Milestones in Short Film History

1900 1905 1910 1915

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY 1920 1925 1930 1935 1940 1945 1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000

Š Fonk Vzw - 2011 Een uitgave van het Internationaal Kortfilmfestival Leuven / BelgiÍ Published by the International Short Film Festival Leuven / Belgium Samenstelling en teksten: Johan Van Schaeren. Gastbijdrage: Roel Vande Winkel. Vertalingen: Sofie Rycken Programming and texts: Johan Van Schaeren. Guest editor: Roel Vande Winkel. Translations: Sofie Rycken

INHOUD/TABLE OF CONTENTS INTRO / INTRODUCTION....................................................................4 TIJDSLIJN / TIMELINE...........................................................................6 MIJLPALEN VAN dÉ FILMGESCHIEDENIS............................................8 MILESTONES IN FÍLM HISTORY..........................................................13 FILMPROGRAMMA / FILM PROGRAMME: ...........................................

1. LE VOYAGE DANS LA LUNE (1902).....................................................................................18 2. THE GREAT TRAIN ROBBERY (1903)...................................................................................20 3. LILY FROM BELGIUM (LILIYA BELGII) (1915).....................................................................22 4. THE IMMIGRANT (1917)..........................................................................................................24 5. BALLET MÉCANIQUE (1924)..................................................................................................26 6. A PLANTATION ACT (1926)...................................................................................................28 7. GHOSTS BEFORE BREAKFAST (1927)..................................................................................30 8. UN CHIEN ANDALOU (1929)....................................................................................................32 9. BIG BUSINESS (1929)..............................................................................................................34 10. FLOWERS AND TREES (1932).................................................................................................36 11. A COLOURBOX (1935)...........................................................................................................38 12. THIRD DIMENSIONAL MURDER (1941).................................................................................40 13. MESHES OF THE AFTERNOON (1943)..................................................................................42 14. UN CHANT D’AMOUR (1950)................................................................................................44 15. NEIGHBOURS (1952)...............................................................................................................46 16. LES MISTONS (1957)..............................................................................................................48 17. TWO MEN AND A WARDROBE (1958)..................................................................................50 18. LA JETÉE (1962)......................................................................................................................52 19. CHROMOPHOBIA (1966)..........................................................................................................54 20. ELECTRONIC LABYRINTH THX 1138 4EB (1967).................................................................56 21. THE BIG SHAVE (1967).........................................................................................................58 22. METADATA (1971)....................................................................................................................60 23. NEW BOOK (NOWA KSIAZKA) (1976)..................................................................................62 24. DIMENSIONS OF DIALOGUE (1982).....................................................................................64 25. THRILLER (1983)....................................................................................................................66 26. THE ADVENTURES OF ANDRÉ AND WALLY B (1984).....................................................68 27. COFFEE AND CIGARETTES (1986)......................................................................................70 28. WORLD OF GLORY (HARLIG AR JORDEN) (1991).........................................................72 29. THE BLOODY OLIVE (1996)................................................................................................74 30. 405 (2000)...........................................................................................................................76 MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

3

INTRODUCTIE “Milestones in Short Film History” verzamelt de invloedrijkste kortfilms uit 100 jaar filmgeschiedenis; 30 kortfilms gemaakt tussen 1900 en 2000 die exemplarisch zijn voor stromingen en evoluties in de filmgeschiedenis of die nieuwe technieken, processen, stijlen, genres of cineasten introduceerden.

De filmgeschiedenis werd immers geschreven met kortfilms. Of het nu om de eerste film tout court gaat of de eerste geluidsfilm, de eerste kleurenfilm, de eerste 3D film, de eerste CGI-film, de eerste muziekfilm, de “shock film”, de eerste crossover met beeldende kunsten of de eerste nouvelle vague film; de kortfilm is steeds de voorloper geweest, het laboratorium waar het allemaal begon. En dat is het overigens nog steeds.

Uiteraard heeft een dergelijke oplijsting en categorisering zijn beperkingen. “Kiezen is verliezen” is ontegensprekelijk van toepassing bij het samenstellen van het filmprogramma. En uiteraard is de tijdslijn een simplificatie van de realiteit. Dat neemt niet weg dat het een zinvol project is. Niet alleen omdat het een referentiekader biedt in een vakgebied waarin relatief weinig gepubliceerd werd, maar ook omdat “Milestones in Short Film History” klaar en duidelijk weergeeft welke cruciale functie de kortfilm vervult heeft -en nog steeds vervuld- in de filmwereld.

Deze publicatie bevat 3 onderdelen. In de tijdslijn worden de belangrijkste stromingen en evoluties in 100 jaar kortfilmgeschiedenis schematisch weergegeven. Vervolgens presenteren we de geschiedenis in een compact overzichtsartikel. Tenslotte worden de 30 geselecteerde kortfilms individueel besproken en wordt hun historisch belang geduid.

4

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

INTRODUCTION “Milestones in Short Film History” is a collection of the most influential short films made throughout a century of cinematic history. It entails thirty movies produced between 1900 en 2000 that are typical of certain movements and evolutions in movie history or that introduced new techniques, procedures, styles, genres or directors.

Movie history was written thanks to short films. Whether it was the first movie ever made, the first sound film, the first film in color, the first 3D film, the first CGI film, the first music film, the first crossover with visual arts or the first nouvelle vague film, short film has always been the pioneer, the laboratory where it all began.

Making up a list and a categorization obviously has its limitations. “Choosing means losing” indisputably applies to the composition of the film programme. And the timeline is undoubtedly a simplification of reality. Nevertheless this is a valuable project. Not only because this initiative provides a framework in a field where relatively little has been published so far, but also because “Milestones in Short Film History” clearly displays the crucial function the short film fullfilled -and still fullfills- in the film world.

This publication contains three parts. Part one is the timeline, that shows the developments and currents during 100 years short film history schematically. The second part contains a condensed overview of the history of short film. Finally, the 30 selected short films are individually discussed and their historical significance interpreted.

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

5

kORTFILM GESCHIEDENIS: TIJDSLIJN Long feature film

Einde van de “block bookings” End of the “block bookings”

Eerste narratieve 3D films First narrative 3D films

Eerste kleurenfilms First color films

Golden age of slapstick comedy

Hoogdagen van de slapstickkomedie

First spoken sound film (“talkie”)

Eerste gesproken geluidsfilm (“talkie”)

Rise of the first European avant-garde

Opkomst Europese avant-garde

Rise of the first American film stars

Opkomst van de eerste Amerikaanse filmsterren

First multi-reels and long feature films

Eerste multi-reels en langspeelfilms

Eerste films First films

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

6

1950 1940 1930 1920 1910 1900

Comedy stars, series and cartoons 9

15 14 12 10

6 4 3

Narrative short film 1 2

Exper 13

-garde film 11

Avant 8 7 5

De nummers verwijzen naar de nummers van de films in het programma The numbers refer to the numbers of the films in the programma

SHORT FILM HISTORY TIMELINE Galleries, musea and expo’s

Viral Video 30

oons

Eerste viral video successen First viral video successes

Doorbraak van het internet Rise of the internet

Digital revolution in the world of entertainment

Digitale revolutie in entertainment sector

Opkomst CGI Rise of the CGI-technology

Eerst non-stop muziek-zenders First non-stop music channels

Opkomst van de kortfilmfestivals Rise of the short film festivals

Eerste key-frame animatie First key-frame animation

Opkomst van de Amerikaanse auteurscinema Rise of the new American author’s cinema

Golden age of the American avant-garde

Hoogdagen van de Amerikaanse avant-garde

Rise of the new European author’s cinema

Opkomst nieuwe Europese auteurscinema

Rise of the big European film festivals

Opkomst van de grote Europese filmfestivals

Opkomst van de televisie Rise of television

7

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

2000 1990 1980 1970 1960 1950

Viral video Music videos 25

29 27 26

author short film 19 20

Narrative 16 15 14

28

shorts 24

Contemporary 21 18 17

Non-narrative film and video art 23 22

Experimental film

Television

Mijlpalen in dé filmgeschiedenis Roel Vande Winkel Animatiefilm, documentaire, drama, comedy, sciencefiction, horror, western, historische film…

Wie over films denkt, praat of schrijft, heeft de neiging ze in bepaalde genres onder te brengen. Dat classificeren heeft zijn beperkingen want elk genre telt subgenres en wordt afgebakend door vage grenzen die regelmatig geherdefinieerd of uitgedaagd worden.

Maar films mentaal in een hokje te steken – zoals we dat ook met boeken of met muziek doen – is zo handig dat we het moeilijk kunnen laten. Het is verleidelijk om ook kortfilms in een vakje te steken en als een genre te beschouwen, maar belangrijk om dat niet te doen.

Kortfilms zijn geen genre, ze zijn een formaat. Geen ‘format’, zoals men de blauwdruk van bepaalde mediaproducten (televisieprogramma’s) wel eens noemt, maar een formaat. Of om nog exacter te zijn: een lengtemaat.

Hiermee belanden we bij een eerste gemeenplaats. Kortfilms worden enkel en alleen gedefinieerd door hun lengte. Een lengte die, om een voorspelbaar grapje te maken, niet lang is. Kortfilms zijn kort. Of beter: ze zijn korter. Korter dan langspeelfilms, die sinds decennia door bioscoop en televisie tot de standaard verheven zijn. De onvermijdelijke vraag luidt dan natuurlijk: hoe kort is “kort”? Waar leggen we de scheidingslijn tussen kort- en langspeelfilms? Een mogelijk antwoord luidt: kortfilms duren maximaal 40 minuten. Dat is althans de regel die de gezaghebbende “Academy of Motion Picture Arts and Sciences” hanteert, wanneer ze bepaalt welke films al dan niet voor een Oscar in aanmerking komen. Het is, maar dat is eerder toevallig, ook een regel waaraan de in dit programma opgenomen films, die tussen 2 en 28 minuten variëren, beantwoorden. Andere instellingen hanteren echter andere regels: het Vlaams Audiovisueel Fonds legt de bovengrens voor kortfilms al op 26 minuten (waarbij films die minder dan een uur duren als ‘middellang’ bestempeld worden) terwijl het Franse Centre National de l’Audiovisuel zich blijkbaar op een wet van 1964 baseert om de grens op 60 minuten te leggen.

Relevanter dan de juiste grens tussen kort- en langspeelfilm: wanneer ontstond dit onderscheid? Hiermee belanden we bij een tweede open deur: in den beginne waren alle films kortfilms. Op het einde van de 19e eeuw werd op diverse plaatsen in de wereld via uiteenlopende experimenten geprobeerd om op basis van fotografie en andere bestaande technieken tot een ultieme illusie te komen: de (re)productie van “bewegend” fotografisch beeld. Thomas Edison en William Dickson in de Verenigde Staten, de gebroeders Skladanowsky in Duitsland, de gebroeders Lumière in Frankrijk… De experimenten en de gebruikte technieken verschilden. De manier waarop het eindresultaat vertoond werd eveneens: een kinetoscoop (kijkbox) bij Edison, een projectie bij de Skladanowsky’s en de Lumières. Maar het eindresultaat, vandaag terug te vinden op filmhistorische DVD’s en natuurlijk ook op Youtube, was niet zo heel verschillend: films die enkele seconden tot een minuut duurden.

De kinetoscoop

8

Lumière’s cinématographe (1985)

Eén van Lumières tijdelijke vertoningszalen

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

Naarmate de techniek evolueerde en films vanaf 1895 (wat we conventioneel als het geboortejaar van de cinema aanvaarden) de wereld veroverden, namen ze in lengte toe.

Maar niet zo heel veel. Filmpellicule werd bij het opnemen en het projecteren immers op een bobijn of spoel [‘reel’ in het Engels] gewikkeld. De maximum hoeveelheid pellicule (ca.

350 meter) die rond een reel paste, bepaalde dus ook de maximumduur van een film. Dit leidde tot een eerste industrieel formaat binnen de ontluikende filmwereld: de zogenaamde ‘one-reeler’, die een maximale projectieduur van ca. 15 minuten telde. ‘One-reelers’ bleven gedurende 15 à 20 jaar de standaard en werden vaak vertoond in pakketten. De toeschouwer, voor wie films letterlijk een kermisattractie waren, betaalde voor de vertoning van meerdere films of voor een ontspanningsprogramma waarin films afgewisseld werden met ‘live acts’. Sporen van dergelijke vertoningscontexten zien we bijvoorbeeld in Le Voyage dans la lune van Georges Méliès (1902 1 ), die als visionair goochelaar en illusionist radicaal vernieuwende filmtrucs invoerde. Hoewel Méliès met die film echt een verhaal wou vertellen, en zo een van de ‘founding fathers’ van de narratieve film werd, gebruikte hij, anders dan latere stille films als Lily from Belgium (1915 3 ) of The Immigrant (1917 4 ), géén verklarende tussentitels. Het verhaal diende immers te worden verteld door een “bonimenteur”, die naast het doek stond en de voorstelling aan elkaar praatte.

Dat films van kermissen en Music-halls verhuisden naar permanente vertoningplaatsen, zoals de Amerikaanse ‘nickelodeons’ of de Belgische ‘café-cinés’, die de komst van bioscopen voorafgingen, is volgens de Amerikaanse filmhistoricus David Cook mee de verdienste (althans in de Verenigde Staten) van The Great Train Robbery (1903 2 ), die succesvol genoeg was om financiers te overtuigen. Film bleek in staat om met een naar toenmalige normen realistisch en spannend verhaal op grote schaal publiek te lokken. Het medium, amper vijf jaar voordien gecommercialiseerd, bleek geen vluchtig fenomeen dat vervolgens door een andere ‘flavour of the month’ werd vervangen, maar een blijver waarin men duurzaam kon investeren.

