Hugo Claus. Catalogus 60

antiquariaat

FOKAS HOLTHUIS

Hugo Claus uit de collectie Gert Jan Hemmink catalogus 60

Hugo Claus uit de collectie Gert Jan Hemmink

50

PoĂŤzie 1-97 Proza 98-176 Toneel & film 177-196 Brieven, handschriften & drukproeven 197-211 Vertalingen 212-243 Portretten, foto's & kunst 244-262 Tijd en mens 263-264 Varia & curiosa 265-304 Ex bibliotheca Hugo Claus 305-317

TEN GELEIDE In deze catalogus vindt u de weerslag van een halve eeuw Hugo Claus Verzamelen. Met een hoofdletter, inderdaad. In 1962 begon Gert Jan Hemmink in zijn ouderlijk huis in Amersfoort Claus te lezen en al snel daarna te verzamelen. 'De alleskunstenaar leerde ik eind van de jaren zestig persoonlijk kennen in zijn hoeve in Nukerke: daar was volgens mij het geluk compleet. Altijd begeleidt mij de foto van dat geluk: Hugo Claus met zijn muze Elly in de boomgaard, met zoontje Thomas op de knie'.

Hemmink zou met zijn uitgeverij AMO vele tientallen bibliofiele uitgaven van Claus het licht doen zien, gedrukt door de beste bibliofiele drukkers en meestal ook met extra-luxe varianten, die altijd stijlvol gebonden werden door David Simaleavich van Binderij Phoenix, later door diens opvolger Philipp Janssen.

Zijn collectie werd veelal gevoed door de schrijver zelf: '[Ik heb], vooral in de Gentse periode, veel werk uit de bibliotheek van Hugo zelf mogen kopen [...] Er gaan niet veel dagen voorbij, dat ik niet aan Hugo denk: vooral de altijd inspirerende 1 op 1 gesprekken in Gent staan me bij. Altijd hartelijk en ontspannen'.

In mei 2011 werd bij het Amsterdamse veilinghuis Adams een deel van de Claus-collectie van Gert Jan Hemmink geveild. Het betrof toen beeldend werk en het was de bedoeling dat in een volgende catalogus Claus als auteur centraal zou staan. Door omstandigheden is die vervolgveiling er niet gekomen. Wij vinden het een eer om het leeuwendeel van die geplande veiling in deze catalogus aan te mogen bieden. Niet alles dus? Inderdaad. Binnen het bestek van deze catalogus bleek het onmogelijk om alle titels op te nemen. Er wacht dus nog een keur aan, met name, vertalingen, toneel, secundaire literatuur, herdrukken en varia als programmaboekjes en affiches. En zelfs het aantal opdrachtexemplaren was zo groot dat we dachten: dat wordt te veel voor één catalogus. Om kort te gaan: er is dus meer, véél meer. Een groot deel van het materiaal zal de komende tijd in onze wekelijkse nieuwsbrieven via e-mail worden aangeboden, maar wanneer u bepaalde wensen heeft, laat het ons dan vooral weten.

De indeling van deze catalogus stelde ons af en toe voor problemen: moet de Franse uitgave van Beelden worden opgenomen in de afdeling vertalingen, poëzie, kunst of toch maar bij de varia?

Terwille van de leesbaarheid werd het de kunstafdeling. Het zijn de luxeproblemen rondom een multitalent...

U zult het na het lezen van deze catalogus wellicht niet geloven, maar Gert Jan Hemmink blijft Claus verzamelen: 'kenners weten hoeveel er overblijft, door mij gekoesterd'. Wij hopen dat de rijkdom en verscheidenheid van het werk van Hugo Claus afstraalt op deze catalogus. Treedt binnen en verbaas u!

Gert Jan Hemmink, bibliofiel uitgever van Hugo Claus, maar toch in de eerste plaats verzamelaar van Claus. Om middels het verzamelen weer tot mooie uitgaven te komen. En zo lijkt de cirkel weer rond.

Bibliografische verwijzingen: BHC: Katrien Jacobs e.a., Hugo Claus. Voor twaalf lezers en een snurkende recensent. Bibliografie van de afzonderlijk verschenen werken. Rijswijk, Elmar, 2004.

GWHC: Gert Jan Hemmink, Hugo Claus. Het grafische werk. Een eerste aanzet tot een oeuvrecatalogus. Amstelveen, AMO, 1995.

1

13

4

2

5

POËZIE 1 CLAUS, Hugo Kleine reeks. Gedichten. Moeskroen, «Aurora», [1947]. 23,2 x 14,8 cm. Geniet. In rood linnen overslagdoos (Binderij Phoenix). (32) p. 1e druk. Fraai exemplaar, enkel de nietjes zijn roestig. € 1600 * Het zeldzame poëziedebuut van Hugo Claus, met negentien klassiek-rijmende verzen, waarvan 'Ik heb de dieren te eten gegeven...' in druk is opgedragen aan zijn jonge vriend Roger Raveel. Achter de uitgeverij ging Jozef Claus, de vader van de dichter, schuil. In feite dus een uitgave in eigen beheer.

BHC 1.A. B A N D O N T WE R P V A N M I J

2 CLAUS, Hugo, als: H.C. Registreren. Gedichten. (Met twee linosneden van de auteur op het omslag). Oostende, Uitgaven Carillon, 1948. 17,5 x 14,2 cm. Losbladig in omslag (als uitgegeven) ('bandontwerp van St Martens-Leerne'). (24) p. Gedrukt op Metropolepapier in een oplage van 150 genummerde exemplaren. 1e druk. Keurig exemplaar. € 3500 * 'Claus' tweede poëziepublicatie, algemeen beschouwd als één van de eerste uitingen van het naoorlogse modernisme in de Nederlandse literatuur' (Wildemeersch). Zeer zeldzame uitgave, gedrukt bij de door Claus' vader beheerde drukkerij in Oostende. De bundel opent met een ontroerend gedicht over Antonin Artaud, de afgetakelde dichter die Claus in Parijs in een café had gespot. Dit exemplaar heeft bovendien een verhelderende handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: '[(gedrukt:) een bandontwerp] van mij/ [(gedrukt:) van St MartensLeerne]/ Dit pseudoniem ↑ wijst op het/ dorp waar ik toen woonde./ van harte voor Gert-Jan/ Hemmink/ Hugo Claus'. Ongenummerd exemplaar. BHC 2 ('volgens het colofon werden alle exemplaren genummerd; de gevonden exemplaren bevatten geen nummer').

Gert Jan Hemmink: 'Dit is de meest complete editie, met op het omslag: H.C./ REGISTREREN/ UITGAVEN CARILLON OOSTENDE'.

3 CLAUS, Hugo Zonder vorm van Proces. Een pantomine-gedicht (sic) in twee delen voor één stem, piano, fluit, gitaar en drums met een bruitage van vijf stemmen. (Met twee originele litho's van Pierre Alechinsky). (Brussel), Draak, (1950). Ingenaaid met flappen (omslagontwerp Pierre Alechinsky: originele linosnede). 32 p. Gedrukt in een oplage van 120 (on)genummerde exemplaren.

1e druk. € 4000 * Ensemble van liefst drie opdrachtexemplaren, samen in een rood linnen overslagdoos met blauw, verzonken titeletiket.

1. Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de Franse titel: 'voor Simon Vinkenoog/ 8-11-50-Hugo Claus'. Zeer fraai exemplaar.

2. Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de Franse titel: 'voor Gaston Burssens/ zeer hartelijk/ Hugo Claus/ '50'. Geheel onopengesneden exemplaar. Rug op vouw aan onderzijde 10,5 cm. ingescheurd.

3. Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de Franse titel: 'voor Karel Jonckheere/ zeer hartelijk/ Hugo Claus/ '50'. Fraai exemplaar.

BHC 5.A ('in tegenstelling tot wat in het colofon vermeld wordt, waren deze exemplaren oorspronkelijk niet genummerd').

4 CLAUS, Hugo Zonder vorm van Proces. Een pantomine-gedicht (sic) in twee delen voor één stem, piano, fluit, gitaar en drums met een bruitage van vijf stemmen. (Met twee originele litho's van Pierre Alechinsky). (Brussel), Draak, (1950). Ingenaaid met flappen. 32 p. Deels niet opengesneden.

Omslagontwerp Pierre Alechinsky (originele linosnede). Gedrukt in een oplage van 120 (on)genummerde exemplaren. 1e druk. Fraai. € 1700 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de kunstenaar op de Franse titel: 'A Monsieur Van Geluwe/ qui aime ce que nous aimons/ 24.IX.50/ Alechinsky'. De opdracht in dit mooie exemplaar is buitengewoon vroeg, mogelijk zelfs uit de week van verschijnen. BHC 5.A ('in tegenstelling tot wat in het colofon vermeld wordt, waren deze exemplaren oorspronkelijk niet genummerd').

5 CLAUS, Hugo, & Karel APPEL De Blijde en Onvoorziene Week. (Met acht tekeningen van Karel Appel, door hem met de hand ingekleurd). (Parijs, Cobra, 1950). (16) p. in omslag. In rood linnen overslagdoos (Binderij Phoenix). Gedrukt in een oplage van 200 genummerde exemplaren. 1e druk. € 4500 * Ondanks één klein vlekje op de achterzijde van het omslag een zeer fraai en gaaf exemplaar. De Hand-reeks 1. Slagter 11. BHC 6.1.

B E R E I D W IL L IG A FG E S T A A N

6 CLAUS, Hugo, als: P.D. 'Absalon[,] Blauwbaard [&] Caligula'. P. 5 in: Blurb. Onregelmatig verschijnend tijdschrift, jrg. 1, afl. 5 (december 1950). Losbladig (als uitgegeven). 8 p. € 100 * Uit de redactionele mededelingen kon stilaan worden afgeleid dat Claus zelf de gedichten had geschreven: 'de jonggestorven P.D. (de nog levende ouders verzetten zich tegen de bekendmaking van de ware naam) waarvan de hier gepubliceerde 3 gedichten (op pagina 4) ons bereidwillig werden afgestaan door Hugo Claus'. Vinkenoog gooit wat olie op het vuur: 'Laten wij hopen dat de literaire nalatenschap, die eerlangs verschijnt de nodige aandacht zal trekken'. Naast de gedichten van Claus is over de volle pagina een tekening van Corneille afgedrukt, 'Pour Hugo Claus/ Paris 50'.

7 CLAUS, Hugo 'met cactussen in het blauw (...) [&] de gevangen vogel (...)'. P. 156-157 in: Braak, jrg. 1, afl. 5 [februari 1951]. Geniet (omslagontwerp H. Boekenoogen). 28 p. Handgeschreven aantekening op omslag ('Ter recensie'). Mooi. € 250 * Uit de redactionele mededelingen: 'de in dit nummer opgenomen gedichten van hugo claus zijn een keuze uit de door corneille geïllustreerde bundel: het wandelende vuur, het 2de nummer van de cobra-handreeks. het eerste nummer is getiteld: de blijde en onvoorziene week, gedichten van hugo claus, tekeningen van karel appel'.

E R O T I S C H E T E KE N I N G

8 CLAUS, Hugo 'het wordt nu tijd (...)'. P. (7) in: Blurb. Onregelmatig verschijnend tijdschrift, jrg.

1, afl. 7 (april 1951). Losbladig (als uitgegeven). (8) p. € 220 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur bij zijn gedicht: 'van harte/ voor Gert-Jan/ Hugo Claus'. Van het scheidingsteken maakte Claus met vier eenvoudige pennenstreken een erotische tekening. Bevat ook van Vinkenoog 'Over een onbekende: Hugo Claus': 'Waarmee ik begin te verklaren dat Hugo Claus aan de lezers van Blurb, Braak, Cobra, Podium en een onnoemelijk aantal belgische bladen allang geen onbekende meer is. Maar zo gaat het met wonderkinderen: de ouders koesteren het beestje, terwijl de buren zich afvragen: wie is dat jongetje van hiernaast?'

N O O IT G E Z IE N E N N O O I T O V E R G E H O O R D

9 CLAUS, Hugo Drie blauwe gedichten voor Ellie. Zonder plaats, zonder uitgever, 1952. 30,4 x 21,5 cm. Kunststof. (10) p. Gedrukt in een oplage van 10 genummerde exemplaren. 1e druk. € 2500 * Dit is nummer 3. Het betreft hier een later te dateren pirateneditie, waarschijnlijk uit de jaren zestig en gedrukt naar de eerste publicatie van de gedichten in de eerste aflevering van Tijd en Mens.

Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde aantekening van de auteur op de titelpagina: 'Deze uitgave is een/ schandelijk gebeuren./ Hyenas die deze [(gedrukt:) Drie blauwe gedichten voor Ellie] in quasi-luxe uitgaven/ verspreiden moeten/ gevierendeeld worden; hun/ resten moeten aan de gieren/ worden overgeleverd./ Hugo Claus. ' BHC 10.1.

Bijgevoegd: getypte brief van Jef Meert aan Hugo Claus. 27,3 x 21,5 cm. Eén blad, alleen recto, gedateerd '12 juni 1972', 16 regels. Meert vraagt Claus om opheldering over onderhavige uitgave. Het zevenregelige antwoord schreef Claus op dezelfde brief: 'Ik heb het bewuste bundeltje nooit gezien en had er nooit over gehoord tot Hemmink mij er over sprak'. Met de originele door Claus beschreven envelop (afzender: Claus, Raamgracht 7, Amsterdam).

M O O IE S C H O F T E N S T R E E K

10 CLAUS, Hugo Drie blauwe gedichten voor Ellie. Zonder plaats, zonder uitgever, 1952. 30,4 x 21,5 cm. Kunststof. (10) p. Gedrukt in een oplage van 10 genummerde exemplaren. 1e druk. € 2500 * Dit is nummer 4. Het betreft hier een later te dateren pirateneditie, waarschijnlijk uit de jaren zestig en gedrukt naar de eerste publicatie van de gedichten in de eerste aflevering van Tijd en Mens.

Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde aantekening van de auteur onder het colofon: 'In opperste verbazing/ heb ik dit gezien. Een/ mooie schoftenstreek./ De beste vriend van de/ auteur,/ Hugo Claus'. BHC 10.1.

Bijgevoegd: 'Ring om Ellie'. In: Nieuw Vlaams Tijdschrift, jrg. 4, februari 1950. Omslag wat beschadigd.

Voorts: Originele zwart-witfoto van Elly Overzier. 6,0 x 6,0 cm. Op de achterzijde een nummerstempeltje en de datering (in het handschrift Simon Vinkenoog): 'zomer 51'. (1951).

De knappe jongedame kijkt in de lens. Aardig snapshot van Claus' muze, vermoedelijk genomen op een terras in Parijs.

Gert Jan Hemmink: 'Exemplaar gekocht bij Jozef Viktor Meert in Borchtlombeek, 'heel lang geleden''.

11 CLAUS, Hugo Drie blauwe gedichten voor Ellie. (Met een Nadien van Hugo Claus en een Aantekening van Gert Jan Hemmink). Amstelveen, AMO, 1987. Ingenaaid. (12) p. Met de hand gezet uit de Garamont en gedrukt door Hans van Eijk in geelbruin en zwart in een oplage van 25 op de pers genummerde en door de auteur gesigneerde exemplaren. (2e druk). Heeft helaas wat vocht gehad: beetje bobbelig. € 120 * Eén van de 18 Arabisch genummerde exemplaren op Zerkall. Deel zes uit de reeks Gedichten van Hugo Claus. BHC 10.2.A. O R IG IN E L E T E KE N IN G V A N W IN T E R JA S

12 CLAUS, Hugo Tancredo infrasonic. Den Haag, Stols, 1952. Ingenaaid. 42 p. [Gedrukt in een oplage van 500 exemplaren]. 1e druk. € 500 * Exemplaar met op de titelpagina een paginagroot zelfportret in inkt van de auteur in een lange jas met daaronder de handgeschreven aantekening 'Zo'n jas had ik gewild in die/ tijd (en zulke lange armen)/ Hugo Claus'. Van Dijk 907. BHC 11.A. Bijgevoegd: originele zwart-witfoto door Ed van der Elsken van Hugo Claus, met gelegenheidssnor, in de bewuste jas, met Simon Vinkenoog aan zijn zijde. Ingelijst achter glas onder passe-partout.

Gert Jan Hemmink: 'Volgens de legende zou Hugo Claus van uitgever A.A.M. Stols een winterjas als honorarium voor deze bundel ontvangen hebben'.

13 CLAUS, Hugo Tancredo infrasonic. Den Haag, Stols, 1952. Ingenaaid met stofomslag. 42 p.

[Gedrukt in een oplage van 500 exemplaren]. 1e druk. € 220 * Exemplaar met op de titelpagina een originele potloodtekening van de auteur: een lange jas met daaronder de handgeschreven aantekening 'zo één/ was het/ helaas/ Hugo Claus'. Van Dijk 907. BHC 11.B. 14 CLAUS, Hugo Tancredo infrasonic. [Amersfoort], Scholen in de Kunst, 2008. Ingenaaid met buikband waarop tweemaal de tekst 'Het wordt nu tijd'. Gedrukt in een oplage van 250 exemplaren. € 65 * Facsimile-uitgave van BHC 11.A. Er is bij het fotograferen wel iets mis gegaan: waar in de originele uitgave pagina 34 tot en met 37 bedrukt zijn, zijn deze in deze fotografische herdruk blanco.

Jaarwisselingsgeschenk 2008/ 2009. Niet in de handel.

Bijgevoegd: bijbehorend polshorloge van het merk Olympic Watches met rood lederen bandjes. Op de wijzerplaat staat gedrukt: 'Het wordt nu tijd'. In plastic cassette.

15 CLAUS, Hugo Een huis dat tussen nacht en morgen staat. (Met een portret van de auteur als frontispice door Jan Cox). Antwerpen/ Den Haag, De Sikkel/ Daamen, 1953. Ingenaaid. 72 p. Gedrukt in een oplage van 400 genummerde exemplaren. 1e druk. Een paar minimale schaafplekjes aan de rug, maar een opvallend goed exemplaar. € 220 * BHC 13.1.

7

9

21

20

18

19

O P D R A C H T V A N C O R N E IL L E

16 CLAUS, Hugo, ELBURG, Jan G., KOUSBROEK, Rudy, KOUWENAAR, Gerrit, LUCEBERT, & Simon VINKENOOG Sextet voor Corneille. [Amsterdam], Kunsthandel Martinet, (1954). 17,7 x 12,0 cm. Ingenaaid (omslagtekening Corneille). (12) p. 'Met reproducties in lijncliché van (5) tekeningen van de kunstenaar'. Gedrukt in een oplage van 150 genummerde exemplaren. 1e druk.€ 275 * Bevat, op p. (6), 'Hommage d'Hugo Claus au peintre Corneille'. Uitgegeven ter gelegenheid van de tentoonstelling 'nieuw werk van corneille'. Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de kunstenaar onder het colofon: 'Voor Florent [Welles]/ van Corneille/ Brussel 3 nov. 54'.

Slagter 41.

17 CLAUS, Hugo, ELBURG, Jan G., KOUSBROEK, Rudy, KOUWENAAR, Gerrit, LUCEBERT, & Simon VINKENOOG Sextet voor Corneille. [Amsterdam], Kunsthandel Martinet, (1954). 17,7 x 12,0 cm. Ingenaaid (omslagtekening Corneille). (12) p. 'Met reproducties in lijncliché van (5) tekeningen van de kunstenaar'. Gedrukt in een oplage van 150 genummerde exemplaren. 1e druk.

Omslag deels verschoten. € 200 * Bevat, op p. (6), 'Hommage d'Hugo Claus au peintre Corneille'. Uitgegeven ter gelegenheid van de tentoonstelling 'nieuw werk van corneille'. Slagter 41.

18 CLAUS, Hugo De Oostakkerse gedichten. Amsterdam, De Bezige Bij, [1955]. Linnen met stofomslag [omslagontwerp Hugo Claus]. 64 p. 1e druk. Drie minieme scheurtjes in het omslag. € 950 * Eén van de slechts 10 à 15 exemplaren hors commerce, voorzien van een ander stofomslag: op de voorzijde louter typografisch, op de achterzijde een foto van de dichter. BHC 17.1.B. 19 CLAUS, Hugo De Oostakkerse gedichten. Amsterdam, De Bezige Bij, (1956). Ingenaaid met flappen [omslagontwerp Karel Beunis]. 64 p. 2e druk. Omslag op rug verbruind en geschaafd. € 200 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de Franse titel: 'met genoegen voor/ Nic van Bruggen/ Hugo Claus'. BHC 17.2.

20 CLAUS, Hugo De Oostakkerse gedichten. Amsterdam, De Bezige Bij, 1959. Garenloos (omslagontwerp Karel Beunis). 72 p. 3e druk. € 30 * Uit de bibliotheek van Louis Paul Boon, die op de Franse titel het plaatsnummer schreef en op de titelpagina zijn naam en de datum '17 nov. 59'. De schrijver was koper (of nog waarschijnlijker: krijger) van het eerste uur: de bibliografie geeft de verschijningsdata 24 en 26 november. BHC 17.3.

21 CLAUS, Hugo Paal en perk. Gedichten van Hugo Claus bij (11) tekeningen van Corneille. Den Haag/ Antwerpen, Bert Bakker/ Daamen// De Sikkel, (1955). Ingenaaid. (28) p. 1e druk. Keurig exemplaar, maar met een klein rood stickertje op het voorste schutblad. € 75 * BHC 18.

H A N D G E S C H R E V E N O P M E R KI N G E N V A N C L A U S E N V IN KE N O O G

22 CLAUS, Hugo Een geverfde ruiter. Gedichten. Amsterdam/ Antwerpen, De Bezige Bij/ Ontwikkeling, 1961. Garenloos [omslagontwerp Hugo Claus]. 100 p. 1e druk. Leesvouw. Stempeltje op binnenzijde omslag ('collectie/ gert jan hemmink'). € 400 * Exemplaar met liefst twee handgeschreven, gesigneerde opdrachten van de auteur op de Franse titel: 'voor de/ ongeverfde Simon [Vinkenoog]/ Hugo Claus/ en voor de/ ongepolitoerde Gert-Jan/ Hugo Claus'. Bovendien bevat dit unieke exemplaar een zestal handgeschreven opmerkingen van Claus op p. 9, 54, 55, 73, 89, 90 en 92. Ook Vinkenoog schreef doorheen de bundel talloze hoogst interessante correcties, suggesties en (autobiografische) achtergronden. LRP 16. BHC 33.1.

23 CLAUS, Hugo Een geverfde ruiter. Gedichten. Amsterdam/ Antwerpen, De Bezige Bij/ Ontwikkeling, 1961. Garenloos [omslagontwerp Hugo Claus]. 100 p. 1e druk. Naam op Franse titel ('J. Hoogsteyns'). € 60 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'voor Jan Hoogsteyns/ van harte/ Hugo Claus'. LRP 16. BHC 33.1.

24 CLAUS, Hugo De man van Tollund. Met zeven originele, genummerde en gesigneerde zeefdrukken van Serge Vandercam en een nawoord van Ernest Van Buynder). (Antwerpen), De Zwarte Panter, (1991). 67,5 x 51,5 cm. 30 p. in grote, linnen overslagdoos (Boekbinderij Jansen). Tekst en overslag werden gedrukt in zeefdruk. Gedrukt in een oplage van 60 genummerde en door auteur, kunstenaar en drukker (Roger Vandaele) gesigneerde exemplaren. € 1350 * BHC 39.2.A. Bijgevoegd: affiche van het Silkeborg Museum met een grote foto van de Man van Tollund.

Voorts: knipsel uit De Krant op Zondag van 3 november 1991 met paginagroot aandacht voor deze uitgave in de vorm van het gedicht en zes van de zeven zeefdrukken.

25 CLAUS, Hugo Love Song Revisited. (Met een Nadien van Hugo Claus en een Aantekening van Gert Jan Hemmink). Amstelveen, AMO, 1987. Ingenaaid. (12) p. Met de hand gezet uit de Garamont en gedrukt door Hans van Eijk in een oplage van 25 op de pers genummerde en door de auteur gesigneerde exemplaren. 1e druk. Forse vochtvlek door het hele boek, helaas. € 35 * Eén van de 18 Arabisch genummerde exemplaren op Zerkall. Deel acht uit de reeks Gedichten van Hugo Claus. BHC 41.2.A. Gert Jan Hemmink: 'Exemplaar met waterschade, maar zoals een representant van de verzekeringsmaatschappij snedig opmerkte: 'De tekst is nog goed leesbaar'. Voor de tekstuele liefhebber, dus'.

IN S L A N G E N L E E R G E B O N D E N

26 CLAUS, Hugo, & Sanne SANNES 'The Erotic Eye'. (Vertaald door Morton Seif). [In: The Busy Bee review. New writing from the Netherlands, afl. 2 (1965)]. Bruin halfmarokijnen rug met platten van rood slangenleer (De Eenhoorn Binderij). (24) p. € 600 * Proefdruk van Claus' bijdrage aan de - alweer - laatste aflevering van dit internationale periodiek van De Bezige Bij, doorschoten met transparante vellen en op verzoek van Hemmink buitengewoon fraai en luxe gebonden. Het donkerrode, in Nederland verboden leer van de band sluit naadloos aan bij de expliciete foto's van Sannes. Gesigneerd door de auteur op p. (1), met een getekend grafzerkje door de naam van Sannes (die in 1967 overleed).

27 CLAUS, Hugo Au. Gedichten. Amsterdam, De Bezige Bij, 1972. Linnen met stofomslag (omslagontwerp Titia Verwayen). € 400 * Dummy van een nooit verschenen uitgave, waarvan slechts de eerste 16 p. zijn bedrukt. Volgens de inhoudsopgave zou deze bundel de afdelingen 'Isis', 'X', 'Figuranten' en 'De gouden tor' hebben.

Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: '[(gedrukt:)gedichten] over goud en aluminium/ voor Gert-Jan,/ Hugo'.

28 CLAUS, Hugo De Wangebeden. (Met zes originele, handgekleurde en gemonogrammeerde/ gesigneerde litho's van Hugo Claus.) (Antwerpen), Pink Editions & Productions, 1973. 58 x 40 cm. 19 losse bladen in blindgestempeld omslag, dat weer gevat is in een roze, blindgestempeld omslag met flappen. Met zes originele, handgekleurde en gemonogrammeerde/ gesigneerde litho's van Hugo Claus. Gedrukt in een oplage van 75 genummerde exemplaren. 1e druk. Het roze, extra omslag is deels wat verschoten en ingescheurd. € 1000 * H.C.-exemplaar. Vijf litho's zijn gemonogrammeerd en één is voluit gesigneerd. De litho's zijn opzettelijk niet genummerd of allemaal voluit gesigneerd, om losse verkoop ervan te voorkomen.

Desalniettemin zijn wij al een paar maal ingelijste (losse) prenten uit en incomplete exemplaren van De Wangebeden tegengekomen. Het door ons aangeboden exemplaar is uiteraard compleet. GWHC p. 11. BHC 86.

29 CLAUS, Hugo Figuratief. Gedichten. Amsterdam, De Bezige Bij, 1973. Ingenaaid (omslagontwerp Hugo Claus). Met gelegenheidsstofomslag: prospectus van een boek over Jan Hoogsteyns! 52 p. 1e druk. Naam van Jan Hoogsteyns op Franse titel. € 60 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'voor Jan Hoogsteyns/ van harte/ Hugo Claus'. BHC 88.

S L E C H T S D R IE I N V E R G U L D E M A P

30 CLAUS, Hugo Het Jansenisme. (Met vijf originele, genummerde, gesigneerde en met de hand geaquarelleerde litho's van Claus). [Antwerpen], Pink Editions & Productions, 1975. 57,0 x 38,6 cm.

Elf eenzijdig bedrukte bladen in omslag en linnen overslagmap met goudopdruk. Gedrukt in een oplage van 31 genummerde exemplaren. 1e druk. € 1200 * Eén van de 25 Romeins genummerde exemplaren [en één van de slechts drie exemplaren in een map met goudopdruk]. GWHC p. 11. BHC 91.A. 31 CLAUS, Hugo Van de koude grond. (Met zes originele, genummerde en gesigneerde litho's van de dichter). Antwerpen, Ziggurat, 1978. Losbladig in omslag (als uitgegeven). Gedrukt in een oplage van 110 door de auteur genummerde en gesigneerde exemplaren. 1e druk. € 350 * Dit is nummer 3, met een handgeschreven, gesigneerd opdrachtje onder het colofon: 'voor GertJan/ Hugo Claus'. GWHC p. 12. BHC 107.A. 32 CLAUS, Hugo Van de koude grond. (Met zes originele, genummerde en gesigneerde litho's van de auteur). Antwerpen, Ziggurat, 1978. Losbladig in omslag (als uitgegeven). Gedrukt in een oplage van 110 door de auteur genummerde en gesigneerde exemplaren. 1e druk. € 300 * Dit is nummer 5. GWHC p. 12. BHC 107.A. 33 CLAUS, Hugo Zwart. (Gedichten van Hugo Claus bij schilderijen en tekeningen van Karel Appel en Pierre Alechinsky. Met een voorwoord van Christian Dotremont). (Bentveld-Aerdenhout), Landshoff, (1978). 30,7 x 22,3 cm. Ingenaaid. (104) p. Geïllustreerd. 1e druk. € 50 * BHC 108.A. 34 CLAUS, Hugo Zwart. (Gedichten van Hugo Claus bij schilderijen en tekeningen van Karel Appel en Pierre Alechinsky. Met een voorwoord van Christian Dotremont). (Bentveld-Aerdenhout), Landshoff, (1978). 30,7 x 22,3 cm. Ingenaaid. (104) p. Geïllustreerd. 1e druk. € 125 * Exemplaar met het colofon van de luxe-editie, oplage 75 exemplaren, maar ongenummerd, niet gesigneerd en zónder de etsen. Daar staat een handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina tegenover: 'voor Chris Hoogsteyns/ van harte/ Hugo Claus'. BHC 108.B. O R IG IN E L E E T S E N V A N A P P E L E N A L E C H IN S KY

35 CLAUS, Hugo Encres à deux pinceaux et leurs poèmes par Hugo Claus (Gedichten van Hugo Claus bij schilderijen en tekeningen van Karel Appel en Pierre Alechinsky, in het Frans vertaald door Freddy de Vree, met - los bijgevoegd - drie originele kleurenetsen van Appel en Alechinsky. Met een voorwoord van Christian Dotremont). (Paris), Yves Rivière, (1978). 30,6 x 22,1 cm. Ingenaaid.

