự liệu lớn

Nhỏ và siêu nhỏ Đầu tư vào nông nghiệp chiếm 6% tổng đầu tư xã hội.

Doanh nghiệp nông nghiệp chiếm 1% trong tổng số doanh nghiệp trên toàn quốc.

60,8%

doanh nghiệp nông – lâm – thủy sản năm 2017 Tổng doanh nghiệp: 12.749

phần lớn là doanh nghiệp Nhỏ, siêu nhỏ

4.942

doang nhiệp (38,76%)

Doanh nghiệp lớn và vừa chiếm 3,5%.

35,7%

88.742 Lao động

253.571 Lao động

6.925

hợp tác xã (54,32%)

nguồn: Tổng cục thống kê, công bố tháng 7.2018.

26 | FORBES việt nam tháng 4.2019

882

hành chính sự nghiệp (6,92%)

2,6% lớn

0,9% vừa

nhỏ

siêu nhỏ

1%

doanh nghiệp nông nghiệp trong tổng số 517,9 ngàn doanh nghiệp, theo tổng cục thống kê.

Ít qua đào tạo

Hơn 50% lao động ở doanh nghiệp nông nghiệp chưa qua đào tạo hoặc đào tạo dưới ba tháng.

0,5%

10,9%

trên đại học

đại học

3,3%

9,8%

cao đẳng

trung cấp

8%

38,9%

sơ cấp

Chưa qua đào tạo

22,7%

5,9%

dưới 3 tháng

khác

cơ cấu tuổi

Xu hướng già hoá đội ngũ lao động trong nông nghiệp đang diễn ra.

29,1% 20

30

2%

19,1% 46

55

>60

độ tuổi

31

45

43,6%

56

60

6,2%

ả nh : sh utter stock

tháng 4.2019 FORBES việt nam | 27

Tìm lối đi riêng Với thâm niên kinh doanh nông sản xuất khẩu, ông Phan Minh Thông, tổng giám đốc Phúc Sinh rút ra bài học gia tăng giá trị cho nông sản Việt Nam: Bắt đầu từ trồng trọt và tạo ra sản phẩm đạt tiêu chuẩn quốc tế. giang thanh —ảnh: lê quang nhật

28 | FORBES việt nam tháng 4.2019

tháng 4.2019 FORBES việt nam | 29

FORBES việt nam

Phan Minh Thông

ông Phan Minh Thông, tổng giám đốc công ty TNHH Phúc Sinh vẫn chưa quên cảm giác chạnh lòng ở lễ hội World of Coffee tại Amsterdam (Hà Lan) năm ngoái. Sau nhiều năm kinh doanh xuất khẩu, Phúc Sinh xây dựng thương hiệu cà phê Robusta Blue Ocean ở thị trường nội địa. Lần đó, tại hội chợ Amsterdam, ông Thông đang hào hứng giới thiệu về cà phê specialty sản xuất tại Việt Nam thì một khách hàng Pháp cười sặc sụa, nói vẻ nghi ngờ: “Việt Nam làm gì có cà phê specialty?”

Cà phê đặc sản - specialty được giới kinh doanh cà phê quốc tế định nghĩa không chỉ sử dụng giống cà phê tốt nhất trồng tại các vùng khí hậu, thổ nhưỡng phù hợp mà loại cà phê này còn trải qua khâu thu hái, chế biến, bảo quản đúng phương pháp. Đáp ứng các điều kiện trên, một sản phẩm được gắn nhãn cà phê specialty nếu quá trình nếm thử (cupping) đạt trên 80 điểm trên thang điểm 100, do các chuyên gia kỹ thuật quốc tế chấm.

Niềm trăn trở của doanh nhân có thâm niên gắn bó với hoạt động xuất khẩu nông sản có lý do. Nhiều năm qua sản lượng xuất khẩu cà phê của Việt Nam luôn đứng thứ hai thế giới, thậm chí có lúc vượt qua Brazil, quốc gia có lịch sử 150 năm xuất khẩu cà phê. Giữ thứ hạng rất cao về sản lượng trên bản đồ cà phê thế giới nhưng sản phẩm cà phê “made in Việt Nam” chưa khẳng định được vị trí tương xứng ở các thị trường tiêu dùng cao cấp. Vì vậy, với nhiều khách hàng quốc tế có gu thưởng thức cà phê, câu chuyện Việt Nam sản xuất cà phê specialty trở nên rất khó tin.

“Mọi người không đầu tư từ trồng trọt, chế biến.

Muốn hạt cà phê ngon, phải làm từ khâu trồng trọt, phải tham gia chế biến, chứ không chỉ thu mua xuất khẩu,” tổng giám đốc Phúc Sinh bày tỏ quan điểm.

Trong bức tranh chung chưa sáng sủa của ngành xuất khẩu cà phê nói riêng và các ngành nông sản nói chung đã bắt đầu xuất hiện tín hiệu tích cực từ phía người dùng. Sự thay đổi nhận thức thị trường là cú hích giúp các doanh nghiệp như Phúc Sinh suy nghĩ nghiêm túc

30 | FORBES việt nam tháng 4.2019

đến chuyện xây dựng chuỗi giá trị nông sản Việt Nam. Phúc Sinh không phải là cái tên xa lạ với bạn đọc theo dõi Forbes Việt Nam ngay từ những số đầu tiên. Cuối năm 2013, ông Thông xuất hiện trên Forbes Việt Nam trong bài viết “Nguồn cảm hứng từ hạt tiêu” kể về quá trình lập nghiệp. Theo chia sẻ, ở tuổi 26, cựu sinh viên đại học Ngoại thương Hà Nội khởi nghiệp lập công ty riêng với số vốn 800 triệu đồng. Với kinh nghiệm trong các công ty xuất khẩu, chàng trai quê Hải Phòng bắt đầu với mặt hàng hồ tiêu, theo thời gian mở rộng kinh doanh nhiều ngành hàng khác từ cà phê, hạt điều đến quế, ớt, gạo, cơm dừa…

Trong lần trả lời phỏng vấn Forbes Việt Nam cách đây sáu năm, doanh nhân trẻ chủ yếu nói về ngành hàng gia vị, kinh nghiệm kinh doanh các loại nông sản, loại hàng hóa mang rủi ro cố hữu là giá biến động thất thường, phụ thuộc vào thời tiết và cung – cầu thế giới. “Xây dựng hệ thống thu mua uy tín là thách thức lớn nhất với người làm thương mại. Lúc thị trường đắt có 10 người mua và năm người bán thì rất dễ nhưng uy tín chỉ xây dựng được khi thị trường có năm người mua và 10 người bán mà mình luôn là một trong năm người mua đó,” ông nói.

Lần này, đề tài ưa thích của ông Thông xoay quanh chủ đề cà phê và câu chuyện nâng cao giá trị nông sản Việt Nam. Sau sáu năm, nếu tạm bỏ qua sự lên xuống thất thường của giá hàng hóa nông sản, doanh thu công ty tư nhân này tăng từ 170 triệu đô la Mỹ lên gần gấp đôi.

Năm 2018, doanh thu Phúc Sinh đạt 250 triệu đô la Mỹ, giảm 50 triệu đô la Mỹ so với năm 2016. Lý do, năm qua giá hồ tiêu thế giới trung bình giảm khoảng 35%.

Vài năm trước, có lúc hồ tiêu còn ở mức giá trên 8.000 đô la Mỹ/tấn nhưng năm 2018 đã có lúc rơi xuống dưới 3.000 đô la Mỹ/tấn, mức giá đáy trong nhiều năm trước khi phục hồi một phần. Hệ quả, xuất khẩu hồ tiêu của Việt Nam năm qua chỉ đạt 758 triệu đô la Mỹ, rớt khỏi cột mốc một tỉ đô la Mỹ duy trì trong giai đoạn 2014 – 2017. Không chỉ hồ tiêu, giá cà phê Robusta năm qua rớt xuống mức thấp nhất trong vòng năm năm, thậm chí cà phê Arabica xác lập đáy trong 12 năm. Ông Thông nói: “Kinh doanh tiêu hay nông sản nói chung thật sự vô cùng thử thách khi giá biến động từng ngày.”

Phúc Sinh có chìa khóa hóa giải sự lên xuống khó lường của các loại hàng hóa nông sản là đầu tư vào chế biến. Ông Thông cho biết, khi giá hồ tiêu xuống mức đáy 2.800 đô la Mỹ/tấn, loại tiêu trắng sấy lạnh của Phúc Sinh vẫn xuất ngoại với giá 13.000 đô la Mỹ/tấn.

“Trước đây sau khi trồng trọt chúng ta sơ chế và đợi khách hàng tới thu mua gom hết, giá tốt và chúng ta vui vẻ mở mang thêm. Chúng ta hầu như không tham gia một công đoạn nào khác. 20 năm sau tư duy về sản xuất nông nghiệp như thế thì đầy rủi ro. Chúng ta trồng trọt, thu hoạch, sơ chế và chúng ta phải xây dựng các nhà máy chế biến sâu, đa dạng hóa sản phẩm và tham gia mạnh mẽ vào hoạt động phân phối.” Theo tự bạch của Phúc Sinh, 60% sản lượng tiêu xuất khẩu qua chế biến.

Còn ở mặt hàng cà phê tỉ lệ là 70%.

tiên vượt mốc một tỉ đô la Mỹ vào năm 2008. Trong một thập kỷ tiếp theo, bất chấp sự lên xuống của giá cà phê kim ngạch xuất khẩu cà phê Việt Nam tăng dần. Năm 2018 kim ngạch cà phê xuất khẩu đạt 3,5 tỉ đô la Mỹ, tăng gấp 3,5 lần sau một thập kỷ. Xét về sản lượng, cà phê xuất khẩu của Việt Nam bằng phân nửa Brazil, bỏ khá xa hai đối thủ kế tiếp là Columbia và Indonesia khi tổng sản lượng mới gần bằng Việt Nam. “Vấn đề của cà phê Việt Nam là khách hàng mua một bao cà phê thì không sao, 10 bao thì sẽ khác, một container còn khác nữa do chất lượng đầu này, đầu kia rất khác nhau,” ông Thông nói. Ông cho biết thêm, “Phúc Sinh là một trong những công ty nội địa lớn tham gia vào cả chuỗi giá trị ngành.” Để có một ly cà phê thơm ngon đến tay người dùng quá trình sản xuất qua nhiều khâu: trồng trọt – thu mua – chế biến – rang xay – phân phối. Báo cáo của hiệp hội Cà phê Ca cao cho thấy hầu hết cà phê Việt Nam xuất khẩu là Robusta dưới dạng hạt thô. 95% xuất khẩu qua một số đầu mối cầm trịch của các công ty thương mại có nguồn gốc nhà nước như Intimex, tổng công ty Cà phê

Theo hiệp hội Hồ tiêu Thế

giới, với sản lượng xuất khẩu 232 ngàn tấn, Việt Nam chiếm khoảng 35% sản lượng hồ tiêu toàn thế giới và chiếm hơn 50% sản lượng hồ tiêu lưu thông thương mại toàn cầu do diện tích trồng trọt chủ yếu phục vụ xuất khẩu. Ông Thông cho biết, năm qua công ty xuất khẩu được 25 ngàn tấn hồ tiêu, chiếm 12% thị phần xuất khẩu, tương đương 6% thị phần toàn cầu. Công ty duy trì vị trí quán quân thế giới trong nhiều năm liền.

Hồ tiêu và cà phê hiện là hai mặt hàng xuất khẩu chủ lực chiếm tới 90% tổng doanh thu của công ty. Năm qua, Phúc Sinh xuất 70 ngàn tấn cà phê, mảng kinh doanh công ty tham gia khá muộn khi xây dựng và đưa nhà máy rang xay đầu tiên vào hoạt động năm 2009.

Kim ngạch xuất khẩu cà phê của Việt Nam lần đầu

tiêu thụ CÀ PHÊ năm 2017

bắc mỹ

châu Âu

châu Á

châu phi nam mỹ

châu úc

tiêu thụ CÀ PHÊ bình quân đầu người ít

nhiều

nguồn: telegraphtravel.carto.com

tháng 4.2019 FORBES việt nam | 31

FORBES việt nam

Phan Minh Thông

Việt Nam... Trong khi đó, các nhà sản xuất lớn trong nước như Trung Nguyên, Vinacafé Biên Hòa tham gia thị trường từ khâu mua nguyên liệu, rang xay, sản phẩm xuất khẩu chủ yếu là cà phê hòa tan, ngành hàng những năm qua tăng trưởng hai con số.

“Nếu muốn xây dựng thương hiệu, muốn bán sản phẩm có chất lượng ra thế giới thì phải đầu tư từ A – Z,” ông Thông nói và nhìn nhận mắt xích yếu nhất của ngành nông nghiệp trị giá xuất khẩu ba tỉ đô la này là trồng trọt khi phụ thuộc vào các hộ gia đình kinh doanh phân tán. Điều này khiến cà phê tươi được thu hoạch chưa đúng cách, tình trạng hái đồng loạt cả quả xanh, quả non còn khá phổ biến. Quy mô ngành chế biến cũng chưa tương xứng khi tổng công suất các nhà máy chế biến mới đạt 150 ngàn tấn, đáp ứng 5% quy mô sản lượng toàn ngành. Ông Pascal Mollard, giám đốc phụ trách mảng kinh doanh cà phê của Bernhard Rothfos, tập đoàn thương mại cà phê chiếm 10% tổng sản lượng cà phê toàn cầu, khách hàng lớn của nhiều công ty Việt Nam nhận xét điểm yếu nhất của cà phê Việt nam là chất lượng không đồng đều giữa các nguồn cung địa phương.

Bài toán đầu tư cà phê sạch của Phúc Sinh đúc rút từ kinh nghiệm kinh doanh hồ tiêu sạch. Quãng năm 2003, ông Thông tiếp một đoàn khách Tây Ban Nha tới thăm công ty. Các vị khách đi xem nhà máy, xem cách Phúc Sinh xuất hàng lên container rồi bật ra câu hỏi: “Các ông cho khách hàng ăn cái này à?” Thắc mắc của khách hàng khiến ông Thông “đứng hình”. Lúc ấy, Phúc Sinh chủ yếu thu mua, gom nguyên liệu từ các nguồn về tập kết ở kho. Đầu ra ông Thông chốt giá với bạn hàng quốc tế rồi xuất hàng. Suy nghĩ rất lâu, bước đầu, Phúc Sinh chấp nhận trả giá cao hơn, thuyết phục các nhà cung cấp bán hồ tiêu sạch. Năm 2004, Phúc Sinh xây dựng nhà máy chế biến để chủ động có sản phẩm xuất khẩu sạch.

Khi hồ tiêu Việt Nam vươn ra thế giới đôi khi rộ lên tin tức một vài lô hàng hồ tiêu từ Việt Nam bị EU không cho nhập khẩu do dư lượng thuốc trừ sâu vượt ngưỡng cho phép. “Chất lượng sản phẩm phải bắt đầu từ khâu trồng trọt, thu hái và bảo quản – xử lý từ phía nông dân chứ không hoàn toàn nằm ở khâu chế biến sau thu hoạch,” ông Thông nghĩ. Để chủ động tạo ra sản phẩm sạch, Phúc Sinh tổ chức các hội thảo mà chi phí mỗi hội thảo cả tỉ đồng. Khách mời là nông dân. Ban đầu để thu hút họ chịu đến nghe chuyên gia nói về quy trình canh tác chuẩn, ngoài in áo mưa, bút, tài liệu Phúc Sinh phải phát cả phong bì cho người tham dự. Nông dân thay đổi quy trình canh tác, Phúc Sinh cam kết mua sản phẩm sạch với giá cao hơn thị trường một triệu đồng/tấn. Thấy hiệu quả nông dân

32 | FORBES việt nam tháng 4.2019

mới chuyển sang quy trình canh tác mới.

Cách đây bốn năm ông Nguyễn Văn Thu, trú tại thôn 5, Bình Minh, thị xã Buôn Hồ, Đắk Lắk là một trong những nông dân đầu tiên tham gia lớp học của Phúc Sinh. Trao đổi qua điện thoại, người nông dân 46 tuổi cho biết lợi ích khi đồng hành cùng doanh nghiệp là có kỹ sư nông nghiệp hướng dẫn, hiểu quá trình chăm sóc, hạn chế sử dụng thuốc hóa học, thu hái đúng kỹ thuật.

Trên diện tích 2,5 héc ta trồng cao su và hồ tiêu ông Thu thu về hơn một tỉ đồng. “Điều quan trọng nhất mình vừa đạt hiệu quả, vừa bảo vệ được sức khỏe cho chính mình và người dùng,” ông Thu nói.

Theo Phúc Sinh, giấy kiểm định chất lượng cho mỗi vùng nguyên liệu sạch lên tới 250 ngàn đô la Mỹ. Nông dân chưa tham gia đợt đầu, nhìn sang bên cạnh thấy hiệu quả mới tự nguyện đăng ký tham gia. Khi đó, việc hướng dẫn nông dân của công ty trở nên đơn giản hơn.

Theo Phúc Sinh, họ liên kết với khoảng 6.000 hộ nông dân trồng trọt hồ tiêu và cà phê cho sản phẩm sạch, canh tác, thu hoạch đúng kỹ thuật. “Thế giới bây giờ mua sản phẩm của mình là người ta quét mã vạch truy xuất nguồn gốc, phải trực tiếp hợp tác với nông dân mới có sản phẩm tốt,” tổng giám đốc Phúc Sinh nói.

Vóc người tầm thước, ông Thông vẻ bề ngoài thân

thiện, nụ cười nở thường trực trên môi. Buổi trao đổi với Forbes Việt Nam diễn ra tại trụ sở công ty trên đường Võ Văn Kiệt, quận 1, TP.HCM. Tầng trệt, Phúc Sinh đặt quán cà phê K Coffee, thương hiệu cà phê riêng, vừa để tiếp thị sản phẩm, vừa nơi gặp gỡ bạn bè.

Sau nhiều năm xuất khẩu, Phúc Sinh tham gia thị trường nội địa với các thương hiệu riêng. Sáu năm qua thị trường cà phê Việt Nam có nhiều chuyển động lớn.

Thay đổi rõ nét nhất là thị trường xuất hiện thêm nhiều thương hiệu dẫn dắt người tiêu dùng. Cái tên đầu tiên không thể không nhắc đến là Starbucks, thương hiệu cà phê nổi tiếng thế giới có lịch sử gần 50 năm. Gia nhập thị trường Việt Nam vào đầu năm 2013, Starbucks đã mở hơn 50 cửa hàng tập trung ở các khách sạn, trung tâm thương mại, khu trung tâm.

Một cái tên đáng chú ý khác là Highlands Coffee sau khi bán lại cho Jollibee vào năm 2011 đã có những bước chuyển mình ngoạn mục. Tập trung ở các cao ốc văn phòng hoặc địa điểm đông dân cư, chuỗi Highlands Coffee có hơn 200 cửa hàng và khá đông khách.

Thị trường nội địa cũng xuất hiện thêm một loạt các thương hiệu cà phê mới, xây dựng phong cách riêng như Phúc Long, Coffee House, Cộng, Milano…

Trong số này nổi bật hai cái tên là Phúc Long và Coffee House, hai thương hiệu hướng vào giới trẻ, phục vụ cà phê, trà với đồ ăn nhẹ. Ở góc độ nhà sản xuất, theo báo cáo của Euro Monitor, cầm trịch thị trường cà phê rang xay và cà phê hòa tan thuộc về bộ ba Nestlés, Trung Nguyên và Vinacafé Biên Hòa. Tuy nhiên thị trường xuất hiện thêm nhiều đối thủ đáng gờm. Sau khi vợ chồng nhà sáng lập Trung Nguyên sa vào cuộc ly hôn ồn ào, bà Lê Hoàng Diệp Thảo, vợ ông Đặng Lê Nguyên Vũ tách nhánh lập thương hiệu riêng King Coffee. Thành công trên thị trường sữa, NutiFood lấn sân sang lĩnh vực sản xuất cà phê, tung sản phẩm Nuticafé ra thị trường từ cuối năm 2018.

Trong khi chuyện nội bộ nhà Trung Nguyên gây chú ý, thì Vinacafé Biên Hòa, Masan Group không ngừng nâng tỉ lệ sở hữu và đã kiểm soát 98,5% cổ phần. Năm 2016, công ty tung chiến

những điểm chuẩn trên thị trường quốc tế,” ông Pascal Mollard cho biết. Ở thị trường trong nước, ông Thông có lối rẽ bất ngờ. Đầu năm 2017, theo rủ rê của người bạn, trong chuyến du lịch khám phá vùng Tây Bắc, ông chủ Phúc Sinh nhận ra cơ hội kinh doanh đầy bất ngờ khi nếm hương vị cà phê Arabica vùng đất Sơn La có “chất lượng tuyệt hảo.” Đã gần 40 năm, loại cà phê Arabica bén rễ tại Sơn La. Do không được truyền thông, không có nhà máy chế biến nên người nông dân phải chở ngược, tiêu thụ ở thủ phủ cà phê Buôn Ma Thuột.

Sau khi xin giấy phép đầu tư, mất tám tháng để Phúc Sinh hoàn thành xây dựng nhà máy chế biến ướt ở Sơn La và đưa vào vận hành từ cuối năm 2018. Theo ông Thông, cà phê Arabica tại Việt Nam có sản lượng khiêm tốn 100 ngàn tấn, trong đó vùng đất mới được khai phá có thể cung ứng tới 40 ngàn tấn. Phúc Sinh mới đây đã giới thiệu ra thị trường thương hiệu “Blue Sơn La”, loại cà phê theo ông Thông được White Coffee, đối tác phân phối cà phê vào các siêu thị ở thị trường Anh đánh giá “có chất lượng

Trước đây sau khi trồng trọt chúng ta sơ chế và đợi khách hàng tới thu gom hết, giá tốt và chúng ta vui vẻ mở mang thêm. 20 năm sau tư duy về sản xuất nông nghiệp như thế thì đầy rủi ro. chúng ta phải xây dựng các nhà máy chế biến sâu, đa dạng hóa sản phẩm và tham gia mạnh mẽ vào hoạt động phân phối.” dịch tiếp thị “cà phê phải là cà phê,” kèm tuyên bố loại bỏ chất phụ gia ra khỏi cà phê. Âm thầm hơn, Nestlés nhà sản xuất cà phê quốc tế hướng đến sự phát triển bền vững khi liên kết với nông dân cho ra đời các sản phẩm cà phê có nguồn gốc - điều tương tự Starbucks cũng đã làm qua các đối tác trung gian. Ông Pascal Mollard nhận xét chất lượng cà phê ở Việt Nam đã được cải thiện đáng kể suốt những năm qua trên toàn thế giới, nhờ những nỗ lực thay đổi của toàn chuỗi cung ứng. Điều đáng lưu ý sự thay đổi đến từ các chương trình phát triển bền vững do cả cộng đồng địa phương và quốc tế thực thi. “Tiêu chuẩn cho cà phê Robusta cấp hai từ Việt Nam dần trở thành một trong

tốt hơn hẳn cà phê Brazil mà White Coffee đang phân phối tại Anh.” Trong khi đó, một nhà rang xay khác, Bradley sau quá trình nếm thử (cupping) chấm điểm Blue Sơn La đạt 84/100 điểm. Giá bán lẻ sản phẩm mới của Phúc Sinh hiện khoảng 800 ngàn/kg.

“Sự thành công của các chuỗi cà phê lớn là minh chứng cho thấy người tiêu dùng nội địa chấp nhận trả giá cao cho các sản phẩm sạch, an toàn.” Ông Thông cho biết các loại cà phê ngon nhất của Việt Nam những năm trước phần lớn tìm đường xuất ngoại thì nay được tiêu thụ ở thị trường nội địa với giá tốt hơn cả giá xuất khẩu nhờ các chuỗi cà phê lớn: “Nhận thức người tiêu dùng nâng cao và đó là cơ hội cho sự thay đổi trong ngành cà phê.”

tháng 4.2019 FORBES việt nam | 33

Jean Luc tại một vườn ổi ở Cần Thơ, nơi người nông dân bọc túi nhựa để tránh sâu bọ theo cách làm ông đề xuất.

34 | FORBES việt nam tháng 4.2019

LÀM KHÁC TRONG NÔNG NGHIỆP Jean-Luc Voisin khởi nghiệp ở Việt Nam trong lĩnh vực đồ uống trái cây, cà phê và mứt khi đã 47 tuổi. Sau 19 năm, ông cho biết mình mới đi được một phần của hành trình chứng minh “có thể làm khác” trong lĩnh vực nông nghiệp khi đầu tư xây dựng mối quan hệ với nông dân đồng bằng sông Cửu Long. khổng loan —ảnh: QUANG VINH

tháng 4.2019 FORBES việt nam | 35

FORBES việt nam

J

Jean – Luc Voisin

ean – Luc có vẻ ngoài của một vận động viên kết hợp nông dân, cao lớn và nhanh nhẹn. Sau hơn 25 năm làm kỹ sư thực phẩm, chuyên gia nông nghiệp và giảng dạy ở châu Mỹ Latinh, châu Phi và châu Á, năm 2000, ông sáng lập và điều hành công ty Les Vergers du Mekong (công ty CP Vườn Trái Cửu Long), có nhà máy đặt tại Cần Thơ. Lý giải về việc lựa chọn làm chủ doanh nghiệp ở tuổi không còn trẻ, tại một nơi mới mẻ, ông nói: “Động cơ để tôi nỗ lực làm việc là muốn chứng minh rằng chúng ta có thể làm khác đi trong nông nghiệp.”

Jean – Luc muốn thực hiện mô hình kinh doanh đem lại lợi ích cho xã hội và môi trường, trong đó tập trung vào canh tác, phát triển bền vững và sản xuất dựa trên nguyên liệu địa phương. Ông nói mình đã giải quyết được một phần của thách thức ông tự đặt ra: đưa sản phẩm địa phương từ quốc gia đang phát triển tới khách hàng cao cấp ở Việt Nam và các thị trường khó tính.

Doanh thu năm 2018 khoảng 5 triệu đô la Mỹ, và ước tính 6,5 triệu đô la Mỹ cho năm 2019, với các sản phẩm gồm cà phê (thương hiệu Folliet), trà, mứt, nước uống trái cây (thương hiệu Le Fruit) và mứt sệt xuất khẩu dạng thùng lớn. Tài sản quý giá sau 20 năm qua của ông là mối quan hệ với khoảng 2.000 nông dân ở đồng bằng sông Cửu Long, những người đang cung cấp cho ông khoảng 2.000 tấn trái cây mỗi năm. Họ đồng ý hợp tác, qua đó, ông hướng dẫn canh tác, và họ cung cấp thông tin để ông có thể truy xuất nguồn gốc sản phẩm từ khâu xuống giống tới khi thu hoạch và đưa vào sản xuất.

Cách nay hai năm, ông Nguyễn Văn Bé, 48 tuổi, ở ấp Đông Hòa B, xã Thới Tân, huyện Thới Lai (Cần Thơ) quyết định dành một phần đất gần bốn héc ta (40 công) để trồng ổi ruột hồng, và ký hợp đồng bao tiêu với Les Vergers du Mekong. Ông kể, trước đây ông trồng lúa, thu nhập mỗi công đất khoảng bốn triệu đồng/năm. Giờ đây, trồng ổi ruột hồng đem lại thu nhập 15 triệu đồng/năm.

“Giờ làm vườn thấy ham quá,” ông nói. Ông Bé nhớ lại, thời điểm ông tham gia hợp tác xã để trồng ổi, ai cũng cười vì khi đó ổi đang ế, không có người thu mua. “Giờ cả xóm xin vô, có cả trăm công rồi, nhưng công ty lựa người có diện tích đất gần nhà để dễ chăm sóc.” Ưu tiên chỉ sản xuất từ nguyên liệu địa phương đòi hỏi Jean – Luc phải có quan hệ tốt với các hộ nông dân, một điều không dễ dàng. Năm 1997, Jean – Luc làm tư vấn xây dựng nhà máy chế biến sữa cho một doanh nghiệp nội địa tại Việt Nam. Dự án thất bại, ông được một người quen gợi ý chuyển hướng sang trái cây. Sau 10 ngày rong ruổi ở

36 | FORBES việt nam tháng 4.2019

đồng bằng sông Cửu Long, ông nhận thấy bên cạnh thời gian đi lại tốn hơn tám tiếng từ Cần Thơ về TP.HCM, các vườn trái ở đây có thể cung cấp hơn 30 loại trái, có giống ở vùng nhiệt đới (thơm, xoài, chanh dây…), và cả giống ở vùng khí hậu ôn hòa như dâu tây, phúc bồn tử. Thách thức lớn mà ông phải vượt qua nếu muốn bán sang các thị trường quốc tế là phải truy xuất được nguồn gốc, nhưng các hộ nông dân canh tác trên những mảnh đất nhỏ, do đó việc quản lý rất khó khăn.

Năm 2000, Jean – Luc nhanh chóng nhận được giấy phép đầu tư khi đặt cơ sở ở Cần Thơ, do đúng vào thời điểm châu Á đang khủng hoảng tài chính, rất ít doanh nghiệp nước ngoài đến Việt Nam làm ăn. Từ địa điểm thuê ban đầu trong nhà máy Proconco, ông lắp máy móc, năm tháng sau bắt đầu sản xuất mẻ cà phê đầu tiên lấy từ Lâm Đồng, sau đó làm trái cây và mứt. Trong thời gian này, ông mua hàng trên thuyền ghe, và dù không thể truy xuất nguồn gốc “nhưng việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật khi đó rất hiếm,” theo lời ông kể. Sau sáu năm kể từ khi đưa nhà máy vào hoạt động, ông ký được hợp đồng bao tiêu đầu tiên với nông dân. “Nhà tôi xuất thân là nông dân, nên tôi hiểu, nông dân thường hay nghi ngờ và không dễ hợp tác. Nhưng không lo, tôi là vận động viên marathon, tôi bền sức, và họ sẽ mệt sớm hơn tôi,” Jean – Luc hài hước nói. Họ bắt đầu từ những mối quan hệ hợp tác với các hợp tác xã, cùng sự hỗ trợ của phòng Nông nghiệp địa phương, và rất nhiều cuộc họp với nông dân để chia sẻ kế hoạch của công ty muốn phát triển trồng trọt với nông dân để họ có thể an tâm canh tác, cải thiện thu nhập, với cách làm bền vững.

Với khoản vốn ban đầu 350 ngàn đô la Mỹ, cú đánh

cược mạo hiểm của Jean – Luc được tiếp sức từ hai người con trai của gia tộc sở hữu hãng cà phê nổi tiếng từ năm 1880 của Pháp, Cafes Folliet Tropico. Có cùng đam mê leo núi, cả ba người chia sẻ niềm tin vào tương lai của Việt Nam. Gia đình Folliet đầu tư vào công ty, hỗ trợ kỹ thuật và máy móc để sản xuất nước ép, mứt, cà phê và trà, các món thường dùng trong một bữa sáng theo tiêu chuẩn phương Tây và trở thành cổ đông giữ đa số (52%), đồng sở hữu với gia đình Jean – Luc (48%).

Các thị trường quốc tế như Singapore (nơi con gái ông Jean – Luc phụ trách phát triển thị trường), Hong Kong, Macau, Úc, Hàn Quốc, Malaysia, Các tiểu vương quốc Arab... và mới nhất là Nhật Bản, đem lại khoảng 20% tổng doanh thu công ty. Ở thị trường nội địa, 80% sản phẩm của công ty được tiêu thụ tại nhà hàng, khách sạn và dịch

vụ thực phẩm, 20% còn lại ở các bán lẻ hiện đại đang mở rộng nhanh chóng tại Việt Nam, nhắm vào đối tượng phụ nữ từ 15-35 tuổi quan tâm tới chất lượng sản phẩm.

Nhưng việc Jean – Luc chủ trương không đẩy mạnh tiếp thị – một cách quan trọng giúp thương hiệu được nhận biết trong ngành hàng tiêu dùng nhanh – có thể là rào cản để sản phẩm tăng trưởng nhanh chóng. Nguyễn Diệp Nhật Phương, giám đốc mua hàng của chuỗi cửa hãng tiện lợi 7-Eleven cho biết lý do để chuỗi này bán sản phẩm nước ép của Le Fruit là tươi và ngon, đáp ứng tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm. Nhưng người tiêu dùng tại các chuỗi tiện lợi – đa phần là bà nội trợ, khách vãng lai, nhân viên văn phòng, sinh viên – ít chọn do giá cao và họ cũng chưa thực sự quan tâm tới chất lượng, mà thường chọn thức uống quen tên nhờ quảng cáo. Nhưng Jean – Luc vẫn duy

lớn nhất nếu người sản xuất chỉ tập trung chạy theo lợi nhuận. Trên thị trường nước giải khát trái cây của Việt Nam, mô hình và sản phẩm có nguồn gốc hoàn toàn từ tự nhiên, không chất bảo quản, hay phẩm màu nhân tạo mới bước đầu thu hút được người tiêu dùng quan tâm tới chất lượng sản phẩm và tác động tới môi trường trong quá trình sản xuất và tiêu thụ. Cách làm của Jean – Luc nhằm giữ cho người nông dân ở lại với mảnh đất của mình mà không di cư lên thành phố lớn kiếm sống đã khiến tổ chức đầu tư DEG (Đức) chú ý. Từ năm 2016, Les Vergers du Mekong nhận được khoản tài trợ 190 ngàn euro cho một chương trình đầu tư 400 ngàn euro trong 3 năm để phát triển chuỗi cung ứng. Ông cho biết sẽ dùng một phần vào cung cấp điện thoại thông minh cho nông dân để sử dụng ứng dụng giúp tăng cường khả năng truy xuất nguồn gốc sản phẩm.

Ba thanh viên đầu tiên của công ty vẫn đang giữ vị trí quản lý sau 20 năm, bên cạnh khoảng 150 nhân viên của công ty. Sản phẩm của họ đoạt giải thưởng Great Taste Awards ở London 4 lần, và món đồ uống ổi trộn thanh long và củ dền lọt vào vòng cuối giải International Drink Innovation Awards 2017, Jean – Luc cho biết đang thực thi các sáng kiến giảm thải ra môi trường, từ cung cấp phân bón organic (từ bã trái cây), tới vỏ capsule cà phê tự hủy, thu lại và tái chế chai thủy tinh. Công ty cũng đẩy mạnh phát Cách thâm nhập thị trường: Sản vật triển chương trình cung ứng trái Việt Nam kết hợp với hình ảnh Pháp.

Jean - Luc và các nhân viên công ty. cây bền vững, với tên gọi Làng Le Fruit, thu hút thêm nhiều nông dân hơn và cả chính quyền địa phương, đảm bảo giá mua vào ổn định cả năm. Họ thực hiện các khoản đầu tư ban đầu ở Campuchia, nơi còn rất nhiều đất đai nhưng cũng gặp nhiều vấn đề về chất lượng đất và thái độ lao động.

Có lãi từ năm 2004, tỉ lệ tăng trưởng mỗi năm khoảng trì quan điểm dành ngân sách tiếp thị để đầu tư vào việc 10-20%, và biên lợi nhuận khoảng từ 3% đến 10% tùy phát triển chuỗi cung ứng và quan hệ với nông dân – là vào năm, Jean – Luc nói mình muốn chứng minh là có thành phần quan trọng nhất trong mô hình của ông. Đơn chỗ cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, cho nông dân. “Có sự giản là vì “không có nông dân thì không có sản phẩm, khác biệt rất lớn giữa một công ty tốt và một công ty tiếp không có hàng để bán,” theo ông suy tính. Tuy nhiên thị tốt,” ông nói. đang có những thay đổi. Nếu trước năm 2015, công ty chi Jean – Luc leo núi chuyên nghiệp và chạy việt dã chưa đén 1% doanh thu vào tiếp thị, và giờ mới tăng lên thường xuyên. Tháng 10.2017, ông chinh phục đỉnh bắc khoảng 3%, so với trung bình 5-10% công ty tiêu dùng Ashwin cao 6.030m ở dãy Himalaya (Nepal). Đích đến nhanh. tiếp theo? Đỉnh của những ngọn núi “trinh nguyên” Phát triển bền vững đang trở thành “mốt” khi con chưa được đặt tên ở đầu nguồn sông Mekong và một nhà người chứng kiến nông nghiệp, một mặt đem lại cuộc máy mới chế biến lượng trái cây dự kiến khoảng 4 ngàn sống no đủ, nhưng cũng là lĩnh vực tàn phá môi trường tấn/năm.

tháng 4.2019 FORBES việt nam | 37

TUYÊN NGÔN NƯ QUY N N Ư Ơ § , U

B ® E . TƯ Ơ P C D , Ơ E A J M Å ­ Ơ Á R S , O ° É ơ

B . M Ư O

§ E ± , Å Ê Ư Ư Ơ. Đ ơ E , Ư

B ¾ É U ¾ U

A ­ ¾ U £ .

PHÁ VƠ CHU N MƯC N 1912

B Ư ơ A A Ơ ­ Ư I . N Ư Ư , Ư U A A ơ E Ư Ư I A U C . G A Ơ L C

I A Ơ ¡

. Đ£

A ­ Ư I A Ư Ư Ơ ¤ ơ Ơ Ơ A .

K Ư § , ¨ A A , ­ , Ư I § ơ

B Ơ Ư. V ­ 50,

Ơ I , ® O Ơ ° A . Đ

± , Ư L M³ Ơ ´ ơ Ư I “ A ” ´ Ư .

T ­ 60 º Ư Ư A U

B . H ¨

“S½ L ” I A U ¾ ơ A Ơ Ơ,

­ A B A ° ơ

° ´ Ư ¨ ¾ ± . N ơ § , U

Ơ Ơ ¾ ± U , Ư ® ¾ ­, À Ơ U A £ A U ¾ L .

L Ư O E Ư U

B , ­ A 2019 Ư Ư I Ư A U Ơ Ư . VE E U E £ Ơ A ¨ Ư L M³ Ơ I ­ ÊƯ À ¡ ( - ). Ơ ­ A , É A ­ Ơ ÊƯ À ° ° A

. K ¾ É Ư ´, É ơ I U C .

X° ­ É

, U E Ơ À Ò .

B

Ư ­ A

§

° . T

Ư ± ( , £ , I) ( Ơ, ® , ® , Ư ). T Ư O ơ A , O

ơ É ơ Ơ £ 30 A . SƯ A I, E 1917 MC Ơ Ơ

. T Ơ ´ § , Ư

B 2019 Ơ ơ 4 ­ A É Ư ơ Ư ´ Ơ I U .

Tᝰ GI᝚I THIᝆU

LĂ m t trong nh ng ki t tĂĄc lâu Ä‘ i nh t c a hĂŁng ch tĂĄc Cartier, m u Ä‘ ng h Baignoire tiĂŞn phong phĂĄ vÂ? nh ng chu n m­c thi t k v€i bƒ m„t hĂŹnh oval Ä‘ c Ä‘ĂĄo.

Hˆn 100 năm lÂŒch s‘ v€i nhiƒu cÂ’i ti n, Baignoire v n đ“”c m nh danh lĂ hi n thân c a v– đ—p kinh Ä‘i˜n, trang nhĂŁ vĂ sang tr™ng x›ng Ä‘ĂĄng lĂ bi˜u t“”ng n quyƒn. Năm 2019, ti p nÂŁi ng™n l‘a sĂĄng t¤o, phiĂŞn bÂ’n đ“ˆng đ¤i c a m u Ä‘ ng h Baignoire đ“”c trĂŹnh lĂ ng tĂĄi khÂĽng Ä‘ÂŒnh giĂĄ trÂŒ di sÂ’n tr“ ng t n c a Cartier.

Cartier Baignoire Biáťƒu tưᝣng nᝯ quyáť n

Thiết lập mắt xích mới Xuất khẩu sang một số thị trường khó tính nhất thế giới, rau, củ, trái cây Việt Nam có giá trị gia tăng chưa cao. Điều này có thể cải thiện lên nhiều lần thông qua đầu tư chế biến, bảo quản.

C

MINH THIÊN

uối tháng 2.2019, các chính khách tham dự hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều Tiên tổ chức tại Hà Nội được tiếp đãi một loại nước ép trái cây tự nhiên có tên We Love. Sản phẩm này do một công ty trong nước sản xuất, không có chất bảo quản, không đường và chất tạo màu. Để có mặt ở sự kiện đặc biệt này, We Love phải vượt qua các tiêu chuẩn khắt khe về sản phẩm. Ông Phạm Ngô Quốc Thắng, chủ tịch kiêm CEO công ty cổ phần Lavifood chia sẻ, họ đưa We Love vào hội nghị thượng đỉnh Mỹ Triều Tiên nhằm giới thiệu một sản phẩm nông nghiệp thú vị của Việt Nam đến với thế giới.

We Love được sản xuất trong nhà máy chế biến công suất 60 ngàn tấn thành phẩm mỗi năm do Lavifood đầu tư 1.780 tỉ đồng. Đây là nhà máy chế biến sâu dành cho rau củ quả, trái cây thuộc tốp hiện đại nhất Việt Nam hiện nay. Kim ngạch xuất khẩu rau củ quả, trái cây của Việt Nam trong năm 2018 đạt trên bốn tỉ đô la Mỹ, có mặt tại 60 quốc gia, chiếm 1% thị phần thị trường trái

40 | FORBES việt nam tháng 4.2019

cây thế giới, theo bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam. Tuy nhiên, phần lớn rau củ quả xuất khẩu hiện nay chưa có công nghệ bảo quản tốt. Nếu có bảo quản, chế biến, ước tính tỉ lệ đủ tiêu chuẩn xuất khẩu có thể lên đến 70 - 80% và có thể giữ được lâu hơn, trong khi chất lượng vẫn đảm bảo.

“Nông sản Việt Nam là lĩnh vực có thế mạnh, nhưng bao năm qua vẫn đang tìm lối ra, vẫn không tránh khỏi sự loay hoay được mùa mất giá, được giá mất mùa,” thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu như vậy tại buổi khánh thành nhà máy chế biến trái cây của Lavifood hồi tháng 1.2019. Khoảng 150 nhà máy chế biến rau củ quả hiện nay có khả năng chế biến khoảng một triệu tấn, chiếm 3,8% sản lượng rau củ quả, theo thống kê của bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Bài toán nông nghiệp nhiều năm của Việt Nam loay hoay quanh câu chuyện con gà và quả trứng. Ông Thắng chia sẻ: “Mô hình lý thuyết là trồng cây, hái trái rồi đưa về nơi chế biến. Có vùng trồng rồi mới làm nhà máy. Do nhu cầu thực tiễn công ty chấp nhận làm nhà máy rồi mới trồng.” Vì sao Lavifood lại làm ngược như vậy? Ông Thắng lý giải, trong quá khứ từng có một số công ty ký hợp đồng với nông dân, nhưng khi thu

Các dây chuyền công nghệ chế biến hiện đại trong nhà máy 1.780 tỉ đồng của công ty Lavifood tại Tây Ninh.

tháng 4.2019 FORBES việt nam | 41

FORBES việt nam

Thiết lập mắt xích mới

hoạch công ty không mua hoặc mua với giá rẻ, nên nông dân bị lỗ. Để nông dân tin, theo ông Thắng, phải xây nhà máy “cho họ nhìn thấy, mời họ vào”, sau đó “vùng trồng mới đi theo sau”. Ông Thắng kết luận: “Có nhà máy bài bản nghĩa là chúng ta sẽ ở đó cùng với nông dân 50 năm”.

Nhà máy của Lavifood thuộc loại đầu tiên ở Việt Nam đạt chuẩn Lead Silver của Mỹ, tiêu chuẩn về việc sử dụng và tận dụng hiệu quả nước, năng lượng và giảm phát khí thải. Các dây chuyền sản xuất bên trong nhà máy thuộc loại tiên tiến như công nghệ chần trụng rau củ của Hoa Kỳ tạo ra sản phẩm sử dụng ngay lập tức mà không cần qua chế biến, dây chuyền làm lạnh nhanh trái cây chưa tới 100 giây của Hoa Kỳ, công nghệ xử lý trái cây tươi VHT của Nhật Bản sử dụng nhiệt hơi nước để xử lý rau củ quả, trái cây bằng cách thay đổi nhiệt độ đột ngột diệt nhanh các loại ấu trùng không cần dùng hóa chất... Theo ông Thắng, 20% sản phẩm của nhà máy là rau củ quả, trái cây tươi sơ chế, 20% sản phẩm đông lạnh, 5% sản phẩm sấy, sản phẩm cô đặc 20% và còn lại 35% nước ép trái cây. We Love là một trong những sản phẩm nước ép trái cây được sản xuất trên dây chuyền đóng chai sử dụng công nghệ HPP (high pressure processing) của hãng Avure, Hoa Kỳ, công nghệ lần đầu có mặt tại Việt Nam và là nhà máy thứ tư trên thế giới, giúp tiêu diệt hoàn toàn vi sinh bằng áp suất nước mà không làm mất đi các chất vitamin, hương vị và kết cấu của sản phẩm, theo ông Đinh Hùng Dũng, phó tổng giám đốc Lavifood.

Mặt hàng rau củ quả có đặc thù dễ bị hư hỏng. Nhìn thấy cơ hội có thể gia tăng giá trị cho trái cây Việt Nam, một số doanh nghiệp như Lavifood, Đồng Giao, Nafoods… gần đây đã đẩy mạnh đầu tư vào mảng chế biến và tạo ra các sản phẩm thuần Việt. Tuy vậy, số lượng nhà máy chế biến hiện có là một con số còn rất khiêm tốn so với tiềm năng và việc đầu tư nhà máy chỉ tối đa hiệu quả khi đi kèm nó là việc cải thiện các mắt

xích khác trong chuỗi giá trị trái cây.

Việc đầu tư nhà máy chế biến công nghệ hiện đại nhất đồng thời giúp Lavifood giải quyết bài toán thị trường, tiếp cận những khách hàng lớn có hợp đồng dài hơi: “Thị trường mới quyết định trồng loại cây nào”.

Theo tiết lộ của ông Thắng, ban đầu, Lavifood dự kiến đầu tư 700 tỉ đồng mở rộng nhà máy đông lạnh trái cây đầu tiên. Tuy nhiên, nhà máy mới đội vốn đầu tư lên gấp 2,5 lần. Nguyên nhân bởi công ty quyết định thay đổi hoàn toàn công nghệ chế biến mới nhất. Lý do, theo ông Thắng, muốn bán sản phẩm cho khách hàng quốc tế “công nghệ phải ngang bằng với họ.” Những công nghệ mới này ngân hàng chỉ cho vay 60%, tỉ lệ thấp so với các dự án nhà máy khác có thể đến 70 - 80%.

Tương tự Lavifood, một số doanh nghiệp gần đây chủ động đẩy mạnh mắt xích chế biến trong chuỗi giá trị trái cây như công ty cổ phần Thực phẩm Xuất khẩu Đồng Giao ở Ninh Bình, công ty cổ phần Nafoods ở Nghệ An. Năm ngoái, Đồng Giao, công ty hơn 64 năm kinh nghiệm trong ngành và có thế mạnh xuất khẩu nông sản đi Nhật Bản, khởi công dự án nhà máy chế biến rau quả tại tỉnh Gia Lai công suất 30 ngàn tấn/ năm gồm nước quả cô đặc, rau quả đông lạnh và đồ hộp. Đồng Giao đã sản xuất gần 4.000 héc ta chanh dây và chuối theo mô hình cánh đồng mẫu lớn tại Gia Lai, ngoài 4.000 héc ta công ty đang quản lý tại Ninh Bình.

Doanh thu năm 2018 của Đồng Giao đạt 1.900 tỉ đồng, trong đó 77,8% là xuất khẩu.

Năm 2018, Nafoods khánh thành tổ hợp sản xuất và chế biến hoa quả xuất khẩu mới công suất 7.000 tấn sản phẩm nước ép cô đặc/năm và hai tấn sản phẩm rau củ quả đông lạnh/giờ tại Long An. Không chỉ tập

Nếu muốn bán sản phẩm cho khách hàng quốc tế thì công nghệ phải ngang với họ.”

—Phạm Ngô Quốc thắng, chủ tịch kiêm CEO Lavifood

42 | FORBES việt nam tháng 4.2019

ả nh: E RI C H UY NH

Năm 2019, công ty

Nafoods bắt đầu trung đầu tư vào nhà máy, Nafoods mà còn việc đạt được các chứng chỉ, tiêu chuẩn quốc đầu tư công nghệ chú trọng đến việc nghiên cứu cây giống sạch tế cho từng vùng trồng, từ đó đảm bảo đưa 4.0 vào hệ thống quản trị điều hành và bệnh, chất lượng cao cùng các sản phẩm vật nông sản Việt Nam đến được những thị trường truy xuất nguồn gốc tư nông nghiệp chuyên biệt cho từng loại cây. khó tính nhất”. nguyên liệu và chuỗi Nafoods đang theo đuổi chiến lược bao tiêu Công ty Lavifood đang bao tiêu 3.500 héc giá trị nông nghiệp. vùng nguyên liệu, cam kết thu mua toàn bộ ta vùng trồng tại hai tỉnh Tây Ninh và Long sản lượng với một mức giá cố định. Năm ngoái, công An. Ông Thắng tính toán, nhà máy mới có thể nâng giá ty ký kết các thỏa thuận hợp tác với các lãnh đạo địa trị nông sản từ giá trị trung bình trên mỗi mét vuông phương phát triển thêm 60 ngàn hecta vùng nguyên đất tăng gần 14 lần từ 0,26 đô la Mỹ/m 2 lên 3,6 đô la Mỹ/m 2. Ngoài ra, khi bao tiêu số lượng lớn, Lavifood có liệu hữu cơ: dừa organic tại tỉnh Bến Tre, thanh long thể đàm phán mua giá gốc giống, phân bón… cung cấp tại Bình Thuận, cây ăn quả tại Nghệ An, Tây Ninh. Sắp cho nông dân, giúp tiết kiệm khoảng 10 - 15% chi phí. tới, do nhu cầu thị trường tăng, đến hết quý 1.2019, công Năm 2018, xuất khẩu rau củ quả Việt Nam đã vượt ty sẽ tiếp tục ký thêm 10 ngàn héc ta thanh long đỏ và qua xuất khẩu lúa gạo, mặt hàng lương thực truyền chanh chua tại Long An và 10 ngàn héc ta cây ăn quả thống. Đây là một phần kết quả từ chương trình tái cơ tại Lâm Đồng. cấu nông nghiệp sang mặt hàng nông sản có giá trị kinh Báo cáo của cục Trồng trọt, thuộc bộ Nông nghiệp tế cao hơn. Ông Thắng tin rằng, sự kết hợp giữa công và Phát triển nông thôn, sản lượng của 150 nhà máy nghệ chế biến hiện đại của thế giới và rau củ quả, trái chế biến trên cả nước chiếm 3,8% nguồn nguyên liệu, cây đặc sản của Việt Nam sẽ tạo ra lợi thế cạnh tranh nhưng nhiều nhà máy hoạt động cầm chừng. Công suất cho các công ty Việt Nam tiếp cận thị trường tiêu dùng thực tế của 71 nhà máy chế biến ở miền Nam chỉ đạt trên thế giới. Cách thức của Lavifood cũng như hầu hết khoảng 50% công suất thiết kế. Lý do là thiếu nguyên công ty khác hiện tại là thiết lập mắt xích chế biến rau liệu, mặc dù việc giải cứu và đổ bỏ trái cây diễn ra củ quả để bước đầu gia công cho những tên tuổi thực thường xuyên. Nguyên nhân đến từ việc chưa gặp nhau phẩm thế giới với chất lượng tốt và giá thành thấp. Sau giữa nông dân, doanh nghiệp và thị trường tiêu thụ. đó, họ phát triển sản phẩm thương hiệu riêng. “Ban đầu Ông Nguyễn Mạnh Hùng, chủ tịch công ty Nafoodschia chúng ta tuân thủ, đáp ứng nhu cầu khách hàng. Sau sẻ: “Để cung cấp các sản phẩm tự nhiên, an toàn, thân này, chúng ta cung ứng sản phẩm. Đó là tư duy mới,” thiện môi trường, doanh nghiệp cần phải đặt trong vị ông Thắng nhìn nhận. thế đồng hành, hỗ trợ người nông dân, đặc biệt trong

tháng 4.2019 FORBES việt nam | 43

44 | FORBES việt nam tháng 4.2019

Thăng trầm Nam Việt Từ vị trí dẫn đầu ngành thủy sản nội địa, 10 năm trước Nam Việt sa sút sau khi mở rộng sang hoạt động kinh doanh đa ngành. Giờ đây, ở tuổi 65, cựu chiến binh Doãn Tới tin tưởng có thể đưa công ty quay trở lại thời hoàng kim và chìa khóa là phát triển bền vững. giang thanh —ảnh: phan quang

T

hư thả uống trà sáng trong khu vườn tràn ngập ánh nắng tại nhà riêng, một căn biệt thự có vị trí đắc địa bậc nhất khu Phú Gia – Phú Mỹ Hưng, chủ tịch Doãn Tới có lý do đặc biệt để hài lòng. Năm qua, công ty cổ phần Nam Việt do ông sáng lập đạt lợi nhuận sau thuế 600 tỉ đồng, cao nhất trong lịch sử. Trên sàn chứng khoán, sau 10 năm dưới mệnh giá, cổ phiếu ANV bật tăng gấp ba, trở thành một trong những cổ phiếu có mức tăng giá ấn tượng nhất thị trường chứng khoán. Với tỉ lệ kiểm soát gần 80% cổ phần, giá trị tài sản của nhà sáng lập tăng hơn 2.000 tỉ đồng.

Chủ tịch Nam Việt vừa rót tiền mở rộng vùng nguyên liệu 600 héc ta. Các thị trường xuất khẩu lớn của công ty đang tiêu thụ rất tốt. Nam Việt đã bỏ lại những ngày u ám phía sau lưng. tháng 4.2019 FORBES việt nam | 45

FORBES việt nam

Doãn Tới — Navico

“Câu chuyện của tôi là bài học kinh doanh cho thế hệ trẻ. Ngồi trên đỉnh vinh quang rồi rất dễ sa cơ. Lúc lạc quan nhất là lúc mình đối diện với nhiều nguy cơ nhất,” ông Doãn Tới mở đầu cuộc phỏng vấn độc quyền với Forbes Việt Nam. Trong suốt chặng đường kinh doanh lúc thăng lúc trầm, đây là lần đầu tiên chủ tịch Nam Việt chính thức trả lời phỏng vấn báo chí. Trong câu chuyện kinh doanh chia sẻ suốt ba giờ đồng hồ, người bộ đội phục viên có lúc thoáng tỏ tiếc nuối khi nhớ lại những ngày hoàng kim, có lúc thẳng thắn nhìn lại các thất bại. Quan trọng nhất ông tin tưởng đã tìm ra chìa khóa để Nam Việt phát triển bền vững.

Nam Việt từng là tên tuổi lẫy lừng trong ngành thủy sản Việt Nam. Giai đoạn 2006 – 2007, công ty tư nhân này giữ vị trí quán quân ngành thủy sản Việt Nam. Năm 2006, chiếm 20% thị phần ngành cá, kim ngạch xuất khẩu của công ty đạt 165 triệu đô la Mỹ, gấp ba kim ngạch xuất khẩu của Agifish và Vĩnh Hoàn, các công ty đứng thứ hai và thứ ba. Công ty là đơn vị thủy sản đầu tiên của Việt Nam xâm nhập thị trường Nga, theo lời doanh nhân quê Thanh Hóa. Những ngày tháng bận rộn, đơn hàng tới tấp, ba nhà máy Thái Bình Dương, Đại Tây Dương, Ấn Độ Dương hoạt động hết công suất mỗi ngày chế biến 1.300 tấn cá, kỷ lục sau này chưa công ty thủy sản nào tái lập.

Sự thành công về kinh doanh kéo theo sự thành công về tài chính của cổ đông sáng lập. Đợt bán đấu giá cổ phần ra công chúng năm 2006 thành công vượt mọi mong đợi. Công ty thu về hơn 1.600 tỉ đồng tiền mặt, một kỷ lục IPO khối tư nhân thời điểm đó. Năm 2007, ngay khi niêm yết cổ phiếu ANV có lúc đạt mức giá trên 100 ngàn đồng/cổ phiếu. Gánh trên vai sự kỳ vọng lớn lao của giới đầu tư, năm đó, Nam Việt có kết quả kinh doanh khả quan khi thu nhập trên mỗi cổ phiếu ANV đạt gần 6.000 đồng, mức cao trên thị trường chứng khoán. Đồng thời, với hơn 2.600 tỉ đồng tài sản theo sở hữu cổ phiếu, chủ tịch Nam Việt là người đứng thứ năm sàn chứng khoán vào cuối năm 2007 xét theo giá trị. “ ‘Lịch sử’ Nam Việt sang trang từ đó. Để bảo toàn lực lượng tôi chia trứng ra nhiều giỏ,” ông Tới nói. “Giỏ” thứ nhất của Nam Việt là thủy sản, nhánh kinh doanh đưa tên tuổi công ty vươn xa. “Giỏ” thứ hai, Nam Việt dự định trở thành hạt nhân thành lập một ngân hàng mà gia đình ông Doãn Tới kiểm soát tới 85% cổ phần, cùng tham gia có tổng công ty Lương thực 2 – Vinafood 2 và Minh Phú – công ty dẫn dắt bởi “vua tôm” Lê Văn Quang. “Giỏ” cuối cùng, Nam Việt đầu tư dự án Cromit tại Thanh Hóa, quê ông Doãn Tới.

Nhưng trời không chiều lòng người. Tham vọng sở hữu một ngân hàng của Nam Việt không thành hiện

46 | FORBES việt nam tháng 4.2019

thực khi các thủ tục cấp phép thành lập ngân hàng mới bị siết lại. Dốc nguồn lực tài chính, đầu năm 2009, ông Tới khởi công dự án Cromit có số vốn đầu tư gần 1.500 tỉ đồng, giai đoạn một cuối năm đó đi vào khai thác.

Với công suất thiết kế 200 ngàn tấn ferocrom/năm, giá thành sản xuất dưới một đô la Mỹ, giá bán 1,3 – 1,4 đô la Mỹ/pound, dự kiến mỗi năm dự án lãi hàng trăm tỉ đồng, theo tính toán của ông Tới.

Do ngấm khủng hoảng tài chính toàn cầu, năm 2008 các nền kinh tế lớn và Việt Nam đều bị ảnh hưởng. Lạm phát trong nước hai chữ số, lãi suất cho vay có lúc tăng lên 25%, tỉ giá tăng vọt. Đặc biệt, riêng ngành thủy sản, số lượng đơn hàng ít đi, nguyên liệu khủng hoảng thừa, các nhà máy chế biến hoạt động cầm chừng. Tháng 8.2008, Nam Việt cùng ba doanh nghiệp thủy sản Việt Nam khác đón thêm tin xấu khi thị trường Nga, thị trường quan trọng nhất với Nam Việt khi đó, đóng cửa với sản phẩm cá tra. “Họ dùng những luật chơi riêng để gạt mình ra,” ông Tới nói về đối tác xứ bạch dương ban đầu đòi phân phối độc quyền, sau đó giảm dần giá mua, ép công ty Việt Nam giảm giá tối đa.