Bioscopen, eenmaal ingeburgerd, bouwden voort op de jonge traditie van ambulante vertoningen en programmeerden aanvankelijk ook pakketten van ‘one-reelers’. Omstreeks 1910-1914 werd, eerst in Europa en later ook in de Verenigde Staten, echter overgeschakeld naar ‘multiple-reel’ films. De overgang verliep relatief snel. Op enkele jaren tijd werd overgegaan tot de productie van epische producties als Quo Vadis (1912) en Birth of a Nation (1915), die tot drie uur duurden en met hun succes bijdroegen tot de standaardisering van de langspeelfilm. Deze tot klassiekers uitgegroeide films mogen ons echter niet doen geloven dat alle langspeelfilms even lang duurden, laat staan dat kortfilms of kortere films ineens verdwenen. Charlie Chaplins The Immigrant (1917 4 ) is slechts een van de twaalf ‘two-reelers’ die de Britse komiek in 1916-1917 voor het Amerikaanse bedrijf Essanay maakte. Dat concurrent Mutual hem een reusachtig salaris voorschotelde om vervolgens nog twaalf extra ‘two-reelers’ te maken, bewijst opnieuw dat de korte narratieve film zeker niet werd weggevaagd door de langspeelfilm. Een ander bewijs hiervoor vinden we in de Laurel & Hardy klassieker Big Business (1929 9 ) dat ruim tien jaar later werd

“Nickelodeon” , de eerste permanente bioscoopzaal in Amerika

Laurel & Hardy op de set van “Big Business”

De Silly Symphony-afdeling van Disney

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

9

gemaakt en nog steeds aan het ‘two-reeler’ formaat vasthield. De langspeelfilm groeide halverwege de jaren 1910 weliswaar bliksemsnel uit tot hoofdattractie (men spreekt in het Engels nog steeds over de ‘feature film’) maar bleef gedurende vele decennia omkaderd door kortere producties die een voor- of naprogramma vormden. Waaruit bestond die omkadering dan? Een gevarieerd programma van korte producties, die jong en oud moesten aanspreken, een mix van entertainment en informatie zoals televisiezenders die later evenzeer zouden aanbieden. Dit omvatte bijvoorbeeld animatiefilms, bioscoopjournaals, nieuwsmagazines (vb. het zeer invloedrijke The March of Time), educatieve films, documentaires… In de Verenigde Staten, waar de grote filmstudio’s hun eigen bioscoopketens bezaten en op zeer regelmatige basis van nieuwe films moesten voorzien, maar ook in landen als België, waar die studio’s dominante verdeelhuizen creëerden, werd vaak gewerkt met ‘blind booking’ of ‘block booking’. Wie bepaalde prestigieuze films wilde vertonen, diende van diezelfde producent/verdeler een groot pakket andere films af te nemen.

Deze strategie van ‘koppelverkoop’ was bedenkelijk, maar creëerde ook een gegarandeerde afzetmarkt en droeg zo gedurende decennia bij tot de levensvatbaarheid van kortfilm. Silly Symphonies, Disney’s reeks van 75 animatiefilms (1929-1939) waarin de muziek het ritme van de film bepaalde (in plaats van omgekeerd), vond op deze manier bijvoorbeeld aftrek. Dat dergelijke films of series als bijprogramma bedoeld waren, belette niet dat ze uiteindelijk zelf uiterst populaire publiekstrekkers werden. Dit geldt bijvoorbeeld voor de Silly Symphony Flowers and Trees (1932 10 ) dat als eerste kleurfilm ooit op zeer veel belangstelling mocht rekenen.

Het is natuurlijk geen toeval dat de eerste kleurfilm een kortfilm was. Een producent of regisseur die met nieuwe technieken experimenteert, die wil uitzoeken of bepaalde innovaties betaalbaar en rendabel zijn, probeert de ideeën natuurlijk eerst in een beperkt formaat toe te passen. De laboratoriumfunctie van de kortfilm herkennen we dus niet alleen in het hierboven vermeld Flowers and Trees maar vinden we terug in verscheidene van de door het IKL gepresenteerde mijlpalen. Zo bleek een ‘one-reeler’ het perfecte formaat om met geluidsfilm te experimenteren. Terwijl onder de titel A Plantation Act (1926 6 ) één filmbobijn met beelden van de zingende Al Jolson werd geprojecteerd, werd getracht om synchroon één muziekplaat af te spelen. Andere experimenten om vernieuwende technieken, die nog geen ingang in de narratieve film hadden gevonden, te lanceren, vinden we in de toepasselijk getitelde 3D kortfilm Third Dimensional Murder (1941 12 ), in de zeer vroege computeranimatiefilm Metadata (1971 22 ) en in The Adventures of André and Wally B. (1984 26 ) dat computeranimatie op een ander niveau tilde.

Terwijl de hierboven genoemde voorbeelden er naar streefden om nieuwe technologieën met mainstream narratieve cinema te verzoenen, werd het kortfilmformaat ook in een andere betekenis als uitvalsbasis voor ‘experimenten’ gebruikt. Experimentele kunstenaars en avant-gardisten, die per definitie op confrontaties of breuken met het traditionele en conventionele aansturen, hebben doorheen de geschiedenis herhaaldelijk naar het filmmedium gegrepen, zoals sommige videokunstenaars dat in de 21e eeuw nog doen. Man Rays Le Re-

Peter Foldès maakt “Metadata”

10

MGM’s state-of-the-art 3D-camera

George Lucas op de set van Electronic Labyrinth: THX 1138 4EB

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

tour à la Raison (1923), René Clairs Entr’acte (1924), Fernand Léger en Dudley Murphy’s Ballet Mécanique (1924 5 – waaraan ook Man Ray meewerkte) en Germaine Dulacs La Coquille et le clergyman (1926) zijn maar enkele voorbeelden van een invloedrijke avantgarde cinema, waarvan het door Luis Buñuel en Salvador Dali gerealiseerde Un Chien Andalou (1929 8 ) ongetwijfeld de bekendste exponent is. Dat deze en andere experimentele films tegen de mainstream ingaan of ingingen, belet natuurlijk niet dat ze, in een klassiek dialectisch model van these/antithese/synthese, uiteindelijk de mainstream gaan beïnvloeden of er door geïncorporeerd worden. Zo was de kortfilm New Book ( 23 ), al kan men verbanden leggen met de haast 50 jaar oudere langspeelfilm Napoléon (1927) van Abel Gance, in 1976 met zijn splitscreen structuur behoorlijk vooruitstrevend, maar is die beeldtaal in de 21e eeuw eerder conventioneel geworden.

Een andere manier waarop kortfilms als laboratorium fungeren, berust natuurlijk op het persoonlijk experiment van een beginnend cineast. Omdat ze minder tijd en budget vergen dan een langspeelfilm zijn kortfilms uitstekend geschikt als vingeroefening of proeve van kunnen van introducerende filmmakers. Dergelijke eerste films zijn als visitekaartje van de regisseur vaak een persoonlijk experiment. Hoewel sommige van die producties ook een experimenteel karakter kunnen hebben, zoals Martine Scorses The Big Shave (1967 21 ), dat achteraf natuurlijk doet denken aan de Robert De Niro’s spiegelscène die Scorsese later zou regisseren voor Taxi Driver (1976), zijn dit soort debuutfilms of eerste films zeker niet per definitie experimenteel. Zo is Vincent Bals The Bloody Olive (1996 29 ) als traditioneel gefilmde, perfect gecomponeerde ode aan de ‘film noir’ volkomen terecht zelf een klassieker geworden. François Truffauts Les Mistons (1957 16 ), George Lucas’ Electronic Labyrinth: THX 1138 4EB (1967 20 ), Jane Campions An Exercise in Discipline – Peel (1986) zijn slechts enkele andere voorbeelden van kortfilms die bloeiende carrières inluidden.

Om na deze zijwegen terug aan te knopen bij het grotere historische verhaal: dat korte filmproducties decennialang werden ingezet als omkadering van langspeelfilms, betekent niet dat ze enkel binnen die biotoop overleefden. Kortfilms en meer specifiek korte non-fiction films werden ook buiten het bioscoopcircuit ingezet. Zoals overheidsdiensten, grote organisaties of bedrijven vandaag voorlichtings-, promotie- of publiciteitsfilmpjes online zetten, huurden ze in het verleden regisseurs in om films te maken, die vervolgens op ambassades of beurzen werden vertoond. Ook voor onderwijskundige doeleinden of voor propaganda werden korte films ingezet. Een aantal van deze films worden in anthologieën herdacht (vb. Frank Capra’s Why We Fight series uit 1941-1945), maar vele anderen verdwenen in de plooien van de filmgeschiedenis.

De doorbraak van de televisie, de verplichte herstructurering van het Amerikaanse studiosysteem (waarbij studio’s hun verticale integratie moeten afbouwen en hun greep op cinema’s moeten lossen), de afkalving van het bioscooppubliek, de invoering van een nieuw exploitatiemodel waarbij bioscopen op vaste uren één hoofdfilm vertonen, enkel voorafgegaan door reclame… In de tweede helft van de 20e eeuw dragen deze en

Truffaut op de set van “Les Mistons”

John Landis en Michael Jackjson (“Thriller” - volgende. pag.) 405: CGI op de home-computer (zie volgende pag.)

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

11

andere factoren er toe bij dat de industriële vraag naar kortfilms scherp inkrimpt. Anderzijds nemen de mogelijkheden om zelf films te maken en te verspreiden steeds toe. Steeds weer doen nieuwere, goedkopere en gebruiksvriendelijkere camera’s en beelddragers hun intrede. Van klassieke pellicule evolueert men (via analoge en digitale videotape) naar ‘tapeless’ captatie, waarbij een harde schijf volstaat om beelden op te slaan en een doorsnee computer gemakkelijk met montage software kan worden uitgerust. De materiële en financiële drempel voor de productie van kortfilms wordt steeds lager, terwijl de mogelijkheden qua distributie (of althans: : terbeschikkingstelling) met de komst van het internet quasi onbeperkt zijn. Het intussen al weer ruim 10 jaar oude 405 (2000 30 ) is als eerste ‘viral film’ slechts een voorbode van de eenvoud waarmee gebruikers nu films maken, uploaden en via een ‘vind ik leuk’ of ‘delen’ knop met hun (online) ‘social network’ delen.

Binnen deze draaikolk van veranderingen krijgen kortfilms nieuwe zuurstof. Enerzijds blijven traditionele modellen bestaan. Kortfilms bleken en blijken een geschikt formaat voor documentaires, animatiefilms, komische films en allerlei andere genres. Ze overleefden de overgang van het ene dominante medium (bioscoop) naar het andere (televisie) en vonden in het internet een aanvullende distributiekanaal, dat bij tradities aansluit maar traditionele modellen toch aanspoort zichzelf opnieuw uit te vinden. Een voorbeeld uit velen: de muziekvideo. Hoewel het filmen van zangers en zangeressen teruggaat naar de begindagen van de geluidsfilm (zie het al vermelde A Plantation Act) en aanvankelijk bestemd was voor de bioscoop, creëerde het ontstaan van televisie en vooral de introductie van MTV (1981) een grote markt voor videoclips. Sommige regisseurs kregen hierdoor de kans om hun oeuvre te verbreden. John Landis had bijvoorbeeld al behoorlijk wat films gemaakt voor hij de videoclip van Michael Jacksons Thriller (1983 25 ), dat zowel in een korte als in een lange (bioscoop)versie verscheen, inblikte. Maar anderen legden een omgekeerd parcours af. Zo maakte David Fincher, onder andere bekend van Seven (1995), een indrukwekkende reeks videoclips voor hij zich aan langspeelfilms waagde. Intussen is het maken van muziekvideo’s al lang niet meer het privéterrein van professionele regisseurs. Terwijl MTV en zijn vele navolgers zich niet langer exclusief op het vertonen van videoclips toeleggen, en hoe langer hoe meer op klassieke televisiezenders beginnen te lijken, vinden muziekvideo’s een nieuw distributiekanaal op het internet, waar fans clips niet alleen kunnen bekijken of downloaden, maar het uploaden van ‘fanmade’ video’s ook een reusachtig succes is geworden.

De heterogeniteit van de in dit programma verzamelde groep films, waarvan slechts een gedeelte in de marge van bovenstaande tekst werd besproken, onderlijnt dat kortfilms geen genre zijn, maar als oerformaat van het filmmedium alle genres omvatten. De logische conclusie luidt dan dat het Internationaal Kortfilmfestival Leuven voor dit programma een al te bescheiden titel heeft gekozen. Dit zijn niet enkel “Milestones in Short Film History”, het zijn mijlpalen in dé filmgeschiedenis zondermeer.

Literatuur

Abel, R. (Ed.). (2005). Encyclopedia of Early Cinema. Abingdon - New York: Routledge.

Aitken, I. (Ed.). (2006). Encyclopedia of the Documentary Film. New York - London: Routledge.

Biltereyst, D., & Meers, P. (Eds.). (2007). De Verlichte Stad. Een geschiedenis van bioscopen, filmvertoningen en filmcultuur in Vlaanderen.

Leuven: Lannoo.

Cavalier, S. (2011). The World History of Animation. Berkeley – Los Angeles: University of California Press.

Convents, G. (2000). Van kinetoscoop tot café-ciné: de eerste jaren van de film in België 1894-1908. Leuven: Universitaire Pers.

Cook, D. (2004). A History of Narrative Film (4th ed.). New York: Norton.

Vance, J. (2003). Chaplin: Genius of the Cinema. New York: Harry N. Abrams.

Over de auteur

Roel Vande Winkel is filmhistoricus. Hij doceert aan de Universiteit Antwerpen en aan de Hogeschool voor Wetenschap en Kunst (Sint Lukas Brussel) en is redactielid van het “Historical Journal of Film, Radio and Television” en het “Tijdschrift voor Mediageschiedenis”.

12

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

MiLESTONES IN FILM HISTORY Roel Vande Winkel Animation, documentary, drama, comedy, science fiction, horror, western, historic film…

When we discuss or write about film, we have the tendency to divide movies up into different genres. This urge to classify leads to some limitations. Every film genre has its own sub-genres and is defined by vague perimeters that are regularly redefined or challenged.

Still, placing movies in boxes – the way we do with books and music – is so convenient that we cannot seem to help ourselves. As tempting as it is to treat short films the same way, as a single genre, it is important not to do so. Rather than being a genre, a short film is a format.

Not in the sense of a blueprint for certain media productions such as TV shows, but in the sense of a measure of length.

This brings us to the first cliché. Short films are solely defined by their length. A length that is, to crack a predictable joke, not very long. Short films are short. That is to say, they are shorter. Shorter than feature-length movies, which for decades have been setting the bar in cinema and on TV. This raises the inevitable question: how short is ‘short’? Where do we draw the line between short and feature films? A possible answer could be that a short film should not last longer than 40 minutes. The ‘Academy of Motion Picture Arts and Sciences’ follows this rule when it decides whether a film is eligible for an Oscar. Coincidentally, all the movies selected for this program fall into this category as they all run between 2 and 28 minutes. Other institutions, however, use different rules. The Flemish Audiovisual Fund chooses 26 minutes as the maximum length (and defines films under 60 minutes as ‘medium long’) while the French Centre National de l’Audiovisuel obeys a law from 1964 and considers 60 minutes as the cutoff point.

More relevant than the exact line between short and full-length films is the matter of when this separation originated. This takes us to a second platitude: in the olden days, all films were short films. At the end of the nineteenth century, people all over the world conducted all kinds of experiments based on photography and other existing techniques. Their goal?

To create the ultimate illusion: the (re)production of ‘moving’ photographic images. Thomas Edison and William Dickson in the United States, the Skladanowsky brothers in Germany, the Lumière brothers in France… There were various experiments and techniques used. The final results were shown in different ways: Edison chose a kinetoscope, the Skladanowskys and the Lumieres used projection. The end results, which you can find on film history DVDs and of course on YouTube, did not differ very much: these films lasted a few seconds, up to a minute.