Geïllustreerd. (104) p. 1e druk. € 1300 * Eén van de 75 exemplaren waar drie door Appel en Alechinsky in samenwerking gemaakte, originele kleurenetsen aan werden toegevoegd. De etsen bij deze Franse uitgave zijn anders dan bij de oorspronkelijk uitgave in het Nederlands: in totaal werden er 17 verschillende reeksen geproduceerd. Franse editie van BHC 108.

B E K E N T E N IS V A N T H O M A S

36

CLAUS, Hugo Gedichten 1969-1978. Amsterdam, De Bezige Bij, 1979. Ingenaaid. 308 p. 1e druk. € 100 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'Voor Jan Hoogsteyns/ van harte/ Hugo Claus'. Met op de Franse titel de handtekening van Jan Hoogsteyns en met op p. 159, bij het gedicht 'Thomas' vertelling' een verscholen, handgeschreven aantekening van de zoon van de auteur: 'Het gaat over mij/ Thomas/ Claus.' BHC 111.1.A.

17

35

26

27

80

37 CLAUS, Hugo Gedichten 2. Amsterdam, De Bezige Bij, 1979. Linnen met (her en der wat geschaafd) stofomslag. 308 p. 1e druk. € 200 * Luxe-editie van de in hetzelfde jaar verschenen uitgave Gedichten 1969-1978, gebonden in linnen met stofomslag en gedrukt op 120 grams Florence in 100 genummerde (I-XXV en 26-100) en gesigneerde exemplaren, uitgegeven ter gelegenheid van de vijftigste verjaardag van de dichter. Dit is exemplaar 13, Arabisch genummerd, dat volgens het colofon dus niet zou kunnen bestaan. In dit exemplaar schreef de dichter onder nummer en handtekening nog de opmerking 'Dit had mijn eigen/ exemplaar moeten/ zijn. Op vrijdag. Hugo Claus'. BHC 111.1.B/C. Gert Jan Hemmink: 'De oplage zou oorspronkelijk bestaan uit 25 Romeins genummerde en 75 Arabisch genummerde exx., maar blijkbaar was de dichter bij het nummeren even afgeleid, want er bestaan geen Romeins genummerde exx.'.

38 CLAUS, Hugo Het teken van de hamster. Met (27) aquarellen en tekeningen van Jan Vanriet.

(Antwerpen), Lotus, (1979). Oblong. Linnen met stofomslag in blanco foedraal. 80 p. 1e druk. € 150 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur aan Julien Weverbergh op de titelpagina: 'van harte/ voor Julien/ Hugo'. Tevens gesigneerd door Jan Vanriet. BHC 112.1.A. Bijgevoegd: prospectus van deze uitgave en een uitnodiging voor de vernissage.

39 CLAUS, Hugo 63 Kwatta-rijmen voor Gans België. (Brussel), Europalia, 1980. 36 p., bijeengehouden door een koordje. In rood linnen overslagdoos (Binderij Phoenix). Xerografie naar het handschrift in een oplage van 60 genummerde exemplaren. 1e druk. € 180 * BHC 118.

40 CLAUS, Hugo Jan de Lichte. (Met een originele, genummerde en gesigneerde litho door Roel D'Haese). (Antwerpen), Ziggurat, (1981). Ingenaaid met omslag in preegdruk, gevat in linnen band.

(32) p. Gezet uit de Plantin en met de hand gedrukt in een oplage van 100 door de auteur genummerde en gesigneerde exemplaren. 1e druk. € 250 * Mooie uitgave, met een wat woeste kop als litho. BHC 125.

41 CLAUS, Hugo Almanak. 366 knittelverzen. Amsterdam, Cornamona Pers, 1982. Linnen met gemarmerde schutbladen in foedraal (Geert van Daal). (396) p. Gedrukt op Simili Japon in een oplage van 60 genummerde en door dichter en uitgever (Geert Lubberhuizen) gesigneerde exemplaren. 1e druk. € 400 * Exemplaar met handgeschreven gesigneerde opdracht van de dichter op de titelpagina: '[(gedrukt:) 366 knittelverzen] in gewone buitengewone versie/ voor Gert-Jan/ Hugo Claus'. BHC 133.1.A. 42 CLAUS, Hugo Almanak. 366 knittelverzen. Amsterdam, Cornamona Pers, 1982. Verguld blauw oasis met gemarmerde schutbladen en uitgebreide vergulde versiering aan de randen van de binnenzijde van voor- en achterplat. In cassette, afgezet met verguld oasis randen (Geert van Daal).

(396) p. Gedrukt op Simili Japon in een oplage van 60 genummerde en door dichter en uitgever (Geert Lubberhuizen) gesigneerde exemplaren. 1e druk. Rug minimaal verschoten. € 1400 * Eén van de slechts zes Romeins genummerde extra-luxe-exemplaren, rijk versierd gebonden door Geert van Daal.

Exemplaar met handgeschreven gesigneerde opdracht van de dichter op de titelpagina: 'deze/ [(gedrukt:) 366 knittelverzen]/ in de voorlopig laatste editie/ voor Gert-Jan,/ Hugo Claus'. BHC 133.1.B. 43 CLAUS, Hugo Almanak. 366 knittelverzen. Amsterdam, Cornamona Pers, 1982. Verguld rood halfmarokijn met hoeken en perkamenten platten. In cassette met marokijnen voorrand (Binderij Phoenix). (396) p. Gedrukt op Simili Japon in een oplage van 60 genummerde en door dichter en uitgever (Geert Lubberhuizen) gesigneerde exemplaren. 1e druk. Rug minimaal verschoten. € 1950 * Ongenummerd en niet gesigneerd: de uitgever keurde de gehele editie af omdat deze volgens hem op het verkeerde papier was gedrukt. Eén ongebonden set bleef behouden waardoor wij nu over dit exemplaar in een fabelachtige Phoenixband kunnen beschikken: David Simaleavich op zijn best.

Exemplaar met handgeschreven gesigneerde opdracht van de dichter op de titelpagina: 'deze/ [(gedrukt:) 366 knittelverzen] in een onbestaande/ editie voor de speurder par/ excellence Gert-Jan,/ Hugo Claus'. Deze variant niet in BHC. 44 CLAUS, Hugo Almanak. 366 knittelverzen. Amsterdam, De Bezige Bij, 1981. Ingenaaid. € 150 * Dummy, waarvan de eerste 12 pagina's bedrukt zijn, blijkbaar een jaar vóór de 1e druk gemaakt. Het omslag lijkt in niets op dat van de bij de De Bezige Bij verschenen uitgave: een uit diverse letters bij elkaar geplakte auteur en titel. De zes gedichten die deze dummy bevat verschillen behoorlijk van de gedichten in de uiteindelijk gepubliceerde versie, zowel inhoudelijk als qua lettertype. Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht op de titelpagina: 'deze derde versie/ van harte/ voor Gert-Jan/ Hugo Claus'. Dummy van BHC 133.2 (onherkenbaar).

45 CLAUS, Hugo Almanak. 366 knittelverzen. Amsterdam, De Bezige Bij, 1982. Ingenaaid. 384 p.

[2e druk]. € 50 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht op de titelpagina: 'deze/ [(gedrukt:) 366 knittelverzen] voor Gert-Jan/ van harte/ Hugo Claus'. BHC 133.2.

46 CLAUS, Hugo Almanak. 366 knittelverzen. Amsterdam, De Bezige Bij, 1982. Ingenaaid. 384 p.

[2e druk]. Schaafplekjes aan de rug. € 160 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht aan Simon Vinkenoog op de titelpagina: 'voor Simon/ met mijn liefde/ zoals altijd/ Hugo'. BHC 133.2.

47 CLAUS, Hugo 'Pedant, galant, genant'. Gent, Kunst & ontmoeting/ De zwijger, zonder jaar.

Plano. 40 x 30 cm. Ingelijst achter glas. € 30 * Niet in BHC. 48 CLAUS, Hugo 'Pedant, galant, genant'. Grote vlag, gemaakt ter gelegenheid van de vierde Nacht van de Poëzie, gehouden in Brussel in 1984. 112 x 120 cm. € 50 * Met het gedicht 'Pedant, galant, genant' in facsimile van Claus' handschrift. Met een illustratie door Kamagurka.

49 CLAUS, Hugo De dief van liefde. (Met een ingeplakte, originele foto tegenover het colofon).

[Antwerpen], Ziggurat, [1985]. Oblong. Garenloos. (74) p. Gedrukt in een oplage van 50 genummerde en gesigneerde exemplaren. 1e druk. € 250 * GWHC p. 17. BHC 140.C ('volgens Freddy de Vree (Ziggurat) bedraagt de oplage van C slechts een twintigtal exemplaren').

Gert Jan Hemmink: 'Deze editie werd door de uitgever nooit officieel verspreid. Aangezien het om een schitterend gedicht gaat, veel door Hugo Claus voorgedragen, nam Stichting AMO het grootste gedeelte van de oplage over van Freddy de Vree, waarna de produktie van een verbeterde uitgave van start kon gaan. Derhalve is het beweerde in BHC over de oplage niet juist'.

50 CLAUS, Hugo Alibi. Amsterdam, De Bezige Bij, 1985. Linnen met stofomslag (omslagontwerp Frits Stoepman). 84 p. 1e druk. Omslag niet helemaal gaaf. € 120 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'voor GertJan,/ dokter in boeken,/ professor in teksten,/ emeritus in knipsels,/ met mijn dank/ Hugo Claus'.

BHC 148.

51 CLAUS, Hugo (Gedichten). Amstelveen, AMO, 1986-1991. Ingenaaid. 25 delen in kartonnen foedraal. Met de hand gezet en gedrukt door Hans van Eijk in een oplage van 25 op de pers genummerde en door de dichter gesigneerde exemplaren. € 4200 * Eén van de 18 Romeins genummerde exemplaren op Zerkall, gelijkgenummerde set (dit is nummer 8). Aangezien er indertijd veel delen los zijn weggegeven of verkocht bestaan er maar weinig complete, gelijkgenummerde sets in foedraal. Alle delen zijn voorzien van een speciaal voor deze editie geschreven Nadien van Hugo Claus en een Aantekening van Gert Jan Hemmink.

1. April in Paris. BHC 151.1.A. 2. Negentienhonderdvijfenzestig. BHC 153.A. 3. Open brief aan Jan Walravens. BHC 154.A. 4. De anderen. BHC 159.A. 5. Bericht aan de bevolking. BHC 161.A. 6. Voor Lotti. BHC 163.A. 7. Lied van de jongeling in october. BHC 164.A. 8. Love Song Revisited. BHC 41.2.A. 9. Aan de gecensureerden. BHC 165.A. 10. Drie blauwe gedichten voor Ellie. BHC 10.2.A. 11. Voor Roger Raveel. BHC 21.2.A. 12. Het lied van Amadis. BHC 175.A. 13. Onder water met Ava Gardner.

BHC 182.A. 14. Voor Thomas. BHC 183.A. 15. Aan Van Ostaijen. BHC 184.A. 16. Zacht. BHC 188.A. 17.

Voor Jan Saverijs. BHC 189.A. 18. Ode aan Fons Rademakers. BHC 191.A. 19. Pjeroo's song. BHC 192.A. 20. Georg Büchner. BHC 194.A. 21. Anatomie in Zeven Lessen. BHC 199.A. 22. Ferdi. BHC 200.A. 23.

Nog. BHC 202.A. 24. Asperges. BHC 203.A. 25. Voor de vijftigste verjaardag van Geert. BHC 209.A. Complete set van een groot en fantastisch bibliofiel project.

Bijgevoegd: unieke set originele foto's, waarop te zien is hoe Claus deze uitgave signeert.

52 CLAUS, Hugo Sonnetten. Brussel, Knack Magazine, 1986. (16) p. Grijs getint houten band met lederen hoeken, boven- en onderrand en verzilverd lederen rugetiket (Binderij Phoenix). [Gedrukt in een oplage van 100.000 exemplaren]. 1e druk. € 1200 * In overleg met de auteur werden er in 1995 3 luxe-exemplaren in een onbeschrijflijk fraaie band vervaardigd, één voor de auteur, één voor een Belgisch verzamelaar en één voor Gert Jan Hemmink.

Exemplaar met handgeschreven opdracht van de auteur bij wijze van colofon: 'nr. 3/ voor Gert Jan/ Hugo Claus'. BHC 156.1 (deze luxe-editie wordt niet vermeld).

Bijgevoegd: exemplaar van de reguliere editie.

53 CLAUS, Hugo Sonnetten. Amsterdam, De Bezige Bij, 1987. Linnen. 40 p. Gedrukt in een oplage van 500 genummerde exemplaren. [2e druk]. € 30 * Jaarwisselingsgeschenk 1986/1987. Niet in de handel. BHC 156.2.A. 54 CLAUS, Hugo Sonnetten. Amsterdam, De Bezige Bij, 1987. Halfmarokijn met vergulde lijnen (Binderij Van Waarden). 40 p. Gedrukt in een oplage van 500 genummerde exemplaren. [2e druk]. € 500 * Eén van de 25 Romeins genummerde luxe-exemplaren, gebonden in halfmarokijn en bestemd voor auteur en uitgever. Jaarwisselingsgeschenk 1986/1987. Niet in de handel. BHC 156.2.B. 55 CLAUS, Hugo Sonnetten. Amsterdam, De Bezige Bij, 1988. Ingenaaid. 40 p. 2e [= 3e] druk. € 35 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'voor/ GertJan/ van harte/ Hugo Claus'. BHC 156.3.

56 CLAUS, Hugo Mijn honderd gedichten. Amsterdam, De Bezige Bij, 1986. Verguld halfmarokijn. 164 p. 1e druk. Rug zeer licht verschoten. € 175 * Eén van de weinige luxe-exemplaren, fraai gebonden in groen halfmarokijn. Vreemd genoeg verschenen de luxe-exemplaren zonder aangepast colofon. BHC 157.1.B. 57 CLAUS, Hugo Bericht aan de bevolking. (Met een Nadien van Hugo Claus en een Aantekening van Gert Jan Hemmink). Amstelveen, AMO, 1986. Ingenaaid. (12) p. Met de hand gezet uit de Garamont en gedrukt door Hans van Eijk in blauw en zwart in een oplage van 25 op de pers genummerde en door de auteur gesigneerde exemplaren. 1e druk. € 180 * Eén van de 18 Arabisch genummerde exemplaren op Zerkall. Deel vijf uit de reeks Gedichten van Hugo Claus. BHC 161.A. Bijgevoegd: Podium, jrg. 16, afl. 4 (januari 1962). Hierin werd het gedicht 'Bericht aan de bevolking' voor het eerst gepubliceerd. Met op het omslag een foto van Claus met een van de kok van Krasnapolsky geleend koksmes op zijn kin gericht.

58 CLAUS, Hugo Imitaties. (Brussel, Paleis,) 1987. 38 kaarten in map. Geïllustreerd. Gedrukt in een oplage 800 exemplaren. 1e druk. € 45 * 34 gedichten bij eigen werk náár anderen, uitgegeven ter gelegenheid van een expositie in het Paleis voor Schone Kunsten in Brussel. Eén van de 350 genummerde exemplaren. BHC 162.B.

59 CLAUS, Hugo Voor Lotti. (Met een Nadien van Hugo Claus en een Aantekening van Gert Jan Hemmink). Amstelveen, AMO, 1987. Ingenaaid. (12) p. Met de hand gezet uit de Garamont en gedrukt door Hans van Eijk in groen en zwart in een oplage van 25 op de pers genummerde en door de auteur gesigneerde exemplaren. 1e druk. € 200 * Eén van de 18 Arabisch genummerde exemplaren op Zerkall. Deel zes uit de reeks Gedichten van Hugo Claus. BHC 163.A. Bijgevoegd: Beelden en doeken van Lotti. Amsterdam/ Rotterdam, Stedelijk Museum/ Rotterdamsche kunstkring, 1962. Geniet. (16) p. Geïllustreerd. Met, los bijgevoegd, een originele, in de steen gesigneerde litho van Charlotte ('Lotti ') van der Gaag en, in stencil, de toespraak die Bert Schierbeek hield bij de opening van de tentoonstelling. De catalogus bevat het gedicht zoals het later door AMO in bovengenoemde uitgave onder de titel 'voor Lotti' werd herdrukt.

60 CLAUS, Hugo Hymen. Dertien gedichten van Hugo Claus bij dertien erotische tekeningen van Corneille. (Met een inleiding van Corneille en een aantekening van Gert Jan Hemmink en, los bijgevoegd, een originele, genummerde en gesigneerde kleurenets door Corneille (25 x 34,5 cm)).

Amsterdam/ Amstelveen, Sud/ De 3 Gratiën/ AMO, 1987. Oblong. 25,9 x 35,4 cm. Linnen in foedraal.

(Binderij Phoenix). (36) p. Gedrukt in een oplage van 180 genummerde en door auteur en kunstenaar gesigneerde exemplaren. 1e druk. € 375 * BHC 166.A. 61 CLAUS, Hugo Hymen. Dertien gedichten van Hugo Claus bij dertien erotische tekeningen van Corneille. (Met een inleiding van Corneille en een aantekening van Gert Jan Hemmink). Amsterdam/ Amstelveen, Sud/ De 3 Gratiën/ AMO, 1987. Oblong. 27,0 x 36,3 cm. 18 losse bladen in (op voorzijde wat gevlekte) linnen overslagdoos (Binderij Phoenix). Gedrukt in een oplage van 180 genummerde en door auteur en kunstenaar gesigneerde exemplaren. 1e druk. € 375 * Eén van de 13 extra luxe-exemplaren op Simili Japon 225 grams. H.C.-exemplaar, wél gesigneerd door auteur en kunstenaar, maar zónder de in het colofon beloofde tekening en het handgeschreven gedicht (en ook zonder kleurenets). BHC 166.B. G E D R U KT D O O R B R A M D E D O E S

62 CLAUS, Hugo Voor Pierre. [Amstelveen], (AMO, 1987). 35,5 x 24,7 cm. Verguld halfperkament in foedraal (Binderij Phoenix). (20) p. Met de hand gezet uit de Romanée en gedrukt door Bram de Does in een minieme oplage. 1e druk. Twee minimale scheurtjes in het foedraal. € 900 * Geschreven ter gelegenheid van de zestigste verjaardag van Pierre Alechinsky. Eén van de slechts enkele extra-luxe-exemplaren, magnifiek gebonden door David Simaleavich en tevens voorzien van een Franse versie van het gedicht, vertaald door Hugo Claus. Volgens het colofon werden enkele exemplaren, op naam gedrukt, voorzien van een Franse vertaling. Dit exemplaar bevat, hoewel niet op naam gedrukt, tóch de Franse vertaling. Gesigneerd door de dichter onder het colofon. BHC 170.B. Hemmink: 'Ja, Pierre de Jarige en Hugo de Begenadigde Poëet ontvingen allebei een exemplaar in vol perkament'.

63 CLAUS, Hugo Onder water met Ava Gardner. (Met een Nadien van Hugo Claus en een Aantekening van Gert Jan Hemmink). Amstelveen, AMO, 1988. Ingenaaid. (12) p. Met de hand gezet uit de Garamont en gedrukt door Hans van Eijk in bruin en zwart in een oplage van 25 op de pers genummerde en door de auteur gesigneerde exemplaren. 1e druk. € 180 * Eén van de 18 Arabisch genummerde exemplaren op Zerkall. Deel 13 uit de reeks Gedichten van Hugo Claus. BHC 182.A. Bijgevoegd: (Tentoonstellingscatalogus). Rotterdam, Galerie Delta, [1962?]. Geniet. (24) p.

Geïllustreerd. In deze catalogus werd, onder het pseudoniem Jan Hyoens, het gedicht 'Onder water met Ava Gardner' voor het eerst opgenomen. De catalogus bevat ook beeldend werk van Claus.

Voorts: Van de wint. Rotterdam, Galerie Delta, 1967. Geniet. (12) p. Geïllustreerd. Catalogus van een tentoonstelling over Jochem van de Wint, waarin het gedicht 'Onder water met Ava Gardner' opnieuw werd opgenomen, nu onder Claus' eigen naam.

64 CLAUS e.a., Hugo Asparagus asparagus. Venlo, Museum Bommel van Dam, (1988). Ingenaaid met omslag. 96 p. Rijk geïllustreerd. € 30 * Mooie catalogus van een tentoonstelling over de asperge in de kunst. Bevat asperge-poëzie van Frans Budé, Hugo Claus, Jan G. Elburg, Hans Faverey, Rutger Kopland, Manuel Kneepkens, Gerrit Kouwenaar, Wiel Kusters, Cees Nooteboom, Bert Schierbeek en Hans van de Waarsenburg.

Hugo Claus signeerde zijn bijdrage in potlood op p. 43.

Bijgevoegd: uitnodiging voor de opening.

65 CLAUS e.a., Hugo Asparagus Asparagus. Met tekeningen van Pierre van Soest. Banholt, (In de Bonnefant), 1988. Groot 4to. Linnen. 50 p. Met de hand gezet uit de Bembo en gedrukt door Hans van Eijk op Vélin Arches in oker en zwart in een oplage van 75 exemplaren, waarvan 37 op naam gedrukt en 38 op de pers genummerd. 1e druk. € 650 * Werkelijk práchtige uitgave waarin de supergroente ASPERGE centraal staat! De zes paginagrote, veelkleurige illustraties van Pierre van Soest (waarvan er twee twee pagina's beslaan) zijn in zeefdruk uitgevoerd; de eerste litho is door de kunstenaar met de hand bijgewerkt. Elf dichters (zeker niet de minsten!) schreven speciaal voor deze uitgave een gedicht over de asperge. In volgorde van opkomst lezen wij verzen van Hugo Claus, Manuel Kneepkens, Hans Faverey, Jan G. Elburg, Gerrit Kouwenaar, Frans Budé, Rutger Kopland, Hans van de Waarsenburg, Bert Schierbeek, Wiel Kusters en Cees Nooteboom.

Hugo Claus voorzag zijn bijdrage van de handgeschreven opdracht 'voor Gert-Jan/ Hugo Claus' en een originele tekening van drie dartele asperges.

Ideale ode aan ons favoriete voorjaarsvoedsel!

66 CLAUS, Hugo Asperges. (Met een Nadien van Hugo Claus en een Aantekening van Gert Jan Hemmink). Amstelveen, AMO, 1990. Ingenaaid. (12) p. Met de hand gezet uit de Garamont en gedrukt door Hans van Eijk in oker en zwart in een oplage van 25 op de pers genummerde en door de auteur gesigneerde exemplaren. 1e druk. € 220 * Eén van de zeven Romeins genummerde exemplaren op Hodomura. Deel 24 uit de reeks Gedichten van Hugo Claus. BHC 203.B. 67 CLAUS, Hugo Dichter. (Met een Aantekening door Gert Jan Hemmink). Amstelveen, AMO, 1991. 31,9 x 23,2 cm. Ingenaaid met stofomslag. (20) p. Met de hand gezet uit de Garamont en gedrukt in rood en zwart door Hans van Eijk in een oplage van 25 gesigneerde en op de pers genummerde exemplaren. 1e druk. € 275 * Eén van de 15 Arabisch genummerde exemplaren op 200 grams aquarelpapier. BHC 207.A. 68 CLAUS, Hugo Voor de vijftigste verjaardag van Geert. (Met een Nadien van Hugo Claus en een Aantekening van Gert Jan Hemmink). Amstelveen, AMO, 1991. Ingenaaid. (12) p. Met de hand gezet uit de Garamont en gedrukt door Hans van Eijk in oudroze en zwart in een oplage van 25 op de pers genummerde en door de auteur gesigneerde exemplaren. 1e druk. Het boek heeft helaas vocht gehad waardoor het enigszins bobbelig is geworden. € 120 * Eén van de 18 Arabisch genummerde exemplaren op Zerkall. Deel 25 uit de reeks Gedichten van Hugo Claus. BHC 209.A. Bijgevoegd: Geert gedicht ter gelegenheid van de viering van zijn vijftigste verjaardag (...).

Amsterdam, [De Bezige Bij], 1966. Ingenaaid. 32 p. 1e druk. Uitgave t.g.v. de vijftigste verjaardag van Bezige Bij-directeur Geert Lubberhuizen. Bevat speciaal voor de gelegenheid geschreven gedichten van o.a. C. Buddingh', Remco Campert, Hugo Claus, Gerrit Kouwenaar, Lucebert, Cees Nooteboom, S. Vestdijk en Simon Vinkenoog. Niet in de handel.

69 CLAUS, Hugo Voor Charlotte. (Met een Aantekening van Gert Jan Hemmink). Amstelveen, AMO, 1991. Ingenaaid. (16) p. Met de hand gezet uit de Lutetia en gedrukt door Rob Cox in een oplage van 21 door de auteur genummerde en gesigneerde exemplaren. 1e druk. € 350 * Eén van de 15 Arabisch genummerde exemplaren op Hahnemühle. BHC 211.A. Bijgevoegd: een proef van de Aantekening en het colofon, gedrukt OP PERKAMENT.

39 44

70

43 65

38

42

O R IG IN E L E T E K E N IN G V A N C O R N E IL L E V O O R C L A U S

70 CLAUS, Hugo Voor Corneille. (Met een Aantekening door Gert Jan Hemmink). Amstelveen, AMO, 1992. 32,0 x 23,0 cm. Ingenaaid met stofomslag. (16) p. Met de hand gezet uit de Lectura en gedrukt in rood en zwart door Hans van Eijk in een oplage van 25 gesigneerde en op de pers genummerde exemplaren. 1e druk. € 950 * Eén van de 15 Arabisch genummerde exemplaren op Zerkall etspapier. Dit is nummer 1, met een handgeschreven, gesigneerde opdracht van Corneille aan Claus: 'voor Hugo/ met mijn vriendschap/ corneille/ '92'. Corneille illustreerde zijn opdracht met een originele tekening van een vogel in rood en blauw! BHC 217.A. Gert Jan Hemmink: 'Hugo Claus ontving uiteraard nummer I van de luxe editie, met een tekening van Corneille en een opdracht, zodat ik dit exemplaar van hem mocht kopen'.

71 CLAUS, Hugo Geplette gedaanten. (Gedichten. Met tien originele, losse, genummerde en gesigneerde kleurenetsen van Reinhoud). Amstelveen, AMO, 1992. Losse katernen in rode, linnen overslagdoos (39,0 x 26,5 cm.; Binderij Phoenix). (48) p. Met de hand gezet uit de Bembo en gedrukt door Hans van Eijk op BFK Rives in een oplage van 50 genummerde en door auteur en kunstenaar gesigneerde exemplaren. 1e druk. € 2500 * Mooie gedichten van Claus met meer dan fantastische etsen van de Vlaamse kunstenaar Reinhoud (pseudoniem van Reinhoud D'Haese). BHC 222.A. 72 CLAUS, Hugo De Sporen. Amsterdam, De Bezige Bij, 1993. Linnen met stofomslag (omslagontwerp Frits Stoepman). 96 p. 1e druk. € 180 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'voor GertJan/ tovenaar,/ Hugo Claus'. Bovendien met twee handgeschreven aantekeningen van de auteur op p. 64 en p. 66: toelichtingen bij de gedichten 'Kalenderblad' en 'Ansichtkaart'. BHC 224.1.A. 73 CLAUS, Hugo 10 manieren om naar P.B.S. te kijken. (Met negen tekeningen door de auteur).

Landgraaf, Herik, 1993. Ingenaaid. 24 p. Gedrukt in een oplage van 225 genummerde en door de dichter gesigneerde exemplaren. 1e druk. € 45 * Zwarte Reeks 18. BHC 225.1.

74 CLAUS, Hugo In hoc signo. (Met een Nadien door Hugo Claus en een Aantekening door Gert Jan Hemmink). Amstelveen, AMO, 1993. 31,9 x 23,0 cm. Ingenaaid met stofomslag. (24) p. Met de hand gezet uit de Palatino, de Diotima en de Lectura en gedrukt in rood en zwart door Hans van Eijk in een oplage van 25 gesigneerde en op de pers genummerde exemplaren. 1e druk. € 275 * Eén van de 15 Arabisch genummerde exemplaren op Hahnemühle Ingres. BHC 226.A. 75 CLAUS, Hugo In hoc signo. (Met een Nadien door Hugo Claus en een Aantekening door Gert Jan Hemmink). Amstelveen, AMO, 1993. 32,7 x 23,4 cm. Verguld rood halfmarokijn in foedraal (Binderij Phoenix). (24) p. Met de hand gezet uit de Palatino, de Diotima en de Lectura en gedrukt in rood en zwart door Hans van Eijk in een oplage van 25 gesigneerde en op de pers genummerde exemplaren. 1e druk. € 800 * Eén van de tien Romeins genummerde extra-luxe-exemplaren op Vélin d'Arches en gebonden door Binderij Phoenix. Dit is nummer II. BHC 226.B. M I JN E IG E N E X E M P L A A R

76 CLAUS, Hugo Gedichten 1948-1993. Amsterdam, De Bezige Bij, 1994. Halflinnen met gemarmerde platten. 1112 p. 1e druk. € 225 * In opdracht van De Bezige Bij vervaardigde luxe-editie, met op de titelpagina de handgeschreven, gesigneerde opdracht 'Voor Gert-Jan,/ Mijn eigen/ exemplaar!/ Hugo Claus'. Deze luxe-editie niet in BHC. Gert Jan Hemmink: 'Voorbeeld van een boek, waarvan de reguliere editie fraaier is dan de zogenaamde luxe uitgave, maar dat terzijde, zij het niet onbelangrijk'.