Tình thế buộc các nhà máy thủy sản phải chủ động giảm một nửa công suất chế biến. Cuối năm 2008, Nam Việt vẫn dẫn đầu ngành cá với kim ngạch xuất khẩu 188 triệu đô la Mỹ. Tuy nhiên lợi nhuận công ty chỉ bằng 25% so với niên độ tài chính trước đó. Lúc này các đối thủ phía sau đã nhấn ga, phả hơi nóng vào gáy Nam Việt khi kim ngạch xuất khẩu tăng lên nhanh chóng: Hùng Vương (170 triệu đô la Mỹ), Minh Phú (160 triệu đô la Mỹ), Vĩnh Hoàn (102 triệu đô la Mỹ)…

Khi mảng thủy sản bấp bênh, các “giỏ trứng” khác của ông Tới cũng trở nên mong manh. “Một trong các sai lầm lớn nhất cuộc đời tôi là không nhìn được ra thế giới. Lúc ấy tôi không có nhiều thông tin,” chủ tịch Nam Việt nói. Ông cho biết thêm, sau này tìm hiểu mới hay ferocrom nhiều nhất ở Nam Phi. Quặng ở Thanh Hóa là quặng sa khoáng chỉ chứa 60% crom, “quặng người ta là cục, tốt hẳn hơn mình.” Sản xuất toàn thế giới thu hẹp do ảnh hưởng suy thoái kinh tế. Hệ quả, giá các hàng hóa nguyên liệu rơi thẳng đứng và giá quặng ferocrom cũng không ngoại lệ. Dù đã xuất khẩu 80 triệu đô la Mỹ, làm tới đâu bán tới đó, nhưng càng làm càng lỗ. Năm 2009, ngôi sao của ngành thủy sản báo lỗ 178 tỉ đồng. Năm 2011, Nam Việt buộc dừng việc khai thác quặng ferocrom, chịu lỗ 300 tỉ đồng .

Không thành lập ngân hàng, ông Doãn Tới xoay qua rót tiền vào một “giỏ trứng” khác. Trước đó, năm 2007, giá phân bón diamon phốt phát (DP) có lúc lên mức 26 – 27 ngàn đồng/kg, trong khi giá thành sản xuất ở mức 7.000 đồng/kg. Sau dự án DAP 1 Đình Vũ thành công, tập đoàn Hóa chất Việt Nam – Vinachem quyết định đầu tư nhà máy DAP 2 Vinachem Lào Cai. Tận dụng nhiều mối quan hệ, ông Doãn Tới rót tiền thu gom, sở hữu 39% cổ phần của dự án có vốn đầu tư 5.000 tỉ đồng.

Năm 2015 dự án mới đưa vào khai thác, lúc này giá bán

sản phẩm còn 7.000 đồng/kg. Dự án Bắc tiến mà ban đầu ông Tới tự chắc mẩm “trận này chắc chắn không thể thua được” rút cục khiến ông lỗ thêm gần 1.000 tỉ đồng, tính cả chi phí cơ hội.

“Nếu như tôi đi đúng đường thì sức tôi phát triển rất nhanh. Không đúng hướng nên mình bị kẹt. Lĩnh vực khoáng sản, phân bón tôi coi là gãy rồi nên phải bắt đầu quay lại phục hồi ngành cá tra,” nhấp một ngụm trà ông Doãn Tới nói. Năm 2009, vị trí đầu ngành cá của Nam Việt về tay Hùng Vương. Năm 2010 đến lượt Vĩnh

2000 Nam Việt mở rộng sang chế biến thủy sản, chính thức mang tên Navico và năm 2004 xây dựng nhà máy chế biến Thái Bình Dương.

2007 IPO thu về hơn 1.600 tỉ đồng và niêm yết.

1993 Công ty TNHH Nam Việt được thành lập với ngành nghề xây dựng.

2006 Xây dựng nhà máy chế biến Ấn Độ Dương, dẫn đầu kim ngạch xuất khẩu cá tra của Việt Nam với 165 triệu đô la Mỹ.

2015

2008

Xây dựng nhà máy Đại Tây Dương, mở rộng hoạt động sang lĩnh vực khai khoáng, hóa chất.

Thoái vốn khỏi dự án Cromit Nam Việt, đầu tư thức ăn chăn nuôi và cá giống, mở rộng vùng nuôi.

2016 2009 Lỗ 127 tỉ đồng, kết quả kinh doanh bắt đầu hành trình đi xuống.

Thoái vốn khỏi dự án DAP Vinachem lỗ 1.000 tỉ đồng.

2018 Đặt chân vào thị trường Trung Quốc, lợi nhuận đạt 600 tỉ đồng, gấp đôi lợi nhuận lũy kế 10 năm trước cộng lại.

Các mốc kinh doanh của THủy Sản Nam Việt tháng 4.2019 FORBES việt nam | 47

FORBES việt nam

Doãn Tới — Navico

Hoàn vượt qua Hùng Vương và duy trì vị trí quán quân đến tận bây giờ. Các khoản đầu tư ngoài ngành trở thành gánh nặng với Nam Việt. Giai đoạn 2011 – 2014, kinh doanh thất thường, lợi nhuận Nam Việt có lúc chỉ vài tỉ đồng.

Sinh tại Thanh Hóa, mái tóc thưa, ở tuổi 65 chủ tịch Nam Việt bên ngoài nhìn vẫn khỏe mạnh do thường xuyên chơi quần vợt. Chủ tịch Nam Việt có 20 năm trong quân ngũ. Giữa thập niên 1980 cuộc sống khó khăn người sĩ quan công binh Doãn Tới có lúc buộc phải nuôi heo nhằm cải thiện cuộc sống. Chăn nuôi, có đợt ông thất bại vì chuồng trại, có đợt vì giống, có đợt vì thức ăn. Đợt sau cùng, heo phát triển rất tốt nhưng sau khi thu hoạch ông nhận ra “nghề chăn nuôi heo quá vất vả, phân bắn đầy lên người, hiệu quả kinh tế không bao nhiêu.” Đầu thập niên 1990, công tác tại tỉnh đội An Giang, ông dẫn một nhóm bộ đội đi làm kinh tế, xây dựng công trình, kinh doanh gỗ… có lúc nắm trong tay “đội xe xúc làm mưa làm gió ở miền Tây.”

Kinh nghiệm vụn vặt từ chuyện nuôi heo bất ngờ trở thành bước đệm quan trọng thay đổi cuộc đời ông Doãn Tới. Đầu thập niên 1990, cá tra được nuôi ở một số nước Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam, ban đầu bằng bè ở sông Mekong, khúc sát biên giới Campuchia. Chi phí giống cao, cá giống dễ chết do thay đổi môi trường sống đột ngột khiến việc nuôi cá ban đầu cầm chừng do phụ thuộc nguồn cung từ tự nhiên. Năm 1995, Việt Nam thực hiện thành công mẻ cá sinh sản đầu tiên bằng phương pháp nhân tạo bước đệm ra đời ngành nông nghiệp cá tra tỉ đô la Mỹ sau này. Cú hích về khâu giống với số lượng lớn, giá thành hạ giúp nghề nuôi cá nhanh chóng mở rộng. Các bè cá lớn lần lượt xuất hiện tại tỉnh An Giang.

Một lần đi về Châu Đốc, ông Tới ghé qua bè cá và ngỡ ngàng với cuộc sống sung túc của nông dân: bè trải thảm, phòng gắn máy lạnh, có tivi... Hỏi kỹ, ông mới biết mỗi bè có thể cho sản lượng 230 tấn cá. Nghi ngờ, ông Tới hỏi sang bè cá thứ hai, thứ ba thậm chí năng suất còn cao hơn. Choáng váng ông Tới tính nhẩm trong đầu: “Nuôi 10 con heo mới được một tấn thịt, 230 tấn thịt phải nuôi 2.300 con heo, nối đuôi nhau xếp thành hàng dài gần 4 km, chăm sóc cần hàng trăm người. Trong khi đó một bè cá kích thước 25 m x 10 m cần sáu người để đạt sản lượng tương tự.”

“Bài học nuôi heo để sinh tồn” giúp ông Tới nhận biết ngay hiệu quả và cơ hội ở ngành nghề mới. Sẵn gỗ, ông Tới điều quân đóng một lúc 47 bè cá. Việc kinh doanh thắng lợi khi giá bán nguyên liệu 18 ngàn đồng/ kg. “Cuộc đời tôi nhạy bén trong kinh doanh. Xét cho cùng trong kinh doanh là mình sản xuất ra một sản

48 | FORBES việt nam tháng 4.2019

phẩm chi phí thấp và bán cao hơn. Đầu vào cộng lại là giá thành. Giá bán đầu ra trừ đi chi phí đầu vào tạo ra hiệu quả. Đơn giản như vậy thôi,” người sĩ quan không theo trường lớp đào tạo về kinh doanh nói.

Khi phong trào nuôi cá lan rộng, số lượng bè cá tăng vọt, không bao lâu xảy ra tình trạng cung vượt quá cầu.

Agifish, công ty chế biến duy nhất tại An Giang thời điểm đó, hạ dần giá mua nguyên liệu. Năm 1999, ông Doãn Tới quyết định tìm đất xây nhà máy chế biến, giọt nước tràn ly từ việc Agifish hạ giá mua cá xuống còn 2.500 đồng/kg. Với công suất 30 tấn/ngày nhà máy đầu tiên đặt tại Long Xuyên. Có sẵn đội xây dựng, chi phí đầu tư vài tỉ đồng mua tủ cấp đông IQF. Ông Tới kể, ngày nhà máy khánh thành, mọi người tới chúc mừng ngoài mặt cười gượng nhưng ruột gan ông rối bời nghĩ ngày mai, ngày kia không có đơn hàng nào. “Lúc ấy tôi chết ở trong lòng rồi nhưng không thể để lộ ra. Mình phải tỏ ra lạc quan yêu đời, dù ngày mai có hi sinh trên mặt trận thì ngoài mặt vẫn phải bình thản,” vị cựu sĩ quan nói.

Tháng đầu, ông Tới mang 1 kg vàng, “hàng dự trữ chiến lược” bán được 94 triệu đồng dùng trả lương công nhân, trang trải tiền điện nước. Tăng cường ngoại giao với nhóm khách hàng từ Nhật, Hong Kong, Đức, Mỹ… rốt cuộc hai tháng sau ngày khánh thành nhà máy mới có khách hàng. Dù chỉ một container, giá trị 75 ngàn đô la Mỹ nhưng đơn hàng đầu tiên cũng giúp ông “từ vực sâu lên mặt đất.” Đơn hàng tiếp theo, 37 container xuất đi Mỹ giúp ông “từ mặt đất cất cánh”.

Năm 2001, ông Doãn Tới xin phục viên với hàm thượng tá. Giá trị công ty được định giá lại, ông Tới trả tiền cho tỉnh đội.

Sau khi Hoa Kỳ dỡ bỏ lệnh cấm vận vào năm 1995, Việt Nam bắt đầu xuất khẩu cá ba sa và cá tra sang thị trường này với sản phẩm chủ yếu là cá philê đông lạnh.

Sản lượng cá da trơn dạng philê không xương đông lạnh nhập khẩu từ Việt Nam vào Hoa Kỳ tăng mạnh từ năm 2000. Đến cuối năm 2001, sản lượng xuất khẩu vào Hoa Kỳ đã tăng đạt 21 ngàn tấn, gấp hơn 20 lần sản lượng xuất khẩu năm 1998. Hệ quả, tám doanh nghiệp Việt Nam, trong đó có Nam Việt trở thành bị đơn vướng vụ kiện phá giá vào năm 2002 – 2003.

Thị trường Hoa Kỳ gặp khó khăn ngăn đà phát triển của Agifish, Vĩnh Hoàn nhưng Nam Việt thì không.

Tình cờ, ông Doãn Tới gặp một doanh nhân người Nga, gốc Do Thái kết hợp đưa cá Việt Nam vào xứ sở bạch dương. Năm 2005, doanh thu thị trường Nga và EU chiếm 40% kim ngạch xuất khẩu của Nam Việt trong số hơn 40 thị trường xuất khẩu. Đơn hàng tới tấp, Nam Việt bước vào thời kỳ tăng trưởng nóng vừa mở rộng nhà máy cũ, vừa sản xuất. Công ty lần lượt xây dựng

các nhà máy mới: Thái Bình Dương (500 ngàn tấn), Ấn Độ Dương (700 ngàn tấn)… và vươn lên vị trí quán quân trong ngành thủy sản.

Đợt khủng hoảng ngành thủy sản giai đoạn 20112015 khiến ngành thủy sản biến mất nhiều cái tên như Bình An, Việt An… và các tên tuổi lớn như Nam Việt, Agifish, Hùng Vương đều sa sút. “Hạt giống tốt cỡ nào mà rải vào môi trường sa mạc cũng không thể nảy mầm,” chủ tịch của Nam Việt chiêm nghiệm sau các thăng trầm khi đầu tư ngoài ngành. Không còn con đường nào khác giai đoạn 2015-2017, nhà sáng lập chi gần 600 tỉ đồng mua lại các khoản đầu tư ngoài ngành để giải cứu Nam Việt. “Người ta rút tiền công ty đại chúng về công ty gia đình nhưng tôi sở hữu 80% cổ phần nên Nam Việt cũng là của tôi,” ông nói.

Bà Trương Thị Lệ Khanh, chủ tịch Vĩnh Hoàn, công ty cá tra đầu ngành, nhận xét trong hai năm qua ngành thủy sản đã phục hồi đáng kể. Trong đó các mắt xích trong chuỗi giá trị ngành cá từ con giống, thức ăn chăn nuôi, người nuôi, nhà chế biến đều có lãi và đây là cơ hội để sắp xếp, tái cơ cấu ngành cá phát triển một cách bền vững sau giai đoạn phát triển nóng trước đây.

Vậy rốt cuộc chủ tịch Doãn Tới làm gì đưa Nam Việt trở lại? “Nam Việt có lợi thế lớn về khép kín chuỗi giá trị cá tra từ con giống đến đóng gói xuất khẩu,” công ty chứng khoán Phú Hưng đánh giá. “Khi quay lại tôi đưa Nam Việt vào guồng quay ổn định,” ông Tới chia sẻ. Công ty hiện có trại giống có năng lực cung ứng hơn 14 tỉ cá bột, dự kiến năm nay tự chủ 70% cá đầu vào và toàn phần vào năm tới. Nam Việt sở hữu nhà máy thức ăn chăn nuôi công suất 380 ngàn tấn, 80% sản lượng cho sử dụng nội bộ. Mới nhất Nam Việt nhận được giấy phép phát triển vùng nuôi rộng 600 héc ta, nâng diện tích vùng nuôi lên 1.000 héc ta “sẽ không có cảnh mỗi lần thu mua nguyên liệu giá nhảy dựng lên.”

Chuyên viên phân tích ngành thủy sản Viet Securities Đào Lê Long Hà đánh giá việc chủ tịch mua lại các khoản đầu tư thua lỗ là việc làm tốt, về dài hạn giúp công ty tập trung vào ngành nghề kinh doanh chính. “Tuy nhiên về dài hạn, Nam Việt nên chú trọng phát triển thị trường và chuyên nghiệp hóa quản lý.

Việc mở rộng công suất nhanh ở khâu nuôi trồng có thể tạo ra rủi ro dư cung chung cho ngành,” chuyên viên phân tích này nhận xét.

Còn sau nhiều thăng trầm, chủ tịch Nam Việt tin tưởng sẽ đưa công ty trở lại. “Con người ta nhu cầu thiết yếu là phải ăn. Cá này nuôi không hóa chất, không kháng sinh.

Giờ đây Nam Việt sẽ chỉ làm cá,” ông nói.

kim ngạch xuất khẩu & sản lượng cá tra giai đoạn 2005 – 2018 2,26

2,4 sản lượng cá thu hoạch (triệu tấn)

2,2

kim ngạch xuất khẩu (tỉ đô la mỹ)

2

1,42

1,8

2,4 2,2 2 1,8

1,6

1,6

1,4

1,4

1,2

1,2

1

1

0,8

0, 8

0,6

0, 6

0,4

0, 4

0,2

0,2

0

0 2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

NGUỒN: tổng cục hải quan

tháng 4.2019 FORBES việt nam | 49

Ông Nguyễn Đình Tùng, tổng giám đốc Vina T&T.

52 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 4.2019

THAM VỌNG TRÁI CÂY VIỆT Sau 11 năm xuất khẩu trái cây, Nguyễn Đình Tùng cho rằng cần có người tiên phong và cộng đồng bền vững để thế giới biết đến nông sản Việt Nam. MINH thư ảnh: danny bach

T

rụ sở tập đoàn Vina T&T màu trắng và đỏ, nằm khang trang trên đường Trần Huy Liệu, quận Phú Nhuận, TP.HCM. Dáng người nhỏ nhắn và nhanh nhẹn, ông Nguyễn Đình Tùng, tổng giám đốc Vina T&T kết thúc cuộc họp với phó chủ tịch hệ thống siêu thị Costco, để bàn về hợp đồng xuất dừa tươi, xoài và thanh long vào chuỗi bán lẻ hàng đầu ở Mỹ này.

Năm 2018, xuất khẩu rau củ quả Việt Nam đạt hơn 3,7 tỉ đô la Mỹ. Trong đó, doanh thu Vina T&T đạt 30 triệu đô la Mỹ và là đơn vị dẫn đầu xuất khẩu vào Hoa Kỳ, chiếm 50% số lượng tháng 4.2019 FORBES việt nam | 53

FORBES việt nam

THAM VỌNG TRÁi CÂY VIỆt

trong khoảng 15 doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu trái cây tươi vào thị trường khó tính này. Theo con số công ty công bố, năm 2018, công ty xuất đi hơn 7.200 tấn dừa trái, 3.800 tấn thanh long, 1.800 tấn nhãn và 200 tấn chôm chôm. Năm 2017, dừa xiêm Bến Tre lần đầu vào thị trường Mỹ qua “bà đỡ” Vina T&T. Tháng 4.2019, sau 10 năm đàm phán, Vina T&T đưa 15 tấn xoài cát chu và xoài tượng đầu tiên vào Mỹ, thị trường nhập khẩu xoài lớn nhất thế giới. “Tôi muốn gia đình, bà con quê vợ tự hào, trái cây Việt Nam phát triển bền vững và được thế giới biết đến,” ông Nguyễn Đình Tùng cho biết.

Thành lập năm 2014, Vina T&T hiện gồm bảy công ty con kinh doanh tập trung xuất khẩu trái cây Việt Nam. Dựa trên nguồn tài chính tích lũy, công ty phát triển ba nhà máy tại Đồng Tháp, Bến Tre và Tiền Giang, vùng trồng cây ăn quả chủ lực, chiếm khoảng 58% diện tích cây ăn quả ở phía Nam. Ngoài ra, công ty đang xây dựng nhà máy dừa tươi Kim Thanh lớn nhất tỉnh Bến Tre với công suất 25 triệu trái mỗi năm nằm ngay cạnh vùng nguyên liệu 200 héc ta theo các tiêu chuẩn quốc tế như HACCP, ISO. Trái cây là một ngành nông nghiệp gặp nhiều rủi ro. Mưa, gió to xước trái, thu hái không cẩn thận làm dập, trái cây chứa sinh vật ngoại lai, thu hoạch không đúng thời điểm khiến chênh lệch nhiệt độ ngoài trời và nhà xưởng làm trái bị nẫu từ bên trong… Chuỗi giá trị ngành cũng gồm rất nhiều mắt xích từ khâu làm sạch đất, nguồn nước, chọn giống tốt, lựa phân bón an toàn, thuốc trừ sâu, thu hoạch, vệ sinh, đóng gói và xuất khẩu. Việc kết nối giữa Vina T&T với bốn nhà: nhà quản lý, nhà đầu tư, nhà khoa học và nhà nông để phát triển chuỗi giá trị đạt hiệu quả cao do có cơ chế chia sẻ lợi nhuận, san sẻ trách nhiệm. Vina T&T chịu trách nhiệm liên kết trực tiếp với ngân hàng hỗ trợ nông dân vay vốn.

Họ ký hợp đồng với hợp tác xã để bao tiêu sản phẩm.

Họ kết hợp với viện Cây ăn quả để tư vấn giống, hướng dẫn nông dân canh tác, còn viện Kỹ thuật nông nghiệp chịu trách nhiệm tư vấn và cung cấp phân bón an toàn, bảo đảm theo chất lượng VietGAP. “Ít có doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư vào máy móc thiết bị và vùng trồng,

không phải ai cũng tận dụng được nguồn nguyên liệu an toàn, tiên phong đi vào các thị trường khó tính như Vina T&T,” ông Đặng Phúc Nguyên, tổng thư ký hiệp hội Rau quả Việt Nam Vinafruit trả lời Forbes Việt Nam qua điện thoại.

Vina T&T ký hợp đồng hằng năm với các khách hàng lớn để đảm bảo ổn định cho công ty, các đối tác và nông dân. Đại diện hợp tác xã Nông sản an toàn xã An Hòa, Châu Thành, Đồng Tháp chia sẻ: “Vina T&T ký hợp đồng giá ổn định một năm, hoạt chất cấm thì công ty hướng dẫn nông dân không sử dụng.” “Người giỏi tôi cần. Một người bảo vệ trông xe siêng năng tôi cũng mời về làm việc.

Trách nhiệm là giá trị lớn. San sẻ là cách sống và làm việc của tôi,” ông Nguyễn Đình Tùng nói. Triết lý sống và kinh doanh của ông chủ 41 tuổi thể hiện trong việc đặt tên công ty. Hai chữ T trong Vina T&T, nghĩa là Tùng và Thảo, tên ông và vợ. Vina T&T giữ nguyên tên tiếng Việt “dừa xiêm Bến Tre” trên sản phẩm vì muốn khách hàng biết tới nguồn gốc.

Do hậu quả chiến tranh để lại, việc sử dụng tràn lan các loại thuốc bảo vệ thực vật, khiến cho đất thường mất từ 3 – 10 năm để có thể phục hồi chất lượng. Đất trồng dừa mất ba năm để “rửa đất,” thuộc loại ít thời gian nhất.

Tính ra, trồng cây bốn năm, sau bảy năm sẽ có trái theo chuẩn hữu cơ. Đây là loại trái nhiều ưu điểm: cần ít phân bón, sạch do lớp vỏ dày, nhiều chất bổ dưỡng, lại có lợi thế về mùa vụ, có vị ngon ngọt riêng, hoàn toàn có thể cạnh tranh được về chất lượng. Hiện nay, mỗi tuần, Vina T&T đều đặn xuất khẩu 100 ngàn trái dừa xiêm Bến Tre cho hệ thống bán lẻ H&T Seafood ở Mỹ. “Lượng dừa xuất sang Mỹ tiếp tục tăng, thâm nhập thị phần từ trước tới nay được xem là sân chơi người Thái có ưu thế. Đơn hàng này còn giải quyết được bài toán đầu ra cho trái dừa Việt Nam vào mùa mưa khi tiêu thụ nội địa thấp,” ông Tùng nói. Ăn nói nhỏ nhẹ, giọng Quảng, ông Tùng có nụ cười thân thiện. Có sở thích trồng và chăm sóc cây từ nhỏ, ông Tùng đeo đuổi cả ba thú chơi nuôi cá, nuôi chim và trồng cây. Quan điểm thông thường: Nuôi cá dưỡng tâm, nuôi chim dưỡng chí, nuôi cây dưỡng thần. Ông Tùng nghĩ rằng: “Nuôi cá sống dài, nuôi cây ra trái,

Tôi muốn gia đình, bà con quê vợ tự hào. Tôi muốn trái cây Việt Nam phát triển bền vững và được thế giới biết đến.”

54 | FORBES việt nam tháng 4.2019

nuôi chim lớn hót hay để bay đi.”

Theo bộ Công Thương, trong các mặt hàng trái cây chủ lực về xuất khẩu, dừa tươi là một trong những mặt hàng đang có mức tăng trưởng mạnh nhất. Khi qua xử lý, trái dừa tươi xuất khẩu của Vina T&T sẽ bảo quản được tới 80 ngày. Nhãn bảo quản được 45 – 60 ngày, thanh long 30 ngày, xoài 30 ngày. Thứ trưởng bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN – PTNT) Trần Thanh Nam cho rằng, với khả năng bảo quản được kéo dài như vậy, trái dừa tươi Việt Nam hoàn toàn có thể đến được với những thị trường xa. Ông Tùng nói: “Mọi mục tiêu phải bắt nguồn từ năng lực nội tại. Mình tự hoàn thiện mỗi ngày và đẩy mục tiêu ra xa hơn.”

Đầu tư công nghệ hiện đại, xây

dựng chuỗi giá trị là câu chuyện ít ai mặn mà vì kinh phí lớn, thu lời ít, rủi ro cao. Để thực hiện tiêu chuẩn Global GAP (Global Good Agricultural Practice – thực hành nông nghiệp tốt theo tiêu chuẩn quốc tế), doanh nghiệp mất khoảng 5.000 đô la Mỹ cho một loại trái cây mới trên một khoảng diện tích. Tính ra, 10 loại trái, kinh phí lên tới 50 ngàn đô la. Nhưng đối với Vina T&T, các vườn trái cây xuất khẩu được sản xuất theo đúng quy trình chứng nhận thực hành nông nghiệp tốt VietGAP và GlobalGAP. Ông Nguyễn Đình Tùng hy vọng việc truy xuất nguồn gốc, có thể thay thế các giấy chứng

nhận trong tương lai để giảm bớt chi phí cho bốn nhà và người tiêu dùng. Vina T&T là doanh nghiệp tiên phong thực hiện truy xuất nguồn gốc với VNPT, có code kiểm tra sản phẩm, đáp ứng yêu cầu về vùng trồng, giấy chứng nhận kiểm dịch thực vật của cục Bảo vệ thực vật và cục Kiểm dịch động thực vật Hoa Kỳ (APHIS) cùng các chỉ số, bón phân cách 30 ngày thu hoạch…

“Tiềm năng phát triển xuất khẩu ngành rau quả Việt Nam còn rất lớn,” ông Lê Quốc Doanh, thứ trưởng bộ NN – PTNT phát biểu tại hội nghị thúc đẩy phát triển bền vững cây ăn quả các tỉnh phía Nam diễn ra giữa tháng ba vừa qua tại Long An. Đồng tình với quan điểm này, ông Tùng chia sẻ “thế mạnh của Việt Nam là nông nghiệp, đây là mỏ vàng đầy tiềm năng nếu biết cách khai thác, tổ chức cùng cộng đồng.”

Cùng với xuất khẩu, cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản cho rằng, không nên bỏ qua thị trường nội địa với quy mô dân số 95 triệu dân, 16 triệu khách du lịch và nhu cầu tiêu thụ trái cây trong nước khoảng 68-70 kg/người. Đối với thị trường trong nước, người Việt đang có nhu cầu rất lớn với sản phẩm chất lượng, có thương hiệu. “Ở thị trường nội địa muốn làm lâu dài và có dấu ấn riêng thì xây dựng chuỗi riêng, hiện đại, mẫu mã bao bì hấp dẫn vì bán qua chợ truyền thống thì không có tiêu chuẩn chất lượng cụ thể”, ông Tùng lý giải. “Người Việt cũng phải được sử dụng hàng tiêu chuẩn chất lượng cao,” ông Tùng cho biết thêm Vina T&T chuẩn bị cho ra mắt chuỗi cửa hàng Fruit T&T tại TP.HCM vào giữa năm 2019.

Đi cùng nhà khoa học Chanh Việt tìm hướng áp dụng khoa học vào chế biến sâu, chứng minh loại cây trồng đặc thù như cây chanh vẫn có giá trị đa dạng và tìm đường xuất khẩu.

N

bài & ảnh: tuyết ân

ằm sát quốc lộ N2 đoạn qua Bến Lức, Long An, trang trại chanh của công ty Chanh Việt xanh ngút mắt. Năm 2011, khi trang trại 150 héc ta này manh nha hình thành, ít ai ngờ nó sẽ tạo cú hích lan tỏa vùng nguyên liệu 7.000 héc ta của Bến Lức, đưa cây chanh thành một trong những cây trồng quan trọng với nông dân tỉnh Long An. “Những nhà nghiên cứu khoa học nông nghiệp tham gia với chúng tôi ngay từ bước đầu tiên tôi suy nghĩ nên trồng cây gì trên mảnh đất mình đang có,” Nguyễn Văn Hiển – chủ tịch công ty Thương mại và Đầu tư Chanh Việt, nhớ lại. “Lúc đó tôi chỉ biết nghĩ, nếu muốn có vùng chuyên canh quy mô lớn mà đầu tư bằng cảm giác thì chẳng đến đâu nên bằng mọi cách đi ‘gõ cửa’ các trường đại học,” ông chủ trang trại chanh thuộc loại lớn nhất Việt Nam chia sẻ. Câu chuyện về Chanh Việt cho thấy ngay cả những loại cây trồng nông nghiệp đặc thù, nếu áp dụng khoa học công nghệ vào chế biến vẫn có thể mở rộng quy mô sản xuất và xuất khẩu.

56 | FORBES việt nam tháng 4.2019

Nguyễn Văn Hiển, chủ tịch Chanh Việt tại trang trại ở Bến Lức, Long An.

tháng 4.2019 FORBES việt nam | 57

FORBES việt nam

Đi cùng nhà khoa học

Trang trại Chanh Việt hiện cho sản lượng hằng năm khoảng 1.200 – 1.500 tấn, cung cấp cả sản phẩm tươi và chế biến. Công ty xuất khoảng 30-40% chanh trái loại 1 sang châu Âu. Hằng tháng, công ty xuất sang Nhật khoảng một tấn nước cốt chanh cô đặc, chiết xuất từ khoảng bốn tấn chanh tươi, được người Nhật sử dụng pha chế các loại thức uống. Họ cũng bán tinh dầu chanh sang thị trường này. Cứ 10 kg chanh trái tách vỏ, chiết xuất được 10ml tinh dầu, tức khoảng một tấn chanh trái làm ra một lít tinh dầu. Trên trang trực tuyến Doshin (Nhật), lọ 10ml đang được bán khoảng 1.080 yên (225 ngàn đồng), tương đương khoảng 22kg chanh tươi bán ra tại nhà vườn. Nói cách khác lớp vỏ của một tấn chanh trái, sau khi chế biến, tạo giá trị tương đương 2,2 tấn chanh tươi.

Sản phẩm chế biến sâu của công ty đáng nhắc nhất là bột chanh gia vị. Hàng năm, công ty đưa ra thị trường khoảng 20 tấn bột chanh, trở thành đối thủ cạnh tranh với Knorr. Sản phẩm của công ty tiêu thụ chính ở các chuỗi nhà hàng, đặc biệt ở những chuỗi lẩu Thái, mì cay, các nhà hàng Hàn Quốc, Thái Lan, Ấn Độ... Hàm lượng chanh trong gói gia vị của công ty chiếm tỉ lệ 5% so với các sản phẩm khác chỉ khoảng 0,5%, theo ông Hiển. Khi phong trào mì cay nổi lên năm 2015, sản phẩm bột chanh của công ty mở rộng nhanh chóng. Nhiều nhà hàng phải đa dạng nguồn cung vì không thể phụ thuộc vào nguồn cung chỉ từ Knorr vốn có hạn. “Khi hết hàng họ tìm tới mình và cơ hội mở thị phần rất nhanh,” Hiển kể. Chanh Việt còn cung cấp các phân khúc hẹp khá đặc thù như sốt muối tiêu chanh (King Sauce) hay chanh sấy detox cho phụ nữ.

Tổng giám đốc Chanh Việt chia sẻ những sản phẩm của họ ngay từ đầu có sự đóng góp của các nhà khoa học.

“Bản thân tôi không có kiến thức về trồng trọt quy mô lớn cũng như công nghiệp thực phẩm. Nếu không có các nhà khoa học, bây giờ tôi cũng như bao nhà nông khác hoặc trang trại giờ vẫn là khu đất hoang,” ông Hiển nói. Con đường xây dựng trang trại của Hiền ngay khi bắt đầu được tiếp sức bởi tiến sĩ Trương Quang Bình, giảng viên đại học Nông Lâm. Thời điểm đó thạc sĩ Bình cùng các cộng sự lặn lội đến trang trại này lấy mẫu đất về phân tích trước khi ông sang Úc làm luận án tiến sĩ. Để có vùng chuyên canh lớn theo phương thức hữu cơ, nhóm của vị tiến sĩ nghiên cứu đầy đủ các chỉ tiêu về không khí, thổ nhưỡng, giống cây trồng phù hợp, cách chăm sóc, năng suất...

Sự khác biệt của Chanh Việt cho đến nay, theo Hiển là ngay từ đầu được các nhà khoa học định hướng tiêu chuẩn quản lý trang trại Global GAP; hệ thống quản lý an toàn thực phẩm (HACCP), từ quy trình canh tác, thiết kế trang trại cho đến sau thu hoạch nên đủ tiêu chuẩn xuất khẩu vào thị trường châu Âu và Nhật. “Thấy mình tâm huyết, các thầy hết lòng chia sẻ, họ cho tôi thấy rõ con

58 | FORBES việt nam tháng 4.2019

đường làm nông muốn tiến xa và bền vững thì không có cách nào khác ngoài khoa học,” ông Hiển nói.

Khi những trái chanh đầu tiên được thu hoạch năm 2014, phó giáo sư tiến sĩ Kha Chấn Tuyền – phó khoa Công nghệ thực phẩm của đại học Nông Lâm, bắt đầu định hướng công ty phát triển chế biến. Ông kéo thêm nhóm nghiên cứu và sinh viên xuống trang trại. Phòng nghiên cứu – sản xuất của Chanh Việt hiện do tiến sĩ Tuyền dẫn dắt với khoảng 30 nghiên cứu sinh và sinh viên chuyên ngành. Trang trại Chanh Việt cũng thành nơi tập hợp đội ngũ sinh viên thực tập từ các đại học chuyên ngành nông nghiệp trong nước tới. Các đội nghiên cứu khảo sát về nông nghiệp Việt Nam từ các trường đại học, viện, doanh nghiệp từ Mỹ, Hàn Quốc, Úc cũng chọn nghiên cứu thực nghiệm tại Chanh Việt thông qua cầu nối là các nhà khoa học trong nước. Hằng năm, một số trường ở Mỹ đưa sinh viên đến trang trại khảo sát và gửi chuyên gia tinh dầu sang hỗ trợ.

Giải thích với Forbes Việt Nam vì sao nhóm của ông chọn cây chanh, tiến sĩ Kha Chấn Tuyền cho biết, nhiều công trình nghiên cứu khoa học đã chứng minh chanh là loại trái chứa nhiều hợp chất có giá trị cho sức khoẻ con người với nhóm đa vitamin (C, B1, B2, B3, B6, B9) đường đơn dễ hấp thu (fructose, glucose), đa chất khoáng (kali, canxi, sắt, magiê, đồng và kẽm) và chanh chứa các hợp chất phenolic có hoạt tính sinh học cao. “Nhưng quan trọng hơn, làm sao phát triển được loại cây chịu được vùng đất phèn hóa và thu nhập của người nông dân không bị bấp bênh theo mùa vụ.”

Theo nhà khoa học này, sự liên kết giữa doanh nghiệp

và nông dân trong chuỗi giá trị còn hạn chế dẫn đến nông sản Việt Nam thiếu bền vững, dễ bị tổn thương và sức cạnh tranh kém. “Với nhà khoa học, đam mê là tiên quyết, nhưng chuyên nghiên cứu học thuật chưa đủ mà còn cần kinh nghiệm về nghiên cứu thương mại, sự liên kết giữa các doanh nghiệp trong và ngoài nước mới thúc đẩy được chuỗi giá trị,” TS. Tuyền nói.

Khi có sản phẩm đầu tay, ông Hiển đến gặp giáo sư – tiến sĩ Võ Tòng Xuân và được nhà khoa học nhận lời làm cố vấn. Ông Xuân nói: “Hiếm có người trẻ đam mê làm nông nghiệp như Hiển, lại tập hợp được nhà khoa học và nông dân cùng tạo ra cánh đồng lớn không chỉ cho công ty mình mà cho người dân ở vùng đất phèn vốn không trồng được loại cây lương thực nào.” Giáo sư Xuân cũng cho rằng thách thức với Chanh Việt ở chính khâu quảng cáo tiếp thị để sản phẩm lên bàn ăn người Việt. Nhà khoa

học nông nghiệp hàng đầu Việt Nam nay đã 80 tuổi khoe “mua nước cốt chanh về cho gia đình, cho nhà trẻ của gia đình con ông uống mỗi ngày vì “là loại thức uống sức khỏe trong sạch”, coi như động viên cho công sức và tâm huyết của Hiển mà theo ông sẽ giúp Chanh Việt có thể tiến xa hơn trong chuỗi giá trị nông nghiệp.

42 tuổi, quê Quảng Nam, có bằng kỹ sư công nghệ của trường đại học Bách Khoa TP.HCM, nhưng ông Hiền tự nhận mình là nông dân chính hiệu. Công ty xây dựng Nam Việt của ông thuộc quy mô trung bình trên thị trường. Số tiền tích lũy từ công ty xây dựng, ban đầu ông Hiền định dành làm khu nghỉ mát cuối tuần cho gia

“Nếu mình nâng sản lượng lên gấp đôi, kéo theo chế biến thì hình thành chuỗi giá trị có lợi hơn cho người nông dân,” Hiển nói và ước tính thị trường nước đóng lon hàng tỉ đô la Mỹ nhưng thách thức lớn nhất ở khâu làm thương hiệu. “Giả sử doanh thu từ bột chanh gia vị 1 đồng thì giá trị nước chế biến đem về có thể gấp 10 đồng là tính toán khiêm tốn,” Hiển tính và tự nhủ: “Xây dựng một thương hiệu nông sản là hành trình dài không thể vội, phải từ từ từng bước, vì Chanh Việt còn trẻ trong tiềm năng khổng lồ của nông nghiệp Việt Nam.” Lộ trình tiếp theo, ông cho biết sẽ “vắt chanh mà không bỏ vỏ,” làm trái chanh xong rồi nghiên cứu các sản phẩm từ chanh, như xà phòng chanh, mứt chanh sấy dẻo. Công ty đang kết hợp với các nhà khoa học nghiên cứu bã chanh pha trộn cho thức ăn chăn nuôi; sử dụng enzym còn lại trong trái chanh sau chế biến để đưa vào thức ăn thủy sản…

Tuy nhiên những thức uống chế biến kết hợp với trái chanh mới là phân khúc rộng lớn và mang lại giá trị cao nhất. Chanh Việt đã ra mắt nước trái cây gồm chanh tươi kết hợp với các loại trái như gấc, mảng cầu, sâm, linh chi… “Đây mới là thách thức lớn nhất của Chanh Việt,” ông Hiền nói. “Phát triển thị trường nước ngoài không khó do có tiêu chuẩn, cứ tìm ra khách hàng, đảm bảo chất lượng quy chuẩn là ‘chạy’. Thị trường trong nước ai cũng nói đến xu hướng sạch, xanh nhưng thực chất phải đi PGS. TS. Kha Chấn Tuyền (thứ hai từ phải) trong một chuyến nghiên cứu mô hình nông nghiệp, xúc tiến thương mại tại Nhật Bản cùng công ty Chanh Việt. xây dựng niềm tin.”

Không chỉ nghiên cứu, phát triển sản phẩm, đình. Sau khi có ý tưởng lập trang trại, họ mua thêm đất, các nhà khoa học đóng vai trò tiếp thị nông sản cho công đưa đội ngũ từ công ty xây dựng đến làm đường để xe ty. Tiến sĩ Nguyễn Bạch Đằng – phó khoa Kinh tế đại máy có thể len lỏi vào tận vườn. học Nông Lâm là người thuyết trình, giới thiệu sản phẩm Khi vùng trồng đầu tiên của Chanh Việt hình thành nông nghiệp, trong đó có sản phẩm của Chanh Việt tại thì chính quyền địa phương cũng đầu tư hạ tầng đường, các hội nghị quốc tế lớn; kết nối Chanh Việt đến các cơ điện, nước cho cả vùng xung quanh. Từ 150 héc ta của quan nghiên cứu, cơ quan xúc tiến thương mại và các Chanh Việt lan tỏa ra cả vùng trồng chanh bạt ngàn hơn tập đoàn nước ngoài. “Việc liên kết giữa Chanh Việt với 7.000 héc ta của huyện Bến Lức, Long An. Khi vùng các công ty Hàn Quốc, các trung tâm nghiên cứu của Mỹ trồng của họ đạt chuẩn canh tác hữu cơ, các đối tác Nhật và châu Âu cũng là công sức của ‘các thầy’,” ông Hiển đến đặt thêm trồng đu đủ, chuối; đối tác Đài Loan đặt nói. Các nhà khoa học trẻ, được đào tạo từ Úc và Mỹ trở trồng chanh dây, một doanh nghiệp Singapore đặt trồng về nước công tác, trở thành cầu nối giữa công ty và sinh gấc… tạo thành vùng trồng đa dạng cho nguyên liệu chế viên, giúp hình thành đội ngũ nhân lực khoa học cho biến có giá trị cao hơn mà Chanh Việt ấp ủ. công ty. “Họ gắn bó từ đầu, tận tâm nghiên cứu, chia sẻ Theo ước tính của ông Hiển, Việt Nam có khoảng được giá trị cốt lõi và làm nên giá trị của Chanh Việt”.

10 ngàn héc ta chanh, quy mô lớn ở Đông Nam Bộ, An Theo ông Hiển, mục đích của sản xuất quy mô lớn là Giang, Hậu Giang và Nghệ An. Mỗi héc-ta cho sản lượng làm tăng chuỗi giá trị, bằng cách kết hợp với nhà khoa hằng năm khoảng 5 – 7 tấn/ha, với giá một tấn chanh học để chế biến sâu. Ông Hiển nói: “Làm nông nghiệp trung bình 10 triệu đồng (khoảng 10.000 đồng/kg tại nhà giờ đã thay đổi nhiều, đòi hỏi các ứng dụng công nghệ, sự vườn), loại cây này mang lại khoảng 500 – 700 tỉ đồng hiểu biết xu hướng, các tiêu chuẩn quốc tế. Nếu không có hàng năm, khá khiêm tốn trong lĩnh vực nông nghiệp. nhà khoa học mình chỉ thành công một nửa.”

tháng 4.2019 FORBES việt nam | 59

FORBES việt nam

công nghệ trong nông nghiệp

Thử nghiệm bước đầu Xuất thân là những kỹ sư công nghệ thông tin, hai nhóm khởi nghiệp như MimosaTek hay NextFarm đang tìm cách giải những bài toán về ứng dụng công nghệ vào ngành nông nghiệp.

M

cường nghiêm

ột ngày giữa năm 2014, Nguyễn Khắc Minh Trí, sáng lập MimosaTek, công ty cung cấp các giải pháp công nghệ cho nông nghiệp, lần mò giữa những đồi trà ở huyện Lâm Hà, tỉnh Lâm Đồng để tìm gặp ông Hồ Tất Và, giám đốc công ty trà Long Đỉnh để thuyết phục ông lắp đặt thử nghiệm các thiết bị IoT (Internet of Things – các thiết bị điều khiển qua Internet). Là người thích công nghệ, ông Và đồng ý. Sau hai năm thử nghiệm, ông Và triển khai giải pháp điều khiển nước tưới của MimosaTek cho gần 10 héc ta trồng trà.

60 | FORBES việt nam tháng 4.2019

Sau lần thử nghiệm đầu tiên với ông Và, đến nay, MimosaTek đã triển khai giải pháp công nghệ cho khoảng 120 trang trại, trong đó có những đối tác lớn như công ty mía đường Thành Thành Công, công ty VinEco, hay trang trại của UniFarm. Công ty sáu năm tuổi này đã chuyển hướng từ cung cấp thiết bị sang giải pháp công nghệ cho nông nghiệp. Không chỉ có MimosaTek chọn hướng đi này, một vài công ty khởi nghiệp khác như NextFarm cũng đeo đuổi mô hình thu thập và phân tích dữ liệu, xây dựng giải pháp cho doanh nghiệp nông nghiệp.

Có cùng hướng đi, song lý do chọn lại hoàn toàn khác. Thất bại trong đầu tư trang trại trồng dâu tây sau hơn một năm vận hành, năm 2013, Trí suy nghĩ: “Nếu

không giỏi làm nông nghiệp thì đi làm công nghệ cho nông nghiệp.” Ban đầu, Trí nghiên cứu, sản xuất thiết bị công nghệ để bán cho nông dân. Sau hai năm anh rút ra bài học quý giá. Anh chia sẻ: “Bán cho nông dân, tôi nghĩ phải tiết kiệm từng đô la trên giải pháp. Cuối cùng, tôi nhận ra rẻ hay đắt dựa trên dòng tiền thu về chứ không phải vài đô la.” Trí cũng nhận ra, sản xuất thiết bị đòi hỏi người dân đầu tư ban đầu lớn, nên khó mở rộng thị trường. Thay vì nhắm tới nông dân như lúc đầu, MimosaTek đang nhắm tới các doanh nghiệp lớn như Thành Thành Công, Minh Phú, Huy Long An. Trong khi đang điều hành một công ty cung cấp phần mềm doanh nghiệp, năm 2017, Trần Quang Cường sáng lập NextFarm vì “nhiều ngành ở Việt Nam đã tự

động hóa, riêng ngành nông nghiệp thì chưa.” “Tôi muốn tập trung vào việc làm sao sản phẩm của mình đem lại giá trị cho người trồng, giải quyết được bài toán quản lý nguồn lực trong nông nghiệp, và làm điều đó tới nơi tới chốn,” anh nói.

MimosaTek đưa ra thị trường các bộ cảm biến kèm các ứng dụng. Theo Trí, các bộ cảm biến sau khi cắm xuống đất sẽ phát sóng giữa hai bên, sau đó thu lại dữ liệu để suy ra được độ ẩm, rồi chuyển dữ liệu lên Internet, kết nối với các ứng dụng trên di động. “Bằng việc tính toán độ ẩm đất và lượng nước tưới cần thiết, giải pháp của MimosaTek có thể giúp trang trại tiết kiệm nước và điện tương đối tốt,” ông Và cho biết. Trí cho rằng, sau khi phân tích dữ liệu, các giải pháp của họ phù hợp với doanh nghiệp lớn. Anh cho biết, giải pháp của MimosaTek giúp Thành Thành Công tiết kiệm khoảng 28% nước tưới cho trang trại hàng ngàn héc ta, hay tự động hóa giúp giải quyết được Trần Quang Cường và các sản phẩm bài toán nhân lực trong nông tích hợp dữ liệu. nghiệp.

Trần Quang Cường, giám đốc điều hành NextFarm, cho rằng: “Đích đến của nông nghiệp thông minh phải là dữ liệu”. Hiện nay NextFarm cung cấp các giải pháp châm phân dinh dưỡng (điều tiết chất dinh dưỡng, phân hay thuốc bảo vệ thực vật theo đường ống), tích hợp thu thập dữ liệu cảnh bảo sớm và hệ thống quan trắc môi trường cho khoảng 20 dự án ở các tỉnh phía Bắc như Phú Thọ, Hà Giang.

Xuất thân từ công nghệ thông tin, Cường chọn cách làm “ném đá dò đường” để giải quyết các vấn đề cụ thể trong sản xuất nông nghiệp. Anh chia sẻ: “Khi thu thập dữ liệu cảnh báo sớm trong môi trường gần biển thì cần hiểu về ngành công nghệ vật liệu và nghiệp vụ nông nghiệp. Đối với hệ thống châm phân dinh dưỡng thì vừa có cơ khí, vừa có tự động hóa, điện tử, công nghệ và kết nối các chuyên gia nông nghiệp hỗ trợ,” Cường giải

tháng 4.2019 FORBES việt nam | 61

FORBES việt nam

công nghệ trong nông nghiệp

Thành Công nghiên cứu rất sâu và có rất nhiều thông số về cây mía, VinEco có thông tin ban đầu về các loại cây rau. Và trong quá trình làm việc vẫn phải liên tục điều chỉnh để cho máy tiếp tục học.”

Trong khi mô hình khởi nghiệp ở các ngành khác cần khoảng 5 năm để nhà đầu tư có thể thu hồi vốn, Trí cho rằng ngành nông nghiệp cần ít nhất 10 năm, vì vậy việc gọi vốn cho MimosaTek cũng không dễ dàng. Để các doanh nghiệp lớn chấp nhận đầu tư thiết bị trên quy mô vài ngàn héc ta, anh phải tự làm thử nghiệm từ 3 – 4 vụ với chi phí khoảng 30 triệu đồng mỗi héc ta để chứng minh hiệu quả. “Đôi khi tôi thấy mình đang vi phạm hầu Nguyễn Khắc Minh Trí hướng dẫn nông dân sử dụng ứng dụng công nghệ. hết các quy tắc kinh doanh khi làm thử nghiệm quá lâu, ví dụ một vụ mía từ 8 – thích. Cường cho rằng NextFarm dù có thể tự thiết kế 11 tháng, cây ăn quả khoảng 3 – 4 tháng,” anh chia sẻ. phần cứng nhưng chưa đủ năng lực để sản xuất và cung “Nhu cầu lớn nhất của người nông dân là đầu ra, cấp vài ngàn thiết bị mỗi tháng do kỹ thuật và yêu cầu thứ hai là làm sao đảm bảo được quy mô của vụ mùa, quản trị hoàn toàn khác. Cũng tự thiết kế bảng mạch, và yếu tố quan trọng nhất để đảm bảo cho vụ mùa cảm biến như NextFarm, Trí phải cùng người dân vận là phân bón và thuốc bảo vệ thực vật, nên sau nước hành thiết bị vì “khó dùng quá họ sẽ bỏ.” “Khó khăn thì chúng tôi giải quyết đến phân bón. Đó là những nhất là muốn đi nhanh thì phải phụ thuộc vào tư duy nhu cầu chúng tôi học được từ người nông dân”, Trí của người nông dân,” Trí nói. nói. Theo anh, dù mảng phân bón rất khó nhưng ảnh Anh cho biết MimosaTek đang triển khai giải pháp hưởng trực tiếp đến năng suất cây trồng và chi phí. cho khoảng 50 hộ trồng cà phê trên Tây Nguyên trong Trong phòng thí nghiệm của mình, Trí đang phát một chương trình của World Bank về nông nghiệp. Mỗi triển và thử nghiệm các thiết bị đo độ pH của đất để hộ được trang bị một cảm biến đo độ ẩm đất, sau khi phân tích đất đó thiếu hay dư cái gì và tính toán thời nhập dữ liệu cây cà phê vào hệ thống (ngày nào đổ rễ, điểm bón phân. Anh cho rằng trước đây người dân thoát hơi nước ra bao nhiêu), kết hợp với dữ liệu trực chỉ làm theo kinh nghiệm, với từng đó diện tích thì tuyến từ cảm biến để tính ra phải tưới bao nhiêu nước. rải từng đó phân bón mà không biết là cây có ăn hay “Người nông dân phải tuân thủ quy trình đó, tưới bao không, đất trong đó có dư không. “Chúng tôi đang đặt nhiêu nước trong thời gian bao lâu và tôi phải tài trợ họ mục tiêu giảm 15% phân bón cho các nông hộ, trước cả đồng hồ nước và đồng hồ bấm giờ, rồi kiểm soát qua đây các công ty giống thường cho luôn công thức phân ứng dụng trên di động,” Trí kể. bón, nông dân cứ bón xuống thôi chứ không biết cây thực sự cần bao nhiêu,” Trí chia sẻ.

Sau gần 5 năm hoạt động, Trí cho biết năm 2018 dòng tiền đủ để MimosaTek tự sống được. Hiện tại, Trí đặt mục tiêu tiến ra khu vực Đông Nam Á, sau khi rút khỏi Campuchia hai năm trước do “không đủ Một vấn đề lớn trong phân tích dữ liệu nông nghiệp là nguồn lực để triển khai”. “Chúng tôi đang làm việc với lượng dữ liệu chưa đủ lớn để huấn luyện các mô hình những đối tác có sẵn thị trường để hợp tác sử dụng mô máy học. Điều này buộc các doanh nghiệp công nghệ hình của chúng tôi, nên năm nay có thể MimosaTek sẽ phải kết hợp với doanh nghiệp nông nghiệp. Trí cho đi Thái Lan, Malaysia, Phillippines,” Trí chia sẻ. Với biết: “Chúng tôi xây dựng hệ thống mở, vì chúng tôi ngành nông nghiệp Việt Nam, anh mong muốn biến không thể biết hết các loại cây, khách hàng tự nhập những giải pháp “có thì tốt như hiện tại thành bắt dữ liệu về loại cây đó vào hệ thống. Chẳng hạn Thành buộc phải có.”

62 | FORBES việt nam tháng 4.2019

Cựu danh thủ David Beckham đã đến thăm AIA Việt Nam lần đầu tiên trong vai trò là Đại sứ Thương hiệu Toàn cầu AIA. Ngôi sao bóng đá người Anh đã khuấy động hơn 3000 người hâm mộ tại “Sống” Festival, một sự kiện cộng đồng quy mô lớn được AIA Việt Nam tổ chức nhân dịp chính thức công bố lời hứa thương hiệu mới - Sống Khỏe hơn, Lâu hơn, Hạnh phúc hơn.

VÀ HÀNH TRÌNH GIÚP MỌI NGƯỜI

SỐNG KHỎE HƠN, LÂU HƠN, HẠNH PHÚC HƠN Cam kết đồng hành 100 năm

Sau 100 năm hoạt động, AIA hiện là tập đoàn Bảo hiểm Nhân thọ lớn nhất châu Á – Thái Bình Dương với hơn 32 triệu khách hàng. “Chúng tôi tin đây là thời điểm hoàn hảo để thay đổi suy nghĩ của mọi người về bảo hiểm nhân thọ. Chúng tôi nhận thấy khu vực châu Á đang phát triển nhanh chóng với các yếu tố xã hội như phong cách sống, công nghệ, hành vi người tiêu dùng liên tục thay đổi,” ông Spencer bắt đầu câu chuyện.

Mới đây, Tập đoàn AIA đã chính thức công bố lời hứa thương hiệu mới tại Việt Nam, thể hiện quyết tâm trong việc thực hiện cam kết giúp người dân sống Khỏe hơn, Lâu hơn, Hạnh phúc hơn thông qua những giải pháp tài chính toàn diện tích hợp với nhiều quyền lợi chăm sóc sức khỏe và nhiều sáng kiến nâng cao trải nhiệm của khách hàng.

“Chúng tôi muốn thay đổi cách mọi người nghĩ về bảo hiểm.

Chúng tôi muốn tập trung vào “Sống” thay vì những gì bi quan như tai nạn hay cái chết. Chúng tôi muốn hỗ trợ mọi người hướng tới lối sống lành mạnh hơn để họ có thể tận hưởng mọi phút giây quý giá bên gia đình và những người yêu thương. Xã hội trở nên tốt đẹp hơn mà trong đó, tất cả mọi người sống Khỏe hơn, Lâu hơn, Hạnh phúc hơn bởi chúng tôi cảm thấy đây là điều đúng đắn đối với AIA, với khách hàng và với cộng đồng xung quanh.”

Với tốc độ phát triển đáng kinh ngạc của khu vực châu Á, người dân nơi đây có xu hướng ăn nhiều hơn nhưng rất đáng tiếc, họ vận động ít hơn. Nhờ vào những tiến bộ khoa học, tuổi thọ trung bình của người châu Á ngày càng tăng. Họ ngày càng giàu hơn nhưng rất đáng tiếc, không khỏe hơn. Và ông Spencer đã đúng khi chỉ ra 60% những bệnh được chẩn đoán tại châu Á là những bệnh không truyền nhiễm và có liên quan trực tiếp tới lối sống

Câu chuyện bắt đầu từ năm 1919 tại thành phố Thượng Hải khi ông Cornelius Vander Starr, một doanh nhân người Mỹ, thành lập văn phòng đại lý bảo hiểm nhỏ. “Qua hành trình 100 năm phát triển mạnh mẽ trên tinh thần người tiên phong, AIA đã trở thành Tập đoàn bảo hiểm nhân thọ độc lập, có nguồn gốc châu Á lớn nhất thế giới được niêm yết với hoạt động kinh doanh trên 18 thị trường,” ông Stuart A. Spencer, Phó Tổng Giám Đốc Tiếp Thị, Truyền Thông và Thương Hiệu Tập đoàn AIA rất hãnh diện chia sẻ. thiếu lành mạnh của người dân nơi đây như bệnh tiểu đường và tim mạch.

“Trong vai trò là doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ lớn nhất, chúng tôi cần phải hành động. Chúng tôi không thể tiếp tục chỉ đứng ngoài quan sát và hi vọng điều tốt nhất sẽ đến. Chúng tôi tự thấy mình có trách nhiệm phải đi tiên phong, đóng góp tích cực vào sự phát triển của ngành bảo hiểm cũng như của cộng đồng nói chung với vai trò là doanh nghiệp đầu ngành.”

“Do đó, mục tiêu của AIA là hiện thực hóa cam kết giúp mọi người sống Khỏe hơn, Lâu hơn, Hạnh phúc hơn. Đây không phải một câu khẩu hiệu trống rỗng mà là kim chỉ nam trong mọi hoạt động của chúng tôi, là cam kết của chúng tôi với khách hàng và cộng đồng,” ông Spencer nhấn mạnh.

“Chúng tôi muốn gắn tên AIA với định nghĩa sống khỏe. Chúng tôi muốn mọi người nghĩ tới sống Khỏe hơn, Lâu hơn, Hạnh Phúc hơn khi nghĩ tới AIA. Chúng tôi muốn giúp mọi người thay đổi cách nhìn nhận về bảo hiểm để họ không còn nghĩ về cái chết và những vấn đề tiêu cực khi nghĩ tới bảo hiểm nữa. Thay vào đó, bảo hiểm là cầu nối giúp mọi người tận hưởng cuộc sống và trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình.”

Nhấn mạnh cam kết của AIA tại Việt Nam

Việt Nam là một thị trường vô cùng tiềm năng với thu nhập trung bình theo đầu người, phân khúc người trung lưu, trình độ học vấn và tốc độ đô thị hóa ngày càng tăng nhanh. Đây là những yếu tố phát triển tuyệt vời đối với các doanh nghiệp trong ngành bảo hiểm.