As the techniques were improved upon and films began to take over the world from 1895 onwards (conventionally accepted as the birth year of cinema) they started to become

The kinetoscope

Lumière’s cinematograph (1985)

Ons of Lumières temporarily screening rooms

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

13

longer – however gradually. Celluloid was wound around the reel during the recording process and the projection. The maximum amount of celluloid (approximately 350 meters) that fits around a reel thus determined the maximum length of a movie. This led to the first industrial format in the budding world of cinema, the so-called ‘one-reeler’ with a maximum projection duration of about 15 minutes. For the next fifteen or twenty years, these ‘one-reelers’ remained the standard and were often screened in packages. Films were initially exhibited as fairground attractions. Viewers paid for the screening of several films or for an entertaining program in which movies alternated with ‘live acts’. We can see traces of this approach in, for example, Le Voyage dans la lune by Georges Méliès (1902 1 ), who introduced radically innovative movie tricks, being a visionary magician and illusionist.

Even though Méliès wanted to tell a proper story – and thus became one of narrative film’s founding fathers – he did not use explanatory intertitles, unlike in later silent movies such as Lily from Belgium (1915 3 ) or The Immigrant (1917 4 ). The story was meant to be told by a ‘bonimenteur’, who stood next to the screen and served as a host for the evening.

Movies shown at fairs and in Musichalls moved into permanent locations, such as the American ‘nickelodeons’ or the Belgian ‘café-cinés’, which preceded movie theaters. American film historian David Cook attributes this shift (in the United States, at least) partly to The Great Train Robbery (1903 2 ), which was successful enough to convince moneylenders.

Cinema proved powerful enough to draw a large audience with a story that was realistic and exciting, for its time. The medium, which had been commercialized a mere five years earlier, turned out not to be a fleeting phenomenon easily replaced by the next ‘flavor of the month’ but a keeper, worth investing in.

Once established, movie theaters built on the young tradition of ambulatory screenings and started out programming packages of ‘one-reelers’. Between 1910 and 1914 there was a rather swift switch to ‘multiple-reel’ movies in Europe and, later on, in the United States too. In a few years’ time, cinema was ready to make epic productions such as Quo Vadis (1912) and Birth of a Nation (1915), which were up to three hours long. Their success contributed to the standardization of the feature film. Not all feature films, however, were as long as these two classics. And short films or shorter films did not suddenly fall off the map. Charlie Chaplin’s The Immigrant (1917 4 ) is one of twelve ‘two-reelers’ made by the British comedian in 1916 and 1917 for the American company Essanay. The fact that rival Mutual offered him a huge salary to make another dozen of these ‘two-reelers’ proves once more that the short narrative film was in no way blown out of the water by feature films. We find more evidence in the Laurel & Hardy classic and two-reeler Big Business (1929 9 ) released over ten years later.

Halfway the 1910s, the feature film rapidly became the main attraction. But for many decades, it was framed by shorter productions. These supporting programs were a mix of short productions, meant to appeal to young and old, a mixture of entertainment and information that was later adopted by TV channels. It included animation films, news,

“Nickelodeon” (1905) , the first permanent movie movie theater in America

14

Laurel & Hardy on the set of “Big Business”

The Silly Symphony-team at Disney Studios

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

newsreel series (such as the highly influential The March of Time), educational films and

documentaries. In the United States, where the big film studios owned their own movie theater chains which they had to provide with fresh material on a regular basis, but also in countries like Belgium, where the studios founded dominant distributors, ‘blind booking’ or ‘block booking’ was a popular choice. If you wanted to screen certain prestigious movies, you were forced to buy a large package of other films from the same producer or distributor. This tying arrangement was questionable, but also guaranteed a market. For several decades, the approach contributed to the viability of short films. Silly Symphonies, for example, Disney’s series of 75 animation films (1929-1939) in which music determined the rhythm of the movie (and not the other way around) thrived in this way. Even though these films or series were meant as a supporting program, they ended up becoming extremely popular with the audience. A good example is ‘Silly Symphony’ Flowers and Trees (1932 10 ) , which garnered a great deal of attention on account of being the first movie in color ever made.

It is no coincidence that the first movie in color was a short film. A producer or director trying out new techniques, exploring whether certain innovations are affordable and profitable, will always prefer a short format for these first attempts. That short film is often used as a laboratory is not only affirmed by the aforementioned Flowers and Trees but also by many other ‘milestones’ shown at the International Short Film Festival. A ‘one-reeler’ was also chosen as the perfect format for experimenting with sound. While A Plantation Act (1926 6 ) was screened using a single reel, showing a singing Al Jolson, a single music record was played simultaneously. More experiments launching innovative techniques that had not yet found their way into narrative films are in the aptly titled 3D short film Third Dimensional Murder (1941 12 ), in the very early computer animation film Metadata (1971 22 ) and in The Adventures of André and Wally B. (1984 26 ) which took computer animation to a whole new level.

While the examples mentioned above strove to reconcile new technologies with mainstream narrative cinema, the short film format was used as a starting point for experiments in other ways too. Experimental and avant-garde artists, who by definition aimed to go against tradition and convention, have turned to the medium of film throughout history. In this 21st century, certain video artists continue this practice. Man Ray’s Le Retour à la Raison (1923), René Clair’s Entr’acte (1924), Fernand Léger and Dudley Murphy’s Ballet Mécanique (1924 5 – on which Man Ray cooperated) and Germaine Dulac’s La Coquille et le clergyman (1926) are only a few examples of influential avant-garde cinema. Luis Buñuel’s and Salvador Dali’s Un Chien Andalou (1929 8 ) is without a doubt the most famous case in point. Even though these experimental films went against mainstream cinema, they would eventually, in a classic dialectic of thesis, antithesis and synthesis, influence it. The 1976 short film New Book ( 23 ) was pretty ground-breaking with its split screen structure (though parallells can be drawn with the 1927 feature film Napoléon by Abel Gance). In the 21st century, this kind of imagery has become quite conventional. Another way in which short films were used as laboratories, is as personal experiments of a young filmmaker. As they

Peter Foldès working on “Metadata”

MGM’s state-of-the-art 3D-camera

George Lucas on the set of Electronic Labyrinth: THX 1138 4EB

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

15

require less time and a smaller budget than feature films do, short films are highly suited as exercises or business cards.

But let us return to the bigger historic picture. For many decades, short films were used to frame feature films, but short films and more specifically short non-fiction films were also shown outside of movie theaters. While governments, large organizations or companies now post informative or promotional videos online, they used to hire directors and make movies that were shown in embassies or at conferences. Short films were also used for educational purposes or propaganda. Some of these films have found a place in anthologies (such as Frank Capra’s Why We Fight series from 1941-1945) but many others have faded into oblivion.

The breakthrough of television, the obligatory restructuring of the American studio system (which forced studios to reduce their vertical integration and loosen their tight grip on movie theaters), the dwindling of movie audiences and the introduction of a new operation model in which movie theaters showed one main film at fixed times, preceded only by advertisements: in the second half of the twentieth century these and other factors contributed to the shrinking demand for short films. On the other hand, making and distributing your own films became increasingly easy. Newer, cheaper and more user-friendly cameras continue to enter the market. Classic celluloid was traded in for analogue and digital videotape, then onwards to ‘tapeless’ capture. A hard disk is all you need to save images and an average computer can easily be equipped with editing software. The material and financial threshold to produce short films has never been lower, while the internet has created almost limitless possibilities to distribute them (or at least make them available). Produced over ten years ago, the first viral movie, 405 (2000 30 ) was only a precursor of the simplicity with which users can now make movies, upload them and share them with their online social network with a single click of a button.

In this vortex of changes, short films are experiencing a second wind. On the one hand, traditional models continue to exist. Short films are still a suitable format for documentaries, animation, comedies and all sorts of other genres. They survived the switch from one dominant medium (movie theater) to another (television) and internet has revealed itself as a complementary distribution channel that recognizes tradition and yet stimulates the reinvention of traditional models. One example of many is the music video. While filming singers and musicians dates back to the earliest days of the sound film (like the aforementioned A Plantation Act) and was originally intended for movie theaters, the invention of television and especially the birth of MTV in 1981 created a big market for music videos. Some directors got a chance to expand their portfolio. John Landis, for example, had already directed quite a few movies before he shot Michael Jackson’s Thriller video in 1983 25 ), in both a short and a longer version, meant to be screened in movie theaters. Other directors worked the other way around. David Fincher, the director of Seven (1995), made an impressive series of music videos before ever dipping his toes in feature film making. In this day and age, making music videos is no longer the private territory of professional directors. While MTV and its many epigones no longer exclusively show music videos and inch closer to more

Truffaut on the set of “Les Mistons”

16

John Landis and Michael Jackjson

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

405: CGI on a home-computer

classic TV stations, music videos have found their way onto the internets. Fans can not only watch or download videos, but also upload their own ‘fanmade’ videos – an increasingly popular interest.

The heterogeneity of the films brought together in this program, of which only a handful have been mentioned in this text, underlines the fact that short film is not a genre. It is the proto-format of film and includes all genres. The logical conclusion is that the International Short Film Festival of Leuven has chosen an all too modest title for this program. These are not just “Milestones in Short Film History”; they are plainly milestones in the history of film.

References Abel, R. (Ed.). (2005). Encyclopedia of Early Cinema. Abingdon - New York: Routledge.

Aitken, I. (Ed.). (2006). Encyclopedia of the Documentary Film. New York - London: Routledge.

Biltereyst, D., & Meers, P. (Eds.). (2007). De Verlichte Stad. Een geschiedenis van bioscopen, filmvertoningen en filmcultuur in Vlaanderen.

Leuven: Lannoo.

Cavalier, S. (2011). The World History of Animation. Berkeley – Los Angeles: University of California Press.

Convents, G. (2000). Van kinetoscoop tot café-ciné: de eerste jaren van de film in België 1894-1908. Leuven: Universitaire Pers.

Cook, D. (2004). A History of Narrative Film (4th ed.). New York: Norton.

Vance, J. (2003). Chaplin: Genius of the Cinema. New York: Harry N. Abrams.

About the author Roel Vande Winkel is a film historian. He lectures at the University of Antwerp and the Sint-Lukas University College of Art and Design in Brussels. He is Associate Editor of the “Historical Journal of Film, Radio and Television” and editorial member of the Dutch “Tijdschrift voor Mediageschiedenis”.

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

17

1. LE VOYAGE DANS LA LUNE (1902) GEORGES MÉLIÈS / FRANCE / 14 MIN

18

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

Een groep wetenschappers gaat naar de maan in een ruimteschip. Dit schip, dat de vorm heeft van een raket, landt recht in het oog van de menselijke maan. Eenmaal op de oppervlakte ontmoeten de wetenschappers vijandige bewoners, die hen naar hun Koning meenemen.

A group of scientists travels to the moon on a space ship. The ship, shaped like a rocket, touches down right in the eye of the human moon. Once they have descended from their ship, the scientists come across hostile inhabitants, who take them to meet their King.

De film is losjes gebaseerd op de destijds erg populaire De la Terre à la Lune van Jules Verne en wordt beschouwd als de allereerste science-fiction film ooit.

De ingrediënten van de film maken nu nog steeds deel uit van de klassieke sfformule: een avontuurlijke wetenschapper, een futuristisch ruimteschip, gekke aliens en special effects. Mélies ridiculiseert in het verhaal de hierarchische Franse maatschappij en lacht met de (conservatieve) wetenschappers en de wetenschap die ze aanhangen.

Loosely based on Jules Verne’s From the Earth to the Moon, an exceptionally popular book at the time, Le voyage dans la Lune is considered to be the first science fiction movie ever made. To this day, the movie’s ingredients are part of the classical science fiction formula: an adventurous scientist, a futuristic space ship, crazy aliens and special effects. Méliès ridicules the hierarchy that is so prevalent in French society and makes fun of the (conservative) scientists and the science they devote their lives to.

De film was technisch baanbrekend (mix van animatie en fictie, overvloeiende beeldovergangen, hoge “production value”), maar gebruikte ook nog veel elementen die typisch zijn voor het theater (zoals de grote, geschilderde decors en een statisch beeld).

Technically, the movie broke boundaries with its mix of animation and fiction, disolve transitions and high production value.

It also features many elements typical of theater, such as large painted decors and static images.

De film was een groot succes en het potentieel zo groot dat Méliès –als eerste in de geschiedenis- te maken kreeg met piraterij. De film werd illegaal gekopieerd door Thomas Edison’s medewerkers en door hen verdeeld in de States. Die piraterij bezorgde Méliès een bankroet.

De film is één van de invloedrijkste films ooit gemaakt en duikt ook nu nog geregeld op. Zowel op een albumcover als in een videoclip van de Amerikaanse band Smashing Pumpkins wordt naar de film gerefereerd. Een ingekleurde versie werd recent gerestaureerd en op het Filmfestival van Cannes 2011 vertoond met een soundtrack van de Franse band Air.

The movie was a great success and showed so much potential that Méliès – as the first person in history – was confronted with piracy. Thomas Edison’s employees illegally copied the movie and distributed it in the United States, bankrupting Méliès.

One of the most influential movies ever made, Le voyage dans la lune is still very current. The American band Smashing Pumpkins refered to the film in a music video and on the cover of one of their albums. A version in color was recently restored and screened at the film festival in Cannes, with the French band Air providing the soundtrack.

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

19

2. THE GREAT TRAIN ROBBERY (1903) Edwin S. Porter / USA / 11 MIN

20

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

Een werknemer in een treinstation wordt aangevallen door 4 bandieten waarna ze de trein overvallen. Ze nemen al het geld en schieten een passagier neer wanneer deze probeert te vluchten. Een klein meisje ontdekt de vastgebonden werknemer en informeert de sheriff, die samen met zijn mannen de achtervolging inzet.

An employee at a train station is attacked by four bandits, who then rob a train. They steal all the money on board and shoot a passenger who is trying to escape. A little girl finds the employee tied up in the train station and alarms the sheriff, who gathers his men.

A chase ensues.

Deze allereerste western is gebaseerd op het gelijknamige toneelstuk van Scott Marble. De film werd geregisseerd door Edwin S. Porter, een vroegere medewerker van Thomas Edison. The Great Train Robbery wordt beschouwd als één van de eerste volwaardige narratieve films; een afgerond, spannend verhaal met een kop en een staart. Het grote succes van de film creëerde het bewustzijn dat het medium wel eens geld zou kunnen opleveren en draagt bij aan de start van de Amerikaanse filmindustrie.

The first western ever made was based on a play of the same name by Scott Marble. Edwin S. Porter, who got his start working for Thomas Edison, directed the picture. The Great Train Robbery is considered to be one of the first veritable narrative films: a complete, thrilling and structured story. Once the movie had turned into a great success, people began to realize that this ‘movie business’ could very well become pretty lucrative, which contributed to the dawn of the American movie industry.

De film introduceert een in die tijd lange reeks nieuwe en baanbrekende technieken zoals de cross-cutting, parallel-montage, continuïteit, camerabewegingen, opnames op locatie en composite-editing. Met deze technieken nam het filmmedium afstand van het theater. The Great Train Robbery introduceert als het ware het technisch alfabet van de narratieve speelfilm.

