FoliaMagaz ine weekblad
voor HvA
Psychose: gevangen in je eigen waanzin
toehoorders
en UvA
nr. 22 29/02/201 2
cover Pascal Tieman model Luuk Heezen
Open UvA-college ‘Het Geheim. Duitse schilderkunst 1850-1900’ door Henk van Os, woensdag 22 februari 10.00 uur, Aula tekst en foto’s Clara van de Wiel
colofon
Weekblad voor de HvA en
UvA Folia Magazine is in 2011 voortgekomen uit Folia (1948) en
Gemiddelde leeftijd: 68 Pied-de-poulejasjes: 16 Verhouding MacBook-vulpotlood: 1 tegen 50 Scrabblewoorden: centaurenjacht, hiernamaalsfiguur, levensdraden, aquarellist
‘S
ommigen van u zijn net als ik,’ begint Henk van Os zijn college, en daarmee slaat hij de spijker op z’n kop. De zaal zit deze ochtend vol heren, en vooral dames van meer dan middelbare leeftijd, die hij als ware hij een primus inter pares inwijdt in de schoonheid van de vaak verguisde Duitse laatnegentiende-eeuwse kunst. Dat is handig, want zo begrijpt Van Os als geen ander dat het fenomeen Blackboard voor menigeen lastige taferelen kan opleveren. ‘Maar u drukt daar gewoon op file. FI-L-E inderdaad. En dat schijnt dan heel fijn te zijn.’ Dat het college om 14.00 uur nogmaals wordt gegeven draagt ongetwijfeld bij aan het ontbreken van jongere toehoorders. De langslapers ziet hij vanmiddag pas. Van Os begint het college met nog eens uit te leggen waar het eigenlijk om draait in de kunstgeschiedenis. Niet om de vraag of een werk mooi of lelijk is, maar om de vraag of de kunstenaar in zijn artistieke opgave is geslaagd. Dat weerhoudt Van Os er in de rest van het college overigens niet van in de meest uitvoerige bewoordingen zijn lof over de getoonde kunstwerken uit te spreken. Virtuoos, fantastisch, ongelooflijk en fascinerend: bij het omschrijven van de grafieken van Max Klinger schieten woorden hem te kort. De werken zijn er bij uitstek om met ‘een oh en een ah’ naar te kijken. Bij één exemplaar horen we zelfs even helemaal niets. ‘Hier ben ik gewoon helemaal stil van.’ Hoogtepunt van Klingers grafiekwerk is zijn serie De Handschoen. Vlak voor de pauze zien we dat de handschoen in kwestie wordt verloren, maar over wat ermee gaat gebeuren laat Van Os ons nog even in spanning – een heuse cliffhanger. Wat nadien volgt is een reeks waarin het ding op de meest fabuleuze plekken opduikt: tussen de golven, in een koets of in de bek van een monstervogel. Ter afsluiting bekijken we de ets Das Schicksalslied, terwijl we luisteren naar het gelijknamige werk van de componist Brahms. Menigeen sluit even de ogen. De ervaring van het gesamtkunstwerk in optima forma. yyy
50
FoliaMagazine
Vera Bruinsma-Witte (74, gepensioneerd jurist)
‘Eigenlijk ben ik jurist, maar vanwege mijn passie voor kunst volg ik tegenwoordig colleges over kunstgeschiedenis. Eerst bij de concurrent Hovo, maar daar ging wel heel veel tijd in zitten. Dan zat ik de hele maandag met mijn neus in de boeken. Dit zijn meer lezingen, wat het een stuk minder verplichtend maakt. De Duitse schilderkunst spreekt me erg aan, en ook de wijze waarop Van Os vertelt is ontzettend enthousiasmerend.’
Havana (1996). Redactieadres Prins Hendrikkade 189b, 1011 TD Amsterdam, telefoon 020-5253981, e-mail: redactie@folia.nl Hoofdredacteur Jim Jansen Chef redactie Mirna van Dijk Art director Pascal Tieman Redactie (print/web) Floor Boon, Marieke Buijs, Luuk Heezen, Wim de Jong, Jeff Pinkster, Eva Rooijers, Gijs van der Sanden, Danny Schwarz, Youri Straver, Bob van Toor, Annemarie Vissers, Clara van de Wiel, Dirk Wolthekker Aan dit nummer werkten mee
Jo Neus
(79, kunstkenner) ‘Ik vond het college ontzettend goed. Jarenlang was ik alleen geïnteresseerd in kunst van nog levende kunstenaars. Maar toen ik een aantal jaren geleden in Zwitserland op deze werken stuitte kon ik niet om hun schoonheid heen. Door die hernieuwde kennismaking heb ik me direct ingeschreven voor dit college. Het is puur “voor het leven”, want een tentamen doe ik niet. Dat mag ook niet als niet-student.’
Fatihya Abdi, Pepijn Barnard, Bob Bronshoff, Fred van Diem, Robbert Dijkgraaf, Julie de Graaf, Renske Jonkman, Marc Kolle, Denise van Leeuwen, Won Tuinema, Tjebbe Venema, Fen Verstappen Eindredactie Harmen van der Meulen Correctie Martien Bos Opmaak Hannah Weis, Carl Zevenboom Uitgever Stichting Folia Civitatis Redactieraad Wouter Breebaart, Simon Dikker Hupkes, Ilse Duijn, Jurriaan Gorter, Jaap Kooijman,
Julie Meester
(22, algemene cultuurwetenschappen) ‘Van Os is altijd goed, het maakt niet uit wat hij geeft. Al is dit college wel een tandje hoger dan normaal en kijken we op een meer filosofische manier naar kunst. Hoewel ik niet zo veel met grafiek heb, grijpen deze werken me toch sterk. Dat komt ook door de manier waarop Van Os ons uitdaagt verder te kijken. Overigens doe ik wel gewoon tentamen. Als je een 9 of een 10 haalt word je door Van Os zelfs meegenomen op een reisje.’
Ronald Ockhuysen (voorzitter), Jean Tillie, Sebas Veeke Secretariaat Stephanie Gude (projectbegeleider) Zakelijke leiding Paul van de Water Drukker Roularta Printing, Roeselare België Advertenties Bureau van Vliet, Zandvoort, 023-5714745, zandvoort@bureauvanvliet.nl