77 CLAUS, Hugo Bonjour Monsieur de Lussanet. Met een frontispice (een originele, gesigneerde tekening in kleuren) van Paul de Lussanet. (Met een Aantekening door Gert Jan Hemmink).

(Amstelveen), AMO, 1995. Ingenaaid met stofomslag. (16) p. Met de hand gezet uit de Bembo en gedrukt door Hein Elferink in een oplage van 35 op de pers genummerde en door auteur en kunstenaar gesigneerde exemplaren. € 300 * Eén van de 25 Arabisch genummerde exemplaren op Zerkall-Bütten. De kwaliteit van de originele tekeningen is nogal wisselend, maar dit exemplaar heeft een erg fraaie tekening met een vrijmoedigerotisch karakter.

Exemplaar met onder het colofon een handgeschreven, door auteur en kunstenaar geschreven opdracht: 'voor Paula,/ Hugo Claus/ PdeLussanet'. BHC 237.A. 78 CLAUS, Hugo Ach Clemens. Heemstede, Boekhandel Blokker, 1995. Garenloos in omslag met flap (waarin, in preegdruk, de handtekening van de auteur gedrukt). (16) p. Met de hand gezet door Hans Rombouts uit de Baskerville en gedrukt in rood en zwart in een oplage van 250 genummerde exemplaren. 1e druk. € 50 * BHC 240.

H A N D G E S C H R E V E N IN S P I R A T IE B R O N N E N

79 CLAUS, Hugo Zoek de zeven. Cherchez les sept. (Met 7 illustraties van Pierre Alechinsky).

(Antwerpen, RUCA, 1995). 29,8 x 21,0 cm. Ingenaaid. 80 p. 1e druk. Omslag niet vlekkeloos en met aantekeningen van Hemmink. € 150 * De titel van de uitgave lijkt een opdracht te zijn: zoek de zeven inspiratiebronnen! Exemplaar met handgeschreven aantekeningen van de auteur onder elk gedicht. Claus noteerde onder het eerste gedicht 'Paul van Ostayen', onder het tweede 'H.C. Pernath', enz. In een begeleidend essay onthult Georges Wildemeersch alle zeven personen bij alle zeven gedichten. BHC 242 A. Gert Jan Hemmink: 'Hugo had de namen van de dichters doorgegeven aan Georges, vóórdat G. zijn beschouwing schreef! Ofwel, dixit HC, hoe kon Georges anders weten dat de laatste regel van gedicht VII op de titel van een schilderij van Paul Joostens slaat & niet op een gedicht van een Antwerpse dichter?'

80 CLAUS, Hugo Zoek de zeven. Cherchez les sept. (Met 7 illustraties én een originele, genummerde en gesigneerde ets van Pierre Alechinsky. Met een Aantekening ('Haut Perchés') van Alechinsky, tevens opgenomen in Nederlandse vertaling door Hugo Claus en Freddy de Vree).

(Antwerpen, RUCA, 1995). 30,4 x 21,4 cm. Twee delen in linnen overslagmap (Binderij Jansen, naar een ontwerp van Freddy De Vree). (32); 12 p. Gedrukt door Wijnand Plaizier op 275 grams Vélin d'Arches in een oplage van 134 genummerde en door auteur en kunstenaar gesigneerde exemplaren.

1e druk. € 750 * Eén van de twintig Romeins genummerde exemplaren, gemerkt 'é.a.'. Claus schreef nog onder het colofon: 'dit is mijn nummer 3'. BHC 242.C. Gert Jan Hemmink: 'Notitie Hugo Claus slaat op exemplaar nummer 3, dat mij abusievelijk onthouden werd'.

81 CLAUS, Hugo Impromptu. (Met zeven originele, gesigneerde kleurenetsen (plus ééntje in het colofon) van Reinhoud). Amstelveen, AMO, 1997. Negen vouwbladen in okerkleurige linnen overslagdoos (38,0 x 27,4 cm.; Binderij Phoenix). Met de hand gezet uit de Garamond en geheel gedrukt in grijs door Rob Cox op 300 grams Hahnemühle in een oplage van 50 genummerde en door auteur en kunstenaar gesigneerde exemplaren. 1e druk. € 2000 * Frivole gedichten van Claus met indringende etsen van Reinhoud. BHC 251.B. 82 CLAUS, Hugo Nenia voor Herman de Coninck. (Banholt, In de Bonnefant, 1997). 30 x 19 cm.

Vouwblad in bruin omslag met extra flap. Met de hand gezet en gedrukt door Hans van Eijk in rood en zwart op Zerkall [in een oplage van 55 exemplaren]. 1e druk. € 125 * Dertiende en laatste aflevering van de poëtisch bibliofiele reeks De Tand des Tijds. De versie met het bruine omslag, met het door Karina Meister ontworpen vignet. BHC 252.

83 CLAUS, Hugo Nenia voor Herman de Coninck. (Banholt, In de Bonnefant, 1997). 30 x 19 cm.

Vouwblad in rood omslag met extra flap. Met de hand gezet en gedrukt door Hans van Eijk in rood en zwart op Zerkall [in een oplage van 55 exemplaren]. 1e druk. € 160 * Dertiende en laatste aflevering van de poëtisch bibliofiele reeks De Tand des Tijds. De versie met het rode omslag. BHC 252 ('omdat er voor dit extra deel onvoldoende bruine stofomslagen over waren, kreeg een aantal exemplaren een rode stofomslag met op de voorzijde de titel in plaats van het door Karina Meister ontworpen serievignet').

84 CLAUS, Hugo 'Het raam van de tijd op een kier'. (Met een illustratie door Lonneke N.).

(Zoeterwoude, De Uitvreter), [1997]. In vieren gevouwen blad. Met de hand gezet uit de Garamond en gedrukt door Kees Thomassen op 115 grams English cotton Mould maid laid tan [in een oplage van circa 60 exemplaren]. 1e druk. € 40 * Gedrukt ter gelegenheid van het twintigjarig bestaan van In de Bonnefant van Hans van Eijk en bestemd voor het Vriendenboek voor Hans van Eijk ter gelegenheid van twintig jaar IN DE BONNEFANT. BHC 253.

85 CLAUS, Hugo 'Het raam van de tijd op een kier'. (Met een illustratie door Lonneke N.).

(Zoeterwoude, De Uitvreter), [1997]. Ingenaaid. (8) p. Met de hand gezet uit de Garamond en gedrukt door Kees Thomassen op 115 grams English cotton Mould maid laid tan [in een oplage van circa 60 exemplaren]. 1e druk. € 75 * Eén van de 20 exemplaren die werden ingenaaid. Gesigneerd door de auteur onder het gedicht.

Gedrukt ter gelegenheid van het twintigjarig bestaan van In de Bonnefant van Hans van Eijk. BHC 253.

86 CLAUS, Hugo Impromptu revisited. (Met een Nadien door Hugo Claus en een Aantekening door Gert Jan Hemmink). Amstelveen, AMO, 1998. 31,9 x 23,2 cm. Ingenaaid met stofomslag. (16) p.

Met de hand gezet uit de Walbaum en gedrukt in rood en zwart door Hans van Eijk in een oplage van 25 gesigneerde en op de pers genummerde exemplaren. 1e druk. € 275 * Eén van de 15 Arabisch genummerde exemplaren op Hahnemühle. Niet in BHC. V E R Z IL V E R D

87 CLAUS, Hugo Impromptu revisited. (Met een Nadien van de dichter en een Aantekening van Gert Jan Hemmink). Amstelveen, AMO, 1998. 32,7 x 23,0 cm. Verzilverd halfmarokijn (Binderij Phoenix). (16) p. Met de hand gezet uit de Walbaum en gedrukt in rood en zwart door Hans van Eijk in een oplage van 25 op de pers genummerde exemplaren. 1e druk. € 800 * Eén van de tien luxe-exemplaren op Vélin Arches, fraai gebonden in halfmarokijn door Binderij Phoenix. Niet in BHC. 88 CLAUS, Hugo Voor de reiziger. (Met 60 foto's door Jonas Briels, Jocelyne Moreau en Luc Peeters. (Antwerpen, Alfa Hotels, 1998). Karton. 34,7 x 24,4 cm. 1e druk. € 50 * Eén van de 1000 genummerde exemplaren, met een aparte colofonpagina, voorin geplakt.

Uitgegeven ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van Alfa Hotels. Doorschoten met calqueerpapier waarop gedichten van Claus in facsimile van het handschrift. BHC 254.A. VERGULD

89 CLAUS, Hugo Waarover spreken. (Met een Nadien door Hugo Claus en een Aantekening door Gert Jan Hemmink). Amstelveen, AMO, 1998. 32,6 x 22,9 cm. Verguld blauw halfmarokijn in foedraal (Binderij Phoenix). (16) p. Met de hand gezet uit de Lectura (en een initiaal uit de Gill Floriated) en gedrukt in blauw en zwart door Hans van Eijk in een oplage van 25 gesigneerde en op de pers genummerde exemplaren. 1e druk. € 800 * Eén van de tien Romeins genummerde extra-luxe-exemplaren op Vélin d'Arches en gebonden door Binderij Phoenix. BHC 256.B.

90 CLAUS, Hugo Schepselen. Voor Reinhoud. (Met een Aantekening door Gert Jan Hemmink).

Amstelveen, AMO, 1998. 31,9 x 22,9 cm. Ingenaaid met stofomslag. (20) p. Met de hand gezet uit de Walbaum en gedrukt in rood en zwart door Hans van Eijk in een oplage van 25 gesigneerde en op de pers genummerde exemplaren. 1e druk. € 300 * Eén van de 15 Arabisch genummerde exemplaren op Ingres van Hahnemühle. Gedicht ter gelegenheid van de 70e verjaardag van Reinhoud. BHC 259.1.

Bijgevoegd: Reinhoud. (Antwerpen, RUCA, 1999). Oblong. 24 p. Geïllustreerd. Bevat het gedicht 'Schepselen' in het Nederlands én in een door Reinhoud zelf vertaalde Franse versie.

91 CLAUS, Hugo Een beeld in Gent. [Gent,] (DRUKsel, 2000). Ingenaaid met stofomslag. (12) p.

Met de hand gezet uit de Plantin en gedrukt door Rein Ergo in een oplage van 126 genummerde en gesigneerde exemplaren. 1e druk. € 95 * BHC 273.A. 92 CLAUS, Hugo Een beeld in Gent. [Gent,] (DRUKsel, 2000). Ingenaaid met stofomslag. (12) p.

Met de hand gezet uit de Plantin en gedrukt door Rein Ergo in een oplage van 126 genummerde en gesigneerde exemplaren. 1e druk. € 126 * Eén van de 26 geletterde exemplaren, 'bestemd voor de vrienden'. BHC 273.B. O O S T A K K E R S E G E D IC H T E N IN H A N D S C H R I FT

93 CLAUS, Hugo Een vrouw. (Met 20 kleurenreproducties van werk van Hans Bellmer en een originele, genummerde en gesigneerde kleurenets van Hans Bellmer). [Antwerpen], (Jef Meert, 2001).

17 vouwbladen in linnen overslagmap met rug- en titeletiket. 79 x 56 centimeter. Gedrukt in een oplage van 35 genummerde en door de dichter gesigneerde exemplaren. € 950 * De gedichten, de cyclus 'een vrouw' uit De Oostakkerse gedichten, werden afgedrukt in facsimile van het handschrift.

Deze grootformaateditie is voorzien van een originele, genummerde en gesigneerde kleurenets van Hans Bellmer (1902-1975), die ook in reproductie in de bundel voorkomt. Dit is nummer 3! BHC 276.

94 CLAUS, Hugo Zeezucht. (Met illustraties door Jan Vanriet). Antwerpen, Behoud de Begeerte, 2003. Garenloos met flappen. 60 p. 1e druk. € 35 * Eén van de 1000 exemplaren op PhoeniXmotion Xantur. BHC 286.B. Bijgevoegd: een exemplaar van de reguliere editie, gratis verspreid in een oplage van 75.000 exemplaren. BHC 286.A. 95 CLAUS, Hugo In geval van nood. Amsterdam, De Bezige Bij, 2004. Verguld halfleer in foedraal (Handboekbinderij De Pers). (10), 214 p. 1e druk. € 400 * Eén van de 37 door de auteur genummerde en gesigneerde luxe-exemplaren, gebonden in halfleer en met een handgeschreven gedicht op p. (9). BHC 289.1.B. 96 CLAUS, Hugo Echolalia. (Met acht originele, gesigneerde etsen van de auteur). (Knokke), Jef Meert, (2003) [= 2004]. 39,8 x 27,6 cm. Ingenaaid met stofomslag. (44) p. Met de hand gezet uit de Garamond Antiqua door Greet Ergo en gedrukt op 230 grams Hahnemühle Bütten in een oplage van 66 genummerde en gesigneerde exemplaren. 1e druk. € 800 * Dit is nummer 3. BHC 294.A. 97 CLAUS, Hugo Flagrant. (Met negen tekeningen van Pat De Vylder). (Antwerpen, De Slegte, 2004). Losse gevouwen bladen, eenzijdig bedrukt, in tweekleurig omslag met opgeplakt titeletiket.

Met bijbehorend koordje in de kleuren van de Belgische vlag. 52 p. Vormgeving Danny Dobbelaere.

Gezet uit de Trump Mediaeval en de Atlantis en gedrukt in zwart en grijs. Er zijn drie verschillende bibliofiele edities, elk in 75 genummerde exemplaren. € 185 * Negen nieuwe gedichten in een boekproject naar een concept van Kris Landuyt. Onder het colofon gesigneerd door Claus en De Vylder. BHC 295.1.

PROZA SPONTAAN GEHANDELD

98 CLAUS, Hugo 'Oponthoud in Kahareh'. P. 26-33 in: Arsenaal. Tijdschrift voor letterkunde, jrg.

4, afl. 4 ('juli-oogst' 1948). Geniet. 50 p. Staart scheef afgesneden. In rood linnen overslagdoos (Binderij Phoenix). € 275 * Prozadebuut van Claus in een literair tijdschrift: fragment van een nooit voltooide roman. Uit de bibliotheek van de hoofdredacteur, Rik Lanckrock, die zijn naam op p. 1 schreef.

Inliggend: getypte brief van redactiesecretaris Remi Boeckaert aan 'Zeergeachte Heer [Hemmink]'.

27,4 x 21,4 cm. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd en gedateerd 'Meise, 20 Augustus 1970'. 28 regels tekst. Heldere antwoorden op vragen van Hemmink, die een zoektocht ondernam naar deze aflevering van het zeldzame tijdschrift Arsenaal. 'Ik-zelf bezit evenmin het gevraagde nummer. Een paar jaar geleden heb ik alles verbrand, zowel de jaargangen van "Arsenaal" als de correspondentie'.

Over zijn contacten met de jonge Claus: 'Ik kan U verzekeren dat Hugo spontaan heeft gehandeld.

Hij was toen mijn vriend. Na de bevrijding (nog collegestudent) woonde hij bij zijn grootmoeder te Astene'. Tevens kort over Registreren.

Bijgevoegd: Rick Lanckrock 70. Jubileumalbum. Gent, Spectraal, 1993. Ingenaaid. 174 p. Geïllustreerd.

Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht op de Franse titel: 'Aan Bob/ Met waardering/ en zeer genegen/ Rik/ 27/3/93'.

99 CLAUS, Hugo 'Vlinderend. De geboren charmante jongeling met een pointe van onrust (...)'.

In: Petrus Vlerick exposeert in de Vlaamse Club van 22 Mei tot 8 Juni 1950. 21,4 x 14,8 cm. [Brussel], (de Vlaamse Club, 1950). Vouwblad. (4) p. Horizontaal gevouwen. Zeldzaam. € 300 * Gesigneerd door de auteur op p. (3). Prozaïsche beschouwing over het werk van de jonge Vlerick, ter gelegenheid van diens tentoonstelling. Achterop een lijst met 16 te exposeren werken. BHC 4.

Bijgevoegd: Yang 79 (december 1977). Garenloos. 116 p. Op p. 11-14 werd onderhavige uitgave in facsimile opgenomen.

Voorts: Vlerick. Zonder plaats, zonder uitgever, [1969]. 16 p. Geïllustreerd. Met bijdragen van Em. Langui, Marc Callewaert en Jean Dypréau.

F R I S S E W I N D I N O N Z E L IT E R A T U U R

100 CLAUS, Hugo, als: Anatole GHEKIERE Twee luxe-exemplaren van een vroege mystificatie, twee zeldzame prospectussen en een studentikoos programmaboekje. € 850 * 1. Die waere ende suevere chronycke van sgraevensteene. Esbatement ofte cluyte, die ghespeelt werde tot Ghent, op O.H.J.C. den XVIn in Novembro MCMIL te beginnene ter 2ster ueren na den noenen, deur den ghemenen gheselscepe ende broederscepe vander Studentenvolke ende vander gheduchten heeren wethauders ende scauten, ende welcke inde kele van sGraevensteene ghepresenteert werde. In prosen ghescreven deur Anatole Ghekiere ende verluecht van diverssche scilderingen deur Geo Frankenhoff ende Faf Zenner. (Gent, eigen beheer), 1950. 22,1 x 18,3 cm.

Verguld wit kunstleer (omslag meegebonden). 128 p. Geïllustreerd. Gedrukt in een oplage van 2000 genummerde exemplaren. 1e druk. * Eén van de 50 genummerde en door Frankenhoff en Ghekiere gesigneerde luxe-exemplaren, gedrukt op 'simili-Japans' en gebonden in een sjieke band. Hoewel Claus achter deze studentikoze publicatie zit, is de handtekening wel van de echte Anatole Ghekiere, die de opdracht tot de uitgave gaf. BHC.3 A. Inliggend: zeldzaam prospectus voor deze uitgave. 21,3 x 14,0 cm. Vouwblad met drie afbeeldingen uit het boek.

2. Le dernier siège du château des comtes. Illustré et commenté par Faf Zenner et Geo Frankenhoff.

Version Néerlandaise par Anatole Ghekiere. (Gent, eigen beheer), 1950. 22,1 x 18,3 cm. Verguld wit kunstleer (omslag en foto-verslag (4 p.) meegebonden). 128 p. Geïllustreerd. Gedrukt in een oplage van (mogelijk ook 2000) genummerde exemplaren 1e druk. * Franse editie, waarvan de auteur tot op heden niet bekend is. Eén van de (waarschijnlijk ook 50) genummerde en door Zenner en Frankenhoff gesigneerde luxe-exemplaren, gedrukt op simili-Japans en gebonden in een sjieke band. Inliggend: zeldzaam, Franstalig prospectus voor de Franse editie.

21,8 x 14,0 cm. Vouwblad met drie afbeeldingen uit het boek.

3. Programma van de Uylenspieghel-feesten. 15 november 1950. Eerste verjaring van «De Slag om 't Gravensteen». (Gent, eigen beheer, 1950). 21,4 x 13,7 cm. Geniet. 16 p. Geïllustreerd. 1e druk. Vlekje op omslag. * Zeldzaam programmaboekje voor dit grote studentenfeest in Gent, met twee gelegenheidsrijmen en een overzicht van de activiteiten. Ene Guido Pieters prijst in 'Over den Invloed van het Doodslaan op de Wereldliteratuur' de uitgave Die waere ende suevere chronyke van sgraevensteene (1950): 'het genie Anatole Ghekiere [dat] ons een nieuw geluid liet horen en een frisse wind blies in onze literatuur, en ons, samen met zijn meesterwerk, ons ook de zo begeerde hoeveelheden heldenbloed schonk'. De tekening op het omslag en op p. 16 is overigens overgenomen uit Die waere ende suevere chronyke.

Gert Jan Hemmink: 'Van de drie bovenstaande uitgaven heb ik vanaf het moment dat ik het échte prozadebuut van Hugo Claus onthulde slechts 1 exemplaar mogen ontdekken, i.t.t. de handelsedities derhalve van de grootste zeldzaamheid'.

101 CLAUS, Hugo (Prospectus voor De Metsiers). [Brussel, Manteau, 1951]. 32,7 x 14,3 cm. Op de voorzijde een foto van de nog pas 19-jarige Claus, een aankondiging van de roman en een bestelbiljet, op de achterzijde een wervende tekst: de flaptekst van De Metsiers, aangevuld met enkele regels.€ 120 * Op de voorzijde contemporain gesigneerd door de piepjonge auteur!

102 CLAUS, Hugo De Metsiers. Brussel, Manteau, [1951]. Linnen met (licht gevlekt) stofomslag. 16 p. 1e druk. € 225 * Uiterst zeldzaam model voor de boekhandel. Bevat alleen het eerste katern van De Metsiers van hetzelfde zetsel als de uiteindelijke uitgave. Ook het stofomslag is hetzelfde als van de handelseditie.

De linnen band heeft een 'loze rug', waardoor je het model in boekvorm kunt neerzetten. De rug is blind, op het voorplat staat, net zoals op de uiteindelijke uitgave, de handtekening van Claus in goud gedrukt. Waarschijnlijk zijn er maar enkele exemplaren in deze vorm vervaardigd. Model voor BHC 7.1.

103 CLAUS, Hugo De Metsiers. Brussel, Manteau, (1950) [=1951]. Ingenaaid met omslag. 176 p. 1e druk. Schaafplekje onderaan rug. Naam op Franse titel ('Emmy van Lokhorst'). € 250 * BHC 7.1.A. Bijgevoegd: gestencild schrijven van 'U.M.A. Manteau B.V.' ter begeleiding van dit recensieexemplaar, met de respectieve verkoopprijzen van ingenaaide en gebonden exemplaren, gedateerd 'Brussel, 3 October 1951'.

Voorts: Emmy van Lokhorsts recensie van De Metsiers zoals verschenen in De Groene Amsterdammer van 5 juli 1951. Origineel krantenknipsel.

104 CLAUS, Hugo De Metsiers. Brussel, Manteau, (1950) [=1951]. Linnen met stofomslag. 176 p. 1e druk. € 150 * Wat scheefgelezen, rug op omslag iets verbruind, maar een goed exemplaar. BHC 7.1.B. O P D R A C H T A A N B IJ - D I R E C T E U R 105 CLAUS, Hugo De Metsiers. Brussel, Manteau, (1950) [=1951]. Linnen met stofomslag (omslagontwerp Jan Vermeulen). 176 p. 1e druk. Omslag deels verbruind. Roestvlekjes op eerste en laatste pagina's. € 250 * Exemplaar met contemporaine handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de Franse titel: '[(getekend ballonnetje rondom:) DE METSIERS]/ voor Wim [Schouten] dit verhaal-/ op een avond dat/ woorden niet meer tellen/ in deze woorden/ Hugo Claus'. Wim Schouten (1919-1997) was lange tijd mededirecteur van De Bezige Bij. BHC 7.1.D. Bijgevoegd: S. Vestdijks recensie van De Metsiers ('Een top in de Vlaamse romankunst') zoals verschenen in Algemeen Handelsblad van 21 juli 1951. Origineel krantenknipsel.

106 CLAUS, Hugo De Metsiers. Amsterdam, De Bezige Bij, 1955. Ingenaaid met omslag (omslagontwerp Jan Vermeulen). 176 p. 1e druk. Leesvouwen. Naam op Franse titel. € 150 * Titeluitgave van de 1e druk, die in 1955 met een andere, ingeplakte titelpagina door De Bezige Bij in de handel werd gebracht. Op het omslag en in het colofon staat Manteau nog als uitgever genoemd.

BHC 7.1⁰.A. 107 CLAUS, Hugo De Metsiers. Amsterdam, De Bezige Bij, 1955. Linnen met stofomslag (omslagontwerp Jan Vermeulen). 176 p. 1e druk. Mooi exemplaar. € 75 * Titeluitgave van de 1e druk, die in 1955 met een andere, ingeplakte titelpagina door De Bezige Bij in de handel werd gebracht. Op de band, het stofomslag en in het colofon staat Manteau nog als uitgever genoemd. BHC 7.1⁰.B. 108 CLAUS, Hugo De Metsiers. Roman. Den Haag, Stichting Uitgeverij XL, 1995. Karton (omslagontwerp Petra van den Broek). 144 p. 29e druk. € 40 * Grootletteruitgave. BHC 7.29.

109 CLAUS, Hugo De zwarte keizer. [Brussel], De Vlaamse Gids, (1951). Geniet. 6 (= 8) p. 1e druk.

Wat gevlekt. € 750 * Zeldzame overdruk van dit verhaal uit De Vlaamse Gids, jrg. 35, afl. 6 (juni 1951), p. 337-340. Dit exemplaar, dat afkomstig is van de fotografe Violette Cornelius, is voorzien van een fraaie tekening in Oost-Indische inkt op de voorkant. Mede gezien de provenance is deze waarschijnlijk van Corneille, die deze uitgave vaker heeft verrijkt met een tekening. BHC 8.

110 CLAUS, Hugo De zwarte keizer. [Brussel], De Vlaamse Gids, (1951). Geniet. 6 (= 8) p. 1e druk.

Eigendomsstickertje op binnenzijde omslag. € 275 * Zeldzame overdruk van dit verhaal uit De Vlaamse Gids, jrg. 35, afl. 6 (juni 1951), p. 337-340. Dit exemplaar heeft een handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: '(dunne aanloop voor/ een dikker boek)/ van harte voor/ Gert-Jan Hemmink/ Hugo Claus'. BHC 8.

111 CLAUS, Hugo Over het werk van Corneille gevolgd door een gedicht. (Met 5 originele linoleumsneden van de schilder). (Amsterdam), Kunsthandel Martinet en Michels, (1951). 12,0 x 16,0 cm. Geniet. (24) p. Gedrukt in een oplage van 200 genummerde exemplaren. 1e druk. Vouwtje in achterzijde omslag. € 300 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van Corneille onder het colofon: 'voor K. Horemans/ met m'n volle sympathie/ Antwerpen/ Februari 1953/ Corneille'. BHC 9.1.B. 112 CLAUS, Hugo Natuurgetrouw. Schetsen verhalen fabels greguéria's metamorphoses dialogen overwegingen allegorieën dagboekbladen een reisbeschrijving drie gedichten en een brief.

Amsterdam, De Bezige Bij, (1954). Ingenaaid met omslag [omslagontwerp Hugo Claus]. 108 p. 1e druk. € 40 * BHC 14.1.A. 113 CLAUS, Hugo Natuurgetrouw. Schetsen verhalen fabels greguéria's metamorphoses dialogen overwegingen allegorieën dagboekbladen een reisbeschrijving drie gedichten en een brief.

Amsterdam, De Bezige Bij, (1954). Linnen met stofomslag [omslagontwerp Hugo Claus]. 108 p. 1e druk. € 90 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde aantekening van de auteur op de titelpagina: '[(gedrukt:) drie gedichten en een brief] en een omslag van mij/ Hugo Claus'. BHC 14.1.B. 114 CLAUS, Hugo Natuurgetrouw. Schetsen verhalen fabels greguéria's metamorphoses dialogen overwegingen allegorieën dagboekbladen een reisbeschrijving drie gedichten en een brief.

Amsterdam, De Bezige Bij, (1954). Ingenaaid met omslag [omslagontwerp Hugo Claus]. 108 p.

Gedrukt in een oplage van 500 genummerde exemplaren. 1e druk. € 50 * Ultimatumreeks 2, deel 6. BHC 14.1.C.

115 131

111

109

112

103

134 106

115 CLAUS, Hugo De koele minnaar. Amsterdam, De Bezige Bij, 1956. Linnen met stofomslag [ontwerp Hugo Claus]. 1e druk. 192 p. Prachtexemplaar. Ongelezen. € 100 * Claus in Haagse Post van 26 januari 1957: 'Ik vind het een hysterisch boek, een geschrift dat op elke bladzijde natte ogen vertoont. De pokerface beeft op elke pagina'. BHC 20.1.

116 CLAUS, Hugo De koele minnaar. Roman. Den Haag, Stichting Uitgeverij XL, 1994. Karton (omslagontwerp Petra van den Broek). 240 p. 26e druk. € 45 * Grootletteruitgave. Exemplaar bestemd voor de openbare bibliotheek met op de rug voorgedrukt: 'G' en 'clau'. BHC 20.26.

117 CLAUS, Hugo De zwarte keizer. Verhalen. Amsterdam, De Bezige Bij, 1958. Ingenaaid (omslagontwerp Metten Koornstra (quod non - zie noot)). 252 p. Onafgesneden. 1e druk.

Leesvouwen. € 100 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'deze [(gedrukt:) VERHALEN]/ zijn van mijn hand,/ de omslag werd getekend/ door een andere Niko/ (maar met c) nl. Wijnberg/ van harte/ Hugo Claus'. BHC 26.1 ('Omslag: Metten Koornstra').

118 CLAUS, Hugo De zwarte keizer. Verhalen. Amsterdam, De Bezige Bij, 1958. Ingenaaid (omslagontwerp Metten Koornstra). 252 p. Onafgesneden. 1e druk. Lichte leesvouwen. € 100 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'hartelijk voor/ Nol Gregoor/ Hugo Claus'. BHC 26.1.

119 CLAUS, Hugo De zwarte keizer. Verhalen. Amsterdam, De Bezige Bij, 1958. Ingenaaid (omslagontwerp Metten Koornstra). 252 p. Onafgesneden. 1e druk. Leesvouwen. € 100 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de Franse titel: 'van harte voor/ Raymond Brulez/ Hugo Claus'. BHC 26.1.