“AIA rất tự hào với đội ngũ lãnh đạo tại Việt Nam, đặc biệt là Wayne Besant với gần 30 năm kinh nghiệm trong ngành tài chính. Bên cạnh đó, AIA Việt Nam còn có đội ngũ nhân viên, đại lý tài năng, đầy nhiệt huyết và sáng tạo cùng những đối tác chiến lược uy tín. Chúng tôi muốn đưa ra những sản phẩm phù hợp nhất với nhu cầu và những trải nghiệm khác biệt, độc đáo cho khách hàng.” “Đó chính là lý do tại sao chúng tôi lựa chọn David Beckham,” ông Spencer chia sẻ. “Có thể nói, Beckham là gương mặt được nhiều người biết đến nhất trên thế giới. Anh cũng là người rất quan tâm tới các chương trình thiện nguyện vì lợi ích chung của cộng đồng cũng như dành nhiều mối quan tâm cho các vấn đề về sức khỏe và các thói quen sống lành mạnh. Với gần 53 triệu người theo dõi trên trang Facebook cá nhân và gần 55 triệu người theo dõi trên Instagram, sự hợp tác với Beckham giúp chúng tôi tận dụng được lượng fan hùng hậu và sức ảnh hưởng của anh.” Ông Stuart A. Spencer, Phó Tổng Giám Đốc Tiếp Thị, Truyền Thông và Thương Hiệu Tập đoàn AIA Trong vai trò Đại sứ Thương hiệu Toàn cầu, David Beckham đang giúp chúng tôi thuyết

TỰ GIỚI THIỆU

phục mọi người thay đổi, hướng tới lối sống lành mạnh thông qua tấm gương của chính mình bởi bản thân. Hàng triệu người trên thế giới đang nhìn vào Beckham như một hình mẫu lý tưởng. Do đó, “nếu Beckham nói về các thói quen sống khỏe, thông điệp đó sẽ được nhiều người lắng nghe. Nhờ đó, họ sẽ có thêm động lực để thay đổi”, ông Spencer cho hay.

“Ngoài Beckham, chúng tôi đang nỗ lực tìm kiếm thêm những hình mẫu người Việt Nam để giúp truyền tải thông điệp, xây dựng làn sóng ủng hộ lối sống lành mạnh, tạo động lực cho nhiều người Việt Nam thay đổi. Tôi rất tự hào được chia sẻ một số những thành tựu của AIA Việt Nam sau 19 năm đi vào hoạt động. Năm ngoái, AIA Việt Nam đã tự hào giới thiệu sách nấu ăn song ngữ “Thuận tự nhiên – The Natural Life”. Đây là cuốn sách do AIA Việt Nam phối hợp với đầu bếp Long Châu thực hiện, cung cấp các bí quyết ăn uống khỏe mạnh cùng các công thức nấu ăn dễ thực hiện từ các nguyên liệu thuận tự nhiên. Bên cạnh đó, AIA Việt Nam cũng rất thành công khi tổ chức một loạt các sự kiện Chân sút Nhí tại các thành phố lớn nhằm khuyến khích con trẻ tham gia một bộ môn thể thao để dần hình thành một thói quen vận động mỗi ngày. Chuỗi sự kiện LIV Journey của chúng

tôi đã giúp được hàng nghìn trẻ em có cơ hội được tới trường với hơn 8000 xe đạp và rất nhiều hợp đồng bảo hiểm. Tôi thực sự tự hào với những gì AIA Việt Nam đạt được.”

“Tôi muốn tạo được sự kết nối và tương tác với khách hàng. Tôi rất vui được chia sẻ chương trình AIA Vitality sắp được chính thức ra mắt tại Việt Nam vào cuối năm nay. AIA Vitality là một chương trình chăm sóc sức khỏe toàn diện dành cho khách hàng tại Việt Nam. Chương trình AIA Vitality sẽ mang lại những thay đổi thật sự về sức khỏe cho mỗi khách hàng bằng cách khuyến khích họ sống khỏe hơn mỗi ngày và trao nhiều phần thưởng khích lệ dành cho những cố gắng của họ,” ông kết thúc cuộc trò chuyện với chúng tôi.

Daniel Lubetzky, người sáng lập Kind Healthy Snacks, tại văn phòng của công ty ở Midtown Manhattan. Ông dự tính mở rộng sang Tây Âu.

66 | FORBES việt nam tháng 4.2019

tỉ phú thế giới 2019

Daniel Lubetzky

“BẬC THẦY” TIẾP THỊ

Daniel Lubetzky đã gom góp sô cô la, các loại hạt và triết lý nhân đạo vào một công ty đồ ăn nhẹ trị giá hàng tỉ đô la Mỹ. Có lẽ một ngày nào đó ông sẽ trở lại với đam mê thực sự của mình: thay đổi thế giới tốt đẹp hơn.

ả n h : j a m e l to p p i n f o r f o r b e s

N

Angel Au-Yeung

ếu bất cứ ai nói với tôi rằng tôi sẽ chôn chân trong ngành kinh doanh thực phẩm, tôi sẽ đáp lại, ‘Anh đang phê thuốc gì?’ Daniel Lubetzky, doanh nhân 50 tuổi sáng lập công ty Kind Healthy Snacks nói. “Tôi chưa bao giờ nghĩ rằng một ngàn năm nữa tôi sẽ vẫn còn kinh doanh thực phẩm.”

Có lẽ đó là vì Lubetzky không thực sự kinh doanh thực phẩm. Thay vào đó, ông đang rao bán sức khỏe và lòng nhân đạo, hay ít nhất cũng là hình thức giá rẻ của những điều đó, trong thanh sô cô la nhân trái cây và hạt có trọng lượng 38,68g, để bạn có thể mua được. Minh chứng về tham vọng lớn lao của Lubetzky thể hiện rất nhiều qua cách trang trí văn phòng của ông: trên một bức tường treo những bức ảnh đóng khung in hình ông với Giáo hoàng Francis, cựu tổng thống Mỹ Barack Obama và cố tổng thống Israel Shimon Peres. Sách về Trung Đông xếp thành dãy. Những trích dẫn tạo động lực từ những Gandhi, Mẹ Teresa và Đức Đạt Lai Lạt Ma được sơn lên hành lang.

Sự thể hiện ý thức xã hội công khai là chiến lược kinh doanh cốt lõi của Kind. Công ty đã bán được 2 tỉ đồ ăn nhẹ dạng thanh kể từ khi thành lập năm 2004 và đã làm được điều đó bằng cách tạo nên lớp vỏ bọc mang tên dinh dưỡng và lợi ích xã hội. Đó gần như là tất cả quá trình hoạt động của công ty. Các thanh thức ăn nhẹ của Kind chẳng phải là thứ đặc biệt tốt cho bạn, và công ty này, hoạt động chủ yếu vì lợi nhuận, là một phần sở hữu của tập đoàn kẹo khổng lồ Mars, gần đây nhất chỉ đưa ra một khoản tiền từ thiện nhỏ trị giá khoảng 2 triệu đô la Mỹ. Công ty này cho biết họ đã hỗ trợ rất nhiều cho các tổ chức phi lợi nhuận có cùng chí hướng. Cá nhân Lubetzky đã tặng thêm 10

triệu đô la Mỹ cho các nỗ lực từ thiện của Kind.

Tuy nhiên, quá trình hoạt động của Kind lại có hiệu quả: Công ty có doanh thu ước tính 800 triệu đô la Mỹ và biến Lubetzky thành người rất giàu có. Thông qua các công ty niêm yết tương đương cùng với các giao dịch mua bán và sáp nhập gần đây trong ngành công nghiệp đồ ăn nhẹ, Forbes ước tính Kind có giá trị gần 2,9 tỉ đô la Mỹ. Là người sở hữu phần lớn công ty, Lubetzky có cổ phần trị giá gần 1,5 tỉ đô la Mỹ.

Lubetzky từ chối bình luận về giá trị tài sản của mình. Ông chỉ muốn nói về sứ mệnh của công ty –điều mà ông gọi là “Phong trào tử tế” – vì mục tiêu của nó là khiến cho thế giới trở nên tốt hơn một chút. Theo ý này, công ty khuyến khích cả nhân viên lẫn người tiêu dùng “làm điều tử tế” bằng cách thực hiện các hành động tốt ngẫu nhiên. Trong thực tế, điều này có nghĩa là thuê hàng trăm nhân viên toàn thời gian và bán thời gian để phân phát thẻ #kindawesome (phiếu mua thanh đồ ăn nhẹ miễn phí) và các mẫu dùng thử thanh trái cây và hạt của công ty cho người qua đường ngẫu nhiên.

Theo ghi nhận của công ty – dựa trên số lượng thẻ #kindawesome được phát ra, số lượng hoạt động tình nguyện của nhân viên và việc quyên góp các thanh thức ăn nhẹ cho các tổ chức phi lợi nhuận – việc này đã tạo điều kiện cho 11 triệu hành động tử tế kể từ năm 2004. Về cơ bản, đó là 11 triệu chiến dịch tiếp thị.

Sứ mệnh xã hội của nó chủ yếu cũng là tiếp thị. Từ năm 2013 đến 2015, Kind đã trao ít hơn nửa triệu đô la Mỹ cho các tổ chức phi lợi nhuận – một khoản rất bé so với một công ty có quy mô như vậy. Mãi đến năm 2016, công ty này mới thành lập tổ chức Kind, để thúc đẩy “các cộng đồng tử tế hơn và đồng cảm hơn.” Theo các hồ sơ gần đây nhất, tháng 4.2019 FORBES việt nam | 67

tỉ phú thế giới 2019

Daniel Lubetzky

quỹ này có tài sản trị giá 11 triệu đô la Mỹ – 10 triệu đô la nhà sản xuất kẹo M & M, Snickers và các loại khác, công ty Mỹ trong số đó là đóng góp cá nhân của Lubetzky – nhưng này đã mua khoảng 40% cổ phần của Kind vào năm 2017 chỉ trao đi 1,5 triệu đô la Mỹ. Năm 2017, quỹ đã cam kết với số tiền chưa được tiết lộ. Dòng vốn đến vào thời điểm tặng 20 triệu đô la Mỹ trong ít nhất ba năm nhằm cố gắng thích hợp. Sự tăng trưởng của Kind đã chậm lại khi có sự kết nối sinh viên trên toàn cầu. cạnh tranh mới và các chuyên gia dinh dưỡng đưa ra nghi Kind muốn tạo ấn tượng rằng khi ăn thanh thức ăn nhẹ vấn về mức độ lành mạnh của sản phẩm. Không điều gì của họ có nghĩa là bạn đang tử tế với chính mình. Thanh trong số đó làm Lubetzky chùn bước. thức ăn gồm 24 loại hạt của họ, chế biến bằng sô cô la hoặc “Một trong những điều Daniel đã nói với tôi khi chúng mật ong, được gói trong một lớp bọc trong suốt, những tôi gặp nhau là ông ấy sẽ trở thành một tỉ phú,” một cựu điều này nhằm giữ đúng cam kết của họ là thanh này chỉ giám đốc điều hành cho biết. “Ông ấy có tầm nhìn về kinh chứa “các thành phần mà bạn có thể thấy và gọi tên được”. doanh cũng như tầm nhìn vì hòa bình thế giới, và ông ấy sẽ “Theo thang điểm từ một đến mười, một là Coca-Cola không nghỉ ngơi cho đến khi tạo được dấu ấn.” và mười là thực phẩm toàn phần, thanh thức ăn nhẹ Kind Sinh năm 1968 ở thành phố Mexico, Lubetzky là con đứng thứ sáu.” Tiến sĩ Robert Lustig, giáo sư nội tiết nhi thứ hai trong bốn anh chị em và là con trai của một người khoa tại ĐH California, San Francisco cho biết. “Nó thuộc sống sót sau thảm họa diệt chủng. Khi ông 9 tuổi, cha loại thực phẩm ít lành mạnh hơn. Không nhất thiết phải ông kể cho ông nghe về ba năm cha ông sống ở trại tập tạo ra cái gì đó tốt cho sức khỏe.” trung Dachau ở Đức. “Mẹ tôi nghe cha kể chuyện cho Đáp lại, Kind tuyên bố rằng họ “mang đến cho hàng tôi và bà hỏi, ‘Sao anh lại kể cho con nghe? Nó chỉ mới 9 triệu người những lựa chọn tốt cho sức khỏe qua những tuổi,” Lubetzky nhớ lại. “Và bố tôi nói, ‘Nó 9 tuổi và chỉ món ăn nhẹ giàu dinh dưỡng.” nghe kể lại thôi. Còn anh 9 tuổi đã phải thực sự trải qua “Daniel Lubetzky là nhà tiếp thị tài giỏi,” giáo sư dinh giai đoạn khủng khiếp đó.’” dưỡng Marion Nestle, chuyên nghiên cứu thực phẩm và Năm 1984, cha ông chuyển cả gia đình đến San sức khỏe cộng đồng tại ĐH New York cho biết. “[Ông ấy] Antonio, Texas để quản lý chuỗi cửa hàng miễn thuế gần đã định vị các thanh thức ăn nhẹ Kind ở cấp độ thực phẩm biên giới Hoa Kỳ-Mexico. Ông đã giới thiệu con trai mình tốt hơn cho sức khỏe và tìm cách đưa đi khắp mọi nơi.” với một trong những nhà cung cấp, người đã đồng ý bán Thật vậy, ở thời điểm hiện tại, các sản phẩm Kind xuất đồng hồ cho chàng trai trẻ Lubetzky với giá bán buôn, như hiện khắp nơi. Chúng có mặt tại các cửa hàng mẹ và bé, một kiểu giúp đỡ. Vào cuối tuần, cậu học sinh trung học Whole Food, Target, REI và Starbucks cũng như trên mới khởi nghiệp sẽ lái xe đến một khu chợ trời gần đó để các chuyến bay của hãng Delta. Theo công ty nghiên cứu bán lại đồng hồ với giá cao hơn. Vào thời điểm Lubetzky Euromonitor, Kind nằm trong số năm loại thức ăn nhẹ bắt đầu học tại ĐH Trinity ở San Antonio, ông đã phát bán chạy nhất ở Mỹ, trong đó có Clif Bars và sản phẩm triển mảng kinh doanh đồng hồ non trẻ của mình bằng của những công ty lớn như General Mills (thanh granola cách thuê ki ốt trong trung tâm mua sắm để bán hàng, Nature Valley), PepsiCo (Quaker Chewy Granola thỉnh thoảng còn bỏ học để buôn bán.

Bars) và Kellogg’s (thanh Dinh dưỡng – Hạt).

Cũng chính thời gian ở Trinity, nơi ông học Thành công đó đã thu hút sự chú ý của Mars, Born : 20 “Ingre 0 4 chuyên ngành kinh tế và quan hệ quốc you ca dients tế, đã khiến ông tin rằng việc kinh n p ro n o u s e e & doanh có thể được sử dụng vì lợi ích xã nce.” hội. Trong luận văn năm cuối dài 268 trang của mình, Lubetzky đã tuyên bố rằng nếu người Ả Rập và người Israel hợp tác kinh doanh, việc đó có thể tạo ra mối quan tâm giữa hai nhóm người đủ sức giữ được mối quan hệ thực sự và có ý nghĩa. “Kinh tế học có thể giúp kết nối con người,” ông nói.

Sau khi tốt nghiệp năm 1990, 12 ông tiếp tục lấy bằng luật ở Born: 20 .” .S Stanford, hi vọng làm việc trong B “No ngành ngoại giao và thúc đẩy hòa bình ở Trung Đông.

2 : 199 n Sau khi học luật, ông chuyển đến r Bo your d e Israel theo học bổng nghiên cứu để e “F nture.” phát triển ý tưởng kinh doanh đa văn adve

KIND

RXBAR

C L I FR BA

68 | FORBES việt nam tháng 4.2019

ảnh : jam el to pp in for fo r b es

Sử dụng lợi nhuận khiêm tốn từ hóa của mình nhưng lại gặp khó khăn.

PeaceWorks và các cuộc đàm phán ít ỏi “Chẳng ai muốn luật sư người Mexico Các thanh với các nhà cung cấp, Lubetzky thành gốc Do Thái khó hiểu này hướng dẫn thức ăn nhẹ lập Kind với 100.000 đô la Mỹ. Ông bắt họ cách hợp tác kinh doanh giữa người đầu tập trung vào các cửa hàng nhỏ, Ả Rập và Israel,” Lubetzky nhớ lại. “Vì của Kind chẳng cao cấp, nơi ông đã tạo dựng được quan vậy, ý tưởng đó chẳng đi đến đâu.” phải là thứ đặc hệ từ thời PeaceWorks, như Draeger’s, Nhưng thời gian ở Israel đã cho biệt tốt cho và Andronico’s ở Vùng Vịnh, Treasure ông ý tưởng mới. Tại một cửa hàng tạp Island Food ở Chicago và PCC ở Seattle. hóa ở Tel Aviv, ông tình cờ thấy quả cà bạn, và công “Việc này không giống như đi đến chua phơi khô được sản xuất ở công ty này, hoạt trụ sở chính và giới thiệu nó với người ty địa phương mới phá sản. Ông tìm động chủ yếu mua. Đó là bán hàng trực tiếp tại cửa hiểu được rằng người chủ sở hữu, Yoel hàng,” Lubetzky cho biết. “Đó là một Benesh, đã mua cà chua khô và dầu ô vì lợi nhuận, cộng đồng, và các trưởng nhóm tại liu từ Ý, lọ thủy tinh từ Bồ Đào Nha và gần đây nhất các cửa hàng này có nhiều việc để sau đó nhập tất cả vào Israel. Ông nói, chỉ đưa ra một làm, vì vậy bạn sẽ thấy những người “Việc đó cực kỳ thiếu hiệu quả.” đang bung hàng đặt lên kệ cũng chính Lubetzky đã đến gặp Benesh và nói khoản tiền từ là những người đang kiểm tra hàng ông có thể tìm nhà phân phối ở nơi gần thiện nhỏ. tồn kho và đặt hàng.” hơn, giúp giảm chi phí cho ông ấy. Ông Lubetzky còn nhớ ông đã đến Whole nhận thấy điều này cũng kiểm chứng Food ở Denver và Los Angeles, giúp các lý thuyết của ông về việc đạt được hòa quản lý xếp hàng lên kệ, theo họ đến các nhà kho ở phía bình thông qua kinh doanh: tìm nguồn cung ứng lọ thủy sau, ăn trưa cùng họ – làm mọi thứ, đồng thời mời chào và tinh từ Ai Cập, cà chua khô từ Thổ Nhĩ Kỳ và dầu ô liu từ nài nỉ họ nếm các mẫu dùng thử của sản phẩm cho đến nông dân Palestine. “Đây là lĩnh vực mà người Ả Rập và khi họ chịu đặt hàng. Nhưng Lubetzky cẩn thận không người Israel có thể hợp tác,” Lubetzky nhớ lại. lãng mạn hóa Kind trong những năm đầu. “Ngay cả khi tôi Ông bắt đầu với sốt cà chua đậm đặc làm từ cà chua nhận được đơn đặt hàng, lợi nhuận thu được chỉ là một vé phơi khô, mang sản phẩm về New York và bán hết số đậu xe và chi phí sẽ cao hơn doanh thu của tôi,” ông nói. lượng trong va li. “Mọi người nghĩ rằng tôi bị điên vì “Ban đầu mọi thứ rất mong manh.” những chiếc lọ đều không đúng, dầu ô liu bị rỉ ra ngoài, Năm 2007, Kind xoay xở giành được và rồi lại để vuột giá cả cũng không phù hợp,” Lubetzky nhớ lại. “Nhưng tôi mất hợp đồng được đánh giá cao trong vòng một năm: nhờ họ tư vấn xem tôi cần sửa gì, và tôi quay lại vài tháng Walmart. Tập đoàn bán lẻ lớn đặt hàng các thanh Kind sau với một sản phẩm tốt hơn.” cho 1.000 cửa hàng. Nhưng lô hàng bị mất tích vì Kind Sôcôla từ Ả Rập và Israel; nước sốt Indonesia do người chưa xây dựng được hệ thống theo dõi và giám sát. Vì vậy, Hồi giáo, Kitô giáo và Phật giáo sản xuất; nước cốt dừa Sri Walmart đã bỏ qua các sản phẩm này trong năm 2008.

Lanka do người Sinhalese và Tamil làm ra. Đây chỉ là một Cùng năm đó, cuộc khủng hoảng tài chính ập đến. vài sản phẩm mà PeaceWorks bán ở Hoa Kỳ. Trong bốn Dù Kind đang đi đúng hướng để đạt doanh số kỷ lục, năm đầu tiên, ông vay của cha 100.000 đô la Mỹ và huy nhưng họ lại gặp khó khăn về dòng tiền. “Các công ty có động 100.000 đô la Mỹ từ bạn bè để giúp doanh nghiệp lợi nhuận có thể phá sản nếu họ không quản lý tiền mặt phát triển. Vào cuối những năm 1990, PeaceWorks của mình một cách hợp lý,” Lubetzky viết trong cuốn tự đạt doanh thu 1 triệu đô la Mỹ với biên lợi nhuận 10%. truyện Hãy làm điều tử tế của ông xuất bản năm 2015. Đó Lubetzky vẫn sở hữu PeaceWorks nhưng có người khác là thời điểm khủng khiếp: Vợ ông đang mang thai đứa con quản lý. “Đó là doanh nghiệp rất nhỏ, nhưng vẫn là đứa đầu lòng. Vì vậy, vào tháng 12.2008, ba ngày sau khi con con tinh thần của tôi,” ông nói. trai ra đời, Lubetzky đã bán 1/3 công ty cho những người Khi đang liên tục đi chào bán các sản phẩm của sáng lập Vitaminwater và công ty cổ phần tư nhân VMG PeaceWorks, Lubetzky lại tìm được cảm hứng lần nữa, lần Partners với giá 15 triệu đô la Mỹ. này là công ty khởi nghiệp Kind. “Tôi đã đi khắp thế giới, Đó là sự thúc đẩy cần thiết. Từ năm 2009 trở đi, Kind và mọi thứ đều có vị rất kinh khủng,” ông nói. “Tôi không khởi sắc. Lubetzky tin rằng việc mở rộng chương trình thể tìm thấy bất cứ thứ gì hợp vệ sinh, tiện lợi, ngon miệng phát mẫu dùng thử miễn phí của công ty là yếu tố thúc đẩy và tốt cho sức khỏe. Tôi chỉ muốn làm ra thứ gì đó mà tôi công ty phát triển thời điểm đó. Trong năm 2008, Kind đã muốn ăn.” Vào cuối những năm 1990, ông đến Úc và tìm chi 800 đô la Mỹ để tặng các mẫu dùng thử. Năm 2009, với thấy một thanh thức ăn nhẹ chứa các loại hạt toàn phần và sự thúc giục từ các nhà đầu tư mới, Kind đã tăng ngân sách trái cây mà ông thích. Vài năm sau, ông cố gắng tái tạo sản phát mẫu dùng thử và tiếp thị tại chỗ lên 800.000 đô la phẩm đó ở Hoa Kỳ.

Mỹ. Hiện nay, công ty có ngân sách phát mẫu dùng thử 20 tháng 4.2019 FORBES việt nam | 69

Daniel Lubetzky

triệu đô la Mỹ, để chi trả cho nhân công tại chỗ và chi phí thị trường trị giá 6 tỉ đô la Mỹ. Ngày nay, các thanh thức cho các thanh thức ăn nhẹ miễn phí. “Có vẻ như khi điểm ăn nhẹ là phân khúc trị giá 13,6 tỉ đô la Mỹ của thị trường lại ta nhận thấy đó là ý tưởng bình thường, nhưng những hàng tiêu dùng đóng gói. Các đối thủ, bao gồm cả RXBar gì chúng tôi thực sự cần chỉ là có nhiều người dùng thử nó (Kellogg đã mua lại với giá 600 triệu đô la Mỹ trong năm hơn,” Lubetzky nói.

2017), bắt đầu xâm nhập thị trường, và các thanh protein Kind được bán tại Starbucks vào năm 2009, quay trở toàn phần đã nhanh chóng phát triển, với các chủng loại lại kệ Walmart vào năm 2012 và sau đó tiến vào Target đa dạng, bao gồm các thành phần như bột whey từ các loài năm 2013. “Chúng tôi có những tháng đạt mức tăng trưởng ăn cỏ hoặc hạt chia siêu thực phẩm. Công ty nghiên cứu thị 100% mỗi tháng,” một cựu giám đốc điều hành cho biết. trường Mintel cho biết, tăng trưởng doanh số của Kind đã “Chúng tôi đã vượt qua mức 100 triệu đô la Mỹ, qua 150 chậm lại, từ ước tính 11,6% trong năm 2016 xuống còn 5,4% triệu đô la Mỹ, sau đó là 200 triệu đô trong năm 2017. la Mỹ doanh thu.” Vào năm 2014, khi Không giống như FDA tỏ ra lo lắng công ty có nền tảng tài chính vững về chất béo, các chuyên gia sức khỏe chắc hơn, Lubetzky đã thỏa thuận nhận định thanh Kind được bổ sung mua lại số cổ phần ít ỏi từ VMG với giá hàm lượng đường phụ gia. Kind sử 220 triệu đô la Mỹ, phát hành một số dụng chất kết dính ngọt ăn được để tạo khoản nợ để có tiền mua lại. dạng thanh chữ nhật, với hàm lượng Sau đó, một cơn ác mộng ập đến bất đường phụ gia cao nhất ở mức 9 gram. ngờ. Vào tháng 3.2015, FDA đã gửi thư “Sẽ tốt cho sức khỏe hơn nếu ăn một cảnh báo tới Kind rằng họ đã dán nhãn nắm các loại hạt hoặc một miếng trái sai cho sản phẩm của mình, đánh lừa cây,” Nestle của NYU cho biết. người tiêu dùng và không còn có thể Kind phản ứng bằng cách ra mắt sản xem thương hiệu của họ là sản phẩm phẩm mới không đường phụ gia. Họ tốt cho sức khỏe. “Đây là điều cực kỳ cũng đã tạo ra chiến dịch tiếp thị mới. khủng khiếp.” Phán quyết của FDA Vào tháng 8.2017, Kind đã trình diễn dựa trên hàm lượng chất béo. Vì các tác phẩm nghệ thuật sắp đặt tạm thời “Chúng tôi đã thanh thức ăn nhẹ bao gồm cả hạnh ở Quảng trường Thời đại: những bức vượt qua mức 100 nhân, hàm lượng chất béo cuối cùng tượng trẻ em làm từ đường giả, để minh triệu đô la Mỹ, cao hơn mức cho phép; theo một quy họa rằng một đứa trẻ trung bình ở Hoa tắc của FDA, một sản phẩm thực phẩm Kỳ tiêu thụ 19 muỗng cà phê đường mỗi qua 150 triệu đô chỉ có thể được dán nhãn là tốt cho sức ngày trong thức ăn và đồ uống. Và tất la Mỹ, sau đó là khỏe nếu nó có không quá một gram nhiên, Kind phát miễn phí sản phẩm 200 triệu đô la chất béo bão hòa trên 40 gram trọng mới, Kind Fruit Bites, không đường phụ Mỹ doanh thu.” lượng và không quá 15% lượng calo có gia, ở gần tác phẩm đó. nguồn gốc từ chất béo. Kind ngay lập Theo các giao dịch gần đây trong tức cho ngừng in dòng chữ “tốt cho sức ngành kinh doanh đồ ăn nhẹ, sẽ không khỏe” trên các thanh thức ăn nhẹ và trên trang web của họ. ngạc nhiên nếu Mars mua toàn bộ Kind. Janica Lane, giám “Tôi nhớ là đã ở cùng với những người thông minh đốc quản lý tại Piper Jaffray cho biết: “Đây là cách để tham hơn tôi nhiều, và họ đã khuyên tôi ‘Đừng khóc than, hãy nhập thị trường qua các nhãn hiệu có tăng trưởng cao này.” đứng dậy và bước tiếp,’” ông nói. “Nhưng chúng tôi đã Nếu Mars mua lại toàn bộ công ty, Lubetzky có thể dành tham khảo ý kiến của các bác sĩ, các nhà khoa học, chuyên thời gian để tập trung vào những gì dường như là niềm gia dinh dưỡng và chúng tôi cùng nhận ra điều này là vô đam mê nhân đạo thực sự của ông. Hãy hỏi về những gì nghĩa.” Nhóm của ông đã phát hiện ra, theo quy định của ông quan tâm nhất, và câu trả lời không phải là một cuộc FDA, một nửa quả bơ cũng không thể được coi là lành tấn công sắp xảy ra từ những người quá khích chống đường mạnh, vì hàm lượng chất béo cao. hay RXBars, mà là tình trạng của thế giới. “Là một người Vì vậy, tháng 4.2015, ông và cộng sự đi tàu đến trụ sở của nhập cư và con trai của một người sống sót sau thảm họa FDA bên ngoài Washington, D.C., để trình bày trường hợp diệt chủng, tôi không biết ơn luật pháp,” ông nói. “Tôi đang của họ. Kind đã đệ trình cái gọi là Đơn thỉnh nguyện công nhận thấy sự trỗi dậy của chế độ toàn trị trên toàn thế giới, dân, yêu cầu FDA thay đổi định nghĩa về “tốt cho sức khỏe.” sự trở lại của chủ nghĩa Đức quốc xã, chủ nghĩa phát xít, sự Nhiều tháng sau, vào tháng 5.2016, FDA đã đảo ngược phán thù hận, sự phân biệt đối xử – tôi rất lo lắng về điều đó.” quyết của mình và cho biết Kind có thể sử dụng thuật ngữ “Sự phát triển và thành công của Kind là một món quà “tốt cho sức khỏe” để mô tả sản phẩm một lần nữa. đáng kinh ngạc đối với tôi,” Lubetzky nói. “Giờ đây tôi chỉ Nhiều thách thức hơn còn ở phía trước. Năm 2004, khi muốn ươm mầm những ý tưởng tuyệt vời, những con người Kind được thành lập, ngành công nghiệp đồ ăn nhẹ là một tuyệt vời và có tác động tối đa đến thế giới.”

70 | FORBES việt nam tháng 4.2019

ảnh : Pau l M or i gi /Ge tty Imag es

tỉ phú thế giới 2019

Omega “Manhattan” Constellation

Tuyệt tác trường tồn

Tên gọi Constellation (những chòm sao) gắn liền với ý niệm chế tác của nhóm nghệ nhân là nơi hội tụ những thành tựu tinh túy nhất của nghệ thuật chế tác đồng hồ. Trải qua gần 7 thập niên, tuyệt tác Constellation của hãng chế tác OMEGA vẫn là biểu tượng của thiết kế trường tồn, độ chính xác hoàn hảo, cơ cấu hoạt động bền bỉ, thách thức thời gian. Bộ sưu tập đồng hồ “Manhattan” đương đại được trình làng thể hiện sự trân trọng của hãng chế tác OMEGA với những di sản trường tồn vốn có.

Tᝰ GI᝚I THIᝆU

ThĂ nh t u l ch s

Câu chuyᝇn váť dòng Ä‘áť“ng háť“ Constellation bắt nguáť“n tᝍ thĂ nh táťąu cháşż tĂĄc đất Ä‘áť™ chĂ­nh xĂĄc hoĂ n hảo cᝧa OMEGA đưᝣc cĂ´ng nháş­n qua 2 kᝡ l᝼c tháşż giáť›i thiáşżt láş­p vĂ o năm 1933 vĂ 1936 tấi Ä‘Ă i quan sĂĄt thiĂŞn văn Kew-Teddington, Anh Quáť‘c vĂ káťł tĂ­ch 6 chiáşżn thắng tấi cuáť™c thi áť&#x; Ä‘Ă i quan sĂĄt Geneva vĂ o năm 1945. Tuy váş­y, giai thoấi váť dòng Ä‘áť“ng háť“ Constellation chᝉ tháťąc sáťą bắt đầu khi mẍu Ä‘áť“ng háť“ “Centenaryâ€? đưᝣc OMEGA trĂŹnh lĂ ng vĂ o năm 1948 nhân dáť‹p kᝡ niᝇm 100 năm thĂ nh láş­p hĂŁng. DĂš đưᝣc Ä‘ĂĄnh giĂĄ cao, tuy nhiĂŞn, nhĂłm káťš sĆ° vẍn cân nhắc sáťą cần thiáşżt xây dáťąng dòng Ä‘áť“ng háť“ riĂŞng biᝇt khĂ´ng chᝉ th᝼ hĆ°áť&#x;ng tráť?n váşšn nhᝯng thĂ nh táťąu cháşż tĂĄc đᝉnh cao mĂ còn phải mang dẼu Ẽn riĂŞng. Ă? niᝇm nĂ y lĂ tiáť n Ä‘áť kiáşżn tấo nĂŞn dòng Ä‘áť“ng háť“ Constellation trĂŹnh lĂ ng lần đầu vĂ o năm 1952, Ä‘ĂĄnh dẼu giai thoấi váť máť™t trong nhᝯng dòng Ä‘áť“ng háť“ biáťƒu tưᝣng cᝧa OMEGA. XuyĂŞn suáť‘t quĂĄ trĂŹnh thiáşżt káşż, tĂŹm kiáşżm biáťƒu tưᝣng hiᝇn thân cho váşť Ä‘áşšp chĂ­nh xĂĄc hoĂ n hảo, nhĂłm káťš sĆ° cháşż tĂĄc háť“i tĆ°áť&#x;ng Ä‘áşżn nhᝯng thĂ nh táťąu váşť vang gĂłp phần kiáşżn tấo nĂŞn láť‹ch sáť­ cᝧa hĂŁng. Huy hiᝇu Constellation ra Ä‘áť?i váť›i hĂŹnh tưᝣng Ä‘Ă i quan sĂĄt lẼy cảm hᝊng tᝍ Ä?Ă i quan sĂĄt Geneva cĂšng 8 ngĂ´i sao đấi diᝇn cho 2 kᝡ l᝼c tháşż giáť›i thiáşżt láş­p váť Ä‘áť™ chĂ­nh xĂĄc vĂ o năm 1933 vĂ 1936, vĂ káťł tĂ­ch 6 chiáşżn thắng tấi cuáť™c thi áť&#x; Ä‘Ă i quan sĂĄt Geneva.

Chi tiáşżt 8 ngĂ´i sao còn gᝣi tĆ°áť&#x;ng Ä‘áşżn chu trĂŹnh 8 bĂ i kiáťƒm tra mĂ máť—i chiáşżc Ä‘áť“ng háť“ cĆĄ phải vưᝣt qua nháşąm đất đưᝣc chᝊng nháş­n Master Chronometer thiáşżt láş­p báť&#x;i Viᝇn Ä?o lĆ°áť?ng LiĂŞn Bang Th᝼y SÄŠ (METAS).

Chi c Ä‘ ng h Constellation 1952

D u n ki n t o di n m o

XuyĂŞn suáť‘t gần 7 tháş­p niĂŞn hĂŹnh thĂ nh vĂ phĂĄt triáťƒn, diᝇn mấo cᝧa dòng háť“ Constellation káşż thᝍa nhᝯng giĂĄ tráť‹ thiáşżt káşż qua nhiáť u phiĂŞn bản khĂĄc nhau. Năm 1982, phiĂŞn bản Constellation “Manhattanâ€? tiáť n nhiᝇm cᝧa mẍu Ä‘áť“ng háť“ Chi c Ä‘ ng h Constellation 'Manhattan' 25 mm “Manhattanâ€? Ä‘Ć°ĆĄng đấi 131.10.25.60.05.001 ghi dẼu Ẽn váť›i thiáşżt káşż nguyĂŞn bản “Manhattanâ€? Ẽn tưᝣng náşąm áť&#x; chi tiáşżt báť‘n vẼu náť‘i (claws) đảm nhiᝇm tráť?ng gian báť mạt tráť&#x; nĂŞn thoĂĄng Ä‘ĂŁng. Chi tiáşżt trĂĄch giᝯ mạt kĂ­nh sapphire vĂ vòng đᝇm vẼu náť‘i cĹŠng đưᝣc tinh chᝉnh máť?ng hĆĄn khĂ­t vĂ o váť?, tăng cĆ°áť?ng cẼu trĂşc khĂĄng vĂ Ä‘ĂĄnh bĂłng. Báť™ kim giáť? vĂ phĂşt đưᝣc nĆ°áť›c cᝧa Ä‘áť“ng háť“. Năm 1995, phiĂŞn bản thiáşżt káşż theo hĂŹnh dĂĄng chiáşżc lĂĄ máť m mấi.

Constellation ’95 ra mắt váť›i nhiáť u chi tiáşżt Vấch chᝉ giáť? lẼy cảm hᝊng tᝍ Ä‘Ć°áť?ng chân đưᝣc tiáşżt cháşż - Ä‘Ć°áť?ng nĂŠt tròn máť m mấi tráť?i Manhattan, gᝣi tĆ°áť&#x;ng Ä‘áşżn kiáşżn trĂşc vĂ nháşš nhĂ ng hĆĄn, mạt kĂ­nh sapphire 03 mạt cᝧa Tòa thĂĄp Táťą do. dấng vòm, chᝯ sáť‘ La MĂŁ trĂŞn niáť ng thay TĆ° duy thiáşżt káşż giản lưᝣc còn tháťƒ hiᝇn vĂŹ trĂŞn mạt sáť‘, vấch chᝉ giáť? dấng “batonâ€? qua chi tiáşżt nĂşm vạn. Phần bĂĄnh răng vĂ kim cĆ°ĆĄng. đưᝣc thiáşżt káşż gᝣi tĆ°áť&#x;ng hĂŹnh dĂĄng trăng khuyáşżt mang nhiáť u nĂŠt tĆ°ĆĄng Ä‘áť“ng váť›i Năm 2003, phiĂŞn bản Constellation mạt cắt trăng khuyáşżt đạc trĆ°ng cᝧa phần “Double Eagleâ€? đưᝣc giáť›i thiᝇu lần đầu tấi giải Golf OMEGA European Masters. váť? Ä‘áť“ng háť“. Chi tiáşżt dây Ä‘eo dáťąa trĂŞn cảm hᝊng nguyĂŞn bản cᝧa dòng Ä‘áť“ng háť“ Thᝍa hĆ°áť&#x;ng di sản truyáť n tháť‘ng Ä‘áť“ng Constellation “Manhattanâ€? váť›i cĂĄc thanh tháť?i tháťƒ hiᝇn tĆ° duy khĂ´ng ngᝍng sĂĄng liĂŞn káşżt áť&#x; giᝯa đưᝣc Ä‘ĂĄnh bĂłng. KhĂła tấo, thiáşżt káşż nguyĂŞn bản đưᝣc cải tiáşżn qua gẼp đưᝣc trang báť‹ nắp Ä‘áş­y, khắc tĂŞn vĂ chi tiáşżt vẼu náť•i láť›n hĆĄn cĂšng báť™ kim biáťƒu tưᝣng OMEGA. CĂł tháťƒ Ä‘iáť u chᝉnh dauphine vĂ cĂĄc vấch chᝉ giáť? dấng dĂ i thĂŞm 2 mm khi cần mang Ä‘áşżn sáťą thoải baguette. Năm 2009, phiĂŞn bản mĂĄi cho ngĆ°áť?i Ä‘eo.

Constellation ’09 máť™t lần nᝯa Ä‘ĂĄnh dẼu cáť™t máť‘c máť›i trong thĂ nh táťąu thiáşżt káşż cᝧa Hòa quyᝇn cĂšng váşť Ä‘áşšp thiáşżt káşż táť•ng tháťƒ, OMEGA váť›i báť™ vẼu náť•i đưᝣc thiáşżt káşż dẼu Ẽn riĂŞng cĹŠng đưᝣc lĆ°u giᝯ qua tᝍng máť›i hoĂ n toĂ n kèm theo mạt sáť‘ vĂ vấch mẍu Ä‘áť“ng háť“ khĂĄc nhau. Váť›i phiĂŞn bản chᝉ giáť? hĂŹnh bĂĄn nguyᝇt, káşżt cẼu khĂła bĆ°áť›m vĂ dây Ä‘eo “mono-rangâ€? mang lấi sáťą 29 mm, tiĂŞu chĂ­ mảnh mai đưᝣc đạc biᝇt chĂş tráť?ng. Chi tiáşżt mạt kĂ­nh sapphire thoải mĂĄi táť‘i Ä‘a cho ngĆ°áť?i Ä‘eo. dấng vòm áť&#x; nắp Ä‘ĂĄy giĂşp giảm báť›t Ä‘áť™ dĂ y cᝧa báť™ mĂĄy chuyáťƒn Ä‘áť™ng OMEGA Di s n Ä‘ ng Ä‘ i Co-Axial Master Chronometer Calibre Váť›i phiĂŞn bản “Manhattanâ€? Ä‘Ć°ĆĄng đấi 8700. Ä?ây cĹŠng lĂ phiĂŞn bản duy nhẼt vᝍa đưᝣc trĂŹnh lĂ ng, hĂŁng cháşż tĂĄc đưᝣc chᝊng nháş­n theo tiĂŞu chuẊn Master OMEGA tin tĆ°áť&#x;ng sáş˝ tiáşżp t᝼c duy trĂŹ Chronometer bảo chᝊng cho sáťą chĂ­nh ngáť?n láť­a di sản cᝧa dòng Ä‘áť“ng háť“ xĂĄc, hiᝇu suẼt vĂ khĂĄng tᝍ vĂ´ song. Ä?áťƒ đất Constellation trᝊ danh. Váť›i hĆĄn 101 mẍu đưᝣc tiĂŞu chuẊn nĂ y, mẍu Ä‘áť“ng háť“ phải thiáşżt káşż khĂĄc nhau, nhĂłm káťš sĆ° thiáşżt káşż vưᝣt qua 08 bĆ°áť›c kiáťƒm tra Master káşżt hᝣp hĂ i hòa giᝯa nĂŠt Ä‘áşšp truyáť n tháť‘ng Chronometer do Viᝇn Ă?o lĆ°áť?ng LiĂŞn vĂ Ä‘Ć°ĆĄng đấi tháťƒ hiᝇn toĂ n diᝇn qua Bang Th᝼y SÄŠ (METAS) cẼp. Váť›i phiĂŞn nhᝯng chi tiáşżt tinh táşż nhẼt. Cấnh vĂĄt bản quartz 25 vĂ 28 mm, nhᝯng giĂĄ tráť‹ đưᝣc Ä‘ĂĄnh bĂłng Ä‘áť“ng Ä‘iᝇu váť›i phần váť? nguyĂŞn bản đưᝣc nâng niu. Ä?Ăł lĂ biáťƒu vĂ dây Ä‘eo gĂłp phần tĂ´ Ä‘iáťƒm thĂŞm nĂŠt tưᝣng Ä‘Ă i quan sĂĄt náť•i tiáşżng đưᝣc khắc thanh láť‹ch táť•ng tháťƒ. TrĂŞn báť mạt hiáťƒn tháť‹, trĂŞn nắp Ä‘ĂĄy nhĆ° cĂĄch gĂŹn giᝯ nhᝯng niáť ng đưᝣc tiáşżt cháşż mảnh mai giĂşp khĂ´ng thĂ nh táťąu trĆ°áť?ng táť“n cĂšng tháť?i gian.

tỉ phú thế giới 2019

Peter Szulczewski

CƠN hưng PHẤN TỪ GIÁ RẺ Ứng dụng Wish bán những món hàng cực rẻ của Peter Szulczewski là ứng dụng mua sắm được tải xuống nhiều nhất thế giới năm ngoái. 90 triệu người dùng của anh đã thực hiện những giao dịch mua sắm tùy hứng, và góp thêm vào số tài sản 1,4 tỉ đô la Mỹ của anh.

M

Parmy olson

ột buổi chiều đầy nắng ở San Francisco, Peter Szulczewski đang leo lên đỉnh một tòa nhà chọc trời trên đường Sansome, những tầng dưới đầy ắp nhà khoa học dữ liệu và kỹ sư của Wish, những bàn bida và thiết bị DJ. Những khung cửa sổ lớn mang lại tầm nhìn tuyệt đẹp ra thành phố bên ngoài. Nhưng hầu hết khách hàng của Szulczewski không làm việc trong những văn phòng như thế này hoặc sống ở vùng ven biển phía Bắc California.

Trên thực tế, đa phần họ không có nhiều tiền. Khách hàng của Wish chủ yếu là người Mỹ thuộc tầng lớp lao động ở những vùng như Florida Panhandle hoặc Đông Texas, những khách hàng của Dollar Store (Cửa hàng đồng giá 1 đô la) – những người cho rằng mức 120 đô la Mỹ phí thường niên Amazon Prime quá đắt đỏ với họ.

74 | FORBES việt nam tháng 4.2019

“41% hộ gia đình ở Mỹ không có thanh khoản ở mức 400 đô la Mỹ,” Szulczewski cho hay, căn cứ theo ước tính mới nhất của Fed. Anh cho biết, khách hàng sử dụng trang mua sắm cực rẻ của mình thường bị từ chối thẻ tín dụng ngay trước ngày nhận lương. Anh vừa trích dẫn nhanh các thống kê vừa nhẹ nhàng trèo lên những bậc thang khác, đôi chân của anh đã được rèn luyện qua nhiều thập kỹ tập nâng tạ (anh cho biết môn thể thao này giúp anh thư giãn). Cựu kỹ sư Google 37 tuổi gốc Ba Lan bị ám ảnh bởi tình trạng tài chính của tầng lớp bình dân và dùng chính sự ám ảnh đó để tạo nên một chợ thương mại điện tử phù hợp họ, với vô vàn những món hàng không có thương hiệu vận chuyển trực tiếp từ thương nhân Trung Quốc.

Wish là ứng dụng mua sắm được tải xuống nhiều nhất thế giới năm 2018 và hiện là chợ thương mại điện tử lớn thứ ba ở Mỹ tính theo doanh số. Tính trên toàn cầu, có khoảng 90 triệu người dùng ít nhất một lần mỗi

ả n h : j a m e l to pp i n f o r f o r b e s

Nhà sáng lập Peter Szulczewski.

tháng. Thu 15% số tiền giao dịch, Wish nhân đôi doanh thu vào năm ngoái, đạt mức 1,9 tỉ đô la Mỹ. Kể từ vòng gọi vốn cuối cùng, giá trị của nó đã vượt 8,7 tỉ đô la Mỹ, và 18% cổ phần của Szulczewski biến anh thành tỉ phú.

(Người đồng sáng lập, Danny Zhang, chỉ sở hữu 4,2%) Szulczewski cho biết nhà đầu tư có thể trông đợi IPO trong vòng 1 đến 2 năm tới.

Wish không phải là ứng dụng thương mại điện tử đầu tiên theo dõi mọi cú nhấp chuột của khách hàng – Amazon đạt doanh số hằng năm 200 tỉ đô la Mỹ nhờ vào chính loại dữ liệu này. Wish cạnh tranh với cả AliExpress của Alibaba và Amazon trong việc cung cấp cho người mua hàng một số lượng vô tận những sản phẩm do Trung Quốc sản xuất từ người bán thứ ba.

Nhưng trong khi Amazon tiếp tục thêm vào những tính năng mới như phát trực tuyến video hoặc giao hàng trong 2 giờ để dẫn dụ khách hàng sử dụng dịch vụ thành viên Prime, Szulczewski (đọc là su-CHÉT-ki) không lo lắng nhiều về việc giao hàng nhanh hoặc chất lượng. Áo len trên Wish có giá 2 đô la Mỹ (cộng 2 đô la Mỹ phí vận chuyển), Apple Watch nhái giá 9 đô la Mỹ (cộng 3 đô la Mỹ phí vận chuyển) và điện thoại thông minh Android có giá 27 đô la Mỹ.

Món hàng có thể mất nhiều tuần mới tới nơi. Người mua hàng lướt qua trung bình khoảng 600 đến 700 món hàng, bị thôi miên bởi hàng dài các sản phẩm kỳ lạ và điên khùng, giải tỏa cơn khó chịu về thị giác tương tự một tin trên Instagram. Khoảng 80% khách hàng mới của Wish tiếp tục quay lại mua hàng.

Phí vận chuyển thấp một phần nhờ vào thỏa thuận giữa China Post và cơ quan Bưu chính Hoa Kỳ (U.S. Postal Service) cho phép hàng hóa nặng dưới 2 kg hưởng mức phí vận chuyển thấp. Khoảng 15% lô hàng của Wish thỏa điều kiện này. Hiện tại, phí vận chuyển một gói hàng từ Bắc Kinh tới New York có thể thấp hơn từ Nam Carolina tới New York. Đây là điều quan trọng vì nhiều người bán Trung Quốc không đủ khả năng chi trả cho những công ty vận chuyển lớn như FedEx hay DHL, hoặc chứa hàng trong những kho hàng bên ngoài như Amazon, theo Zhang, hiện làm việc tại trụ sở Thượng Hải, cho biết.

Wish đang lỗ khoảng 190 triệu đô la Mỹ mỗi năm, nhưng họ tuyên bố có thể có lãi nếu ngừng chi quá nhiều tiền cho tiếp thị. Họ đang tiến hành các chiến dịch lớn trên Pandora và Snapchat, và là một trong những nhà quảng cáo lớn nhất trên Facebook. Năm 2017, Wish ký hợp đồng ba năm, trị giá 30 triệu đô la Mỹ tài trợ cho đội Los Angeles Lakers, đội bóng rổ được người Trung Quốc hâm mộ. Los Angeles là một trong những thị trường đô thị lớn nhất của Wish theo doanh thu.

Trong bối cảnh cạnh tranh, đó có thể là khoản chi đúng đắn. Mark Zuckerberg gần đây có nhắc đến việc giúp bán hàng trên Instagram dễ dàng hơn, nghĩa là Facebook có thể trở thành đối thủ. Những tài khoản bán hàng bên thứ ba bán một nửa số lượng sản phẩm của

tháng 4.2019 FORBES việt nam | 75

tỉ phú thế giới 2019

Peter Szulczewski

Amazon (theo số lượng, không phải doanh thu), tăng so với mức 30% của thập kỷ trước. Nhắm thẳng vào Wish, Amazon vừa cho ra mắt mục “Bargain Finds” (Tìm hàng giá rẻ). Trong khi đó, trong nỗ lực gia tăng tranh chấp thương mại với Trung Quốc, Donald Trump có thể làm thay đổi thỏa thuận giúp giữ phí vận chuyển của các người bán trên Wish ở mức thấp.

Và một vấn đề mang tính sống còn: Rất nhiều thứ trên Wish là đồ bỏ đi, kém chất lượng, thậm chí lừa đảo.

Có hàng trăm lượt đánh giá tiêu cực dành cho Wish trên các trang đánh giá như Trustpilot và HighYa. Khách hàng không hài lòng về việc dịch vụ khách hàng không phản hồi, người bán không gửi hàng và những món hàng chất lượng kém. Szulczewski đã thuê Connie Chang, cựu quản lý cộng đồng tại Facebook, để khắc phục vấn đề. Bằng hành động đậm chất chủ nghĩa cơ hội gây ấn tượng với cả Jeff Bezos, cô tổ chức khoảng 10.000 người dùng Wish nỗ lực giúp công ty loại bỏ các người bán mờ ám nhằm đổi lấy hàng hóa miễn phí và phiếu giảm giá.

Nhưng Szulczewski dường như không hề bối rối trước thách thức quản lý chất lượng sản phẩm, anh chỉ ra rằng đôi khi chính khách hàng mới là vấn đề. “Chúng tôi bán 5 triệu kính sát tròng hằng năm,” anh nói. “Con số đó sẽ đủ để nhấn chìm bất kỳ đối thủ nào.”

Người đàn ông có 300 triệu sản phẩm

để bán lớn lên quanh những cửa hàng trống rỗng ở thập niên 1980 của Ba Lan dưới thời chủ nghĩa xã hội, trên tầng ba của một chung cư sáu tầng ở Warsaw. Liên bang Xô viết sụp đổ năm anh 11 tuổi và cha mẹ anh chuyển tới Waterloo,

Szulczewski bắt đầu bốn tháng thực tập tại Google, lúc đó có dưới 1.000 nhân viên và đang chuẩn bị IPO. Anh sống trong ngôi nhà ba phòng ngủ ở Palo Alto cùng ba thực tập sinh khác, nghiên cứu lập trình vào ban ngày và tập nâng tạ vào ban đêm. “Bạn luôn có cảm giác rằng anh ta không có thời gian, bạn biết đấy, làm chuyện linh tinh,” Brian Singerman – cựu nhân viên Google, hiện là đối tác tại công ty đầu tư mạo hiểm Founders Fund và là nhà đầu tư vào Wish, cho biết. Khi trở thành nhân viên toàn thời gian của Google, Szulczewski viết các giải thuật để mở rộng từ khóa, tính năng Google sớm bán cho các nhà quảng cáo giúp họ mở rộng số lượng thuật ngữ tìm kiếm để họ có thể hiển thị quảng cáo. Ví dụ, công ty bán giày thể thao có thể quên yêu cầu Google nhắm vào những lượt tìm kiếm với từ khóa “sneakers,” nhưng mã của Szulczewski sẽ âm thầm thêm những từ khóa đó vào nên họ không cần phải yêu cầu điều đó nữa. Nhà quảng cáo chi nhiều tiền hơn, và tính năng này mang lại doanh thu hằng năm khoảng 100 triệu đô la Mỹ cho Google, Szulczewski cho biết.

Tháng 7.2007, Szulczewski chuyển đến văn phòng mới của Google ở Hàn Quốc và học được một bài học về kỹ thuật bên ngoài bong bóng thung lũng Silicon. Người Hàn Quốc thích những cổng tìm kiếm bận rộn và đông đúc với thông tin tối giản, rõ ràng trên trang chủ như Google. Mark Rabkin, cựu đồng nghiệp tại Google, nhớ lại cuộc tranh luận về quan điểm với Szulczewski khi anh đến chơi. “Tôi có thể nói rằng anh ta bắt đầu nghĩ như dân bản địa,” Rabkin, người hiện là nhà điều hành quảng cáo tại Facebook, cho biết. Kinh nghiệm này giúp

Cựu kỸ sư Google 37 tuổi gốc Ba Lan bị ám ảnh bởi tình trạng tài chính của tầng lớp bình dân và dùng chính sự ám ảnh đó để tạo nên một chợ thương mại điện tử phù hợp họ, với vô vàn những món hàng không có thương hiệu.

Canada. Nơi này cách Toronto khoảng 112 km về phía tây, và có một đại học xuất sắc chuyên về nghiên cứu.

Anh học tại ĐH Waterloo, ngôi trường những người sáng lập Kik Interactive và Instacart từng theo học. Trong lớp toán và khoa học máy tính, Szulczewski gặp một người nhập cư khác, Danny Zhang. Họ cùng chơi bóng đá – Zhang chơi hay đến mức từng có lúc cân nhắc chuyển sang chơi chuyên nghiệp – và trở thành bạn bè.

Năm 2004, ngay trước khi tốt nghiệp ở tuổi 23,

76 | FORBES việt nam tháng 4.2019

định hình chiến lược của Szulczewski cho Wish: Anh học cách tập trung xây dựng điều người dùng thực sự cần chứ không phải điều mà thung lũng Silicon nghĩ người dùng cần.

Szulczewski rời Google năm 2009 với số tiền dành dụm đủ dùng trong hai năm tiếp theo. Anh dành sáu tháng ở nhà để lập trình phần mềm có thể dự đoán sở thích của ai đó, như chạy bộ hoặc làm vườn, dựa trên hành vi duyệt web của họ và khớp với một sản phẩm

ản h: ja me l to ppi n fo r fo rb e s

này, một trong những nhà đầu tư xông thẳng vào văn phòng mới trên đường Pine của công ty khởi nghiệp để đay nghiến anh. “Hãy đi mà làm việc cho ai đó giỏi kinh doanh,” nhà đầu tư đó nói với anh.

Nhưng Szulczewski tiếp tục mày mò. Cuối năm 2011, anh và Zhang ra mắt phiên bản ban đầu của Wish, Wishwall.me. Họ dùng quảng cáo trên Facebook để mời mọi người truy cập và xem qua bộ sưu tập sản phẩm do Wish phụ trách. Wish thực sự không bán bất kỳ sản phẩm nào trong đó – những trang mạng khác bán – nhưng người ta có thể “ước” những thứ họ cần và tạo danh Szulczewski duyệt một loạt các sản phẩm rao bán trên thị trường trực tuyến Wish của mình. mục mong muốn, ví dụ như phụ kiện xe đạp hoặc trang trí nhà cửa. hoặc quảng cáo tiềm năng, gọi là hệ thống ContextLogic.

“Một số người chỉ thích vậy thôi,” Szulczewski nói.

Tháng 9.2010, các nhà đầu tư rót vốn 1,7 tỉ đô la Khi ai đó “thích” khăn tắm và đồng hồ đo vận tốc Mỹ vào ContextLogic, mọi việc diễn ra suôn sẻ nhờ xe đạp, họ thu được phần thưởng, ví dụ như, những vật sự giới thiệu từ một người bạn của Szulczewski, CEO phẩm miễn phí hoặc giảm giá, vì vậy họ sẽ quay lại. của Yelp, Jeremy Stoppelman. “Kế hoạch kinh doanh Wish thu hút được hàng chục ngàn người dùng, và sau của họ là cạnh tranh với Google trên AdWords, tại đó bắt đầu kết nối. Họ gửi thư điện tử tới hàng tá người Hàn Quốc, hoặc làm điều gì đó điên rồ,” Jerry Yang, bán đang thực sự bán những món hàng đó trên eBay nhà sáng lập tỉ phú của Yahoo, người đầu tư vào Wish và Amazon. Wish hứa sẽ giới thiệu họ với nhóm người thông qua quỹ đầu tư thiên thần của ông – AME sẵn sàng mua hàng, nhưng chỉ khi người bán giảm giá Cloud Ventures, nhớ lại. Nhưng, ông nói thêm, “công 10% đến 20% giá họ đang rao ở những nơi khác. Để nghệ của họ thực sự tốt.” ưu tiên tăng trưởng nhanh trong thời gian đầu, Wish Tháng 5.2011, Szulczewski mời bạn học cũ Zhang, không nhận hoa hồng. Nếu người bán đồng ý, Wish báo đang làm việc tại YellowPages.com, tham gia với cho người dùng biết rằng sản phẩm họ thích hiện đang tư cách người đồng sáng lập. Họ bông đùa về việc giảm giá trên Wish. xây dựng doanh nghiệp quảng cáo, và ăn trưa ở San Khi Hans Tung – nhà đầu tư từ GGV Capital tại Francisco với Yang và nhà đầu tư mạo hiểm Joe Menlo Park, California – gặp Szulczewski vào tháng Lonsdale để lên kế hoạch cho những ý tưởng kinh 10.2013, ông bị ấn tượng với một bản đồ nhiệt. Bản đồ doanh lớn hơn. Thương mại điện tử và điện thoại di cho thấy hầu hết doanh số của Wish không phải từ New động vẫn đang phát triển. Số người dùng điện thoại York và California mà từ Florida, Texas và vùng trung thông minh nhiều hơn, nhưng chỉ một số ít người mua tâm nước Mỹ. Tung ngay lập tức nhận thấy sự tương sắm trên đó. Szulczewski tin rằng chỉ cần áp dụng đồng với TaoBao, chợ điện tử ngang hàng (peer-to-peer) “phương pháp Google” để theo dõi mọi tương tác, cuộn thuộc sở hữu của Alibaba đang trên đà trở thành trang trang và nhấp chuột của một khách hàng. Yang hoài thương mại điện tử lớn nhất thế giới. TaoBao cho thấy nghi độ khả thi của ý tưởng. Amazon vừa tròn 17 năm sự tồn tại của một thị trường toàn cầu, chưa được khai hoạt động và được tổ chức tốt. “Tôi nhớ là đã bước thác của hàng hóa giá rẻ, không có thương hiệu nhưng ra ngoài và suy nghĩ, ‘Chà, đây là điểm mấu chốt khó lại đang tập trung vào Trung Quốc. “Wish giống TaoBao, nhằn,’” Yang nói. trên điện thoại di động, cho phần còn lại của thế giới,” Sau đó mọi việc gần như chấm dứt. Năm 2011, Tung chia sẻ.