The movie introduced several techniques that were new and groundbreaking at the time, such as crosscutting, parallel editing, continuity, camera movements on location and composite editing. These techniques moved the medium of film away from that of theater. The Great Train Robbery introduced, as it were, the technical alphabet of the narrative feature film.

Het klassieke eindshot - de man die in de richting van de camera schiet- groeide uit tot een iconisch beeld waarnaar -nog steeds- veelvuldig gerefereerd wordt in de cinema, o.m. in films als Goodfellas en American Gangster. Porter bleef later verder experimenteren met narratieve verteltechnieken en deed dat erg intensief: in totaal regisseerde hij meer dan 200 kortfilms.

The classic final shot of the man shooting in the direction of the camera became an iconic image in film history, an image often referred to in other movies, such as Goodfellas and American Gangster.

Porter continued to experiment with narrative storytelling techniques and did so very intensively. He went on to direct over two hundred short films.

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

21

3. LILY FROM BELGIUM (LILIYA BELGII) (1915) Wladyslaw Starewicz / RUSSIA / 14 MIN

22

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

Wanneer een jong meisje een mooie dode lelie vindt in het bos, vertelt haar grootvader het verhaal van ‘De Lelie van België’. De lelie staat in al zijn grootsheid naast een beekje, bewonderd door de wezens van het bos. Maar een leger kevers dat nieuw territorium wilt veroveren, wil de beek oversteken en de lelie staat in de weg.

Deze opmerkelijk knap gemaakte mengeling van stop-motion animatie en fictie is een werk van één van de Russische meesters, Wladyslaw Starewicz. In de film spelen kleine insecten een hoofdrol. Omdat mensen niet vertrouwd waren met de techniek ging aan het begin van zijn carrière de ronde dat hij erin geslaagd was de beestjes te temmen. In realiteit ging het om dode insecten, die hij als popjes gebruikte en animeerde met behulp van stop-motion, een techniek die Starewicz tot in de perfectie beheerste.

When a young girl finds a beautiful dead lily in the forest, her grandfather tells her the story of the ‘Lily of Belgium’.

This lily grows gloriously next to a small stream, widely admired by all forest creatures. But an army of beetles out to conquer new territory wants to cross the stream and the lily is in their way.

This remarkably well-made mixture of stop-motion animation and fiction was made by one of the Russian masters, Wladyslaw Starewicz. The main roles are played by small insects. As people at the time were not familiar with the technique used, rumors began to swirl that Starewicz had managed to tame every single one of them. What he actually did was use dead insects as puppets, which he then animated using stop-motion.

Starewicz had mastered this technique to perfection.

Lilly from Belgium, gemaakt tijdens de Eerste Wereldoorlog, is in zekere zin een vroege propaganda film. De zwakke lelie staat voor het “arme België”, de kevers vervullen de rol van de Duitse legers.

Lilly from Belgium, made during ​​ the First World War, can be considered as an early propaganda film. The weak lily stands for the “poor Belgium”, the beetles play the role of the German armies.

Wladyslaw Starewicz werkte steeds alleen. Voor deze film was hij de schrijver, regisseur, cameraman en setdesigner.

In de loop van zijn carrière verhuisde hij naar Frankrijk. Starewicz was één van de eerste Europese regisseurs die wat bekendheid genoot in Amerika. Hij kreeg er geld aangeboden om in Amerika films te gaan maken, maar weigerde omdat hij zijn creatieve onafhankelijkheid ten alle prijze wou behouden – een keuze die hem sierde, maar tegelijk ook een grote commerciële doorbraak verhinderde. Toch wordt zijn invloed, als pionier in het genre, minstens even groot geschat als die van Walt Disney.

Wladyslaw Starewicz always worked alone – and acted simultaneously as writer, director, cameraman and set designer. Later in his career, the filmmaker moved to France. Starewicz was one of the first European directors to gain a certain level of fame in the United States.

He was offered a chance to make movies there, but refused. His creative independence was worth more to him than a big production budget. It was an honorable decision that kept him from ever making a big commercial breakthrough. Nonetheless, as a pioneer in the genre, he is considered to be no less influential than Walt Disney.

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

23

4. THE IMMIGRANT (1917) Charles Chaplin / USA / 20 MIN

24

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

De kleine zwerver is een migrant die met de boot op weg is naar Amerika. Maar van zodra hij voet aan land zet in New York, werkt hij zich in de problemen.

‘The little tramp’ is an immigrant, on his way to the United States on a boat. As soon as he arrives in New York, he gets into trouble.

Charles Chaplin is één van de bekendste en meest invloedrijke persoonlijkheden uit de filmgeschiedenis en deze grotendeels autobiografische film (hij was zelf immigrant) wordt één van zijn absolute meesterwerken genoemd.

Charles Chaplin is one of the most wellknown and influential personalities in the history of cinema. This largely autobiographical film (Chaplin was an immigrant himself) is known as one of his absolute masterpieces.

Met deze en andere films in het genre, tekent zich gaandeweg een steeds groter verschil af tussen Europese cinema, die toch vooral gericht is op de auteur, en de Amerikaanse cinema, waar de figuur van de artiest, de ster, centraal staat. Niet alleen Chaplin, maar ook Laurel & Hardy, Buster Keaton en Harold Lloyd krijgen al snel een heuse sterrenstatus.

This movie and others in the same genre illustrate the growing gap between the more author oriented European cinema and American cinema, in which the artist, the movie star is the main attraction. Not just Chaplin, but Laurel & Hardy, Buster Keaton and Harold Lloyd all became veritable movie stars.

The Immigrant is ook exemplarisch voor de grote invloed en het succes van de komedie in de Amerikaanse filmwereld. Toch zijn Chaplins films geen zuiver vrijblijvend entertainment – onder de humor van Chaplins films zit vaak een boodschap of wordt een maatschappelijk relevante kwestie aangekaart. Zo is het thema van The Immigrant ook nu nog (of: weer) brandend actueel. Geregeld kreeg Chaplin het aan de stok met hardnekkige patriotten. Zo werd hij tijdens de McCarthy-periode anti-Amerikanisme verweten – als bewijsmateriaal werd onder meer een scene uit The Immigrant aangehaald waarin Chaplin een douane-beambte een trap geeft. Chaplin bleef actief tot eind jaren ’60 en regisseerde zelf meer dan 70 films.

The Immigrant is also exemplary of the great influence and success of comedy in the American movie business. Not that Chaplin’s films are all about carefree entertainment. The gags often reveal a hidden message or touch on an important social issue. The Immigrant has not lost an ounce of relevance; the issue of the film is still (or: again) very current. Chaplin was not always popular with ardent patriots.

During the McCarthy era, he was accused of being anti-American. The evidence? A scene from The Immigrant in which Chaplin kicks an immigration officer. Chaplin continued working into the late sixties and directed over 70 movies.

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

25

5. BALLET MÉCANIQUE (1924) Fernand Léger & Dudley Murphy / FRANCE / 19 MIN

26

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

Een jonge vrouw in een schommel, een mond die lacht, een dansend papieren art deco popje, geometrische figuren en abstracte vormen. Deze chaotische wereld is voortdurend in beweging...

A young woman on a swing, a smiling mouth, a paper art deco puppet dancing, geometrical figures and abstract shapes. A chaotic world in constant movement.

Deze film, een ballet van mechanische dansers, wordt beschouwd als één van de meest invloedrijke experimentele films uit de geschiedenis. De film werd gemaakt in de jaren ‘20, een decennium waarin de Franse avant-garde hoogdagen beleefde.

Het succes van de stroming betekende de definitieve start van de experimentele cinema, een genre dat doorheen de filmgeschiedenis steeds een belangrijke rol heeft gespeeld en nog steeds speelt - vandaag onder de vorm van non-narratieve film- en videokunst.

This movie, a ballet of mechanical dancers, is considered one of the most influential experimental films in history.

It was made in the twenties, a decade in which French avant-garde was at its peak. The movement’s success led to the start of experimental cinema, a genre which continues to play an important role – currently often in the form of non-narrative film and video art.

Regisseur Léger, een kubistisch schilder, visualiseert in de film ritme en muziek, als een soort bewegend schilderij. Een baanbrekende cross-over tussen film en beeldende kunst – ook dat is tot vandaag voelbaar in de videokunsten. Het camerawerk werd verzorgd door de fotograaf Man Ray. De muziek bij Ballet Mécanique, geschreven door George Antheil, was voor die tijd erg luid, percussief en lawaaierig.

Door een ruzie tussen Léger en Antheil –de soundtrack die Antheil uiteindelijk afwerkte bleek dubbel zo lang dan de film- ging Ballet Mécanique vreemd genoeg in première zonder muziek. De jaren nadien voerde Antheil de muziek wel op los van de film, als concert. Het is pas eind jaren ’90 dat de film én de soundtrack gezamenlijk vertoond werd. Voor de film werd later verschillende keren een nieuwe soundtrack gemaakt, o.m. door Antheil zelf, maar ook door Michael Nyman.

In this film, director Léger, a cubist painter, visualizes rhythm and music as a kind of moving painting. An innovational crossover between film and visual arts whose influence can be felt to this day in video art. Photographer Man Ray was behind the camera.

Ballet Mécanique’s soundtrack, composed by George Antheil, was very loud, percussion-oriented and noisy for its time. A rift between Léger and Antheil – whose finished soundtrack turned out to be twice as long as the movie itself – caused the Ballet Mécanique to premiere without any music. In the next few years, Antheil did present the music at concerts, unrelated to the movie. Only in the late nineties was the movie shown with its original soundtrack.

Later on, several new soundtracks were composed to match the movie, by composers including Antheil himself and Michael Nyman.

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

27

6. A PLANTATION ACT (1926) Philip Roscoe / USA / 10 min

28

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

De populaire zanger Al Jolson brengt tegen de achtergrond van een Zuiderse plantage en uitgedost als een ‘ministreel’ (met zwartgeschilderd gezicht), drie van zijn grootste hits.

Dressed and made up as a ‘minstrel’ (in blackface), popular singer Al Jolson performs three of his greatest hits, against the backdrop of a Southern plantation.

De geschiedenisboeken leren dat The Jazz Singer de eerste gesproken geluidsfilm (“Talkie”) was, maar dat klopt eigenlijk niet. Een jaar voordien verscheen de kortfilm A Plantation Act, de echte eerste gesproken geluidsfilm ooit. Net als The Jazz Singer met Al Jolson in de hoofdrol.

Die overeenkomst staat aan de basis van de vergissing: de kortfilm, die verloren was geraakt in de jaren ‘30, werd teruggevonden in de jaren ‘90 maar eerst verkeerdelijk aanzien voor een trailer van The Jazz Singer. Toen duidelijk werd dat het om een aparte, eerder opgenomen film ging, werd de sterk beschadigde film nauwkeurig gerestaureerd.

History books tell us that The Jazz Singer was the first sound film ever made, but that is not entirely true. A Plantation Act was produced a year earlier, truly earning the title. The short, which also featured Al Jolson in the main role, was lost in the thirties, then rediscovered in the nineties and wrongly categorized as a trailer for The Jazz Singer, a mistake that continues to breed confusion. When the truth came out, the badly damaged film was carefully restored.

De film is in essentie een registratie van een optreden van Al Jolson en gelijkt sterk op de podium-act waarmee hij in die tijden furore maakte. Net als bij een liveoptreden eindigt de film met de klassieke 3 “curtain calls”; 3 maal keert hij terug om het (veronderstelde) applaus van het publiek in ontvangst te nemen.

Essentially, A Plantation Act is a recording of an Al Jolson performance very similar to the stage act that was earning him fame at the time. The film even ends with three traditional “curtain calls”: Jolson returns to the stage three times, as he would at the end of a live performance, to receive the audience’s applause.

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

29

7. Ghosts Before Breakfast (VORMITTAGSSPUK) (1927) HANS RICHTER / GERMANY / 9 MIN

30

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

Een aantal alledaagse objecten rebelleren tegen hun dagelijkse routine en willen voortaan hun eigen anarchistische leven leiden.

A number of everyday objects decide to rebel against their daily routine. From now on, they want to live their own lives, in anarchy.

In deze bijzondere film, experimenteel maar tegelijk ook humoristisch, rebelleren objecten tegen hun dagelijkse routine.

Richter gebruikt in deze vroege surrealistische en dadaïstische film heel wat elementen uit de slapstick en mixt op een speelse wijze fictie- en animatietechnieken.

Met Ghosts before Breakfast wordt een vorm van vrolijke visuele spielerei geïntroduceerd in de avant-garde film, technieken die later veelvuldig gebruikt worden, ook in andere genres. De film wordt wel eens als één van de voorlopers gezien van wat later de videoclips zullen zijn.

In this exceptional film, experimental but humorous too, objects rebel against their daily routine. This early surrealist and Dadaist film uses several slapstick elements and playfully blends fiction and animation techniques. Ghosts Before Breakfast introduced a kind of cheerful visual shenanigans in avant-garde cinema, a technique that would go on to be used frequently, across movie genres.

The film has been hailed as one of the predecessors of what would eventually become music videos.

De originele soundtrack van de film werd helaas vernietigd door de nazi’s. Ze beschouwden het werk als “gedegenereerde kunst”. Op de vlucht tijdens de oorlog belandt Richter in Amerika. Hij wordt er lesgever aan het City College of New York. Eind jaren ‘50 keert hij terug naar Zwitserland.

Regisseur Hans Richter was naast filmmaker, graficus en schilder ook een belangrijk schrijver. In de jaren ‘60 publiceert hij het spraakmakende werk Dada: Art and Anti-Art.

Unfortunately, the original soundtrack of the movie was destroyed by the Nazis, who categorized it as ‘degenerate art’.

Fleeing the war, director Hans Richter ended up in the United States where he became a lecturer at the City College of New York. He returned to Switzerland in the late fifties.

Besides being a filmmaker, a graphic designer and a painter Richter was also a respected writer. In the sixties, he published the acclaimed book Dada: Art and Anti-Art.

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

31

8. UN CHIEN ANDALOU (1929) Luis Bu単uel / FRANCE / 16 MIN

32

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

Een man slijpt zijn scheermes. Daarna snijdt hij het oog van een vrouw doormidden .“Acht maanden later” zien we een man in vrouwenkleren door een straat fietsen. Hij valt. Een man probeert een vrouw te verkrachten. Een man zeult met twee dode lichamen.

Deze film is niet alleen één van de gekendste voorbeelden van Europese avant-garde cinema, maar misschien wel de gekendste en belangrijkste kortfilm tout court – er is geen lijst, top of poll te vinden waarin Un Chien Andalou niet voorkomt.