120 CLAUS, Hugo De zwarte keizer. Verhalen. Amsterdam, De Bezige Bij, 1960. Garenloos (omslagontwerp Karel Beunis). 250 (= 248) p. 4e druk. Lichte leesvouwen. P. 17-26 aan de randen gekreukt. € 40 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'deze [(gedrukt:) Verhalen]/ met genoegen aangeboden/ aan Mej. Laure Goossens/ Gent, 28 Oct. 1961/ Hugo Claus'. BHC 26.4.

121 CLAUS, Hugo De zwarte keizer. [Amsterdam, De Bezige Bij, 1969]. Garenloos [omslagontwerp Leendert Stofbergen]. € 60 * Blanco, geheel onbedrukte dummy van de 12e druk (regulier exemplaar bijgevoegd). Dummy van BHC 26.12.

122 CLAUS, Hugo 'Twee mensen'. P. 81-90 [in: Ruimte. Driemaandelijks cahier, afl. 5 (1959)].

Verguld halfleer met met sierpapier overtrokken platten (De Eenhoorn Binderij). (20) p. Rug minimaal verschoten. € 250 * Negen eenzijdig bedrukte bladen uit Claus' drukproef van het tijdschrift Ruimte, op verzoek van Hemmink fraai en luxe gebonden. Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op p. 81: 'voor Gert Jan Hemmink/ (uit "Ruimte" Hugo Claus'. De auteur zette een streep door zijn gedrukte naam.

123 CLAUS, Hugo 'Verslag vanuit: Strafplaneet Merx naar: Planeet Brlhuk'. P. 9 en 12 in: Proost Prikkels 237. Amsterdam, Proost en Brandt, 1959. Geniet. (20) p. Geïllustreerd. 1e druk. € 50 * Dit huisorgaan van papiergroothandel Proost en Brandt had patent op vergezochte onderwerpen en inventieve vormgeving, verzonnen reclames en gekke bijdragen. Dit nummer is (ter gelegenheid van het staatsbezoek van koning Boudewijn) samengesteld door Jan Walravens en bevat ook teksten van Claus, Gaston Durnez en Pol Jacquemyns met tekeningen van Rik Hanon en Hugoké alias Hugo de Kempeneer (niet 'Kempenaer' zoals het tijdschrift hardnekkig schrijft).

Het verhaal van Claus beschrijft Nederland gezien vanaf een andere planeet. Bij een getekende grap van Hugoké (met wie Claus later De avonturen van Belgman zou maken) zien we het door Claus handgeschreven commentaar 'ik/ ben/ helaas Hugo/ en dit [een schilder] is/ Claus'.

124 CLAUS, Hugo De verwondering. Roman. Amsterdam, De Bezige Bij, 1962. Linnen met stofomslag (omslagontwerp Hugo Claus). 248 p. 1e druk. Omslag op de achterzijde wat gebobbeld. € 250 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: '[doorgestreept: (gedrukt:) ROMAN]/ boek voor Simon [Vinkenoog]/ met de onuitsprekelijke/ gedachten vanwege/ Hugo'. Bovendien met handgeschreven, gesigneerde aantekening van de auteur op het schutblad: 'omslag van mij/ Hugo Claus'. De schaarse gebonden eerste druk, die in een oplage van 500 exemplaren verscheen. BHC 35.1.B. 125 CLAUS, Hugo De verwondering. Roman. Amsterdam, De Bezige Bij, 1966. Ingenaaid (omslagontwerp Hugo Claus). 244 p. 6e druk. Vier stipjes van oranje stift op de laatste pagina. € 60 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'van harte voor/ Ann [Hasekamp]/ ter herinnering aan/ Tand om Tand/ Hugo Claus'. Ann Hasekamp was (toneel)actrice en de tweede echtgenote van acteur Ton Lutz, die in 1955 het toneelstuk Een bruid in de morgen regisseerde. LRP 32. BHC 35.6.

126 CLAUS, Hugo De verwondering. [Amsterdam, De Bezige Bij, 1970]. Garenloos [omslagontwerp Wout Muller]. € 75 * Blanco, geheel onbedrukte dummy van de 8e druk (regulier exemplaar bijgevoegd). Dummy van BHC 35.8.

Bijgevoegd: onafgesneden proef van het omslag. 27,0 x 35,3 cm.

127 CLAUS, Hugo Omtrent Deedee. Amsterdam/ Antwerpen, De Bezige Bij/ Ontwikkeling, 1963.

Linnen met stofomslag. 16 p. 1e druk. € 300 * Uiterst zeldzaam model voor de boekhandel annex dunne dummy. Bevat alleen het eerste katern van Omtrent Deedee in zeer gewijzigde vorm ten opzichte van de 1e druk. De belettering op de voorzijde van het stofomslag is anders, rugtitel en flaptekst ontbreken. De blinde linnen band heeft een 'loze rug', waardoor je het model in boekvorm kunt neerzetten. Waarschijnlijk zijn er maar enkele exemplaren van Omtrent Deedee in deze vorm vervaardigd. Met bovendien een handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'Hoevele romanciers onder/ mijn vrienden hadden niet/ gewenst dat deze roman in/ deze vorm gebleven was'/ Hugo Claus./ voor Gert Jan Hemmink'. Model van BHC 38.1.B. O N T L E E D D O O R WE V E R B E R G H

128 CLAUS, Hugo Omtrent Deedee. Amsterdam/ Antwerpen, De Bezige Bij/ Ontwikkeling, 1963.

Ingenaaid. 168 p. 1e druk. € 350 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur aan Julien Weverbergh op de titelpagina: 'met genoegen/ voor weverbergh/ Hugo Claus'. Op de Franse titel schreef Weverbergh zijn naam en 'Brussel, april '63' [= de maand van verschijnen]. Weverbergh heeft dit exemplaar zeer uitgebreid voorzien van potloodaantekeningen ten behoeve van zijn artikel over Omtrent Deedee in Bok 3. BHC 38.1.A. Bijgevoegd: Overdruk van Bok 3 (oktober 1963). Geniet, 100 (= 98) p. Geheel gewijd aan Omtrent Deedee (Weverbergh, 'De petroleumlamp en de mot: ik ontleed Omtrent Deedee').

Voorts: Weverbergh, Bokboek. Amsterdam, De Bezige Bij, 1965. Ingenaaid. 184 p. 1e druk. Bevat, op p.

43-89, voornoemd artikel.

129 CLAUS, Hugo Omtrent Deedee. Amsterdam/ Antwerpen, De Bezige Bij/ Ontwikkeling, 1963.

Linnen met stofomslagen. 168 p. 1e druk. € 100 * Eén van de 500 in linnen gebonden exemplaren van de eerste druk. Bovendien heeft dit exemplaar twee stofomslagen: één in prachtstaat en één met een scheurtje in de voorzijde. BHC 38.1.B.

130 CLAUS, Hugo Karel Appel Painter. New York, Harry N. Abrams, 1962. 31 x 31 cm. Linnen met kleurenfoto en doorzichtig plastic omslag. 178 p. Rijk geïllustreerd en voorzien van kleurenillustraties op zwart papier. 1e druk. Van het doorzichtige omslag ontbreekt een stukje op de rug, wat slijtage op de vouwen, verder in goede staat. € 150 * Fantastisch rijk boek, helemaal tot de rand vol met Appels enthousiaste kunstwerken, gelardeerd met gedichten van Sandberg en Lucebert en foto's van Ed van der Elsken. In het Engels vertaald door Cornelis de Dood en met typografie van Wim Crouwel. Dit is blijkens de colofonpagina een van 250 genummerde exemplaren, gesigneerd door Appel; het is alleen niet genummerd en de beloofde originele litho ontbreekt.

OPDRACHTEN VAN APPEL EN CLAUS

131 CLAUS, Hugo Karel Appel schilder. Amsterdam, Strengholt, (1964). Karton. 1e druk. € 300 * Dummy annex model van de 1e druk, garenloos gebonden met witte kopsnee. De belettering op het omslag is opgeplakt en heeft op de rug twee varianten: auteursnaam en olifantje zijn blauw in plaats van rood. De inhoud is deels anders: in de dummy ontbreekt het gedicht van Lucebert en het poëtisch woord vooraf van Sandberg heeft enkele varianten. Verder is het zetsel anders en zijn er varianten in de plaats van de illustraties en de tekstvolgorde. Bovendien heeft deze dummy maar liefst twee handgeschreven opdrachten, één van de besproken kunstenaar en één van de auteur: tegenover de titelpagina staat geschreven 'voor Gert-Jan/ appel' en op de titelpagina schreef de auteur: 'Dummy van/ [gedrukt: Karel Appel/schilder/ door/ hugo claus/] het enige exemplaar/ dat niet bij De Slegte/ te vinden was,/ voor/ Gert Jan Hemmink/ Hugo Claus'. Dummy van BHC 43.

132 CLAUS, Hugo Karel Appel schilder. Amsterdam, Strengholt, (1964). Karton. 160 p.

Geïllustreerd. 1e druk. € 25 * Garenloos gebonden met gele kopsnee. BHC 43.A. 133 CLAUS, Hugo Karel Appel schilder. Amsterdam, Strengholt, (1964). Karton. 160 p.

Geïllustreerd. 1e druk. € 25 * Genaaid gebonden met witte kopsnee. BHC 43.B. V E R WA N T A A N D E U R I N E V A N E E N G E C O N S T I P E E R D E C O L IB R I

134 CLAUS, Hugo Schaamte. Amsterdam/ Antwerpen, De Bezige Bij/ Contact, 1966. Ingenaaid (omslagontwerp Hugo Claus). € 350 * Zeldzame dummy, gemaakt zes jaar voordat de roman zou verschijnen. De eerste 16 p. zijn bedrukt, maar werden een paar jaar later volledig herschreven voor de uiteindelijke versie die in 1972 verscheen. Het omslag, een sterk uitvergrote navel, lijkt in niets op het eveneens door Claus ontworpen omslag van zes jaar later. Dit exemplaar heeft bovendien een paginagrote handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'Deze dummy van [Roman] deugt niet/ a. vanwege de tekst die ik zal/ herschrijven tot hij leesbaar is/ b. vanwege de omslag die een bleke/ schaduw is van mijn ontwerp./ Men heeft o.a. de originele navel/ vervangen door een andere, aanzienlijk/ schamelere; ook het lila van de/ letters is te zeer verwant aan de/ urine van een geconstipeerde colibri./ Hugo Claus [doorgestreept: 1966] ← waarschijnlijk/ nu in/ 1969'. Met die laatste toevoeging bleek de auteur nog drie jaar te optimistisch.

DUMMY

135 CLAUS, Hugo Schaamte. Amsterdam, De Bezige Bij, 1972. Garenloos. 192 p. 1e druk. € 90 * Dummy, waarvan alleen de eerste 16 p. bedrukt zijn, maar van een geheel ander zetsel. In deze dummy ontbreken bovendien het overzicht van Claus' oeuvre en het motto. Dummy van BHC 79.1.

136 CLAUS, Hugo Schaamte. Amsterdam, De Bezige Bij, 1972. Garenloos. 192 p. 1e druk. Naam ('J. Hoogsteyns') op Franse titel. € 60 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'voor Jan Hoogsteyns/ van harte/ Hugo Claus/ 2-7.'82'. BHC 79.1.

O O IT N O G A F

137 CLAUS, Hugo Het jaar van de kreeft. Amsterdam, De Bezige Bij, 1972. Ingenaaid. € 250 * Dummy van de 1e druk, de helft dunner dan de uiteindelijke uitgave. Rug en achterflaptekst ontbreken, de voorzijde van het omslag is een variant. De tekst in deze dummy, de eerste zes hoofdstukken, is later totaal veranderd en onherkenbaar. Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde aantekening van de auteur op de titelpagina: 'Ik weet niet of/ dit ooit nog af/ geraakt,/ 18 April 1972/ Hugo Claus'. Het jaar van de kreeft zou een half jaar later verschijnen, in oktober 1972.

Dummy van BHC 80.1.

138 CLAUS, Hugo Het jaar van de kreeft. Amsterdam, De Bezige Bij, 1972. Ingenaaid. 336 p. 1e druk. Twee leesvouwen. € 45 * Bij een gedeelte van de oplage ontbreekt de auteursnaam op de titelpagina. De exemplaren zonder auteursnaam werden daarom door Claus én door enkele Bezige-Bijmedewerkers met zwarte stift van zijn naam voorzien. Dit exemplaar werd duidelijk door Claus zélf gesigneerd. BHC 80.1.A. Bijgevoegd: begeleidend schrijven voor de boekhandel, waarin wordt uitgelegd dat de drukker bij een deel van de oplage verzuimd had de auteursnaam te vermelden.

Voorts: krantenknipsel met als kop 'Kitty [Courbois] boos op Hugo'.

139 CLAUS, Hugo Het jaar van de kreeft. Amsterdam, De Bezige Bij, 1972. Ingenaaid. 336 p. 1e druk. € 80 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde aantekening van de auteur op de titelpagina: 'Op de omslag/ is waarschijnlijk/ Twiggy te ontdekken/ Claus'. BHC 80.1.D. 140 CLAUS, Hugo De vluchtende Atalanta. Antwerpen, Pink Editions & Productions, 1977. 25,3 x 20,0 cm. Linnen. 116 (= 112) p. Gedrukt in een oplage van 765 genummerde exemplaren. 1e druk.

Naam van Jan Hoogsteyns op Franse titel. € 80 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'voor Jan Hoogsteyns/ van harte/ Hugo Claus/ 2.7.'82'. BHC 99.A. Bijgevoegd: originele foto van een portret van Claus door Hoogsteyns, gedateerd 2 juli 1982, de datum van bovengenoemde opdracht.

141 CLAUS, Hugo De vluchtende Atalanta. Antwerpen, Pink Editions & Productions, 1977. 25,3 x 20,8 cm. Verguld halfleder met grijsgewolkte platten. 118 p. Gedrukt in een oplage van 765 genummerde exemplaren. 1e druk. € 220 * Eén van de 15 Romeins genummerde luxe-exemplaren, gedrukt op Ingres Arches en gesigneerd door de auteur (dit is nummer XV). BHC 99.B. N O O IT V E R S C H E N E N

142 CLAUS, Hugo De Vluchtende Atalanta. Amsterdam, De Bezige Bij, 1978. Garenloos (omslagontwerp Nico Dresmé). € 150 * Dummy van een nooit verschenen druk. Enkel de eerste 16 p. zijn bedrukt.

143 CLAUS, Hugo Het Verlangen. Roman. Den Haag, Stichting Uitgeverij XL, 1996. Karton (omslagontwerp Petra van den Broek). 256 p. 5e druk. € 40 * Grootletteruitgave. BHC 104.5.

144 CLAUS, Hugo De verzoeking. Antwerpen, Pink Editions & Productions, 1980. Karton. 80 (= 76) p. 1e druk. Naam van Jan Hoogsteyns op Franse titel. € 65 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'voor Jan Hoogsteyns/ van harte/ Hugo Claus,/ 2.7.'82'. BHC 121.1.

145 CLAUS, Hugo De verzoeking. Amsterdam, De Bezige Bij, 1981. Garenloos. 56 p. 2e druk. € 40 * Exemplaar met op de titel een handgeschreven, gesigneerde aantekening van de auteur: 'Omslag is een anoniem/ schilderij uit/ de 18e eeuw/ Hugo Claus'. BHC 121.2.

M E T WA L G

146 CLAUS, Hugo Uit mijn dagboek. Antwerpen, Het Kanon, 1983. Geniet. (4), 8 p. Gedrukt op Conqueror gevergeerd wit 100 grams in een oplage van slechts 17 genummerde exemplaren. 1e druk. € 250 * Exemplaar met handgeschreven aantekening van de auteur op de titelpagina. Zijn naam kraste hij door, daaronder schreef hij: '[gedrukt: Uit mijn dagboek]/ dat helemaal mijn/ dagboek niet is,/ in deze pirate-versie/ met mijn walg,/ Hugo Claus'. BHC 134.

D U M M Y M E T T Y P O G R A F IS C H O M S L A G

147 CLAUS, Hugo Het verdriet van België. Amsterdam, De Bezige Bij, 1981 (!). Linnen met stofomslag (omslagontwerp Frits Stoepman). Omslag iets geschaafd. € 350 * Zeldzame dummy van Claus' meesterwerk, waarvan slechts de eerste 16 p. met een ander zetsel dan de 1e druk zijn bedrukt. Het stofomslag is louter typografisch, in paars bedrukt ('Ik zal in mijn werk nooit de kleur paars gebruiken. Dat is te veel verbonden met de rooms-katholieke kerk' zei Claus in 1990 tegen Toine Rongen), en heeft nog niet het bekende, op eerste en latere drukken en vertalingen gebruikte schilderij van Ensor. Ook het ISB-nummer wijkt af. Dit exemplaar heeft bovendien een handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'deze [gedrukt: Roman]tische/ versie/ voor Gert-Jan,/ van harte,/ Hugo Claus'.

148 CLAUS, Hugo Het verdriet van België. [Amsterdam], De Bezige Bij, [1983]. Geniet met stofomslag [omslagontwerp Leendert Stofbergen]. 16 p. 1e druk. € 65 * Voorpublicatie uit Het verdriet van België, vóór het verschijnen van de uiteindelijke roman (in maart 1983) verspreid onder boekhandelaren. BHC 135.

149 CLAUS, Hugo Het verdriet van België. Amsterdam, De Bezige Bij, 1983. Linnen met stofomslag (omslagontwerp Leendert Stofbergen). 776 p. 1e druk. Rug van het omslag iets verbruind. € 75 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'voor Bendert/ om tot meer inzicht/ te komen in het duistere/ Vlaanderen,/ van harte/ Hugo Claus'. BHC 136.1.A. NUMMER 2 MET ETS 150 CLAUS, Hugo Het verdriet van België. (Met een zelfportret van de auteur als frontispice, uitgevoerd in vernis-mou, op de plaat geëtst en afgedrukt door Charles Vreuls, naar een idee van Joost Veerkamp). Amsterdam, De Bezige Bij, 1983. Verguld rood halfoasis met platten van Frans handmarmer (Binderij Phoenix). 780 p. 1e druk. € 1200 * Eén van de 32 (van 36) genummerde en gesigneerde luxe-exemplaren, gebonden door Binderij Phoenix en voorzien van een ets als frontispice. Dit is nummer 2.

Claus' magnum opus in allerbeminnelijkste verschijning! (Hoewel, magnum opus? Claus in Knack (22 maart 1983): 'De definitieve roman? O nee. Daar heb ik gewoon geen geld genoeg voor'). GWHC p.

13. BHC 136.1.B.

151 CLAUS, Hugo De mensen hiernaast. Verhalen. Amsterdam, De Bezige Bij, 1985. Garenloos (omslagontwerp Leendert Stofbergen). € 150 * Dummy, waarvan slechts de eerste 16 p. met een ander zetsel dan de 1e druk zijn bedrukt. Het omslagontwerp wijkt tevens af: in plaats van het schilderij 'Conversation platonique' van Felice Casorati toont het een uitsnede van het schilderij 'L'Homme aile ou l'Ange dechu' van Odilon Redon.

Dit exemplaar heeft een handgeschreven, gesigneerde aantekening van de auteur op de titelpagina: 'Omslag van/ Odilon Redon?/ Misschien/ Hugo Claus'. Dummy van BHC 147.1.A. Z E KE R L E Z E N

152 CLAUS, Hugo De mensen hiernaast. Verhalen. Amsterdam, De Bezige Bij, 1985. Garenloos (omslagontwerp Leendert Stofbergen). 208 p. 1e druk. € 40 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'deze [(gedrukt:) Verhalen]/ voor Gert-Jan/ die dit zal lezen/ Hugo Claus'. BHC 147.1.A.

153 CLAUS, Hugo De mensen hiernaast. Verhalen. Amsterdam, De Bezige Bij, 1985. Linnen. 208 p.

1e druk. € 350 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'deze veronacht-zaamde/ [Verhalen]/ voor Gert-Jan/ die ze wel zal "achtzamen"/ Hugo Claus'. Hieronder tekende Claus een bloemetje met twee blaadjes. Volgens een aantekening op het schutblad is de oplage van de gebonden editie slechts 10 exemplaren. BHC 147.1.B. 154 CLAUS, Hugo Chateau migraine. [Antwerpen], Algemene Vlaamse Boekverkopersbond, 1987.

Garenloos. 32 p. 1e druk. € 50 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'voor/ GertJan,/ chatelain/ van het boek,/ Hugo Claus'. Het eerste Vlaamse boekenweekgeschenk. BHC 171.A. 155 CLAUS, Hugo Chateau migraine. [Antwerpen], Algemene Vlaamse Boekverkopersbond, 1987.

Grijs en blauw linnen met op voorplat ingelegd verguld lederen titeletiket. 32 p. 1e druk. € 350 * Eén van de 10 [= circa 15] door de auteur genummerde en gesigneerde luxe-exemplaren, grappig gebonden in linnen. Het eerste Vlaamse boekenweekgeschenk. BHC 171.B. 156 CLAUS, Hugo 'Teirlinck Adamisch'. P. 37-38 in: Nieuw Vlaams Tijdschrift (1954), (themanummer buiten de serie over Herman Teirlinck ter gelegenheid van diens 75e verjaardag).

Ingenaaid 40 p. Geïllustreerd. € 220 * In dit exemplaar heeft Claus zijn bijdrage met potlood ingrijpend herzien met ruim twintig doorhalingen, correcties en toevoegingen ten behoeve van de in 1989 bij AMO verschenen uitgave (BHC 185). Dit themanummer ter gelegenheid van de 75e verjaardag van Herman Teirlinck bevat verder bijdragen van o.a. Willem Elsschot en Maurice Gilliams.

157 CLAUS, Hugo Teirlinck Adamisch. (Met een Naschrift door Hugo Claus en een Aantekening door Gert Jan Hemmink). Amstelveen, (AMO), 1989. Ingenaaid. (16) p. Met de hand gezet en gedrukt door Hein Elferink in een oplage van 35 door de auteur genummerde en gesigneerde exemplaren.€ 180 * Eén van de 25 Arabisch genummerde exemplaren. BHC 185.A. 158 CLAUS, Hugo Teirlinck Adamisch. (Met een Naschrift door Hugo Claus en een Aantekening door Gert Jan Hemmink). Amstelveen, (AMO), 1989. Halfperkament met gemarmerde platten; in papieren foedraal (Binderij Phoenix). (16) p. Met de hand gezet en gedrukt in blauw en zwart door Hein Elferink in een oplage van 35 door de auteur genummerde en gesigneerde exemplaren. € 450 * Eén van de 10 Romeins genummerde luxe-exemplaren, in twee kleuren gedrukt op Hahnemühle en gebonden in een fraaie halfperkamenten band. BHC 185.B. 159 CLAUS, Hugo De zwaardvis. [Amsterdam], CPNB, 1989. Linnen met stofomslag. 96 p. 1e druk. € 1000 * Eén van de circa 150 exemplaren gebonden in linnen met stofomslag. Ondanks de relatief grote oplage van 150 exemplaren is deze luxe-variant onvindbaar. Hugo Claus heeft zelf nooit een exemplaar ontvangen en het heeft Gert Jan Hemmink maar liefst 21 jaar gekost om er één te vinden.

Me dunkt dus met recht onvindbaar te noemen! BHC 187.1.B. Bijgevoegd: uitgebreide toelichting door Gert Jan Hemmink over de zeldzaamheid van de linnen Zwaardvis.

160 CLAUS, Hugo De zwaardvis. [Amsterdam], CPNB, 1989. Verguld halfperkament met hoeken.

In foedraal (Binderij Phoenix). 98 p. 1e druk. € 650 * Eén van de zeven [= acht] op de pers genummerde en door de auteur genummerde extra-luxeexemplaren met een aparte, door Hans van Eijk met de hand gezette en gedrukte colofonpagina. Dit is een proefexemplaar: van de oplage van zeven werden er twee op naam gedrukt en vijf op de pers genummerd. Dit exemplaar werd op naam van Hemmink gedrukt, maar het kreeg ook nummer drie mee. Deze luxe-editie werd op initiatief van Gert Jan Hemmink vervaardigd in overleg met de auteur.

Niet in BHC.

161 CLAUS, Hugo De zwaardvis. Amsterdam, De Bezige Bij, 1990. Linnen met stofomslag. 112 p. 2e druk. € 50 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'voor GertJan/ met mijn excuses/ voor het omslag,/ van ganser harte,/ Hugo Claus'. BHC 187.2.

162 CLAUS, Hugo Kort Dagboek. Amstelveen, AMO, 1989. 36,5 x 25,5 cm. Halflinnen in papieren foedraal (Binderij Phoenix). (28) p. Met de hand gezet en gedrukt door Hein Elferink in twee kleuren op Hahnemühle in een oplage van slechts 25 door de auteur genummerde en gesigneerde exemplaren. € 300 * BHC 193.

Bijgevoegd: De Vlaamse Gids, jrg. 33, afl. 1 (januari 1949). Ingenaaid. 64 p. Scheur in voorzijde omslag.

Bevat de eerste publicatie van de tekst van de AMO-uitgave.

KLEURRIJKE HOUTSNEDE VAN RAVEEL

163 CLAUS, Hugo Ludduvuddu. (Met een originele houtsnede door Roger Raveel). Amstelveen, AMO, 1991. Ingenaaid. (28) p. Met de hand gezet uit de Gill en gedrukt door Rob Cox in een oplage van 70 genummerde en door auteur en kunstenaar gesigneerde exemplaren. 1e druk. € 350 * Schitterende tekst van Claus met een zeer kleurrijke houtsnede van zijn goede vriend Raveel over twee volle pagina's. BHC 205.A. Bijgevoegd: prospectus voor deze uitgave.

164 CLAUS, Hugo Ontmoeting met Hans Andreus. (Met een portret van Hans Andreus door Hugo Claus, uitgevoerd in vernis-mou, op de plaat geëtst door Joost Veerkamp. Met een Nadien door Hugo Claus en een Aantekening door Gert Jan Hemmink). Amstelveen, (AMO), 1991. Ingenaaid met stofomslag. (16) p. Met de hand gezet uit de Bembo en gedrukt door Hein Elferink in een oplage van 35 door de auteur genummerde en gesigneerde exemplaren. € 275 * Eén van de 25 Arabisch genummerde exemplaren op Zerkall-Bütten. GWHC p. 15. BHC 208.A. 165 CLAUS, Hugo Ontmoeting met Corneille. (Met een portret van Corneille door Hugo Claus, uitgevoerd in vernis-mou, op de plaat geëtst door Joost Veerkamp. Met een Nadien door Hugo Claus en een Aantekening door Gert Jan Hemmink). Amstelveen, (AMO), 1991. Ingenaaid met stofomslag.

(16) p. Met de hand gezet uit de Bembo en gedrukt door Hein Elferink in een oplage van 35 door de auteur genummerde en gesigneerde exemplaren. € 275 * Eén van de 25 Arabisch genummerde exemplaren op Zerkall-Bütten. GWHC p. 15. BHC 212.A. 166 CLAUS, Hugo Een schilder: Roger Raveel. (Met een gesigneerde ets door Hugo Claus (door Rob Cox gedrukt)). Amstelveen, AMO, 1993. Halflinnen in papieren foedraal (Binderij Phoenix). (24) p. Met de hand gezet en gedrukt door Hein Elferink op Zerkall-Bütten in een oplage van 40 op de pers genummerde en door de auteur gesigneerde exemplaren. 1e druk. Het besmettelijke foedraal is niet geheel onberispelijk. € 600 * Eén van de 25 Arabisch genummerde exemplaren. GWHC p. 16. BHC 227.A (BHC noemt deze versie 'genaaid gebrocheerd', maar bedoelt waarschijnlijk 'genaaid gebonden').

BEPERKTE OPLAGE

167 CLAUS, Hugo Belladonna. Scènes uit het leven in de provincie. Amsterdam, De Bezige Bij, 1994. Garenloos. 352 p. 1e druk. Leesvouwen. € 25 * Eén van de eerste 8500 exemplaren, genummerd en 'voorbehouden aan boekhandels aangesloten bij de Vlaamse Boekverkopersbond, ter gelegenheid van Tournée Générale, de literaire tournee met Hugo Claus, november 1994'. BHC 235.1.A. 168 CLAUS, Hugo Belladonna. Scènes uit het leven in de provincie. Amsterdam, De Bezige Bij, 1994. Garenloos. 352 p. 1e druk. Leesvouwen. € 35 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'Leve het graan!/ voor Jaap & Franny/ Hugo Claus/ 25.11.'94.' BHC 235.1.B.

H O M E O P A T H IS C H G E N E E S M I D D E L C A D E A U

169 CLAUS, Hugo Belladonna. Scènes uit het leven in de provincie. Amsterdam, De Bezige Bij, 1994. Linnen met stofomslag. 352 p. 1e druk. € 50 * De roman werd op 3 november 1994 gepresenteerd in de Bourla Schouwburg te Antwerpen. Alle aanwezigen kregen toen een exemplaar van de paperback editie uitgereikt en vrijwel alle aanwezigen kregen als gadget een flesje Belladonna cadeau, een bestaand homeopathisch geneesmiddel van VSM, dat voor de gelegenheid was opgesierd met een portretje van Hugo Claus. BHC 235.1.C. Bijgevoegd: een flesje 'Belladonna' als hierboven omschreven.