Facebook biết thông tin về bộ máy gợi ý của Năm 2016, Szulczewski từ chối một đề nghị mua Szulczewski và đề nghị chi 20 triệu đô la Mỹ để tích khác, lần này là từ thần tượng của anh. Một giám đốc hợp ContextLogic vào hệ thống quảng cáo của họ hoặc điều hành thân cận với Jeff Bezos tìm đến và mời phần mềm có khả năng xếp hạng các câu chuyện và bài Szulczewski đến Seattle gặp nhà sáng lập Amazon. đăng trên Facebook. Khi Szulczewski từ chối số tiền

tháng 4.2019 FORBES việt nam | 77

tỉ phú thế giới 2019

Peter Szulczewski

Trước cuộc gặp, Szulczewski viết cho trợ lý điều hành của Bezos để nói rõ anh không có ý định bán doanh nghiệp của mình. “Nhưng ông ấy vẫn muốn gặp,” Szulczewski nhớ lại. Vậy nên anh bay hai giờ đến phía bắc cho một cuộc gặp cả ngày tại trụ sở của Amazon. Trích dẫn một thỏa thuận không tiết lộ đã ký, Szulczewski không muốn nói nhiều về những gì đã diễn ra nhưng nói rằng Bezos “không quá trực tiếp” về việc đưa ra đề nghị mua lại. Dù vậy, các luật sư chuyên về phát triển doanh nghiệp của Amazon vẫn ở trong phòng, Szulczewski hồi tưởng, như cách họ thường tham gia các cuộc đàm phán mua lại. “Đó là chương trình làm việc,” anh nói. (Về phần mình, Amazon từ chối bình luận về vấn đề “xem xét”.)

Chính sách mở cửa của Wish giúp doanh số tăng trưởng, nhưng những vấn đề về kiểm soát chất lượng sản phẩm cũng tăng theo – điều này khó tránh khỏi khi có hơn một triệu người bán đăng ký, 125.000 người trong số đó hoạt động hằng tháng. Để so sánh, Amazon có khoảng 2,5 triệu người bán bên thứ ba hoạt động, Walmart có khoảng 21.000, theo thống kê của Marketplace Pulse – công ty thu thập thông tin thương mại điện tử có trụ sở tại New York.

“Tôi đã đánh giá thấp tính chất khó khăn của việc quản lý chất lượng,” Szulczewski chia sẻ. Khi băng qua tầng làm việc không gian mở tại văn phòng ở San Francisco, chật kín những nhân viên truyền thông xã hội, anh ra dấu chỉ vào hình ảnh tượng trưng cho vấn đề lớn nhất của mình: bộ sưu tập các hộp các tông xếp cao đến tận trần nhà. Đó là những sản phẩm bán chạy nhất trong tuần được chọn lọc để nhân viên kiểm tra chất lượng.

“Những người bán sẽ làm rất nhiều điều thú vị,” Szulczewski vừa nói vừa nhướng mày ra vẻ anh có một vài chuyện để kể. Đây là một chuyện: Một người bán từng bán máy tính bảng trên Wish với giá 70 đô la Mỹ, nhưng khách hàng chỉ nhận được một bức thư “đa số là tiếng Anh” nói rằng hàng đang đến. Tuy nhiên chẳng có gì. Wish bị chỉ trích trên các trang báo vào năm ngoái khi mỹ phẩm trang điểm bán trên trang web của họ bị cáo buộc gây đau mắt đỏ. Một số người bán có tới hơn 1.000 tài khoản để tránh kiểm soát. Một mánh lới khác là bán sản phẩm để nhận đánh giá tốt, nhưng sau đó thay đổi nguồn hàng, bán phiên bản rẻ hơn nhưng

vẫn giữ những đánh giá cũ. Để giải quyết vấn đề này, Wish tự động loại khoảng 8 triệu sản phẩm một tuần, hoặc gần 3% sản phẩm hiện có trên trang web. Phần lớn bị loại bỏ do người dùng lướt xem sản phẩm đó hơn 1.000 lần nhưng không nhấp chọn lần nào. Wish cũng loại sản phẩm từ những người bán nhận đánh giá xấu hoặc đăng đánh giá giả mạo. Để tự động phát hiện giả mạo, các kỹ sư của Wish huấn luyện phần mềm của họ dựa trên các đánh giá rõ ràng là bịa đặt. Ví dụ: “Hàng giao nhanh không tưởng tượng, người cung cấp dịch vụ nhiệt tình.” Hiện phần mềm có khả năng nhận diện những đánh giá chứa những cụm từ vô nghĩa tương tự.

Nhìn chung, có khoảng 60 quy tắc. Nếu thuật toán của Wish phát hiện một người bán trưng ra những sản phẩm giả mạo hoặc chuyển một đơn hàng với số theo dõi giả, họ sẽ bị “phạt” 500 đô la Mỹ. Chuyển gói hàng không có sản phẩm bên trong có khả năng bị phạt 10.000 đô la Mỹ. Wish thu khoảng 3 triệu đô la Mỹ tiền phạt mỗi tháng, và họ có thể làm điều này bằng cách đơn giản là giữ lại các khoản thanh toán từ người bán, Szulczewski nói. Những người bán cũng có thể bị loại khỏi nền tảng, anh nói thêm. Mặt khác, đánh giá tốt có thể giúp thanh toán nhanh hơn hoặc có thứ hạng cao hơn khi tìm kiếm. Ở cách đó 9.656 km, Zhang giám sát hoạt động tại ba địa điểm ở Trung Quốc với 150 nhân viên, bị bấn loạn vì nỗi lo lắng bị lừa hay qua mặt. “Người bán rõ ràng chỉ quan tâm đến việc kiếm tiền trước tiên,” Zhang nói. Các quy tắc và phần mềm giám sát không phải lúc nào cũng hoạt động tốt. “Người bán cho rằng nền tảng của Wish rất cứng nhắc,” anh nói, nghĩa là không có cách nào để họ đàm phán được một thỏa thuận tốt hơn bằng cách tạo quan hệ với nhân viên của Wish.

“Nó sẽ không bao giờ hoàn hảo,” Tung, nhà đầu tư từ GGV, thừa nhận. “Tiền nào của nấy,” Nhưng Szulczewski vẽ nên bức tranh tuyệt vời hơn. Đà tăng dữ liệu khách hàng của Wish nghĩa là có nhiều đánh giá hơn, phần mềm định hướng thông minh hơn và, thậm chí, sản phẩm chất lượng tốt hơn. Những chiếc điện thoại thông minh không có thương hiệu trở nên tốt hơn qua từng năm, anh nói, “giống như iPhone vậy.”

Szulczewski tập trung xây dựng điều người dùng thực sự cần chứ không phải điều mà THUNG LŨNG Silicon NGHĨ người dùng cần.

78 | FORBES việt nam tháng 4.2019

HYATT & BIM GROUP CĂ”NG Bˆ K‰ HOŠCH PHĂ T TRI‹N PARK HYATT PHU QUOC TŠI VIÂŒT NAM D ki n Ä‘i vĂ o ho t Ä‘ ng năm 2022, Park Hyatt Phu Quoc h a h n nâng t m cao m i cho ngh d ng h ng sang t i PhĂş Qu c, Ä‘i m Ä‘ n ngh d ng m i n i t i Vi t Nam. Theo thĂ´ng bĂĄo m i nh t, T p Ä‘oĂ n khĂĄch s n Hyatt vĂ T p Ä‘oĂ n BIM Group Ä‘ĂŁ kĂ˝ k t th a thu n song ph ng nh m phĂĄt tri n d ĂĄn Park Hyatt Phu Quoc v i 110 phòng khĂĄch s n vĂ 65 căn bi t th ngh d ng sang tr ng. D ki n Ä‘i vĂ o ho t Ä‘ ng vĂ o năm 2022, Park Hyatt Phu Quoc s lĂ Ä‘i m Ä‘ n c a nh ng du khĂĄch sĂ nh s i nh t, thuy t ph c khĂĄch hĂ ng b i thi t k vĂ d ch v ngh d ng Ä‘ c Ä‘ĂĄo gi a thiĂŞn nhiĂŞn nguyĂŞn s .

CĂšng v i Park Hyatt Saigon, khĂĄch s n Ä‘ĂŁ Ä‘ t nhi u gi i th ng danh giĂĄ, Park Hyatt Phu Quoc tr thĂ nh d ĂĄn th hai mang th ng hi u cao c p nh t c a t p Ä‘oĂ n Hyatt t i Vi t Nam vĂ lĂ khu ngh d ng Ä‘ u tiĂŞn c a t p Ä‘oĂ n t i th tr ng quan tr ng nĂ y. “V i s phĂĄt tri n c a t p Ä‘oĂ n Hyatt t i Vi t Nam, chĂşng tĂ´i r t vui m ng khi mang th ng hi u Park Hyatt Ä‘ n PhĂş Qu c, m t hòn Ä‘ o xinh Ä‘ p v i s Ä‘a d ng sinh h c, nh ng bĂŁi bi n tuy t vĂ mĂ´i tr ng ngh d ng thu n khi t, nguyĂŞn s â€?, Ă´ng David Udell, ch

t ch khu v c Châu à – ThĂĄi BĂŹnh D ng c a T p Ä‘oĂ n khĂĄch s n Hyatt cho hay. Ă”ng c ng nh n m nh thĂŞm, “ChĂşng tĂ´i r t hĂ i lòng khi hÂ?p tĂĄc v i BIM Group trong d ĂĄn mang tĂ­nh b c ngoÂ?t nĂ y, nh m mang th ng hi u cao c p nh t c a t p Ä‘oĂ n lĂ Park Hyatt t i PhĂş Qu câ€?.

Park Hyatt Phu Quoc h a h n mang Ä‘ n m t c Ä‘ o bi t l p, m t ngĂ´i nhĂ th hai Ä‘ y tinh t l y c m h ng t nh ng ngĂ´i lĂ ng truy n th ng Vi t Nam. V i n i th t sang tr ng mĂ vÂ?n mang Ä‘ m d u n văn hĂła Vi t, t t c phòng khĂĄch s n vĂ bi t th Ä‘ u s h u t m nhĂŹn h ng bi n tuy t Ä‘ p.

NgoĂ i ra, khu ngh d ng Park Hyatt Phu Quoc còn s h u nh ng d ch v Â?m th c u vi t bao g m hai nhĂ hĂ ng, quĂĄn bar, khu ti c n ng bĂŞn h b i, hai b b i, khu spa bĂŞn h , phòng t p gym v i b b i chuyĂŞn d ng, khu v c vui ch i cho tr­ em Camp Hyatt cĂšng khĂ´ng gian t€ ch c s ki n vĂ m t trang tr i h u c r ng h n 400 mĂŠt vuĂ´ng. “Ä? Â?c thi t k v i tâm huy t cĂšng s t m chu toĂ n, Ä‘ t phĂĄ v i vi c ĂĄp d ng cĂĄc ngĂ nh ngh th cĂ´ng truy n th ng tinh x o c a Vi t Nam, Park Hyatt Phu Quoc bi u tr ng cho s sang tr ng Ä‘Ă­ch th c, th m Ä‘Â?m nh ng tinh hoa b n Ä‘ aâ€?. Ă”ng LĂŞ Minh D ng, PhĂł t€ng

giĂĄm Ä‘ c BIM Group cho bi t. “N m t i m t trong nh ng Ä‘ a Ä‘i m Ä‘ p nh t c n c, khu ngh d ng Park Hyatt Phu Quoc sang tr ng lĂ n i trĂş Â?n riĂŞng bi t, Ä‘ c nh t gi a lòng thiĂŞn nhiĂŞn t i Ä‘ p.

ChĂşng tĂ´i tin r ng b dĂ y kinh nghi m c a Hyatt, t p Ä‘oĂ n khĂĄch s n qu c t hĂ ng Ä‘ u, vĂ n n t ng v ng chƒc c a BIM Group s cho phĂŠp chĂşng tĂ´i m ra m t k„ nguyĂŞn m i, m t Ä‘ nh nghÂ…a m i v s sang tr ng vĂ tinh t t i th tr ng PhĂş Qu câ€?.

T a l c m i phía tây nam c a đ o ng c Phú Qu c v i v­ đ p thiên nhiên lôi cu n và khung c nh hoà ng hôn tuy t di u, Park Hyatt Phu Quoc đ �c đ nh v tr thà nh khu ngh d ng sang tr ng b c nh t.

T€ng khu ngh d ng cĂł di n tĂ­ch g n 65 hĂŠc ta, tr i dĂ i trĂŞn Ä‘ ng b bi n duyĂŞn dĂĄng gi a d i cĂĄt trƒng vĂ nh ng ng n Ä‘Â i xanh m t. Park Hyatt Phu Quoc cĂĄch Sân bay Qu c t PhĂş Qu c 30 phĂşt lĂĄi xe b ng l i Ä‘i th†ng qua Ä‘ ng cao t c Bƒc-Nam vĂ 40 phĂşt t D ng Ä?Ă´ng, th tr n trung tâm c a Ä‘ o.

PhĂş Qu c lĂ hòn Ä‘ o l n nh t Vi t Nam. M t n‡a hòn Ä‘ o n m trong Ä‘ a ph n c a cĂ´ng viĂŞn qu c gia vĂ Khu d tr sinh quy n KiĂŞn Giang, khu v c Ä‘ Â?c UNESCO cĂ´ng nh n lĂ di s n th gi i vĂ lĂ m t trong nh ng khu d tr sinh quy n l n nh t Ä?Ă´ng Nam Ă .

Khu b o t n bao g m m t khu v c r ng l n c a r ng m a nhi t Ä‘ i, r n san hĂ´ vĂ vĂšng Ä‘ t ng p n c lĂ n i sinh s ng c a hĂ ng trăm loĂ i th c v t vĂ Ä‘ ng v t hoang dĂŁ.

T “Hyattâ€? Ä‘ c s d ng trong văn b n nĂ y Ä‘ c dĂšng rĂşt g n t T p Ä‘oĂ n khĂĄch s n Hyatt vĂ / ho c m t ho c nhi u chi nhĂĄnh c a Hyatt.

V BIM Group BIM Group lĂ t p Ä‘oĂ n kinh t Ä‘a ngĂ nh t i Vi t Nam, ghi d u n thĂ nh cĂ´ng trong 4 lÂ…nh v c kinh doanh chĂ­nh bao g m: PhĂĄt tri n Du l ch vĂ Ä? u t B t Ä‘ ng s n, NĂ´ng nghi p – Th c phÂ?m, D ch v th ng m i vĂ Năng l Â?ng tĂĄi t o. RiĂŞng lÂ…nh v c B t Ä‘ ng s n, CĂ´ng ty BÄ?S BIM Land thu c T p Ä‘oĂ n BIM Group lĂ m t trong nh ng nhĂ phĂĄt tri n b t Ä‘ ng s n l n nh t c a Vi t Nam. LĂ m t nhĂ Ä‘ u t uy tĂ­n, BIM Group hÂ?p tĂĄc v i cĂĄc Ä‘ n v thi t k , cĂĄc Ä‘ i tĂĄc xây d ng vĂ cĂĄc cĂ´ng ty qu n lĂ˝ b t Ä‘ ng s n hĂ ng Ä‘ u Ä‘ th c hi n t t c cĂĄc d ĂĄn b t Ä‘ ng s n c a mĂŹnh. S h u danh m c d ĂĄn phĂĄt tri n n t Â?ng, Ä‘Â?c bi t trong phân khĂşc b t Ä‘ ng s n ngh d ng cao c p, BIM Group lĂ Ä‘ i tĂĄc tin c y c a cĂĄc th ng hi u khĂĄch s n hĂ ng Ä‘ u trĂŞn th gi i. ChĂş tr ng vĂ o vi c Ä‘ m b o giĂĄ tr sinh l i b n v ng theo th i gian, b ng cĂĄch ĂĄp d ng cĂĄc chĂ­nh sĂĄch kinh doanh hi u qu cao, Ä‘Â?y m nh phĂĄt tri n Ä‘Â ng b vĂ gi v ng uy tĂ­n, BIM Group Ä‘ang t ng b c kh†ng Ä‘ nh v th tiĂŞn phong trĂŞn b n Ä‘Â doanh nghi p, gĂłp ph n thĂşc Ä‘Â?y tăng tr ng kinh t Vi t Nam.

FORBES việt nam

Thiết kế để giải phóng Canva của đất nước Úc vươn lên thành “kỳ lân” nhờ việc mang các công cụ thiết kế trực tuyến đến với đại chúng. jay kim & rana wehbe

Melanie Perkins, đồng sáng lập Canva.

80 | FORBES việt nam tháng 4.2019

Đ

ể tạo nên doanh nghiệp “kỳ lân”, cô gái người Úc Melanie Perkins có một tầm nhìn đơn giản: giúp những người không có kinh nghiệm thiết kế tạo ra những sản phẩm trông giống như của chuyên gia, từ danh thiếp đến sách điện tử, bất cứ thứ gì. Năm 2013, Perkins, với hai người đồng sáng lập Cameron Adams và Cliff Obrecht, đã sáng lập trang web Canva, cung cấp các công cụ thiết kế kỹ thuật số và tài nguyên thiết kế. Kể từ đó, trang web đã phát triển thành một nền tảng với 15 triệu người dùng ở 190 quốc gia. Dựa trên thành công này, năm ngoái, bộ ba đã gọi vốn được 40 triệu đô la Mỹ từ các nhà đầu tư, trong đó có Sequoia Capital, mang lại mức định giá 1 tỉ đô la Mỹ cho Canva.

Perkins có một thành tựu đáng chú ý khác: Cô lọt vào danh sách 30 Under 30 đầu tiên của Forbes Asia ở tuổi 28. Hiện nay 31 tuổi, nguồn động lực dành cho Canva của Perkins nảy sinh từ vấn đề mà cô phát hiện ra từ thời là sinh viên tại ĐH Tây Úc, khi hướng dẫn cho các sinh viên khác về cách sử dụng phần mềm thiết kế. Nhiều người trong lớp cô chưa biết gì về thiết kế và phải mất nhiều thời gian để học, ngay cả khi thiết kế một thứ gì đó đơn giản.

Perkins nghĩ rằng phải có cách nào đó mọi người thể hiện ý tưởng của họ dễ dàng hơn, mà không gặp rắc rối khi sử dụng Photoshop hoặc phần mềm tương tự. Sản phẩm đầu tiên của cô là Fusion Books, một công cụ trực tuyến mà cô đồng sáng lập với sinh viên Obrecht cũng thuộc ĐH Tây Úc vào năm 2007, để tạo các kỷ yếu học đường. Họ đã gây dựng công ty thành công đến mức Fusion Books hiện đã được hàng trăm trường học sử dụng và giúp tạo ra hàng ngàn cuốn kỷ yếu.

Vào năm 2012, hai người gặp Adams, cựu kỹ sư của Google và cả ba đã nảy ra ý tưởng sử dụng các nguyên tắc thiết kế của Fusion Books để tiếp cận thị trường rộng lớn hơn. Họ đã ra mắt Canva vào năm kế tiếp. Nó không giống bất cứ thứ gì trên thị trường.

Các giải pháp khác bị phân mảnh, yêu cầu người dùng tìm kiếm các yếu tố như ảnh, bố cục và phông chữ ở nơi khác. Sau khi có được các tài nguyên cần thiết, các nhà thiết kế phải sử dụng một chương trình như Photoshop để tạo nên sản phẩm bằng một quy trình chậm và phức tạp. Thay vì vậy, đội ngũ Canva đã tạo ra một giao diện duy nhất đủ đơn giản để các nhà thiết kế có thể đạt được kết quả tuyệt vời và không cần phải bỏ quá nhiều công sức học hỏi. “Chúng tôi muốn trao quyền cho toàn thế giới để có thể thiết kế mọi thứ và đăng tải ở bất cứ đâu,” Perkins cho biết. Perkins và các đối tác của cô lo rằng các nhà thiết kế chuyên nghiệp sẽ không thích một nền tảng giúp công chúng thâm

ảnh : co u rt esy of can va

30 under 30 asia — melanie perkins

nhập vào vùng độc quyền của họ. Tuy nhiên, họ đã rất ngạc nhiên khi nhận thấy các nhà thiết kế chuyên nghiệp lại phản ứng rất tích cực, sử dụng chính sản phẩm này để hợp tác với khách hàng.

Họ đã đạt được quy mô và tăng trưởng, tuy nhiên, hiện vẫn đang còn có thách thức. Từ đội ngũ ban đầu chỉ có tám nhân viên, Canva đã phát triển đến hơn 300 nhân viên. Mỗi khi lượng nhân viên tăng gấp đôi, mọi thứ lại bắt đầu lung lay, Adams, giám đốc sản phẩm của Canva cho biết. “Bất cứ ai mới gia nhập Canva đều trải qua quá trình đào tạo chu đáo, trong đó, chúng tôi ghép họ với một người trong nhóm, người sẽ hỗ trợ họ,” Adams nói. “Họ có rất nhiều phiên họp cho cả hai biết về các chi tiết kỹ thuật nhỏ của Canva cũng như các triết lý rộng lớn hơn, các giá trị và cách chúng tôi đưa ra quyết định.”

Công ty cho biết họ đã có dòng tiền dương kể từ tháng 7.2017.

Canva có được doanh thu từ người dùng trả phí, với mức phí 12,95 đô la Mỹ/ tháng cho mỗi người dùng đăng ký “phiên bản Canva dùng cho công việc” mặc dù cũng có phiên bản cơ bản miễn phí. Tất cả người dùng phải trả 1 đô la Mỹ cho mỗi bức ảnh được mua từ trang web. Fusion Books có mô hình trả tiền cho mỗi lần in, cũng như thanh toán cho các bức ảnh được sử dụng. “Trọng tâm của chúng tôi là tiếp tục phát triển Canva, về khả năng tiếp cận với nhiều người hơn trên toàn cầu, và chúng tôi còn có nhiều ý tưởng hơn nữa chưa được phát triển,” Perkins cho biết. “Mặc dù đã có những bước tiến lớn trong việc hiện thực hóa tầm nhìn trong vài năm qua, chúng tôi vẫn chỉ mới làm được 1% kế hoạch và tầm nhìn của mình đối với công ty cũng như nhiều phương

thức trao quyền cho cộng đồng thiết kế.” Để thúc đẩy tăng trưởng, Canva đã điều chỉnh các công cụ của mình cho phù hợp với thị trường địa phương. Gần đây, Canva ra mắt phiên bản tiếng Trung Quốc có phông chữ địa phương, mẫu địa phương và một nhóm hỗ trợ tại Bắc Kinh. “Khá tuyệt vời khi thấy Canva hiện được sử dụng ở 190 quốc gia và có sẵn hơn 100 ngôn ngữ”, Perkins nói. “Năm ngoái chúng tôi ra mắt Canva bằng một số ngôn ngữ phức tạp hơn, chẳng hạn như tiếng Ả Rập và tiếng Do Thái, điều đó yêu cầu Canva khởi chạy với toàn bộ giao diện được lật ngược lại vì giao diện của chúng thường từ phải sang trái.” Tất nhiên, khi phát triển mạnh hơn, Canva sẽ trở thành mục tiêu cho các đối thủ lớn hơn như Adobe, nhà sản xuất Photoshop.

Canva cũng cung cấp một “phiên bản Canva dùng cho công việc” miễn phí đang được hơn 25.000 tổ chức phi lợi nhuận sử dụng, để có thể tạo ra các sản phẩm đẹp hơn.

“Thật tuyệt khi nhận thấy tác động đang được tạo ra”, Perkins nói.

Perkins cho biết, việc cô vào danh sách 30 Under 30 của tạp chí Forbes châu Á ba năm trước đã giúp Canva tăng sự tự tin. “Thiết kế đồ họa luôn được coi là một kỹ năng đặc biệt mà chỉ một số người nhất định có thể thành thạo,” cô nói. “Việc lọt vào danh sách Forbes 30 Under 30 châu Á đã tăng cường nhận thức đối với nhu cầu thay đổi quan niệm đó.” Khi Canva tiếp tục phát triển, công ty đang khai thác nhu cầu ngày càng tăng đối với những phần nội dung được thiết kế tốt hơn. “Hầu như mọi nghề nghiệp đều cần sáng tạo nhiều nội dung trực quan hơn,” Perkins nói. “Canva sẽ là nền tảng cung cấp sức mạnh cho lực lượng lao động hiện đại.”

“Chúng tôi muốn trao quyền cho toàn thế giới để có thể thiết kế mọi thứ và đăng tải ở bất cứ đâu.”

FORBES VIỆT NAM

Thương mại về nội thất Farooq Kathwari là chủ tịch và CEO của tập đoàn Ethan Allen Interiors có trụ sở tại Connecticut từ năm 1987, kinh doanh thành công tại Trung Quốc suốt hơn bốn thập kỷ. Bất chấp căng thẳng thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, nhà sản xuất đồ nội thất Mỹ đang tiếp tục mở rộng. Trong gần hai thập kỷ, Ethan Allen đã xuất khẩu đồ nội thất sang Trung Quốc thay vì sản xuất và bán sản phẩm tại đó.

DAVID A. ANDELMAN 82 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 4.2019

FORBES ASIA: Hiện nay ông thấy có những cơ hội nào?

KATHWARI: Chúng tôi duy trì cách tiếp cận cân bằng. Trong 15 hoặc 20 năm qua, 70% tất cả các ngành sản xuất đã rời Hoa Kỳ chuyển đến Trung Quốc. Nhiều đối thủ của chúng tôi tìm đến Trung Quốc và các nơi khác.

Nhưng chúng tôi muốn ở lại khu vực Bắc Đại Tây Dương của mình. Vì thế, chúng tôi đến Mexico và mua một nhà máy nhỏ, phát triển nhà máy rộng 3.716 m² với 90 người thành nhà máy 55.742 m² với hơn một nghìn người.

Giờ đây, chúng tôi có hơn một nghìn người và họ làm công việc thực sự tuyệt vời. Điều đó cũng giúp chúng tôi vận chuyển sản phẩm đến Trung Quốc.

FORBES ASIA: Vì sao ông chọn sản xuất ở Hoa Kỳ và Mexico rồi vận chuyển sang Trung Quốc, thay vì sản xuất và bán ở Trung Quốc?

Chúng tôi từng mua vật liệu bọc nội thất bằng da từ Trung Quốc, và hiện giờ đang chuyển hàng từ Mexico sang Trung Quốc. Chúng tôi làm vậy bởi vì phải cạnh tranh. Người Trung Quốc sẽ không mua hàng của chúng tôi nếu họ có thể làm ra các sản phẩm có chất lượng tượng tự sản phẩm của chúng tôi.

FORBES ASIA: Ban đầu, ông phát triển hoạt động tại Trung Quốc như thế nào?

Markor, một công ty Trung Quốc có trụ sở tại Urumqi (một phần của Tân Cương) đã tiếp cận chúng tôi. Họ nói muốn tham gia vào lĩnh vực bán lẻ và sản xuất đồ nội thất ở Trung Quốc. Vì vậy, 17 năm trước, chúng tôi đã ký thỏa thuận, đưa họ bản thiết kế để thành lập nhà máy vật liệu bọc nội thất ở Trung Quốc. Tất nhiên, chúng tôi cũng nhận được khoản bồi hoàn tương xứng khi tư vấn. Vì thế, họ quyết định xây dựng nhà máy sản xuất tại Thiên Tân và Urumqi.

FORBES ASIA: Trung Quốc chiếm bao nhiêu phần trăm hoạt động kinh doanh của công ty ông?

Hiện nay, khoảng 10% doanh nghiệp bán buôn của chúng tôi là ở Trung Quốc, chiếm khoảng 5% hoặc 6% tổng doanh thu của chúng tôi.

Ả NH : CO URT ESY O F E TH AN ALL EN

PHỎNG VẤN

Chúng tôi đánh giá các sản phẩm của Ethan Allen được bán ở Trung Quốc ở cấp độ bán buôn. Chúng tôi không xem đó là doanh số bán lẻ vì các cửa hàng đều thuộc sở hữu của họ.

FORBES ASIA: Liệu chiến tranh thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc có tạo ra phản ứng dữ dội với các thương hiệu Hoa Kỳ?

Cũng có một ít. Tuy nhiên, trong hai hoặc ba năm qua, chúng tôi mở một số cửa hàng chủ lực ở Trung Quốc.

Hiện đã có 88 cửa hàng. Chúng đều là của Markor, nhưng chúng tôi có mặt để khai trương.

FORBES ASIA: Việc thay đổi thuế quan giữa hai nước sẽ tác động đến doanh nghiệp của ông như thế nào?

Không có thuế quan từ Mexico đến Trung Quốc hoặc từ Honduras đến Trung Quốc. Ở Honduras, chúng tôi đang sử dụng các kỹ thuật sản xuất tương tự. Vì vậy, gần đây, người Trung Quốc yêu cầu chúng tôi sản xuất nhiều sản phẩm đó ở Honduras hơn là ở Bắc Carolina.

FORBES ASIA: Tại sao? Họ e ngại vấn đề thuế quan?

Từ Honduras không có thuế quan. Dù sao, chúng tôi đang dần chuyển hướng sản xuất sang đó, bởi vì trong một số trường hợp, đó là quyết định hợp lý khi có những áp lực về giá cả. Chúng tôi cũng quyết định có một số khâu sản xuất sản phẩm gỗ ở Indonesia. Việc sản xuất tại Trung Quốc đã bị ảnh hưởng bởi chi phí cao hơn, chi phí pháp lý cũng cao hơn. Vì thế, người Trung Quốc bắt đầu đầu tư vào Việt Nam. FORBES ASIA: Indonesia có vẻ là nguồn tuyệt vời về gỗ.

Tất nhiên, họ có nguồn gỗ lớn và những thợ thủ công tuyệt vời. Người Việt Nam cũng làm việc rất tốt.

FORBES ASIA: Liệu có thể tin tưởng vào Indonesia để đáp ứng thời hạn vận chuyển và sản xuất? Ở Indonesia, họ gần như cam kết làm việc với chúng tôi hoàn toàn và họ làm khá tốt. Chúng tôi không mua thật nhiều sản phẩm và hy vọng sẽ có thể bán được.

Chúng tôi chỉ mua sản phẩm theo nhu cầu của mình, theo cách chúng tôi tiếp thị và trưng bày trong các trung tâm thiết kế của mình.

FORBES ASIA: Các mặt hàng nào bị áp thuế quan ở Trung Quốc và điều đó sẽ ảnh hưởng như thế nào đến chi phí?

Chúng tôi có một số mảng kinh doanh ở Trung Quốc chịu ảnh hưởng thuế quan như đèn chùm, đèn chiếu sáng.

FORBES ASIA: Chi phí có khả năng có thể tăng 25% nếu

chính quyền Trump áp dụng thuế quan đầy đủ trong năm nay. Điều đó sẽ ảnh hưởng đáng kể đến doanh nghiệp của ông?

Không ảnh hưởng đến chúng tôi, vì chúng tôi không mua nhiều từ Trung Quốc.

FORBES ASIA: Công ty ông có 88 địa điểm bán hàng tại Trung Quốc. Con số đó đang tăng hay giảm?

Chúng tôi đã đi từ 0 đến 88. Dự kiến trong 12 tháng tới, chúng tôi sẽ có ít nhất 100.

FORBES ASIA: Vì vậy, công ty ông không thực sự bị ảnh hưởng bởi các vấn đề kinh tế vĩ mô?

Giống như mọi thứ khác ở Trung Quốc, mọi việc diễn ra nhanh chóng. Vì vậy, điều xảy ra với doanh nghiệp ở Trung Quốc, cho đối tác của chúng tôi và những công ty khác, là họ có nhiều cạnh tranh hơn. Ở một mức độ nào đó, điều đó đang tác động đến chúng tôi. Nó đang tạo áp lực lên các công ty và giá cả cũng đang hạ thấp hơn.

FORBES ASIA: Công nghệ sản xuất có vai trò như thế nào ở Hoa Kỳ và Trung Quốc?

Khoảng 10 hoặc 12 năm trước, chúng tôi có diện tích sản xuất là 92.903 m² và khoảng hơn một trăm người sản xuất các chi tiết cho sofa và ghế ở Bắc Carolina. Hiện nay đã giảm xuống còn 4.645 m² với 50 người, và chúng tôi sẽ sản xuất các chi tiết của ghế sofa trong năm phút thông qua hệ thống máy tính. Công nghệ đóng vai trò quan trọng trong mọi khâu sản xuất. Ở Trung Quốc, họ đã có thể sử dụng công nghệ hiện đại nhiều hơn chúng tôi có ở Hoa Kỳ.

FORBES ASIA: Ông nghĩ cuộc chiến thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc sẽ sớm được giải quyết như thế nào?

Quan điểm của tôi là việc đó sẽ tiếp diễn. Tôi không nghĩ rằng nó sẽ kết thúc. Chúng ta sẽ ở trong những giai đoạn không chắc chắn trong thời gian tới.

FORBES ASIA: Vì vậy, không bên nào có động cơ để giải quyết?

Tôi nghĩ họ đang đàm phán, đang giải quyết. Họ đang giải quyết theo một hệ thống đàm phán liên tục, ít nhất là ở một mức độ nào đó. Mọi thứ sẽ không được giải quyết theo hướng tìm kiếm giải pháp cuối cùng.

FORBES ASIA: Như vậy, tổng thống tiếp theo có thể giải quyết được toàn bộ vấn đề?

Có thể sẽ như vậy, nhưng tôi sẽ cho bạn biết điều này: dù đúng hay sai, Tổng thống Trump đã thực hiện được nhiều bước liên quan đến thương mại. Chúng tôi đã có rất nhiều vấn đề về thương mại.

CÔNG NGHỆ ĐÓNG VAI TRÒ QUAN TRỌNG TRONG MỌI KHÂU SẢN XUẤT. Ở TRUNG QUỐC, HỌ ĐÃ CÓ THỂ SỬ DỤNG CÔNG NGHỆ HIỆN ĐẠI NHIỀU HƠN CHÚNG TÔI CÓ Ở HOA KỲ.

THÁNG 4.2019 FORBES VIỆT NAM | 83

Ể H IT

G IẢ

SIN

IÊ V H H KÊN

O A TH

IỆT V N

ĐẦU

TƯ

M A N

TƯ A Ủ C

GL N Ơ

AI

Giới trẻ Việt Nam ngày càng dành ít thời gian hơn cho các hoạt động Thể dục Thể thao, một sự thật không mấy vui vẻ và được công bố rộng rãi trên báo chí cả nước. Tuy nhiên, những ngày này, nếu đi ngang NTĐ Hồ Xuân Hương (Q.3, Tp. HCM) hay NTĐ ĐH Sư Phạm (Hà Nội) thì có lẽ chúng ta sẽ phải suy nghĩ lại bởi thông tin này chưa chắc đã chính xác.

Những ngày tháng 3, không khí tại các trường Đại học Việt Nam dần nóng lên bởi một cái tên: VUG. VUG đã chính thức trở lại, mang theo sự háo hức và niềm tự hào của sinh viên Việt Nam khi nói về trường mình. Đã là sinh viên Việt Nam, không ai là không biết đến VUG và có một sự thật rằng sinh viên Việt Nam luôn đếm ngược từng ngày chờ đợi VUG diễn ra.

TẦM NHÌN VÀ SỰ KHÁC BIỆT

VẬY LÀ GÌ?

VUG hay Vietnam University Games, Giải Thể thao Sinh viên Việt Nam ra đời năm 2013 với sứ mệnh đem đến sân chơi Thể thao lớn nhất và uy tín nhất dành cho sinh viên các trường Đại học, Cao đẳng và Học viện tại Việt Nam. Bên cạnh việc thúc đẩy phong trào Thể dục Thể thao, VUG còn là chất xúc tác kết nối mọi người thể hiện niềm tự hào với chính ngôi trường của mình.

Lần đầu ra mắt năm 2013, VUG được tổ chức ở hai thành phố lớn trong cả nước là Hà Nội, Tp. Hồ Chí Minh. Ngay trong mùa giải đầu tiên, VUG đã gây được tiếng vang lớn trong phong trào Thể dục Thể thao sinh viên. Ban tổ chức liên tiếp nhận được các yêu cầu đăng ký đến từ khắp các trường trên cả nước. Ngay sau đó, giải đấu đã liên tiếp mở rộng đến Đà Nẵng và Cần Thơ. Đến nay, với mùa thứ 7, VUG được tổ chức tại sáu thành phố lớn (với sự góp mặt của Thái Nguyên và Hải Phòng từ năm 2018) như một tín hiệu đáng mừng.

Là một sân chơi thể thao lớn nhất và uy tín nhất dành cho sinh viên tại Việt Nam, VUG tăng trưởng rất tốt qua từng năm. Chỉ tính riêng mùa giải 2018, VUG đã tiếp cận đến hơn 1,2 triệu sinh viên trên toàn quốc, đánh dấu sự tham gia của gần 200,000 người tham gia bao gồm vận động viên và người cổ vũ, luôn lọt vào Top 5 sự kiện được nhắc tới nhiều nhất trên Mạng xã hội theo đánh giá của Buzzmetrics. Và những con số này hứa hẹn sẽ còn tiếp tục phát triển sau khi VUG 2019 kết thúc.

Không chỉ là một giải đấu thể thao thuần túy, VUG đã thực sự đóng góp vào việc thúc đẩy phát triển sự yêu thích luyện tập thể thao một cách tự nhiên đối với sinh viên Việt Nam. Dựa trên điều kiện thực tế về cơ sở vật chất cho giáo dục thể chất tại trường, Ban tổ chức đã khá tinh tế và khôn ngoan khi lựa chọn hai bộ môn thi đấu chính của VUG bao gồm Bóng đá trong nhà (Futsal) và Nhảy đối kháng (Dance Battle). Điều này đã mở ra hướng đi mới cho tư duy và tầm nhìn phát triển Thể thao tại Việt Nam, khác biệt hoàn toàn với suy nghĩ tập trung phát triển các nội dung khác vốn đã rất quen thuộc như Bóng đá, Bóng chuyền… Xuyên suốt quá trình của mình, VUG đã bắt đầu đưa vào thử nghiệm các nội dung thi đấu mới như Bóng rổ và gặt được những thành công nhất định. Trong tương lai, VUG chắc chắn sẽ còn mở rộng sang nhiều bộ môn khác, phù hợp với đời sống giới trẻ sinh viên.

Cũng chính vì sự khác biệt này, các nhãn hàng và nhà tài trợ của VUG cũng được tiếp cận vô cùng sâu sát với tập

TỰ GIỚI THIỆU

khách hàng của mình theo cách khác biệt hoàn toàn. Khi tên một thương hiệu nào đó được gắn liền với VUG nghĩa là thương hiệu sẽ đứng trước cánh cửa được đồng hành trong quãng đời sinh viên của các bạn trẻ. Ngoài việc được tiếp cận và trải nghiệm sản phẩm một cách trực tiếp, đây cũng là cơ hội rất lớn để các nhãn hàng xây dựng cảm tình từ phía các khách hàng tiềm năng, hay cụ thể hơn là người tham gia bao gồm vận động viên, fan cổ vũ hay người theo dõi. Trong kỷ nguyên 4.0, với việc cứ mỗi 3 - 5 bài trên Bảng tin Newsfeed Facebook là một mẩu quảng cáo xen vào, giới trẻ đang sống trong một thời đại nhiễu loạn thông tin với quá nhiều thông điệp mà các nhãn hàng muốn truyền tải. Vậy nên suy nghĩ về việc xây dựng hình ảnh, tạo sự khác biệt về thương hiệu và để lại cảm tình với các khách hàng tiềm năng của mình thông qua kỷ niệm thời sinh viên - Giải đấu VUG xem chừng là một ý tưởng không hề tồi.

TƯƠNG LAI CỦA VUG Trung bình mỗi năm tăng trưởng không dưới 20%, điều này càng khẳng định VUG là một sân chơi uy tín cũng như kênh đầu tư đầy tiềm năng. Giờ đây, VUG đã thực sự trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu của sinh viên Việt Nam mỗi năm bởi nó không chỉ thể hiện niềm khát khao thể hiện bản thân mà còn là tinh thần tự hào về bản sắc và truyền thống của mỗi trường.

Giải đấu VUG diễn ra từ tháng 3 đến tháng 5 hàng năm cho nội dung Futsal và Dance Battle. Song với những tiềm năng quá lớn còn để ngỏ bên cạnh là sự xuất hiện của nhiều xu thế Thể thao giải trí mới cho giới trẻ, VUG hoàn toàn có thể sẽ mở rộng sang các nội dung khác đang là xu hướng như Thể thao Điện tử, biết đâu đấy?

Còn bây giờ, trong khi bầu không khí VUG vẫn còn sục sôi, hãy thử đến và cảm nhận một ngày thi đấu VUG và cùng sống lại những ngày tháng sinh viên.

LỊCH THI ĐẤU VUG Chung kết khu vực Hải Phòng :

31/03

Chung kết khu vực Hà Nội :

06/04

Chung kết khu vực Đà Nẵng :

07/04

Chung kết khu vực Cần Thơ :

13/04

Chung kết khu vực TP.HCM :

21/04

Chung kết Toàn Quốc :

03/05 - 05/05

Forbes Việt Nam

tech summit 2019

Chân trời mới, khả năng mới Hội nghị công nghệ Tech Summit 2019 do Forbes Việt Nam tổ chức ngày 14.3 quy tụ hơn 20 diễn giả quốc tế, trong nước, hơn 1.000 người tham dự. Các bài phát biểu chính, các phiên thảo luận với sự tham gia của các gương mặt đến từ các doanh nghiệp công nghệ lớn, công ty kỳ lân công nghệ, các quỹ đầu tư tên tuổi như Sequoia, Warberg Pincus, IDG, Viet Capital tập trung bàn về vai trò của công nghệ, tác động đến đời sống kinh tế - xã hội, các giải pháp công nghệ, tài chính sáng tạo. Nội dung tổng thuật được Forbes Việt Nam làm gọn.

86 | FORBES việt nam tháng 4.2019

“Cơ hội từ công nghệ” —Nguyễn Bảo Hoàng

Phát biểu khai mạc hội nghị, ông Nguyễn Bảo Hoàng, chủ tịch công ty Truyền thông Tương tác đưa ra cái nhìn tổng quan về vai trò của công nghệ trong thế giới hiện nay. Ông nói: “Thế giới thay đổi rất nhanh. Các bạn đến đây có thể sử dụng dịch vụ gọi xe qua ứng dụng như Grab, GoViet, Be, khác hẳn so với cách đây hai năm. Thương mại điện tử đang làm thay đổi cách thức mua bán; các dịch vụ giao đồ ăn cũng làm thay đổi cách ta ăn uống và tạo ra sự đột phá trong ngành nhà hàng khách sạn. Dù làm trong lĩnh vực nào, ít ứng dụng hay không phụ thuộc công nghệ chúng ta đều bị ảnh hưởng bởi công nghệ. Việt Nam với dân số trẻ, bắt nhịp nhanh với các xu hướng công nghệ mới, là nước có nhiều thuận lợi cho startup phát triển. Công nghệ mở ra khả năng phát triển mới cho doanh nghiệp, nền kinh tế, thông qua hành trình biến ý tưởng thành sản phẩm, dịch vụ, tạo ra những ngành nghề mới.” tháng 4.2019 FORBES việt nam | 87

Forbes Việt Nam

tech summit 2019

Khoa học công nghệ, khâu đột phá cho đổi mới mô hình tăng trưởng — Bà Tô Thị Thu Hương, vụ phó vụ Công nghệ thông tin chia sẻ một số định hướng chính sách liên quan đến vai trò công nghệ, khởi nghiệp.

C

húng ta gặp nhau trong sự kiện công nghệ ý nghĩa này để cùng trao đổi, giới thiệu, trình diễn về những công nghệ mới, những ý tưởng mới, sáng kiến mới để thực hiện được khát vọng xây dựng một đất nước Việt Nam hùng cường. Động lực để đạt được mục tiêu đó chính là từ công nghệ mới, từ công nghiệp ICT trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0.

Công nghiệp ICT đang có đóng góp to lớn đối với sự phát triển nền kinh tế và tạo nền tảng phát triển lan tỏa đến các lĩnh vực khác của nền kinh tế. Nếu như cách đây 10 năm, doanh thu công nghiệp CNTT mới chỉ đạt sáu tỉ đô la Mỹ thì đến nay 88 | FORBES việt nam tháng 4.2019

con số này đã gấp 17 lần. Với doanh thu công nghiệp CNTT của Việt Nam năm 2018 đạt gần 100 tỉ đô la Mỹ, giá trị xuất khẩu tăng gấp 16 lần, xuất siêu 26 tỉ đô la Mỹ. Việt Nam là nước luôn nằm trong top 10 các quốc gia hấp dẫn nhất về gia công phần mềm trong khu vực và trên thế giới theo đánh giá của một số tổ chức quốc tế như Gartner, A.T. Kearney. Đặc biệt đứng đầu về dịch vụ BPO theo công ty Cushman & Wakefield, đứng thứ 28 thế giới về công nghiệp game theo công ty tư vấn New Zoo và xếp thứ hai thế giới về xuất khẩu smartphone và thiết bị văn phòng theo thống kê của WTO. Trong lĩnh vực ICT ở Việt Nam có khoảng 50 ngàn doanh

nghiệp đang hoạt động với doanh thu cỡ khoảng 100 tỉ đô la Mỹ. Mục tiêu sắp tới của bộ Thông tin và Truyền thông là muốn có khoảng 100 ngàn doanh nghiệp và thay vì lắp ráp, gia công thì chuyển hướng mới với những doanh nghiệp sản xuất ra sản phẩm Việt Nam, giải quyết bài toán Việt Nam và từ đó đi ra nước ngoài.

Mặc dù vậy nước ta vẫn còn là một nước nghèo, thu nhập trung bình thấp, có nhiều vấn đề cần giải quyết. Chính vì vậy, nơi nào có vấn đề thì cần phải có công nghệ để giải quyết và đó là cơ hội cho doanh nghiệp công nghệ.

Chính phủ và người đứng đầu, Thủ tướng rất quan tâm đến việc phát triển và ứng dụng công nghệ. Đồng thời, chính phủ cũng xác định hỗ trợ, tạo sự liên kết cộng đồng khởi nghiệp trong khu vực và quốc tế, đưa khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp trở thành khâu đột phá cho đổi mới mô hình tăng trưởng.

Mới đây nhất, Thủ tướng giao nhiệm vụ cho bộ Thông tin và Truyền thông là phát triển các doanh nghiệp công nghệ, đặc biệt là doanh nghiệp công nghệ cao trong lĩnh vực ICT, với định hướng phát triển doanh nghiệp công nghệ theo hướng ứng dụng công nghệ để giải các bài toán Việt Nam. Bên cạnh đó, bộ Thông tin và Truyền thông đang xây dựng chiến lược phát triển công nghiệp ICT giai đoạn 20212025, định hướng 2030, trong đó tập trung vào phát triển các sản phẩm, dịch vụ CNTT thương hiệu Việt và phát triển các doanh nghiệp công nghệ chủ lực tạo vai trò dẫn dắt nền kinh tế. Bộ cũng sẽ đẩy mạnh triển khai 4G và thử nghiệm 5G để đáp ứng yêu cầu phát triển các ứng dụng 4.0 và chuyển đổi số, chính phủ số. Đặc biệt, bộ sẽ trình chính phủ thành lập cục Công nghiệp ICT với nhiệm vụ thúc đẩy sản xuất thiết bị đầu cuối, thiết bị mạng lưới make in Việt Nam, đẩy mạnh ngành công nghiệp điện tử, viễn thông, an toàn thông tin, IoT và các sản phẩm công nghệ 4.0

CHUYỂN ĐỔI SỐ: VIỆT NAM KHÔNG NẰM NGOÀI CUỘC CHƠI VÀ VAI TRÒ KHÔNG THỂ THIẾU CỦA VNPT Trong xu thế toàn cầu hóa và phát triển bền vững, xu hướng chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ. Các nền kinh tế trên toàn thế giới hiện nay đang được dẫn dắt bởi công nghệ số, trở thành ưu tiên phát triển hàng đầu của các quốc gia.

Tại Việt Nam, chuyển đổi số được được phản ánh được phản ánh qua 03 quá trình có quan hệ mật thiết với nhau gồm Chuyển đổi số trong chính quyền được dẫn dắt bởi Chính phủ để hướng tới Chính phủ số và nền kinh tế số, xã hội số; Chuyển đổi số để xây dựng Đô thị thông minh được dẫn dắt bởi sự kết hợp giữa các bên liên quan: doanh nghiệp, trường/viện, cộng đồng và chính phủ ; Và công nghiệp 4.0 được dẫn dắt bởi ngành công nghiệp và các doanh nghiệp.

Là nhà cung cấp dịch vụ ICT hàng đầu Việt Nam, VNPT đã triển khai nhiều biện pháp thúc đẩy sản xuất kinh doanh, áp dụng, cải tiến các cơ chế quản trị, chính thức tổ chức triển khai Chiến lược VNPT 4.0 với mục tiêu trở thành nhà cung cấp dịch vụ số hàng đầu Việt Nam và Trung tâm giao dịch số tại Đông Nam Á và Châu Á. VNPT đang chuyển đổi mô hình tăng trưởng của Tập đoàn theo hướng nâng cao năng suất lao động, tăng trưởng lợi nhuận, đột phá về năng lực cạnh tranh; Xây dựng mô hình kinh doanh phù hợp với định hướng chuyển đổi số.

VNPT tham gia mạnh mẽ chuyển đổi quốc gia số, đặc biệt là kinh tế số, tiếp tục cùng các Bộ, Ngành, Chính quyền địa phương hướng tới Chính phủ số thông qua việc khai thác dữ liệu và ứng dụng công nghệ AI, Big Data, IoT để hiểu rõ nhu cầu của người dân và quản trị đô thị chủ động hơn. Cùng với đó, VNPT tập hợp dữ liệu và chia sẻ dữ liệu giữa chính quyền, người dân, doanh nghiệp để cùng phát triển, thúc đẩy các sáng kiến xây dựng chính quyền và khởi nghiệp. VNPT còn tích hợp giữa các dịch vụ công và các dịch vụ số của doanh nghiệp trên nền tảng mã định danh công dân (Citizen ID) và các CSDL dùng chung về công dân.

Với những lợi thế về cơ sở hạ tầng, mạng lưới cũng như khả năng thích ứng, tính chủ động, sẵn sàng và kinh nghiệm tích lũy được, VNPT đã làm chủ những công nghệ hàng đầu trong lĩnh vực Chuyển đổi số về hạ tầng mạng lưới, VNPT hiện là nhà cung cấp dịch vụ 3G/4G số 1 Việt Nam. Xác định mạng viễn thông, đặc biệt 4G/5G chính là nhân tố thúc đẩy chuyển đổi số để xây dựng nền kinh tế số, VNPT đã không chỉ đầu tư hạ tầng mạng lưới Internet băng rộng di động và cố định mà còn tạo ra nhiều sản phẩm để thúc đẩy nền kinh tế số.

Hiện VNPT đang sử dụng băng tần 1.800MHz để triển khai mạng 4G LTE, trong đó: 2G là 25.000 trạm; 3G là 33.000 trạm; 4G là 27.000 trạm. Tổng thuê bao băng rộng cáp quang của VNPT 5,4 triệu thuê bao FTTH, 1,2 triệu thuê bao IPTV và tổng số thuê bao di động hiên là 31,7 triệu thuê bao.

Với số lượng trạm BTS lớn và trải dài trên cả nước, VNPT phủ sóng diện rộng băng tần 2.100MHz cho khu vực ngoại ô và thành thị: với mạng 2G phủ sóng 89% diện tích, 97% dân số; mạng 3G phủ sóng 82% diện tích, 93% dân số và mạng 4G phủ sóng 78% diện tích, 87% dân số. VNPT đã nghiên cứu và đề xuất thử nghiệm 5G trong năm 2019.

VNPT là nhà cung cấp duy nhất Việt Nam sở hữu 05 tuyến cáp quang quốc tế với dung lượng khai thác đạt 3.8 Tbps internet quốc tế, đảm bảo an toàn và dự phòng. Hiện tổng thuê bao băng rộng cáp quang của VNPT 5,4 triệu thuê bao FTTH và 1,2 triệu thuê bao IPTV. Đến thời điểm này, VNPT đã chứng minh được năng lực toàn diện về

công nghệ để đồng hành với các đối tác trong quá trình Chuyển đổi số và góp phần xây dựng nền kinh tế số quốc gia. Cụ thể, về mảng Chính quyền số, VNPT đã chính thức triển khai VNPT-eGov cho 53/63 tỉnh, thành phố, đáp ứng khung chính phủ điện tử tại Việt Nam. VNPT-iOffice trên toàn quốc đã tăng thêm 74% số cơ quan cấp tỉnh, 67% cơ quan cấp huyện và 20% cơ quan cấp xã sử dụng. VNPT-iGate tăng thêm 68% cơ quan cấp tỉnh, 43% cơ quan cấp huyện và 87% cơ quan cấp xã sử dụng.

Mới đây, VNPT đã chính thức khai trương và vận hành Trục Liên thông văn bản quốc gia, sử dụng công nghệ X-Road để thực hiện liên thông văn bản cho 93 đơn vị, Văn phòng Trung ương Đảng, 31 Bộ, Ngành và 63 tỉnh, thành phố trên toàn quốc.

VNPT cũng là đơn vị tiên phong đi đầu trong cả nước về tư vấn xây dựng giải pháp Thành phố thông minh - Smart City. Hiện đã có 21 tỉnh/thành phố hợp tác với VNPT để xây dựng đề án Smart City, đã có 4 đề án được phê duyệt: Thành phố Hồ Chí Minh, Phú Quốc – Kiên Giang, Lâm Đồng, Hà Giang. Với lĩnh vực Du lịch thông minh, VNPT đã ký kết thỏa thuận hợp tác triển khai cho 34 tỉnh, thành phố, trong đó đã có 13 Tỉnh thành đã hoàn thành đưa vào sử dụng...với bộ ba sản phẩm: cổng thông tin du lịch, mobile app du lịch và phần mềm quản lý lưu trú.

Về mảng giáo dục, VNPT có mạng giáo dục VnEdu – hiện đang là mạng giáo dục số 1 tại Việt Nam về thị phần và đã được triển khai khắp 63 tỉnh thành phố. Hiện có khoảng 12.800 trường học trên cả nước sử dụng hệ thống quản lý thông tin nhà trường, 4 - 5 triệu hồ sơ học sinh và 650.000 giáo viên và 2.000 website của các trường tiểu học, trung học, phổ thông cơ sở…đang sử dụng hệ thống VnEdu của VNPT. Hiện VNPT đã xây dựng xong phiên bản VnEdu 2.0 và đang triển khai cho các trường học đang sử dụng VnEdu. VnEdu 2.0 là hệ thống kết hợp hệ sinh thái đầy đủ để cung cấp cả nền tảng elearning (đào tạo trực tuyến) và sự kết nối giữa phụ huynh, giáo viên và học sinh.

Trong lĩnh vực y tế, VNPT HIS đã được triển khai cả 4 cấp trung ương, tỉnh, huyện, xã. VNPT đã triển khai phần mềm quản lý y tế cho 7.210 cơ sở y tế trong tổng số 13.000 cơ sở y tế cả nước, số hóa công tác khám chữa bệnh. VNPT đang triển khai giai đoạn 1 cho Bệnh viện Bạch Mai cơ sở 2 và Bệnh viện Việt Đức cơ sở 2, bệnh viện đa khoa Cà Mau và Bình Phước.

VNPT không ngừng tập trung nghiên cứu công nghệ 4.0, công nghệ AI, Machine learning (ML), Khai phá dữ liệu (Data Mining) trong xây dựng Chính quyền điện tử, Du lịch, Y tế, Giáo dục, Nội dung số, Quảng cáo và truyền thông,…

VNPT luôn đồng hành để hỗ trợ, trao đổi kinh nghiệm, chia sẻ và hợp tác với các Ngành, các Tập đoàn kinh tế trọng điểm như: EVN, Petrolimex, VICEM… để cùng thúc đẩy công cuộc chuyển đổi số tại các doanh nghiệp. VNPT cam kết chung tay, hợp tác cùng các Doanh nghiệp CNTT trong nước và Quốc tế nghiên cứu, đưa các ứng dụng tiên tiến nhất vào triển khai để xây dựng và hình thành nên một tương lai số tốt đẹp cho đất nước Việt Nam.

Thông điệp từ nhà sáng lập kỳ lân Ông Lee Jae-Woong, đồng sáng lập Daum, kỳ lân công nghệ đầu tiên của Hàn Quốc chia sẻ về hành trình phát triển của doanh nghiệp công nghệ và vai trò của các công ty công nghệ. forbes việt nam 90 | FORBES việt nam tháng 4.2019

Forbes Việt Nam

tech summit 2019 — Lee Jae-Woong

Con đường trở thành kỳ lân của Daum

Chúng ta sẽ cùng bàn về công ty kỳ lân – những doanh nghiệp có vốn hóa thị trường trên một tỉ đô la Mỹ, phát triển cực nhanh và mang về giá trị lớn cho xã hội. Tôi xin được chia sẻ về Daum – kỳ lân đầu tiên của Hàn Quốc.

Ban đầu Daum chỉ là một startup nhỏ với 20 nhân viên, hoạt động trong lĩnh vực truyền thông công nghệ, quảng cáo và thương mại điện tử. Ba nhà sáng lập, trong đó có tôi, khi ấy trong độ tuổi từ 24 – 27, tức chỉ vừa tốt nghiệp đại học.

Một trong số chúng tôi có chuyên môn về trí tuệ nhân tạo (AI), những người còn lại làm việc trong lĩnh vực máy tính. Thoạt nhìn Daum là một doanh nghiệp có vẻ khả quan, nhưng khi ấy nền kinh tế Hàn Quốc tăng trưởng không đủ nhanh, lại đang phát triển theo định hướng kế hoạch hóa tập trung. Nhìn vào bối cảnh kinh tế – xã hội, có thể thấy xã hội Hàn Quốc lúc đó chưa thể hỗ trợ cho mô hình của công ty.

