situaties: hoe voorkom je bijvoorbeeld dat je de asielzoekers te veel gaat betuttelen? Hoe zorg je dat ze zelf voldoende betrokken zijn bij hun onderkomen? Van Wersch: ‘Ik kwam er bijvoorbeeld op een gegeven moment achter dat de bewoners best zelf willen koken, maar dan ook zelf willen bepalen wat ze eten. Als ik zeg wat ze gaan maken, hebben ze geen zin om groenten te snijden.’ Als vrijwilliger in de Vluchtkerk draag je een grote verantwoordelijkheid. Zo was er tijdens één van de diensten van Van Wersch een keer iemand heel ziek. Ze gebaart in de richting van de vrouwenkamer. ‘Ze hing helemaal slap over de arm van iemand anders. Ik had echt geen idee wat ik moest doen, daar ben ik helemaal niet voor opgeleid.’ Meerburg, die zich in de eerste maanden vooral bezighield met de verdeling van spullen die binnengebracht werden en met het beheer van het budget voor goederen, vertelt dat hij toen soms heel moeilijke beslissingen moest nemen: ‘Ik moest soms echt de bad guy spelen. Als ik boodschappen ging doen, kwamen mensen met allerlei verzoeken. Of ik een pakje sigaretten mee wilde nemen bijvoorbeeld. En dan moest ik nee zeggen terwijl ik hen zo goed snapte. Ze zaten daar de hele dag in een ijskoude kerk en hadden niets te doen. Ik zou me ook helemaal suf paffen. Ik kocht alleen de basale dingen, maar vaak dacht ik dan ook: wie ben ik om te bepalen wat hier de levensstandaard is?’ Terwijl de meeste mensen ’s ochtends rond een uur of tien nog slapen, loopt vrijwilligerscoördinator Levert bewoner Camara uit Sierra-Leone al tegen het lijf. ‘Ha, daar is mijn moeder!’ roept Camara in het Frans. Allebei lachen ze. ‘Hij noemt me zijn moeder sinds ik een keer met hem naar het ziekenhuis ben geweest,’ vertelt Levert. ‘Hij had hoge koorts, en ik ben toen mee gegaan om te vertalen. Ik ben Nederlands-Frans opgevoed, dus ik praat veel met de Franstaligen hier. Verder ben ik veel aan het mailen, bellen en regelen, dus dat speelt zich vooral achter de schermen af. Maar als ik hier ben, maak ik altijd even een praatje. Daar hebben de mensen ook veel behoefte aan.’
Voor deze groep asielzoekers is de Vluchtkerk een laatste strohalm. Het is de plek waar ze hun protest organiseren, maar op dit moment is het leven in de kerk ook het alternatief voor het leven op straat. Al verschillende keren dreigde er een einde te komen aan de Vluchtkerk, maar werd dat uitgesteld vanwege de vrieskou buiten. ‘Eén van de keren dat het hier ontruimd dreigde te worden, vroeg ik aan een Somaliër of hij zenuwachtig was,’ vertelt Van Wersch. ‘Toen
‘Er werd gevochten om de spullen die hier werden gebracht’ zei hij: “Ik denk heel anders over de tijd dan jij. Ik heb al zo lang rondgezworven en zo veel meegemaakt. Ik heb geen toekomst, dus ik heb ook niks om me zenuwachtig over te maken.” Dat raakte me. Het leven van deze mensen staat stil, terwijl ik zelf zo veel mogelijkheden heb om me te ontwikkelen.’ Iedereen heeft zijn eigen strategie om met de
heftige verhalen en de uitzichtloosheid van de asielzoekers om te gaan. Meerburg probeerde afstand te houden, om niet te veel geraakt te worden en zijn werk zo efficiënt mogelijk te kunnen doen. In maart stopte hij met het vrijwilligerswerk, omdat hij zich naast zijn studie niet meer volledig kon inzetten. Van Wersch zorgt er steeds voor dat ze zelf nooit onmisbaar wordt. ‘Als vrijwilliger word je hier al gauw heel belangrijk en kun je je er helemaal in verliezen. Maar je moet ook de realiteit in het oog blijven houden. De situatie waar deze mensen in zitten is natuurlijk verschrikkelijk, maar je kunt het zelf niet allemaal oplossen.’ Levert: ‘Het blijft lastig. We hebben veel bereikt, en deze tijd in de Vluchtkerk heeft zeker zin gehad, maar de mensen die hier nu zitten willen gewoon een oplossing. En die kunnen wij hen niet bieden.’ yyy
Ook meehelpen in de Vluchtkerk? De asielzoekers zitten er nog tot 31 mei en kunnen nog van alles gebruiken. Kijk op www.devluchtkerk.nl/wat-is-nodig om te zien waar behoefte aan is.
Mischa Meerburg: ‘Ik moest soms echt de bad guy spelen’
FoliaMagazine
31