170 CLAUS, Hugo Belladonna. Scènes uit het leven in de provincie. Amsterdam, De Bezige Bij, 1994. Verguld halfmarokijn met met vlindermarmer overtrokken platten. In foedraal (Binderij Phoenix). 352 p. 1e druk. € 800 * Eén van de vijf op instigatie van Gert Jan Hemmink vervaardigde luxe-exemplaren, door Binderij Phoenix in een prachtband gestoken en voorzien van een handgedrukte colofonpagina, alle vijf op de pers genummerd en gesigneerd voor de auteur. Dit is één van de twee [= drie] op naam gedrukte exemplaren, niet alleen gesigneerd door de auteur, maar ook door hem van een potloodtekening voorzien: een ferme, grillige bloem, volgens de auteur een belladonna. BHC 235.1.D. 171 CLAUS, Hugo Belladonna. Scènes uit het leven uit de provincie. Roman. Den Haag, Stichting Uitgeverij XL, 1995. Karton (omslagontwerp Petra van den Broek). 336 p. 2e druk. € 40 * Grootletteruitgave. BHC 235.2.

172 CLAUS, Hugo Onvoltooid verleden. Amsterdam, De Bezige Bij, 1998. Garenloos. 176 p. 1e druk.

Scheefgelezen. € 25 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'deze [(gedrukt:) roman]/ voor Mary/ van harte/ Hugo Claus'. BHC 255.1.A. Z O A L S IM M E R

173 CLAUS, Hugo Onvoltooid verleden. Amsterdam, De Bezige Bij, 1998. Linnen met stofomslag.

176 p. 1e druk. € 50 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'deze [(gedrukt:) roman]/ voor Gert-Jan/ zoals immer,/ Hugo Claus./ 17.1.98'. BHC 255.1.B. 174 CLAUS, Hugo Het laatste bed. Amsterdam, De Bezige Bij, 1998. Karton met stofomslag. 80 p.

1e druk. € 30 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'voor Ruud/ proficiat/ Hugo Claus'. BHC 260.1.

175 CLAUS, Hugo Een slaapwandeling. Amsterdam, De Bezige Bij, 2000. Karton met stofomslag.

64 p. 2e [= 3e] druk. € 40 * Exemplaar met handgeschreven aantekening van de auteur op de titelpagina: 'deze [(gedrukt:) novelle]/ heb ik al,/ zei/ Gert-Jan./ Daarom deze/ d'r bij.' BHC 272.2.

176 CLAUS, Hugo Een slaapwandeling. Novelle. Den Haag, Nederlandse Luister- en BrailleBibliotheek, 2000. Ingenaaid. 64 p. [2e druk]. € 75 * De eigenlijke 2e druk van dit werk, verschenen na de Bijenkorf-uitgave, maar voor de uitgave van De Bezige Bij: een grootletteruitgave verspreid als geschenk van de NLBB ('hoeft niet te worden geretourneerd'). Niet in BHC. Bijgevoegd: Een slaapwandeling. Musicassette in plastic doosje. (Den Haag, NLBB, 2000).

TONEEL & FILM 177 CLAUS, Hugo Een bruid in de morgen. Toneelspel in vier bedrijven met een voorwoord van Herman Teirlinck. Antwerpen/ Amsterdam, Ontwikkeling/ Meulenhoff, 1955. Ingenaaid met omslag.

144 p. Onafgesneden. Gedrukt in een oplage van 700 exemplaren. 1e druk. Rug deels los (niet storend). € 500 * Exemplaar met fantastische handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de Franse titel: 'pour Simon [Vinkenoog]/ en hommage à trois/ de ses passions/ Hugo Claus'. Claus verbond de opdracht met drie strepen aan een zelfgemaakte collage van een Belgische postzegel, een Amerikaans knipsel over een drugsarrestatie en een knipsel van het fraaie achterwerk van een jongedame. Hieronder schreef Claus nogmaals een handgeschreven, gesigneerde opdracht: 'en voor Gert-Jan/ en hommage tout/ simplement/ Hugo Claus'. BHC 16.1.

178 CLAUS, Hugo Een bruid in de morgen. Toneelspel in vier bedrijven met een voorwoord van Herman Teirlinck. Antwerpen/ Amsterdam, Ontwikkeling/ Meulenhoff, 1955. Ingenaaid met omslag.

144 p. Onafgesneden. Gedrukt in een oplage van 700 exemplaren. 1e druk. € 75 * Inliggend: buikbandje (met jeugdig portret) voor De [sic!] bruid in de morgen, 'Bekroond met de driejaarlijkse Staatsprijs voor Toneel 1955'. 8,2 x 17,0 cm. Gaaf en zeldzaam. BHC 16.1.

Bijgevoegd: Nieuw Vlaams Tijdschrift, jrg. 8, afl. 6-7. Twee delen. Bevat de complete voorpublicatie van Een bruid in de morgen.

179 CLAUS, Hugo Een bruid in de morgen. Toneelspel in vier bedrijven. Amsterdam/ Antwerpen, De Bezige Bij/ Ontwikkeling, 1962. Garenloos. 160 p. 7e druk. € 75 * Dit exemplaar werd op de Franse titel gesigneerd door resp. Simon Vinkenoog, Remco Campert, Hella Haasse, Max Dendermonde, Karel Jonckheere, Paul Rodenko en Anton Koolhaas en op de titelpagina door Harry Mulisch. BHC 16.7.

180 CLAUS, Hugo De dans van de reiger. Een nare komedie in twee delen. Amsterdam/ Antwerpen, De Bezige Bij/ Ontwikkeling, 1962. Garenloos. 92 p. 1e druk. € 40 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde aantekening van de auteur op de Franse titel: '(omslag van mij)/ Hugo Claus'. BHC 36.1.

181 CLAUS, Hugo De legende en de heldhaftige, vrolijke en roemrijke avonturen van Uilenspiegel en van Lamme Goedzak in Vlaanderen en elders. Toneelspel in twee delen door Hugo Claus naar het boek van Charles de Coster. Amsterdam, De Bezige Bij, 1965. Linnen. 116 p. 1e druk. Vochtvlek op buik. € 100 * Ongenummerde oplage in linnen van circa 50 exemplaren. BHC 48.1.B. 182 CLAUS, Hugo Acht toneelstukken. Amsterdam/ Antwerpen, De Bezige Bij/ Contact, 1966.

Ingenaaid. 412 p. 1e druk. € 75 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'met genoegen/ voor Hans Roest/ deze naailappendoos/ waarin het verloren gegane/ suiker teruggevonden/ wordt./ Hugo Claus'. BHC 54.1.

183 CLAUS, Hugo Het Goudland. Spel naar de roman van Hendrik Conscience. Amsterdam/ Antwerpen, De Bezige Bij/ Contact, 1966 [= 1967]. Garenloos (omslagontwerp Hugo Claus). 160 p. 1e druk. € 90 * Exemplaar met handgeschreven opdracht van de auteur op de titelpagina: 'van harte/ voor Hans Roest'. Bovendien met handgeschreven, gesigneerde aantekening van de auteur op de Franse titel: 'Omslag is van mij/ Hugo Claus'. BHC 56.

Bijgevoegd: Flexidisc met liederen uit Het Goudland. (1966). In platenhoesje met extra flap. Met liedteksten en rolverdeling. BHC 55.

Voorts: programmaboekje van Het Goudland. Geniet. (12) p. Geïllustreerd.

En: aankondiging van het toneelstuk. 21,5 x 9,2 cm. Planodruk.

O P D R A C H T A A N E E N N A A KT E M A N

184 CLAUS, Hugo Masscheroen. Een spel. Amsterdam, De Bezige Bij, 1968. Ingenaaid. 64 p.

Geïllustreerd met foto's van Ed van der Elsken en Suzy Embo. 1e druk. € 220 * Exemplaar met paginagrote handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op p. 2: 'met medegevoel/ de mededader,/ op 22 mei 1968/ aan de/ schuldige/ Heilige Geest { Hugh/ Hugo/ Hughes/ Hughues/ HUGUES [C. Pernath]/ op de dag/ van de dagvaarding/ Hugo Claus/ 13u.22 Brugge/ in de Gouden Mand'. Hugues C. Pernath was één van de drie naakte mannen in dit toneelstuk: een vriendendienst. BHC 61.

185 CLAUS, Hugo Oefeningen op het thema van Marieke van Niemegen. Gespeeld door Marina Schapers en Jeroom Reehuis. 20,1 x 20,1 cm. [1968]. Eenzijdig bedrukt vel met logo van Festival. € 100 * Zeldzame flyer voor de eerste uitvoering van Masscheroen tijdens het Festival voor Eksperimentele Film te Knokke. Uitvoerige verklaring, ondertekend door Hugo Claus: 'Masscheroen is geen toneelstuk maar een reeks oefeningen voor twee akteurs [...] Als men goed oplet kan men op een der geluidsbanden doorlopend de toneelaanwijzingen uit de eerste druk van Marieke van Niemegen volgen, als men daar zin in heeft'. Niet in BHC. 186 CLAUS, Hugo Tand om tand. Een spiegelgevecht. Amsterdam, De Bezige Bij, 1969. Ingenaaid (omslagontwerp Hugo Claus). € 75 * Dummy, waarvan slechts de eerste 16 p. met een ander zetsel dan de 1e druk zijn bedrukt. Het omslagontwerp wijkt tevens af: in plaats van het typografisch ontwerp van Tessa Fagel heeft deze dummy een omslag van Claus (een paard op een medaille). Het was de auteur zelf die de verandering voorstelde. Dummy van BHC 70.

187 CLAUS, Hugo Pas de deux. Toneelspel in twee delen. Amsterdam, De Bezige Bij, 1973.

Garenloos. 112 p. 1e druk. € 40 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de Franse titel: 'van harte/ voor Jan Hoogsteyns/ Hugo Claus'. BHC 87.1.

188 CLAUS, Hugo De verzoeking. (Toneel). Amsterdam, De Bezige Bij, 1974. Ingenaaid. € 175 * Dummy van een nooit verschenen toneelstuk, waarvan slechts de eerste 16 p. zijn bedrukt.

Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'voor Gert Jan/ van [(gedrukt:) Hugo Claus/ De verzoeking]/ in een vorm die/ nu verdwenen is,/ Hugo'.

Bijgevoegd: flyer van Toneelgroep Centrum over de toneelbewerking van Claus' prozawerk De verzoeking, gespeeld door Jacques Commandeur onder regie van Hugo Claus in 1982.

S C H A D U WE N V A N M U I Z E N KL O T E N

189 CLAUS, Hugo Pieter Pauwel Rubens. Scenario en dialogen. Zonder plaats, zonder uitgever, [1975]. 27,5 x 21,3 cm. Garenloos in linnen rug. 219 eenzijdig bedrukte bladen. Rug aan onderzijde wat los. € 100 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'Dit tiksel bevat gegevens,/ aanleidingen,/ bacteria, schaduwen/ van muizenkloten, die geleid hebben/ tot een televisie-spektakel over de/ magnaat en hoveling:/ [(gedrukt:) PIETER PAUWEL RUBENS]/ Hugo Claus/ voor Gert-Jan'. Zeldzaam scenario, niet voor de handel bestemd, maar voor direct betrokkenen. Niet in BHC. 190 CLAUS, Hugo, & Paul de LUSSANET Mysteries. Scenario 2de versie door Paul de Lussanet & Hugo Claus naar de roman van Knut Hamsun. Zonder plaats, Matthijs van Heyningen/ Sigma Films, [1978]. 21,0 x 16,0 cm. Ringband. 75 eenzijdig bedrukte bladen. € 125 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur (die niet de auteur is) op de titelpagina: 'voor Gert-Jan/ dit/ [(gedrukt:) MYSTERIES/ Scenario 2de versie/ door/ Paul de Lussanet & Hugo Claus]/ met mijn excuses voor/ de usurpatie, alleen Paul/ is de dader,/ Hugo Claus'. Claus zette een ferme streep door zijn naam. In dit zeldzame scenario, gedrukt voor direct betrokkenen, staan (in een ons onbekend handschrift) enkele extra regie-aanwijzingen.

191 CLAUS, Hugo Het haar van de hond. Antwerpen, Pink Editions & Productions, 1982. 25,3 x 20,0 cm. Linnen. 88 p. Met illustraties naar Lucas van Leydens 'Kleine Passie' (1521). 1e druk. Naam op schutblad ('J. Hoogsteyns'). € 50 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'voor Jan Hoogsteyns/ van harte/ Hugo Claus/ 2.7.82'. BHC 129.1.

192 CLAUS, Hugo Gilles! Antwerpen, Nioba, (1988). Verguld linnen. 88 (= 84) p. 1e druk. € 45 * Eén van de 300 exemplaren die in linnen werden gebonden. Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde groet op de titelpagina: 'van harte/ Hugo Claus'. BHC 173.1.B. S T U K JE O N G E I N

193 CLAUS, Hugo I promessi sposi. (Eenakter). Megen, Literafiele Uitgeverij Perifeer, 1992.

Losbladig in omslag. (6) p. Gedrukt in een oplage van 30 genummerde exemplaren. 1e druk. € 150 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur onder het colofon: 'dit toneelstuk/ voor Gert Jan/ Hugo Claus'. BHC 220.

Gert Jan Hemmink: 'Deze eenakter bestaat uit een dialoog van twee regels, overgenomen uit Van horen zeggen. Dat dit een stukje ongein was om verzamelaars geld uit de zak te kloppen, daarover waren de auteur en ik het eens'.

194 CLAUS, Hugo De eieren van de kaaiman. Utrecht, Stichting VSB Fonds, (1995). Linnen. 64 p.

1e druk. € 60 * Niet één van de 300 gesigneerde exemplaren, maar toch met handgeschreven, gesigneerde aantekening van de auteur onder het colofon: 'Dit exemplaar buiten de oplage,/ door mij gesigneerd,/ Hugo Claus'. BHC 241.1.A. 195 CLAUS, Hugo De eieren van de kaaiman. Utrecht, Stichting VSB Fonds, (1995). Linnen. 64 p.

1e druk. Vage vlek op voorplat. € 40 * Eén van de 300 gesigneerde exemplaren. BHC 241.1.B. 196 CLAUS, Hugo Verborgen toneel. Vier toneelstukken in drie delen. In fraaie rood linnen cassette met linnen binnendoos. € 350 * Op initiatief van Gert Jan Hemmink werden er drie cassettes vervaardigd voor drie delen toneelstukken die in 1996 uniform werden uitgegeven door De Bezige Bij. Eén exemplaar was bestemd voor de auteur, één voor een Belgische verzamelaar en één voor Hemmink. 1. Hugo Claus.

De verlossing. Amsterdam, De Bezige Bij, 1996. Garenloos. 128 p. 1e druk. Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde aantekening van de auteur op de titelpagina: 'dit toneelstuk mag/ (voorlopig?) niet opgevoerd/ worden, de (nogal infantiele)/ auteur wenst dat de lezer/ zijn eigen regie voert,/ ongehinderd door allerlei/ regisseurs-vondsten./ Hugo Claus' 2. Hugo Claus. Visite/ Winteravond. Amsterdam, De Bezige Bij, 1996. Garenloos. 88 p. 1e druk. Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde aantekening van de auteur op de titelpagina: 'deze toneelstukjes/ werden opgevoerd/ jaren geleden in de/ Stadsschouwburg van/ Amsterdam/ en sindsdien/ veronachtzaamd in/ de Benelux, Hugo Claus'. 3. Hugo Claus. De eieren van de kaaiman. Amsterdam, De Bezige Bij, 1996. Garenloos. 120 p. 1e druk. Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde aantekening van de auteur op de titelpagina: 'Derde deel/ van het verborgen Toneel/ Hugo Claus'.

BHC 246.1, 247 en 241.2.

Gert Jan Hemmink: 'Aangezien de reguliere uitgever van Hugo Claus er niet in slaagde op wens van de auteur een eenvoudig foedraaltje te vervaardigen voor deze toneelpaperbacks, werd na samenspraak met de auteur besloten een luxe cassette met idem binnendoos te laten vervaardigen door Binderij Phoenix in een oplage van 3 exemplaren. Philipp Janssen van Binderij Phoenix heeft de drie cassettes smaakvol vervaardigd, waardoor de auteur in zijn nopjes was'.

BRIEVEN, HANDSCHRIFTEN & DRUKPROEVEN 197 ANDREUS, Hans, & Simon VINKENOOG Twee getypte brieven van Andreus aan 'Beste Hugo en Elly [Claus]' en drie getypte en twee handgeschreven brieven van Vinkenoog aan 'Beste Hugo [Claus]'. 1. 28,0 x 22,0 cm. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'Hans' en gedateerd 'Februari, '54'. 22 regels tekst. Twee perforatiegaatjes. Rechterrand door muizen besnuffeld. 2. 21,0 x 22,0 cm.

Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'Hans' en gedateerd 'Februari '54'. 20 regels tekst. Twee perforatiegaatjes. Rechterrand door muizen besnuffeld. 3. 27,6 x 21,5 cm. Twee bladen. Alleen recto.

Gesigneerd 'Saint-Simon l'Injuste' en gedateerd 'Woensdag 9 Juni 1954'. 92 regels tekst. Twee perforatiegaatjes. Rechterrand door muizen besnuffeld (tekstverlies). 4. 27,6 x 21,5 cm. Twee bladen.

Alleen recto. Gesigneerd 'Niels Holgersson' en gedateerd '23 Augustus 1954'. 79 regels tekst. Twee perforatiegaatjes. Rechterrand door muizen besnuffeld en knip uit onderzijde tweede blad. 5. 25,9 x 19,5 cm. Eén blad. Recto en verso. Gesigneerd 'Simon V' en gedateerd '27.1.55'. 34 regels tekst. Twee perforatiegaatjes. 6. 23,8 x 15,5 cm. Vier bladen. Recto (en deels verso). Gesigneerd 'Simon' en ongedateerd [= begin 1955]. 92 regels tekst. Twee perforatiegaatjes. 7. 27,6 x 21,5 cm. Twee bladen.

Alleen recto. Gesigneerd 'Simon' en gedateerd 'Parijs, 25 Juli 1955'. 86 regels tekst. Twee perforatiegaatjes. In rood linnen overslagdoos met verzonken blauw titeletiket op voorzijde (Binderij Phoenix). € 2000 * Belangrijke correspondentie voor Claus! De eerste brief van Andreus, verzonden uit het pension in Rome, handelt over eigen en andermans schrijven: 'Een paar dagen geleden mijn boek in het frans weggestuurd. Mij voorlopig niet geroepen voelend tot verder werk van enige lengte, bewegen wij ons op bepaalde uren voort door de straten van de stad, naar de bekende wijze der leeglopers'. Fraai slot: 'Wacht op, en verheug mij op nog zachter weer: boeken en het uitstrekken van het lichaam. De actievere, men [mag] wel zeggen rusteloze, geest van Claus ziet dit met misprijzen. Waarmee dit bulletin kan eindigen'. De tweede brief van Andreus over het bespreken van een kamer voor Claus, wanneer deze Andreus zal bezoeken: 'Ik kan - je ziet het - vooralsnog weinig mogelijkheden bieden, het spijt me; wij zijn, als jullie, niet en nooit gevestigd en de logeerkamper met het haardvuur kan slechts in mijn goede wil bestaan'. Tevens over het gezelschap waarin hij verkeert.

De eerste, zeer uitvoerige brief van Vinkenoog gaat over literatuur, Parijs, jazz en over Andreus: 'wat vormen we toch een drietal hechte standvastige betrouwbare en in elkaars nabijheid gelukkige vrienden!' In de tweede brief komt het verleden van Andreus ter sprake: 'Hans Andreus is op jonge leeftijd, in het midden van de oorlog, in de SS gegaan'.

De twee hieropvolgende, handgeschreven brieven zijn nooit gepubliceerd en niet bestudeerd door Georges Wildemeersch voor de uitgave Laat nooit deze brief aan iemand lezen. De briefwisseling tussen Hugo Claus en Simon Vinkenoog 1951-1956 (Amsterdam 2008). In de derde brief hoopt Vinkenoog dat Claus in Parijs komt wonen: 'Het zou prettig zijn, voor ondergetekende, die weleens Snakt naar een hep-guy'. De vierde brief is cruciaal, want Vinkenoog doet verslag van een intiem gesprek met Andreus over 'die SS-affair'. 'In elk geval; hij liet me, wat we op Unesco een court-order [noemen], zien uit Dec. 1947 die hem vrijsprak niettegenstaande zijn "dienstnemen in het leger v/d vijand" aangezien uit de bij het dossier gevoegde bewijsstukken bleek, dat hij geronseld en tegen zijn zin, dienst had genomen'. Vinkenoog weet van Andreus nu wat de bron van 'dit verhaal' is. Tevens over een mogelijke vertaling van Claus' stuk en een gevatte opmerking over 'Agna Valve shaving lotion'.

Deze brieven ontbreken in de gepubliceerde correspondentie Claus-Vinkenoog. De wél gepubliceerde brieven in deze collectie zijn gebaseerd op de doorslagen van Vinkenoog, dus niet op de onderhavige originelen, waardoor het handgeschreven commentaar van Vinkenoog onopgemerkt is gebleven.

In de vijfde, alweer uitvoerige brief van Vinkenoog wordt de stukgelopen relatie van Andreus en Odile Liénard beschreven.

198 ANDREUS, Hans De taal der dieren. De complete bundel in doorslag van typoscript. 38 bladen. 27,3 x 21,5 cm. In rood linnen overslagdoos met verzonken blauw titeletiket op voorzijde (Binderij Phoenix). € 2200 * Met handgeschreven, gesigneerde opdracht op het eerste blad: 'Voor Hugo & Elli,/ in vriendschap & hoe dat/ allemaal heet en wordt/ en werd en is,/ van/ Hans Andreus/ Oct. '51'.

De taal der dieren zou in 1953, twee jaar na dit typoscript dus, verschijnen in de Ultimatumreeks van De Bezige Bij. Inhoudelijk zijn er af en toe significante verschillen. Op blad 9 werd met pen een zin tussengevoegd, op blad 18 het oneindigheidsteken. Van blad 36 en 37 ontbreekt de onderste helft, met verlies van drie kwatrijnen.

Bijgevoegd: Hans Andreus, De taal der dieren. Amsterdam, De Bezige Bij, (1953). Ingenaaid. 48 p.

Gedrukt in een oplage van 500 genummerde exemplaren. 1e druk. Ultimatumreeks II,1.

Gert Jan Hemmink: 'Fragment uit gevoerd gesprek: "Waarom neem je dit ook niet?" "Als je me een paar weken krediet geeft, gráág, Hugo". Het gekochte uit de transactie daarna, koester ik nog even.'

M E L O E N E N E T E N I N IT A L IË

199 CLAUS, Hugo Handgeschreven ansichtkaart aan 'Monsieur Simon Vinkenoog'. 9,0 x 14,1 cm.

Deels recto en verso. Niet gesigneerd en niet gedateerd [= september 1953]. 22 regels tekst.

Eigendomsstempeltje onder adres. € 300 * Leuke kaart van Hugo en Elly, vanuit de Italiaanse kustplaats Varigotti, aan hun vriend Simon bij UNESCO: de ansicht toont ons Hugo Claus, met een hoedje op, een hap nemend uit een sappig part meloen. De tekst is een vrolijk, associatief stukje proza: 'laten wij beginnen met de eenvoudigste gewaarwordingen als daar zijn meloenen (enorme) eten, voor het toestel poseren onbewust en bewust, wie gaat daar lijntjes trekken tussen, voor een toestel dat Elly op mij richt' etc. Bij het in rode kapitalen neergeschreven saluut 'DAG SIMON.' tekende Claus aan: 'Dit is de groet in lippenstiftpotlood van een fotografe die werkelijk sensationele foto's maakt'.

Niet gepubliceerd of afgebeeld in Laat nooit deze brief aan iemand lezen. De briefwisseling tussen Hugo Claus en Simon Vinkenoog 1951-1956 (Amsterdam 2008).

GEEN TALENT

200 CLAUS, Hugo Handgeschreven briefkaart aan 'Geachte Heer'. 11,9 x 14,8 cm. Op briefpapier van Hugo Claus. Alleen recto. Gesigneerd 'Hugo Claus' en gedateerd '16 Mei 1955'. 6 regels tekst. € 100 * Over een lezing voor een zekere Club: 'Tot mijn grote spijt kan ik niet op Uw vriendelijke uitnodiging ingaan, daar ik geen enkel talent in die richting heb'.

201 CLAUS, Hugo Handgeschreven brief aan 'Beste Karel [Jonckheere]'. 21,9 x 13,9 cm. Op briefpapier van 'Hugo Claus, Predikherenlei 13 bis, Gent'. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'Hugo' en niet gedateerd [= eind jaren '50]. 10 regels tekst. € 100 * 'Voici le travail': Claus stuurt 'niet het lange gedicht dat ik beloofd hebt (sic), want dat moet nog kelderen'. Hij zendt 'variaties op het Zelfmoordenaarswoud van Dante' en is benieuwd wat Jonckheere ervan vindt. Vriendelijke slotzin.

202 CLAUS, Hugo Het teken van de hamster. Origineel werkhandschrift. 28 bladen. Variërend van 27,4 x 21,4 tot 33,6 x 21,3 cm. Alleen recto. In vergulde rood linnen overslagmap (Binderij Phoenix). € 12.000 * De oerversie! Dit lange gedicht werd voor het eerst gepubliceerd in Randstad, afl. 5 (lente 1963), p.

9-41. Het werkhandschrift dat wij hierbij aanbieden bestaat uit een schema ('Konstruktie'), drie bladen met aantekeningen en 24 bladen met het gedicht. Op het eerste blad schreef Claus de opdracht: (van harte/ aan Gert-Jan/ verkocht)/ Hugo Claus'. Het handschrift bevat talloze doorhalingen (soms vervielen hele strofen), correcties en toevoegingen. Toch valt uit deze oerversie nog niet het uiteindelijke gedicht in zijn uiteindelijk goedgekeurde versie te destilleren: daarvoor verschilt het nog teveel van het in Randstad gepubliceerde gedicht. Mer à boire!

Bijgevoegd: handgeschreven ansichtkaart van Randstad-redacteur Hugo Claus aan zijn mederedacteur Simon Vinkenoog. 10,0 x 15,0 cm. Alleen verso. Gesigneerd 'H' en niet gedateerd [datum poststempel: '21/ 5/ 63']. 12 regels tekst.

* Claus vraagt Vinkenoog nog even geduld met hem te hebben, 'Want mijn bijdrage wordt een 30pagina gedicht en in tegenstelling met de jongeren (zoals jij) heb ik nog wat last met de constructie'.

De titel stond zo vlak voor publicatie nog niet vast: 'Het heet wrschl. "De Brugse metten"'.

Voorts: Randstad 5. (Amsterdam/ Antwerpen, De Bezige Bij/ Ontwikkeling, 1963). Ingenaaid. 176 p.

Geïllustreerd.

Gert Jan Hemmink: 'In dit handschrift wordt onthuld wie de medereiziger van de dichter is van Gent naar Brugge. Weer een kluif voor een jonge promovendus'.

203 CLAUS, Hugo Handgeschreven ansichtkaart aan 'de heer en Mevrouw Simon Vinkenoog'. 14,9 x 21,0 cm. Alleen verso. Gesigneerd 'Hugo' en niet gedateerd [datum poststempel: '1-7-63']. 11 regels tekst. Twee perforatiegaatjes. € 200 * Claus verontschuldigt zich voor het feit dat hij 'tijdens mijn blitz-bezoek aan Amsterdam' niet bij Vinkenoog kan langskomen. 'Ik begin morgen 1 Juli aan de realisatie van mijn film, studeer dus heftig pann - d'acc - plus zoom en groothoeklens'. Slot: 'Ciao. Wees gelukkig'. De ansicht toont ons een schilderij van Kandinsky.

204 CLAUS, Hugo Handgeschreven briefkaart aan 'de heer J. van Mastrigt'. 10,5 x 14,9 cm. Op briefpapier van Hugo Claus: 'Ten Hole 16/ Nukerke (O. Vl.)'. Alleen recto. Gesigneerd 'Hugo Claus' en niet gedateerd [datum poststempel: '17.VI 1965']. 2 regels tekst. Met originele envelop. € 40 * Claus zendt zijn bondigste groeten: 'van harte voor/ J. van Mastrigt'.

K L A P P E R T A N D E N D V A N D E KO O R T S

205 CLAUS, Hugo Handgeschreven brief aan 'Beste Simon [Vinkenoog]'. 27,4 x 21,5 cm. Op briefpapier van Hugo Claus: 'Ten Hole 16/ Nukerke (O. Vl.)'. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'Hugo' en niet gedateerd [= maart 1966]. 23 regels tekst. Met handgeschreven aantekening van Vinkenoog ('te reproduceren in handschrift?') en zetaanwijzingen van een typograaf. € 250 * Over Claus' afwezigheid bij het beruchte Poëzie in Carré op 28 februari 1966. Vinkenoog had zijn bevriende collega telefonisch overgehaald, maar Claus werd ziek: 'Nu zeg je: Maar je bent nooit ziek en precies die dag - (of dagen, want ik kon ook niet naar de B. Bij-avond gaan in Antwerpen - ben je het wel. Ik hoef jou niet duidelijk te maken dat hier psychosomatische elementen aanwezig waren, het zal wel, een feit blijft dat ik klappertandend van de koorts in mijn bed moest blijven'.

Deze charmante excuusbrief is in facsimile afgedrukt in Poëzie in Carré (Amsterdam 1966), p. 74; het boek is bijgevoegd.

206 CLAUS, Hugo Vier handgeschreven brieven en twee handgeschreven briefkaarten aan 'Geachte heer [Erik] Slagter'. 1. 27,4 x 21,4 cm. Op briefpapier van Hugo Claus: 'Ten Hole 16/ Nukerke (O. Vl.)'. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'Hugo Claus' en gedateerd '18-IV-68'. 21 regels tekst.

Twee perforatiegaatjes. 2. 20,8 x 15,5 cm. Op briefpapier van Hugo Claus: 'Ten Hole 16/ Nukerke (O. Vl.)'. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'Hugo Claus' en niet gedateerd. 6 regels tekst. Twee perforatiegaatjes. 3. 18,0 x 13,8 cm. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'Hugo Claus' en niet gedateerd.