Daum ban đầu chỉ nhận được một khoản đầu tư nhỏ trị giá khoảng 200 ngàn đô la Mỹ từ một công ty viễn thông, dù khi ấy đã được định giá khoảng một triệu đô la Mỹ và trên thị trường có rất nhiều nhà đầu tư mạo hiểm. Nguyên nhân là do nhà đầu tư chưa hiểu rõ về Daum và ba người sáng lập chúng tôi còn quá trẻ. Việc không thu hút được nhiều vốn đầu tư khiến cho hoạt động kinh doanh của chúng tôi gặp nhiều khó khăn.

Nhưng rồi chúng tôi đã vượt qua trở ngại. Tới năm 2000, sau 5 năm hoạt động, Daum đã trở thành một công ty kỳ lân. Ngày nay giá trị của chúng tôi là 10 tỉ đô la Mỹ, mang tới công ăn việc làm cho khoảng 4.000

nhân viên và là nơi sản sinh ra một số tỉ phú và triệu phú cho Hàn Quốc.

Hiệu ứng cánh bướm

Sau khi rời Daum, tôi thành lập Yellow Dog – một công ty đầu tư mạo hiểm. Ở Hàn Quốc và các quốc gia khác, chúng tôi đầu tư vào kinh doanh, đặc biệt là nền kinh tế chia sẻ (sharing economy). Tại Việt Nam, chúng tôi hướng tới nuôi dưỡng các công ty kỳ lân, vì tin rằng họ có thể thay đổi nền kinh tế và xã hội. Dĩ nhiên việc tạo ra của cải và tái phân phối của cải rất quan trọng. Nhưng một khi những người trẻ tự xây dựng được công ty và trở thành các triệu phú hay tỉ phú, điều này sẽ thay đổi cấu trúc kinh tế quốc gia, đồng thời tạo ra các chuẩn mực văn hóa, thậm chí cả một nền văn hóa mới.

Các công ty kỳ lân có thể thay đổi cách thế giới vận hành. Họ đem những lề thói văn hóa mới vào xã hội, đề cao sự minh bạch, chủ trương “làm phẳng” hệ thống cấp bậc trong

những người tạo dựng doanh nghiệp lớn cũng có thể tạo ra những tác động đến xã hội. Sự xuất hiện của các kỳ lân sẽ thu hút nhân tài tới làm việc, sau đó họ có thể thành lập công ty riêng và giành được sự chú ý của các nhà đầu tư mạo hiểm. Chưa hết, các công ty kỳ lân còn trở thành những tấm gương của đổi mới sáng tạo, nhờ vậy xã hội cũng sẽ bắt đầu chú trọng phát triển đổi mới sáng tạo hơn. Họ còn có thể trở thành nơi nuôi dưỡng, hướng dẫn các cá nhân và dự án khởi nghiệp có tiềm năng trở thành những công ty kỳ lân tương lai. Đây chính là hiệu ứng cánh bướm mà các công ty kỳ lân mang lại.

Hướng ra thế giới

Tôi kể lại câu chuyện cũ này, mong rằng các bạn có thể liên hệ tới chính mình. Khi chúng tôi bắt đầu lập nghiệp vào năm 1995, độ tuổi trung bình của người Hàn Quốc là 29,3.

Tuổi trung bình của người Việt Nam năm 2015 là 30,6 và hiện nay cũng nằm trong tầm này. Như vậy Hàn Quốc của hơn 20 năm trước và Việt “Tôi nghĩ nếu dễ dàng lựa Nam hiện tại đều sở hữu lực lượng dân số chọn làm startup, thì ai trẻ và yêu thích công cũng đã chọn. Lựa chọn nghệ. Cấu trúc xã hội có tác động rất lớn tới khó khăn này thật ra ẩn hoạt động kinh doanh chứa nhiều cơ hội.” của các doanh nghiệp startup, bởi rất nhiều người trong số họ có chuyên môn về công ty. Đó chính là cách thức làm công nghệ và bắt đầu đứng ra thành việc và kinh doanh mới. Xã hội cũng lập các doanh nghiệp. phải đề ra những luật lệ mới để thích Hàn Quốc đã trải qua giai đoạn ứng với các công ty kỳ lân. Tác động phát triển công nghiệp vào những hai chiều này tạo nên những thay đổi năm 1960, sau đó là phát triển thông mang tính cấu trúc trong xã hội. tin và đến năm 2000, chúng tôi tham Nhiều lãnh đạo mới cũng sẽ xuất gia vào cuộc cách mạng công nghiệp hiện. Trước đây các lãnh đạo thường lần thứ tư. Thật thú vị là Việt Nam có xuất thân từ nhà nước và các công đang trải qua cả ba thời kỳ nói trên ty nhà nước quy mô lớn. Giờ đây tháng 4.2019 FORBES việt nam | 91

Forbes Việt Nam

tech summit 2019 — Lee Jae-Woong

cùng một lúc. Bên cạnh đó, độ tuổi trung bình của người Việt Nam thuộc loại trẻ, nhiều người thông minh. Điều này tạo ra một hệ sinh thái kinh doanh trẻ và năng động. Việt Nam còn là một thị trường đông đảo với quy mô xấp xỉ 100 triệu người. Mạng Internet đang vô cùng phát triển và rất nhiều người Việt sở hữu điện thoại thông minh. Đây chính là nhân tố thúc đẩy các doanh nghiệp trong nước phát triển, trong đó có nhiều startup xuất hiện và thu hút các doanh nghiệp quốc tế tìm cách chen chân vào thị trường.

Nhiều người lo ngại trình độ công nghệ của Việt Nam vẫn chưa theo kịp quốc tế, do vậy họ chủ trương phát triển công ty thật vững tại Việt Nam, sau đó mới bắt đầu lên kế hoạch chinh phục các thị trường phát triển hơn. Tôi không cho rằng đó là chiến lược phù hợp. Chúng ta cần bỏ qua tư duy truyền thống, cho rằng lợi thế duy nhất của Việt Nam là lực lượng lao động dồi dào giá rẻ. Thực chất Việt Nam đang có môi trường kinh doanh tốt, doanh nghiệp nhận được sự ủng hộ tích cực từ chính phủ, cộng đồng đầu tư và xã hội. Đây là điều các công ty cần có để vươn lên trở thành doanh nghiệp tốt của thế giới trong tương lai gần. Đáng chú ý, việc xây dựng công ty không chỉ đơn thuần là vấn đề công nghệ, mà còn là vấn đề văn hóa. Thế hệ Internet ngày nay rất khác với 10, 20 năm trước. Ngày nay YouTube, Instagram rất được ưa chuộng, tạo ra những điểm tương đồng trong văn hóa toàn cầu. Đây là nguyên nhân các doanh nghiệp nên xây dựng một mô hình kinh doanh phù hợp và mang trong mình một tham vọng lớn, hướng tới mục tiêu chinh phục toàn thế giới.

Thông điệp tôi muốn nói: Đã đến lượt các công ty Việt Nam trở thành những kỳ lân mới và tham gia vào hệ sinh thái doanh nghiệp. Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành một “trang trại” nuôi dưỡng nên những công ty kỳ lân của tương lai.

92 | FORBES việt nam tháng 4.2019

Lee Jae-woong:

Đầu tư tạo sự thay đổi

C

uộc trò chuyện giữa Lee Jae-woong, nhà khởi nghiệp thời kỳ Internet mới bắt đầu ở Hàn Quốc và ông Nguyễn Bảo Hoàng, nhà đầu tư công nghệ có thâm niên ở Việt Nam, về vai trò của doanh nghiệp khởi nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp xã hội.

Nguyễn Bảo Hoàng: Tôi cảm thấy rất thú vị khi được nghe câu chuyện và những chia sẻ của ông về hành trình xây dựng kỳ lân vì thực sự ông là một trong những người khởi nghiệp thế hệ đầu tại Hàn Quốc. Ông có thể chia sẻ thêm về câu chuyện xây dựng startup Daum cũng như trải nghiệm của bản thân được không?

Lee Jae-woong: Thật sự, thời điểm tôi bắt tay vào xây dựng Daum không hề thuận lợi. Lúc đó, cả xã hội Hàn Quốc chỉ tập trung vào làm sao đậu vào một trường đại học tốt và kiếm được công việc ổn định của chính phủ hay các công ty lớn, nhưng họ

không có nhiều hứng thú với việc gia nhập startup. Tuy nhiên, tôi và người đồng sáng lập của Daum lại được khơi nguồn cảm hứng từ các doanh nhân đến từ Mỹ và thành công của các startup công nghệ của họ. Chúng tôi tràn đầy tự tin và lạc quan rằng mặc dù phong trào startup ở Hàn chưa khởi sắc, nhưng nền công nghệ thông tin của Hàn Quốc không hề kém so với Mỹ. Trong đầu chúng tôi đã sẵn sàng đưa Daum vươn ra thị trường toàn cầu. Điều chúng tôi không ngờ được là thời điểm đó không hề có hệ sinh thái cho startup tại Hàn Quốc và không có nhà đầu tư nào muốn rót vốn vào startup công nghệ. Bốn năm đầu khi xây dựng Daum là khoảng thời gian rất khó khăn đối với chúng tôi. Sau đó các nhà đầu tư bắt đầu hiểu được Daum dùng để làm gì và Daum cũng thuận lợi hơn trong việc gọi vốn.

Nguyễn Bảo Hoàng: Ông tốt nghiệp đại học Yonsei, được ví như

Harvard của Hàn Quốc. Ông nói với bố mẹ như thế nào về việc sẽ chọn làm startup thay vì đi làm cho chính phủ, chọn công việc trả lương cao, an toàn nhẹ nhàng, trong bối cảnh việc lựa chọn con đường làm startup không hề phổ biến tại Hàn Quốc?

Lee Jae-woong: Mẹ tôi đã khóc khi tôi nói chuyện khởi nghiệp. Bố tôi còn nghĩ rằng sau khi tôi thất bại, tôi sẽ phải tự đi tìm công việc khác. Để nói chuyện, thuyết phục bố mẹ thực sự khó khăn đối với tôi.

Nhưng tôi nghĩ nếu dễ dàng lựa chọn startup, thì ai cũng đã chọn.

Lựa chọn khó khăn này thật ra ẩn chứa nhiều cơ hội, vì lúc đó chưa có ai dám làm nên rất dễ chiếm thị phần thị trường.

Nguyễn Bảo Hoàng: Ông có đề cập đến việc không có hệ sinh thái startup ở Hàn Quốc vào thời điểm ông bắt đầu xây dựng Daum. Có lẽ cũng không có nhà đầu tư mạo hiểm (venture capitalist) nào. Làm sao ông vượt qua được khoảng thời gian khó khăn khi mới bắt đầu xây dựng và khi đi gọi vốn cho Daum?

Lee Jae-woong: Daum lúc đó gặp rất nhiều khó khăn trong việc thu hút các nhà đầu tư. Họ không hiểu được Daum cung cấp dịch vụ gì và không hề có hứng thú đầu tư vào các startup công nghệ. Các nhà đầu tư lúc đó muốn đầu tư vào các doanh nghiệp sản xuất may mặc như doanh nghiệp sản xuất túi, đồ da. Nhà đầu tư đầu tiên của Daum là một nhà đầu tư Đức. Tôi tự email cho nhà đầu tư đó, giới thiệu về công ty và được rót vốn đầu tư một vài triệu đô la Mỹ, con số nghe có vẻ nhỏ, nhưng nó tạo ra rất nhiều khác biệt. Nó cũng gửi tín hiệu đến các nhà đầu tư trong nước rằng nếu nhà đầu tư nước ngoài đã tin tưởng đầu tư vào Daum, có lẽ Daum thực sự là cơ hội đầu tư tốt. Khoản đầu tư này không chỉ thay đổi Daum mà còn thay đổi các nền startup tại Hàn Quốc. Sau lần đầu tiên rót vốn, các nhà đầu tư ít hoài nghi hơn về tháng 4.2019 FORBES việt nam | 93

DÀNH 5.000 TỶ ĐỒNG TÀI TRỢ

CHUỖI KINH DOANH XĂNG DẦU CỦA PETROLIMEX VÀ PVOIL

Đi đầu trong việc chuyên biệt hóa sản phẩm phục vụ cho từng ngành nghề, lĩnh vực kinh doanh, đặc biệt là lĩnh vực xăng dầu - mặt hàng thiết yếu của đời sống và sản xuất, HDBank triển khai gói Tài trợ chuỗi kinh doanh xăng dầu của Tập Đoàn Xăng Dầu Việt Nam (Petrolimex) và Tổng Công ty Dầu Việt Nam (PVOIL) với tổng số vốn lên tới 5.000 tỷ đồng.

Khách hàng doanh nghiệp là Tổng đại lý kinh doanh xăng dầu, thương nhân phân phối và đặc biệt là Đại lý bán lẻ xăng dầu của Petrolimex và PVOIL …có nhu cầu vay vốn để phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh xăng dầu, đều có thể tiếp cận gói tài trợ ưu đãi này với những ưu đãi hấp dẫn. Theo đó, HDBank áp dụng lãi suất tối ưu, chỉ từ 7.2%/năm; cấp tín dụng không tài sản bảo đảm lên tới 01 tỷ đồng/cửa hàng và 05 tỷ đồng/đại lý. Ngoài ra,

HDBank nhận cửa hàng bán lẻ xăng dầu với tỷ lệ cho vay lên đến 75% và miễn phí chuyển tiền khi thanh toán cho Petrolimex/PVOIL. HDBank luôn đồng hành, hỗ trợ tài chính và cung cấp dịch vụ vượt trội dành cho các khách hàng doanh nghiệp có nhu cầu vay vốn. Với gói Tài trợ chuỗi kinh doanh xăng dầu của Petrolimex và PVOIL, HDBank đánh dấu mốc tiên phong trong việc cấp tín dụng ưu đãi đối với khách hàng doanh nghiệp trong lĩnh vực kinh doanh xăng dầu.

Sắp tới, HDBank sẽ tiếp tục hoàn thiện danh mục sản phẩm dịch vụ để đáp ứng tất cả những nhu cầu ngày càng cao của cộng đồng doanh nghiệp trên cả nước.

Forbes Việt Nam

tech summit 2019 — Lee Jae-Woong

Daum. Chỉ cần chốt được khoản đầu tư đầu tiên, các nhà đầu tư có nhiều niềm tin hơn và mạnh dạn rót vốn vào Daum hơn.

Nguyễn Bảo Hoàng: Sáu tháng vừa qua, ông đã bay qua bay lại Việt Nam rất nhiều lần. Tại sao ông lại hứng thú với Việt Nam như thế?

Lee Jae-woong: Tôi thấy Việt Nam có nhiều điều kiện rất giống với Hàn Quốc vào những năm 1995 khi tôi bắt đầu xây dựng Daum.

Nhưng công nghệ của các startup tại Việt Nam tốt hơn nhiều so với Hàn Quốc vào thời điểm đó. Ngoài ra, các doanh nhân Việt Nam còn có trình độ học vấn cao và tham vọng thành công lớn. Tôi nghĩ tại Việt Nam có rất nhiều cơ hội để phát triển và tôi muốn trở thành mentor, dẫn dắt những startup Việt Nam đến thành công.

Nguyễn Bảo Hoàng: Ông suy nghĩ thế nào về vai trò của chính phủ trong việc hỗ trợ phát triển startup?

Lee Jae-woong : Tôi nghĩ chính phủ không nên can thiệp quá nhiều.

Chính phủ Hàn Quốc thực hiện một việc rất quan trọng là đầu tư vào xây dựng cơ sở hạ tầng và đưa Internet đến với mọi người. Điều này đã thực sự giúp startup công nghệ tại Hàn Quốc, đặc biệt là Daum phát triển và đạt được thành công. Đây là lý do tại sao Hàn Quốc có nhiều doanh nghiệp trò chơi điện tử thành công cũng là nhờ mạng lưới cơ sở hạ tầng do chính phủ đầu tư.

Nguyễn Bảo Hoàng: Hiện nay, ông vẫn “đội nhiều mũ,” vừa quản lý SoCar, vừa quản lý Yellow Dog. Ông có thể cho chúng tôi biết ông đang làm gì với Yellow Dog và ông đang đầu tư vào những startup như thế nào không?

Lee Jae-woong: Tôi rất may mắn khi thành công ở tuổi khá trẻ. Daum trở thành công ty niêm yết trên thị trường năm tôi 31 tuổi và đến năm 40 tuổi tôi rời Daum. Sau khi rời Daum, tôi muốn đầu tư vào các startup có thể mang lại lợi ích cho xã hội và cả 94 | FORBES việt nam tháng 4.2019

nền kinh tế nói chung. Lý do tôi chọn đầu tư vào mảng này vì tôi nhận thấy các startup xã hội bấy giờ thiếu chiến lược/định hướng kinh doanh. Yellow Dog đầu tư 70% vào các startup tại Hàn Quốc, 30% vào các startup nước ngoài. Chúng tôi không đơn giản rót vốn vào công ty này mà còn chủ động giải các bài toán khó/ xử lý các vấn đề xã hội nan giải. Nhưng điều này không có nghĩa các startup xã hội này không đem lại lợi nhuận cho các nhà đầu tư. Tại Việt Nam, Yellow Dog muốn thúc đẩy phong trào startup xã hội, biến nó thành một trào lưu phổ biến hơn. Qua đó, có những tác động tích cực đến hệ sinh thái startup tại Việt Nam. Nguyễn Bảo Hoàng: Ông có thể chia sẻ về mục tiêu của ông trong 10 năm tới không?

Lee Jae-woong: Tôi nghĩ không chỉ ở Hàn Quốc mà trên thế giới, mọi người vẫn còn nhiều hoài nghi về khả năng kiếm lời từ việc đầu tư vào các startup xã hội. Tôi muốn mọi người hiểu việc đầu tư vào các startup xã hội sẽ không chỉ đem lại lợi ích cho startup mà còn đem lại lợi ích cho xã hội và nền kinh tế nói chung. Một trong những mục tiêu của tôi là đảm bảo việc đầu tư vào các doanh nghiệp khởi nghiệp xã hội tại Hàn Quốc thành công. Ngoài ra, tôi cũng mong muốn có thể dẫn dắt, hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp xã hội tại Việt Nam. Nguyễn Bảo Hoàng: Ông đã chỉ ra rằng Việt Nam có nhiều điểm giống với Hàn Quốc. Ông có thể lý giải tại sao nền văn hóa lại đóng vai trò quan trọng đến thế trong việc phát triển startup?

Lee Jae-woong: Điểm giống nhau là cả hai rất coi trọng giáo dục. Các phụ huynh thường không hướng con cái đến việc kinh doanh/ khởi nghiệp mà thay vào đó, hướng con cái theo đuổi học tập hơn. Tuy nhiên, tôi thấy đã có một số chuyển biến tích cực trong phong trào kinh doanh và khởi nghiệp tại Việt Nam.

Họ không còn quá đặt nặng việc kiếm lời cho công ty và bản thân, mà tập trung vào lợi ích của cả xã hội.

Nguyễn Bảo Hoàng: Hiện nay, nhiều doanh nhân trẻ phải cạnh tranh với các công ty, tập đoàn đa quốc gia lớn tại Trung Quốc và Mỹ như Google, Facebook, Amazon, Tencent và khiến việc gọi vốn cho các startup nhỏ gặp nhiều khó khăn.

Các startup nhỏ cũng không có đủ tài nguyên để có thể cạnh tranh với các đối thủ lớn như vậy. Ông có lời khuyên nào dành cho các startup nhỏ trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt này không?

Lee Jae-woong: Tôi nghĩ việc cạnh tranh giữa các startup nhỏ với các doanh nghiệp đa quốc gia sẽ không hề dễ dàng. Tôi nghĩ vẫn có cơ hội cho các startup nhỏ có thể gọi vốn thành công. Hơn nữa, các doanh nghiệp nước ngoài có thể gặp khó khăn trong việc thâm nhập vào thị trường nội địa, do đó, các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Việt Nam có thể tận dụng cơ hội này để nắm bắt thị trường nội địa. Sau khi đã đạt được thành công tại thị trường nội địa, startup có thể nhân rộng mô hình kinh doanh sang các nước lân cận. Có thể các startup nhỏ sẽ không thể đánh bại được Google trên toàn cầu, nhưng họ vẫn có thể dẫn đầu tại thị trường nội địa và khu vực.

Nguyễn Bảo Hoàng: Ông xây dựng Daum vào thời điểm kỷ nguyên Internet mới bắt đầu, ông nghĩ bắt đầu công ty lúc đó có dễ dàng hơn so với bây giờ, khi mà Internet đã trở nên phổ biến hơn nhiều?

Lee Jae-woong: Tôi nghĩ nếu bắt đầu xây dựng công ty truyền thông quảng cáo như Daum tại thời điểm này tại Hàn Quốc rất khó khăn.

Nhưng tôi nghĩ tại Việt Nam, được hưởng lợi từ các yếu tố thuận lợi, startup công nghệ vẫn có cơ hội để có thể phát triển thành công.

Nguyễn Bảo Hoàng: Cảm ơn ông vì buổi trò chuyện thú vị này!

NutiFood cùng huyền thoại Golf Greg Norman mang văn hóa cà phê Việt ra thế giới Ngày 20/03 tại TP. Hồ Chí Minh, Công ty Cổ phần thực phẩm dinh dưỡng NutiFood cùng Huyền thoại golf Greg Norman - Đại Sứ Du Lịch Việt Nam nhiệm kỳ 2018-2021 đã ký kết thỏa thuận hợp tác (MOU) để đưa văn hóa cà phê Việt Nam và các sản phẩm cà phê của NutiFood ra thế giới. vời cho những sản phẩm cà phê của NutiFood gắn với chỉ dẫn địa lý Đắk Lắk, tôi còn ấn tượng hơn nữa, nhất là khi nghe nói mẫu cà phê của nông trường này vừa được công nhận là 1 trong 7 mẫu cà phê có chất lượng cao nhất và được Hiệp hội cà phê đặc sản thế giới công nhận là một trong 25 mẫu cà phê đạt tiêu chuẩn cà phê đặc sản. Với kinh nghiệm sản xuất, có đội ngũ chuyên gia hùng hậu lại sở hữu vùng nguyên liệu cà phê đạt chuẩn cà phê đặc sản theo tiêu chuẩn quốc tế của NutiFood, tôi rất tự hào được gắn tên và logo của mình trên các sản phẩm cà phê của công ty này và sẽ đem nó đến với nhiều người yêu thích cà phê trên thế giới”.

T

heo thỏa thuận (MOU), hai bên sẽ hợp tác thành lập một liên doanh mang tên Greg Norman NutiFood tại Mỹ và đặt trụ sở văn phòng tại tiểu bang New York. NutiFood sẽ chịu trách nhiệm toàn bộ quá trình nghiên cứu, sản xuất và phân phối các sản phẩm cà phê, còn phía Huyền thoại golf Greg Norman sẽ cấp bản quyền và giấy phép để liên doanh sử dụng thương hiệu, hình ảnh, logo mang tên của mình trên các sản phẩm cà phê do NutiFood sản xuất.

Liên doanh này được thành lập nhằm tận dụng thế mạnh nghiên cứu và nguồn lực sản xuất các sản phẩm cà phê của NutiFood, cùng uy tín mang tầm quốc tế từ tên tuổi, hình ảnh, logo “cá mập trắng” của Greg Norman để đưa sản phẩm cà phê Việt vươn dài hơn nữa tới cộng đồng quốc tế. Liên doanh cũng sẽ mở chuỗi quán cà phê mang thương hiệu Greg Norman NutiCafé ở Việt Nam, và các quốc gia Châu Á trước, sau đó trong tương lai sẽ mở rộng sang Mỹ để giới thiệu các sản phẩm cà phê Greg Norman NutiCafé nhằm thu hút khách du lịch quốc tế tới đây thưởng thức văn hóa cà phê sữa đá, nét ẩm thực đặc trưng của người Việt.

Huyền thoại golf Greg Norman là tay golf hàng đầu thế giới với biệt danh “cá mập

trắng vĩ đại”. Greg Norman đang sở hữu một tập đoàn toàn cầu với danh mục hàng chục công ty ở nhiều lĩnh vực khác nhau như may mặc, thiết kế nội thất, bất động sản, thiết kế sân golf, rượu vang.

Ngày 31.10.2018, golfer huyền thoại này cũng chính thức trở thành Đại sứ du lịch của Việt Nam với sứ mệnh sẽ quảng bá văn hóa Việt Nam ra thế giới để thu hút khách du lịch tới Việt Nam. Nói về cơ duyên hợp tác với NutiFood, ông Greg Norman chia sẻ: “Trong quá trình thiết kế sân golf ở Việt Nam tôi tình cờ được sử dụng cà phê của NutiFood và rất ấn tượng. Trước khi tới Hà Nội nhận quyết định trở thành đại sứ du lịch của Việt Nam, tôi đã có buổi tiếp xúc với NutiFood tại TP.Hồ Chí Minh. Mới đây, khi đi thăm nông trường cà phê NUTICADA, nơi sản xuất ra nguồn nguyên liệu tuyệt

Nói về việc hợp tác này, ông Trần Thanh Hải, Chủ tịch HĐQT NutiFood hào hứng chia sẻ: “Mang văn hóa cà phê Việt Nam ra thế giới, đưa hạt cà phê Việt Nam mang tầm giá trị mới là khát vọng cháy bỏng của chúng tôi. Và trên con đường chinh phục khát vọng ấy, thật may mắn chúng tôi đã gặp Greg Norman, một con người huyền thoại. Gắn với thương hiệu Greg Norman, tôi tin chắc sản phẩm cà phê của chúng tôi sẽ có nhiều cơ hội để vươn ra thế giới”. Đại sứ du lịch Việt Nam Greg Norman sẽ tiếp tục sứ mệnh quảng bá văn hóa cà phê Việt Nam thông qua sản phẩm Greg Norman NutiCafé - Cà phê sữa đá tươi ra thế giới khi đi tới các nước mà ông thiết kế sân golf. Đây chính là một kênh quảng bá tốt nhất để thế giới biết tới cà phê của Việt Nam.

Forbes Việt Nam

tech summit 2019

THỜI CỦA KỲ LÂN VIỆT NAM Các nhà đầu tư như ông Bert Kwan - giám đốc điều hành tập đoàn NorthStar và đại diện các công ty công nghệ như ông Trần Thanh Nam - đồng sáng lập, CEO Moca; ông Nguyễn Mạnh Tường – phó chủ tịch HĐQT, công ty M_Service chia sẻ về tầm nhìn, cách thức tạo ra một kỳ lân, kinh nghiệm để một công ty bứt phá, trở thành kỳ lân. Ông Nguyễn Bảo Hoàng, chủ tịch Phoenix Holdings điều phối phiên thảo luận. forbes việt nam

96 | FORBES việt nam tháng 4.2019

Nguyễn Bảo Hoàng Chủ tịch Phoenix Holdings

Nguyễn Bảo Hoàng: Với tư cách là nhà đầu tư vốn tư nhân lớn trên thế giới và đã đầu tư nhiều vào Việt Nam nhiều năm trở lại đây, theo ông có gì thay đổi hay có điều gì xảy ra làm cho các nhà đầu tư hướng đầu tư vào Việt Nam? Bert Kwan: Trong 5 năm trở lại đây, cá nhân tôi có hoạt động nhiều hơn ở Việt Nam, từ giai đoạn những năm 2007-2008, môi trường khá nhiều nguồn lực cho đến năm 2011 – 2012 bắt đầu khan hiếm hơn về vốn đầu tư và vốn mạo hiểm. Chúng tôi hay nói về các chuyến bay từ Hong Kong sang Hà Nội, TP.HCM năm 2013 vắng ngắt và nhìn lại hôm nay những chuyến bay từ San Fransico sang TP.HCM, Hà Nội với số hành khách trên chuyến bay sẽ cho chúng ta cảm giác về mối quan tâm của nhà đầu tư đối với Việt Nam. Đây là sự thay đổi tích cực.

Theo thời gian chúng ta cũng thấy có những thay đổi về suy nghĩ, tư duy của doanh nhân và doanh nghiệp Việt Nam. Trong giai đoạn khó khăn họ đã vượt qua và tồn tại được, có doanh nghiệp có quy mô

Bert Kwan

Trần Thanh Nam

Nguyễn Mạnh Tường

lớn, hấp dẫn nhà đầu tư mạo hiểm, nhà đầu tư lớn. Mặt khác, chúng ta cũng thấy được văn hóa, tinh thần doanh nhân. Tôi muốn nhấn mạnh điểm này: Có rất nhiều doanh nhân ở Việt Nam có tư duy về thành công, “nhất định phải thắng” và họ sẵn sàng tìm kiếm những nhà đầu tư không phải 1 - 2 mà là nhiều nhà đầu tư từ nhiều quốc gia khác nhau.

Chúng ta đã thấy nhiều nhà đầu tư từ thung lũng Silicon đến Việt Nam. Điều này thể hiện tính năng động của thị trường. Đây là sự thay đổi rõ nét so với 5 năm trước.

thời gian đó, chúng tôi gần như phải vượt qua rất nhiều ngọn đồi, lên xuống cũng rất thất thường. Khởi đầu là Mobile Money, tức là tiền di động, chúng tôi tập trung phát triển công nghệ di động khi nó còn sơ khai ở Việt Nam. Thời đó chúng ta chỉ có điện thoại ít tính năng. Chúng tôi làm việc với Vinaphone, viết những ứng dụng có thể tích hợp vào sim điện thoại. Đó là một trong các ứng dụng nhỏ nhất, dưới 20Kb, mà vẫn gửi được tiền, thanh toán hóa đơn. Xây dựng ứng dụng như vậy là thách thức cực kỳ lớn vì nó không thể có những tính năng chúng tôi mong muốn, còn người tiêu dùng cũng khó sử dụng do phải đổi sim. Chúng tôi có tham vọng rất lớn, muốn đi theo mô hình của M-PESA tại Kenya (châu Phi), đơn vị thành công trong mảng chuyển tiền di động.

Song chúng tôi không thành công ở Việt Nam do khác biệt văn hóa, cơ sở hạ tầng và mối tương quan giữa các công ty viễn thông trên thị trường cũng khác.

Sau đó, chúng tôi quay lại vai trò của một công ty thanh toán, không

quá phụ thuộc vào công nghệ di động. Khó khăn gặp phải là làm sao để người tiêu dùng, đặc biệt là người dùng ở nông thôn, hiểu về công nghệ mới. Đấy là dự án cũng không thành công. Năm 2013 chúng tôi thấy cơ hội khi tỉ lệ người dùng điện thoại thông minh tại Việt Nam bắt đầu tăng cao.

Lúc ấy, còn bao nhiêu nguồn lực, chúng tôi tập trung hết vào công nghệ di động. Chúng tôi là công ty đầu tiên xây dựng một ứng dụng tích hợp trọn vẹn vào điện thoại thông minh và rất may mắn là thị trường thay đổi, tỉ lệ người dùng Internet ngày càng cao, phí truy cập ngày càng thấp, rất nhiều công ty công nghệ mới xuất hiện như Uber, Grab, góp phần nâng cao hiểu biết của người dùng về sử dụng ứng dụng trên điện thoại thông minh. Khi đó chúng tôi đặt trọng tâm vào một nhóm khách hàng, đảm bảo họ phải có trải nghiệm thật tốt. Với một chút may mắn trong một vài năm qua, chúng tôi đã tăng trưởng 20 - 30 lần so với thời kỳ đầu, có thêm nhiều nguồn đầu tư từ các tổ chức.

giám đốc điều hành tập đoàn NorthStar

Nguyễn Bảo Hoàng: Trong thập kỷ

vừa qua chúng ta có những giai đoạn không có nhiều vốn đầu tư cho doanh nghiệp mới, khởi nghiệp. Ông Tường, người hoạt động trong lĩnh vực ví điện tử gần một thập kỷ, có thể chia sẻ khó khăn đã vượt qua, lúc công ty xây dựng cả về mặt công nghệ, tìm kiếm khách hàng và nguồn lực tài chính giúp công ty phát triển?

Nguyễn Mạnh Tường: Tôi làm việc cùng MoMo hơn chín năm. Trong

Đồng sáng lập và CEO Moca

Phó chủ tịch HĐQT công ty M_Service

tháng 4.2019 FORBES việt nam | 97

Forbes Việt Nam

tech summit 2019 — THỜI CỦA KỲ LÂN VIỆT NAM

Điều quan trọng chúng tôi muốn chia sẻ là chúng tôi đã đoán đúng hướng công nghệ di động nhưng chúng tôi đi quá sớm. Có lợi thế là người tiên phong nhưng đi quá sớm nên chúng tôi phải chịu rủi ro của việc “đi trước thời đại”. Trong những năm đầu tiên chúng tôi chỉ tìm cách cố gắng tồn tại cho đến khi thời điểm đến và chọn đúng thời điểm đầu tư nguồn lực.

Nguyễn Bảo Hoàng: Tôi nghĩ không

có gì bi kịch hơn là một ý tưởng được ra đời quá sớm trước thời điểm thích hợp. Đặc biệt khi chúng ta đầu tư vào công nghệ di động và nghĩ đến thanh toán di động hay ví điện tử đi trước thời đại như vậy. Rất thú vị khi được nghe câu chuyện các ông tồn tại qua thời kỳ khó khăn và thành công như bây giờ.

Tôi muốn hỏi ông Nam, phát triển qua nhiều thời điểm khác nhau, ông có thể chia sẻ quyết định để Grab, một trong những công ty công nghệ lớn trong khu vực mua lại?

Trần Thanh Nam: Tôi tham gia nhóm đầu tiên sáng lập ví điện tử cùng thời với MoMo, sau đó có làm việc vài năm cho ngân hàng, rồi bắt đầu xây dựng Moca. Đã có nhiều thay đổi, thăng trầm và phần lớn thách thức mà chúng tôi đối mặt ở những thời điểm khác nhau trong hơn 10 năm qua và chúng tôi phải đưa ra lựa chọn để vượt qua những thách thức đó. Moca là công ty thanh toán thứ hai của tôi tại Việt Nam và gặp rất nhiều khó khăn thời kỳ đầu. Giai đoạn 2013 – 2015, gần như không có mối quan tâm hay đồng vốn nào đổ vào lĩnh vực thanh toán di động. Thời đó có MoMo, Mobivi, Payoo nhưng phần lớn các công ty này không hề thành công trong 5 năm đầu tiên. Rất ít người quan tâm đến mảng thanh toán, hầu hết mọi người đều nghĩ thanh toán, đặc biệt thanh toán bán lẻ là ngành rất thách thức và khó làm tại Việt Nam. Giám đốc của một quỹ đầu tư 98 | FORBES việt nam tháng 4.2019

mạo hiểm tại Việt Nam khi biết tôi làm thanh toán cho bán lẻ đã trả lời “không quan tâm” do ngành này quá rủi ro, trong khi biên lợi nhuận quá thấp. Có một câu chuyện mà tôi không hề xấu hổ khi kể lại, đó là giai đoạn làm ăn quá khó khăn tôi đã phải bán nhà để có thể tiếp tục làm kinh doanh.

Nguyễn Bảo Hoàng: Lúc đó ông

thuyết phục vợ như thế nào?

Trần Thanh Nam: Tôi cũng không nhớ mình đã vượt qua điều đó như thế nào. Chắc là không bao giờ tôi muốn lặp lại điều đó. Quay lại thời điểm đó, chúng tôi quyết định bắt tay với Grab. Khi chúng tôi được đặt vấn đề để Grab mua lại, lúc đó Uber, Grab và tất cả những tay chơi lớn khác bao gồm cả MoMo, Zalo… đều khá thành công trong cách thay đổi hành vi, ứng xử của người tiêu dùng, trong việc phát triển rộng rãi của ứng dụng trong lĩnh vực công nghệ di động. Thị trường minh bạch hơn, nhiều tay chơi khu vực và quốc tế tham gia vào hơn. Với Moca, chúng tôi khởi nghiệp không với mục tiêu

trở thành kỳ lân không quan trọng bằng việc chúng tôi thực sự tạo ra được giá trị và nắm bắt cơ hội thị trường. để giàu có. Tôi nghĩ đó là lý do vì sao chúng tôi không bao giờ trở thành một “kỳ lân.” Nếu như chúng ta không bắt đầu với mục tiêu kiếm được hàng triệu đô la Mỹ thì chúng ta sẽ không bao giờ kiếm được hàng

triệu đô la Mỹ. Lúc đấy chúng tôi khởi nghiệp với mục tiêu góp tay vào việc khiến cho thanh toán di động trở thành thị trường thành công tại Việt Nam. Lúc đánh giá khả năng thu hút đầu tư được hàng triệu đô la Mỹ, chúng tôi quyết định hợp tác với Grab. Những thay đổi xu hướng trên thị trường khiến chúng tôi cảm thấy hợp tác với Grab là một lựa chọn hợp lý hơn với mong muốn thay đổi hành vi của người tiêu dùng. Để vượt qua những khó khăn thời đầu bạn có thể mượn tiền người thân, bạn bè hay bán nhà nhưng khi cần mở rộng quy mô, hướng đến hàng triệu người tiêu dùng với xu hướng mới, hành vi ứng xử mới, bạn không đủ nhà để bán. Để nhân rộng quy mô nhanh như vậy, bạn chỉ có cách hợp tác với đối tác đang chạm đến hàng triệu người dùng như Grab.

Nguyễn Bảo Hoàng: Hiện tại có rất ít

công ty công nghệ niêm yết trên sàn chứng khoán. Theo quý vị, điều này bao giờ sẽ xảy ra ở Việt Nam? Bert Kwan: Tôi nghĩ đây là thách thức chung ở mọi thị trường. Tuy nhiên chúng tôi thấy rằng có vẻ như đang có luồng gió khuyến khích những công ty công nghệ hàng đầu tại Việt Nam lên sàn chứng khoán.

Tôi không phải chuyên gia trong ngành nhưng chúng tôi luôn tìm cách hỗ trợ cho những doanh nhân muốn xây dựng doanh nghiệp có quy mô lớn. Tôi nghĩ rằng với xu hướng tương lai của thị trường tài chính tại Việt Nam thì việc niêm yết các công ty công nghệ sẽ xảy ra trong tương lai gần. Ở thị trường như Mỹ hay Trung Quốc , những công ty công nghệ đã lên sàn chứng khoán. Chúng tôi thấy rằng nhiều công ty lớn của nước ngoài ngày càng quan tâm đến Việt Nam và đang hướng đến càng nhiều các công ty công nghệ. Chúng ta sẽ thấy điều này xảy ra trong tương lai nhưng phải kiên nhẫn, nhất là đối với vấn đề thu hút vốn.

Nguyễn Bảo Hoàng: Nhìn vào cơ hội

đến 2025, sẽ phải có những điều gì lớn và quan trọng xảy ra, đóng vai trò chất xúc tác để các công ty kỳ lân phát triển. Bao nhiêu lâu nữa, cần thêm điều gì để MoMo có thể niêm yết?

Nguyễn Mạnh Tường: Chân thành mà nói chúng tôi chưa nghĩ đến vấn đề này. Cũng như ông Nam chia sẻ, khi bắt đầu MoMo, chúng tôi không hề nghĩ mình sẽ thành kỳ lân. Chúng tôi bắt đầu bằng giấc mơ đem thanh toán điện tử đến với người dân Việt Nam. Học ở Mỹ, tôi thấy thanh toán điện tử đã có, có những giao dịch giá trị khoảng 5 – 10 ngàn đồng nhưng vẫn có thể sử dụng ví điện tử. Tôi nghĩ người Việt Nam hoàn toàn có thể sử dụng ví điện tử để thanh toán các dịch vụ mà không cần phải lo chuyện rút tiền ATM. Vì giấc mơ đó mà chúng tôi đã tồn tại trong 10 năm qua. Nếu cứ mãi nghĩ đến việc làm thế nào để trở thành kỳ lân thì chắc có khi chúng tôi đã chết rồi.

Kể cả bây giờ khi đã có danh mục khách hàng lớn rồi chúng tôi vẫn còn rất nhiều việc để làm như cải thiện trải nghiệm thanh toán của khách hàng, mở rộng hệ thống thanh toán offline, thêm nhiều dịch vụ nữa để mọi người thực sự có thể dùng ví điện tử mà không cần mang tiền mặt.

Thị trường đang tiến rất nhanh so với những gì chúng tôi kỳ vọng, nhất là trong hai năm trở lại đây. Điều này nhờ vào sự hỗ trợ từ Chính phủ cũng như những người cùng tham gia thị trường để hướng dẫn người tiêu dùng. Tôi tin trong khoảng ba năm tới chúng ta sẽ thấy một thị trường thanh toán điện tử thực sự phát triển. Nếu tiếp tục tạo ra giá trị trên thị trường thanh toán điện tử, MoMo hoàn toàn có thể trở thành công ty kỳ lân của Việt Nam. Thực ra trở thành kỳ lân thực sự không quá quan trọng bằng việc chúng tôi thực sự tạo ra được giá trị và nắm bắt cơ hội thị trường. Chuyện của chúng tôi mỗi ngày là làm sao để tạo ra được trải nghiệm tốt hơn cho khách hàng.

Nguyễn Bảo Hoàng: Khi Moca về với

Grab và bắt đầu tích hợp với nền tảng vận hành lớn, những thay đổi, thách thức nào công ty đang phải đối mặt và đâu là những cơ hội và có thể chờ đợi gì từ Moca những tháng tới đây?

Trần Thanh Nam: Rõ ràng có rất nhiều thay đổi nhờ vào việc tham gia vào hệ sinh thái của Grab. Dễ thấy nhất là khía cạnh sản phẩm, tích hợp kinh doanh, kỹ thuật để Moca có thể vận hành tốt trong một nền tảng lớn. Grab được thiết kế vận

hành trong khu vực chứ không đơn thuần là một quốc gia. Đấy là một thách thức làm sao để có một hệ thống vừa hoạt động liền lạc trong sáu thị trường khác nhau nhưng vẫn có sự cá nhân hóa riêng cho từng thị trường. Trong sáu tháng qua chúng tôi đã đi với tốc độ rất nhanh.

Nhờ chuyển đổi, chúng tôi có thêm được nhiều khách hàng và chúng tôi đang bắt đầu tăng trưởng. Chúng tôi muốn làm sao để công nghệ thanh toán của Moca phải dễ sử dụng và được sử dụng bởi hàng triệu người tiêu dùng. Chúng tôi nghĩ là mình đang tiến đến rất gần điểm đó.

Vẫn có những thách thức khó vượt qua hơn như cách thức và tư duy làm việc. Khi xây dựng một startup, chúng tôi có một đội ngũ chính chừng dưới 50 người. Cho đến gần đây những người đã làm việc với chúng tôi qua những thời điểm khó khăn nhận ra rằng khó khăn nhất không phải là có nhiên liệu trong bình xăng, mà là có dùng được nhiên liệu đó hay dùng như thế nào cho hiệu quả và có ý nghĩa.

Người ta cảm thấy thoải mái khi nguồn lực nhiều hơn và khi đó có thể chúng ta bắt đầu đánh mất đi sức mạnh của một startup như khả năng sinh tồn, sức mạnh chiến đấu. tháng 4.2019 FORBES việt nam | 99

Forbes Việt Nam

tech summit 2019 — THỜI CỦA KỲ LÂN VIỆT NAM

Mục tiêu cuối cùng của chúng tôi là làm sao cho thanh toán điện tử trở thành hiện thực tại Việt Nam. Đó cũng là tư duy kinh doanh mà chúng tôi duy trì.

Nguyễn Bảo Hoàng: Ông Bert có thể

chia sẻ về sự khác biệt giữa Việt Nam và nơi khác về tinh thần doanh nhân, thủ tục pháp lý, điều kiện thị trường?

Bert Kwan: Một trong những điều cực kỳ thú vị với cá nhân tôi là được chứng kiến nhiều doanh nhân ở Việt Nam có khả năng cạnh tranh hơn cả những đối thủ cạnh tranh nước ngoài có nguồn đầu tư cực kỳ tốt. Tôi chứng kiến một công ty khởi nghiệp Việt Nam với nguồn vốn đầu tư bằng 1/20 của công ty nước ngoài cùng ngành mà tháng trước, công ty này đã vượt lên cả công ty nước ngoài kia. Tôi nghĩ đây chính là biểu tượng cho văn hóa về khởi nghiệp và kiến tạo tại Việt Nam. Chúng tôi cũng thấy rằng thị trường Việt Nam cứ không phải nhiều tiền là thắng. Điểm cộng lớn nhất là chất lượng của doanh nhân Việt Nam, ít ra với những người chúng tôi đã gặp, tiếp xúc. Tôi thấy khá khó để tìm ra điểm trừ. Rõ ràng đầu tư bất kỳ thị trường nào thì ở đâu cũng sẽ có những thách thức riêng, tùy thuộc điều kiện, mức độ cạnh tranh.

Nguyễn Bảo Hoàng: Trong xu hướng

mới về công nghệ như trí tuệ nhân tạo (AI), IoT, dữ liệu lớn... các doanh nghiệp trong nước có cơ hội nào? Các kỹ sư, tài năng trẻ Việt Nam liệu có phù hợp để phát triển các lĩnh vực công nghệ mới này?

Nguyễn Mạnh Tường: Chúng tôi tin và hiểu dữ liệu là một phần rất quan trọng, không thể thiếu được của doanh nghiệp. Ba năm trước chúng tôi bắt đầu xây dựng hạ tầng dữ liệu của mình và dữ liệu lớn của công ty.

Khi nói về AI thì chúng ta phải bắt đầu từ những yếu tố nền tảng, 100 | FORBES việt nam tháng 4.2019

cơ sở hạ tầng dữ liệu và phát triển quy mô dần lên. Trong hoạt động thanh toán di động, chúng tôi có hàng triệu giao dịch thanh toán nhỏ, tức dữ liệu rất nhiều và tích lũy rất nhanh. Chúng tôi gặp khó khăn do các tài năng về khoa học dữ liệu chưa có ở Việt Nam. Chúng tôi cố gắng thu hút tài năng nước ngoài hay những người làm việc tại thung lũng Sillicon về Việt Nam. Đây vẫn là thách thức lớn. Các trường đại học hiện nay cũng đang đào tạo ngành khoa học dữ liệu. Có lẽ trong ba năm tới, nguồn lực trong lĩnh vực khoa học dữ liệu sẽ nhiểu hơn.

Nguyễn Bảo Hoàng: Ông Nam có thể

chia sẻ cách thu hút các tài năng từ thế giới về Việt Nam? Trần Thanh Nam: Tôi nghĩ đây là thách thức thực sự. Thách thức lớn nhất là tuyển dụng được nguồn nhân sự chất lượng cao trong bối cảnh cạnh tranh với ngân hàng lớn và những công ty về viễn thông lớn.

Chúng tôi may mắn khi tìm được một đội ngũ tuy ít nhưng cam kết và quyết liệt, và họ hào hứng với tầm nhìn góp tay để thanh toán di động ngày càng thực tiễn hơn tại Việt Nam. Cá nhân tôi rời Microsoft để về Việt Nam, người đồng sáng lập bỏ Google về Việt Nam, nên một số nhân viên cũng được truyền cảm hứng về câu chuyện của chúng tôi, mục tiêu và hành động của chúng tôi. Giờ ngày càng nhiều kỹ sư trẻ muốn quay về Việt Nam. Quay lại câu hỏi, tôi nghĩ AI chính là cơ hội của chúng tôi. Đây là cơ hội lớn nhất trong tất cả công nghệ chúng ta có trong cách mạng 4.0. Khi xây dựng một công nghệ tốt, hoặc nhắm vào một thị trường địa phương hoặc khu vực, hãy nhắm tới việc xây dựng một siêu ứng dụng, làm việc xuyên biên giới, giải quyết các vấn đề mang tầm khu vực và toàn cầu. Công nghệ mới chính là sân chơi để cạnh tranh ngang bằng

nhau. Làn sóng công nghệ mới đang nằm trong tay tất cả mọi người. Ngay cả những cá nhân nhỏ lẻ như chúng ta hoàn toàn có thể cạnh tranh ngang bằng với các ông lớn công nghệ trên thế giới. Chúng ta hãy xây dựng những công ty AI có chất lượng toàn cầu. Không cần phải có vốn đầu tư quá nhiều, miễn là chúng ta xây dựng được một cái gì đó độc đáo thì hoàn toàn có thể tiếp cận thế giới cực kỳ nhanh chóng.

Nguyễn Bảo Hoàng: Trong quyết định

lựa chọn doanh nghiệp để đầu tư, ông chọn một người có lý tưởng, muốn biến thế giới này trở nên tốt đẹp hay chọn một người thực tế, để tạo ra giá trị cho người dùng, có được lợi nhuận cho bản thân?

Bert Kwan: Tôi nghĩ, phần lớn doanh nhân mà chúng tôi đầu tư vào đều có lý tưởng. Bởi vì nếu tính xác suất thành công để vượt qua khó khăn, những doanh nhân có lý tưởng sẽ cố gắng vượt qua thách thức mà họ kỳ vọng, chắc chắn những người thực tế sẽ không bao giờ bắt đầu.

Nếu những người sáng lập Google mà thực tế và nhìn vào Yahoo! sẽ không bao giờ sáng lập ra Google.

Những người thú vị nhất mà tôi biết là những người khởi nghiệp để làm điều gì đó thay đổi xã hội, thay đổi cách tiêu dùng, cách thanh toán, thay đổi cách người ta suy nghĩ.

Nguyễn Bảo Hoàng: Có một câu nói nổi tiếng: “Hãy di chuyển nhanh và phá vỡ mọi giới hạn”. Đương nhiên chúng ta đều muốn thu hút người trẻ và muốn tạo ra khác biệt nhanh chóng, nhưng khi công ty chúng ta phát triển nhanh chóng thì phải thay đổi như thế nào? Văn hóa giữa công ty trẻ và công ty lớn khác biệt như vậy, nhưng vẫn cần năng lượng để đi tiếp về phía trước. Vậy chúng ta phải cân bằng hai năng lượng này ra sao, giữa khả năng tìm cách sống còn và trách nhiệm lớn hơn với người tiêu

dùng bằng sản phẩm mà chúng ta tạo ra?

Nguyễn Mạnh Tường: Đây là một trong những thách thức tôi từng gặp trong vận hành doanh nghiệp. Trong ngành công nghệ, mọi thứ thay đổi rất nhanh, nếu không thay đổi sáng tạo thì hôm nay sống, nhưng ngày mai sẽ chết. Trong bảy năm đầu tiên, MoMo còn nhỏ và phát triển nhanh, chúng tôi có thể thử, sai và không lo lắng về rủi ro. Nhưng khi trở thành một công ty lớn hơn, dù một mặt muốn phát triển nhanh và đi nhanh, mặt khác chúng tôi vẫn nghĩ về rủi ro và an toàn thanh toán.

Một điểm nữa là đạo đức kinh doanh khi quản lý dữ liệu của khách hàng. Tất nhiên công ty thanh toán không giống như mạng xã hội, dữ liệu của khách hàng rất quan trọng.

Cơ quan quản lý nhà nước như ngân

hàng Nhà nước Việt Nam và các cơ quan giám sát hoạt động của công ty chúng tôi. Chúng tôi vừa là công ty tài chính vừa là công ty công nghệ.

Chúng tôi luôn luôn cân bằng giữa một bên phát triển nhanh và một bên phải an toàn. Chúng tôi phải giữ được an toàn, an ninh và lòng tin của khách hàng. Mặt khác từ dữ liệu lớn chúng tôi có thể thử nghiệm để tạo trải nghiệm tốt hơn cho người dùng. Điều tôi muốn nói đến là chúng ta luôn đặt ra đường ranh giới rõ ràng, lúc nào cần đi nhanh và lúc nào phải đi chậm lại. Điều này còn phụ thuộc vào từng giai đoạn phát triển khác nhau trong sự nghiệp cũng như tùy vào nhân sự hiện có.

Nguyễn Bảo Hoàng: Tập trung vào thị

trường Việt Nam, Moca nghĩ thế nào về các thách thức nếu công ty phát

triển ra thị trường khu vực?

Trần Thanh Nam: Thanh toán là một loại hình chịu sự quản lý chặt chẽ ở địa phương, mặt khác nền tảng về công nghệ thì phù hợp để triển khai ở nhiều khu vực khác nhau mà không bị ngăn cản bởi các ranh giới địa lý.

Moca và Grab đã tận dụng được các cơ hội. Ở Việt Nam, chúng tôi xây dựng công nghệ để chuyển tiền trực tiếp từ nhiều ngân hàng khác nhau và chi phí giao dịch phải thấp. Phần lớn các ví điện tử thực hiện giao dịch đều thông qua một cổng thanh toán nào đó ví dụ như thẻ tín dụng. Nhưng chúng tôi đã xây dựng công nghệ có thể thích ứng nhanh và có thể kết nối với 15 ngân hàng khác nhau và có thể chuyển tiền trực tiếp tới tài khoản ngân hàng. Chúng tôi đã hỗ trợ và giúp Grab phủ sóng ở toàn bộ các thành phố.

T

heo số liệu mới công bố từ Visa, tổng giá trị giao dịch thương mại điện tử được thanh toán bởi người tiêu dùng Việt Nam qua thẻ tín dụng và thẻ ghi nợ của Visa trong năm 2018 đã tăng 40% so với năm trước. Tổng giá trị của tất cả các giao dịch của người tiêu dùng Việt Nam qua Visa tăng 37%, trong khi đó số lượng giao dịch tăng 25%.

“Trong bối cảnh kinh tế Việt Nam ngày càng phát triển và toàn cầu hóa, ngành kinh doanh và thương mại sẽ có nhu cầu tiếp cận với các hình thức thanh toán nhanh hơn và hiệu quả hơn. Các số liệu gần đây từ mạng lưới của chúng tôi cho thấy rõ thanh toán kỹ thuật số hiện đang là một phần trong cuộc sống hằng ngày của rất nhiều người tiêu dùng Việt Nam, như khi họ cần mua sắm từ nhà bán lẻ trực tuyến ở một đất nước khác hoặc đơn giản là thanh toán nhu yếu phẩm tại siêu thị”, bà Đặng Tuyết Dung, Giám đốc Visa tại Việt Nam và Lào cho biết.

Theo nghiên cứu của Visa về hành vi thanh toán của người tiêu dùng năm 2018, người Việt Nam mang tiền mặt ít hơn và một nửa số người được khảo sát sử dụng phương

thức thanh toán bằng thẻ và di động ít nhất hai đến ba lần một tuần. 73% số người được khảo sát trả lời rằng họ đang sử dụng thẻ tín dụng và thẻ ghi nợ, tăng 59% so với năm trước, trong khi đó 82% người tiêu dùng đã thực hiện giao dịch trên điện thoại di động.

44% số người được khảo sát cho biết họ đang sử dụng hình thức thanh toán qua các ứng dụng, 32% đang sử dụng các công nghệ thanh toán không chạm (contactless payment), và 19% đã sử dụng hình thức thanh toán bằng mã QR. “Người tiêu dùng đang tích cực đón nhận và ứng dụng các công nghệ thanh toán mới, mở ra một kỷ nguyên cho các hình thức công nghệ này nói riêng, cũng như ngành thanh toán kỹ thuật số nói chung”, bà Dung nói. Đảm nhiệm cương vị giám đốc quốc gia Việt Nam và Lào của Visa từ cuối tháng 11/2018, trước đó bà Dung từng là Phó Tổng giám đốc, kiêm Tổng Giám Đốc Khối ngân hàng bán lẻ, thành viên Ban điều hành ngân hàng Maritime Bank. Bà cũng từng là Giám đốc Khối Ngân hàng bán lẻ (Retail banking), Giám đốc Khối ngân hàng bán buôn (Wholesale banking) tại Techcombank

và là cựu Giám đốc quốc gia chịu trách nhiệm về giải pháp và triển khai các sản phẩm thanh toán quốc tế và quản lý dòng tiền, dịch vụ giao dịch toàn cầu, quản lý rủi ro và vận hành hệ thống tại Citibank Việt Nam. Với nỗ lực phát triển thanh toán điện tử, tôi tin rằng Visa sẽ tạo ra sự khác biệt trong cuộc sống của người tiêu dùng, doanh nghiệp nói riêng và nền kinh tế nói chung bà Dung nói.

TỰ GIỚI THIỆU

: TỔNG GIÁ TRỊ GIAO DỊCH ĐẾN TỪ THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ TĂNG 40%

Forbes Việt Nam

tech summit 2019

Nguyễn Lan Anh

giám đốc điều hành Endeavor Việt Nam

Phạm Thái Lai

Chủ tịch kiêm tổng giám đốc Siemens Việt Nam

Nguyễn Thành Nam Phó chủ tịch HĐQT trường đại học FPT

Kết nối

chân trời mới Công nghệ tác động đến các thị trường đang phát triển hay làm thay đổi cạnh tranh thị trường thế nào? Phiên thảo luận với sự tham gia của ông Phạm Thái Lai - chủ tịch kiêm tổng giám đốc Siemens Việt Nam; ông Nguyễn Thành Nam phó chủ tịch HĐQT trường đại học FPT; ông Đặng Tùng Sơn - phó tổng giám đốc CMC Telecom; ông Nguyễn Đức Kiên CSO công ty Công nghệ thông tin VNPT; ông Nguyễn Mạnh Hào - CEO Ames English. Bà Nguyễn Lan Anh - giám đốc điều hành Endeavor Việt Nam điều phối. forbes việt nam

102 | FORBES việt nam tháng 4.2019

Đặng Tùng Sơn Phó tổng giám đốc CMC Telecom

M

ở đầu phiên thảo luận, sau khi điểm các xu hướng công nghệ như tự động hóa, trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn, cách mạng công nghiệp 4.0, điều phối viên đặt câu hỏi chung cho các diễn giả: Những thay đổi công nghệ trên thế giới đang diễn ra như thế nào, và tại Việt Nam?

Cơ hội lớn trong giáo dục

Nguyễn Thành Nam: Trong giáo dục, công nghệ Internet trên thế giới và tại Việt Nam cũng như nhau. Có một giấc mơ đang thành hiện thực là chúng ta có thể có một bằng đại học với chất lượng giáo dục của Mỹ và với mức giá của Việt Nam. Nghe có vẻ không tin được, nhưng Internet mới kỷ niệm 30 năm World Wide Web (WWW). Internet mới ra mắt công chúng năm 1994 và ba năm sau, Việt Nam có kết nối Internet.

Vậy chúng ta cũng không lạc hậu lắm. Năm 2001, có hai người sáng lập ra Wikipedia và cho rằng, tri thức là

Nguyễn Đức Kiên

Nguyễn Mạnh Hào

do người dân, do cộng đồng tạo ra.

Trong ba năm đầu, Wikipedia bị coi thường. Bây giờ, chúng ta đều xem Wikipedia như là một nguồn tri thức mở, miễn phí.