Luis Buñuel en Salvador Dalí verklaarden dat deze film een aaneenschakeling was van de beelden die ze de nacht daarvoor hadden gedroomd. Het resultaat was tevens de eerste echte “shock film”, met de expliciete bedoeling de mensen angstig te maken. De scene met het doorgesneden oog is uitgegroeid tot een iconisch beeld uit de filmgeschiedenis. Buñuel verklaarde herhaaldelijk dat hij met de film de intellectuele bourgeoisie -die hoog opliep met de avant-garde- wilde shockeren en beledigen. Door te spelen met tijd en plaats dwarsbomen de makers opzettelijk iedere vorm van logische verklaring of structuur.

“Nothing, in the film, symbolizes anything”, zo verklaarde Buñuel. Schrijver Henry Miller noemde de film “a gob of spit in the face of art”. Contradictorisch was de film een groot succes in kringen van Franse bourgeoisie.

Het befaamde filmmagazine Première nam de film op in de lijst “The 25 Most Dangerous Movies”. Buñuel bleef ook nadien regisseren. Hij maakte onder meer de veelvuldig bekroonde langspeelfilm Belle de Jour.

A man is shown sharpening his razor.

He proceeds to slice a woman’s eye in half. ‘Eight months later’, we see a man cycling down the street dressed in women’s clothing. He takes a fall. A man is trying to rape a woman. Another man is seen dragging two corpses around.

This film is not only one the most well known examples of European avantgarde cinema, but probably the most well known and most important short film in history. You will be hard pressed to find a list, a top ten or a poll missing Un Chien Andalou.

Luis Buñuel and Salvador Dalí explained their film as a chain of images they had dreamt the night before. It resulted in the first real ‘shocking’ film, with the explicit intention of frightening the audience. The eye scene has become a truly iconic image in cinematic history. Buñuel repeatedly stated that he intended to shock and insult the intellectual bourgeoisie, so enamored with avant-garde. By playing with time and space, the makers deliberately sabotaged any logical explanation or structure. “Nothing, in the film, symbolizes anything”, declared Buñuel.

Author Henry Miller called the creation “a gob of spit in the face of art”.

Surprisingly, the film was a great success in French bourgeois circles.

Film magazine Première added it to its list of “The 25 Most Dangerous Movies”.

Buñuel continued to direct and went on to make the prize-winning feature film Belle de Jour.

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

33

9. BIG BUSINESS (1929) James W. Horne / USA / 20 min

34

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

Stan en Oliver zijn twee enthousiaste verkopers van kerstbomen. Geen gemakkelijke opdracht in het zonnige Californië.

Stan and Oliver are two motivated salesmen who sell Christmas trees. Not an easy task in sunny California.

Laurel & Hardy mogen uiteraard niet ontbreken in dit overzicht. De koningen van de slapstick, gedurende decennia echte wereldsterren in de cinema, maakten samen ruim 100 films. Laurel & Hardy kiezen resoluut voor pretentieloos entertainment; de films hebben ontspanning als enige doel. De visuele humor, het cartoonesk geweld en schitterende timing van het duo zijn, tot op de dag van vandaag, erg invloedrijk.

This collection of movies would not be complete without Laurel and Hardy. The duo, the kings of slapstick and genuine movie stars for several decades, made over a hundred films together. They chose to offer unassuming entertainment, meant to help people unwind. The visual humor, the cartoonish violence and the duo’s amazing timing continue to influence movies to this day.

Big Business wordt beschouwd als één van hun absolute topwerken, gemaakt in hun hoogdagen. De film was tevens de allerlaatste stille film die het duo opnam en betekende voor hen het einde van een tijdperk. The Library of Congress nam Big Business begin jaren ‘90 op in het National Film Registry.

Big Business is seen as one of their absolute masterpieces, produced in their heyday. It was also the last silent film the duo shot, the end of an era for the twosome. In the early nineties, the Library of Congress added Big Business to their National Film Registry.

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

35

10. FLOWERS AND TREES (1932) BURT GILLET / USA / 8 MIN

36

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

Een idyllische dans van flora wordt verstoord wanneer een oude boomstronk wil aansluiten bij het feest. Afgewezen, besluit hij de boel in vuur en vlam te zetten.

An idyllic dance of flowers and trees is rudely interrupted when an old tree trunk wants to join the party. Rejected, he decides to set the night on fire.

Flowers and Trees gaat de geschiedenis in als de eerste kleurenfilm ooit (gemaakt in “three-strip Technicolor”) én de eerste korte animatiefilm ooit die een Oscar won.

Flowers and Trees earned its place in history by being the first color movie ever made (in ‘three-strip Technicolor’) and the first short animation film ever to win an Oscar.

De film behoort tot de Silly Symphonies: een serie van 75 korte animatiefilms (met in hoofdzaak niet-weerkerende figuurtjes) gemaakt door Disney tussen 1929 en 1939. De Silly Symphonies werden door Disney in het leven geroepen als platform voor experiment, als een laboratorium waarin nieuwe technieken en technologieën, karakters en verhaaltjes werden uitgeprobeerd, waar animatoren opgeleid werden die later meewerkten aan de succesvolle langspeelfilms van Disney.

Regisseur van Flowers and Trees was Burt Gillett, die nadien ook nog klassiekers als Three Little Pigs regisseerde. De Silly Symphonies waren van kwalitatief ongezien hoog niveau en bijzonder succesvol – heel wat titels behoren nog steeds tot het collectieve geheugen. Niet alleen Flowers and Trees, maar nog 6 andere titels wonnen een Oscar. Later, in de jaren ‘80, zal Pixar deze manier van werken overnemen: de “Pixar Shorts” vervullen een identieke functie als laboratorium voor het bedrijf.

The film is part of the Silly Symphonies: a series of seventy-five short animation films, made by Disney between 1929 and 1939 and starring very few continuing characters. They were meant as a platform for experiments, a laboratory in which new techniques, characters and storylines were taken on a test drive. New movie animators were able to flex their muscles there before working on Disney’s successful feature films.

The director of Flowers and Trees, Burt Gillett, went on to direct classics such as Three Little Pigs. The Silly Symphonies were extremely well made and very popular. Many of them have become part of our collective memory. Besides Flowers and Trees, six more Symphonies won Oscars. In the eighties, Pixar would imitate the system: their “Pixar Shorts” have an identical purpose, acting as a laboratory for the company.

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

37

11. A COLOUR BOX (1935) LEN LYE / UK / 3 MIN

38

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

Geanimeerde abstracte vormen dansen op Cubaanse muziek.

Animated abstract shapes dance to Cuban music.

Len Lye, van oorsprong Nieuw-Zeelander, was beeldhouwer, auteur, dichter en regisseur. In die laatste hoedanigheid is hij een ware pionier van de experimentele en kleurenfilm. Lye gebruikte voor deze film Dufaycolor, een techniek uitgevonden door de Fransman Louis Dufay en die Lye boven de andere technieken verkoos waarmee destijds duchtig geëxperimenteerd werd, zoals Gasparcolor, Kodachrome, Thomsoncolor en Technicolor.

Len Lye, originally from New Zealand, was a sculptor, an author, a poet and a director. He is a true pioneer of experimental and color film. For ‘A Colour Box’, Lye used Dufaycolor, a technique invented by Frenchman Louis Dufay. He preferred it to other techniques that were heavily experimented with at the time, such as Gasparcolor, Kodachrome, Thomsoncolor and Technicolor.

A Colour Box is de eerste publiek vertoonde film die rechtstreeks op de pellicule geschilderd werd, een techniek die wel eens “direct filmmaking” of “Drawnon-film animation” genoemd wordt. Lye bleef deze techniek ook in later werk gebruiken, onder meer in de legendarische experimentele film Free Radicals (1958).

Hoewel de film abstract was, was hij, dankzij de kleuren en opvallende muziek, de meest bekeken en meest populaire experimentele film van zijn tijd.

A Colour Box is nog om een andere reden innovatief: het budget voor de film werd voorzien door The British Post Office, in ruil voor een grote en duidelijke vermelding op het einde van de film. A Colour Box was een onafhankelijk gemaakte, artistiek hoogwaardige film én een commercial voor een groot bedrijf tegelijk.

De film won verschillende prijzen, onder meer op het International Cinema Festival in Brussel (1935), die voor de gelegenheid een nieuwe categorie uitvond.

A Colour Box is the first movie shown in theaters that was painted directly onto celluloid, a technique known as ‘direct filmmaking’ or ‘drawn-on-film animation’. Lye went on to use the technique in his later work, including the legendary experimental film Free Radicals from 1958. Though the movie was abstract, it became the most watched and most popular experimental film of its time thanks to its use of colors and music.

A Colour Box stood out for another reason: the film’s budget was provided

by The British Post Office, in return for a large and obvious mention at the end of the film. This made A Colour Box into an independently made, artistically impressive film and a commercial that promoted a large company at the same time.

The film won several awards, including one at the International Cinema Festival in Brussels in 1935, where a new category was invented solely for this occasion.

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

39

12. Third Dimensional Murder (1941) George Sidney / USA / 8 min

40

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

Een man ontvangt een noodoproep vanuit een oud kasteel. Eens hij daar aankomt, wordt hij aangevallen door een heks, een geraamte, een Indiaanse krijger, een boogschutter en Frankenstein.

Technisch gezien dateert de eerste 3D kortfilm van vroeg in de jaren ‘20, maar de technieken en in elkaar geknutselde toestellen die destijds gebruikt werden bestaan niet meer.

Ook in de jaren ‘30 werd duchtig verder geëxperimenteerd, al kunnen we niet altijd spreken van “kortfilms”. Het ging meestal om een soort demonstratie van 3D effecten, van de gimmicks, tot groot jolijt van het publiek. In 1941 gaat men een belangrijke stap verder en verschijnt voor het eerst een 3D kortfilm met een verhaal: Third Dimensional Murder, ook wel gekend als Murder in 3D. Er wordt gewerkt met de klassieke rood-groene brilletjes (anaglyphe 3D) , een techniek die nog vele jaren de standaard zal zijn.

De eerste langspeel 3D-film – en de start van de legendarisch 3D-hype bij het brede publiek- kwam er pas 9 jaar later, in 1952, met de film Bwana Devil. De regisseur van Third Dimensional Murder, George Sidney, maakte later de klassieker Kiss Me Kate, die uitgroeide tot de meest succesvolle 3D film van zijn tijd.

A man receives an emergency call from an ancient castle. Once there, a witch, a skeleton, an Indian warrior, an archer and Frankenstein attack him.

Technically, the first short film in 3D dates back to the early twenties, but the techniques and the equipment used at the time no longer exist.

Experiments continued in the thirties, but the term “short films” is a bit of a stretch in this context. If anything, they were demonstrations of 3D effects and gimmicks, meant to entertain the crowd. 1941 was a turning point: Third Dimensional Murder (also known as Murder in 3D) was the first 3D film with a proper story. The audience wore red and green tinted glasses, a technique called anaglyph 3D that would remain standard for many years.

The first 3D feature film – which set off the legendary 3D mass hype – was released nine years later, in 1952 and was called Bwana Devil. The director of Third Dimensional Murder, George Sidney, went on to make the classic Kiss me Kate, the most successful 3D movie of its time.

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

41

13. MESHES OF THE AFTERNOON (1943) Maya Deren & Alexander Hammid / USA / 14 MIN

42

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

Op weg naar huis vindt een vrouw een bloem op straat. Ze komt thuis, valt in slaap en begint te dromen. Ze ziet een mes in haar bed, een duister figuur met een kap over het hoofd en een man met een bloem. Wie zijn die mysterieuze figuren en wat zijn hun bedoelingen?

On her way home, a woman finds a flower on the ground. After she arrives home, she falls asleep and begins to dream. She sees a knife in her bed, a dark hooded figure and a man carrying a flower. Who are these mysterious beings and what are their intentions?

Deze film is één van de belangrijkste werken uit de vroege Amerikaanse avantgarde, gemaakt door het koppel DerenHammid. Deren was naast filmmaakster ook choreografe, danseres, dichteres, schrijfster en fotografe. Meshes of the Afternoon was haar debuutfilm.

This film is one of the most important pieces in early American avant-garde, produced by the couple Deren – Hammid. Besides being a filmmaker, Deren also worked as a choreographer, a dancer, a poet, a writer and a photographer. Meshes of the Afternoon was her debut film.

De film vertelt geen verhaal, maar poogt het onderbewustzijn van een individu te reproduceren. Deren switcht tussen subjectieve en objectieve camerastandpunten, tussen droom en realiteit, het heden en herinneringen. De film creëert verwarring bij de kijker en zet de deur open voor heel wat verschillende interpretaties. De narratieve structuur van de film is cirkelvormig. De creatieve montage, vreemde camerastandpunten en slow-motion werkt vervreemdend. De originele film had geen soundtrack. Later, in 1959 werd, onder Derens supervisie, een score toegevoegd, geïnspireerd door klassieke Japanse muziek. De film won de Grand Prix Internationale voor Experimentele film op Cannes 1947.

Het werk van Deren en deze film in het bijzonder is erg invloedrijk geweest op de Amerikaanse cinema, onder meer op het werk van David Lynch, wiens Lost Highway een onverbloemde ode is aan deze film.

Rather than telling an actual story, the film tries to reproduce the subconscious of an individual. Deren switches between subjective and objective camera angles, between dream and reality, the present and memories of the past. The film confuses the audience and invites a myriad of interpretations. The narrative structure is cyclic. The creative editing, odd camera angles and use of slow motion are alienating. While the original movie did not have a soundtrack, one was later added in 1959, under Deren’s supervision. The soundtrack was inspired by classical Japanese music. The movie won the Grand Prix Internationale for Experimental Film at the Cannes festival in 1947.

Deren’s work and this film in particular influenced American cinema to a large extent. David Lynch’s Lost Highway, for example, is an obvious homage to this movie.

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

43

14. UN CHANT D’AMOUR (1950) JEAN GENÊT / FRANCE / 26 MIN

44

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

Vanuit hun isoleercellen zoeken twee gevangenen die hunkeren naar menselijk contact, naar een manier om te communiceren doorheen de dikke stenen muren.

In het begin van de jaren 1950 werd homoseksualiteit beschouwd als een seksuele afwijking en de publieke vertoning ervan was strafbaar. Chant d’Amour was bijzonder expliciet –op het randje van pornografisch- en werd dan ook onmiddellijk verbannen en gecensureerd. Toch was de film ook artistiek van een hoog niveau. Nooit eerder – en volgens sommigen: ook nooit meer nadien- werd een erotische sfeer en seksuele geladenheid, romantiek en passie zo verbluffend in beeld gebracht. De film was Jean Genêts enige film.

Genêt had een bewogen leven: hij kampte met zware depressies, bracht tijd door in een psychiatrisch instituut, vervoegde later het leger maar deserteerde en belandde in de gevangenis. De gevangenis is ook het toneel waar deze film zich afspeelt en symboliseert het verbodene, het illegale van (homo)seksualiteit en de drang naar menselijk contact.