7 regels tekst. Twee perforatiegaatjes. 4. 9,3 x 14,4 cm. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'Hugo Claus' en niet gedateerd. 6 regels tekst. Twee perforatiegaatjes. 5. 21,0 x 14,9 cm. Op briefpapier van 'The Dorechester/ Park Lane Londen W1A 2 HJ'. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'Hugo Claus' en niet gedateerd. 12 regels tekst. Twee perforatiegaatjes. 6. 10,6 x 14,0 cm. Eén blad. Alleen recto.

Gesigneerd 'Hugo Claus' en niet gedateerd [= 1972]. 10 regels tekst. Twee perforatiegaatjes. € 500 * Sympathieke correspondentie over bibliografische kwesties en de uitgave Hugo Claus, Ontmoetingen met Corneille en Karel Appel. Inleiding en samenstelling Erik Slagter (Antwerpen/ Amsterdam, 1980). Claus doet zijn best, maar kan Slagter niet vaak van dienst zijn: 'ook omdat ik er ook geen geheugen voor heb. Het zou best kunnen dat ik in het verleden een uitgave heb gepleegd die niet op uw lijstje staat'. Over de samenwerking met Corneille en het niet verschijnen van deel 2 in de Cobra-reeks: 'o.a. omdat voor nr. 1. slechts 3 inschrijvingen kwamen (aan 50 Belgische frank per stuk toen)'. Zelfverzekerd: 'Het was overigens onze "policy" om zo'n boekje op één namiddag te maken. Met een minieme aanmoediging hadden wij er toen 50 per jaar gemaakt'. Correspondentie van Corneille, catalogi van eigen werk: Claus is het kwijt.

In de vierde en vijfde brief gaat de auteur akkoord met publicatie van 'het verzamelboekje over Corneille-Appel', met uitzondering van 'de curieuze regeling v.d. auteursrechten': 'Hoeveel procent van de tekst is van u? Juist.' Hij stelt een andere verdeling voor. De laatste kaart is een compliment voor Slagters tekst, waaraan Claus 'echt plezier' beleefde. Slot: 'Wil vooral ook Gert-Jan Hemmink groeten, ik vind bij U een zelfde hartstocht voor het nauwkeurige (iets wat ik helaas mis)'.

Bijgevoegd: Hugo Claus, Ontmoetingen met Corneille en Karel Appel. Inleiding en samenstelling Erik Slagter. Antwerpen/ Amsterdam, Manteau, 1980. Garenloos. 72 p. 1e druk. * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de samensteller opo de Franse titel: 'Voor Gert Jan Hemmink/ met immense dank/ Erik Slagter 3X80'.

207 CLAUS, Hugo Originele, zelfgemaakte drukproef van Natuurgetrouw met honderden handgeschreven correcties, doorhalingen en toevoegingen, ten behoeve van Natuurgetrouwer. (136) bedrukte pagina's los in linnen band. € 1200 * Claus gebruikte een exemplaar van Natuurgetrouw (1954) als drukproef voor de uitgebreide herdruk Natuurgetrouwer (1969). De losgescheurde pagina's uit Natuurgetrouw bewerkte hij herhaaldelijk met pen, potlood en viltstift. Sommige passages vervallen, andere worden herschreven of flink uitgebreid. De auteur plakte twee handgeschreven gedichten in en laste een nieuw deel in bij 'Choses vues'. Ook noteerde Claus zetaanwijzingen. Deze tot manuscript verworden drukproef opent met een katern (16 p.) van het reisvel voor de dummy van Natuurgetrouwer.

Inliggend: 'Dagboekje van Ronald Hansen'. Origineel handschrift. 27,4 x 21,4 cm. Vier bladen. Alleen recto.

Voorts: Hugo Claus, Natuurgetrouwer. Amsterdam, De Bezige Bij, 1969. Garenloos. 256 p. 2e druk.

Met buikband. Op het omslag staat geschreven: 'Werkexemplaar/ Gert Jan Hemmink'. BHC 68.2.

Gert Jan Hemmink: 'Ideaal studiemateriaal voor een ambitieuze student, die een leerzame en amusante scriptie wil componeren'.

208 CLAUS, Hugo Van horen zeggen en Heer Everzwijn: de geschiedenis van een dubbeleditie.

Bijzondere collectie dummy's en proeven. € 2500 * 1. Van horen zeggen. Amsterdam, De Bezige Bij, 1970. Blind linnen met stofomslag. * Dummy op kleiner formaat (20,5 x 13,1 cm.) dan de uiteindelijke uitgave. Alleen de eerste 15 pagina's zijn bedrukt. Het betreft (uiteraard, vanwege het kleinere formaat) een ander zetsel, maar er zijn ook inhoudelijke verschillen: zo zijn er af en toe regels gesneuveld. Dummy van BHC 73.1.

2. De complete proef van Van horen zeggen zoals het nooit verschenen is, met doorhalingen, correcties en aanvullingen van de auteur (zo zal het gedicht 'Zien' in de definitieve editie vervallen en vervangen worden door 'Chet Baker zingt') en typografische aanwijzingen van vormgever Frits Stoepman.

3. Een schone proef van Van horen zeggen, zonder aantekeningen.

4. Een proef van Van horen zeggen van nieuw zetsel voor de definitieve (grotere) uitgave: met onder meer het gedicht 'Chet Baker zingt' in handschrift en en zeer veel doorhalingen, correcties en toevoegingen in de sectie 'Dagboekbladen', met steeds de revisieproef van de gewijzigde pagina’s.

5. Van horen zeggen. Amsterdam, De Bezige Bij, 1970. Linnen met stofomslag. 80 p. 1e druk. BHC 73.1.

6. Van horen zeggen. Amsterdam, De Bezige Bij, 1972. Linnen met stofomslag. 80 p. 2e druk. BHC 73.2.

7. Heer Everzwijn. Amsterdam, De Bezige Bij, 1970. Blind linnen met stofomslag. * Dummy op kleiner formaat (20,5 x 13,1 cm.) dan de uiteindelijke uitgave. Alleen de eerste 16 pagina's zijn bedrukt. Het betreft (uiteraard, vanwege het kleinere formaat) een ander zetsel, maar er zijn ook inhoudelijke verschillen: zo zijn er af en toe regels gesneuveld. Dummy van BHC 72.1.

8. De complete proef van Heer Everzwijn zoals het nooit verschenen is, met doorhalingen, correcties en toevoegingen van de auteur en typografische aanwijzingen van vormgever Frits Stoepman.

9. Heer Everzwijn. Amsterdam, De Bezige Bij, 1970. Linnen met stofomslag. 76 p. 1e druk. BHC 72.1.

10. Heer Everzwijn. Amsterdam, De Bezige Bij, 1972. Linnen met stofomslag. 76 p. 1e druk. BHC 72.2.

Gert Jan Hemmink: 'Het geheel geeft een uitgebreid inzicht in het arbeidsproces van de dichter: een ware Fundgrube voor weer een andere promovendus'.

197

209

202

208

199 207

BEET

209 CLAUS, Hugo Het jaar van de kreeft. Origineel manuscript, geschreven op verschillende kleuren ruitjespapier. 275 eenzijdig beschreven bladen, gebonden in een verguld heellederen band.

In cassette. € 15.000 * Met op de geschreven titelpagina een handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur: 'voor/ Gert-Jan/ die zeven maal/ gehengeld heeft,/ vanwege de/ allang beschadigde/ vis/ Hugo Claus'.

De gebonden versie van de 2e druk werd gedrukt op verschillende kleuren papier, omdat dit handschrift eveneens op verschillende kleuren papier geschreven is. De hoofdstukken 'Winter' (roze) en 'Lente' (groen) komen in handschrift keurig overeen met het boek, later heeft de auteur naar verschillende kleuren papier gegrepen. Het jaar van de kreeft zou in enorme oplagen zijn weg vinden naar het grote publiek, in 1975 zou Herbert Curiel het boek verfilmen met in de hoofdrollen Willeke van Ammelrooy en Rutger Hauer.

Gerrit Komrij schreef over Het jaar van de kreeft: 'een melodrama, a book for the millions', terwijl Claus zich tegenover Ischa Meijer liet ontvallen: 'Wie ben ik om de grote massa dit boek te onthouden?'

Kun je dichter bij Claus komen dan via het handschrift van één van zijn succesvolste romans, tevens zijn meest intieme?

Bijgevoegd: Hugo Claus, Het jaar van de kreeft. Amsterdam, De Bezige Bij, 1972. Linnen met stofomslag. 336 p. 2e druk. De zeldzame tweede druk in linnen, waarbij de verschillende delen van de roman op een andere kleur papier werden gedrukt: resp. roze, groen, geel, blauw en wit, ongeveer overeenkomstig het onderhavige handschrift zoals Claus dat bij De Bezige Bij aanbood. BHC 80.2.B. Gert Jan Hemmink: 'Het 7x hengelen slaat op het feit dat dit handschrift mij zes maal werd aangeboden door diverse handelaren voor diverse prijzen & ik het de zevende maal op een veiling kocht. Dit i.t.t. het beweerde van een journalist, die zonder voorkennis, schreef dat ik Hugo Claus zeven maal aan zijn hoofd gezeurd had voordat ik het van hem kreeg'.

210 CLAUS, Hugo Twee handgeschreven briefkaarten en een handgeschreven brief aan 'Geachte Heer [Aldert] Walrecht'. 1. 9,7 x 15,5 cm. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'Hugo Claus' en niet gedateerd [datum poststempel: '7.11.79']. 12 regels tekst. Met originele envelop. 2. 20,7 x 15,6 cm. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'Hugo Claus' en niet gedateerd [datum poststempel: '13-5 1991']. 7 regels tekst. Met originele envelop. 3. 10,5 x 15,7 cm. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'Hugo Claus' en niet gedateerd [datum poststempel: '21.10.91']. 8 regels tekst. Met originele envelop. € 500 * Driemaal een vriendelijk schrijven van Claus aan de letterkundige-uitgever over het organiseren van een Claus-tentoonstelling in Zundert. Van de schrijver mag niet veel hulp verwacht worden: 'ik heb geen idee van mijn bibliografie. Noch minder van mijn biografie'. Claus suggereert iemand anders erbij te roepen: 'Gert-Jan Hemmink, (werkzaam bij de Uitgeverij Arbeiderspers) die álles over mij en mijn geschriften weet'. Met de laatste kaart complimenteert Claus Walrecht met zijn openingstoespraak: 'zoveel lof deed me hikken, zoveel brio snikken. Af en toe moet de dichter inderdaad zwelgen in de dithyramben'.

De brieven worden aangevuld tot een aardig dossier met een uitnodiging, een handgeschreven brief van kunsthistorica Lia Voermans aan Waldrecht, een kopie van een brief van Claus aan Voermans en de tekst van de openingstoespraak van Walrecht (klad en net).

OP DE TANDEM NAAR BORNE

211 CLAUS, Hugo Handgeschreven brief aan 'Geachte Heer [F.J.] Boelens'. 20,8 x 15,6 cm. Op briefpapier van 'Hugo Claus/ Kasteellaan 166/ 9000 Gent'. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'Hugo Claus' en niet gedateerd [datum poststempel: '7.3.85']. 19 regels tekst. Met originele envelop. € 150 * Anekdotische brief over de portefeuille van Claus, die blijkbaar door Boelens was gevonden. Het is niet helemaal duidelijk hoe de portefeuille, die Claus in Zeeland had verloren, bij geadresseerde is beland. 'Dus heeft een onverlaat de portefeuille gestolen, is in 't holst van de nacht met zijn medeplichtige op de tandem naar Borne gereden, waar de Belgische franks onpartijdig werden verdeeld en de portefeuille in het groene gras gegooid'. Of Boelens de portefeuille wil retourneren: 'Ik vind wel een manier om de onkosten te vergoeden'.

VERTALINGEN 212 CLAUS, Hugo La Chasse aux Canards. Traduction d'Elly Overziers et Jean Raine. (Parijs), Fasquelle, (1953). Ingenaaid. 160 p. Onafgesneden. 1e druk. € 75 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'avec plaisir pour. Gerard-Jean Hemmink/ Hugo Claus'. Erboven zette Claus een streep door de foutief gespelde achternaam van zijn vriendin. Franse vertaling van De Metsiers (1951).

OUT OF PRINT

213 CLAUS, Hugo The Duck Hunt. Translated from the French by George Libaire. New York, Random House, (1955). Halflinnen met (wat gehavend) stofomslag (omslagontwerp Paul Galdone).

(6), 186 p. 1e druk. € 65 * Engelse vertaling van De Metsiers (1951).

Inliggend: getypte brief van Gisa Botbol, 'Manager Foreign Rights' van Random House, aan 'Dear Mr. [Gert Jan] Hemmink'. 28,0 x 21,5 cm. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd en gedateerd 'March 10, 1972'. 13 regels tekst. Over de verkrijgbaarheid van deze vertaling bij de uitgever: 'Due to the fact that this book is out of print with Random House, I have checked with our permanent library who tell me that they have only two copies of the title in question, which they are unable to give away'. Botbol is niet bereid om een exemplaar te zenden, omdat er in geval van herdrukken meerdere werkexemplaren beschikbaar moeten zijn.

214 CLAUS, Hugo Kamo-ryo. [Vertaald uit het Frans door Thikaye Komaki en Tatsuhiko Shibusawa]. Tokyo, Murayama Shoten, 1957. Ingenaaid met omslag en blauw buikbandje. 196 p. 1e druk. Buikbandje doormidden. Omslag iets gevlekt. € 200 * Japanse vertaling van De Metsiers (1951). Met op p. 190 een citaat van Claus in het Nederlands, in facsimile van het handschrift.

215 CLAUS, Hugo Polowanie na kaczki. Przełożołyła Zofia Klimaszewska. Warschau, Czytelnik, 1981. 15 x 10 cm. Karton. 148 p. 1e druk. Schutblad verkleurd. € 45 * Poolse vertaling van De Metsiers (1951). Goedkoop gemaakt, maar toch aardig ogend boekje, waarvan de tekst geheel in blauw gedrukt is.

216 CLAUS, Hugo De Metsiers. Met inleiding en woordverklaringe deur Ena Jansen. Pretoria/ Kaapstad, Academica, (1989). Serie Literatuur van die Lae Lande. Ingenaaid. 160 p. 1e druk. € 60 * Eerste Zuidafrikaanse editie, met de tekst in het Nederlands en de inleiding in het Zuidafrikaans.

Achterin 'Enkele probleme wat uit die Nederlandse grammatika mag ontstaan', compleet met stamtijden.

217 CLAUS, Hugo Jours de Canicule. Traduit du néerlandais par Maddy Buysse. Parijs, Fasquelle, (1954). Ingenaaid. 200 p. Onafgesneden. 1e druk. € 100 * Eén van de 50 genummerde luxe-exemplaren, gedrukt op 'vélin bouffant Alfa Navarre'. Waar een regulier exemplaar op de achterzijde van het omslag 'Prix: 500 frs' heeft, staat hier 'Exemplaire sur Vélin Alfa'. Franse vertaling van De hondsdagen (1952).

218 CLAUS, Hugo Hundedager. Til norsk ved Karna Dannevig. (Met een biografische aantekening van de vertaler). (Oslo), J.W. Cappelens, (1962). Halflinnen met stofomslag. 192 p. 1e druk. € 50 * Noorse vertaling van De hondsdagen (1952).

219 CLAUS, Hugo Andréa ou La fiancée du matin. Pièce en 4 actes. Adaptation de Maddy Buysse.

Parijs, Fasquelle, (1956). Ingenaaid. 200 p. Onafgesneden. 1e druk. € 22 * Franse vertaling van Een bruid in de morgen (1955).

Bijgevoegd: programmaboekje van Theatre Royal des Galeries, gewijd aan de uitvoering van dit toneelstuk, met een biografische aantekening over Claus, namen en foto's van de hoofdrolspelers, reclame voor drank en brilmonturen.

220 CLAUS, Hugo Die Reise nach England (Een Bruid in de Morgen). Bühnenstück in 4 Akten von Hugo Claus. Deutsch von Elmar Tophoven. Keulen, Comedia-Bühnenvertrieb im Verlag Kiepenheuer & Witsch, [1960]. Geniet. (2), 102 p. 1e druk. Met genummerd exlibris. € 60 * Duitse vertaling van Een bruid in de morgen (1955). Gestencilde, efemere editie.

221 CLAUS, Hugo Una novia en la mañana. P. 225-289 in: Teatro flamenco contemporanéo.

Recopilación, traducción, prólogo y notas de F.M. Lorda Alaiz. Mexico, Aguilar, (1962). Ingenaaid. 416 p. Geïllustreerd. 1e druk. Niet opengesneden. € 40 * Spaanse vertaling van Een bruid in de morgen (1955). Bevat ook toneelstukken van Teirlinck, Brulez, Hensen, Van Hoeck en Brulin.

222 CLAUS, Hugo Een bruid in de morgen. Met inleiding en aantekeninge deur André P. Brink.

Pretoria/ Kaapstad, Academica, (1977). Serie Literatuur van die Lae Lande. Karton. 120 p. 1e druk. € 75 * Eerste Zuidafrikaanse editie, met de tekst in het Nederlands en de inleiding in het Zuidafrikaans.

Achterin 'Enkele probleme wat uit die Nederlandse grammatika mag ontstaan', ook met rijen stamtijden. De identieke 2e druk (1980) kost € 65.

223 CLAUS, Hugo Wiersze z Oostakker. Prełożył z niderlandzkiego wstępem, posłowiem i przypisami opatrzył Jerzy Koch. Kłodzko, (Kłodzkiego Klubu Literackiego), 1990. Geniet met flappen.

80 p. 1e druk. € 65 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'voor GertJan/ Hugo Claus'. Poolse vertaling van De Oostakkerse gedichten (1955).

224 CLAUS, Hugo L'homme aux mains vides. Traduit du néerlandais par Maddy Buysse. Parijs, Fasquelle, (1957). Ingenaaid. In kartonnen cassette (Binderij Phoenix). 264 p. Onafgesneden.

Onopengesneden. 1e druk. € 120 * Eén van de 50 genummerde luxe-exemplaren, gedrukt op 'vélin bouffant Alfa Navarre'. Gesigneerd door de auteur op de titelpagina. Franse vertaling van De koele minnaar (1957).

225 CLAUS, Hugo Zucker (Suiker). Schauspiel. Deutsch von Karl Guttmann. Hamburg, Rowohlt Theater-Verlag, [1960]. Garenloos met linnen rug. (2), 152 p. 1e druk. € 40 * Duitse vertaling van Suiker (1958).

226 CLAUS, Hugo L'étonnement. Traduit du néerlandais par Maddy Buysse. Avant-dire de Claude Roy. Postface de Jean Weisgerber. [Brussel], Editions Complexe, (1977). Ingenaaid met flappen. 256 p.

1e druk. € 50 * Gesigneerd door de auteur op p. (1) met de bibliografie-aantekening: 'Omslag niet van mij/ Nooit!!'.

Franse vertaling van De verwondering (1962).

227 CLAUS, Hugo Die Verwunderung. Roman. (Aus dem Niederländischen und mit einem Nachwort von Udo Birckholz). (Berlijn, Volk und Welt, 1979). Linnen met stofomslag (omslagontwerp Gerhard Bunke). 300 p. 1e druk. € 45 * Duitse vertaling van De verwondering (1962).

228 CLAUS, Hugo Die Verwunderung. Roman. Aus dem Niederländischen und mit einem Vorwort [= Nachwort] von Udo Birckholz. (Wiesbaden/ München), Limes, (1979). Linnen met stofomslag (omslagontwerp Klaas Neumann). 300 p. 1e druk. € 45 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'für GertJan/ herzlich/ Hugo Claus'. Duitse vertaling van De verwondering (1962).

229 CLAUS, Hugo Úžas. (Preložila a vysvetlivky napísala Júlia Májeková). (Bratislava), Sloveský spisovateľ, (1983). Linnen met stofomslag (omslagontwerp Dušan Polakovič). 272 p. 1e druk. Beetje los in de band. € 60 * Slowaakse vertaling van De verwondering (1962).

214 224 213

223

235

229

228 227

230 CLAUS, Hugo A propos de Dédé. Traduit du néerlandais par Maddy Buysse. (Parijs), Gallimard, (1969). 20,0 x 12,5 cm. Ingenaaid met flappen. 200 p. Onafgesneden. Onopengesneden. 1e druk. € 125 * Eén van de 26 genummerde luxe-exemplaren, gedrukt op groot formaat 'vélin pur fil LafumaNavarre'. Franse vertaling van Omtrent Deedee (1963).

ROEMEENSE OPDRACHT

231 CLAUS, Hugo Apropo de Dédé. Prezentare şi traducere de Radu Boureanu. Boekarest, Univers, 1974. Garenloos (omslagontwerp Cristina Crinteanu). 144 p. 1e druk. € 75 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'latӑ de ce El/ nu-tį poate accepta/ pācatul,/ Hugo Claus'. Roemeense vertaling van Omtrent Deedee (1963).

232 CLAUS, Hugo Poèmes. Traduits du néerlandais par Maddy Buysse. Préface de Gaëtan Picon.

Postface de Jean Weisgerber. (Parijs), Mercure de France, 1965. Ingenaaid. 128 p. Onafgesneden. 1e druk. € 90 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de vertaler op het schutblad: 'Aan de Heer te Belder,/ na een heerlijke ontdekking van onze/ gemeenschappelijke liefhebberijen/ met de hoop hem dikwijls op de Molen-/ berg terug te zien/ Maddy Buysse/ 20 Maart. Deurne. Molenberg/ 1966'. Eronder zette de auteur ook een handgeschreven, gesigneerde opdracht: 'en vanwege de/ hoofdmisdadiger/ Hugo Claus'. Franse editie.

233 CLAUS, Hugo Poèmes. Traduits du néerlandais par Maddy Buysse. Préface de Gaëtan Picon.

Postface de Jean Weisgerber. (Parijs), Mercure de France, 1965. Ingenaaid met blauw buikbandje ('le plus grand poète néerlandais d'aujourd'hui enfin traduit en français'). 128 p. Onafgesneden. 1e druk. € 50 * Franse editie.

234 CLAUS, Hugo Poèmes. Traduits du néerlandais par Maddy Buysse. Préface de Gaëtan Picon.

Postface de Jean Weisgerber. (Brussel), Editions des Artistes, 1965. Ingenaaid met flappen en groen buikbandje ('Un grand poète néerlandais d'aujourd'hui enfin traduit en français'). 128 p.

Onafgesneden. 1e druk. Buikbandje enkele kreukjes en scheurtjes. € 40 * Belgische editie.

L IM IT E D E D I T I O N

235 CLAUS, Hugo Selected Poems 1953-1973. Edited by Theo Hermans. Translated by Theo Hermans, Paul Brown and Peter Nijmeijer. Portree, Isle of Skye, Johnston Green Publishing, (1986).

Aquila Poetry. Karton met stofomslag. 112 p. 1e druk. € 75 * Engelse vertaling. Dit is nummer 7 van 25 genummerde exemplaren, gesigneerd door de auteur en door vertaler Theo Hermans - zoals slechts blijkt uit een ingeplakte sticker op het schutblad, waarop een keltiserend lettertype aangeeft: 'Certificate of Limited Edition'.

236 CLAUS, Hugo Traces. Choix de poèmes 1948-1985. Traduit du Néerlandais par Maddy Buysse et Marnix Vincent. (Lausanne), L'Age d'Homme, (1988). Ingenaaid. 160 p. 1e druk. € 150 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht aan de schrijfster Mary McCarthy en haar echtgenoot James West op de titelpagina: 'for Mary/ and Jim/ with love/ as allways [sic]/ Hugo'.

VERBLOEMD

237 CLAUS, Hugo Die Leute nebenan. Aus dem Niederländischen übersetzt von Barbara Antkowiak, Susanne George und Jürgen Hillner. Aken, Alano-Verlag, 1993. Garenloos. 88 p. 1e druk. € 75 * Keuze van fragmenten uit verschillende boeken, in het Duits vertaald. De handgeschreven opdracht op de titelpagina mislukte een beetje: 'für (x) Uli/ Hugo Claus', waarbij de fout in de eerste naam letterlijk is verbloemd door een tekening van een kriebelige bloem met lange steel.

M U L I S C H FU M E U N E P I P E

238 CLAUS, Hugo Thyeste. Tragédie d'après Sénèque traduite du néerlandais par Maddy Buysse.

(Parijs), Gallimard, (1967). Ingenaaid. 92 p. 1e druk. Rug iets verbruind. € 150 * Gesigneerd door de auteur op de titelpagina. Bovendien met handgeschreven, gesigneerde aantekening van Harry Mulisch op p. (3): 'Leçon 1./ Papa fume une pipe/ Maman coupe le pain./ Harry Mulisch'. Franse vertaling van Thyestes (1966).

239 CLAUS, Hugo Tieste. Thyestes. Presentazione e traduzione di Luigi Pascutti. Rome, Carte Segrete, [1970]. Karton. 84 p. 1e druk. € 100 * Gesigneerd door Hugo Claus op de titelpagina. Italiaanse vertaling van Thyestes (1966) in opmerkelijke presentatievorm: gedrukt op goedkoop houthoudend papier, de eerste en laatste pagina geplakt in een band van eenvoudig verpakkingskarton met grove zwarte belettering - een kwetsbaar boek.

240 CLAUS, Hugo Mîhnirea Belgiei. (Vertaald door Henri R. Radian). Boekarest, Editura Univers, 1989. Ingenaaid. 720 p. 1e druk. € 100 * Exemplaar met handgeschreven op de titelpagina de opdracht: 'alstublieft,/ in het Roemeens,/ Hugo Claus'. Roemeense vertaling van Het verdriet van België (1983).

C O L L E C T I O N N A D O R G E R A L D O - JU A N 241 CLAUS, Hugo La pena de Bélgica. Traducción de M.C. Bartolomé Corrochano y P.J. van de Paverd. (Madrid), Alfaguara, (1990). Ingenaaid met flappen (omslagontwerp Enric Satué). 712 p. 1e druk. € 60 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'por Geraldo-Juan/ collectionnador,/ sublimo,/ Hugo Claus'. Spaanse vertaling van Het verdriet van België (1983).

G E WO O N T E KO O P

242 CLAUS, Hugo Cały smutek Belgii. Przełożyli z niderlandskiego Axel Holvoet Zofia Klimaszewska. (Warschau), Państwowy Instytut Wydawniczy, (1994). Karton. 652 p. 1e druk. € 65 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde aantekening van de auteur op de titelpagina: 'Het boek waar ik al jaren/ naar zocht./ Hugo Claus'. De band toont ons overigens een afgrijselijke tekening van een blote kont, een hakenkruis op een schild en drie uitpuilende ogen. Poolse vertaling van Het verdriet van België (1983).

Gert Jan Hemmink: 'Bij de signeersessie in Athenaeum Boekhandel op 19/10/96 lag dit ex. te midden van een rijtje buitenlandse edities vóór Hugo Claus. Gewoon voor geld te koop, dus'.

243 CLAUS, Hugo En stilla förintelse. Översättning av Per Holmer. Stockholm, Bonniers, (1990).

Karton met stofomslag. 156 p. 1e druk. € 50 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opmerking van Hugo Claus op de achterkant van de titelpagina: 'Omslag niet van mij/ Hugo Claus'. Inderdaad, de prent is van Ulf Nordström en het ontwerp van Johan Petterson. Zweedse vertaling van Een zachte vernieling (1988).

PORTRETTEN, FOTO'S & KUNST 244 CLAUS, Hugo Twee tekeningen, de allervroegst bekende. 1. Sint Nicolaas. 35,5 x 26,0 cm.

Potloodschets uitgewerkt in oostindische inkt en aquarel op tekenpapier: een lachende Sinterklaas met de staf in de rechterhand wijst naar onder, mogelijk naar een buiten de tekening liggend cadeau.

Kennelijk deels overgetekend naar een voorbeeld, misschien uit een advertentie of jeugdtijdschrift.

Rechtsonder in potlood: 'Geteekend/ door/ Hugo!'. Aan de randen gescheurd en gekreukt, punaisegaatje; tussen staf en mijter een bruine vochtvlek. Aan de achterkant een kleine schets (6 x 3 cm) van ongeveer dezelfde voorstelling in inkt.

2. Oude man. 36,5 x 30,0 cm. Tekening met pen en penseel in twee tinten bruine inkt met sporen zwart krijt op glad, stevig papier: een oude man met snor, hoed en stropdas die de beschouwer recht aankijkt. Rechtsonder in pen een handtekening 'HCLAUS'. Scheur in de rand aan de rechterkant, licht gekreukt, bruine vlek rechts en enkele kleinere vlekjes. Aan de achterkant vage lijmsporen. prijs op aanvraag * De vroegst bekende tekeningen van Hugo Claus, die hij maakte toen hij 15 jaar oud was. Claus schonk ze beide in het voorjaar van 1945 aan Hilda Danneels (1928-2007), de dochter van een hoofdonderwijzer in Astene. Op 4 april 1945 (de dag voor zijn zestiende verjaardag) schreef Claus een gedicht in haar poëziealbum, dat gelezen werd door de kunstschilder Antoon De Clerck. Hilda Danneels gaf de tekeningen later cadeau aan haar vriendin Christiane Boterbergh.

Bijgevoegd: kleurenfoto waarop Christiane Boterbergh met haar man beide tekeningen aan de camera toont.

Nooit eerder aangeboden, de eerste getuigen van het dubbeltalent van Hugo Claus!