Wikipedia là tri thức, nhưng không ghép lại thành một khóa học được. Năm 2008, một vài học giả ở Mỹ đưa ra khái niệm MOOC, tức là Message Open Online Course. Đến năm 2010, có những bài giảng thu hút được hàng triệu người học. Đến năm 2012, các trường Harvard, MIT, Boston và nhiều trường khác, gần như không thể không theo xu thế này. Bây giờ, trên hai nền tảng là Coursera và edX, chúng ta đều có thể học mỗi môn gần như miễn phí (chỉ tốn chi phí cho chứng chỉ).

Ngày 1.12.2015, giáo sư Richard Muller, đại học Berkeley, nói rằng, Internet đã phát triển đến mức có thể xây dựng một trường đại học dựa trên Internet, với chất lượng của Mỹ và giá thành của các nước thế giới thứ ba. Dự án ấy được trình lên ban giám hiệu trường đại học Berkeley và bị từ chối. Vị giáo sư ấy sau đó

đăng bài trên Internet, nói về những nguyên tắc hoạt động của trường này. Trong đó, có một số nguyên tắc rất quan trọng: ai muốn đều có thể học được; giáo sư là người hướng dẫn người học; việc thi phải được thực hiện trong quá trình chứ không phải đợi đến một kỳ thi... Ông Muller bảo rằng: “ Dù Berkeley từ chối dự án này, nhưng tôi rất tin rằng trên thế giới sẽ có ai đó thực hiện nó.”

Ngày 20.11.2015, chúng tôi khai giảng khóa học đầu tiên, với những nguyên tắc gần giống với những nguyên tắc do ông Muller nói. Bây giờ, tôi tin rằng không chỉ một khóa học, mà cả một bằng đại học, bạn hoàn toàn có thể học được bằng cách tự học, dựa trên nền tảng của những khóa MOOC. Đặc biệt, chúng tôi đang tập trung vào ngành công nghệ thông tin – một ngành không có đặc thù. Quốc gia nào cũng như nhau.

Chúng tôi chỉ thêm vào một điểm trong nguyên tắc của giáo sư Muller: những người hướng dẫn sinh viên tự học không phải là những thầy giáo, mà là người thực sự làm trong ngành,

CSO Công ty công nghệ thông tin VNPT

CEO Ames English

tháng 4.2019 FORBES việt nam | 103

Forbes Việt Nam

tech summit 2019 — kết nối chân trời mới

họ sẽ đồng hành cùng sinh viên.

Chúng tôi cho rằng trường học và các ngành công nghiệp tuy hai mà một.

Tức là, các ngành công nghiệp cũng chính là trường học và ngược lại.

Nguyễn Lan Anh: Là người cùng ngành, ông Nguyễn Mạnh Hào có thể cho biết những thay đổi nhờ công nghệ trong lĩnh vực giáo dục đang được áp dụng tại Ames như thế nào?

Nguyễn Mạnh Hào: Tôi muốn bắt đầu bằng câu nói: Tài năng toàn cầu, nhưng cơ hội thì không. Trên thế giới này, tài năng được phân bổ đều, ở các màu da, ở các vùng miền, nông thôn lẫn thành phố, và ở mọi tầng lớp. Tuy nhiên, cơ hội lại không phân bổ đều. Khi bạn sinh ra trong gia đình ở thành phố, gia đình có điều kiện, sẽ khác biệt rất nhiều so với người ở nông thôn, vùng núi, hoặc mất bố mẹ, thậm chí tệ hơn nữa, có bệnh tật gì đó… Điều đó dẫn tôi đến suy nghĩ rằng: công nghệ hiện nay chính là chiếc chìa khóa. Trước đây, học sinh không có điều kiện sẽ không tiếp cận được với các hình thức giáo dục như một kèm một, học với người hướng dẫn riêng, hoặc các chương trình học phù hợp. Học sinh ở vùng sâu, vùng xa không được tiếp cận với những tiêu chuẩn học giống như những người ở thành phố. Hiện nay, nhờ công nghệ, khoảng cách địa lý, khoảng cách giàu nghèo gần như đã được thu hẹp rất nhiều.

Trong nhiều năm qua, chúng tôi đã phát triển hệ thống hỗ trợ học tập tích hợp. Chúng tôi cũng đang làm việc với các đối tác để đưa hệ thống này đến các trường công tại Việt Nam, đến các học sinh trên khắp cả nước. Việt Nam có 30 ngàn trường học, với 12 triệu học sinh phổ thông.

Hiện nay, chúng tôi có thể làm được phần việc mà sẽ rất khó làm được nếu không có công nghệ. Ví dụ như giải quyết vấn đề thiếu giáo viên, đặc biệt là giáo viên dạy tiếng Anh. Đồng thời, khả năng nghe, nói tiếng Anh của các học sinh vùng nông 104 | FORBES việt nam tháng 4.2019

thôn, vùng sâu vùng xa sẽ được cải thiện hơn nhờ Internet, AI, 3G, thiết bị di động.

Tương lai từ công nghệ Nguyễn Lan Anh: Là người làm việc trong tập đoàn công nghệ lớn, ông Phạm Thái Lai có thể chia sẻ về cách mạng công nghiệp 4.0, và Việt Nam đang ở đâu trong cuộc thay đổi này?

Phạm Thái Lai : Khi nói về cách mạng công nghiệp 4.0, một khái niệm rất rộng, tôi chỉ nhấn mạnh ba khía cạnh: tính hiệu quả, năng suất và tính linh hoạt. Đó là ba khía cạnh nổi bật của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Khi Việt Nam ngày càng hội nhập mạnh mẽ hơn vào nền kinh tế toàn cầu, chúng ta cần phải trở nên cạnh tranh hơn.

Cách mạng công nghiệp 4.0 là cơ hội để Việt Nam nhảy vọt, cạnh tranh hơn.

Tôi muốn chia sẻ một số ví dụ ở Đức và ngay tại Việt Nam. Một nhà máy Siemens ở Đức, suốt 25 năm nay, không thay đổi mặt bằng, nhà xưởng, không mở rộng khu vực sản xuất và không tăng số lượng công nhân. Trong vòng 10 năm trở lại đây, chúng tôi đã phát triển và triển khai các công nghệ tự động hóa để tăng năng suất lao động lên tám lần, hiệu suất lên chín lần. Và quan trọng hơn nữa, tính ổn định của hệ thống gần như là 99,999%. Đối với các quốc gia như Đức, điều này rất quan trọng, vì chúng tôi phải tăng năng suất liên tục theo thời gian.

Tôi nghĩ rằng, cách mạng công nghiệp 4.0 sẽ mở ra các cơ hội. Với Siemens, tốc độ tăng trưởng trung bình khoảng 5%. Nhưng khi nói đến các hoạt động kinh doanh dựa trên dữ liệu thì chúng tôi tăng trưởng 15 – 20%. Đây chính là chiến lược cơ bản để phát triển các ứng dụng, các sản phẩm dựa trên sức mạnh dữ liệu.

Quay trở lại câu chuyện của Việt Nam, 4.0 có nghĩa là số hóa, và nó sẽ

tác động đến mọi ngành ở Việt Nam. Trong sản xuất, chúng tôi làm việc với Vinfast. Họ có một lịch trình tham vọng để sản xuất chiếc xe hơi đầu tiên của Việt Nam. Chúng tôi đưa công nghệ số, nhà máy số để làm giảm thời gian đi ra thị trường của sản phẩm. Tức là nếu chúng ta bắt đầu từ R&D, rồi thiết kế, rồi mô phỏng, rồi mới đến sản xuất… thì rất lâu. Tất cả mọi thứ đó đều có thể thực hiện rất nhanh thông qua một trung tâm nghiên cứu phát triển, thông qua quá trình số hóa.

Trong lĩnh vực năng lượng, ở Việt Nam, có nhiều nhà máy điện mặt trời, điện gió đang được xây dựng trên toàn quốc và chúng tôi đang làm việc với chính phủ Việt Nam để nghiên cứu, xây dựng bài toán đấu giá bán điện và kết nối vào hệ thống điện của Việt Nam. Câu chuyện tương tự cũng có thể tiếp tục ở lĩnh vực y tế, chăm sóc sức khỏe, hay nông nghiệp.

Nguyễn Lan Anh: Viễn thông là lĩnh vực đem lại đổi thay rất nhiều vì Internet là nền tảng cho những thay đổi công nghệ. Ông Nguyễn Đức Kiên có thể chia sẻ gì về những xu hướng mới nhất trong lĩnh vực viễn thông?

Nguyễn Đức Kiên: Xu hướng hiện nay các công ty viễn thông truyền thống đều phải dịch chuyển dần sang nhà cung cấp dịch vụ số vì đã đến lúc bão hòa, không thể tăng trưởng hai con số được nữa. Một xu hướng lớn của các công ty lớn trên thế giới hiện nay đó là các công ty lớn đi xây dựng các platform (nền tảng) công nghệ cao để tập hợp nguồn lực của các startup, những công ty nhỏ hơn. Ví dụ xây dựng IoT platform rất tốn kém. Trong IoT platform đó sẽ cho phép các nhà phát triển không cần quan tâm đến tầng dưới, không cần quan tâm đến tổ chức dữ liệu như thế nào hay giao thức trao đổi ra sao, mà người ta sẽ được có những bộ công cụ lập trình ứng dụng (API) độc lập và

các công ty nhỏ chỉ tập trung làm tốt công việc của họ. Tương tự với trí tuệ nhân tạo, có những API có thể giúp xác thực điện tử (KYC) mà người ta không cần phải quan tâm giải thuật, trí tuệ nhân tạo nào ở tầng dưới. Đây là xu hướng ở các công ty lớn trên thế giới. Tại Việt Nam, chưa thấy công ty nào đưa ra thị trường nhưng tôi tin rằng trong thời gian tới sẽ có nhiều. Và VNPT sẽ sớm đưa ra thị trường.

Nguyễn Lan Anh: Sự dịch chuyển này làm các công ty viễn thông tập trung vào những nhà phát triển hay người dùng đầu cuối?

Nguyễn Đức Kiên: Họ sẽ tập trung vào những công ty, startup, những người có nhiều ý tưởng, và mình cung cấp nền tảng hệ thống, hợp tác để đưa ra những sản phẩm sáng tạo phục vụ cho người dùng cuối cùng.

Nguyễn Lan Anh: Ông Sơn có thể chia sẻ thêm về công nghệ trong lĩnh vực phần mềm? Đặng Tùng Sơn: Có lần xem Netflix ở nhà, cáp biển bị sự cố, tôi nhận ra, không chỉ có nội dung là phần quan trọng mà còn có trải nghiệm khách hàng.

Trải nghiệm khách hàng ở đây là làm thế nào có thể truy cập nhiều vào nội dung. Chúng tôi thấy, trong vòng 20 năm qua, năm doanh nghiệp lớn đang dẫn dắt toàn bộ thị trường từ trung tâm dữ liệu, cloud… Lượng truy cập Internet thông qua những công ty này tăng theo từng năm. Khi chúng tôi nói chuyện với Amazon, tôi có suy nghĩ rằng, ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương ngoài Nhật, Hong Kong, Singapore và tiếp theo là Malaysia, tôi rất mong quốc gia tiếp theo được chọn là Việt Nam. Khi nền tảng công nghệ được các công ty đặt vào một đất nước thì tất cả những người dùng và startup đều được hưởng lợi.

Câu chuyện theo tôi là xu hướng những công ty lớn muốn tiếp cận đến

những lớp cuối cùng là hạ tầng. Việt Nam đang ở giai đoạn rất khởi đầu.

Chúng ta nói rất nhiều về kinh tế số, về việc đi tắt đón đầu. Tôi nghĩ rằng điều quan trọng là tạo ra những cộng đồng để cùng vun đắp lên dựa trên nền tảng của công ty lớn để các bên cùng vào xây dựng và làm tăng các giá trị.

Nguyễn Lan Anh: Nếu đánh giá theo thang điểm, theo các diễn giả, Việt Nam đang ở đâu trong câu chuyện ứng dụng những công nghệ trên thế giới?

Phạm Thái Lai: Lấy ví dụ ngành sản xuất ô tô, trong trường hợp Vinfast, tôi sẽ cho điểm 10. Nếu mà bạn nhìn đến những lĩnh vực khác ví dụ như là năng lượng, chăm sóc sức khỏe thì vẫn còn rất nhiều thách thức và cơ hội đặt ra. Tôi nghĩ Việt Nam vẫn còn nhiều cơ hội để công nghệ có thể tiếp cận và giải quyết.

Nguyễn Đức Kiên: Dưới góc độ một người sử dụng thì tôi đánh giá chất lượng dịch vụ và đường truyền mạng ở Việt Nam thuộc dạng tốt. Chúng ta đã áp dụng rất nhiều những công nghệ rất tốt trên thế giới và trên thang điểm 10 tôi cho 7,5.

Gần đây chúng ta hơi bỏ quên chỉ số ngành viễn thông. Theo tôi, chúng ta làm thế nào để xây dựng chuẩn hóa và làm thế nào để xây dựng những tiêu chuẩn quốc tế để minh bạch. Chỉ số ngành viễn thông của một đất nước sẽ làm thay đổi đánh giá cũng như sự quan tâm của nhà đầu tư lớn.

Nguyễn Lan Anh: Còn trong lĩnh vực

giáo dục thì sao?

Nguyễn Thành Nam: Tôi tin rằng nếu chúng ta biết tận dụng Internet thì Việt Nam có thể thành một trong những nước đầu tiên áp dụng công nghệ trong giáo dục. Ví dụ như bậc đại học, chúng ta thuộc những nước đi đầu trong việc ứng dụng Internet để thay đổi. Chúng ta không có nhiều trường đại học danh tiếng, mà càng nhiều thì chúng ta sẽ càng bị cản

trở. Bộ Giáo dục đang có chương trình đổi mới sách giáo khoa. Khung chương trình dạy Công nghệ thông tin ở trong những trường phổ thông mới ban hành tháng 2.2018 tương đương với các nước Âu, Mỹ. Nếu chúng ta vẫn triển khai những khung như vậy ở tất cả các trường thì Việt Nam có thể là một trong những nước đi đầu với chi phí tiết kiệm. Xã nào cũng có Internet và vấn đề là chúng ta dám làm hay không.

Nguyễn Mạnh Hào: Tôi đồng ý với ông Nam. Có rất nhiều nơi mà chúng ta có thể cho điểm 10 vì áp dụng tốt công nghệ mới vào giáo dục và trình độ giáo dục không hề thua kém các nước phát triển. Tuy nhiên, với tổng thể cả nước thì theo tôi nghĩ chưa có điểm cao. Có một điểm rất tốt, giống như ngành viễn thông, chúng ta bỏ qua giai đoạn điện thoại hữu tuyến để tiến thẳng đến smartphone thì giáo dục cũng có cơ hội như vậy. Về hạ tầng, chúng ta có thể hoàn toàn có đường truyền tốt, giá rẻ. Có hơn 50 triệu người sử dụng smartphone ở Việt Nam. Đó là điểm tốt và tiềm năng rất lớn mà số lượng người trẻ Việt Nam cũng rất nhiều. Chúng tôi tin rằng trong vài năm tới thì chúng ta có thể cho điểm tốt.

Nguyễn Lan Anh: Việt Nam được ví giống như một cánh đồng nuôi unicorn. Câu hỏi đặt ra là điều gì để có unicorn?

Nguyễn Mạnh Hào: Quan điểm của tôi thực sự không nghĩ đến việc trở thành unicorn, mà điều chúng tôi đau đáu là tiếp cận được càng nhiều người dùng càng tốt. Mục tiêu chúng tôi năm nay là tiếp cận 10 triệu học sinh Việt Nam. Nguyễn Thành Nam: Tôi tin rằng, khởi nghiệp ở Việt Nam nên tập trung vào hiện thực. Thông qua sự kiện, tôi muốn nhắn gửi những bạn khởi nghiệp về công nghệ hãy làm gì đó hiện thực hơn. Mỗi vùng đất sẽ tạo ra những doanh nghiệp khác nhau. tháng 4.2019 FORBES việt nam | 105

Forbes Việt Nam

tech summit 2019

Giải những bài toán lớn Các công nghệ đang được quan tâm nhiều như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (big data), chuỗi khối (blockchain) đang được sử dụng thế nào trong các ngành, lĩnh vực? Phiên thảo luận Giải các bài toán lớn với sự tham dự của ông Đỗ Thông - nhà sáng lập và chủ tịch Palexy; ông Lưu Thế Lợi - đồng sáng lập, giám đốc điều hành Kyber Network; ông Aaron McDonald - đồng sáng lập, giám đốc điều hành Centrality; ông Kelvin Teo - đồng sáng lập Funding Societies; ông Trần Việt Hùng - sáng lập GotIt! điều phối. forbes việt nam

Trần Việt Hùng Nhà sáng lập GotIt!

106 | FORBES việt nam tháng 4.2019

Đỗ Thông

Nhà sáng lập và chủ tịch Palexy

Aaron McDonald

đồng sáng lập, giám đốc điều hành Centrality

Trần Việt Hùng: Trước hết hãy bàn

về trí tuệ nhân tạo (AI). Năm ngoái chúng ta từng bàn về ba loại AI, sau một năm cách phân loại này có gì thay đổi? Đỗ Thông: Có ba hình thức AI. Thứ nhất là AI Internet. Những công ty nổi tiếng trong lĩnh vực này có thể kể đến là Amazon, Alibaba hay Zalo. Họ có lợi thế nền tảng dữ liệu rất lớn đến từ hàng triệu người sử dụng nhằm mục đích phục vụ cho kinh doanh. Thứ hai là AI phục vụ cho doanh nghiệp nhằm tăng hiệu suất công việc. Tiếp theo là AI công nghiệp, sử dụng trong các rô bốt để tự động hóa quy trình sản xuất. Hiện tại đã xuất hiện thêm một loại thứ tư là perceptive AI (AI nhận thức), trong đó máy tính bắt đầu có thể nhận thức được thế giới xung quanh từ góc độ của con người.

Trần Việt Hùng: Loại AI nào có thể được tận dụng tại Việt Nam? Đỗ Thông: Tôi cho rằng đó là AI nhận thức. Mọi công ty tại mọi quốc

Kelvin Teo

đồng sáng lập Funding Societies

gia đều có cơ hội phát triển các ứng dụng AI nhận thức.

Trần Việt Hùng: Là người có nhiều kinh nghiệm trong việc ứng dụng AI tại thị trường trong nước và nước ngoài, liệu ông có lời khuyên nào dành cho các doanh nghiệp Việt Nam muốn tận dụng AI? Đỗ Thông: Đây là một câu hỏi lớn.

Không có một câu trả lời phù hợp cho tất cả mọi người bởi nó phụ thuộc vào những gì doanh nghiệp đang có. Đầu tiên chúng ta cần biết vị thế của mình. Giống như khi xây dựng một trung tâm mua sắm, trước hết ta cần có phương tiện và cơ sở hạ tầng giúp khách hàng đi tới nơi tham quan mua sắm. Nếu công ty có sẵn nền tảng dữ liệu tốt, hãy triển khai ứng dụng AI mua từ bên thứ ba, hoặc tự phát triển ứng dụng AI của riêng mình. Nếu chưa có cơ sở hạ tầng dữ liệu, hãy tập trung xây dựng nó trước.

Aaron McDonald: Tôi muốn nói thêm về tầm quan trọng của dữ liệu lớn. Sự kết hợp giữa AI và dữ liệu là

Lưu Thế Lợi

đồng sáng lập, giám đốc điều hành Kyber Network

một điều vô cùng thú vị. Tôi có biết một doanh nghiệp hoạt động vì mục tiêu giúp các luật sư cải thiện quy trình làm việc. Họ đã dạy AI cách xem hợp đồng và đưa ra các phương án xử lý tương thích. Công ty không dùng dữ liệu lớn mà lại dùng dữ liệu nhỏ (small data), thế nhưng chúng vẫn mang lại hiểu biết sâu sắc hơn về khách hàng. Như vậy không cần phải nắm trong tay dữ liệu của toàn thế giới, doanh nghiệp vẫn có thể tận dụng AI bằng cách kết hợp nó với dữ liệu nhỏ.

Kelvin Teo: AI không phải là chìa khóa có thể giải quyết mọi thứ. Rất nhiều công ty công nghệ tài chính (fintech) luôn háo hức ứng dụng AI vào hoạt động kinh doanh, nhưng trên thực tế lĩnh vực của chúng tôi đòi hỏi phải bảo mật và quản lý chặt chẽ thông tin khách hàng. Vì vậy hầu hết các công ty fintech không có đủ dữ liệu để có thể tận dụng AI một cách triệt để. Quyền lợi của chủ nhân dữ liệu vẫn nên được đặt lên hàng đầu.

Trong tương lai, khi AI trở nên thông minh hơn và làm được nhiều thứ hơn, những chủ nhân của dữ liệu sẽ suy nghĩ nhiều hơn về việc liệu thông tin của họ có đang được sử dụng vì lợi ích của chính họ, chứ không phải cho các cá nhân, tổ chức khác. Như vậy doanh nghiệp không nên khai thác dữ liệu quá đà vì mục đích kinh doanh.

Trần Việt Hùng: Để có thể huấn luyện AI, ta cần kiến thức chuyên môn của nhiều ngành nghề khác nhau. Làm thế nào để có thể tìm ra được những người huấn luyện AI phù hợp? Các ông nghĩ sao về vấn đề tuyển dụng kỹ sư AI? Đỗ Thông: Việc tuyển dụng kỹ sư AI khó khăn không chỉ là vấn đề tại Việt Nam mà còn trên toàn thế giới.

Thực ra thứ chúng ta thiếu là những cá nhân có tư duy phản biện và kỹ năng giải quyết vấn đề tốt. Đây mới là vấn đề cần suy nghĩ, chứ không phải làm sao để có thêm nhiều chuyên gia và kỹ sư công nghệ. tháng 4.2019 FORBES việt nam | 107

Forbes Việt Nam

tech summit 2019 — Giải những bài toán lớn

Còn về vấn đề tuyển dụng, công ty tôi thường chiêu mộ những người giỏi nhất trên thị trường. Quan trọng nhất vẫn là những cá nhân nòng cốt – những người lãnh đạo sẵn sàng xắn tay trực tiếp làm việc. Họ sẽ chia vấn đề lớn thành nhiều vấn đề nhỏ và đơn giản để cấp dưới giải quyết. Chiến lược này sẽ đem lại hiệu quả hoạt động, tiết kiệm chi phí và là một mô hình dễ nhân rộng.

Lưu Thế Lợi: Chúng ta cần tìm những người lãnh đạo thích hợp để xây dựng nên một môi trường thuận lợi cho phát triển công nghệ trong doanh nghiệp. Tuy vậy giáo dục công nghệ Việt Nam hiện đang bị tụt hậu 20 năm, trong khi AI hay blockchain là những công nghệ chuyên sâu đòi hỏi kiến thức từ nhà trường và kinh nghiệm làm việc tại các phòng thí nghiệm. Trường đại học ở Việt Nam đang phải đối mặt với một nghịch lý: họ cần phải đào tạo ra các nhân tài, nhưng lại thiếu các giáo viên giỏi và giáo trình phù hợp.

Aaron McDonald: Trong lĩnh vực blockchain, công ty tôi giải quyết vấn đề nhân lực bằng cách tìm kiếm những lãnh đạo và lập trình viên có tư duy tốt, bởi khi blockchain còn chưa phổ biến thì tìm người có chuyên môn về nó là một việc bất khả thi.

Kelvin Teo: Có ba cách tìm nhân tài: thứ nhất là tìm kiếm trong nội bộ, thứ hai là tuyển dụng từ nước ngoài. Đây là một phương thức tốn kém vì doanh nghiệp phải bay sang thung lũng Silicon thường xuyên để xây dựng mối quan hệ rồi mới có thể chiêu mộ người tài. Dĩ nhiên ta cũng có thể tiếp cận nhân tài tại những thành phố công ty đang triển khai hoạt động kinh doanh. Các công ty Singapore thường tuyển dụng ngay trong khu vực Đông Nam Á, sau đó đầu tư và phát triển nhân tài.

Trần Việt Hùng: Một bài báo gần đây của Forbes từng đề cập tới hiện trang 40% doanh nghiệp AI tại châu 108 | FORBES việt nam tháng 4.2019

Âu lại không thực sự ứng dụng bất cứ công nghệ AI nào. Họ gắn mác doanh nghiệp AI cho chính mình chỉ để thu hút đầu tư. Quý vị nghĩ như thế nào về thực trạng này? Đỗ Thông: Có một câu nói rất nổi tiếng trong giới công nghệ: Hãy cứ giả vờ cho tới khi nó thành hiện thực.

Việc này đúng hay sai sẽ phụ thuộc vào việc ta có tạo ra được giá trị thực sự cho khách hàng hay không. Đây cũng là một cách giúp doanh nghiệp thử phản ứng của thị trường vì nếu

Trường đại học ở Việt Nam đang phải đối mặt với nghịch lý: họ cần phải đào tạo ra các nhân tài, nhưng lại thiếu các giáo viên giỏi và giáo trình phù hợp. đầu tư nghiên cứu một dự án không ai quan tâm thì trước sau gì cũng sẽ thất bại. Cách thức để tôi phân biệt được doanh nghiệp AI thật và giả chính là nhìn vào đội ngũ của họ. Nếu họ có những nhân viên có khả năng và kinh nghiệm trong AI, họ là những doanh nghiệp có tiềm năng.

Aaron McDonald: Tôi lại không đồng tình lắm. Trong blockchain cũng có vấn đề tương tự: nhiều người không biết blockchain là gì và không biết dùng nó vì mục đích gì. Những công ty công nghệ chân chính đang bị lợi dụng bởi những doanh nghiệp không chân thật, điều này thậm chí còn làm giảm giá trị toàn ngành.

Trần Việt Hùng: Hãy nói về blockchain. 2018 là một năm điên rồ: hầu hết các dự án ICO đều đổ vỡ và rất nhiều người thua lỗ. Tương lai sắp tới sẽ ra sao?

Lưu Thế Lợi: Đây là một câu hỏi khó. Tôi rất tiếc khi nhiều doanh nghiệp phá sản, kéo theo đó là sự đổ bể của các dự án ICO. Nhiều công ty bị xem là lừa đảo bởi các dự án của họ chưa có đủ thời gian để đem đến những kết quả hứa hẹn. Nhưng cũng nhờ vậy mà giờ đây mọi người trở nên thực tế hơn khi bàn về kết quả cuối cùng.

Aaron McDonald: Hiện tại blockchain vẫn đang phát triển. Nếu quan sát kỹ, ta sẽ thấy công nghệ đang biến đổi vô cùng nhanh chóng, trong khi giới tài chính ngân hàng vẫn giẫm chân tại chỗ: mọi thứ vẫn hoạt động dựa trên nền tảng của lòng tin từ một chiều. Hậu quả là nếu bên được tín thác không hoàn thành được nghĩa vụ, tất cả mọi người sẽ chịu thiệt hại. Đó chính là điều đã xảy ra trong giới blockchain vào năm 2018.

Tôi tin rằng blockchain vẫn là một ván cược nhiều tiềm năng, bởi nó sẽ tăng cường tính minh bạch của ngành tài chính ngân hàng.

Kelvin Teo: Sau khi thực hiện những đợt ICO thành công tại Singapore, chúng tôi đang tìm kiếm cơ hội tại Việt Nam. Tuy nhu cầu vay của Việt Nam rất lớn, khung pháp lý tại đây vẫn chưa thực sự hoàn thiện. Nhưng hãy nhìn vào giá trị của blockchain: nó sẽ mang lại sự minh bạch và giá trị cho người sử dụng vì họ có thể tiếp cận với dịch vụ nhanh, tiết kiệm và an toàn hơn. Nếu công ty công nghệ muốn ứng dụng blockchain thành công, họ cần phân nhỏ thị trường và đưa blockchain vào từng mảnh đã phân chia ấy.

Trần Việt Hùng: Nhiều người vẫn giữ suy nghĩ sai lầm rằng blockchain là nơi giúp kiếm tiền nhanh chóng. Các ông có lời khuyên nào cho những nhà đầu tư tiềm năng hay không?

Aaron McDonald: Trong bất kỳ dự án đầu tư nào, nguyên tắc đầu tiên và quan trọng nhất vẫn là phải nghiên cứu và thấu hiểu đối tượng nhận đầu tư. Đừng bao giờ đầu tư theo phong

trào. Nguyên tắc thứ hai là “đừng bao giờ bỏ tất cả trứng vào cùng một giỏ” – chúng ta cần có một danh mục đầu tư được đa dạng hóa. Bên cạnh đó, hãy nhìn vào những tín hiệu khác: đối tượng đầu tư có mang lại lợi nhuận và tăng trưởng hay không, đâu là cốt lõi mô hình kinh doanh của họ, họ có thu hút được khách hàng thực sự và có mang lại giá trị hay không. Nó thực sự không khác mấy so với các khoản đầu tư truyền thống. Nhưng hãy chú ý một điểm: nếu dự án hay công ty blockchain không thể tạo ra sự phi tập trung hóa (decentralization), chắc chắn họ sẽ không có giá trị trong tương lai.

Trần Việt Hùng: Rất nhiều người không hiểu gì về blockchain nhưng vẫn đầu tư. Kyber Network có hoạt động gì để cố vấn đào tạo về blockchain hay không?

Lưu Thế Lợi: Kyber Network có rất nhiều hoạt động cộng đồng, chẳng hạn như các cuộc họp dành cho lập trình viên tại Hà Nội và các chương trình livestream nhằm trao đổi về các thuật ngữ và khái niệm mới trong blockchain. Chúng tôi cũng thực hiện các hoạt động tư vấn cho bộ Tư pháp bởi cơ quan này gần đây đã thực hiện dự thảo quy định cho tiền mã hóa tại Việt Nam.

Trần Việt Hùng: Liệu các trường đại học nên có chương trình đào tạo chính thống về blockchain?

Lưu Thế Lợi: Những trường hàng đầu trên thế giới nay đã có các chương trình và môn học có liên quan đến blockchain. Nếu đại diện của các trường đại học quan tâm tới vấn đề này, chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ.

Bây giờ chúng ta hãy bàn về fintech. Vì sao Kyber Network vẫn chưa triển khai fintech tại Việt Nam? Lưu Thế Lợi: Chúng tôi đã rất may mắn có được giấy phép hoạt động tại ba quốc gia ngoài Việt Nam. Nếu muốn thành công trong fintech, tính khả thi của dự án và sự hỗ trợ đến từ quy định quản lý đều rất quan trọng.

6-8 tháng qua, chúng tôi nghiên cứu về thị trường Việt Nam và vẫn đang thu thập các thông tin pháp lý.

Trần Việt Hùng:

Trần Việt Hùng: Ông có thể chia sẻ về khía cạnh công nghệ trong fintech?

Kelvin Teo: Fintech bao gồm rất nhiều nhánh: cho vay, thanh toán, bảo hiểm. Trong lĩnh vực cho vay, chúng ta lại có cho vay tiêu dùng hướng tới cá nhân và cho vay hướng tới các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Tôi nghĩ blockchain có thể được ứng dụng nhiều hơn vào mảng cho vay

tiêu dùng, đó là lý do nhiều công ty công nghệ đang cố chen chân vào mảng này trước vì họ có thể thu thập dữ liệu một cách dễ dàng. Thông tin của các doanh nghiệp vừa và nhỏ lại khó thu thập hơn, vì vậy ta chỉ có thể phân tích dữ liệu nhỏ có được bằng AI, máy học…

Trần Việt Hùng: Lời khuyên của ông dành cho những doanh nghiệp đang gặp khó khăn về pháp lý khi bước chân vào lĩnh vực fintech?

Kelvin Teo: Trước khi bước vào thị trường, chúng tôi thường dành rất nhiều thời gian nghiên cứu về pháp lý, sau đó nói rõ cho chính phủ đâu là những vùng chính yếu họ cần quản lý.

Chúng tôi đã từng làm việc với các cơ quan chính phủ của hơn 10 quốc gia, và tất cả họ đều sẵn lòng cho chúng tôi lời khuyên. Đừng sợ hãi các cơ quan quản lý, bởi họ tồn tại là để giúp thị trường phát triển.

Bên cạnh đó, chúng tôi khuyến khích người tiêu dùng thực hiện những hành vi bền vững, thay vì ngắn hạn. Vì vậy lời khuyên của tôi cho những người đồng nghiệp là: Hãy đi chậm và chắc, nhất là trong mảng cho vay bởi tác động của mảng này tới kinh tế - xã hội vô cùng to lớn. Hãy có trách nhiệm và lòng tin, rồi mới tính đến việc tăng trưởng.

SAl Giảm

Ưu Đãi

10%

Mã Áp Dụng: Forbes

HÃY ĐỂ B&J ĐƯA CẢ ĐẠI DƯƠNG VÀO BÀN TAY BẠN HTTP://BRIANANDJET.COM CÔNG TY TNHH BRIAN AND JET T: 088 830 069 - 0888 830 269 W: 1/58 Tân Thành, Hòa Thạnh, Tân Phú, Hồ Chí Minh

Từ 1/4/2019 Đến 30/4/2019 ( (Dành riêng cho khách hàng Forbes)

Forbes Việt Nam

tech summit 2019

lê hồng minh, CEO VNG

“Nếu thất bại, bản thân bạn chính là nguyên nhân” Những người khởi nghiệp luôn được truyền cảm hứng từ những câu chuyện thành công, nhưng mọi thứ phải xuất phát từ chính họ. Học hỏi kinh nghiệm là quan trọng nhưng quan trọng hơn là bạn cần có một hành trình riêng. forbes việt nam

Nguyễn Bảo Hoàng: Đã 15 năm kể từ khi thành lập VNG. Khi nhìn lại, đây có phải là điều ông kỳ vọng, hay là một sự tiến hóa? lê hồng minh: Tôi được hỏi câu này rất nhiều. Câu trả lời khá “khuôn mẫu” từ nhiều doanh nhân là: tôi chưa bao giờ nhìn thấy tương lai thế này. Câu trả lời này phần nào cũng đúng, nhưng tôi đã có tầm nhìn riêng của mình. Thay vì trả lời là tôi chưa bao giờ mơ thì tôi nói rằng, tôi từng viết ra nó từ những năm 20 tuổi.

Tôi từng đọc cuốn sách của Anthony Robbins, nên tôi muốn sống một cuộc sống tốt đẹp và tạo ra ảnh hưởng đến càng nhiều người càng tốt.

Tôi cảm thấy hạnh phúc vì VNG đã tạo ảnh hưởng, tạo ra cuộc sống tốt đẹp cho nhiều người Việt Nam. 110 | FORBES việt nam tháng 4.2019

Nguyễn Bảo Hoàng: Chúng ta không còn là doanh nhân trẻ nữa. Nếu có lời nhắn cho Lê Hồng Minh ở tuổi 20 thì ông sẽ nhắn gì? lê hồng minh: Tôi không nghĩ nhiều về quá khứ mà tập trung nhiều hơn vào hiện tại và tương lai. Triết lý sống của tôi là hãy lắng nghe những gì những người đi trước thành công khuyên nhủ, nhưng hãy có chính kiến của riêng mình. Những thành công đã có đôi khi cũng ngăn cản chúng ta không dám làm nhiều điều. Rất khó để phân định, nhưng nếu làm startup, tôi nghĩ thà các bạn còn trẻ và thiếu kinh nghiệm có khi vẫn hơn người đã có tuổi và nhiều kinh nghiệm. Kinh nghiệm rõ ràng rất quan trọng. Giữa một người có

kinh nghiệm và một người trẻ giàu nhiệt huyết, rất khó để nói ai xuất sắc hơn.

Nguyễn Bảo Hoàng: Làm sao giữ được văn hoá sẵn sàng chấp nhận rủi ro?

Bằng cách liên tục thuê người trẻ? Hay còn nhờ yếu tố nào khác? lê hồng minh: Rõ ràng là, có những người trẻ và đam mê là rất quan trọng, chúng tôi đang cố đạt được, dù không dễ dàng. Quay lại DNA và những điều cốt lõi của công ty, chúng ta có thể làm điều mới như AI, đầu tư vào thanh toán điện tử. Để thực sự thấu hiểu, tiếp tục sáng tạo trong một tổ chức lớn với nhiều người có nhiều kinh nghiệm thì đó là sự đấu tranh hằng ngày.

Câu trả lời cuối cùng là phụ thuộc

vào ý chí, mong muốn của những người nòng cốt. Liệu họ có thực sự mong muốn đổi mới hay không, có dám chấp nhận thất bại hay không.

Tôi thích câu triết lý: “Hãy làm bằng mọi giá, miễn đừng chết là được.” Nếu bạn là nhà quản lý hoặc CEO, không quan trọng công ty nhỏ lớn, chính bạn là người tạo nên khác biệt lớn.

Tôi xem lại dự án của một nhà quản lý, và người này đưa ra nhiều lý do để không hoàn thành được dự án. Tôi trả lời, tôi không quan tâm

đến lý do, kết quả là thất bại. Chúng ta sẽ thất bại rất nhiều, và tương lai còn nhiều hơn nữa, nhưng hãy giữ tư duy rằng, đó là do bạn chưa đủ giỏi hoặc chưa chăm chỉ hoặc chưa cống hiến 100%.

Nguyễn Bảo Hoàng: Khi không có gì để mất, mình sẽ không có gì phải sợ hãi, đúng không? lê hồng minh: Vẻ đẹp của tuổi trẻ là không nghĩ quá nhiều về hậu quả của thất bại, khi không có gì để mất.

Công ty lớn có rất nhiều thứ khiến

họ sợ hãi. Tôi rất khâm phục những công ty trẻ, tôi mong được “mãi mãi tuổi thanh xuân”.

Nguyễn Bảo Hoàng: Cái bóng của người lãnh đạo thường đổ rất dài, cần thời gian để có thế hệ lãnh đạo kế thừa. Ông nghĩ thế nào về việc rời một nơi an toàn để làm doanh nghiệp? lê hồng minh: Tôi không phải là người sợ hãi. Dũng cảm không phải là không sợ mà là sợ nhưng vẫn làm. Vả lại, nếu không chết tại sao phải sợ. tháng 4.2019 FORBES việt nam | 111

Forbes Việt Nam

tech summit 2019 — lê hồng minh

Nguyễn Bảo Hoàng: VNG có nhiều sản phẩm, theo ông sản phẩm nào sẽ sẽ có tầm ảnh hưởng đến 3-5 năm tới? lê hồng minh: Đang có sự chuyển dịch từ không gian trực tuyến sang không gian thực. Việt Nam cũng đang thay đổi như vậy. Trừ Amazon, các công ty như Google, Yahoo!…. đều có kênh online trước, kinh doanh trên nền tảng quảng cáo. Amazon sẽ không thể thành công ty trị giá hàng tỉ đô la Mỹ nếu chỉ kinh doanh trực tuyến. 5 năm trở lại đây, nhiều công ty trên thị trường như Grab, Uber, Airbnb đều chuyển từ trực tuyến sang thực tế (online sang offline).

Trước giờ chúng tôi chưa có sự hiện diện thực trên thị trường. Đây cũng là thách thức. Chúng tôi không giỏi về offline, biết việc quản lý hàng trăm ngàn tài xế bên ngoài không dễ. Chưa kể đến các phần mềm quản lý khác.

Khi thử thương mại điện tử, chúng tôi không thành công. Khi bạn thử một dịch vụ mới, có nhiều kiến thức phải học hỏi và cần nhiều tiền đầu tư.

Nhưng xu hướng chuyển từ trực tuyến sang thực tế cũng chính là cơ hội. Trong vòng 3 – 5 năm tới, đây sẽ là dòng chảy chủ đạo ở Việt Nam. Công nghệ sẽ chạm đến mọi khía cạnh của cuộc sống, chúng ta còn nhiều cơ hội ở các dịch vụ như tài chính, chăm sóc sức khoẻ… Chúng tôi bắt đầu xâm nhập thị trường dịch vụ thanh toán, khai trương các dịch vụ trên nền tảng đám mây, thử nghiệm nhiều dự án nhỏ về công nghệ...

Chẳng hạn, chúng tôi tìm hiểu và khai trương dự án thí điểm đầu tiên về vé xe buýt cho TP.HCM. Với một đội ngũ rất trẻ, chúng tôi cố gắng làm điều gì đó, ở những mảng mà chúng ta có lợi thế sân nhà.

Whatapps và Facebook Messenger.

Là công ty trong nước, việc phát triển trong thời gian tới sẽ như thế nào? lê hồng minh: Tôi tin 10 năm nữa Facebook có thể sẽ “chết”. 10 năm trước không ai tin rằng Yahoo! sẽ không bao giờ thất bại… Ai cũng sẽ chết nhưng làm sao để chết càng chậm càng tốt. Mỗi dịp sinh nhật, VNG đều muốn công ty “sống” thêm một năm nữa.

Theo tôi, Facebook thực sự khó giải quyết được giá trị cốt lõi khi họ muốn trở thành mọi thứ. Nhưng Google thì khác. Công cụ tìm kiếm Google đang là sản phẩm chính và khách hàng hài lòng với nó. Facebook với chúng ta là gì? Nếu chúng ta không dùng Facebook thì cũng chẳng

Nguyễn Bảo Hoàng: Zalo là một câu chuyện đáng ngưỡng mộ. Gần đây Facebook đang tập trung vào định hình mảng quan trọng của họ và dường như mạng xã hội này cũng chuyển hướng sang các sản phẩm chat mang tính riêng tư hơn bằng các nền tảng như

Nguyễn Bảo Hoàng: Chuyển sang vấn đề nhân lực, ngoài kia có nhiều cơ hội nhưng cũng đầy thách thức, cần đến tài năng. Việc tuyển dụng và phát triển các kỹ sư tại VNG khác với 10 năm trước thế nào? lê hồng minh: Chúng tôi vừa than

112 | FORBES việt nam tháng 4.2019

2,2

tỉ đô la Mỹ Là định giá doanh nghiệp VNG, sau thương vụ bán hơn 355,8 ngàn cổ phiếu cho Seletar Investment, công ty con của Temasek, Singapore.

Seletar hiện nắm giữ 5,04% cổ phần của VNG, công ty có vốn điều lệ 345 tỉ đồng, ra đời năm 2004.

sao. Điều này nói lên rất nhiều về giá trị khác nhau của các sản phẩm.

Zalo đang phải vật lộn mỗi ngày nhưng tôi tự hào vì Zalo đang tập trung vào việc kết nối mọi người. Chúng tôi khá tự tin Zalo là sản phẩm tốt, ngày càng nhiều tiện ích được tạo ra. Có thể mọi người ít biết tới những sản phẩm như phiên bản Zalo cho máy tính để bàn chẳng hạn. Tôi nghĩ nó rất tốt.

thở và vừa tự hào là công ty bị săn đầu người. Nhìn chung, những người tài năng thì họ thực sự muốn các thách thức thật sự khó và có ý nghĩa. Đối với chúng tôi thì không chỉ về số lượng nhân sự mà còn nâng cao năng suất cho kỹ sư. Tất cả đều xoay quanh việc làm sao để có thể đạt được kết quả tốt nhất từ nguồn nhân lực hiện tại.

Nguyễn Bảo Hoàng: Từ những giá trị mà VNG đang sở hữu, ông có thể chia sẻ về tham vọng sẽ niêm yết trên sàn chứng khoán trong vài năm tới, có thể là trên một sàn chứng khoán quốc tế? lê hồng minh: Rất nhiều người từng đặt câu hỏi này và tôi muốn hỏi ngược lại rằng tại sao các bạn lại muốn VNG thực hiện điều này?

Họ nói với tôi rằng, “chúng tôi muốn thấy một ví dụ thành công của Việt Nam niêm yết trên sàn chứng khoán quốc tế”. Tôi trả lời họ rằng, chúng tôi luôn nhìn vào những tấm gương, những câu chuyện thành công đầy cảm hứng. Các bạn có thể tự nhủ với mình điều đó bởi vì chính bạn luôn tâm niệm rằng: “người đó có thể thành công, nghĩa là mình cũng có thể thành công, thế nên tôi muốn trở thành họ”. Đối với tôi, đó không phải là cách hay để bạn định hình phong cách sống hay thành lập nên một công ty. Bạn sẽ thành công khi bạn xây dựng trên một nền tảng, công thức do chính mình đặt ra. Phía sau mỗi một nhân vật thành công đều có những câu chuyện, hành trình thậm chí sự may mắn. Đối với tôi những điều đó không thành vấn đề. Điều quan trọng nhất với tôi vẫn là tôi có một kế hoạch riêng, quy tắc riêng và một hành trình dài thú vị nhưng cũng đầy thử thách. Tôi hy vọng bạn cũng có một hành trình của riêng mình. Do đó, đừng quá chú tâm tới VNG, mà nếu có thể, hãy tham gia giải quyết các vấn đề cùng chúng tôi. Điều đó sẽ khiến chúng tôi cảm kích hơn cả và tôi cũng tin chắc rằng ở VNG bạn sẽ có hành trình thú vị của riêng mình.

KHÁM PHÁ THẾ GIỚI NGAY TẠI APOLLO ENGLISH LÀ ĐIỀU CÓ THỂ

Tự do khám phá thế giới ngay tại Apollo English là điều hoàn toàn có thể. Qua đó trẻ sẽ học ngoại ngữ hiệu quả qua những câu chuyện, con người truyền cảm hứng như thế nào. Hãy cùng trao đổi với bà Kate Steenkamp, Giám đốc phụ trách chất lượng học vụ Apollo English Việt Nam để hiểu hơn về vấn đề này.

Thưa bà, trẻ có thể trải nghiệm thế giới xung quanh như thế nào qua chương trình học tập của Apollo English Việt Nam (Apollo English)?

Liệu đây có phải là một khái niệm khá mới mẻ và vĩ mô với trẻ? Đây đúng là một khái niệm vĩ mô và mới mẻ đối với trẻ em Việt Nam, nhưng hiện nay đang trở thành xu hướng giáo dục hiện đại dành cho trẻ em tại Anh, Mỹ, Úc và các nước châu Âu. Thay vì để trẻ vui chơi một mùa hè bình thường như chúng ta vẫn thấy ở Việt Nam, tại Apollo English chúng tôi thiết kế ra những chương trình đặc biệt được gọi là “So Wow This Summer” để trẻ có thể trải nghiệm một mùa hè bổ ích và tràn đầy hứng khởi. Trẻ sẽ được truyền cảm hứng để khám phá thế giới, và học hỏi mỗi ngày với những nội dung học tập phù hợp. Đặc biệt và mới lạ nhất của mùa hè năm nay tại Apollo là học viên được trò chuyện và học trực tiếp với những nhà thám hiểm thực thụ như Joel Sartore - nhà thám hiểm chuyên nghiên cứu về động vật hoang dã, Annie Griffiths, nữ nhiếp ảnh gia đầu tiên của

Học sinh Apollo giao lưu cùng nhiếp ảnh gia đến từ National Geographic Learning mùa hè 2018

National Geographic, hay Archana Anand, nhà sinh vật học biển. Thông qua các dự án các em thực hiện mỗi tuần tại Apollo, học viên sẽ được khám phá rất nhiều bài học bổ ích về cuộc sống dưới sự hướng dẫn trực tuyến của các nhà thám hiểm. Đây là nội dung mà Apollo English đặt hàng độc quyền với National Geographic Learning dành riêng cho mùa hè này.

Như vậy, các em không chỉ được học ngôn ngữ, các em đang được trang bị những kiến thức và kỹ năng của những công dân toàn cầu thực thụ. Ngoài ra các em cũng được khuyến khích tham gia các buổi dã ngoại, cuộc thi hùng biện tiếng Anh, các cuộc thi tìm kiếm tài năng Apollo, Summer Gala, các sự kiện với diễn giả quốc tế thú vị để các em được sử dụng tiếng Anh trong môi trường thực tế. Một tin vui mà tôi muốn chia sẻ thêm đó là nhà thám hiểm Archana Anand sẽ chính thức đến Việt Nam vào cuối tháng 4 tới để giao lưu với học viên Apollo tại Hà Nội và Tp. Hồ Chí Minh.

Mục tiêu mà Apollo hướng tới sau khi trẻ tham gia chương trình hè tại Apollo là gì thưa bà?

Mỗi đứa trẻ đều tuyệt vời theo cách của chúng.

Tại Apollo chúng tôi hướng đến việc giúp trẻ nhanh chóng thông thạo và tự tin hơn khi sử dụng tiếng Anh với phương pháp học tập khác biệt. Trẻ được phát triển kỹ năng tương lai thông qua các hoạt động đa dạng. Cụ thể là trẻ được trang bị các nhóm kỹ năng quan trọng đầu đời là: sáng tạo, nhận biết môi trường xung quanh, ngôn ngữ & đọc viết, vận động, số học, nhận biết xã hội, kỹ năng giải quyết vấn đề và tư duy phản biện.

Bên cạnh đó như đã chia sẻ, trẻ được vui chơi, học hỏi, và tận hưởng một mùa hè thật WOW, thật đáng nhớ với các buổi tham quan dã ngoại, phòng đa năng đầy ắp các hoạt động thể thao, âm nhạc, kịch nghệ, các bộ sách bổ ích, các tiện ích công nghệ… Khép lại mùa hè WOW sẽ là một đêm Apollo Summer Gala sôi động với màn trình diễn đặc biệt từ một nghệ sỹ khách mời quốc tế.

Tại sao Apollo lại có ý tưởng kết hợp cùng National Geographic Learning để ra mắt chương trình tiếng Anh hè thực sự hấp dẫn như vậy?

Chúng tôi có những chuyên gia ngôn ngữ hàng đầu làm việc nhiều năm trong ngành giáo dục. Các chuyên gia của chúng tôi đã nhận ra một điều rằng, một đứa trẻ được phát triển toàn diện khi chúng có kiến thức về thế giới xung quanh, có khả năng biểu đạt cảm xúc tốt và có có những hiểu biết nhất định về xã hội. Câu hỏi đặt ra là cần có môt chương trình học tập đủ thú vị để có thể khuyến khích trẻ học tập hiệu quả mà vẫn có một mùa hè hứng khởi. Chúng tôi đã cân nhắc nhiều đối tác trước khi quyết định National Geographic Learning là đối tác chiến lược. Đây cũng là nhà xuất bản hàng đầu thế giới có chung quan điểm và tầm nhìn với chúng tôi đó là “Đào tạo công dân toàn cầu và thúc đẩy sự thịnh vượng.”

Một mùa hè đang đến gần, bà muốn nói điều gì với các phụ huynh để có thể lên kế hoạch hè hiệu quả nhất cho con.

Không giống với người lớn, trẻ học khi chơi và học hiệu quả nhất khi trẻ vui vẻ và ham thích.

Mùa hè là thời gian tuyệt vời cho trẻ nghỉ ngơi, vui chơi và giải trí sau một năm học căng thẳng. Chương trình “So Wow This Summer” của Apollo sẽ mang đến cho trẻ một mùa hè tràn đầy niềm vui, tiếng cười và sự thoải mái, với rất nhiều hoạt động đa dạng phong phú đem đến sự ham thích, hào hứng, sôi nổi cho trẻ. Kết hợp với rất nhiều chuyên gia trong lĩnh vực giáo dục trên thế giới của National Geographic Learning… mùa hè năm nay tại Apollo sẽ rất đặc biệt.

Xin cảm ơn bà và xin chúc Apollo English một mùa hè thật WOW! Nhân dịp ra mắt chương trình “So Wow This Summer”, học viên sẽ nhận được ưu đãi đặc biệt và quà tặng giá trị khi đăng ký từ tháng 4 Tham khảo tại trung tâm Apollo English gần nhất Hotline: 1800 6655

Forbes Việt Nam

tech summit 2019

Giải pháp tài chính sáng tạo Donna NguyenPhuoc đối tác điều hành Sparq Capital

Phạm Hợp Phố

giám đốc điều hành Viet Capital Asset Management

114 | FORBES việt nam tháng 4.2019

Tom Setiawan Phó chủ tịch Warburg Pincus

Các startup đều trải qua quá trình gọi vốn từ nhà đầu tư để phát triển sản phẩm. Nhà đầu tư tìm kiếm các cơ hội đầu tư hiệu quả.

Phiên thảo luận quy tụ các đại diện: ông Phạm Hợp Phố - giám đốc điều hành Viet Capital Asset Management (VCAM); ông Tom Setiawan - phó chủ tịch Warburg Pincus; ông Pieter Kemps - giám đốc, Sequoia Capital India; ông Rajiv Chandna - giám đốc Chiến lược và Phát triển Kinh doanh, Grab Financial Group; ông Phạm Minh Tuấn - sáng lập, CEO Topica Edtech Group. Bà Donna NguyenPhuoc, đối tác điều hành Sparq Capital điều phối phiên thảo luận. forbes việt nam

Pieter Kemps

Giám đốc Sequoia Capital India

Rajiv Chandna

Giám đốc Chiến lược và Phát triển Kinh doanh, Grab Financial Group

Phạm Minh Tuấn Nhà sáng lập, CEO Topica Edtech Group

tháng 4.2019 FORBES việt nam | 115

Forbes Việt Nam

tech summit 2019 — giải pháp tài chính sáng tạo

M

ở đầu phiên thảo luận, bà Donna NguyenPhuoc, người từng kinh doanh ở Việt Nam từ những năm 1990, chia sẻ, việc tham gia phiên thảo luận lần này là cơ hội để bà nhìn nhận tiềm năng về đầu tư và kinh doanh ở đây. Bà nói: “Tôi xin dành một chút thời gian để các diễn giả giới thiệu”.

Phạm Hợp Phố: Tôi làm việc tại Viet Capital Asset Management.

Chúng tôi có khoảng 250 triệu đô la Mỹ trong quỹ đầu tư. Gần đây nhất là Viet Capital Ventures Fund. Nền tảng của tôi trước giờ luôn trong mảng đầu tư mạo hiểm. Trước đây 10 năm, tôi làm việc với IDG Ventures Việt Nam, một trong những quỹ đầu tư đầu tiên khoảng 100 triệu đô la Mỹ. Chúng tôi cũng có những quỹ đầu tư về giáo dục và y tế. Hiện nay, Viet Capital Ventures tập trung nhiều vào các công ty khởi nghiệp về công nghệ, nhất là về thương mại điện tử, y tế và giáo dục.

Tom Setiawan: Tôi làm việc cho một trong những công ty lâu đời nhất về đầu tư mạo hiểm. Chúng tôi đã cam kết đầu tư khoảng một tỉ đô la Mỹ ở đây, trong những công ty như chuỗi bán lẻ Vincom, gần đây nhất là Momo.

Pieter Kemps: Tôi làm việc tại Sequoia Capital – một trong những công ty đầu tư mạo hiểm bắt nguồn từ thung lũng Silicon, Mỹ. Chúng tôi đầu tư nhiều ở Đông Nam Á, Ấn Độ, Trung Quốc. Tôi và đội ngũ còn lại thì ở Singapore.

Rajiv Chandna: Việt Nam là một thị trường quan trọng, nơi chúng tôi đầu tư hơn 100 triệu đô la Mỹ. Thị trường Việt Nam đã giúp chúng tôi phát triển rất nhanh trong những năm vừa qua.

Phạm Minh Tuấn: Tôi điều hành công ty giáo dục trực tuyến Topica.

Chúng tôi có ba chương trình: gia sư trực tuyến, các khóa học ngắn và một nền tảng giáo dục trực tuyến 116 | FORBES việt nam tháng 4.2019

tại Việt Nam và Thái Lan. Đến thời điểm này, chúng tôi gọi vốn được 65 triệu đô la Mỹ. Công ty có khoảng 600 nhân viên. Chúng tôi đã giúp đỡ nhiều công ty khởi nghiệp tại Việt Nam. Rất nhiều sinh viên tốt nghiệp từ Topica khởi nghiệp kinh doanh và đã kêu gọi được 30 triệu đô la Mỹ tiền đầu tư.

Hệ sinh thái khởi nghiệp ở Việt Nam

Donna NguyenPhuoc: Ông Pieter

đánh giá về mức độ phát triển của Việt Nam như thế nào so với các quốc gia khác trong khu vực, như Thái Lan, Philippines hay Indonesia?

Pieter Kemps: Tôi nghĩ rằng mỗi thị trường tại Đông Nam Á đều có những điểm mạnh, yếu. Mỗi thị trường đều có hành trình riêng trong quá trình xây dựng một hệ sinh thái khởi nghiệp. Sequoia có mặt tại Indonesia, một thị trường lớn hơn và về đầu tư khởi nghiệp, được cho là phát triển hơn so với Việt Nam. Ở Indonesia, rất khó để tìm được những tài năng kỹ sư kỹ thuật, kỹ sư lập trình. Còn Việt Nam tuy ở giai đoạn sơ khởi về khởi nghiệp công nghệ nhưng chất lượng kỹ sư tốt hơn.

Chúng tôi đang xem xét thị trường, không chỉ ở khía cạnh tài chính, vốn đầu tư, mà còn về công nghệ, kỹ năng lập trình. Chúng tôi phải xác định xem những phân khúc thị trường nào sẽ mang đến cơ hội cho mình.

Donna NguyenPhuoc: Ông Rajiv nhận định như thế nào về thị trường Việt Nam, nới tỉ lệ người Việt có thẻ tín dụng và tài khoản ngân hàng còn chưa cao?

Rajiv Chandna: Tôi nghĩ rằng, các chỉ số vĩ mô tại Việt Nam không thể nào tốt hơn được nữa. Với dân số hiện nay, tỉ lệ sử dụng dịch vụ ngân hàng, thẻ tín dụng còn thấp, nên tôi nghĩ cơ hội còn nhiều khi chúng tôi có thể xây dựng, cung cấp nền tảng về tín dụng. Tôi nhìn thấy sự bùng nổ trong việc kết nối thị trường online

và thị trường offline. Ở Việt Nam, các đối thủ cạnh tranh lớn nhất chính là tiền mặt, chứ không phải là công ty nào khác trong thị trường. Chúng tôi có nền tảng, có dữ liệu ở một quốc gia có tỉ lệ sử dụng điện thoại thông minh rất cao. Chúng tôi đang tìm kiếm các mối quan hệ hợp tác, ví dụ như mối quan hệ đối tác với Moca. Đó là yếu tố rất quan trọng để chúng tôi nhân rộng quy mô, và đưa các dịch vụ tài chính thâm nhập sâu vào thị trường Việt Nam. Donna NguyenPhuoc: Các vị đánh giá thế nào về mức độ phát triển của hệ sinh thái công nghệ tại Việt Nam so với các quốc gia láng giềng?

Phạm Hợp Phố: So với thời kỳ IDG bắt đầu hoạt động tại Việt Nam, những tiến triển cho đến hiện tại rất đáng kinh ngạc. Thời đó không có khả năng có những mối quan hệ đối tác như ngày nay. Thời đó, lòng tin mới được xây dựng và rất hiếm có những nhà khởi nghiệp như ông Phạm Minh Tuấn. Hiện tại các công ty khởi nghiệp này không chỉ phát triển trong nước mà còn vươn ra tầm khu vực. Tôi nghĩ, yếu tố chung là có nền tảng về khởi nghiệp. Thực tế là tôi đang được ngồi đây cùng với đại diện của Sequoia, điều đó thể hiện mức độ phát triển của thị trường.