Un Chant D’Amour was, ondanks dat hij door de censuur snel in de underground terecht kwam -of net daardoor- erg invloedrijk, niet alleen in film (denk aan John Cameron Mitchells Shortbus) en avant-garde (Andy Warhol), maar ook in muziekvideos (Madonna) en (reclame) fotografie (Pierre & Gilles). Genêt zelf nam op latere leeftijd afstand van de film, wegens te expliciet.

From their isolation cells, two prisoners craving human contact find a way to communicate through the thick walls.

In the early fifties, homosexuality was considered sexually deviant and any public display of it was illegal. Chant d’Amour was exceptionally explicit – borderline pornographic – and was banned and censored, both in Europe and in the US. Artistically, the film was very impressive. Never before – some would say: never again since then – had erotic atmosphere, sexual tension, romance and passion been captured so astonishingly. Un Chant D’Amour was the only film Jean Genêt ever made.

He led a tumultuous life: he battled depression, spend time in a psychiatric ward, joined the army only to become a deserter and ended up in prison. In this film, prison symbolizes the forbidden, the illegality of homosexuality and the urge for human contact.

Even though censorship swiftly pushed Un Chant D’Amour underground – or maybe thanks to this – the movie became very influential. It influenced film (such as John Cameron Mitchell’s Shortbus), avant-garde (Andy Warhol), music videos (Madonna) and (commercial) photography (Pierre & Gilles). When he was older, Genêt distanced himself from his movie, which he felt was too explicit.

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

45

15. NEIGHBOURS (1952) NORMAN MCLAREN / CANADA / 8 MIN

46

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

Twee mannen leven vredig in aangrenzende kartonnen huizen. Wanneer een bloem gedijt tussen beide huizen, barst een gevecht los over de eigendom van het plantje.

Two men live peacefully in neighboring cardboard houses. When a flower begins to grow in between both houses, however, they begin to argue about who owns it.

Deze vroege controversiële anti-militaire, anti-oorlogsfilm werd gemaakt met een techniek die “pixelation” genoemd wordt, een techniek waarbij acteurs als stopmotion objecten gebruikt worden. Het resultaat houdt het midden tussen een liveaction en een animatiefilm. De soundtrack van Neighbours was niet opgenomen, maar werd rechtstreeks door de regisseur op de pellicule aangebracht.

This controversial anti-military and antiwar film was made with a technique called ‘pixelation’. Essentially, actors are treated as stop motion objects, resulting in a movie somewhere between live action and animation. The soundtrack of Neighbours was not recorded, but placed directly onto celluloid by the director.

Norman McLaren maakte een maatschappijkritische film, maar verpakte die als een komedie, een satire, gekruid met slapstick-elementen. De film won een Oscar, maar dan wel in aangepaste versie: de scène waarin de buurman de andere buurmans vrouw en kinderen vermoordt, moest eruit geknipt worden. Later, in de jaren ’60, toen de anti-oorlogsprotesten steeds heviger werden, werd de film in ere hersteld.

McLaren regisseerde in zijn leven meer dan 70 films die onnoemelijk vaak bekroond werden. Hij is één van Canada’s belangrijkse animatoren en wordt beschouwd als één van de belangrijkste pioniers van het genre.

Norman McLaren made a critical film, posing as a comedy, satire spiced up with slapstick elements. The film went on to win an Oscar, but not in its original version. The scene in which one neighbor kills the other neighbor’s wife and kids had to be cut. Later, in the sixties, as anti-war sentiments continued to grow, the film was rediscovered and appreciated again.

McLaren would direct over 70 films and collect innumerable awards. He is one of Canada’s most important animation artists and is considered as one of the most important pioneers in the genre.

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

47

16. LES MISTONS (1957) Franรงois Truffaut / FRANCE / 18 MIN

48

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

Tijdens de lange zomervakantie geraakt een groep jongens gefascineerd door een koppel, Gérard en Bernadette. De jongens zijn collectief verliefd op haar en bijgevolg stikjaloers op hem. Een onschuldige plagerij ontaardt in een tragedie.

During their summer holidays, a group of boys becomes fascinated by a couple, Gérard and Bernadette. They all have a big crush on her and could not be more jealous of him. An innocent prank ends in tragedy.

Les Mistons is Truffauts tweede kortfilm.

Na zijn eerste kortfilm, Une Visite, waar hij zelf ontevreden over was, schreef hij al volop aan Les 400 Coups. Omdat hij voor die productie geen budget vond, besloot hij eerst Les Mistons te maken.

Les Mistons is Truffaut’s second short film.

After his debut Une Visite, a film he was not particularly proud of, he started to work on Les 400 Coups. Failing to find a budget to start production, however, he decided to make Les Mistons first.

Het verhaal, een ode aan de jeugd en de liefde, is gebaseerd op een verhaal van Maurice Pons. We herkennen Truffauts sensuele, gevoelige stijl en hoewel opgenomen in zwart-wit, barst de film van energie en zomergevoel. Toch heeft de film tegelijk een serieuze ondertoon en bevat de film veel autobiografische elementen.

The tale, an ode to youth and love, is based on a story by Maurice Pons. Truffaut’s sensual and sensitive style shines through and though it was shot in black and white, the film radiates a summery energy. Nevertheless, the movie has a serious tone to it and contains many autobiographical elements.

Les Mistons is een voorloper van de Nouvelle Vague, een erg belangrijke stroming in de Europese cinema die elementen van het Italiaanse neorealisme en Amerikaanse Hollywood cinema mixt. In deze film voelen we hoe Truffaut zoekt naar spontaniteit en authenticiteit en afstand neemt van de theatraliteit die films zo vaak kenmerkte in die tijd.

Een jaar later maakt Truffaut dan toch Les 400 Coups, de langspeelfilm die de Nouvelle Vague definitief lanceert. Truffaut groeide uit tot één van de belangrijkste regisseurs uit de Franse filmgeschiedenis.

Les Mistons is a precursor to the Nouvelle Vague, a very important movement in European cinema that mixes Italian neorealist elements and American Hollywood cinema. The film shows Truffaut’s search for spontaneity and authenticity, thus distancing itself from the theatricality prevalent in movies of that time.

One year later, Truffaut started production on Les 400 Coups, the film that would distinctly launch the Nouvelle Vague. He went on to become one of the most important directors in French film history.

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

49

17. TWO MEN AND A WARDROBE (1958) Roman Polanski / POLAND / 15 MIN

50

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

Twee mannen komen uit de zee gestapt met een antieke kleerkast in hun handen.

Ze rusten alledrie even uit op het strand en besluiten om een dorpje in de buurt te bezoeken. Daar worden ze niet altijd even enthousiast ontvangen…

Deze absurde film van Polanski - toen nog filmstudent- werd gemaakt in opdracht van, vertoond tijdens én bekroond op het Brussels Experimenteel Filmfestival dat georganiseerd werd in het kader van de Expo ’58.

De film is een bijzondere mix van absurd theater (Beckett, Ionesco), stille komedie (Keaton), surrealisme (Magritte) en pure Kafka, verpakt in een knappe visuele stijl en vreemde zwarte humor. De film is komisch en speels, maar tegelijk ook cynisch en triest. Op hun reis langsheen de mensheid botsen deze vreemdelingen immers enkel op scepsis, intolerantie en geweld.

Two Men and a Wardrobe wordt wel eens beschouwd als de eerste “hedendaagse kortfilm”. In de film worden vormelijke elementen uit de experimentele cinema gecombineerd met een coherente, rechtlijnige narratieve structuur en gesloten einde. Die tot dan toe ongeziene combinatie sloeg in als een bom en maakt tot op vandaag voor een belangrijk stuk de eigenheid uit van het medium.

Two Men and a Wardrobe werd vertoond en bekroond op heel wat festivals wereldwijd en betekende voor Polanski het begin van een grote carrière.

Two men emerge from the sea, carrying an antique dresser. They sit down to catch their breath and decide to head down to a village nearby. But not everyone there is feeling hospitable.

This absurd film by Polanski – a film student at the time – was made especially for the Brussels Experimental Film Festival organized at the time of the 1958 World’s Fair. It was screened there and won an award.

The film is an unusual mix of absurd theater (Beckett, Ionesco), silent comedy (Keaton), surrealism (Magritte) and pure Kafka, presented in a stunning visual style and with oddly dark humor. While funny and playful, the movie is also cynical and sad. As they travel across the world, these strangers encounter skepticism, intolerance and violence.

Two Men and a Wardrobe is sometimes considered to be the first ‘contemporary’ short film. It combines formal elements from experimental cinema with a coherent, straightforward narrative structure and a closed ending. At the time, that combination set the cinema world on fire. To this day, it continues to shape the medium.

Two Men and a Wardrobe was screened and awarded prizes at festivals all over the world. For Polanski, it was the start of a great career.

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

51

18. LA JETﾃ右 (1962) CHRIS MARKER / FRANCE / 28 MIN

52

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

Een overlevende van de Derde Wereldoorlog probeert met behulp van een wetenschappelijk experiment te communiceren met het verleden. Het enige aanknopingspunt is zijn herinnering van een neergeschoten man op de luchthaven en het betoverende gezicht van een jonge vrouw.

A World War Three survivor is trying to connect to the past, using a scientific experiment. All he has to build on is the memory of a man being shot at the airport and the captivating face of a young woman.

This influential psychological science fiction film, which takes place in an apocalyptic post-World War Three landscape, is made up almost entirely out of photos. These serve as still images from our memory, tranquil memories but also projections of what the future could hold. In short, they offer a look into man’s subconscious. As a result of the technique used, cinema is truly stripped down to its essence and basic structure.

La Jetée also shows us why science fiction is so interesting. Not because of the monsters or special effects, but because of the way it turns reality upside down.

Deze invloedrijke psychologische sciencefiction film, die zich afspeelt in een apocalyptisch landschap, bestaat quasi geheel uit foto’s. Die foto’s fungeren als verstilde beelden uit ons geheugen, verstilde herinneringen maar ook als projecties van wat de toekomst zou kunnen zijn. Kortom, ze bieden een blik in het onderbewustzijn van de mens. Het resultaat van de gebruikte techniek is dat cinema hier als het ware gestript wordt tot de essentie, zijn basisstructuur. La Jetée maakt ook op efficiënte wijze duidelijk waarom SF zo interessant is; niet vanwege de monsters of special effects, maar vanwege de manier waarop ze Critics consider this movie to be one of de realiteit op haar kop zet. the most important short films in history and you will find it in any short list Critici beschouwen de film als één van de worth reading. In 2010 Time Magazine belangrijkste kortfilms uit de geschiedenis en er is dan ook nauwelijks een toplijstje included it in their “Top 10 time-travel te vinden zonder La Jetée erin. In 2010 movies” and the Toronto film festival put nam Time Magazine de film op in de “Top it in their “Essential 100”, a list of the 10 time-travel movies” en het festival van hundred most important films in history.

Toronto klasseerde de film in de lijst “Essential 100”: de 100 belangrijkste films uit Since its release decades ago, the film de geschiedenis. continues to pop up. Countless films, including Ridley Scott’s Blade Runner, subDe film bleef decennia na de release tly refer to La Jetée. Twelve Monkeys, geregeld opnieuw opduiken: in talloze films worden subtiele verwijzingen gemaakt which came out in 1995, was entirely based on it. In 1992, a successful photo naar de film (o.m. in Ridley Scotts Blade Runner) en in 1995 verscheen 12 Monkeys book of the movie was published. After La Jetée, Chris Marker directed mostly in de bioscopen, een langspeelfilm die gebaseerd is op La Jetée. Van de film ver- short and long documentaries. He also worked as a writer and visual artist. scheen in 1992 een succesvolle fotoboekversie. Chris Marker maakte na La Jetée hoofdzakelijk korte en lange documentaires en was ook actief als schrijver en beeldend kunstenaar.

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

53

19. CHROMOPHOBIA (1966) RAOUL SERVAIS / BELGIUM / 10 MIN

54

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

Een legertje grijze soldaten trekt ten strijde tegen alles wat kleur heeft om de volledige overheersing van zwart-wit-grijs te bekomen. Tot een scharlaken nar weerstand biedt tegen deze chromofobische invasie. Met zijn vele listen en kluchten doet hij de kleuren zegevieren.

An army of grey soldiers takes on anything and anyone of bright color, in order to create a world of black, white and grey. A scarlet joker takes a stand against this chromophobic invasion. He uses tricks and jokes to lead the colors to victory.

Chromophobia is een sterk anti-militair statement, gebaseerd op Raoul Servais’ eigen herinneringen tijdens de bezetting door de nazi’s in WOII. Achter de ogenschijnlijke eenvoud van de animatie zit een grote complexiteit en symbolisme. Servais ontwikkelt in deze film een eigen vocabularium van grafische tekens en symbolen en bouwt zijn werk op met een sterke interne logica. Chromophobia is een klassiek voorbeeld van animatieauteurscinema voor volwassenen die in die periode opgang maakte.

Chromophobia is a powerful anti-military statement, based on Raoul Servais’ own memories of World War Two’s Nazi occupation. A seemingly simple film, it shows great complexity and symbolism.

In it, Servais develops his own vocabulary of graphic signs and symbols. He also builds the story with a strong internal logic. Chromophobia is a classic example of animated author’s cinema for adults, a genre growing in popularity at the time.

De film werd bekroond op een lange reeks internationale filmfestivals, o.m. op het Filmfestival van Venetië. Chromophobia wordt beschouwd als één van Servais’ belangrijkste werken en zonder twijfel de film die zijn internationale doorbraak betekende. De invloed van de film was meteen merkbaar, onder meer in de 2 jaar later verschenen Beatles-film Yellow Submarine.

Servais is tevens stichter van de eerste opleiding animatiefilm op het Europese vasteland, die aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Gent. Hij maakte in totaal 40 films en ontving in de loop van zijn carrière prijzen op zowat alle grote filmfestivals in de wereld.

Chromophobia won awards at several international festivals, including the Venice film festival. The film is seen as one of Servais’ most significant films. Without a doubt, it was his international breakthrough. That it influenced other filmmakers, became clear immediately – just look at films like the Beatles’ Yellow Submarine, which came out two years later.

Servais founded the first animation film department on the European continent, at the Royal Academy of Fine Arts in Ghent.

He went on to make 40 films and won awards at just about every large film festival in the world over the course of his career.

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

55

20. ELECTRONIC LABYRINTH THX 1138 4EB (1967) GEORGE LUCAS / USA / 15 MIN

56

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

In een verre toekomst worden mensen enkel nog geïdentificeerd door 4 cijfers en worden al hun bewegingen voortdurend gecontroleerd. Op een dag komt THX 1138 4EB in opstand.

In a distant future, people are identified by a four number code and their every move is constantly watched. One day, THX 1138 4EB rises up against the system.

Regisseur George Lucas werd geïnspireerd door George Orwells 1984 bij het maken van deze film; de weergave van een nachtmerrie van een man die poogt te ontsnappen, maar gevolgd en bespioneerd wordt door camera’s. De film was visueel knap en vernieuwend en, door het prominent gebruik van video’s en computers, bijzonder futuristisch voor zijn tijd.