245 CLAUS, Hugo Originele zwart-witfoto. 11,8 x 13,3 cm. Op de achterzijde (later) gesigneerd: 'Hugo Claus'. [1947]. Gekreukt. € 150 * Een zeer jonge Claus, hurkend achter een stenen bloembak.

G E L A U WE R D IN F R A N K R I J K

246 CLAUS e.v.a., Hugo Originele zwart-witfoto. 17,6 x 23,3 cm. Op de achterzijde uitvoerig in handschrift geannoteerd door Hugo Claus. [1955]. Enkele krasjes. € 150 * Prachtig portret van Hugo Claus, in smoking, met heuse lauwerkrans, aan tafel tussen twee kandelaars, omringd door (en hier volgen we de legenda van Claus): Françoise Sagan, Renée Lebas, Dominique Willms, Auguste Le Breton en Claus' muze Elly Overzier. Gemaakt tijdens de 'soupergarden-party (aux chandelles)', die Claus' Franse uitgever organiseerde ter introductie van Jours de Canicule (1954). De kroning van Claus werd in Franse dagbladen gesignaleerd. Men sprak al snel van de 'Prix Bonjour Jeunesse' - zoals Claus op de achterzijde van deze foto ook heeft genoteerd.

247 CLAUS, Hugo, OVERZIER, Elly, NOOTEBOOM, Cees, & Simon VINKENOOG Originele zwart-witcollagefoto. 8,9 x 13,8 cm. Op de achterzijde in handschrift geannoteerd door Simon Vinkenoog: 'vlnr/ Cees Nooteboom/ Simon Vinkenoog/ Hugo Claus/ Elly Norden' en 'Gent/ voorjaar '57 '56'. (1956). Enkel krasje. € 200 * Superleuke foto, waar de hoofden van de vier personen geplakt zijn op een bestaande tekening: Elly is de bevallige dame, Claus duwt een kruiwagen voort, Vinkenoog zit in de kruiwagen met een drankfles, Nooteboom is de agent met de gummiknuppel.

248 CLAUS, Hugo Zelfportret, gebruikt als frontispice voor Het verdriet van België. Ets (vernismou), op de plaat geëtst door Charles Vreuls naar een idee van Joost Veerkamp. Beeldformaat 16,6 x 9,7 cm. Ingelijst achter glas onder passe-partout. € 750 * Proef van de ets van dit dubbelzelfportret op Japans papier zoals die uitsluitend werd toegevoegd aan de vier extra-luxe-exemplaren van Het verdriet van België die in heelleder werden gebonden (BHC 136.1.D). Met een handgeschreven opdrachtje van de auteur-kunstenaar onder het portret 'voor Gert-Jan/ Hugo Claus'.

249 CLAUS, Hugo Twee originele zwart-witfoto's van voor- en achterzijde van een ets van Karel Appel, met handgeschreven commentaar van Claus. 1. 17,7 x 12,6 cm. Foto van voorzijde van ets van Appel. Met handgeschreven, gesigneerde aantekening van Claus: 'Een van de/ zeldzaamheden in/ Karel's werk, ik heb/ deze ets nl. cadeau/ gekregen/ Hugo Claus'. 2. 7,7 x 12,6 cm. Foto van achterzijde van dezelfde ets van Appel ('Drogen/ naald/ ets/ van/ K. Appel/ 1951/ voor/ Hugo/ Claus/ 1952'). Met handgeschreven aantekening van Hemmink: '[geveild bij Mak v. Waay/ op 21.10.85]'. € 100 O R IG IN E L E T E KE N IN G A L S O M S L A G

250 CLAUS, Hugo Imagier. (Met een voorwoord van Marnix Vincent, een samenspraak tussen Freddy de Vree en talloze citaten uit het werk van Claus, benevens bijdragen van Gaëtan Picin, Jan Walravens, André Goeminne, Philippe d'Arschot en Cees Nooteboom). (Antwerpen, Mercatorfonds/ Albin Michel, 1988). 41,3 x 32,0 cm. Karton met stofomslag en aparte suite in plexiglas cassette. 256 p.

Rijk geïllustreerd. 1e druk. € 3000 * Eén van de 31 luxe-exemplaren, daarbinnen één van de 26 geletterde en gesigneerde luxeexemplaren (dit is nummer D) met een originele tekening in gemengde techniek van Claus als stofomslag en een suite van 31 'sanguines': 31 reproducties van tekeningen plus één van die tekeningen (in krijt en aquarel) als origineel, geletterd en gesigneerd. Acht van de 31 reproducties zijn ingelijst achter glas onder passepartout, de overige 23 bevinden zich in de suite bij het boek. De totale oplage van de luxe-editie van de Nederlandstalige uitgave Beelden en de Franse versie Imagier is 31 exemplaren. De Franse editie die wij hierbij aanbieden is echter veel zeldzamer dan de Nederlandse. Majestueus verrijkte bibliofiele uitgave! Franse versie van BHC 176.B. 251 CLAUS, Hugo Vlag voor Gilles. Originele litho in kleuren. 49,3 x 61,5 cm. Gedrukt in een oplage van 400 genummerde exemplaren, gesigneerd door de kunstenaar. Vlekje. € 200 * GWHC p. 22.

252 CLAUS, Hugo Nederlandse filmdagen 1988. Offsetdruk in kleur. 70 x 50 cm. In lijst. € 200 * Met handgeschreven opdracht onder het beeld: 'Met Kalf! voor Gert Jan van Hugo Claus'.

Bijgevoegd: bijlage van het Utrechts Nieuwsblad over de Nederlandse Filmdagen van 1988, met op de voorzijde een afbeelding van het affiche zónder kalf.

Voorts: paginagrote aanbieding uit De Volkskrant van 16 september 1988 waarin de prent (als zeefdruk) wordt aangeboden, mét kalf.

GWHC p. 21: 'Er was wat rumoer rond de affiche, omdat het gouden kalf er op was afgebeeld. Op de definitieve affiche verdwijnt het kalf dan ook. Maar in mijn bezit is een druk op luxe papier, met daarop als achtste afbeelding: hét kalf'.

253 CLAUS, Hugo 'Het karretje van Raveel'. Offsetprint. 65 x 48 cm. [1990]. In lijst. € 170 * Met onder de prent de handgeschreven opdracht: 'voor Gert-Jan/ Hugo Claus'.

Bijgevoegd: de bijbehorende tekst, gedrukt in facsimile van het handschrift op calqueerpapier.

Uitgegeven door het weekblad Knack ter gelegenheid van het twintigjarig bestaan in een oplage van 1000 exemplaren. De tekst betreft een brief van Claus aan Frans Verleyen (1941-1997), vanaf 1971 hoofdredacteur en later directeur van Knack. GWHC p. 21. BHC 196.

254 CLAUS, Hugo Van de Zinnen en de Vruchten. Kapellen, Restaurant De Bellefleur, [1991].

Offset-litho in kleuren (circa 16 x 24 cm.) in kartonnen omslag geplakt (32,2 x 24,0 cm). [Gedrukt in een oplage van 200 exemplaren?]. € 75 * Nieuwjaarswens van Restaurant 'De Bellefleur' te Kapellen, dat nog steeds bestaat: twee rode bestekjes in de Michelingids 2012. De handtekening lijkt echt, maar is gedrukt. GWHC p. 23.

255 CLAUS, Hugo Hugo Claus. (Met, los bijgevoegd, een originele, genummerde en door de kunstenaar gesigneerde zeefdruk van Hugo Claus). (Amsterdam), Jaski Art Gallery, [1995]. Ingenaaid met voorflap. 40 p. Geïllustreerd. Gedrukt in een oplage van 775 genummerde en gesigneerde exemplaren. 1e druk. Resten van stickertje op omslag. € 160 * Met bijdragen van Jan Hoet, Cees Nootenboom (sic) en Robbert Roos. BHC 238.A.

245

247

244

260

258

259

256 CLAUS, Hugo Originele zwart-witfoto door Ludo Geysels. 23,7 x 17,7 cm. Op de achterzijde een copyrightstempel van de fotograaf. (1999). € 120 * Gesigneerd onder de foto door de auteur: 'van harte Hugo Claus'. Claus zit aan zijn werktafel, met een brandende sigaret, en kijkt licht glimlachend in de lens.

Bijgevoegd: folder voor de Amsterdamsche Boekenmarkt 1999, met op het omslag een sterk verkleinde afdruk van dit portret.

257 CLAUS, Hugo Hugo Claus. Zonder plaats, (Artoos Communicatiegroep, 2004). 66,5 x 47 cm.

Kartonnen portfolio, linnen rug en groen lint met tien reproducties van werk van Claus. € 100 * Jaarwisselingsgeschenk 2004/ 2005. Niet in de handel.

B E E T JE S U IK E R , B E E T JE WA T E R , B E E T JE T H E E

258 CORNEILLE Portret van Hugo Claus. Originele tekening in inkt. Beeldformaat circa 27 x 18,5 cm. Ingelijst achter glas onder passe-partout. Gesigneerd en gedateerd 'Corneille '51'. € 9500 * Prachtig portret van een jonge Claus als een enigszins boerse profeet, ontstaan in de periode dat Claus en Corneille samen de legendarische bundel Paal en Perk maakten. Met onderaan en rechts van de tekening de moeilijk leesbare tekst, in het handschrift van Corneille: 'Hugo est Corneiltiple. il est revenu de son Thibet et je l'ai portraituré avec un peu de sucre, un peu d'eau, de thé, et de l'encre chinoise. Ceci pour être plus près du Thibet'.

Over Corneille zei Claus een jaar later in Vooruit: 'Hij is mager en nerveus en als hij spreekt boetseert hij grillige vormen in de lucht. Als hij het over een dromedaris heeft bijvoorbeeld, loopt Corneille gebocheld en langbenig door het atelier. Op een zekere dag zal hij iets over een merel vertellen en door het raam verdwijnen denk ik'.

Claus en Corneille samen, vroeg en op en top Cobra!

Bijgevoegd: originele zwart-witfoto van onderhavig portret. 17,8 x 12,7 cm. Met achterop de foto een handgeschreven, gesigneerde aantekening van de geportretteerde: 'Dit portret werd/ gemaakt met o.a./ koffie./ Hugo Claus'.

259 RAVEEL, Roger Originele zeefdruk, door Raveel met de hand bijgewerkt. 70,5 x 48,5 cm.

Gesigneerd 'Roger Raveel' met de toevoeging: 'Met de hand bijgewerkt'. In eenvoudige lijst. € 1500 * Hugo Claus met de fiets op weg naar Machelen aan de Leie, de woonplaats van de schilder Roger Raveel. Eén van de exemplaren op groot formaat van de zeefdruk die oorspronkelijk gemaakt werd voor het bij AMO verschenen verjaardagsboek ter gelegenheid van Claus' 65e verjaardag (Hugo Claus 65, Amstelveen, AMO, 1994).

U IT E R S T C L IC H É M A T IG

260 RINAKA, B. Loutering. (Met omslagtekening en zes illustraties van Hugo Claus). Moeskroen, Aurora, [1946]. 29 eenzijdig bedrukte bladen in mapje. 1e druk. Mapje iets gevlekt en verbruind.

Twee bladen met illustratie flink verbruind. Ex libris D. Merlevede op binnenzijde omslag mapje. € 1850 * Exemplaar met paginagrote handgeschreven, gesigneerde aantekening van Claus op het eerste blad: 'De dichter Rinaka heb ik nooit/ mogen ontmoeten./ Mijn vader/ vroeg me om illustraties bij/ zijn uitgave te leveren. Ik/ vond de teksten uiterst cliché-/matig en dacht vader en/ dichter een plezier te doen door/ mijn stijl (die van Jos Speybroeck,/ in: "Het Verdriet van België": Zeebroeck)/ daarbij aan te passen./ Hugo Claus/ P.S. Maar uit welke geldings-/ drang schreef ik dan wel mijn/ (kunstenaars-)naam onderaan/ een van de prenten?'. Luxe-editie, gedrukt in rood en bruin in een genummerde oplage (dit is nummer 197), van het zeer zeldzame debuut van Hugo Claus als beeldend kunstenaar.

261 RINAKA, E. Loutering. (Met zes illustraties door Hugo Claus). Moeskroen, Aurora, [1946].

Geniet. (28) p. 1e druk. Omslag op rug ter hoogte van nietjes gescheurd. € 900 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van Claus op de titelpagina: 'van harte voor/ Gert-Jan Hemmink/ vanwege de/ illustrator,/ Hugo Claus'. Het zeer zeldzame debuut van Hugo Claus als beeldend kunstenaar. E. Rinaka was het pseudoniem van Albert Carrein en de bundel Loutering werd uitgegeven door Drukkerij Aurora, de drukkerij van Claus' vader. Eén van de tekeningen is ondertekend met 'hugo c van astene' en is gedateerd '46', het jaar waarin hij 17 jaar werd.

262 WOLDHEK, Siegfried Originele tekening in inkt. Beeldformaat 16,6 x 15,3 cm. Gesigneerd 'Siegfried Woldhek' en gedateerd '1983'. Ingelijst achter glas onder passe-partout. € 850 * Met onder de tekening een handgeschreven, gesigneerde, ietwat vervaagde aantekening van de geportretteerde: 'Wie is dat in Godsnaam/ Ik op woensdag./ Hugo Claus'. Prachtige tekening van een trotse Claus die zijn vaderland luchtig op zijn linkerschouder torst. Daterend uit 1983 kan deze tekening natuurlijk alleen maar naar Het verdriet van België verwijzen.

263

263 263 263

264

263 263

TIJD EN MENS 263 (CLAUS, Hugo) Tijd en mens. Tijdschrift van de nieuwe generatie. Mechelen e.a., 1949-1955.

23 nummers in 20 delen. In fraaie overslagdoos (Binderij Phoenix), 27 x 18 x 12 cm. Complete set met een (gesigneerde) prospectus en bijgevoegd de Tijd en Mens-uitgaven. Met omslagen van o.a. Pierre Alechinsky (5), Hugo Claus (9/10), Jan Cox (11/12), Corneille (14), Tajiri (15), Asger Jorn (21/22) en Wifredo Lam (23). Wat vlekjes en gebruiksspoortjes, achterzijde omslag nr. 13 los. € 6500 * Zeer complete, getruffeerde set van dit zeldzame tijdschrift, dat van grote betekenis was voor zijn generatie van kunstenaars. Hugo Claus was van het begin tot het eind lid van de redactie, met uitzondering van nr. 8, toen door een coup van Remy C. Van de Kerckhove de redacteuren tijdelijk waren gedegradeerd tot 'vaste medewerkers'. Dat nummer bevat overigens wel een lang gedicht van Claus.

Voorzien van handtekeningen in de volgende nummers: nr. 1: 'Drie blauwe gedichten voor Ellie'.

Gesigneerd door Hugo Claus op p. 17. Nr. 3: 'Zonder vorm van proces'. Gesigneerd door Claus op p.

81. Nr. 4: 'Van den vos Reinaerde'. Gesigneerd door Louis-Paul Boon op p. 136. Nr. 7: 'Suiker'.

Gesigneerd door Claus op p. 251. Nr. 8. 'Het lied van de molenaar', gesigneerd door Claus op p. 330.

Nr. 9/10. Omslag van Hugo Claus, door hem gesigneerd; 'De mooiste kleren'. Gesigneerd door Claus op p. 373. Nr. 11/12. 'Romantisch', 'Eenvoudig' (twee gedichten). Gesigneerd door Claus op p. 417. Nr. 14. 'De toekomst der cultuur'. Gesigneerd door Claus op p. 130. Nr. 15. 'Na de film'. Gesigneerd door Claus op p. 157, en door Gerrit Kouwenaar op p. 208. Bevat ook een mooi prospectus van het Verzameld werk van Van Ostaijen. Nr. 16. 'En attendant Godot'. Gesigneerd door Claus op p. 262. Nr. 17. 'Aan Van Ostaijen' en 'Nota’s voor een Oostakkerse Cantate' [is de vroege versie van De Oostakkerse Gedichten]. Gesigneerd door Claus op p. 19. Nr. 18/19. 'Getuigen'. Gesigneerd door Claus op p. 91.

Bijgevoegd: de Podium-variant van nr. 15 en vijf boekuitgaven van het tijdschrift: 1. Albert Bontridder Hoog water. December 1951. Ex. nr. 29 uit een oplage van 75 exx. Met een omslag van Florent Welles. Met een handschriftcorrectie van de dichter op p. 69. Met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur ‘Voor Hugo Claus/ die één mijner broeders is/ (sign.)/ 3 februari 1952’. In druk opgedragen aan Jan Walravens en Florent Welles.

2. Albert Bontridder Poésie se brise. 1951. Ex. nr. 29 uit een oplage van 75 exx. Met een omslag van Florent Welles. Met handschriftcorrecties van de dichter op p. 14 en p. 31. Met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur ‘Voor Hugo Claus/ en zijn ”vriendinnetje”/ die mij intimideren/ (sign.)/ 3 februari 1952.’

3. Jan Walravens Jan Vaerten (met een nawoord van Emile Langui). Juni 1950. Ex. nr. 21 uit een oplage van 200 exx., gesigneerd door Jan Walravens en Jan Vaerten. Met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur 'Voor Florent [Welles, de beeldhouwer],/ met al de vriendschap en/ de genegenheid, die ik/ niet eens zeggen kan/ (sign.). Met prospectus voor deze uitgave.

4. Jan Walravens Phenomenologie van de moderne poëzie. Maart 1951. Ex. nr. 22 uit een oplage van 101 exx. Met handgeschreven, gesigneerde opdracht ‘Voor de heer Emile Langui,/ samen met mijn dank om de/ sympathie waarmee hij mijn werk/ steeds heeft gevolgd/ (sign.)’.

5. Marcel Wauters er is geen begin en geen einde. April 1950. Bijgevoegd: de licht gewijzigde herdruk uit 2008, waarbij het originele omslagontwerp van Louis Paul Boon gebruikt werd. Ex. nr. 23 uit een oplage van 400 exx.

264 (CLAUS, Hugo) Tijd en mens 15 waarin opgenomen Podium, jrg. 3, afl. 3, (september 1952).

Ingenaaid. 80 p. Voor- en achterzijde omslag los, wat verbruind, rug versleten. € 350 * Met op het voorplat een originele tekening van Hugo Claus, die tevens de gedrukte illustratie van Tajiri van een (geel) kleurtje voorzag.

VARIA & CURIOSA 265 CLAUS, Hugo Drie fotokopieën van artikelen over jazz in Soldatenpost met handgeschreven commentaar van de auteur. 1. 33,1 x 21,2 cm. Eén blad fotokopie van anoniem artikel 'The New Hot Dogs' in: Soldatenpost, jrg. 5, afl. 39 (22 september 1949). Alleen recto. Met handgeschreven, gesigneerde aantekening van de auteur: 'Deze pure nonsens/ heb ik inderdaad gepleegd/ Hugo Claus'. 2. 33,1 x 21,2 cm. Eén blad fotokopie van anoniem artikel 'Charlie Parker' in: Soldatenpost, jrg.

5, afl. 41 (6 oktober 1949). Alleen recto. Met handgeschreven, gesigneerde aantekening van de auteur: 'Waaruit blijkt dat men ook zijn/ liefste goden kan verraden,/ Hugo Claus'. 3. 35,7 x 25,3 cm. Eén blad fotokopie van door 'P. Arthur' ondertekend artikel 'De Hogepriester van de be-bop Thelonious Monk' in: Soldatenpost, jrg. 5, afl. 42 (13 oktober 1949). Alleen recto. Met handgeschreven, gesigneerde aantekening van de auteur: 'Gegeneerd geef ik toe. 't Is mijn drek./ Deze Arthur ben ik ooit geweest./ En wie dit leest/ is gek./ Hugo Claus'. € 225 * Gert Jan Hemmink: 'Tijdens de vervulling van zijn militaire dienstplicht was Hugo Claus redacteur van Soldatenpost: in 1969 confronteerde ik hem met de drie bovenstaande stukken, waarvan ik stellig meende dat niemand anders dan hij de auteur kon zijn. Hugo Claus bekende alsnog, na 20 jaar, de auteur ervan te zijn en autoriseerde vervolgens de artikelen. Ook van de drie cartoonachtige illustraties is Hugo Claus de maker overigens.'

266 CLAUS, Hugo 'Hugo Claus De Hondsdagen'. P. (6-9) in: werk van jonge nederlandse auteurs.

Amsterdam, De Bezige Bij, [1953]. Geniet. 15 x 11 cm. (32) p. € 40 * Aanhalingen uit recensies van De Hondsdagen door o.m. Jan van Nijlen, Maurice Roelants en Hans Warren, met foto en 2 pagina's citaat. Inhoudsrijke prospectus voor de 'Litteratuur der jongeren' van De Bezige Bij, met aandacht voor en foto's van Harry Mulisch, Adriaan Morriën, Bert Schierbeek, Jan Vrijman, J.B. Charles (geen foto maar een tekening door zijn zevenjarige zoon), G.K. van het Reve (De Avonden), Remco Campert (met gedicht), Jan G. Elburg, Bert Voeten, Koos Schuur en Victor van Vriesland.

OPDRACHTEN VAN APPEL EN CLAUS

267 CLAUS, Hugo De wereld van Karel Appel. In: Karel Appel expose ses oeuvres au Palais de Beaux-Arts à Bruxelles, 10 R. Royale du 31 Oct. - 11 Nov. 1953. Brussel, Palais de Beaux-Arts, 1953.

Geniet. (12) p. Geïllustreerd. € 400 * Catalogus van de eerste grote eenmanstentoonstelling van Karel Appel, in het Paleis voor Schone Kunsten te Brussel in 1953. Exemplaar met twee handgeschreven, gesigneerde opdrachten aan Simon Vinkenoog. Op de titelpagina schreef Appel: 'paris 25 nov. '53/ voor simon/ met veel genoegen./ van karel appel'. Claus schreef onder zijn bijdrage: 'met genoegen voor een bizonder/ efficiënte secretaris - Hugo Claus'.

N IE T IN D E B IB L IO G R A F IE

268 CLAUS, Hugo, & Philippe d'ARSCHOT Knoll International Brussel heeft het genoegen U uit te nodigen tot een tentoonstelling van Schilder- en Beeldhouwkunst./ a le plaisir de vous inviter à une exposition de Peinture et Sculpture. Brussel, Knoll International, 1956. 13,7 x 17,1 cm. Geniet. (8) p. 1e druk. € 90 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op p. (3): 'Hugo Claus/ aan Gert-Jan Hemmink'. Zeldzame uitnodiging voor de opening van een tentoonstelling in Brussel op 1 juni 1956. Bevat, op p. (3), van Claus 'In het huis wordt het wonder gebracht (...)', een korte beschouwing. De zakelijke tekst van d'Arschot begint eveneens op p. (3), wanneer we het boekje omdraaien. Mooi en zeldzaam zelfstandig uitgaafje! Niet in BHC. 269 CLAUS, Hugo Van de Vikings tot Keizer Karel, of het groot verleden van een abdij.

Programma. (Gent, Snoek-Ducaju), [1959]. 25 x 18 cm. Geniet. 16 p. Gedrukt in blauw en bruin.

Geïllustreerd. 1e druk. € 150 * Met uitvoerige beschrijving van het door Claus geschreven spel, waaronder Claus in pen schreef: 'Anoniem geschreven door/ Hugo Claus./ herkend/ erkend/ op 2 September 1968'.

Inliggend: een reclamefolder 'Klank en licht. "Van de Vikings tot Keizer Karel"' met door Claus ondertekende tekst en een blokje reclamezegels. Curieus!

270 CLAUS, Hugo Peintures sur papier. (Brussel, Galerie Aujourd-hui/ Palais des Beaux-Arts, 1959). 27,0 x 11,5 cm. Geniet. (12) p. Vormgeving 'Corneille Hannoset'. Geïllustreerd. 1e druk. € 65 * Catalogus bij een tentoonstelling in Brussel van 7 tot en met 21 maart 1959. Teksten van Gaëtan Picon en Jan Walravens. BHC 28.

Bijgevoegd: (Uitnodiging voor de opening van de tentoonstelling Peintures sur papier op 7 maart 1959 om vier uur 's middags). 14,5 x 9,8 cm. Vouwblad.

271 CLAUS, Hugo (Uitnodiging voor de dertigste verjaardag van Claus bij De Bezige Bij). 14,0 x 22,5 cm. Eenzijdig bedrukt vel met afbeeldingen van twee duiven, een filmprjector en een koninklijk kroontje. € 40 * 'Elly Claus en de Bezige Bij zouden het fijn vinden als je langs zou komen rond 9 uur savends op zaterdag 11 april [1959] bij de uitgeverij, V. Miereveldstraat, 1, Amsterdam, alwaar zij zullen proberen met jouw aanwezigheid en aangewezen dranken de melancholie van Hugo's (reeds) dertigste verjaardag te verdrijven'.

272 CLAUS, Hugo Présentation d'un drapeau de fer, de dessins et peintures pour honorer Jonathan Swift. Voorstelling van een ijzeren vlag, tekeningen en schilderijen om Jonathan Swift te eren. Brussel, Knoll International, [1961]. 12,5 x 14,5 cm. Twee metalen ringetjes. (18) p. Vormgeving 'Corneille Hannoset'. Geïllustreerd. 1e druk. € 75 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde aantekening van de auteur op p. (1): 'Leve Swift!/ Hugo Claus'. Prachtige catalogus bij een tentoonstelling in Brussel van 24 maart tot en met 16 april 1961. Gedrukt op verschillende soorten papier (transparant, spiegelend), waardoor de illustraties van Claus mooi doorkomen. Zeer subtiel boekje! BHC 32.

273 CLAUS, Hugo Ontwerp voor een pinakoteek der lage landen. (100 prenten). (Amsterdam, Galerie Espace), [1963]. Geniet. (12) p. Geïllustreerd. [Gezet uit de Verlengde Hollandse Mediaeval en gedrukt door Frans de Jong]. 1e druk. € 75 * BHC 40.1.

274 CLAUS, Hugo Ontwerp voor een pinakoteek der lage landen. (100 prenten). (Arnhem, Galerie 20), [1963]. Geniet. (12) p. Geïllustreerd. [Gezet uit de Verlengde Hollandse Mediaeval en gedrukt door Frans de Jong]. 2e druk. Handgeschreven aantekening op omslag. € 95 * BHC 40.2.

275 CLAUS, Hugo Nota's voor de tentoonstelling Dagboekbladen van Hugo Claus. (Gent, Galerij Kaleidoscoop), 1965. 12,5 x 12,5 cm. Geniet. 12 p. 1e druk. € 65 * Korte biografie van de kunstenaar achterop het omslag: 'Hugo Claus werd geboren te Brugge in 1929. Zijn eerste tentoonstelling dateert van 1949. Hij is ook bekend als schrijver van leesboeken'.

Zeldzaam. BHC 46.

Bijgevoegd: (Uitnodiging voor de vernissage van de tentoonstelling Dagboekbladen op 7 mei 1965 bij Galerij Kaleidoskoop in Gent). 12,0 x 12,0 cm. Eenzijdig bedrukte kaart. Citaatje: 'Rond 20u.12 zal de dichter H.C. Pernath het woord voeren'.

P A S S IE V A N C L A U S

276 CLAUS, Hugo The Passion of our Lord. According to St. Matthew. (Vertaald in het Engels door Margret O’Connel en David Stonebanks). Z.j. (= 1965). Dubbel-lp van de Mattheus Passie, gecomponeerd door Pater J. de Brabandere met dialogen van Hugo Claus. Twee 33-toerenplaten in kartonnen hoes met linnen rug en extra blad toelichting. Olympia LPS.3345-6. € 75 * Bijgevoegd: de 'persoonlijke uitnodiging' voor de eerste auditie en presentatie van deze dubbel-lp op 2 april 1965. Vouwblad, gedrukt in rood en grijs.

M E T A L L E G E V O L G E N V A N D IE N

277 CLAUS, Hugo, ROYEN, Alex van, & Carlos TINDEMANS T 68 of de toekomst van het theater in Zuid-Nederland. (Edegem-Antwerpen, eigen beheer, 1968). 21,1 x 12,1 cm. Geniet. (32) p. 1e druk. € 75 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van Claus op de titelpagina: 'voor Gert-Jan,/ een zoveelste poging om/ de gemeenschap een dienst/ te bewijzen, met alle/ gevolgen vandien,/ Hugo Claus'. Zeldzame brochure. BHC 60.1.

278 CLAUS, Hugo, ROYEN, Alex van, & Carlos TINDEMANS T 68 of de toekomst van het theater in Zuid-Nederland. (Edegem-Antwerpen, eigen beheer, 1968). 21,1 x 12,1 cm. Geniet. (32) p. 1e druk. € 40 * BHC 60.1.

279 CLAUS, Hugo 'The Magic Trio'. 10,2 x 15,4 cm. Tweezijdig bedrukte briefkaart met een afbeelding van de Heilige Drievuldigheid uit Masscheroen. Gesigneerd door Claus onder de afbeelding. € 45 * Uit de prikkelende tekst achterop: 'Op de Nederlandse Dagen te Brussel zal het alombekende Magic Trio een voordracht geven op het actuele thema: «De Toekomst der Nederlandse Letterkunde is rooskleurig zolang zij geen kloten heeft»'.

HANDGESCHREVEN GEDIC HTEN

280 CLAUS e.v.a., Hugo Vers van de Pen. Bibliofiele handschriftenbloemlezing. (Onder redactie van Daniël Van Ryssel en Eddy van Vliet). (Gent, werkgroep Yang, 1968). 27,0 x 21,4 cm. Geniet met linnen rug. (88) p. Vervaardigd in een oplage van 50 genummerde en op naam gestelde exemplaren.