Cách đây 10 năm, chúng tôi không có nhà đầu tư thiên thần, chúng tôi không hề có cố vấn. Bây giờ chúng tôi nhìn thấy những nhà đầu tư thiên thần ngày xưa quay lại hỗ trợ công ty khởi nghiệp. Có thể nói, môi trường đầu tư tại Việt Nam đã bắt đầu hoàn thiện rồi. Đối với thị trường này, chúng tôi mới bắt đầu nhìn thấy những hoạt động kêu gọi đầu tư series A. Nhìn chung, ở Đông Nam Á, chúng ta thấy có hàng trăm hoạt động tài trợ, đầu tư tài chính ở cấp độ series A, nhưng có chưa đến 10 kỳ lân. Ở Việt Nam có VNG. Tôi nghĩ rằng trách nhiệm ở đây thuộc về các công ty đầu tư như chúng tôi, bằng cách thực hiện một số thương vụ đầu tư ở giai đoạn sơ

khởi, để đưa công ty khởi nghiệp phát triển đến giai đoạn kêu gọi vốn đầu tư từ các định chế đầu tư khác.

Cơ hội thị trường

Donna NguyenPhuoc: Là người gọi

vốn thành công, ông Tuấn có thể chia sẻ trải nghiệm trong gọi vốn đầu tư?

Phạm Minh Tuấn: Đây là một câu hỏi thú vị. Có rất nhiều công ty, nhiều cái tên lớn đang đến rồi đi khỏi thị trường Việt Nam. Ở đây, có một nghịch lý. Họ thường muốn đầu tư năm triệu đô la Mỹ, hoặc khoảng 50 triệu đô la Mỹ. Thời đó, chúng tôi muốn gọi 10 triệu đô la Mỹ xem như là bất khả thi, vì không ai muốn đầu tư, nên chúng tôi tự tập trung phát triển. Bây giờ, mọi thứ dễ dàng hơn.

Còn một khoảng trống khác, là sự thiếu đồng thuận giữa nhà sáng lập và nhà đầu tư ở giai đoạn hạt giống.

Họ không tìm ra tiếng nói chung về cấu trúc, phương thức, chiến lược làm việc. Chúng tôi thấy nhiều nhà sáng lập không thể hòa hợp được với nhà đầu tư. Nhà đầu tư bỏ ra 50 ngàn hoặc 100 ngàn đô la Mỹ rồi sau đó lại muốn có được sự kiểm soát công ty khởi nghiệp. Chúng ta cần có những thỏa thuận rõ ràng và chuẩn mực hơn.

Donna NguyenPhuoc: Tôi nghĩ đó là một thách thức không chỉ ở Việt Nam mà còn là thách thức chung. Với quỹ đầu tư vào thị trường Việt Nam, đâu là những chướng ngại, những thách thức phải đối mặt?

Rajiv Chandna: Tôi từng nhắc đến độ chín của một hệ sinh thái. Như ông Tuấn có nói, ở những giai đoạn sơ khởi, thường thì những nhà đầu tư có những đòi hỏi khó đáp ứng.

Họ thiếu sự thấu hiểu về các quyền chọn cổ phiếu, nhất là khi chúng ta có những cấu trúc phức tạp. Chúng ta cần có một khung pháp lý trước khi phát triển xa hơn. Có rất nhiều vấn đề căn bản và nền tảng, khi nói về tài chính, về đầu tư, về cấu trúc, ngay từ khi công ty còn mới, có rất ít dữ liệu.

Chúng ta cần tăng kiến thức, tăng khả năng học hỏi của những người

trong hệ sinh thái này lên.

Tom Setiawan: Tôi nghĩ thách thức trong đầu tư tại Việt Nam là cơ sở hạ tầng cho các công ty khởi nghiệp. 10 năm trước, chúng ta thấy xu hướng về di động gần như không hề tồn tại ở Đông Nam Á, tỉ lệ sử dụng Internet còn thấp. Bây giờ, chúng ta có 60% người trưởng thành sử dụng điện thoại thông minh. Từ việc chưa có “khán giả” nào, bây giờ, chúng ta có hàng triệu người. Từ việc chưa có cơ sở gì, bây giờ chúng ta cũng có Google để làm marketing cho sản phẩm của mình.

So với các thị trường như Mỹ và Trung Quốc chẳng hạn, thị trường Việt Nam cần có thời gian để đạt đến độ chín. Đơn thuần vì cơ sở hạ tầng ở Việt Nam cần có thời gian để bắt kịp, trước khi các công ty khởi nghiệp có thể mở rộng quy mô.

Chúng tôi thực sự tin vào việc đầu tư vào những “người tạo điều kiện” (enabler). Chẳng hạn như cách mà chúng tôi đầu tư vào Momo. Đó là công ty khởi nghiệp về ví điện tử lớn tại Việt Nam. Chúng tôi muốn là một phần trong giải pháp mà nhờ đó, sau này, các công ty khởi nghiệp mới nhận được sự thanh toán từ số đông, để họ tiếp tục phát triển.

Donna NguyenPhuoc: Ông Rajiv có thể chia sẻ cách công ty giải quyết các vấn đề liên quan đến pháp lý trong thanh toán hay thay đổi hành vi người sử dụng?

Rajiv Chandna: Bên cạnh các vấn đề kể trên, tôi nghĩ câu hỏi phù hợp là “Khi nào?” Vì trước sau gì thanh toán không dùng tiền mặt cũng phổ biến.

Chính phủ Việt Nam có đưa ra lộ trình đến năm 2025 hoặc 2030, Việt Nam sẽ trở thành xã hội không dùng tiền mặt. Tôi nghĩ, Nhà nước ủng hộ xu hướng này và cần thời gian để giải bài toán này.

Về hành vi của người tiêu dùng, tôi tin rằng lòng tin vào hệ thống thanh toán và niềm tin vào xã hội không sử dụng tiền mặt là yếu tố quan trọng nhất để chúng ta phát triển thị

trường thanh toán, cho thương mại điện tử hay công nghệ giáo dục. Miễn là chúng ta có lòng tin vào các bên đang làm việc. Tôi tin rằng sự thay đổi đang đến rất nhanh.

Donna NguyenPhuoc: Chúng ta trao đổi rất nhiều về việc thâm nhập thị trường đúng thời điểm. Đâu là thời điểm hoàn hảo để tham gia vào thị trường Việt Nam? Phạm Hợp Phố: Trong 12 năm qua, với câu hỏi này, câu trả lời của tôi là: “Bây giờ chính là thời điểm đúng đắn để vào Việt Nam.” Bởi vì mỗi năm đều có một hoặc hai công ty ở Việt Nam vượt qua được mức 500 triệu đô la Mỹ. Thay vì chọn thời điểm, chúng ta hãy tìm phân khúc, đối tác phù hợp.

Có một số lĩnh vực tôi nghĩ chúng ta cân nhắc ngay từ bây giờ, do tăng trưởng nhanh, như online, logistics, tài chính, cho vay vi mô, y tế, chăm sóc sức khỏe, giáo dục… Đây là những thị trường có tổng trị giá từ 16 – 20 tỉ đô la Mỹ. Tôi nghĩ rằng đây là thời điểm hoàn hảo để bước vào. Nếu đầu tư vào thị trường Việt Nam, chúng ta nên làm việc với đối tác địa phương để có thể tiết kiệm được chi phí, thời gian. Chúng tôi sẽ giúp các bạn tìm đường đi trong sân chơi này, giúp quản lý giao dịch một cách hiệu quả.

Tom Setiawan: Tôi nghĩ rằng lúc này là thời điểm chưa bao giờ tốt hơn, nhất là ở khía cạnh công nghệ.

Chúng ta đang đạt đến điểm bùng nổ. Tỉ lệ sử dụng Internet, khả năng thanh toán, logistics… đều đã được giải quyết. Chúng ta đang có đầy đủ những yếu tố tăng trưởng. Trong vài năm tới, chúng ta có thể kỳ vọng nhìn thấy một vài kỳ lân công nghệ đến từ hệ sinh thái công nghệ của Việt Nam. Sau đó, nếu giải quyết được một vài bài toán về cơ sở hạ tầng, sẽ có một vài nhóm khởi nghiệp khác sẽ bắt đầu nở rộ tại Việt Nam. Lúc người dùng quen với việc giao đồ ăn trực tuyến, cách tốt nhất để phục vụ là thông qua một bếp điện toán đám mây, thay vì nhà hàng truyền thống.

Khái niệm này sẽ cần thời gian để tháng 4.2019 FORBES việt nam | 117

Forbes Việt Nam

tech summit 2019 — giải pháp tài chính sáng tạo

phát triển tại Việt Nam. Chúng ta sẽ thấy làn sóng thứ hai để các công ty công nghệ có thể phát triển từ đó.

Pieter Kemps: Khi nói “quá sớm”, chúng ta phải nói cụ thể với nhóm các công ty nào. Chẳng hạn trong thương mại điện tử, hầu hết các thị trường đều bắt đầu với du lịch, sau đó có những công ty thương mại điện tử khác. Trong tài chính, chúng ta có cho vay, có bảo hiểm, rồi mới có quản lý tài sản. Đó là một lộ trình. Ở cấp độ vĩ mô, có thể một quốc gia đã sẵn sàng rồi nhưng chưa chắc sẵn sàng trên lộ trình bạn muốn đầu tư. Cho nên, bạn cần tìm điểm phù hợp cho từng nhóm công ty mà bạn muốn đầu tư. Tôi tin rằng đó chính là yếu tố chúng ta cần cân nhắc.

Donna NguyenPhuoc: Khi nghiên cứu về hệ sinh thái công nghệ ở Việt Nam, có thể thấy không nhiều thông tin bằng tiếng Anh. Vậy bài học ở đây là gì?

Phạm Minh Tuấn: Chúng tôi luôn cố gắng công bố nhiều con số nhất có thể. Các số liệu trong báo cáo đầu tư của chúng tôi cũng ủng hộ các quan điểm mà các nhà đầu tư ở đây đã nói. Năm ngoái, thị trường Việt Nam chứng kiến 860 triệu đô la Mỹ đầu tư vào các công ty khởi nghiệp về công nghệ, tăng gấp ba lần. Trước đây, tuy tăng trưởng khá, nhưng ở mức 50 – 60%. Có khoảng 12 giao dịch có giá trị từ 30 triệu đô la Mỹ trở lên. Chúng tôi cũng chứng kiến một vài tấm sec trên 100 triệu đô la Mỹ. Các công ty khởi nghiệp này cũng đã bắt đầu có khả năng mua lại các công ty khác rồi.

Donna NguyenPhuoc: Điều này chứng tỏ có tương lai sáng cho các công ty khởi nghiệp công nghệ tại Việt Nam. Đâu là sức mạnh cốt lõi khiến quý vị quyết định đầu tư vào các công ty này chứ không phải là các công ty khác?

Tom Setiawan: Tôi nghĩ rằng trước hết và trên hết chính là người sáng lập. Một trong những đặc điểm trong việc đầu tư tại Đông Nam Á, nhất 118 | FORBES việt nam tháng 4.2019

là trong mảng đầu tư tư nhân, đó là trên 90% tất cả các giao dịch cho thấy, chúng ta phải phụ thuộc rất nhiều vào nhà sáng lập. Chúng ta cần có sự đồng thuận với các nhà sáng lập mới có thể cùng nhau về đích.

Chúng tôi lựa chọn khắt khe. Đó chính là chìa khóa thành công trong chiến lược đầu tư. Yếu tố tiếp theo, chúng tôi xét các yếu tố thị trường như quy mô, tốc độ tăng trưởng. Ví dụ, trong thanh toán không tiền mặt, chúng ta chứng kiến hỗ trợ từ Nhà nước để biến xã hội không sử dụng tiền mặt tại Việt Nam thành hiện thực. Hiện giờ ngày càng có nhiều người sở hữu điện thoại thông minh hơn là sở hữu tài khoản ngân hàng. Đó chính là cơ hội để trở thành một phần trong hệ sinh thái về thanh toán tại Việt Nam. Tóm lại, thị trường, nhà sáng lập, chất lượng vận hành và năng lực của đội ngũ vận hành chính là những yếu tố chính khi chúng tôi cân nhắc đầu tư.

Pieter Kemps: Chúng tôi đã đầu tư hai khoản tại Việt Nam. Đối với hai khoản đầu tư này, chúng tôi đều có các nhà sáng lập rất mạnh mẽ và thị trường mạnh mẽ. Có một tiêu chí nữa rất phù hợp với câu chuyện về Việt Nam, là cả hai nhà sáng lập này đều là những kỹ sư có năng lực kỹ thuật tốt. Chúng tôi gặp sáu người trong đội ngũ kỹ thuật của họ ở TP.HCM, hầu hết đều tốt nghiệp từ Ivy League. Khi trao đổi, chúng tôi nhận thấy họ giỏi nhất trong số những người giỏi nhất. Ở công ty còn lại, họ cũng đều là kỹ sư lập trình có năng lực cao.

Về thị trường, tôi không biết là do văn hóa hay ngôn ngữ, các nhà sáng lập ở Việt Nam còn tập trung vào thị trường địa phương. Ở hai công ty Sequoia lựa chọn đầu tư, họ đều có tầm nhìn khu vực và toàn cầu ngay từ những ngày đầu. Khi gặp công ty có tầm nhìn như vậy, chúng ta nên đầu tư. Một công ty mà chúng tôi đang đầu tư, họ đã có mặt sẵn ở Indonesia, Ấn Độ, Singapore,

Philippines. Công ty kia thì có một giải pháp về phần mềm mà có thể dễ dàng được triển khai toàn cầu, không phụ thuộc vào vị trí địa lý.

Nói chung, hai tiêu chí của chúng tôi là: tài năng lập trình và tầm nhìn toàn cầu. Đó là hai yếu tố giúp chúng tôi đưa ra quyết định.

Phạm Hợp Phố: Đây là một câu hỏi rất quan trọng. Chúng tôi muốn nhìn thấy các nhà sáng lập suy nghĩ thấu đáo về mô hình kinh doanh của họ. Tiêu chí thứ hai là, họ phải có khả năng chiến thắng tại Việt Nam trước đã. Cho nên, tôi rất chú trọng việc nhà sáng lập hiểu rõ rằng họ muốn kêu gọi bao nhiêu vốn đầu tư, cho mục đích gì, một cách hết sức rõ ràng. Khi đó, khoản đầu tư đó mới hiệu quả. Nghĩa là, khi các bạn đã suy nghĩ thấu đáo rồi, các nhà đầu tư sẽ giúp bạn đạt được con số đó.

Donna NguyenPhuoc: Với kinh nghiệm đầu tư ở Việt Nam, đâu là cơ hội để Việt Nam bắt kịp các nước phát triển? Cần những yếu tố gì?

Phạm Minh Tuấn: Tin vui là công nghệ mở ra rất nhiều không gian mới. Nếu chúng ta nhìn vào các công ty bất động sản truyền thống, kinh doanh thức ăn nhanh, các dòng hàng tiêu dùng… chúng ta đều biết những doanh nghiệp lớn trên thế giới. Khi nói về công nghệ thì có rất nhiều công ty khởi nghiệp mới. Đương nhiên, họ vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức nhưng vẫn còn nhiều cơ hội rộng mở. Chẳng hạn trong giáo dục, chúng tôi may mắn khi đối thủ tiếp theo mới đạt được 1/10 mức độ tài chính và mức độ phát triển của chúng tôi.

Rajiv Chandna: Tôi được gặp những người đang giải quyết những vấn đề khó khăn theo cách tôi chưa bao giờ nhìn thấy, đặc biệt là trong mảng khởi nghiệp và mảng kinh tế tư nhân tại Việt Nam. Ở Việt Nam, tôi thấy mọi người có một sự hào hứng thực sự trong việc giải quyết những bài toán kinh doanh. Tại Việt Nam có những vấn đề cực kỳ lớn, và nếu

chúng ta giải quyết được, nó sẽ trở thành một cơ hội rất lớn. Dù chúng ta làm online hay offline, làm B2B hay trực tiếp với người tiêu dùng, thì cơ hội cũng đều lớn như nhau.

Phạm Hợp Phố: Chúng ta có rất nhiều lý do để hy vọng về tương lai.

Việt Nam là nền kinh tế gần 100 triệu dân, năng động, với một nền công nghệ đang dần trưởng thành.

Nên chúng ta có rất nhiều lý do để hy vọng, miễn là các công ty tại Việt Nam có thể bắt đầu giải quyết những vấn đề thực sự tại Việt Nam. Tôi tin rằng, các nhà đầu tư vào thị trường Việt Nam sẽ ngày càng nhiều. Ví dụ trong năm ngoái, chúng tôi chỉ thực hiện bốn giao dịch, tất cả cùng với các nhà đầu tư nước ngoài. Từ trước đến giờ, chưa bao giờ tôi có thể đầu tư cùng nhiều nhà đầu tư nước ngoài như vậy.

Tom Setiawan: Khi đầu tư vào Việt Nam hồi năm 2013, chúng tôi phải nỗ lực, vận dụng linh hoạt khung pháp lý về giao dịch đầu tư tư nhân.

Sáu năm sau, chúng ta đã chứng kiến

không thể lớn bằng một số nước như Indonesia hay Trung Quốc, Ấn Độ, vì phụ thuộc vào dân số và kích cỡ thị trường. Tôi có nói về khả năng, trình độ của kỹ sư lập trình, chứng tỏ chất lượng giáo dục đào tạo ở Việt Nam. Rõ ràng là người Việt Nam làm việc chăm chỉ, sáng tạo, và có một tinh thần khởi nghiệp. Với cơ sở hạ tầng như thế này, rõ ràng đây là một nền tảng bền vững để chúng ta có thể tăng trưởng nhanh hơn những quốc gia khác. Đó là những tín hiệu khả quan khi chúng ta nghĩ về tương lai.

Donna NguyenPhuoc: Có câu nói vui rằng đầu tư vào công ty như một cuộc hôn nhân. Vậy chúng ta phải làm gì để những “cuộc hôn nhân” thành công với các công ty khởi nghiệp?

Phạm Hợp Phố: Đối với chúng tôi, các “cuộc hôn nhân” thường kéo dài tám năm. Chúng tôi dành nhiều thời gian với nhà sáng lập sau khi chúng tôi đầu tư. Chúng tôi chú trọng việc xác định thứ tự ưu tiên, làm việc hằng ngày, kết nối họ với ngân hàng,

Năm 2018, thị trường Việt Nam chứng kiến 860 triệu đô la Mỹ đầu tư vào các công ty khởi nghiệp về công nghệ, tăng gấp ba lần.

—Phạm Minh Tuấn những thay đổi khung pháp lý mà nhà nước ban hành, tạo ra một môi trường đầu tư tại Việt Nam. Đương nhiên vẫn còn một số thách thức, những yếu tố nền tảng cần phải củng cố mới có thể đưa Việt Nam lên ngang bằng với các nước khác. Tuy nhiên đó cũng là câu chuyện về sự cân bằng. Vì khi chúng ta tiến bộ quá nhanh, sẽ tạo ra một số không gian để người khác có thể tận dụng. Bên cạnh đó, chúng ta cũng không thể nào quá ngăn cấm và giới hạn.

Pieter Kemps: Kinh tế Việt Nam

đưa khách hàng đến cho họ, và tiếp tục tìm kiếm nhà đầu tư mới. Đó là những việc mà chúng tôi làm với các công ty trong danh mục đầu tư.

Tom Setiawan: Tôi cũng đồng ý với ông Phố. Một trong những thách thức là câu chuyện giữ thăng bằng mà chúng ta phải làm, với tư cách là một nhà đầu tư. Chúng tôi nhìn thấy rất nhiều cơ hội tại Việt Nam. Bên cạnh việc chọn lựa kỹ nhà sáng lập, điều quan trọng khác là xem họ tiếp thu, học hỏi và tận dụng đòn bẩy của các kiến thức và kỹ năng chuyên ngành

đến từ các thị trường khác. Cho nên, khi chúng ta thấy được giá trị gia tăng có thể đem đến cho một công ty khởi nghiệp thì đó chính là yếu tố tạo nên một mối quan hệ hòa hợp và êm ấm. Đối với chúng tôi, dù giao dịch lớn hay nhỏ, chúng tôi luôn trao cho họ sự lưu tâm, sự chăm sóc như nhau để đưa họ đến điểm tạo ra giá trị cao và bùng nổ.

Pieter Kemps: Khi một công ty làm việc tốt, chúng ta nên nâng tiêu chuẩn lên. Khi một công ty làm việc chưa tốt lắm, chúng ta hãy là người cổ động tốt nhất cho họ. Khi các bạn là nhà đầu tư, 80% thời gian của các bạn là làm một cổ động viên. Tức là chúng ta là người tin vào họ, truyền động lực cho họ, động viên họ. Và 20% còn lại, chúng ta phải khắt khe, phải cứng rắn. Tức là chúng ta phải cho họ những phản hồi khắt khe nhưng cần thiết. Đó là một sự thăng bằng mà chúng ta phải tự đưa ra nhận định thôi.

Rajiv Chandna: Chúng tôi có cách tiếp cận mang tính đối tác. Bởi vì Grab luôn đưa ra quyết định phát triển đối tác trong bất kỳ thị trường nào chúng tôi tham gia. Chúng tôi nắm chặt tay nhau, luôn tìm cách đồng thuận với nhau về động cơ, về động lực. Khi đó, chúng tôi mới có được một cuộc hôn nhân. Mà khi đã có một cuộc hôn nhân rồi, phải tìm cách để hòa hợp với nhau.

Phạm Minh Tuấn: Hiện giờ, chúng tôi đã có năm “người chồng” rồi.

Người chồng đầu tiên cực kỳ quan trọng là IDG Ventures. Họ đầu tư rất sớm, khi chúng tôi chưa có nhà đầu tư nào khác tại Việt Nam… Trên bước đường đó, có thêm các nhà đầu tư mới. Các nhà đầu tư ban đầu giữ vai trò cực kỳ quan trọng. Họ giúp chúng tôi xem xét xem nền tảng có phù hợp không, nhà đầu tư kế tiếp có phù hợp không… và giúp chúng tôi thương lượng.

Donna NguyenPhuoc: Tôi chân thành cảm ơn các nhà đầu tư đã chia sẻ những góc nhìn cực kỳ sâu sắc. tháng 4.2019 FORBES việt nam | 119

Forbes Việt Nam

tech summit 2019

Công nghệ giúp cuộc sống tốt đẹp hơn Michael Bruck Đỗ Thông

Chủ tịch Paxely

120 | FORBES việt nam tháng 4.2019

Sparq Capital

Hai diễn giả Michael Bruck - Sparq Capital và Eitan Lavie, chủ tịch AWG, những người có nhiều năm hoạt động trong lĩnh vực công nghệ chia sẻ vai trò của trung tâm đổi mới sáng tạo, cũng như cách sử dụng công nghệ để xây dựng sản phẩm, dịch vụ. Ông Đỗ Thông, chủ tịch Paxely điều phối phiên thảo luận.

Eitan Lavie Chủ tịch AWG

M

ở đầu buổi trò chuyện, ông Đỗ Thông mời hai diễn giả giới thiệu ngắn gọn về bản thân.

Michael Bruck: Sau 16 năm làm tại Intel ở Mỹ, tôi trở thành tổng giám đốc và quản lý chiến lược của Intel tại Trung Quốc. Nay đúng tròn 20 năm sau khi tôi rời khỏi Intel.

Sau khi rời Intel, tôi làm việc với các ngân hàng đầu tư và với Spark (chương trình tăng tốc cho startup) tại Hong Kong và chú trọng đầu tư vào CNTT. Eitan Lavie: Tôi là Eitan Lavie và tôi bắt đầu làm việc trong lĩnh vực công nghệ cách đây 25 năm. Tôi đang cố gắng tạo ra cầu nối giữa các công ty khởi nghiệp Israel và châu Á.

Chúng tôi cũng xây dựng mạng lưới mối quan hệ giữa các công ty khởi nghiệp tại Israel, tại Mỹ với các nước châu Á.

Đỗ Thông: Qua lời giới thiệu này,

chúng ta có thể thấy cả hai người đều có kinh nghiệm làm việc tại các tập đoàn đa quốc gia và đã được tiếp xúc với nhiều thị trường quốc tế. Vậy hai ông có thể cho biết quan điểm và nhận định của mình về bức tranh toàn cảnh các trung tâm công nghệ trên thế giới?

Michael Bruck: Tôi xin phép được chia sẻ về ba trung tâm lớn nhất thế giới hiện nay là thung lũng Silicon,

Mỹ, Trung Quốc và quốc gia khởi nghiệp Israel. Tôi làm việc tại thung lũng Silicon và Trung Quốc rất nhiều năm với Intel. Sau đó, tôi quay về Israel và hiện nay, tôi đang tập trung vào thị trường châu Á. Đỗ Thông: Ông Eitan có dự đoán gì về tech hub tiếp theo sẽ nằm ở đâu?

Eitan Lavie: Tôi tin rằng thị trường châu Á có rất nhiều tiềm năng. Đặc biệt, chúng ta có cơ hội phát triển startup tại các mảng như nghỉ dưỡng, y tế, ngoài những mảng hiện nay đang rất nổi như fintech hay an ninh mạng (cybersecurity).

Tôi khuyến nghị mọi người nên đọc quyển sách tên là Sapien, tác giả cũng là người Israel. Trong quyển sách này, tác giả viết rằng ngoài loài Sapien, còn có một loài mới là Data Sapien. Vì với bối cảnh hiện nay, ai là người có thể cung cấp dữ liệu, người đó mới có giá trị trong việc kinh doanh. Nằm sau xu hướng này là việc chúng ta đều chia sẻ kiến thức với nhau. Đỗ Thông: Ông Bruck có thể cho biết những điểm tương đồng và khác biệt gì giữa ba tech hub này?

Michael Bruck: Tôi muốn mở rộng định nghĩa về tech hub, nó không chỉ về công nghệ mà còn về đổi mới sáng tạo. Khi chúng ta nói về công nghệ, định nghĩa này chỉ giới hạn trong phần mềm, phần cứng. Nhưng khi chúng ta nói về đổi mới sáng tạo, nó bao gồm cả các tác động lên ngành kinh tế và các hoạt động kinh doanh, giải pháp trên toàn thế giới. Nếu nhìn vào số lượng bằng sáng chế công nghệ, chúng ta thấy 98% không có ứng dụng gì nhiều, thường chỉ xếp đống trong hộc tủ. Điều quan trọng là chúng ta phải tìm ra được giải pháp thực thụ, xây dựng doanh nghiệp kinh doanh thành công. Mục tiêu của chúng ta lúc nào cũng nên chú trọng vào việc xây dựng doanh nghiệp kinh doanh thành công và bền vững. tháng 4.2019 FORBES việt nam | 121

Forbes Việt Nam

tech summit 2019 — Công nghệ giúp cuộc sống tốt đẹp hơn

Thung lũng Silicon ra đời trước khi chiến tranh thứ hai kết thúc, chính phủ Mỹ đã đầu tư nhiều tiền của vào công nghệ. Vào những năm 1960, các công ty đã nghiên cứu, sáng chế ra tên lửa ở đây. Điều đó tạo ra cơ sở hạ tầng căn bản đầu tiên mà cho đến ngày hôm nay vẫn còn giá trị rất cao trong việc tạo ra thung lũng Silicon thế hệ mới. Thay đổi trong pháp lý về thuế và quản lý, tạo điều kiện hình thành mô hình đầu tư mạo hiểm. Sau đó có những công ty như Fairchild, Intel khi họ phát triển mạnh mẽ, cụm từ “thung lũng Silicon” lúc đấy mới được ra đời. Mỗi trung tâm đều có những đặc điểm riêng.

Eitan Lavie: Trong lịch sử, chúng ta chứng kiến các đế chế hùng mạnh. 200 năm trước chúng ta vẫn còn những đế chế to lớn. Ngày nay chúng ta có thể gọi đế chế Amazon, đế chế Facebook, ở Trung Quốc thì có đế chế Alibaba. Vấn đề đặt ra là làm sao chúng ta tìm được đường đi trước những đế chế này nếu là một công ty khởi nghiệp. Tôi đồng ý với những gì ông Michael chia sẻ, chúng ta hãy đặt khái niệm công nghệ sang một bên và tập trung cho sự sáng tạo.

Như tôi đã nhắc đến, đầu tư vào nghiên cứu và phát triển tại Việt Nam phải lớn hơn nữa. Khi tôi nói đến R&D thì không đơn thuần chúng ta tạo ra động lực, động cơ và tiền bạc cho công ty khởi nghiệp để đầu tư mà là toàn bộ hệ sinh thái.

Quan trọng hơn nữa chúng ta cần phải xây được một cơ chế về công nghệ hiệu quả tại đây. Chúng ta tạo ra động cơ, động lực cho các công ty tham gia trong hệ sinh thái, hoặc cho các công ty đa quốc gia. Nếu so sánh với Trung Quốc, chúng ta cần phải tạo ra niềm tin ở thị trường này, nhất là cho những công ty sẽ vào đây đầu tư. Khi các công ty khởi nghiệp Israel cân nhắc việc đến Trung Quốc làm kinh doanh, do lo ngại về sở hữu trí tuệ hoặc là 122 | FORBES việt nam tháng 4.2019

bản quyền. Tôi nói ra điều này vì Việt Nam đang ở giai đoạn ban đầu nên cần tạo sự an tâm, bảo đảm cho các nhà đầu tư, công ty khởi nghiệp. Đây chính là trách nhiệm của chính phủ. Ở khía cạnh công ty, tập đoàn, cần thêm nhiều công ty đầu tư mạo hiểm. Việt Nam có nền nông nghiệp, công nghiệp còn nhiều cơ hội để khai thác. Đây là sân chơi màu mỡ cho doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghệ nông nghiệp. Đỗ Thông: Cả hai vị đều nhắc đến vai

trò quan trọng của chính phủ như câu chuyện của thung lũng Silicon, chính phủ Mỹ đầu tư tạo ra những chương trình để thúc đẩy cho sự phát triển của cả khu vực. Có điểm tương đồng giữa ba trung tâm công nghệ là cả ba đều là nơi tập trung các trường đại học. Các ông đánh giá gì vẻ vai trò của giáo dục?

Michael Bruck: Tôi nghĩ vai trò của giáo dục cực kỳ quan trọng.

Chúng ta thấy số lượng trường đại

giúp các công ty công nghệ có thể cất cánh. Tôi nghĩ chúng ta có thể tập trung vào những điều kiện đủ khác như tạo ra một hệ sinh thái chẳng hạn. Đài Loan từng thành công khi thiết lập hệ sinh thái công nghệ. Hai điều quan trọng là nguồn vốn và làm sao các công ty khởi nghiệp có thể ra đời và hoạt động hiệu quả.

Thời “dot.com” cần vài triệu đô la Mỹ để mua phần cứng, máy chủ. Bây giờ sử dụng Amazon Web Services giảm đi nhiều rào cản về vốn đầu tư.

Tôi nghĩ hiện nay chỉ cần dưới một triệu đô la Mỹ là một công ty khởi nghiệp có thể bắt đầu bước đầu tiên. Đó là sự phát triển về công nghệ mà chúng ta chưa hề nghĩ đến. Chúng ta có thể thiết lập và vận hành những trung tâm sáng tạo tại bất kỳ nơi nào có những người quan tâm và cống hiến cho sáng tạo.

Eitan Lavie: Mọi người ngày nay đều sử dụng ứng dụng và nếu xây dựng quá trình nuôi dưỡng các công ty khởi nghiệp, theo phương

Thay vì nghĩ xây dựng công ty quanh công nghệ, hãy nghĩ xây dựng công ty để giải quyết và đáp ứng nhu cầu của khách hàng. Đây là điều quan trọng chúng ta cần làm. học nổi tiếng tại thung lũng Silicon, Israel hay Trung Quốc, tất cả mọi nơi đều có trường đại học nổi tiếng.

Tôi nghĩ đó là điều kiện cần, không nhất thiết là điều kiện đủ. Chúng tôi đầu tư vào những công ty công nghệ có trụ sở ở Louisiana, ít ai biết đến và trường đại học bang Louisiana cũng không có gì xuất sắc nhưng vẫn còn những điều kiện đủ khác

thức kết hợp, chúng ta có thể tạo ra trung tâm phát triển ứng dụng công nghệ tại các nước châu Á. Tôi thấy Việt Nam có nhân lực lập trình.

Các bạn có thể kết hợp đội ngũ lập trình tại Việt Nam với các công ty khởi nghiệp nước ngoài đến từ các trung tâm công nghệ như Silicon hay Israel, chẳng hạn như lĩnh vực an ninh mạng. Khi đội ngũ nhân

lực địa phương làm việc với những người đến từ Israel hay những người đến từ Silicon, họ sẽ có tư duy mới.

Trong quan điểm của tôi, chúng ta không thể đốt cháy giai đoạn, mà là quá trình tiến hóa để từ số 0 trở thành một trung tâm công nghệ. Đỗ Thông: Tôi muốn trao đổi về quan

sát thực tế. Trong hệ sinh thái hay trong kinh doanh, chúng ta cần hệ thống giáo dục tốt để tạo ra các kỹ sư có năng lực nhưng chúng ta cũng cần có đội ngũ doanh nhân, những nhà đầu tư mạo hiểm nữa. Ở Việt Nam không có đủ các trường đại học tốt tại thì làm sao chúng ta giải quyết được bài toán này. Tôi cảm giác như đó là bài toán con gà và quả trứng cái nào có trước.

Michael Bruck: Không am hiểu về Việt Nam, tôi chỉ thấy có nhiều lập trình viên tài năng ở đây. Họ được giáo dục trong nước hoặc ở nước ngoài. Đông Nam Á có rất nhiều quỹ đầu tư lớn sẵn sàng đầu tư cho các công ty khởi nghiệp. Tôi nghĩ hai yếu tố đó chắc chắn đang góp phần thay đổi cuộc chơi ở đây.

Các nhóm khởi nghiệp ở Việt Nam, theo quan sát của tôi, có văn hóa, tinh thần khởi nghiệp cao, sẵn sàng chấp nhận rủi ro. Chúng ta chứng kiến tinh thần như vậy ở Silicon, ở Trung Quốc. Đó là lý do tại sao khởi nghiệp ở Mỹ và châu Á rất mạnh mẽ và năng động.

Eitan Lavie: Ông Michael có nói là chúng ta làm như thế nào nếu không có nhiều trường đại học và không có nhiều công ty khởi nghiệp. Tôi nhớ câu chuyện về hai người bán giày ở châu Phi. Người thứ nhất nói thị trường tệ vì không ai đi giày. Người thứ hai thì cho rằng thị trường châu Phi rất tuyệt vời vì ở đó không ai đi giày. Điều mà tôi muốn nhắn nhủ là các bạn đang có nền tảng căn bản để phát triển. Các bạn cũng có cơ hội từ thị trường lớn, cơ hội từ các bạn trẻ khởi nghiệp. Tôi đến đây gần 24 tiếng đồng hồ và cảm nhận được một

luồng năng lượng tích cực như vậy tại Việt Nam. Trở lại với cách đặt vấn đề của Michael về vai trò của trường đại học, tôi muốn kể về trường đại học Hebrew, Israel, nơi có lợi nhuận từ phí bản quyền còn nhiều hơn MIT, trong khi ngân sách chỉ bằng 1% của MIT. Lý do là bởi vì những năm 60, ở Israel họ bắt đầu khái niệm “chuyển nhượng công nghệ”. Khi ai đó phát minh được một công nghệ mới thì chúng tôi sẽ hỗ trợ về tài chính. Đỗ Thông: Quan trọng là chúng ta

phải có thái độ tích cực về mọi thứ.

Chúng ta chuyển đổi quốc gia của chúng ta dựa trên những gì đã có sẵn và làm sao nắm bắt và khai phá tốt hơn nữa. Hiện giờ, chúng ta chưa tương thích với các quốc gia khác trong khu vực và trên thế giới. Nói về trí tuệ nhân tạo, Trung Quốc là ví dụ thú vị, ở khía cạnh nào đó còn vượt trên cả Mỹ. Liệu Việt Nam có thể khai thác khía cạnh mới trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo như thế nào?

Michael Bruck: Thứ nhất, tôi nghĩ trí tuệ nhân tạo là một từ khóa rộng, trong trí tuệ nhân tạo có rất nhiều mảng nhỏ. Ở Trung Quốc mạnh nhất là học máy (machine learning), vì họ có bộ thông số dữ liệu khổng lồ, họ dùng máy móc để đào sâu vào bộ dữ liệu đó, rất khác so với bối cảnh ở Mỹ. Cũng giống như bất kỳ công nghệ nào, nếu nhìn sâu vào sẽ thấy thị trường và cơ hội ở khắp mọi nơi. Rõ ràng Trung Quốc phát triển công nghệ hơn nhờ họ có nhiều dữ liệu hơn, ví dụ công nghệ nhận diện khuôn mặt phát triển mạnh... Mặt khác, nhìn vào những công ty ở thung lũng Sillicon, cơ sở vật chất... thế mạnh vẫn nằm ở Mỹ, còn Israel có nhiều chuyên gia am hiểu kiến thức về những mảng khác. Tôi cho rằng cơ hội ở mọi nơi, quan trọng là chúng ta có xác định được giải pháp hay không. Cuối cùng trí tuệ nhân tạo chỉ là công nghệ, nó giải quyết vấn đề gì, đâu là vấn đề chúng ta

tìm cách giải quyết. Trong một nền kinh tế, trong một quốc gia, một thị trường, chúng ta cần xác định đúng vấn đề, mới có thể ứng dụng công nghệ phù hợp.

Eitan Lavie: Khi nói về trí tuệ nhân tạo và blockchain... hãy bỏ qua những từ khóa nóng hổi để tập trung vào những nhu cầu cụ thể. Khi đó chúng ta sẽ xác định được cần công nghệ gì để giải quyết vấn đề đó. Đỗ Thông: Vậy là chúng ta sẽ xác định vấn đề trước rồi mới nghĩ tới việc dùng công nghệ gì?

Michael Bruck: Tôi nghĩ đó là một điều quan trọng. Chúng ta cần thấu hiểu tâm trí khách hàng, biết khách hàng cần gì, muốn gì, rồi mới đặt và giải quyết vấn đề. Chúng ta tập trung giải quyết các vấn để lớn để giúp cuộc sống tốt đẹp hơn. Hãy dùng trí não, trí tưởng tượng và óc sáng tạo.

Hãy tìm ra đâu là yếu tố giúp công ty chúng ta có được lợi thế cạnh tranh tốt hơn những công ty khác. Thay vì nghĩ xây dựng công ty quanh công nghệ, hãy nghĩ xây dựng công ty để giải quyết và đáp ứng nhu cầu của khách hàng. Khi đó, mô hình kinh doanh của chúng ta mới tìm được doanh thu và lợi nhuận. Đây là điều quan trọng chúng ta cần làm. Tôi nghĩ đó mới chính là lý do vì sao chúng ta luôn có khả năng sáng tạo.

Eitan Lavie: Chúng ta đang sống trong một thế giới mà chúng ta nghĩ rằng chúng ta thân thiện với nhau hơn và chúng ta có nhiều điều cùng quan tâm. Nhưng nhìn vào những số liệu thống kê của thế giới, chúng ta thấy sự cô đơn ngày càng lớn khi ảo tưởng có rất nhiều bạn trên mạng xã hội. Sử dụng công nghệ nhưng vẫn giữ những nhu cầu cơ bản của xã hội, đó sẽ là cách tiếp cận đúng. Công nghệ là công cụ, không phải là mục tiêu cuối cùng. Công nghệ được sinh ra để làm xã hội tốt đẹp hơn. Đỗ Thông: Xin cảm ơn các diễn giả đã

tham gia cuộc trò chuyện!

tháng 4.2019 FORBES việt nam | 123

FORBES asia

những người giàu nhất hong kong

Một năm lao đao Phải đối mặt với vô số bất lợi, nhiều người thuộc danh sách giàu nhất Hong Kong đã nghèo đi. biên tập: JOHN KOPPISCH — phóng viên: Shu-Ching Jean Chen, Muhammad Cohen, Alex Fang, Russell Flannery, Jane Ho, Joyce Huang, Sean Kilachand, Luisa Kroll, Suzanne Nam, Linh Nguyen, Robert Olsen, Sheela Sarvananda, Jessica Tan, Yue Wang và Jennifer Wells.

124 | FORBES việt nam tháng 4.2019

Yeung Kin-man

cuối cùng trong số những gương mặt mới. Lo Siu-tong ở vị trí 48, với tăng trưởng từ các khách sạn và bất động sản ở Trung Quốc đại lục, quay trở lại danh sách sau một năm vắng bóng. Tang Hsiang-chien, người giàu có nhờ lĩnh vực dệt may và sau đó là các bảng mạch in, đã qua đời hồi tháng 3, thọ 94 tuổi. Ông để lại khối tài sản trị giá 1,5 tỉ đô la Mỹ, chia cho vợ con.

Một số lãnh đạo doanh nghiệp từng là những cái tên quen thuộc của danh sách trong nhiều năm đã bị loại.

Giá trị tài sản của anh em Victor và William Fung đã giảm khi vị trí của công ty của họ, Li & Fung, ở giữa chuỗi cung ứng giữa Trung Quốc và phương Tây, tiếp tục bị lung lay. Tài sản của họ, cùng với người đồng sáng lập Allan Wong của VTech và ông trùm bất động sản Lo Ka Shui, đã xuống thấp hơn định mức 1,27 tỉ đô la Mỹ của danh sách năm nay. Giá trị tài sản ròng tính trên giá cổ phiếu và tỉ giá tiền tệ kể từ thời điểm đóng cửa giao dịch của thị trường vào ngày 1.2.2019.

Edmond So/SCMP/Getty Images; David Wong/SCMP/Getty Images; Justin Chin/Bloomberg; Simon Song/South China Morning Post/Getty Images; Edward Wong/South China Morning Post; Nicky Loh/Bloomberg/getty images.

K

hi Apple bị “cảm lạnh”, các nhà cung cấp của họ sẽ bị “viêm phổi”. Và các ông trùm đằng sau những nhà cung cấp đó đã chứng kiến khối tài sản giàu có của họ bốc hơi nhanh chóng. Đó là trường hợp của Yeung Kin-man và Lam Wai Ying, hai vợ chồng đồng sở hữu Biel Crystal. Đây là nhà sản xuất màn hình kính iPhone lớn nhất thế giới, nhưng khi doanh số iPhone bắt đầu đi xuống, đặc biệt là ở Trung Quốc, giá trị tài sản của cặp vợ chồng này đã giảm 6,4 tỉ đô la Mỹ, tương đương 58%.

Công ty đã hoãn đợt niêm yết trị giá 1,5 tỉ đô la Mỹ và tuyên bố họ đang theo dõi tình hình thị trường.

Yeung và Lam không phải những người chịu thiệt hại nhiều nhất trong danh sách những người giàu nhất Hong Kong hằng năm của Forbes. Người bị giảm tài sản nhiều nhất là Pollyanna Chu, xếp thứ 28, tài sản giảm 73%, còn 3,3 tỉ đô la Mỹ. Giá cổ phiếu các sòng bạc Macau giảm, tác động đến chủ sở hữu của chúng, trong đó có Lui Che Woo xếp thứ 6, Pansy Ho xếp thứ 20 và Lawrence Ho xếp thứ 34. Nhìn chung, có 23 khối tài sản bị hao hụt trong khi con số tăng là 20, vì chỉ số Hang Seng giảm 9,4% so với thời điểm công bố danh sách gần nhất của Forbes, thị trường bất động sản hạ nhiệt và các yếu tố khác.

Có năm nhóm mới lọt vào danh sách, và đa số là thành viên của gia đình Kwok. Sau khi cựu chủ tịch Walter Kwok của Sun Hung Kai Properties qua đời, hai con trai của ông là Geoffrey và Jonathan thừa kế phần lớn tài sản. Trong khi đó, Kwong Siu-hing, người vợ góa của đồng sáng lập công ty Kwok Tak-seng đồng thời là chủ tịch từ năm 2008 đến 2011, nổi bật với tư cách là người sở hữu số cổ phần lớn nhất. Ở tuổi 89, bà gia nhập danh sách ở vị trí thứ năm với giá trị tài sản ròng 15 tỉ đô la Mỹ. Ba người cháu khác của bà cũng góp mặt trong danh sách này, ngoài hai người con trai còn sống của bà là Thomas và Raymond. Ông trùm dầu mỏ Daniel Chiu, xếp thứ 47, là người

danh sách tốp 10 người giàu nhất

1.

LI KA-SHING

2.

LEE SHAU KEE

3.

LEE MAN TAT

4.

JOSEPH LAU

CK HUTCHISON, CK ASSET HOLDINGS Tuổi: 90

HENDERSON LAND DEVELOPMEN Tuổi: 91

LKK GROUP Tuổi: 89

CHINESE ESTATES HOLDINGS Tuổi: 67

6.

LUI CHE WOO

7.

PETER WOO

8.

JOSEPH TSAI

GALAXY ENTERTAINMENTGROUP Tuổi: 89

WHEELOCK & CO. Tuổi: 72

ALIBABA GROUP Tuổi: 55

$32 tỉ q

$14,8 tỉ q

$30 tỉ q

$10,8 tỉ q

$17,1 tỉ 

$9,5 tỉ q

$17 tỉ 

9.

MICHAEL KADOORIE $8,5 tỉ 

5.

KWONG SIU-HING $15 tỉ  SUN HUNG KAI PROPERTIES Tuổi: 89

10.

FRANCIS CHOI $6,7 tỉ 

CLP HOLDINGS,HONG KONG & SHANGHAI HOTELS, Tuổi: 77

EARLY LIGHT INTERNATIONAL Tuổi: 71

Geoffrey & Jonathan Kwok

TIẾP NHẬN TRÁCH NHIỆM Sau khi tỉ phú Walter Kwok qua đời ở tuổi 68 hồi tháng 10, hai con trai là Geoffrey và Jonathan thừa kế gia sản gồm cổ phần Sun Hung Kai Properties, giúp họ lọt vào danh sách năm nay ở vị trí thứ 12. Người bà 89 tuổi của họ, Kwong Siu-hing, mẹ của Walter, vợ góa của người đồng sáng lập Sun Hung Kai, Kwok Tak-seng, cũng lần đầu vào danh sách (thứ 5). Hai anh em thừa kế 7,3% cổ phần Sun Hung Kai, công ty bất động sản lớn nhất Hong Kong theo thị giá. Geoffrey, 33 tuổi, là thành viên HĐQT công ty và là giám đốc không điều hành. Thông qua một số quỹ tín thác, Kwong kiểm soát 27% Sun Hung Kai. Việc thăng cấp của Geoffrey đánh dấu đoạn kết của cuộc hiềm khích hàng thập kỷ giữa cha và các chú của anh, Thomas và Raymond, về quản lý Sun Hung Kai và gia sản. Anh gia nhập Sun Hung Kai năm 2008 và là giám đốc công ty con quản lý tập đoàn khách sạn và căn hộ dịch vụ tại Hong Kong và Trung Quốc đại lục. Ba anh em họ của lên p

xuống 

mới 

Geoffrey cũng là thành viên HĐQT. Sinh năm 1950, Walter là con trai cả của người đồng sáng lập Sun Hung Kai và là chủ tịch kiêm giám đốc điều hành khi cha qua đời năm 1990. Hai anh em Thomas và Raymond làm phó chủ tịch, cả ba đưa công ty tăng trưởng nhanh và xây một số tòa nhà chọc trời cao nhất Hong Kong Mặc dù Walter nổi tiếng nhờ tiếp thị, nhưng người ta nhớ nhiều nhất đến việc ông bị bắt cóc vào năm 1997. Tay xã hội đen Cheung Tzekeung đã giam Walter trong thùng suốt một tuần cho đến khi nhận được tiền chuộc khoảng 77 triệu đô la Mỹ. Sau khi được cứu, Walter bị trầm cảm và quan hệ của ông với hai người em trở nên tồi tệ. Thomas và Raymond đẩy Walter ra năm 2008, tuyên bố chấn thương khiến Walter thất thường và không hợp để làm lãnh đạo. HĐQT Sun Hung Kai đưa mẹ ông vào vị trí chủ tịch, Thomas và Raymond làm đồng giám đốc điều hành.

Walter kiện Thomas và Raymond tội phỉ

KHÔNG ĐỔI tu

Tỉ phú Walter Kwok qua đời ở tuổi 68 hồi tháng 10.2018.

báng năm 2008. Cả ba giải quyết được vụ kiện sau khi chính quyền điều tra hai em trai của Walter năm 2012. Thomas bị kết tội hối lộ quan chức chính phủ năm 2014 bị án năm năm tù. Ông vẫn đang thi hành án. Raymond được tha.

Năm 2017, Walter thua kiện khi tranh giành gia sản hơn năm tỉ đô la Mỹ. Tháng 5.2018, ông thôi kháng cáo và tìm cách hòa giải với anh em, rồi bị đau tim vào tháng 8 và qua đời.

Ngoài hai con trai của mình, Walter còn có người thừa kế là vợ Wendy và con gái Lesley.

Geoffrey và Jonathan điều hành Empire Group Holdings, công ty bất động sản tư nhân do cha sáng lập năm 2014.

TRỞ LẠI t tháng 4.2019 FORBES việt nam | 125

VẬN MAY MỈM CƯỜI Tập đoàn Galaxy Entertainment Group của Francis Lui đang tiến bước trên chặng đường thắng lợi.

M U H A M M A D CO H E N

126 | FORBES việt nam tháng 4.2019

Francis Lui tại Galaxy Macau.

ả nh: a nt ho ny kwan fo r fo r b e s asi a

L

Là tỉ phú điều hành một trong những sòng bạc thành công nhất tại trung tâm đánh bạc lớn nhất thế giới, Galaxy Entertainment Group, nhưng Francis Lui lại rất kín tiếng.

Hành khách trên chuyến phà từ Hong Kong đến Macau có thể đứng sát cạnh ông, ở khoang hạng phổ thông. Dù vậy, cũng đừng lầm tưởng: Lui, 63 tuổi, nổi tiếng là người giành được thắng lợi lớn ở Macau, kế thừa di sản của ông trùm sòng bạc huyền thoại Stanley Ho, trở thành một gương mặt bản địa xuất sắc ở vùng đất từng là thuộc địa của Bồ Đào Nha. Những con số dệt nên câu chuyện. Galaxy kỳ vọng sẽ thu được 13 tỉ đô la Hong Kong (1,7 tỉ đô la Mỹ) trong năm 2018, gấp đôi so với tổng lợi nhuận ròng dự kiến 6,2 tỉ đô la Hong Kong của các công ty liên kết với gia đình Ho là SJM Holdings, Melco Entertainment và MGM Trung Quốc, theo báo cáo của JPMorgan và Sanford Bernstein. Galaxy cũng thách thức và đôi khi vượt mặt cả đối thủ Sands China, đối tác cũ của họ do tỉ phú người Mỹ Sheldon Adelson điều hành, để trở thành tập đoàn thống trị tại Macau. “Kết quả của chúng tôi chứng minh tất cả,” Lui trả lời trong một lần phỏng vấn hiếm hoi. Nhưng Lui không dừng lại ở đó. Ông đã đưa ra kế hoạch phát triển gồm hai giai đoạn có thể sẽ nhân đôi tầm ảnh hưởng của tập đoàn Galaxy Macau ở Cotai. tháng 4.2019 FORBES việt nam | 127

FORBES việt nam

giàu nhất hong kong — Francis Lui

cho biết. “Vào ngày đầu tiên khi tôi bắt tay vào hoạch định chiến lược cho Galaxy, một trong những điều chúng tôi quyết định là không muốn bắt chước những gì người khác đang làm, chúng tôi muốn thực sự là chính mình.”

Do đó, bên cạnh cờ bạc, Galaxy Macau còn ưu tiên tập trung vào ẩm thực. Du khách Trung Quốc, mặc dù sẵn sàng thử một vài món ăn quốc tế nhưng vẫn có xu hướng yêu thích những gì quen thuộc. Galaxy Macau cung cấp cho du khách 16 thực đơn Quảng Đông, chín thực đơn từ các tỉnh khác của Trung Quốc, cộng với chín đặc sản Macau, đại diện cho ẩm thực ở 18 tỉnh thành. Trong khi đó, đối thủ Wynn Palace có 15 nhà hàng và MGM Cotai có mười nhà hàng.

Galaxy Macau còn đem đến những loại hình giải trí độc đáo, chẳng hạn như công viên nước Grand Resort Deck trên sân thượng rộng 75.000 m², có hồ bơi tạo sóng, bao quanh là một bãi biển nhân tạo dài 150 m được làm từ 350 tấn cát trắng, cùng với những chiếc ghế dài có ô lớn che mát. Grand Resort Deck cũng có mạch nước phun, máng trượt, thác nước và công viên nước cho trẻ em. “Ngược với khuyến nghị của rất nhiều người, chúng tôi quyết định rằng việc chúng tôi làm chỉ đơn giản là xây dựng khu nghỉ dưỡng lớn nhất nơi đây,” Lui nhớ lại.

“Hầu hết người Trung Quốc đại lục lúc đó chưa từng thực sự nhìn thấy bãi biển và chưa bao giờ bơi trong làn nước trong vắt.”

Khu nghỉ dưỡng này cũng có rạp chiếu phim lớn nhất Macau với 10 màn hình chiếu, cho phép du khách đến từ đại lục có cơ hội thưởng thức những bộ phim quốc tế không được trình chiếu tại Trung Quốc do hạn ngạch nhập khẩu phim. Grand Resort MỐI GIAO TIẾP cũng có 200 gian hàng trưng bày các thương hiệu trung cấp phù hợp BÌNH DỊ với thị hiếu và ngân sách của mức Không chỉ đi lại theo phương thức chi tiêu trung lưu Trung Quốc. bình dân trên phà Hong Kong -Macau, Tập trung vào thị trường đại Lui còn duy trì mối giao tiếp bình dị chúng là hướng đi tốt, theo nhận với mọi người. Suốt nhiều năm làm định của nhiều nhà phân tích, bởi việc tại công ty xây dựng K. Wah của Lui Che Woo nhóm khách này sẽ đem lại doanh cha mình, mặc dù là con trai của ông chủ, Lui Che Woo (xếp thứ sáu trong danh sách), nhưng ông ăn cơm hộp với các thu ổn định hơn và mức sinh lời công nhân xây dựng tại công trường và đi xe buýt về nhà sau giờ làm. Cha của Lui cao hơn so với khách đánh bạc đã tạo dựng khối tài sản đầu tiên của gia đình bằng K. Wah, công ty chuyên cung cao cấp. Vitaly Umansky, chuyên ứng sỏi cho các công ty xây dựng trong những năm 1950 của Hong Kong bằng xe gia phân tích cấp cao của Sanford tải và máy ủi do quân đội Hoa Kỳ để lại sau chiến tranh Triều Tiên. Theo thông tin Bernstein tại Hong Kong cho biết, trên trang web của công ty, K. Wah sau đó mạo hiểm phát triển bất động sản, xây dựng khách sạn tại Hong Kong vào những năm 1970 và đến những năm 1980 đã mở những người chi số tiền lớn để rộng sang Bắc Mỹ, Đông Nam Á và Trung Quốc, trở thành công ty tiên phong trong đánh bạc thường yêu cầu sòng bạc thị trường bất động sản đại lục. Sau khi niêm yết trên thị trường chứng khoán Hong cấp phòng khách sạn, bữa ăn và tín Kong vào năm 1987, công ty trở thành K. Wah International Holdings. Năm 1991, gia dụng miễn phí, nhưng các khách đình ông niêm yết công ty K. Wah Construction, sau đó đổi tên thành Galaxy năm hàng đại chúng thì lại khác, họ 2005. Gia đình Lui vẫn sở hữu khoảng 50% cổ phần của cả K. Wah và Galaxy. thường tự trả các chi phí trên.

128 | FORBES việt nam tháng 4.2019

ảnh : Billy H.C. Kwok/ Bloomberg

Galaxy đã thể hiện xuất sắc trong việc dẫn đầu xu hướng chuyển đổi từ việc săn tìm khách đánh bạc cao cấp sang thu hút người chơi thuộc tầng lớp trung lưu từ Trung Quốc đại lục với số lượng lớn hơn, khả năng sinh lời cao hơn. Sự thay đổi này bắt nguồn từ việc chính quyền Macau và Bắc Kinh từ lâu đã tìm cách đa dạng hóa nền kinh tế Macau và quyết định biến thành phố này trở thành “trung tâm thế giới” dành cho du lịch và giải trí.

Họ khuyến khích các sòng bạc tổ chức kèm những hoạt động hấp dẫn khác, chẳng hạn như mua sắm, nhà hàng và giải trí.

Mô hình này đã làm thay đổi Las Vegas, nơi có 2/3 thu nhập của người dân không liên quan đến cờ bạc, đồng thời cũng tạo ra biến đổi ở mức độ ít hơn đối với Singapore, nơi có 1/5 nguồn doanh thu đến từ những hoạt động không liên quan tới cờ bạc. Macau còn một chặng đường dài, khi nguồn thu từ những hoạt động không liên quan tới cờ bạc hiện chỉ chiếm một phần mười doanh thu của thành phố – nghĩa là Galaxy có rất nhiều cơ hội để phát triển.

Lui sớm nhận ra dù cờ bạc sẽ tiếp tục thúc đẩy du lịch Macau trong tương lai gần, nhưng các khách hàng khó tính từ đại lục sẽ đòi hỏi nhiều hơn nữa. “Chúng tôi tin rằng, thị trường đại chúng sẽ là mục tiêu phát triển trong tương lai khi được thúc đẩy bởi tầng lớp trung lưu đang lên từ Trung Quốc đại lục, cũng như các phân khúc thị trường khác như các khách hàng MICE (khách đi theo đoàn hội thảo, triển lãm hoặc đoàn doanh nghiệp),” Lui

Galaxy Macau và khu Grand Resort Deck thuộc sở hữu của tập đoàn.

Galaxy đã tự mình cố gắng giành được giấy phép kinh doanh sòng bạc trong 20 năm từ đầu năm 2002.

Tập đoàn này không hề có kinh nghiệm trong lĩnh vực kinh doanh sòng bạc và phải tự vực dậy sau khi đổ vỡ mối quan hệ liên doanh với Las Vegas Sands của tỉ phú người Mỹ Sheldon Adelson – người đã gây dựng Venetian Macao và hiện trở thành đối thủ của họ. Lui cho biết ông và người cha 89 tuổi của mình, Lui Che Woo, chủ tịch tỉ phú của Galaxy, đã biến khuyết điểm thiếu kinh nghiệm của công ty thành ưu thế. “Vì không có kinh nghiệm nên chúng tôi không bị bó buộc theo một phương thức cố định nào,” ông nói. Để học cách kinh doanh sòng bạc, năm 2004, Galaxy bắt đầu lập ra bốn sòng bạc City Clubs trong các khách sạn thuộc sở hữu của các bên khác.