Director George Lucas was inspired

by George Orwell’s 1984 when he made this film, the nightmare of a man trying to escape the constant spying of cameras. Visually, the film was well made and innovative and, thanks to the prominent use of videos and computers, very futuristic for its time.

De relatie mens-machine is een centraal thema in deze film en zal in latere films van Lucas, denk aan de Star Wars-films, steeds weerkeren. Het is gekend dat de legendarische regisseur Fritz Lang (Metropolis, 1927) erg te spreken was over Electronic Labyrinth THX 1138 4EB. Lucas maakte de film als hij nog filmstudent was, in een periode waarin de mainstream Hollywoodcinema aan het indommelen was. De impact van deze kortfilm was erg groot en markeerde de opkomst van een nieuwe generatie filmmakers waar naast Lucas ook regisseurs als Steven Spielberg, Martin Scorscese en Francis Ford Coppola deel van uitmaakten. Met deze laatste stichtte Lucas de productiemaatschappij American Zoetrope. Samen herwerkten ze de kortfilm tot een langspeelfilm, die uitkwam onder de verkorte titel THX 1138.

The bond between man and machine is a central theme that will continue to feature in Lucas’s later films, such as the Star Wars series. The legendary Fritz Lang (who directed Metropolis in 1927) was a known fan of Electronic Labyrinth THX 1138 4EB. Lucas made the film when he was still in film school, at a time when mainstream Hollywood cinema was dozing off. The impact of this short film was huge. A new generation of filmmakers stood up and took over, including people such as Steven Spielberg, Martin Scorsese and Francis Ford Coppola. Coppola and Lucas cofounded the production company American Zoetrope. Together, they took this short film’s scenario and remade it into a feature film, called THX 1138.

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

57

21. THE BIG SHAVE (1967) MARTIN SCORSESE / USA / 6 MIN

58

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

Een jongeman betreedt de badkamer en begint, op de tonen van Bunny Berigans “I Can’t Get Started”, zich te scheren. Een eenvoudige, alledaagse taak, wordt een ware nachtmerrie…

A young man enters the bathroom and begins to shave, Bunny Berigan’s ‘I can’t get started’ playing in the background.

A simple, mundane task turns into an outright nightmare.

De interpretaties voor deze vreemde film zijn talrijk: zo zou de zelfmutulatie een metafoor zijn voor de zelfdestructieve houding van de USA in de Vietnamoorlog.

Of brengt Scorsese iemand in beeld die zichzelf straft? Een martelaar? Iemand die zijn zonden afwast? De kruisdood van de Verlosser? Of wil hij de strijd tussen goed en kwaad (geaccentueerd door het felle rood en wit) in beeld brengen? Het feit dat het kwaad niet buiten ons, maar in ons zit? Scorsese zelf gaf als enige commentaar dat het een persoonlijke film is, die vooral iets zegt over zijn mentale toestand toen, veel meer dan over de oorlog.

This odd story has many interpretations. Some claim the auto-mutilation is a metaphor for the USA’s self-destructive stance in the Vietnam War. Or does Scorsese portray someone who is punishing himself? A martyr? Someone ridding himself of his sins? The crucifixion of the Savior? Or is he visualizing the battle between good and evil, accentuated by the bright reds and whites? The fact that evil is not an external force, but a part of all of us? All Scorsese wanted to disclose was that it was a personal film that reveals more about his psyche at the time than it does about the war.

Feit is dat de katholieke achtergrond en thema’s duidelijk voelbaar zijn, niet alleen in deze film, maar ook in Scorseses latere werk. Ook andere kenmerken van zijn later werk zijn al zichtbaar, zoals het typische esthetiseren van geweld.

References to Catholic themes are obvious; not only in this film but in Scorsese’s later work too. The aestheticization of violence is another element that would return in his other films.

The Big Shave werd gefilmd op Agfa color film die geschonken werd door het Paleis voor Schone Kunsten in Brussel. De film was oorspronkelijk bedoeld voor de “The Angry Arts Against the War”, één van de vele anti-oorlogsprotesten die destijds plaatsvonden, maar ging uiteindelijk in wereldpremière in Brussel, op Jacques Ledoux’ “Festival of Experimental Cinema” (1968). De film won er ook de Prix de L’Age d’Or. The Big Shave betekende de lancering van Scorseses rijk gevulde carrière.

The Big Shave was filmed on Agfa color film donated by the Center for Fine Arts in Brussels. It was originally intended for “The Angry Arts Against the War”, one of the many anti-war protests taking place at the time. Eventually, it premiered in Brussels, at Jacques Ledoux’s “Festival of Experimental Cinema” in 1968 and won the Prix de L’Age d’Or. The Big Shave launched Scorsese’s impressive career.

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

59

22. METADATA (1971) PETER FOLDES / CANADA / 9 MIN

60

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

Een film over de universele drang om te ontsnappen aan de dagelijkse sleur.

A film about the universal urge to escape the day-to-day routine.

De discussie over welke film het label van eerst computeranimatiefilm uit de geschiedenis verdient zal wellicht nooit beslecht worden. Aan het einde van de jaren ’60 werden wereldwijd op verschillende plekken experimenten gedaan. Zo werd in 1968 een kort stukje animatie gemaakt door een groep Russische wiskundigen.

Het werkje, Kitty getiteld, bestond uit een reeks met de computer gegenereerde tekeningen (die vervolgens gefotografeerd werden). Velen beschouwen Metadata als de eerste echte computeranimatie het woordje “film” waardig.

The discussion about which film deserves to be labeled as the first computer animation film in history will probably go on forever. In the late sixties, filmmakers were experimenting all over the world. A group of Russian mathematicians made a short animation video in 1968. Kitty was made up of a series of computer-generated drawings that were then photographed. But many critics consider Metadata to be the first real computer animation worthy of the name ‘film’.

De film was het resultaat van de samenwerking tussen National Research Council of Canada en artiest Peter Foldes. In Metadata werd voor het eerst in de geschiedenis key frame animation software gebruikt, meer dan 10 jaar voor de release van Disneys langspeelfilm Tron. De software die Metadata mogelijk maakte werd ontwikkeld door de wetenschappers Nestor Burtnyk en Marceli Wein, die baanbrekend werk leverden en beschouwd worden als de vaders van de computeranimatie.

Regisseur Peter Foldes, geboren in Hongarije maar geëmigreerd naar de UK, was in die jaren al een bekend animator.

Eerder maakte hij het o.m. het spraakmakende A Short Vision (1956). Het experiment dat Metadata was, leidde naar een tweede computeranimatie, Hunger, die uitgroeide tot een ware hit op internationale filmfestivals wereldwijd.

National Research Council of Canada and artist Peter Foldes worked on Metadata together. They were the first to use key frame animation software, over ten years before Disney released its feature film Tron. This software used to create Metadata was developed by scientists Nestor Burtnyk and Marceli Wein whose groundbreaking research won them the moniker ‘fathers of computer animation’.

Director Peter Foldes, who was born in Hungary but emigrated to the UK, had already made a name for himself as an animator. He had directed the illustrious A Short Vision in 1956. The Metadata experiment resulted in a second computer animation film called Hunger, which became a hit at film festivals all over the world.

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

61

23. NEW BOOK (Nowa Ksiazka) (1976) Zbigniew Rybczynski / POLAND / 10 MIN

62

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

Negen films in één. Een man verlaat zijn appartement en gaat de stad in om een nieuw boek te kopen. Negen camera’s verliezen hem gedurende zijn tocht geen seconde uit het oog.

New Book is een ware tour de force; het splitscreen-concept dat Zbigniew Rybczynski hier introduceert en het feit dat alle beelden in één take waren opgenomen, was, 25 jaar voor Mike Figgis met Time Code iets gelijkaardigs deed, ongezien.

Vandaag is de techniek vrij courant – denken we maar aan stukken uit de populaire televisieserie 24 .

Ook de knappe mix tussen fictie en non-fictie maakte indruk op filmfestivals wereldwijd. New Book won onder meer de Grote Prijs op het Filmfestival van Oberhausen. Regisseur Zbigniew Rybczynski was lid van de avant-garde groep “Warsztat Formy Filmowej”. Na New Book maakte hij ook de kortfilm Tango (1981) waarmee hij een Oscar won. Kort daarna besloot hij naar Amerika te verhuizen.

Hij regisseerde er onder meer een lange reeks videoclips (Art of Noise, Mick Jagger, Simple Minds, Pet Shop Boys, Chuck Mangione, The Alan Parsons Project, Yoko Ono, Lou Reed, Supertramp) en maakte er naam als pionier in HDTV technologie.

Nine films in one. A man leaves his apartment and heads into town to buy a new book. Nine cameras are on his tail, not losing track of him for one second.

New Book is a veritable ‘tour de force’; the concept of split-screen introduced here by Zbigniew Rybczynski and the fact that all the images were filmed in a single shot were groundbreaking, twenty-five years before Mike Figgis used a similar approach in Time Code.

The technique is now used quite regularly, famously in parts of the popular television show 24.

What also impressed film critics at festivals all over the world was the clever mix between fiction and nonfiction.

Among other awards, New Book won the Grand Prize at the Oberhausen Film Festival. Director Zbigniew Rybczynski was a member of the avant-garde group “Warsztat Formy Filmowej”. After New Book he made the Oscar-winning short film Tango in 1981. He soon decided to move to the United States where he directed, among other things, several music videos (Art of Noise, Mick Jagger, Simple Minds, Pet Shop Boys, Chuck Mangione, The Alan Parsons Project, Yoko Ono, Lou Reed, Supertramp).

He also made a name for himself as a pioneer in HDTV technology.

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

63

24. DIMENSIONS OF DIALOGUE (1982) Jan Švankmajer / CZECHOSLOVAKIA / 11 MIN

64

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

Een aantal personages en objecten proberen op zeer verschillende manieren met elkaar te communiceren. Onschuldige spelletjes ontaarden daarbij steevast in een gruwelijke machtstrijd.

Jan Svankmajer was oorspronkelijk theaterregisseur, tekenaar en beeldend kunstenaar in wat toen nog Tsjechoslowakije heette. Hij was lid van de “Prague Surrealist Group” sinds 1969. De communistische overheid verdacht hem van (subtiele) kritiek op het regime en verbood hem begin jaren ’70 gedurende lange tijd nog films te maken. Het duurde tot begin jaren ’80 alvorens we in het westen opnieuw van hem hoorde, meer bepaald met deze Dimensions of Dialogue.

De film wordt beschouwd als Svankmajers beste werk en betekende zijn internationale doorbraak. De film, gemaakt in stop-motion en klei-animatie, gaat over (de onmogelijkheid om te) communiceren, eenzaamheid en de menselijke intolerantie maar heeft toch een humoristische ondertoon.

De film won tientallen prijzen op ’s werelds grootste filmfestivals, onder meer de Grand Prix op het Annecy International Animated Film Festival en de Gouden Beer in Berlijn. Dimensions of Dialogue werd recent door Terry Gilliam genoemd als één van de 10 beste animatiefilms aller tijden.

Svankmajers werk, dat veel fanatsy- en horrorelementen bevat, was van grote invloed op mensen als Tim Burton en de Brothers Quay.

A number of characters and objects try, in various ways, to communicate with each other. Innocent games evolve into a horrifying power struggle.

Jan Svankmajer started out as a theater director, drawer and visual artist in what was then known as Czechoslovakia. He had been a member of the “Prague Surrealist Group” since 1969. The communist government accused him of (subtly) critiquing the regime and ordered him in the early seventies to quit making movies. The Western world did not hear from him again until the early eighties, thanks to this Dimensions of Dialogue.

Considered to be Svankmajer’s best work, it was also his international breakthrough. The film, made in stop-motion and clay animation, deals with (the impossibility of) communication, loneliness and human intolerance yet the underlying tone is humorous.

The film won dozens of prizes at the biggest film festivals in the world, including the Grand Prix at the Annecy International Animated Film Festival and the Golden Bear in Berlin. Terry Gilliam cited Dimensions of Dialogue as one the ten best animation films ever made.

Svankmajer’s work, which contains many fantasy and horror elements, heavily influenced people such as Tim Burton and the Brothers Quay.

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

65

25. THRILLER (1983) JOHN LANDIS / USA / 14 MIN

66

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

Michaels vriendinnetje loopt de cinema uit omdat ze niet houdt van de horrorfilm die hij uitgekozen heeft. Hij loopt haar achterna. Samen wandelen ze de nacht in…

Michael’s date runs out of the movie theater because she does not like the horror film he has picked out. He runs out after her. Together, they walk into the night...

Op 1 augustus 1981 werd MTV opgericht, de allereerste non-stop uitzendende muziekzender. De lancering gaf het prille genre van de videoclip een flinke boost.

Superster Michael Jackson lanceerde eind 1982 zijn legendarische album Thriller – met 110 miljoen verkochte exemplaren nog steeds het best verkochte album aller tijden – en wou voor het titelnummer uitpakken met iets bijzonder. Jackson nam regisseur John Landis onder de arm (be-kend van films als An American Werewolf in London, Blues Brothers en Trading Places). Samen maakten ze een productie die de perfecte symbiose is tussen film en clip en die nog steeds geldt als referentiepunt.

MTV, the first TV station to broadcast music nonstop, was launched on the first of August 1981. It was a huge boost for the then novel genre of the music video.

In 1982, superstar Michael Jackson released his legendary album Thriller, which to this day holds the title of the bestselling album in history with 110 million copies. The title track asked for an extra special video. Jackson asked director Landis – An American Werewolf in London, Blues Brothers and Trading Places – to help him out. Together, they produced the perfect symbiosis of movie and music video – a creation that continues to be a reference point to this day.

Thriller is opgebouwd uit een lange reeks talloze klassieke, zeg maar iconische scènes – zoals de dansende zombies op straat – die nog steeds geïmiteerd worden, als een ode aan Jackson en het legendarische album waar dit nummer uit voort kwam. Begin jaren ’80 was ook de periode waarin de homevideo (VHS, Betamax en Video 2000) sterk opgang maakte. Van de video-uitgave van de clip werden zowaar 9 miljoen exemplaren verkocht – nauwelijks te bevatten in deze YouTube-tijden.

De Clip won de Grammy voor Beste Video. In 2009 werd hij opgenomen in de National Film Registry, als allereerste videoclip. In 2010 werd in een grote enquête door Myspace Thriller nog maar eens aangeduid als meest invloedrijke clip aller tijden.

Thriller is made up of a series of classical, even iconic scenes – including the zombie street dance – that are still being imitated, as a homage to Jackson and to the legendary album featuring the track. In the early eighties, the home video (VHS, Betamax and Video 2000) became increasingly popular. The video edition of this music video sold no less than nine million copies – a sales number difficult to grasp in this YouTube-era.

Thriller also won the Grammy for Best Video. In 2009 it was the first music video ever to be added to the National Film Registry. A MySpace poll in 2010 reaffirmed Thriller’s status as the most influential music video of all time.

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

67

26. THE ADVENTURES OF ANDRÉ AND WALLY B (1984) Alvy Ray Smith / USA / 2 MIN

68

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

Niets zo heerlijk als een goed dutje in een zalig rustige vallei. Wanneer André wakker wordt, staart hij recht in het gezicht van een irritant geel en blauw gestreept insect ...

Deze film was, ondanks de erg beperkte duur, technisch bijzonder innoverend. Hij werd gemaakt met behulp van gloednieuwe software, maakte gebruik van ingewikkelde modellen en introduceerde onder meer het gebruik van motion blur, 3D achtergronden en bijhorende belichtingseffecten. Hiervoor gebruikten de makers een legendarische CRAY X-MP/48, dé ultieme supercomputer in die jaren, waaraan een prijskaartje van 20 miljoen dollar (!) hing. Terzijde: de kloksnelheid van dit toestel bedroeg 117 Mhz, minder dan een goedkope smartphone vandaag de dag.

Regisseur Alvy Ray Smith en zijn ploeg, waaronder Ed Catmull en John Lasseter, maakten dit baanbrekend 3D animatiefilmpje nog onder vleugels van Lucasfilm. Lucasfilm had echter geen ambities om door te gaan met animatiefilm.

De makers van deze The Adventures of André and Wally B. zagen wel een grote toekomst voor hun projecten, maakten een ambitieus plan op en legden het voor aan Apple-baas Steve Jobs. Die geloofde in het plan en investeerde er 10 miljoen dollar in. Pixar was geboren.

Het bedrijf, waarvan Ed Catmull momenteel de grote baas is, bleef consequent investeren in hun kortfilmafdeling als laboratorium voor nieuwe animatoren en technieken en volgde daarmee het voorbeeld van Disney (zie eerder bij Flowers and Trees). Net als Disneys Silly Symphonies zijn ook de Pixar Shorts erg succesvol, met verschillende Oscars op het palmares.

Nothing more relaxing than a good nap in a quiet valley. When André wakes up, though, he is faced with an annoying yellow and blue striped insect...

Despite its short duration, this film was technically groundbreaking. It was made using brand-new software, used complex models and introduced, among other things, motion blur, 3D backgrounds and complementary lighting effects. To achieve this, the makers used a legendary CRAY X-MP/48, the ultimate super computer of its time, with the hefty price tag of twenty million dollars. As an aside; this machine’s clock cycle was 117 Mhz, less than even a cheap Smartphone boasts today.

Director Alvy Ray Smith and his team, including Ed Catmull and John Lasseter, produced this revolutionary 3D animation with Lucasfilm. The company had no ambitions to pursue animation, while the makers of The Adventures of André and Wally B. wanted desperately to continue their project. They came up with an ambitious plan and contacted Apple guru Steve Jobs. He believed in the team and their plan and invested ten million dollars. Pixar was born.

The company, currently lead by Ed Catmull, continued to consistently invest in their short film department, using it as a laboratory for new animators and techniques, following Disney’s example (see before; Flowers and Trees). Like Disney’s Silly Symphonies, the Pixar Shorts are very successful, boasting several Oscar wins.

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

69

27. COFFEE AND CIGARETTES (1986) JIM JARMUSH / USA / 6 MIN

70

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

Steven en Roberto ontmoeten elkaar voor de eerste keer in een bruine kroeg. Ze hebben een gemeenschappelijke passie: koffie en sigaretten.

In een “anthology”, een compilatie van films rond een thema of van een bepaalde regisseur, worden een reeks korte films herverpakt tot een langspeelfilmformaat.

Het is in de filmgeschiedenis een efficiënte manier gebleken om het medium kortfilm de reguliere distributiekanalen, zoals de bioscoop, binnen te loodsen. Voorbeelden zijn onder meer de Italiaanse films L’Amore en Ro.Go.Pa.G. of, recenter, de films Paris, je t’Aime of Peur(s) du Noir.

Ook Coffee and Cigarettes is een mooi en succesvol voorbeeld van een anthology.

De compilatiefilm werd uitgebracht in 2003, maar alles begon met deze gelijknamige kortfilm uit 1986, met Roberto Benigni and Steven Wright in de hoofdrollen. Later volgden o.m. nog Coffee and Cigarettes II (met o.m. Steve Buscemi, 1989) en Coffee and Cigarettes III (met Iggy Pop and Tom Waits,1993).

Deze laatste won de Palme D’Or op het Filmfestival van Cannes. Centraal in deze opmerkelijke en invloedrijke kortfilmreeks staan (vriendschappelijke) gesprekken, - steeds tussen twee mensen die het niet eens zijn - over obsessies, verslavingen en plezier in het leven.

Voor regisseur Jim Jarmush, één van de grote namen uit de Amerikaanse auteurscinema, was het niet de eerste keer dat hij met kortfilms aan de slag ging. Ook zijn langspeelfilmdebuut, het met prijzen overladen Stranger than Paradise, vond zijn oorsprong in een gelijknamige kortfilm.

Steven and Roberto meet for the first time in a dodgy bar. They share a passion for coffee and cigarettes.

In an “anthology”, a compilation of films about a certain theme or made by a certain director, short films are repackaged in the format of a feature film. It has proven to be an efficient way to slip short films into mainstream distribution channels, such as the movie theater. Examples include the Italian films L’Amore and Ro.Go.Pa.G. or more recently Paris, je t’Aime and Peur(s) du Noir. Coffee and Cigarettes is another fine -and succesfull- example of a superb anthology.

It was released in 2003, but the story really began with the 1986 short film of the same name, starring Roberto Benigni and Steven Wright. It was followed

by Coffee and Cigarettes II (starring Steve Buscemi) in 1989 and Coffee and Cigarettes III (starring Iggy Pop and Tom Waits) in 1993. This last film won the Palme D’Or at the Cannes Film festival.

At the heart of this remarkable and influential short film series are (friendly) conversations, always between two people who disagree, about obsessions, addictions and joie de vivre.

This was not director Jim Jarmush’s first foray into short film. Jarmush, one of the biggest names in American author’s cinema, developed his feature film debut, the award winning Stranger than Paradise, based on a short film of the same name.

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

71

28. World of Glory (Harlig Ar Jorden) (1991) Roy Andersson / SWEDEN / 16 MIN

72

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

Een doodnormale, alledaagse man vertelt over zijn werk als makelaar, zijn huis en de dood van zijn vader, zonder enige emotie.

De negen scènes waaruit de film is opgebouwd, worden gepresenteerd als zorgvuldig opgebouwde tableaux vivants; statische shots, prachtig gefotografeerd, zorgvuldig gekadreerd. De typische minimalistische en perfectionistische stijl van Roy Andersson zien we later ook terug in meesterwerken als Songs From the Second Floor en You, The Living. De films van Roy Anderson gaan steeds over de tragiek van het dagelijks leven en de gewone man.

World of Glory speelt zich af in een maatschappij die een facade ophoudt, maar eigenlijk verstijfd is door angst, verveling en hopeloosheid. Ongevoeligheid en onverschilligheid voor het lijden van anderen, de medeburgers, is het gevolg. Vooral de beklijvende en beroemde gruwelijke openingsscène uit de film, die refereert naar de Holocaust, maakt diepe indruk.

De film won heel wat prijzen, onder meer de Prijs voor Beste Film op het Odense International Film Festival en de Canal Plus Award en Pers Prijs op het ClermontFerrand Short Film Festival, ’s werelds grootste kortfilmfestival, dat de film later nog eens uitriep tot één van de 10 belangrijkste kortfilms aller tijden. De reputatie van Roy Andersson overschrijdt de grenzen van het medium inmiddels ruimschoots. Zo wijdde het Museum of Modern Art (New York) in 2009 nog een expo aan zijn unieke werk.

A hopelessly ordinary man talks about his job as a real estate broker, his house and the death of his father, not showing a hint of emotion.

The nine scenes in this movie are presented as painstakingly constructed ‘tableaux vivants’. Static shots, beautifully photographed, carefully framed.

The typical minimalist and perfectionist style Roy Andersson is known for will return later in his masterpieces Songs From the Second Floor and You, The Living.

Andersson’s films are always about the tragedy of daily life and the ordinary man.

World of Glory takes place in a society that keeps up appearances but is really stifled by fear, boredom and despair.

This results in insensitivity and indifference to the suffering of fellow citizens.

The captivating, famous and horrifying opening scene, a reference to the holocaust, is especially stirring.

The film won many prizes, including the Prize for Best Film at the Odense International Film Festival and the Canal Plus Award and Press Prize at the ClermontFerrand Short Film Festival, world’s largest short film festival, where the film was later recognized as one of the ten most important short films ever made.

Roy Andersson’s reputation resonates beyond the film medium. In 2009 the Museum of Modern Art in New York devoted an exhibition to his unique work.

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

73

29. THE BLOODY OLIVE (1996) VINCENT BAL / BELGIUM / 10 MIN

74

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

Kerstavond 1951. Werner en Mylène maken zich klaar voor een knus avondje, als plotseling de bel gaat. Dit is de aanzet tot een bewogen avond vol spanning en intrige waarop allerlei complotten aan het licht komen en niets is wat het lijkt.

Christmas Eve, 1951. Werner and Mylène are getting ready for a cozy night in, when the doorbell rings. It is the start of a turbulent evening full of intrigue. Conspiracies are revealed and nothing is what it seems.

The Bloody Olive was Vincent Bals zesde kortfilm. De film is gebaseerd op het werk van striptekenaar Lewis Trondheim, meer bepaald op Imbroglio.

The Bloody Olive was Vincent Bal’s sixth short film. It is based on work by cartoonist Lewis Trondheim, specifically Imbroglio.

De film is een ode aan de film noir, maar tegelijk ook een parodie op het genre. De karakteristieken van de film noir worden tot in het absurde uitvergroot. Zo is er niet één twist, een onverwachte plotwending aan het einde van de film, maar volgen de plotwendingen elkaar heel de film lang in sneltempo op. De regisseur speelt op een originele manier met de verwachtingen van de kijker. The Bloody Olive is ook een ode aan de cinema; de film start en eindigt met een oude jazz song (“Huh! Uh-Huh!” van Slim Galliard, 1938) over cinemabezoek.

The Bloody Olive is daarnaast ook een “meta-film”: een film over film, een verhaal over verhalen vertellen. Maar bovenal is dit de perfecte kortfilm: oerdegelijk gemaakt, prachtig gefotografeerd en belicht, meesterlijk geregisseerd en helemaal op maat van het medium; dit is een verhaal dat enkel in een kortfilm verteld kan worden.

The film is an ode to film noir, but also parodies the genre. The typical elements of film noir are inflated to an absurd level. There isn’t just one sudden plot twist at the end of the film; the entire story is made up of a series of quick twists. In an original way, the director continues to play with his audience’s expectations. The Bloody Olive is also an ode to cinema; it starts and ends with an old jazz song from 1938 (“Huh! Uh-Huh!” by Slim Galliard) about going to the movies. In addition, The Bloody Olive is a “meta-film”: a film about film, a story about storytelling. But above all, it is the perfect short film. Solidly made, with breathtaking photography and lighting, masterful direction and perfectly sized for its medium. This story can only be told in a short film.

De film was een groot succes in de internationale (kort)filmwereld; hij ontving tientallen prijzen en verscheen nadien op talloze dvd’s. Regisseur Vincent Bal maakte later verschillende langspeelfilms, o.m. de veelvuldig bekroonde kinderfilm Minoes.

The Bloody Olive did very well in the international short film world, receiving dozens of awards and appearing on countless DVDs. Director Vincent Bal went on to make several feature films, such as the prizewinning children’s film Minoes.

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

75

30. 405 (2000) Bruce Banit & Jeremy Hunt / USA / 3 MIN

76

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

Een man is met de auto op weg naar het werk wanneer hij plots in zijn achteruitkijkspiegel een vliegtuig ziet opdoemen.

De snelweg blijkt helemaal leeg gemaakt voor een noodlanding…

Deze film gaat de geschiedenisboeken in als de eerste –en meteen erg succesvollepure viral videofilm; een film exclusief gemaakt voor en verdeeld via het internet.

405, gelanceerd in het symbolische jaar 2000, is een indrukwekkende demonstratie van het potentieel van nieuwe digitale technologieën. Gewone thuiscomputers blijken in staat complexe digitale composities te maken, te renderen en te combineren met live-action beelden. De opnames gebeurden met een eenvoudige digitale camcorder. Het totale budget voor de film bedroeg nauwelijks 300 euro (de legende gaat dat daarvan 150 euro besteed werd aan een boete voor het maken van opnames op straat zonder vergunning).

A man is driving to work when suddenly an airplane appears in his rear-view mirror. He discovers the freeway has been cleared for an emergency landing.

This film is going down in history as the first – and very successful, at that – purely viral video. It was made exclusively for the net and distributed only online. 405, launched in the symbolic year 2000, is an impressive demonstration of the potential of new digital technology. Ordinary home computers have turned out to be capable of making complex digital compositions that can be rendered and combined with live-action footage. Banit and Hunt used a simple digital camcorder to shoot their film. Its total budget was a measly 300 euro – legend has it 150 of that went to paying a fine the filmmakers got for shooting video footage in a public space without a permit.

De combinatie van deze snel goedkoper wordende digitale technologieën en de doorbraak van breedband-internet opent aan het begin van de eeuw ongeziene mogelijkheden. Nauwelijks een maand na de release van de video werd 405 online al 2 miljoen maal bekeken, een jaar later al 6 miljoen maal – in die tijd erg veel. De makers haalden de nationale media en werden al snel benaderd door een aantal grote filmmaatschappijen, waaronder Warner, Dreamworks en Universal. Ze werkten mee als animatoren en visual effects specialisten aan titels als King Kong, Lost, Star Trek e.d.m.

The combination of this digital technique, rapidly becoming cheaper, and the breakthrough of broadband internet at the beginning of the 21st century opens a whole new world of possibilities. Barely a month after the video’s release, 405 had been watched over two million times online. A year later, that number had gone up to six million times – an extraordinary achievement at the time. The makers made headlines and were soon approached by a number of big movie companies such as Warner, Dreamworks and Universal. They worked, as animators and visual effects specialists, on movies like King Kong, Lost, Star Trek and many more.

Het hele verhaal van 405 sprak tot de verbeelding: iedereen kan nu thuis, vanuit het niets en met een minimum aan budget, succesvol filmmaker worden. Het was het begin van een vloedgolf aan viral films, breedbandsites en videoplatformen allerhande.

The story of 405 is a very captivating story; to think anyone – regardless of his or her fame, location or budget – could now become a successful filmmaker. It signaled the beginning of a tidal wave of viral films, broadband websites and all sorts of video platforms.

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN

77

Een uitgave van het Internationaal Kortfilmfestival Leuven / BelgiĂŤ Published by the International Short Film Festival Leuven / Belgium

78

MILESTONES IN SHORT FILM HISTORY / INTERNATIONAL SHORT FILM FESTIVAL LEUVEN