StarWorld, khách sạn kèm sòng bạc đầu tiên của Galaxy khai trương tháng 10.2006 đối diện với Wynn Macau trong trung tâm sòng bạc của bán đảo, tập trung vào khách đánh bạc cao cấp. “Đó là kinh nghiệm theo một chiều,” Lui cho biết. “Tất cả các tiện nghi đều chuyên dành cho khách hàng đánh bạc.”

Sau khi liên doanh thất bại với Adelson vào năm 2002,

Lui hướng đến Cotai và chính thức xây dựng sòng bạc thứ ba trong khu vực với vốn đầu tư trên 14,9 tỉ đô la Hong Kong. Xây dựng Galaxy Macau trên diện tích 396.696 m² ở Cotai mang đến cho Lui thời cơ to lớn để tạo nên một khu nghỉ dưỡng hấp dẫn cả giới đánh bạc cao cấp lẫn các du khách đại chúng. Galaxy xây dựng khu phức hợp Cotai theo từng giai đoạn: giai đoạn đầu tiên được hoàn thành vào năm 2011; giai đoạn thứ hai, vào năm 2015, nâng tổng vốn đầu tư lên năm tỉ đô la Mỹ và lượng phòng đạt mốc 3.800 so với con số 2.300 của giai đoạn đầu.

Giấy phép kinh doanh sòng bạc của Galaxy sẽ hết hạn vào năm 2022, tuy nhiên Lui tự tin rằng mối quan hệ tốt của công ty với chính quyền Macau giúp cả hai bên cùng có lợi. Công ty đang tiến hành giai đoạn thứ ba và thứ tư của Galaxy Macau, sẽ bổ sung thêm 4.500 phòng cho khách. Giai đoạn thứ ba nhắm vào mục tiêu chiếm lĩnh thị trường du lịch MICE, với không gian hội nghị rộng 37.161 m² và một đấu trường 16 ngàn chỗ ngồi.

Cầu Hong Kong-Chu Hải-Macau vừa thông xe cho phép 80 triệu du khách đi trực tiếp đến Macau qua sân bay quốc tế Hong Kong.

ảnh: anthony kwan for forbes asia

“Chúng tôi tin rằng, thị trường đại chúng sẽ là mục tiêu phát triển trong tương lai.”

tháng 4.2019 FORBES việt nam | 129

FORBES việt nam

giàu nhất hong kong — Francis Lui

Đến lúc hạ quyết tâm?

quảng đông

Các nhà đầu tư đang né tránh cổ phiếu thuộc mảng kinh doanh sòng bạc ở Macau.

Giá cổ phiếu*

Thay đổi trong 52 tuần

51

-21%

Melco Resorts & Entertainment

21

-25%

MGM China

14

-41%

Sands China

37

-23%

SJM Holdings

8

-3%

18

-36%

Galaxy Entertainment

MACAU

Wynn Macau

Mức giảm trung bình: -25%

TAIPA

sân bay quốc tế MACAU

COTAI quảng đông

COLOANE

Nguồn: FT.com, Union Gaming Research Macau (bản đồ) Dữ liệu tính đến ngày 25.1.2019 *Tất cả giá tính bằng đô la Hong Kong, ngoại trừ Melco, có giá tính bằng đô la Mỹ.

NỀN TẢNG VỮNG CHẮC Doanh thu sòng bạc của Macau sụt giảm từng tháng kể từ tháng 6.2014 đến tháng 7.2016 khi Trung Quốc đẩy mạnh thanh trừ tham nhũng. Sau đó, hoạt động kinh doanh đã phục hồi đều đặn - doanh thu sòng bạc đã tăng 14% lên 38 tỉ đô la Mỹ trong năm 2018. Mặc dù con số này gấp khoảng sáu lần doanh thu sòng bạc của Dải Las Vegas năm ngoái, nhưng vẫn thấp

130 | FORBES việt nam tháng 4.2019

Trong khi tập trung vào thị trường Macau, Lui cũng có đầu tư ở nước ngoài. Tháng 3 năm ngoái, Galaxy đã chi 928 triệu đô la Mỹ để mua 4,9% cổ phần của Wynn Resorts. “Đó là một công ty hoạt động tốt, chúng tôi thích tương lai, đội ngũ quản lý của họ và chúng tôi có rất nhiều điểm chung,” Lui cho biết. Cổ phần của Galaxy tại Wynn, công ty cũng sở hữu Wynn Macau, không vượt quá ngưỡng 5% – là định mức buộc ủy ban Kiểm soát cờ bạc Nevada phải cấp phép cho Galaxy.

Cũng trong tháng 3.2018, Galaxy thắng thầu được chính quyền Philippines cấp phép xây khu nghỉ dưỡng kèm sòng bạc trị giá 500 triệu đô la Mỹ tại đảo nghỉ dưỡng Boracay. Tuy nhiên, tổng thống Philippines, ông Rodrigo Duterte đã phản đối

“Vì không có kinh nghiệm nên chúng tôi không bị bó buộc theo một phương thức cố định nào.”

hơn con số 45 tỉ đô la Mỹ của giai đoạn đỉnh điểm năm 2013 của Macau.

Mặc dù nhận thấy sự phục hồi, nhưng các nhà đầu tư vẫn tiếp tục né tránh cổ phiếu của sáu sòng bạc ở Macau vì không chắc chắn về tương lai ngành kinh doanh sòng bạc sau khi giấy phép hết hạn vào năm 2020 và e ngại rằng thời hoàng kim của Macau có thể đã qua. Điều đó đã khiến cổ phiếu của sáu sòng bạc này giảm trung bình 25% trong 12 tháng qua (xem biểu đồ). Nhà phân tích Umansky cho rằng các nhà đầu tư nên xem xét lại những gì họ có

thể bỏ lỡ, đặc biệt là tại Galaxy.

“Về cơ bản, ngành công nghiệp Macau có vẻ khá vững chắc,” Umansky nói, lưu ý rằng doanh thu sòng bạc quý IV cao hơn dự đoán. Theo quan điểm của ông, cổ phiếu sòng bạc lao dốc là một phần của việc bán tháo trên phương diện rộng hơn ở Trung Quốc. “Về lâu dài, Macau sẽ mở rộng năng lực và hoạt động, khả năng thực thi. Không nghi ngờ gì về việc Galaxy có thể làm tốt. Họ đang tối ưu hóa việc sử dụng năng lực kinh doanh sòng bạc của mình vì họ tham gia mọi phân khúc.”

ảnh : Billy H.C. Kwok/ Bloomberg

dự án này vì lo ngại những ảnh hưởng tới môi trường đảo. Tổng thống yêu cầu ngưng toàn bộ các hoạt động du lịch trên đảo trong vòng sáu tháng. Toàn bộ hoạt động kinh doanh đều phải ngừng lại cho đến tháng 10, dự án của Galaxy vẫn đang trong tình trạng tạm hoãn. “Có thể nhiều người hiểu nhầm rằng chúng tôi muốn mang Galaxy Macau đến Boracay,” Lui nói. Galaxy tính đến một dự án khiêm tốn hơn rất nhiều – chỉ có 100 biệt thự. “Nó sẽ là một khu nghỉ dưỡng trên bãi biển thuộc loại cao cấp, có mật độ thấp và thân thiện với môi trường,” ông cho biết, và nói thêm Galaxy đang hi vọng chính quyền vẫn sẽ phê duyệt dự án này.

Tại Nhật, nơi chính quyền vừa thông qua luật hợp pháp hóa sòng bạc, Galaxy đang liên kết xin cấp phép với nhà điều hành Monte Carlo của công ty kinh doanh sòng bạc Société des Bains de Mer et du Cercle des Étrangers à Monaco, mà Galaxy có 5% cổ phần từ năm 2015. Hai công ty này dự tính sẽ xây dựng mô hình sang trọng mang phong cách hoàng gia châu Âu nếu họ giành được một trong ba giấy phép kinh doanh sòng bạc. Vào tháng 4.2018, Galaxy đã thuê Ted Chan, cựu giám đốc Melco làm giám đốc điều hành tại Nhật Bản.

Dù đang hướng ra thị trường nước ngoài, Lui cho biết ông vẫn lạc quan về tương lai ở Macau. Tuy nhiên ông vẫn chưa khẳng định sẽ xây dựng hay mua bất động sản mới tại đây. “Chúng tôi sẽ chỉ tiếp tục làm theo hướng dẫn của chính quyền và cộng đồng,” Lui nói thêm.

Andrew Klebanow, chuyên gia tư vấn sòng bạc có trụ sở tại Las Vegas, cho biết.

“Việc kinh doanh sòng bạc của Macau có thúc đẩy từ chính sách công, vì vậy rất khó để dự đoán về nhu cầu trong tương lai.” Hiểu và chấp nhận được những giới hạn như vậy sẽ khiến mọi thứ dễ dàng hơn khi bạn đang nắm phần thắng trong tay.

TUNG XÚC XẮC Khi được cấp phép kinh doanh sòng bạc ở Macau vào tháng 12.2001, Galaxy chỉ là một ô trống trong sơ đồ tổ chức của công ty bất động sản Hong Kong K. Wah của gia đình Lui. Trong số 21 công ty đấu thầu xin ba giấy phép sòng bạc Macau, Galaxy khác biệt hẳn do thiếu kinh nghiệm về sòng bạc. Công ty của nhà thầu tỉ phú Sheldon Adelson, Las Vegas Sands, lại có một khó khăn khác, họ đang lao đao vì lượng khách suy giảm từ sau vụ khủng bố 11.9. Sands – cũng giống như công ty đồng ngành Las Vegas MGM - không muốn đưa ra khoản bảo lãnh dự thầu trị giá 500 triệu đô la Mỹ, nên Bên trong sòng đã nộp hồ sơ dự thầu với bạc Broadway Macau, do Galaxy tư cách là quản lý sòng Entertainment bạc cho ngân hàng China Group xây dựng.

Development Industrial Bank của Đài Loan.

Sự kết hợp đó là một điều không khả thi đối với các quan chức Macau, những người vẫn muốn Sands tham gia, chủ yếu vì kinh nghiệm kinh doanh dày dặn. Chủ tịch của Sands, William Weidner và luật sư David Friedman đã được mời đến Macau vào tháng 1.2002 để tìm giải pháp. Với sự hỗ trợ của chính phủ, họ đã gặp Galaxy và hai công ty đã nhanh chóng đi đến một thỏa thuận hợp tác, giành được giấy phép kinh doanh sòng bạc vào tháng 2.2002, cùng với Wynn Resorts và SJM Holdings của Stanley Ho. Galaxy đồng ý phát triển Venetian Macao - một phiên bản siêu lớn của bản gốc Las Vegas Strip – theo kế hoạch ban đầu mà Sands đề xuất cho quan hệ đối tác của họ.

Nhưng mối quan hệ đối tác giữa Sandy và Galaxy không kéo dài.

Adelson thường xuyên vắng mặt trong giai đoạn cuối của cuộc đấu thầu Macau vì phải chiến đấu với bệnh thần kinh ngoại biên khiến ông khó đi đứng. Đến đầu năm 2002, ông đã tìm được thuốc trị căn bệnh này và Las Vegas lúc đó đang hồi phục từ sau thảm họa ngày 11.9. Weidner và các lãnh đạo khác đã thuyết phục Adelson về tiềm năng to lớn của Macau. Sands muốn tiêu nhiều tiền của Galaxy hơn và tiêu với tốc độ nhanh hơn dự tính của Galaxy. Những khác biệt đó không thể hòa giải.

Macau giải quyết tranh chấp đó vào tháng 12.2002 bằng cách chia đôi quyền kinh doanh sòng bạc Sands-Galaxy, cấp cho Sands “giấy phép phụ” cho phép nó hoạt động độc lập. Macau cuối cùng đã cấp “giấy phép phụ” cho các công ty giành được giấy phép kinh doanh. SJM đã bán “giấy phép phụ” của mình cho Pansy Ho và MGM với giá 200 triệu đô la Mỹ, trong khi Wynn bán lại cho Melco với giá 900 triệu đô la Mỹ. Adelson và công ty đã nỗ lực hết sức để đẩy nhanh tiến độ, khai trương Sandy Macao trị giá 265 triệu đô la Mỹ vào năm 2004 với 277 bàn đánh bạc và 405 máy, lớn gấp đôi so với bất kỳ sòng bạc nào ở Macau vào thời điểm đó. Bảy tuần sau, Galaxy mở sòng bạc đầu tiên khiêm tốn hơn ở trung tâm khách sạn Macau Waldo với 35 bàn và 75 máy đánh bạc. Hiện nay, cả hai sòng bạc vẫn đang hoạt động.

tháng 4.2019 FORBES việt nam | 131

14.03.2019 | GEM CENTER

HỘI NGHỊ CÔNG NGHỆ

DO FORBES VIỆT NAM LẦN ĐẦU TỔ CHỨC VỚI HƠN 800 KHÁCH THAM DỰ.

Hội nghị quy tụ 20 diễn giả là các nhà đầu tư mạo hiểm, doanh nhân công nghệ tầm cỡ của thế giới và đại diện cộng đồng khởi nghiệp năng động trong nước cùng chia sẻ tầm nhìn, tư duy đột phá về các xu hướng công nghệ, ý tưởng độc đáo và các giải pháp thúc đẩy doanh nghiệp khởi nghiệp, và tầm nhìn của họ về sự hình thành kỳ lân tại Việt Nam.

Ông Nguyễn Bảo Hoàng, Chủ Tịch Công ty Truyền thông Tương Tác Forbes Việt Nam, phát biểu mở đầu chương trình.

Toàn cảnh Hội nghị công nghệ Forbes Việt Nam Tech Summit 2019 “Chân trời mới, khả năng mới”.

Bà Tô Thị Thu Hương, Phó Vụ trưởng Vụ công nghệ thông tin, Bộ Thông tin và Truyền thông, phát biểu chào mừng.

CHƯƠNG TRÌNH BUỔI SÁNG

BÀI TRÌNH BÀY 1 - HÀNH TRÌNH TRỞ THÀNH KỲ LÂN

Ông Lee Jaewoong, Nhà sáng lập Yellow Dog

PHỎNG VẤN TRÊN SÂN KHẤU

Ông Lee Jaewoong

Nhà sáng lập Yellow Dog

PHIÊN THẢO LUẬN 1 - THỜI CỦA KỲ LÂN Ở VIỆT NAM

Ông Nguyễn Bảo Hoàng Chủ tịch Phoenix Holdings

Ông Bert Kwan Giám đốc điều hành Tập đoàn NorthStar

Ông Trần Thanh Nam Đồng sáng lập và Giám đốc điều hành Moca

Ông Nguyễn Mạnh Tường, Phó Chủ tịch HĐQT Công ty M.Service (sở hữu thương hiệu Ví MoMo)

PHIÊN THẢO LUẬN 2 - KẾT NỐI CHÂN TRỜI MỚI

Bà Nguyễn Lan Anh Giám đốc điều hành Endeavor Việt Nam

Ông Nguyễn Mạnh Hào CEO Ames English

Ông Nguyễn Đức Kiên CSO Công ty công nghệ thông tin VNPT

Ông Phạm Thái Lai Chủ tịch và Tổng giám đốc Siemens Việt Nam

Ông Nguyễn Thành Nam Nhà sáng lập Đại học trực tuyến Funix

Ông Đặng Tùng Sơn Phó tổng giám đốc CMC Telecom

CHƯƠNG TRÌNH BUỔI CHIỀU

PHỎNG VẤN TRỰC TIẾP - VNG: QUÁ KHỨ, HIỆN TẠI VÀ TƯƠNG LAI CÔNG NGHỆ TẠI VIỆT NAM

Ông Lê Hồng Minh Đồng sáng lập, Chủ tịch và CEO của VNG

PHIÊN THẢO LUẬN 1 - GIẢI NHỮNG BÀI TOÁN LỚN

Ông Trần Việt Hùng Nhà sáng lập Got-it!

Ông Aaron McDonald Đồng sáng lập và Giám đốc điều hành Centrality

Ông Đỗ Thông Nhà sáng lập và Chủ tịch Palexy

BÀI TRÌNH BÀY 1 - SẴN SÀNG VƯƠN XA

Ông Eitan Lavie Tổng giám đốc tập đoàn AWG

Ông Kelvin Teo Đồng sáng lập Funding Societies

Ông Lưu Thế Lợi, Đồng sáng lập và Giám đốc điều hành Kyber Network

PHIÊN THẢO LUẬN 2 - GIẢI PHÁP TÀI CHÍNH SÁNG TẠO

Bà Donna NguyenPhuoc Đối tác Điều hành Quỹ SPARQ

Ông Phạm Hợp Phố, Giám đốc điều hành Viet Capital Asset Management (VCAM)

Ông Tom Setiawan Phó chủ tịch Warburg Pincus

Ông Pieter Kemps Giám đốc Sequoia Capital India

Ông Rajiv Chandna, Giám đốc Chiến lược và Phát triển kinh doanh Grab Financial Group

Ông Phạm Minh Tuấn Nhà sáng lập và Giám đốc điều hành Topica

CHƯƠNG TRÌNH BUỔI TỐI VÀ TIỆC TỐI

PHIÊN THẢO LUẬN - TƯƠNG LAI CỦA CÁC HUB CÔNG NGHỆ TẠI CHÂU Á

Ông Đỗ Thông Nhà sáng lập và Chủ tịch Palexy

TIỆC TỐI

Ông Michael Bruck Đối tác điều hành SPARQ Capital

Ông Eitan Lavie Chủ tịch tập đoàn AWG

CÁC HOẠT ĐỘNG TẠI SỰ KIỆN

Bà Đường Thu Hương, Tổng Giám đốc Công ty Truyền Thông Tương Tác, Forbes Việt Nam chụp hình cùng với diễn giả và khách tham dự.

FORBES VIỆT NAM CHÂN THÀNH CẢM ƠN CÁC NHÀ TÀI TRỢ VÀ ĐỐI TÁC

Lối sống đầu bếp sao Michelin

Ngôi sao đang lên Garima Arora là nữ đầu bếp Ấn Độ đầu tiên nhận được một sao Michelin.

G

Anuradha Raghunathan

arima Arora nhớ mình đã nấu món risotto (món cơm Ý nấu với nước dùng chứa nhiều kem) cho bữa tiệc tối của cha mình trong căn hộ của họ ở Mumbai khi 16 tuổi. Cô không nấu cơm theo kiểu al dente (nấu đến khi cơm chín nhưng hạt gạo vẫn chắc) và cha cô đã trả món đó lại nhà bếp. Arora đã học nấu ăn thật ngon, và hiện giờ, ở tuổi 32, cô là nữ đầu bếp Ấn Độ đầu tiên nhận được một sao Michelin - vào tháng 11 năm ngoái - cho nhà hàng Gaa của mình ở Bangkok. Kể từ khi khai trương vào tháng 4.2017, Gaa trở thành một trong những nhà hàng hút khách nhất thủ đô Thái Lan, hấp dẫn những thực khách nổi tiếng như đạo diễn Hollywood Michael Mann và ngôi sao Bollywood Sunil Shetty.

Trang web của Gaa miêu tả các món ăn của nhà hàng có nguồn gốc từ “các kỹ thuật từ khắp nơi trên thế giới” và sử dụng các nguyên liệu bản địa của Thái Lan. Chỉ phục vụ 10 hoặc 14 bộ thực đơn, cả món ăn thông thường lẫn món chay, một thực đơn điển hình có thể sẽ có bánh rán duck donut và kem với nước màu dừa hữu cơ. Món yêu thích của cá nhân Arora là cua rưới sữa mắc-ca lạnh. “Khi cắn vào cua, bạn sẽ ngập trong hương vị của hạt tiêu và đường thốt nốt”, Arora nói. “Nó là hương vị tiêu biểu cho 142 | FORBES việt nam tháng 4.2019

tất cả mọi thứ chúng tôi đang cố gắng làm ở Gaa.” Món ăn đặc trưng của cô lấy cảm hứng từ món ăn vặt đường phố Ấn Độ có tên gọi bhutta: bắp non nướng, thêm gia vị là muối đen, ớt và chanh, trình bày kèm sữa bắp để chấm vào trước khi thưởng thức.

Một món yêu thích khác có cái tên đơn giản là “quả mít”, và là sự kết hợp cả múi chín lẫn múi mít non của loại trái cây nhiệt đới này. Mít non được ăn kèm với đồ chua và bánh mì Ấn Độ làm từ mít chín. Để lấy cảm hứng, Arora đi du lịch hai tháng một lần đến miền bắc Thái Lan tìm nguồn nguyên liệu mới. Những khám phá khác thường hơn của cô gồm: canistel (còn gọi là trái trứng gà, trái lê-ki-ma); hor wor (một loại thảo mộc có hương vị chanh – mã tiền thảo) và rễ trộn (một loại rau trông giống như cam thảo).

Arora thừa hưởng đam mê nấu ăn và tham vọng kinh doanh từ cha mẹ. Cả hai cũng là doanh nhân, điều hành công ty quản lý sự kiện của riêng họ. Arora hồi tưởng về thuở thiếu thời của mình, mỗi khi cha cô đi công tác về nhà, ông sẽ vùi mình trong bếp, chế biến những món ăn mới. “Ông ấy sẽ vui vẻ, mỉm cười, nấu ăn và tận hưởng niềm vui,” cô nói. “Tôi bắt đầu nghĩ, có lẽ đây là điều tôi có thể làm được.”

Ban đầu, Arora chọn ngành báo chí, học về truyền thông đại chúng tại Jai Hind College ở Mumbai và sau đó làm phóng viên

1. Garima thích tận hưởng khoảng thời gian đứng bếp 2. Mít non, bánh mì và đồ chua.

3. Bánh mì chuối.

1 3

ảnh: patrick brown for forbes asia

2

tháng 4.2019 FORBES việt nam | 143

cho tờ Indian Express ở Mumbai một thời gian ngắn. Mặc dù cô đam mê nấu ăn, nhưng đó không phải là nghề được coi trọng như báo chí. Năm 2008, cuối cùng cô cũng hạ quyết tâm, rời khỏi ngành báo chí và chuyển đến Paris theo học trường dạy nấu ăn huyền thoại Le Cordon Bleu. Từ đó, cô có sự nghiệp rực rỡ, làm việc cùng một số đầu bếp giỏi nhất thế giới. Sau khi tốt nghiệp năm 2010, cô làm việc cho đầu bếp nổi tiếng Gordon Ramsay tại nhà hàng Verre ở Dubai (sau này đổi tên thành Table 9).

Làm việc dưới chế độ quản lý khắc nghiệt nổi tiếng của Ramsay là một trải nghiệm đầy vất vả, cô nói. “Lúc đó tôi ở độ tuổi 20 và có ý thức rất lớn về bản ngã và quyền lợi,” cô nhớ lại. “Tôi đã học được một bài học về sự khiêm tốn.” Tiếp đến là công việc kéo dài ba năm tại Noma ở Copenhagen, nhà hàng hai sao Michelin được William Reed Business Media đánh giá là nhà hàng tốt nhất thế giới (William Reed Business Media là nhà xuất bản có trụ sở tại Anh công bố danh sách “50 nhà hàng tốt nhất thế giới”.) Đầu bếp nổi tiếng của nhà hàng này, René Redzepi, đã dạy cô rằng nấu ăn có thể là một “máy luyện tập thông minh” theo cách cô gọi nó. “Bạn bắt đầu thắc mắc - mình tìm loại cây này ở đâu? Vì sao mình lại hay dùng loại này? Mình dùng Không gian của Gaa.

144 | FORBES việt nam tháng 4.2019

Để lấy cảm hứng, Arora đi du lịch hai tháng một lần đến miền bắc Thái Lan tìm nguồn nguyên liệu mới.

nó cho món này như thế nào?” cô chia sẻ.

Vào năm 2015, Arora chuyển đến Bangkok để làm bếp phó cho đầu bếp siêu sao Gaggan Anand của Ấn Độ tại nhà hàng cùng tên Gaggan - từ năm 2014 đến 2018, Gaggan được William Reed xếp hạng là nhà hàng tốt nhất châu Á. Anand lên kế hoạch mở nhà hàng mới ở Mumbai và dự tính để Arora làm bếp trưởng. Sau khi kế hoạch đó thất bại, Anand và một số nhà đầu tư của anh đã hỏi ý Arora xem cô có hứng thú với việc mở nhà hàng của riêng mình trên cùng một con đường với nhà hàng Gaggan không.

Và thế là Gaa ra đời. Arora giữ 20% cổ phần, 80% còn lại do Anand và ba nhà đầu tư của Gaggan nắm giữ, gồm hai thợ may ở Bangkok và một chuyên gia IT. “Họ không can thiệp và để tôi tự điều hành nhà hàng”, cô cho biết. Tên nhà hàng cũng được đặt theo tên của cô: Gaa là kết hợp từ hai chữ cái đầu tiên của tên Arora và chữ cái đầu tiên trong họ của cô.

Các nhà đầu tư không có nhiều lý do để can thiệp - Arora nói Gaa đã hòa vốn rồi.

Chuyển biến lớn nhất từ đầu bếp sang doanh nhân nhà hàng là cô phải học cách ưu tiên cho nhân viên của mình. “Bạn có trách nhiệm với 30 người khác,” cô nói. 12 nhân viên bếp của Arora gồm có các đầu bếp đến từ tám quốc gia, bao gồm cả Bolivia và Philippines. Cô đã thành công trong việc tạo nên một đội ngũ phối hợp chặt chẽ, bất chấp xuất thân đa dạng của họ, đến mức họ cùng nhau tập luyện cường độ cao để giữ sức khỏe – thỉnh thoảng họ tập ngay trong bếp.

Cô cho biết, đến nay cô vẫn cố gắng tránh lặp lại sự chuyên chế và kịch tính của các đầu bếp nổi tiếng mà cô đã từng làm việc chung ở nơi khác (gợi ý: Ramsay). Thay vào đó, có âm nhạc phát trong bếp để làm dịu các dây thần kinh bị căng thẳng. Cô nói, tiếc nuối duy nhất của cô chính là khi mở nhà hàng thì không còn nhiều thời gian dành cho nhà bếp. Vì Gaa mở cửa suốt bảy ngày trong tuần, Arora có mặt ở đó suốt, ngoại trừ lúc ngủ. “Bạn nấu những món ăn tuyệt vời,” cô nói, “nhưng lại chẳng bao giờ có thời gian để thưởng thức.”

ảnh: patrick brown for forbes asia

Lối sống đầu bếp sao Michelin

ĐẶT

TẠP CHÍ TẶNG NGAY

BÚT KÝ

540.000

VNĐ

TRỌN BỘ 24 SỐ Gi m 15% ch còn

+ t ng

918.000

SẼ ĐƯỢC: Giao tạp chí tận nơi

Ưu đãi giá vé các sự kiện của Forbes Việt Nam

TRỌN BỘ 12 SỐ ch

QUÝ ĐỘC GIẢ

Miễn phí giao hàng khu vực TP.HCM & Hà Nội

VNĐ

Bút ký khắc tên phiên bản giới hạn (*)

* Số lượng quà tặng có hạn và có thể hết trước thời gian khuyến mãi. Ưu tiên cho khách hoàn tất thanh toán sớm.

Chỉ áp dụng đến hết ngày 15.4.2019

www.facebook.com/forbesvn/ www.forbesvietnam.com.vn

phathanh@forbesvietnam.com

090 605 8687

phong cách

Gemset Sapphire Mẫu đồng hồ Gemset Sapphire RM 07-02 đã điểm sắc cho ý nghĩ của Richard Mille. Vàng dần mất đi niềm tự hào về vị thế của mình trong chất liệu chế tác đồng hồ Ceramic và Carbon TPT®. Thuơng hiệu Richard Mille đã thể hiện cách tiếp cận mới về kim cương thông qua đá màu sapphire. Quá trình chế tạo được bắt đầu bằng một nghiên cứu chi tiết lâu dài về thành phần của sapphire.

Việc gia công từng miếng sapphire phải đòi hỏi 40 ngày hoàn thiện. Trên hết, cấu trúc sâu của sapphire cũng được kiểm tra để đạt được tông màu chính xác của hồng, xanh lá cây hoặc xanh dương do chính thương hiệu lựa chọn. Màu sắc tinh thể của sapphire xen kẽ giữa độ sáng của mười hai đường kim cương và thiết kế biểu tượng ốc vít của thương hiệu.

Trường hợp mới này làm nổi bật chuyển động khung xương của vỏ bọc trong những hạt vàng xám siêu nhỏ cho các phiên bản sapphire xanh và xanh lam, và bằng vàng đỏ 5N cho sapphire hồng.

Tương tự, mỗi màu sapphire tương ứng với một loại đá trang trí cụ thể trên mặt số: nephrite cho sapphire xanh, xà cừ cho màu xanh và jasper cho màu hồng. Độ chân khiết của từng đường kính vang lại, bổ sung cho nhau để tạo thành một chiếc đồng hồ được thiết kế độc đáo qua kết hợp sự đổi mới và tinh tế.

Phiên bản đặc biệt 300 Sport & Chequered Flag của Jaguar F-pace Jaguar vừa thông báo hai phiên bản đặc biệt được sẽ bổ sung vào dòng xe đã dành nhiều giải thưởng F-Pace: phiên bản 300 SPORT tập trung vào hiệu suất và phiên bản được trang bị gói Chequered Flag.

Hai phiên bản này làm phong phú thêm cho dòng xe đã từng dành giải thưởng Xe của năm và Xe thiết kế đẹp nhất của năm mang đến trải nghiệm lái năng động và tính đa dụng hàng ngày đáp ứng được sự mong đợi từ khách hàng đối với một mẫu xe SUV hiệu suất cao từ Jaguar. Phiên bản đặc biệt 300 SPORT với ngoại hình khác biệt bởi gói chi tiết ngoại thất màu xám đen mờ Dark Satin Grey, bao gồm các mã màu độc quyền: màu trắng Yulong, màu bạc Indus và màu đen Santorini.

Phiên bản đặc biệt Chequered Flag dựa trên phiên bản R-Sport và đi kèm với gói ngoại thất đặc biệt bao gồm cản trước thể thao và hoàn thiện chi tiết Gloss Black, bao gồm màu trắng Yulong White, Đen Santorini và màu mới được giới thiệu, xám Eiger Grey.

Các phiên bản mới nhất của F-PACE đều được trang bị tiêu chuẩn tính năng tích hợp với Apple CarPlay và Android Auto. Tại thị trường Việt Nam, phiên bản F-PACE 300 SPORT được trang bị động cơ xăng 2.0L 300PS và phiên bản F-PACE động cơ xăng 2.0L 250PS. Giá bán lẻ cho hai phiên bản này sẽ được công bố trong thời gian tới (bao gồm thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế VAT. Chế độ bảo hành 3 năm, gói dịch vụ bảo dưỡng 5 năm và tùy chọn gói bảo hành mở rộng lên đến 2 năm.)

Website: www.jaguarvn-com/ www.landrover-vn.com

Sự kiện Canali Su Misura – Made to Measure Mỗi năm hai lần, nhãn hàng thời trang nam cao cấp Canali từ Ý sẽ tổ chức sự kiện may đo đặc biệt Su Misura. Đợt may đo đầu tiên trong năm 2019 cho thị trường Việt Nam sẽ diễn ra từ ngày 11 đến ngày 13 tháng 04 tại Canali Boutique Hà Nội. Trong 3 ngày sự kiện lần này, lại một lần nữa, các nghệ nhân Canali từ Ý sẽ trực tiếp phục vụ may đo và tư vấn cho khách hàng.

Su Misura theo tiếng Ý có nghĩa là tùy chỉnh, được làm riêng. Dịch vụ SU MISURA được Canali mang đến cho khách hàng với nghệ thuật thể hiện phong cách cá nhân, thông qua sự may đo chuẩn xác, vừa vặn trên chất liệu vải cao cấp và màu sắc tinh tế.

146 | FORBES việt nam tháng 4.2019

SU MISURA là dịch vụ may đo cao cấp, được làm riêng cho từng khách hàng. Từ bộ vest, blazer, quần tây, áo khoác, áo sơ mi và thậm chí cả hàng dệt kim đều có thể được may đo riêng với sự tư vấn chuyên nghiệp từ những nghệ nhân may đo của Canali, người sẽ giúp khách hàng chọn kiểu dáng, lấy số đo và chọn mẫu vải từ hơn 500 mẫu khác nhau được đổi mới mỗi mùa, rất nhiều trong số đó được làm riêng cho Canali.

Sự kiện diễn ra trong 3 ngày từ 11 đến 13 tháng 4 năm 2019 tại Canali Boutique Địa chỉ: 63 Lý Thái Tổ, Q. Hoàn Kiếm, Hà Nội. Điện thoại: 024.32011592

CDC ra mắt showroom Caracole thứ năm tại TP.HCM Nhà cung cấp các sản phẩm nội thất cao cấp tại Việt Nam CDC Home Design Center vừa tổ chức sự kiện Designer’s Party No 3 và khai trương showroom Caracole tại CDC Villa, 9B Tú Xương, Quận 3, TP.HCM. Trong dịp này, Caracole cũng ra mắt bộ sưu tập xuân hè 2019. Chương trình có sự tham gia của ông Phạm Cao Đông (nhà sáng lập và CEO của CDC Home Design Center), KTS danh tiếng Hồ Thiệu Trị (Chủ tịch HTT Group)… cùng hơn 60 kiến trúc sư, nhà thiết kế nội thất của các công ty thiết kế và BĐS lớn trong và ngoài nước bên cạnh các khách hàng thân thiết và tiềm năng của CDC Home Design Center.

Thương hiệu CDC Home Design Center do doanh nhân Phạm Cao Đông sáng lập, là “chiếc cầu nối” những thương hiệu nội thất cao cấp của thế giới với Việt Nam. Phong cách, sự tin cậy và đầy sáng tạo của hệ thống CDC Home Design Center thể hiện qua các bộ sưu tập thương hiệu nội thất cao cấp, nghệ thuật và cá tính cùng chất lượng dịch vụ tư vấn tốt nhất thị trường.

Website: www.caodongdesign.com.vn

Bentayga V8: Suv siêu nhạy bén Bentayga V8 là thành viên mới nhất trong dòng Bentayga, đây cũng là mẫu xe sở hữu thiết kế hoàn hảo của dòng Bentayga. Tổng hoà giữa thiết kế tinh xảo và hiệu suất ấn tượng, chiếc SUV nhạy bén này mang tới trải nghiệm lái xe vô cùng hứng khởi ngay cả khi di chuyển trong thành phố và trên đại lộ hoặc các địa hình khác.. Đặc tính thiết kế mạnh mẽ và kỹ thuật thủ công điêu luyện tạo nên dáng vẻ tuyệt đẹp cho chiếc xe, đồng thời Sở hữu động cơ V8 tăng áp kép, dung tích 4.0 Lít, công suất 542 mã lực, có thể tăng tốc từ 0 đến 100km/h chỉ trong vòng 4,5 giây. Tốc độ tối đa có thể đạt 290 km/h cùng với âm thanh động cơ V8 mạnh mẽ phản ánh khả năng xuất sắc của chiếc xe.

Bentayga V8 sẽ khuấy động mọi giác quan ngay từ khoảnh khắc đầu tiên bạn nhìn thấy. Bentayga V8 có thân xe sành điệu như dòng xe W12, và ấn tượng hơn bởi vẻ ngoài góc cạnh tạo nên sự năng động bứt phá. Nội thất được chế tác thủ công, chuẩn mực đến từng mi-li-met, cùng ứng dụng các công nghệ tân tiến nhất tạo nên không gian xe hoàn hảo cho mọi hành trình. Đại lý uỷ quyền chính hãng của Bentley tại Việt Nam – Bentey Hà Nội. Chính thức nhận đặt hàng Bentayga V8 từ ngày 8.4.2019.

• BENTLEY HÀ NỘI: 2 Tôn Thất Thuyết, Mỹ Đình, Nam Từ Liêm, Hà Nội. • Bentley TP. HCM: Toà nhà Landmark 81, Vinhomes Central Park, P. 22, Q. Bình Thạnh. • Hotline HN: 036 938 8888 TP.HCM: 096 958 3030.

Tuyệt phẩm thời gian Santos de Cartier Skeleton Vốn được biết đến như một biểu tượng của giới quý tộc xa hoa, những tạo tác của Cartier chưa bao giờ khiến giới mộ điệu thôi kỳ vọng bởi những sáng tạo sang trọng và đậm chất cổ điển.

Với Santos de Cartier Skeleton, câu chuyện thời gian lại được truyền tải đầy cá tính qua thiết kế khung xương xuyên thấu ấn tượng, trung thành với lớp vỏ vuông sang trọng, tám chiếc ốc đinh tán đặc trưng, cùng những chức năng vượt trội. Một lần nữa, thương hiệu lại mang đến cho nhà sưu tập đồng hồ kiệt tác vượt xa tiêu chuẩn thiết kế nhưng vẫn thể hiện bản sắc riêng của Cartier. Ý tưởng sáng tạo khởi nguồn từ những

những di sản của phi công huyền thoại Alberto Santos-Dumont.

Qua đôi tay tài hoa của những nghệ nhân Cartier, Santos de Cartier Skeleton được trình làng với nhiều phiên bản mang chất liệu khác nhau, kết hợp màu sắc sống động và thanh lịch. Đặc biệt nổi bật trong bộ sưu tập là tuyệt phẩm Santos de Cartier Skeleton Noctambule vừa ra mắt tại triển lãm SIHH 2019. Tâm điểm của thiết kế là lớp phủ Super-LumiNova®, chi tiết thiết kế đặc biệt này là lời tri ân nhằm tôn vinh hình ảnh Alberto Santos-Dumont dấn thân vào màn đêm để chinh phục vùng trời mới. tháng 4.2019 FORBES việt nam | 147

FORBES VIETNAM | Market Place

INTERCONTINENTAL SAIGON CHƯƠNG TRÌNH ƯU ĐÃI THÁNG 4.2019

VUI HÈ RỰC RỠ VỚI CHƯƠNG TRÌNH HELLO SUNNY 2019 TẠI THE CLIFF RESORT

Tháng 4 này, hãy để Khách sạn InterContinental Saigon đem đến quý khách các chương trình ưu đãi tháng 04/2019. Đầu tiên, nơi bạn có thể thưởng thức những món ăn tinh tế và khám phá bộ sưu tập thời trang của Chula Fashion tại Tiệc trà chiều thời trang PRÊT-À-PORTEA FASHIONISTA. Kế đến, về ẩm thực có Chương trình tiệc Buffet Ốc và Hải sản tại Nhà hàng Market 39 và Chương trình ẩm thực các món ngon Trung Hoa từ Cá chình trắng tại Nhà hàng Yu Chu sẽ làm hài lòng cả những thực khách khó tính nhất. Ngoài ra, còn có Chương trình ẩm thực các món ngon từ Măng tây, Ý tại nhà hàng Basilico, set ăn trưa được phục vụ vào các bữa trưa trong tuần, từ thứ hai đến thứ sáu, 11h00 đến 14h00. Thực đơn gọi món được phục vụ vào bữa tối các ngày trong tuần từ Thứ Hai đến Thứ Sáu, 18h đến 22h15 và cả ngày cuối tuần từ Thứ Bảy tới Chủ Nhật. Đặc biệt cung cấp cho quý khách Gói trị liệu giải độc Yoga Massage không chỉ mang lại sự thư giãn tuyệt đối, gói trị liệu giải độc cùng quế và muối biển tại Spa InterContinental sẽ giúp bạn giải tỏa mọi căng thẳng, mệt mỏi của nhịp sống năng động thường ngày. Để biết thêm thông tin chi tiết, xin vui lòng liên hệ: https://www.icsaigon.com/offers

Cùng cả gia đình đón một mùa hè nhiều niềm vui tại The Cliff Resort, Mũi Né cùng chương trình Hello Sunny 2019 - Gói nghỉ dưỡng đặc biệt cho gia đình và trẻ em được yêu thích nhất mùa hè với nhiều hoạt động, quà tặng thú vị như: thả diều, xây lâu đài cát, trò chơi sáng tạo trên biển, xe điện cân bằng, xe đua F1, lớp làm bánh cupcake, lớp tiếng Anh... Ngoài ra, Hello Sunny còn mang đến những món ăn đặc sản Phan Thiết như lẩu thả, mâm cuốn mùa hè, mojito nước mía tạo nên một bữa tiệc mùa hè bạn nhất định phải thử qua. Nhanh tay liên hệ cho chúng tôi để biết thêm thông tin chi tiết và đặt chỗ ngay hôm nay bạn nhé!

NHÀ HÀNG BAMBOO CHIC KHOÁC CHIẾC ÁO ẨM THỰC MỚI – NHÀ HÀNG ẨM THỰC THUẦN VIỆT

Ra mắt “tân binh” máy rửa mặt Halio Sensitive thiết kế đặc biệt cho da nhạy cảm

Vào năm 2019 này, cùng đến trải nghiệm ẩm thực Việt Nam hoàn toàn mới tại nhà hàng Bamboo Chic khách sạn Le Méridien Saigon.

Tiếp nối thành công của máy rửa mặt Halio, “tân binh” Halio Sensitive Facial Cleansing & Massaging Device được ra mắt vào đầu năm 2019 tạo nên “cơn sốt” lớn trong giới làm đẹp nhờ thiết kế đặc biệt và nhiều tính năng cải tiến.

Halio Sensitive vẫn giữ công nghệ sóng rung Sonic Wave tiên tiến giúp làm sạch sâu gấp 10 lần và loại bỏ tới 99% dầu thừa cũng như lớp trang điểm còn sót lại. Ngoài ra, chất liệu silicon kháng khuẩn cũng được giữ lại giúp dễ dàng vệ sinh và bảo quản máy. Đặc biệt, Halio Sensitive được thiết kế sở hữu đầu gai siêu mảnh chỉ 0.6mm và 3 chế độ rung dịu nhẹ nghiên cứu dành riêng cho làn da nhạy cảm. Thiết kế hộp của Halio Sensitive cũng được nâng cấp với móc treo tiện dụng và phần thân có nam châm giúp bảo quản máy, tránh ẩm mốc hiệu quả.

Halio Sensitive có chế độ bảo hành dễ dàng và nhanh chóng trong vòng 1 năm.

Nếu máy gặp bất kì vấn đề gì do lỗi của nhà sản xuất, người dùng sẽ được đổi máy mới hoàn toàn trong vòng 1 năm đầu sau khi mua máy.

Bạn có thể mua hàng dễ dàng tại website Lixibox.com hoặc Flagship Store: 16 Phạm Ngọc Thạch, Quận 3, HCM.

Nhà hàng sẽ phục vụ buffet chuyên các món Việt bên cạnh thực đơn chọn sẵn với nhiều loại hải sản tươi sống để khách có thể thoái mái thưởng thức. Với điểm nhấn là đem sự sang trọng và tinh tế vào các món Việt, phong cách mới sẽ làm hài lòng vị khách khó tính nhất từ hương vị cho đến cách bài trí.

Một nơi để ăn trưa với đối tác hay bữa tối sum vầy với gia đình, hãy đến để trải nghiệm hương vị ẩm thực thuần Việt đầy hứng khởi!

Nhà Hàng Bamboo Chic Khách sạn Le Méridien Saigon, 3C Tôn Đức Thắng, Bến Nghé, Quận 1, Hồ Chí Minh Điện thoại: +84 28 6263 6688 – Số máy lẻ: 6969

Giá trọn gói chỉ: 5.800.000 VND/ 3 ngày 2 đêm, 2 người lớn và 2 trẻ em (dưới 12 tuổi) Đặt phòng: 1900 0394 – 0243 9365 065 (Hà Nội) The Cliff Resort & Residences, Khu phố 5, Phường Phú Hài, Mũi Né, TP. Phan Thiết | ww.thecliffresort.com.vn | FB/TheCliffVietNam

Ưu đãi ẩm thực tháng 04 tại khách sạn Equatorial

AMERICANSTAR – LUỒNG GIÓ MỚI CHO NGÀNH BÁN LẺ VÀ PHÂN PHỐI NỆM THẾ GIỚI

Tiệc Thịt Nướng Không Giới Hạn Chúng tôi hân hạnh giới thiệu đến thực khách bữa tiệc Thịt Nướng Không Giới Hạn. Giá vé bao gồm rượu phục vụ không giới hạn, sử dụng dịch vụ hồ bơi miễn phí và khu vực vui chơi dành cho trẻ em. Thời gian áp dụng: 12:00 -15:00 mỗi Chủ Nhật hàng tuần.

Giá: VND495,000++/ khách, VND245,000++ /trẻ em. Miễn phí cho trẻ dưới 12 tuổi.

Thưởng Thức Sushi Không Giới Hạn Trải nghiệm tiệc Sushi không giới hạn vào các ngày trong tuần trừ thứ hai!

Ngập tràn các món Sushi tươi ngon nổi tiếng như Nigiri, Temaki và Maki.

Mọi yêu cầu và đặt trước, quý khách vui lòng gọi +84 28 3839 7777.

Giá: VND695,000/khách Thời gian áp dụng: 18:30pm-22:30pm mỗi ngày trừ Thứ Hai

Có trụ sở chính tại Houston Texas cùng các nhà máy tại Việt Nam và Mỹ, AmericanStar Group là đơn vị có thế mạnh về sản xuất và phân phối nệm, liên tục tham gia nhiều hội chợ quốc tế lớn tầm cỡ thế giới và hàng đầu Việt Nam.

Mọi yêu cầu và đặt trước, quý khách vui lòng gọi +84 28 3839 7777, email dine@hcm.equatorial.com.

Năm 2019, AmericanStar đã xuất hiện tại Hội chợ lớn nhất thế giới về nội thất và nệm Las Vegas Market (Mỹ), CIFF (Hội chợ nội thất Quảng Châu, Trung Quốc) và VIFA (Hội chợ quốc tế đồ gỗ và thủ công mỹ nghệ Việt Nam) với những mẫu nệm có thiết kế đa dạng đi cùng chất lượng quốc tế.

Qua các hội chợ, AmericanStar đã tạo nên luồng gió mới cho các nhà bán lẻ lẫn người tiêu dùng đang tìm các lựa chọn có giá trị, nhằm mở rộng việc phân phối nệm Mỹ.

Ngoài các sản phẩm nệm lò xo, nệm cuộn, tập đoàn AmericanStar còn phân phối cho các thương hiệu nệm hàng đầu thế giới như Therapedic, Kluft, Aireloom, Brentwood Home và Latexco tại showroom nệm LMG: 95 Nguyễn Cơ Thạch, Quận 2, TP.HCM | Tel: 028 3620 9066 | www.lmgworld.com

FORBES VIETNAM | Market Place

Speedtest: VinaPhone là nhà mạng có tốc độ 3G/4G cao nhất tại Việt Nam

Cơ hội trúng xe sang khi mua biệt thự, nhà phố CityLand Park Hills

Giải thưởng nhà mạng có tốc độ 3G/4G số một Việt Nam của Speedtest vừa được trao cho VinaPhone. Đây là kết quả được thống kê từ hàng triệu người dùng Việt Nam sử dụng Speedtest trong Quý 3 và 4 năm 2018. Công nghệ tiên phong, chất lượng dẫn đầu cùng gói cước linh hoạt chính là các yếu tố thu hút khách hàng sử dụng mạng VinaPhone. Nhằm khuyến khích khách hàng trải nghiệm tốc độ cao cùng VinaPhone, nhà mạng MIỄN PHÍ đổi SIM 4G lần đầu tiên và tặng ngay 5GB dùng trong 7 ngày.

Từ nay đến 8/6, các khách hàng đặt mua thành công biệt thự, nhà phố, nhà phố thương mại tại khu B dự án CityLand Park Hills có cơ hội nhận được phiếu rút thăm trúng thưởng sở hữu một xe ô tô Mercedes E250 trị giá khoảng 2,6 tỷ đồng, 5 xe SH 150i 2019, cùng hàng trăm giải thưởng đến 16 tỷ đồng từ các thương hiệu danh tiếng như Colombini nội thất nhập khẩu từ Italy.

LỄ CÔNG BỐ ĐẠI DIỆN CHÍNH THỨC VÀ CHIA SẺ GÓC NHÌN MỚI VỀ BẤT ĐỘNG SẢN MỸ

Vietnam Airlines ra mắt tính năng bản đồ sân bay mới

Ngày 23 tháng 03 năm 2019, Interhome – Lennar – Interimm tổ chức “Lễ công bố Interhome trở thành Đại diện chính thức của Lennar tại Việt Nam” và “Chia sẻ góc nhìn mới về bất động sản Mỹ”. Đây là sự kiện đánh dấu sự hợp tác giữa Công ty Cổ phần Global Real (Interhome) cùng Lennar, Tập đoàn bất động sản lớn nhất tại Mỹ, mang đến các dự án chất lượng, cơ hội đầu tư, khai thác kinh doanh và sở hữu bất động sản Mỹ một cách an toàn, dễ dàng cho nhà đầu tư Việt.

Các chuyên gia của Lennar đã chia sẻ nhiều thông tin về kinh tế, thị trường bất động sản Mỹ, những con số thống kê nghiên cứu quý giá, và những dự án đẳng cấp, sang trọng, đầy đủ tiện nghi tại các thành phố đang là nơi tiềm năng để đầu tư bất động sản. Đây là cơ hội mang đến cho các nhà đầu tư những sản phẩm chất lượng, nhanh chóng sở hữu bất động sản đầy giá trị tại Mỹ một cách an toàn và minh bạch.

Chương trình đặc biệt dành cho khách hàng đăng ký mua trong tuần lễ mở bán đầu tiên, được hưởng khuyến mãi lên đến 150.000 USD. Tặng chuyến du lịch tham quan nhà và du thuyền 5 sao trị giá 5000 USD cùng Gói tư vấn dịch vụ EB-5 trị giá 10.000 USD.

VNPT đã sẵn sàng thử nghiệm 5G Với mong muốn sẽ tiếp tục là nhà mạng tiên phong cung cấp các dịch vụ di động thế hệ 5G cho khách hàng giống như đã từng làm đối với các dịch vụ 2G, 3G và 4G. 5G mang những đặc điểm khác biệt về cả công nghệ và kiến trúc mạng lưới so với các mạng di động thế hệ trước. Mới đây nhất, VNPT đã ký kết thỏa thuận hợp tác phát triển với Tập đoàn Nokia để cùng thiết lập phòng Lab nghiên cứu về công nghệ và giải pháp, ứng dụng trong mạng di động 5G, cũng như hợp tác về việc nghiên cứu mới nhất về công nghệ /sản phẩm mới trên mạng 5G. Dự án này dự kiến sẽ được thực hiện trong vòng 3 năm với tổng giá trị khoảng 15 triệu USD.

CityLand Park Hills là dự án khu đô thị có quy mô lớn nhất của CityLand tại Bắc Sài Gòn. Được phát triển bởi CityLand - Chủ đầu tư bất động sản cao cấp tốt nhất Việt Nam 2018 do Dot Property Vietnam Awards vinh danh.

Chương trình “Mua nhà mới, trúng xe sang, rộn ràng hạnh phúc” sẽ là chương trình mang đến nhiều ưu đãi và lợi ích dành cho khách hàng từ chủ đầu tư CityLand nói chung, dự án CityLand Park Hills nói riêng. Thông tin chi tiết: hotline 0968228811 hoặc https://cityland.com.vn/mua-nha-moi-trung-xe-sang-ron-rang-hanh-phuc/

Nhằm giúp hành khách có trải nghiệm thuận tiện tại sân bay, Vietnam Airlines phối hợp với nhà cung cấp bản đồ InMapz triển khai tính năng bản đồ sân bay mới trên ứng dụng di động và website của hãng. Vietnam Airlines trở thành hãng hàng không đầu tiên tại châu Á cung cấp bản đồ sân bay kỹ thuật số với số lượng bản đồ nhiều nhất thế giới.

Bản đồ sân bay có chức năng định vị, chỉ dẫn hành khách tới các khu vực tại sân bay như quầy check-in, khu vực gửi hành lý, cửa khởi hành, nhà hàng, bãi đỗ xe,… Hành khách có thể sử dụng bản đồ bằng cách tải miễn phí ứng dụng di dộng Vietnam Airlines trên hệ điều hành Android, iOS hoặc truy cập website www.vietnamairlines. com.

Việc bổ sung 67 bản đồ sân bay kỹ thuật số là cải tiến công nghệ mới nhất của Vietnam Airlines kể từ khi hãng nâng cấp ứng dụng di động vào tháng 2 năm nay.

Ngoài ra, ứng dụng còn cho phép hành khách tự làm thủ tục check-in và sử dụng thẻ lên máy bay ngay trên ứng dụng nhằm tiết kiệm thời gian làm thủ tục tại sân bay.

CAMICISSIMA – THƯƠNG HIỆU ÁO SƠ MI TỪ Ý CHÍNH THỨC KHAI TRƯƠNG CỬA HÀNG ĐẦU TIÊN TẠI VIỆT NAM Ngày 15/3/2019 vừa qua, thương hiệu Camicissima đã có sự kiện chính thức ra mắt cửa hàng đầu tiên tại Việt Nam ở TTTM Crescent Mall. Sự kiện có sự tham gia của ông Fabio Candido - CEO và Co-founder của thương hiệu, nghệ sĩ, cùng giới báo chí và các stylist thời trang.

Camicissima là thương hiệu thời trang của Ý, cung cấp các sản phẩm thời trang dành cho nam giới như áo sơmi, áo thun, quần dài và phụ kiện. Áo sơ mi được biết đến như là sản phẩm chủ đạo của nhãn hàng với nhiều dòng sản phẩm đa dạng, phù hợp cho mọi nhu cầu.

Camicissima hứa hẹn sẽ là một sự lựa chọn mới mẻ dành cho phái mạnh, đặc biệt là giới công sở yêu thích phong cách Ý: tinh tế, lịch lãm và năng động.

Hãy đến để trải nghiệm chất lượng sản phẩm của Camicissma tại cửa hàng: CAMICISSIMA Boutique: Địa chỉ cửa hàng: L2 - 26A, Tầng L2, Crescent Mall, 101 Tôn Dật Tiên, Quận 7.

LH: (028) 54141378

suy ngẫm

Về sự cao quý “Bạn có thể giả mạo phẩm giá của mình với người khác, nhưng không thể tự lừa dối chính mình.”

—Ayn Rand (tiểu thuyết gia)

“Cô ấy có kiểu khí chất cao quý, thuần khiết, đơn giản chỉ vì cô ấy tuân theo là những tiêu chuẩn của riêng mình.”

—George Orwell (tiểu thuyết gia)

“Tinh thần hào hiệp chính là phẩm cách cao quý nhất của con người.”

“Sống cạnh người giàu có mà vô đức cũng như sống với sự nguy hiểm rình rập xung quanh.”

—Sappho (nhà thơ)

—PLATO (TRIẾT GIA HI LẠP CỔ ĐẠI)

“Chúng ta ước được bất tử, mong được người khác hâm mộ, và muốn được tôn thờ. Nhưng đồng thời, ta lại muốn có được sự công bằng và khôn ngoan. Chúng ta muốn hi vọng.

Chúng ta muốn trở nên tốt đẹp.”

—Margaret Atwood (nhà thơ)

“Chẳng có gì đáng tự hào khi bạn hơn được những người xung quanh. Sự cao quý thực sự là khi bạn trở nên ưu việt hơn chính bản thân mình trước đây.”

—W.L. Sheldon (nhà văn)

“Đức hạnh và xấu xa cũng giống như sự sống và cái chết hoặc tinh thần và vật chất: chúng là những điều tồn tại đối nghịch luôn đi kèm với nhau.”

—Joseph Addison (nhà văn)

“Dù cho con người ích kỷ như thế nào, thì rõ ràng có một số điều cốt lõi thuộc về bản chất khiến họ lưu tâm đến tài sản của người khác.”

—Adam Smith (nhà kinh tế học)

—W. Somerset Maugham (nhà văn)

150

|

FORBES việt nam

tháng 4.2019

—Walter Bagehot (nhà báo)

“Thanh cao là điều chỉ bản thân mình nhận thức được.”

—Samuel Butler (tiểu thuyết gia)

“Việc bạn bố thí cho người ăn xin vài xu là sở thích cá nhân của bạn, nó cũng giống như chuyện tôi uống rượu vì tôi thích như thế.”

“Vấn đề là liệu lòng nhân từ của con người đem đến điều tốt nhất hay sẽ gây hại.”

“Anh ấy làm cô nhớ đến hình ảnh buồn bã của sư tử đực, như thể sự cao quý của chúng là một gánh nặng khủng khiếp.”

—Elizabeth Kostova (nhà văn)

suy ngẫm sau cùng

“Một người có thể mất sạch mọi thứ, nhưng nếu anh ta giữ được lòng tự trọng, thì vẫn là người giàu có đang sở hữu những giá trị vĩnh viễn tồn tại, những điều cần thiết, những gì thực sự đáng giá.”

—B.C. Forbes

nguồn: CATO, BY JOSEPH ADDISON; IN OTHER WORLDS, BY MARGARET ATWOOD; PHYSICS AND POLITICS, BY WALTER BAGEHOT; THE WAY OF ALL FLESH, BY SAMUEL BUTLER; THE SHADOW LAND, BY ELIZABETH KOSTOVA; OF HUMAN BONDAGE, BY W. SOMERSET MAUGHAM; 1984, BY GEORGE ORWELL; THE FOUNTAINHEAD, BY AYN RAND; POEMS AND FRAGMENTS OF SAPPHO; DOCTOR THORNE, BY ANTHONY TROLLOPE. photo

by ANTHONY TROLLOPE/DEA/GETTY IMAGES; AYN RAND/OSCAR WHITE-CORBIS/GETTY IMAGES; GEORGE ORWELL/BETTMANN/GETTY IMAGES; W. SOMERSET MAUGHAM/ARNOLD GENTHE/CONDE NAST/GETTY IMAGES; MARGARET ATWOOD/SEBASTIEN MICKE-PARIS MATCH/GETTY IMAGES; ELIZABETH KOSTOVA/NEWSCOM; SAPPHO/COLAIMAGES/ALAMY; WALTER BAGEHOT/ART COLLECTION/ALAMY

FORBE S GLOBAL CEO CONFERENCE

TRANSCENDING THE TURBULENCE OC TOBER 15–16, 2019

•

SINGA P ORE

The Forbes Global CEO Conference is an annual gathering for some 400 global CEOs, tycoons and entrepreneurs. Under the theme "Transcending the Turbulence," this year’s conference will examine how CEOs, companies and countries are navigating the challenges and opportunities arising from the storm of uncertainty in the global economy. CEOs can’t merely adapt to the evolving landscape; they may need to plot an entirely new course to safeguard success.

For more information, please email info@forbesasia.com.sg or visit forbesglobalceoconference.com

HELD IN

HOST SPONSOR