1e druk. € 220 * Schitterend initiatief ter ondersteuning van het tijdschrift Yang: een bloemlezing samengesteld uit 40 originele en gefacsimileerde handschriften van diverse dichters. Met als inleiding elf gedichten uit de periode 1920-1960 in facsimile van het handschrift, van o.a. Achilles Mussche, Maurice Gilliams, Gust Gils, Albert Bontridder, Ben Cami en Hugo Claus (te weten gedicht 9 uit De Oostakkerse gedichten), gevolgd door originele handschriften van gedichten uit de periode 1960-1968, onder meer van Jozef Deleu, Ben Klein, Patricia Lasoen, Marcel Van Maele, Willem M. Roggeman, Hedwig Speliers, Jan Vanriet, Eddy van Vliet en Hans van de Waarsenburg. Dit is nummer 20 op naam van Jos (= Jef) Sprankenis. Overigens heeft onderzoek uitgewezen dat een aantal dichters meerdere gedichten heeft uitgeschreven, dus niet iedere bundel heeft dezelfde inhoud.

G E L U KT

281 CLAUS, Hugo Het auteurstheater. Plan voor een Amsterdams Toneelgezelschap door Ellen Vogel, Lodewijk de Boer, Krijn ter Braak, Hugo Claus, Dimitri Frenkel Frank, Reinbert de Leeuw, Harry Mulisch, Cees Nooteboom, Fons Rademakers. (Amsterdam), [De Bezige Bij], (1970). Geniet. 12 p. 1e druk. € 75 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde aantekening van de auteur bij '"Interieur" van Hugo Claus' in de opsomming van nieuwe projecten: '........ Gemaakt!/ Gelukt?/ Hugo Claus'. BHC 71.

282 CLAUS, Hugo "Cobra revisited". [Antwerpen, Printshop België, 1978]. 28,7 x 21,0 cm.

Vouwblad. (4) p. 1e druk. € 35 * Verschenen ter gelegenheid van de gelijknamige tentoonstelling van werken van Hugo Claus in de Printshop te Antwerpen. BHC 106 ('een veertigtal poëtische evocaties van de figuren uit Claus' met de schaar bewerkte schilderijen op papier uit de periode 1949-1959').

Bijgevoegd: uitnodiging voor de vernissage van de tentoonstelling.

301 274

280 286

267 291

272

271

POETRY

283 CLAUS, Hugo (Poetry International). Complete documentatie van de deelnames van Hugo Claus aan dit Rotterdamse festival tussen 1978 en 1995, gevat in een rood linnen overslagdoos met verzonken blauw titeletiket voorop en vakjes erin (Binderij Phoenix). € 300 * 1. (Gedichten). 1995. Zeven losse bladen. Gesigneerd door de dichter op het voorblad. 2.

Vertaalproject Hugo Claus. 1995. Garenloos. 54 p. 3. Festivalboek voor de 26e Poetry International (met op het omslag een gedrukte tekening van Hugo Claus). 1995. Garenloos. 156 p. 4. Poëziekrant voor Poetry International 1995 (met gedrukte tekening van Hugo Claus op het omslag). Tabloid (8) p. 5. Bundeling van gedichten van Hugo Claus voor Poetry International. 1993. Garenloos. 8 p. 6. The Future of the Past. Poets on Poets. (met een bijdrage van Hugo Claus), 1994. Garenloos. 86 p. 7.

Bundeling van gedichten van Hugo Claus voor Poetry International. 1978. Geniet. (16) p. 8. Bundeling van gedichten uit De Sporen. 1993 of 1995. Geniet. 7 eenzijdig bedrukte bladen. 9. Programma Poetry International 1987. Plano. 10. Poetry. A spoken anthology (met een bijdrage van Hugo Claus en een cd waarop Hugo Claus voordraagt). 1994. Garenloos. 48 p. 11. Poetry International ’78 (bevat een bijdrage van Hugo Claus). 1978. Garenloos. 122 p. Mét de toegangskaart.

284 CLAUS, Hugo Contract voor de Derde Nacht van de Poëzie. Eén blad. 29,7 x 21,0 cm.

Gedateerd '10 oktober 1979'. Alleen recto bedrukt, recto en verso beschreven. opgesteld door organisator Guido Lauwaert en voor akkoord getekend door Hugo Claus. € 100 * De Derde Nacht van de Poëzie werd gehouden op zaterdag 16 februari 1980 in Brussel.

Bijgevoegd: Waar is de 3de nacht van de poëzie. Antwerpen, Pink Editions & Productions, 1980.

Karton. 176 p. De weerslag van de Nacht in boekvorm, met twee gedichten van Hugo Claus.

Gert Jan Hemmink: 'Hugo Claus kreeg voor het optreden dertigduizend frank in contanten, vooraf uitbetaald'.

285 CLAUS, Hugo Jan de Lichte. (Op muziek gezet en gezongen door Rudy de Sutter).

Langspeelplaat. 33 toeren. [1983]. In de oorspronkelijk hoes. Assekrem 84201 L. € 30 * Met op de achterzijde van de hoes een deel van Claus' tekst in facsimile van het handschrift.

286 CLAUS, Hugo (Perskaart van 31e Internationale FilmFestspiele te Berlijn). 7,6 x 10,4 cm.

Eenzijdig bedrukt met aangeniete pasfoto van Claus en rood stempel. In kunststof hoesje. € 50 * 'Gast/ Hugo Claus' mocht aanwezig zijn van 20 tot en met 25 februari 1985.

287 (CLAUS, Hugo) Prijs der Nederlandse Letteren 1986. Den Haag, Nederlandse Taalunie, 1986.

Oblong. Cahiersteek. 20 p. Oplage 500 exemplaren. 1e druk. € 35 * Gesigneerd door Claus. Deze uitgave bevat het juryrapport, 'De ziekte van Van der Goes' (5 gedichten uit Heer Everzwijn) en een artikel over deze cyclus door J.D.F. van Halsema.

Niet in de handel.

A L S N O G G E S IG N E E R D

288 CLAUS, Hugo 'Over Alex van Royen'. P. 83-89 in: Op de top van de citadel. Over Alex van Royen. Antwerpen, Parade (Vlaams Theater Instituut/ Dedalus), 1989. Linnen. 128 p. Geïllustreerd. 1e druk. € 200 * Eén van de 17 genummerde en door Handboekbinderij De Pers gebonden exemplaren, gesigneerd door (een deel van) de medewerkers (o.a. Hugo Claus, Ivo van Hove en Freddy de Vree).

Bijgevoegd: een proef van het omslag van de handelseditie (maar met een andere kleurstelling).

Voorts: een exemplaar van de reguliere uitgave.

Gert Jan Hemmink: 'Oorspronkelijk ontbrak de handtekening van Hugo Claus. Nadat ik de verantwoordelijke uitgever daarvan op de hoogte had gesteld zag ik bij een volgende bezoek aan Hugo Claus een stapeltje luxe edities liggen, 'die alsnog van zijn handtekening moesten worden voorzien''.

289 (CLAUS, Hugo) 'Tussen Knokke en De Panne verzuipt België zijn verdriet'. In: Avenue, mei 1992. € 35 * Op het omslag aangekondigd als 'Hugo Claus zijn favoriete restaurant' vindt men op pagina 108 een passage over restaurant l'Aquilon in Koksijde, waar uitbaatster madame Goderis beweert: 'Hugo Claus, jawel, het hele Verdriet van België heeft hij hier weggezopen, ik zweer het u'.

Met in de ondermarge de handgeschreven, gesigneerde aantekening: 'Ik ben nooit in dat rotrestaurant geweest, Hugo Claus'.

290 (CLAUS, Hugo) SVB slotakkoord. (Omslagtitel: Het gerucht. Hugo Claus koopt Nobelprijs.)

(Alphen aan den Rijn, Stichting Vakopleiding Bedrijfscommunicatie, 1999). Ingenaaid met stofomslag. 64 (= 68) p. Gedrukt in een oplage van 50 genummerde exemplaren (dit exemplaar is niet genummerd). 1e druk. € 35 * Merkwaardig boekje ter herdenking van de Stichting Vakopleiding Bedrijfscommunicatie, die wegens gebrek aan cursussen en cursisten in 1995 werd opgeheven. Inhoudelijk heeft het niets met Claus te maken, zijn naam wordt niet genoemd. Alleen het fraaie omslag in goud, blauw en zwart (gedrukt door Alex Barbaix) bevat een prachtig portret van Claus naar een tekening van Peter van Straaten.

291 EENE ZUSTER UIT WEST-VLAANDEREN Gedichten voor feestelijke gelegenheden.

Huwelijks- en jubelfeesten verjaring, nieuwjaar, eerste en plechtige H. Communie priester- en kloosterfeesten voor leerlingen van kleuterscholen leerlingen scholen (L.O.) eerste tot en met zevende leerjaar voor meer ontwikkelden. (Kortrijk, Automatieke Drukkerij J. Claus), [1933/1934].

Ingenaaid. (112) p. 1e druk. € 200 * Gedrukt en uitgegeven door de vader van Hugo Claus. Dit exemplaar is bovendien afkomstig van Hugo Claus. Met handgeschreven correcties in het gedicht op p. 31. De identiteit van de Zuster is niet achterhaald.

Gert Jan Hemmink: 'Het omslag is afgebeeld op p. 52 van Het teken van de ram (deel 1) en het boekje is daar gedateerd: 1933/1934. Aangezien het boekje als zeer zeldzaam kan worden beschouwd, bijgaand [hieronder] een 2e exemplaar: stevig gelezen, en rechtstreeks afkomstig van een Oostvlaamse rommelmarkt, mij aangereikt door een speurder'.

292 EENE ZUSTER UIT WEST-VLAANDEREN Gedichten voor feestelijke gelegenheden.

Huwelijks- en jubelfeesten verjaring, nieuwjaar, eerste en plechtige H. Communie priester- en kloosterfeesten voor leerlingen van kleuterscholen leerlingen scholen (L.O.) eerste tot en met zevende leerjaar voor meer ontwikkelden. (Kortrijk, Automatieke Drukkerij J. Claus), [1933/1934].

Ingenaaid. (112) p. 1e druk. Omslag wat smoezelig, rug beschadigd. € 125 * Gedrukt en uitgegeven door de vader van Hugo Claus. De identiteit van de Zuster is niet achterhaald.

293 ELBURG, Jan G. Contravormen naar 5 Oostakkerse gedichten van Hugo Claus. (Zandvoort), Eliance Pers, (1971). Ingenaaid met omslag. (32) p. Niet opengesneden. Gezet uit de Bodoni en gedrukt op de handpers in een oplage van 50 genummerde exemplaren. 1e druk. € 300 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van Claus op de titelpagina: 'vo Ge Ja/ i mi vriend/ zoa alt/ Hu Cla'. Hieronder schreef Elburg: 'et u/ Jan ELB'. Eliance-reeks 16.

294 ELBURG, Jan G. Contravormen naar 5 Oostakkerse gedichten van Hugo Claus. (Zandvoort), Eliance Pers, (1971). Ingenaaid met omslag. (32) p. Gezet uit de Bodoni en gedrukt op de handpers in een oplage van 50 genummerde exemplaren. 1e druk. € 300 * Gesigneerd - in spiegelschrift! - door Claus op de titelpagina. Eliance-reeks 16.

295 ELBURG, Jan G. Contravormen naar 5 Oostakkerse gedichten van Hugo Claus. (Zandvoort), Eliance Pers, (1971). Ingenaaid met omslag. (32) p. Gezet uit de Bodoni en gedrukt op de handpers in een oplage van 50 genummerde exemplaren. 1e druk. € 200 * Eliance-reeks 16.

296 GHEKIERE, Anatole Le dernier siège du château des comtes. Illustré et commenté par Faf Zenner et Geo Frankenhoff. Version Néerlandaise par Anatole Ghekiere. (Gent, eigen beheer), 1950.

22,5 x 18,6 cm. Ingenaaid. 128 p. + (4) p. foto-verslag. Geïllustreerd. Gedrukt in een oplage van (mogelijk ook 2000) genummerde exemplaren 1e druk. € 75 * Franse editie van BHC 3, waarvan de auteur tot op heden niet bekend is.

297 KERCKHOVE, Remy C. van de Brief aan een uitgever, gevolgd door een herinnering aan de dichter door Hugo Claus. (Met een Aantekening door Gert Jan Hemmink). Amstelveen, AMO, 1986.

Ingenaaid met stofomslag. (24) p. Met de hand gezet uit de Baskerville en gedrukt door Hein Elferink in een oplage van 35 genummerde exemplaren. € 220 * Eén van de 25 door uitgever Arabisch genummerde en geparafeerde exemplaren, gedrukt op Bütten Chamois.

298 LOKHORST, Emmy van Klein dossier Claus door Emmy van Lokhorst. € 35 * 1. Typoscript en doorslag van een bespreking van Claus' De koele minnaar (Amsterdam 1956). Twee bladen. Alleen recto. Met enkele handgeschreven correcties en toevoegingen in potlood. 2.

Drukproef van dezelfde bespreking voor De Gids. Eén blad. Alleen recto. Met drie correcties.

299 MASURE, Dries Flavie. [Oostende, Unica], 1947. 19,0 x 12,8 cm. Ingenaaid. 352 p.

Onafgesneden. 'Frontispies-bandontwerp [en tekeningen] van Pol Fernande'. 1e druk. Twee lichte leesvouwen. € 800 * Eerste deel in de reeks 'Het Berghutje' van schrijver en uitgever Masure. Het was de bedoeling dat Claus' roman De eendenjacht ook in deze reeks zou worden opgenomen.

Bijgevoegd: MASURE, Dries Flavie. [Oostende, Unica], 1947. 25,0 x 18,3 cm. Karton. 352 p.

Onafgesneden. 'Frontispies-bandontwerp en teekeningen van Pol Fernande'. Met erratumblaadje. 1e druk. Knepen zwak. * Eén van de 500 genummerde en gesigneerde luxe-exemplaren, gedrukt op groot papier. Bovendien heeft dit exemplaar een veelzeggende handgeschreven, gesigneerde opdracht van Claus op p. (3): 'voor Gert-Jan Hemmink/ in herinnering aan de man/ zonder wie ik waarschijnlijk/ geen roman had geschreven,/ Hugo Claus'.

Voorts: MASURE, Dries Jan. Roman. (Oostende, Unica), 1948. Ingenaaid met omslag. 152 p. 1e druk.

Achterzijde omslag vlekkig. * Tweede deel in de reeks 'Het Berghutje' van schrijver en uitgever Masure. Op de binnenzijde van het omslag kondigt de uitgever reeds drie nieuwe uitgaven in de reeks aan: zijn eigen roman De Zonde van Cordula Fierlafijn, De Ezel van Buridan van Ary Sleeks en De eendenjacht van Hugo Claus.

Claus' verhaal behandelt een taboe: 'In de atmosfeer van een incest-liefde tussen broer en zuster, en van een vrije liefde: het drama van de eenzamen, van de ontredderden op de Metsiers-hoeve'.

Lovend: 'Een hevig, hartstochtelijk boek van een 19-jarige auteur'.

Inliggend: intekenbiljet voor De eendenjacht. 14,2 x 9,3 cm. Iets gekreukt maar ongebruikt formuliertje waarmee 'ondergetekende' kan intekenen op '..... ex.' van de roman van Hugo Claus, in ingenaaide, gebonden of luxe uitvoering. Dit biljet is gedrukt door Carillon te Oostende, de vader van Claus dus.

Gert Jan Hemmink: 'Op de achterzijde wordt een boekenbeurs in zaal 'Oud Oostende' aangekondigd op zaterdag 22 tot en met maandag 24 januari 1949. Op één van deze dagen heeft Hugo Claus er zijn muze Elly Overzier ontmoet'.

300 VELDE, Henry van de AMO. (Vertaald door Hugo Claus). (Banholt, In de Bonnefant, 2010).

Verguld halfperkament in foedraal (Binderij Phoenix). Met de hand gezet uit de Bembo door Hans van Eijk en gedrukt op Fabriano in oker en zwart in een oplage van slechts 18 exemplaren. 1e druk. € 550 * 'Deze Nederlandse versie van AMO werd in 1994 door Hugo Claus vertaald voor uitgeverij AMO van Gert Jan Hemmink, maar het zetsel uit hetzelfde jaar bleef ongebruikt in de kast staan. Hans van Eijk drukte in maart 2010 een oplage van achttien exemplaren op oud handgeschept Fabriano papier, alle hors-commerce'.

G E D R U K T G E D IC H T O P B R IE F KA A R T

301 WALRAVENS, Jan, PARLOOR, Bert, & Staf KNOP Het Kamertoneel. 20 21 22 Januari 1954, om 20 uur. Paleis voor Schone Kunsten Brussel. (Brussel, eigen beheer, 1954). Geniet (omslagtekening Corneille). (16) p. 1e druk. € 150 * Zeldzaam programmaboekje voor het Brussels Kamertoneel, dat niet alleen toneelvoorstellingen organiseerde, maar ook debatavonden. Walravens schrijft hierin over 'Jean Genêt', geeft een overzicht van de voorstellingen tot nu toe en openbaart een interessant logboek over de eerste opvoering van Claus' toneelstuk Getuigen: 'Claus die het stuk schreef en Cox die het decor ontwierp, staan op de post in de coulissen'... Vinkenoog wordt sprekend opgevoerd. De omslagtekening van Corneille werd een jaar eerder ook al gebruikt voor Jan Walravens' Ambassadeurs van de stilte.

Bijgevoegd: CLAUS, Hugo, als: h.c. 'Caligula'. In: Het Kamertoneel ontvangt/ Herman Teirlinck/ Hugo Claus/ Simon Vinkenoog. 15,0 x 10,6 cm. [Zonder plaats, eigen beheer, 1953]. Tweezijdig bedrukte en als briefkaart verzonden uitnodiging. Handgeschreven adressering aan 'De Heer Jan Cox'. Gedateerd '[datum poststempel:] 7 XI 1953'. Twee perforatiegaatjes. Horizontaal gevouwen.

Afzonderlijke uitgave van dit gedicht, dat in mei van dit jaar in de bundel Een huis dat tussen nacht en morgen staat stond. Overigens zou Jan Cox in deze periode de decors ontwerpen voor Claus' eenakter Getuigen. Zeldzaam. Niet in BHC ('Het begrip 'zelfstandige publicatie' hebben wij ruim opgevat').

C L A U S E N C O R N E IL L E O P H E T O M S L A G

302 WALRAVENS, Jan Ambassadeurs van de stilte. [Met een omslagtekening door Corneille, door Hugo Claus zelf met witte verf ingekleurd]. [Brussel], De Vlaamse Gids, 1953. Geniet. 24 p. Gedrukt in een oplage van slechts 50 genummerde en door de auteur gesigneerde exemplaren. 1e druk. € 400 * Bevat van Hugo Claus op p. 6 en 8 gedicht 'd' uit de bundel Tancredo infrasonic (1952). Dit is nummer 5, met een handgeschreven, gesigneerde aantekening van Hugo Claus op de Franse titel: 'Het wit op de omslag heb/ ik eigenhandig aangebracht/ Hugo Claus'. Daaronder schreef Corneille: 'ik heb toch deze tekening/ gemaakt, nietwaar!/ Corneille'.

303 WALRAVENS, Jan Ambassadeurs van de stilte. [Met een omslagtekening door Corneille].

[Brussel], De Vlaamse Gids, 1953. Geniet. 24 p. Gedrukt in een oplage van slechts 50 genummerde en door de auteur gesigneerde exemplaren. 1e druk. Het omslag van dit exemplaar heeft ruim uitstekende flappen, een soort 'avec la barbe'. € 180 * Bevat van Hugo Claus op p. 6 en 8 gedicht 'd' uit de bundel Tancredo infrasonic (1952). Dit exemplaar, nummer 6, werd later genummerd en voorzien van een handgeschreven, gesigneerde opdracht onder het colofon: 'Voor de heer Kuyper,/ ter herinnering aan onze prettige/ kennismaking in de rumoerige zalen van/ "Carlton" te Amsterdam/ (sign.)/ 29 Juni '84'.

304 WALRAVENS, Jan Ambassadeurs van de stilte. [Met een omslagtekening door Corneille].

[Brussel], De Vlaamse Gids, 1953. Geniet. 24 p. Gedrukt in een oplage van slechts 50 genummerde en door de auteur gesigneerde exemplaren. 1e druk. € 95 * Bevat van Hugo Claus op p. 6 en 8 gedicht 'd' uit de bundel Tancredo infrasonic (1952). Dit exemplaar, nummer 47, werd waarschijnlijk later, in balpen, genummerd en gesigneerd door de auteur.

EX BIBLIOTHECA HUGO CLAUS 305 ABICHT, Ludo, & Wim GIJSEN Gebed voor heidenen. From here to eternity. Antwerpen, Ruimten, 1968. Garenloos. 56 p. 1e druk. € 25 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van een van de auteurs op de titelpagina: 'van harte voor/ hugo claus./ we include you/ in our pages./ ludo Abicht/ Jan. 1973'.

306 ANDREUS, Hans Italië. (Met [2] tekeningen van Lucebert). Den Haag, Stols, 1951. Ingenaaid (omslagontwerp Lucebert). 36 p. 1e druk. € 250 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de dichter op de franse titel: 'voor Hugo &/ Elly/ CLAUS,/ Dec. Parijs, '52/ Hans Andreus'.

307 BOECKAERT, Remi Dichterlijk overschot. (Meise, Arsenaal, 1986). Ingenaaid. 60 p. Gedrukt in een oplage van 100 exemplaren. 1e druk. € 20 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de Franse titel: 'Aan Hugo Claus,/ uit oude vriendschap,/ (sign.)'.

KL E I N E C L A U S JE

308 BONTRIDDER, Albert Bagatelle - Hangende Vis. Antwerpen, Ontwikkeling, [1962]. 18,0 x 16,0 cm. Geniet met flappen. 20 p. 1e druk. Roestvlekje op Franse titel. € 75 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'Met hartelijke vriendschap/ aan Ellie en Hugo Claus/ (sign.)'.

Met paperclip aan voorflap: door Bontridder beschreven visitekaartje: '[Albert Bontridder/ architecte]/ stuurt aan Ellie en Hugo/ Claus hartelijke wensen/ en hoopt dat het kleine/ "Clausje" goed aangekomen/ is -'.

309 CAMI, Ben Brief aan Dorothy en andere verhalen. (Leuven), Kritak, (1987). Garenloos (omslagontwerp Dooreman en Hendryckx). 120 p. 1e druk. € 35 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de Franse titel: 'Voor Hugo Claus,/ met vriendschap./ Ben Cami'. Op de achterzijde van het omslag staat een lovend citaat van Claus over deze verhalenbundel.

310 CLAES, Paul De mot zit in de mythe. Antieke intertextualiteit in het werk van Hugo Claus.

(Leuven, Katholieke Universiteit Leuven, 1981). Garenloos. VIII, 268 p. 1e druk. Franse titel ontbreekt. € 75 * Exemplaar met woordspelige handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur aan zijn object van onderzoek: 'C L A E/U S ?/ Paul Claes'. Proefschrift. In 1984 verscheen een herziene versie van deze studie bij De Bezige Bij. Een exemplaar van deze studie is in tweede druk uit 1985 bijgevoegd.

Inliggend: handgeschreven briefkaart aan 'G.-J. Hemmink'. 9,0 x 14,1 cm. Alleen verso. Gesigneerd 'P. Claes' en gedateerd 'Kessel-Lo, 6 okt. 81'. 6 regels tekst. Freddy De Vree heeft Claes verteld dat Hemmink geïnteresseerd is in publicaties over Claus. Het proefschrift van Claes is verkrijgbaar door storting van 500 BF (maar Hemmink gaf er de voorkeur aan bij Hugo Claus diens exemplaar te kopen, zoals blijkt).

E N T H O U S IA S T E P O S T V A N P R O E FS C H R I F T

311 CLAUS, Hugo 'Dialoog over een gestorven kunstenaar. Gevolgd door drie gedichten van P.D. en een nota'. P. 22-27 in: Proefschrift. Maandblad van de nieuwe generatie, jrg. 1, afl. 1 (september 1955). Ingenaaid. 32 p. € 120 * Tamelijk vroege publicatie van Claus in het eerste nummer van dit aanstormende tijdschrift.

Inliggend: getypte brief van redacteur Hans Sleutelaar aan 'Geachte Heer [Hugo] Claus'. 27,1 x 18,7 cm. Op briefpapier van 'Proefschrift'. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'Hans Sleutelaar' en gedateerd 'Rotterdam, 25 Augustus 1955'. 14 regels tekst. Twee perforatiegaatjes. Sleutelaar dankt voor de 'Dialoog': 'Wij hebben veel belangstelling voor het vervolgstuk waarover U sprak'. De redactie ziet het manuscript 'zo vlug mogelijk' geretourneerd worden.

Voorts: handgeschreven brief van redacteur Ad. Donker aan 'Geachte Heer [Hugo] Claus'. 27,1 x 18,7 cm. Op briefpapier van 'Proefschrift'. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'Ad. Donker Jr.' en gedateerd 'Rotterdam, 2 October 1955'. 25 regels tekst. Twee perforatiegaatjes. Vriendelijke brief, vooral over de première van Een bruid in de morgen, een dag eerder, door het Rotterdams Toneel.

Donker was erbij aanwezig met zijn mederedacteuren Sleutelaar en Vaandrager: 'Het was verheugend dat de schouwburg vol was, iets wat niet dikwijls voorkomt met toneeluitvoeringen.

Behalve als men Sartre of Giraudoux speelt'. Van Simon Vinkenoog vernam Donker dat Claus naar Amerika zou gaan: 'Ik hoop voor die tijd wanneer ik in België ben de richting van Gent op te gaan'.

312 CONRAD, Patrick Met Sappho op de sofa. Gedichten 1968-1969. (Antwerpen, De Galge, 1970).

Ingenaaid. 112 p. Geïllustreerd. 1e druk. € 65 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'Antwerpen 13 12 70/ Voor Hugo Claus,/ Met mijn oprechte bewondering,/ deze zeldzame fragmenten uit een/ te intiem dagboek/ hartelijk,/ P. Conrad'.

313 COUPERUS, Louis De stille kracht. Amsterdam, L.J. Veen, [1960]. Garenloos. 352 p. 5e druk.€ 120 * Uit de bibliotheek van Hugo Claus, die zijn naam op de titelpagina zette en tientallen aantekeningen in de marge maakte: van strepen en pijlen tot korte samenvattingen ('lopen zij daar machtig rond'). Had Claus een filmscenario op het oog? Amstelboeken 30-31.

314 LASOEN, Patricia De wanhoop van Petit Robert. (Baarn), De Prom, (1993). Garenloos (omslagontwerp Steven van der Gaauw). 48 p. 1e druk. € 50 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'Voor Hugo Claus,/ gelukkige/ verjaardag/ van harte,/ (sign.)/ Brugge 15/11/1994'.

Inliggend: twee bladen fotokopie van de gedichten 'Staatsbezoek' en 'Vredesonderhandelingen', gesigneerd door Lasoen, met de handgeschreven aantekening: 'Uit de bundel in voorbereiding/ "Hoe gaat het met de/ wereld?"'

315 MUTSAERS, Charlotte Het circus van de geest. Emblemata. Amsterdam, Meulenhoff, (1983).

Ingenaaid met omslag. (64) p. 1e druk. Debuut. Scheurtje in het omslag. € 120 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de Franse titel: 'voor Hugo Claus die als/ eerste het idee opperde/ om van deze tekeningen een/ boekje te maken!/ van uw tvgenote,/ Charlotte Mutsaers/ Amsterdam 28-2-'84'. Hierboven zette Mutsaers haar stempel: een zelfportret van de auteur met haar hond. Blijkens de opdracht is het aan Hugo Claus te danken dat de Nederlandse literatuur nu beschikt over zo'n verfrissende auteur als Charlotte Mutsaers. Dank daarvoor!

316 SCHENKEVELD, Dr. D.M. Van Sophocles tot Claus. Toneelstukken over Koning Oedipus.

Rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van gewoon hoogleraar in de Griekse taal- en letterkunde aan de Vrije Universiteit te Amsterdam op 17 maart 1972. (Amsterdam, Vrije Universiteit, 1972). Geniet. 44 p. 1e druk. Omslag deels verschoten. € 50 * Exemplaar met handgeschreven opdrachtje van de auteur op de titelpagina: 'v.d S'.

Inliggend: handgeschreven brief aan 'Geachte Heer [Hugo] Claus'. 29,9 x 21,0 cm. Op briefpapier van 'Vrije Universiteit Amsterdam/ Faculteit der Letteren'. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'MHSchenkeveld' en gedateerd 'Amsterdam-Buitenveldert, 22 maart 1972'. 4 regels tekst. Begeleidend schrijven: 'Het lijkt mij alleen maar juist om U een exemplaar van mijn inaugurele oratie toe te sturen'.

V O O R E E N H O T E L KA M E R T E D U U R

317 VINKENOOG, Simon Land zonder nacht. Amsterdam, Querido, 1952. Ingenaaid. 48 p. 1e druk. Omslag iets vuil. Enkele pagina's niet opengesneden. € 180 * Exemplaar met twee handgeschreven, gesigneerde opdrachten van de auteur op het schutblad: 'Voor Hugo, omdat/ 600 frs voor een/ hotelkamer te/ duur is./ Simon V./ Parijs, 31 oct. 1952/ [en:] blijft ook mij/ intrigeren, Gert-/ Jan!'.

antiquariaat FOKAS HOLTHUIS Fokas Holthuis Paul Snijders Nick ter Wal Postbus 18604 NL – 2502 EP Den Haag telefoon 070 – 346 6020 www.fokas.nl fokas@fokas.nl www.paulbooks.nl paul@fokas.nl ING 53.22.242 ABN AMRO 42.36.26.868 KvK Haaglanden 10041294 BTW NL 8103.27.910.B01

Illustratie voorzijde: nummer 28 in deze catalogus.

Illustratie achterzijde: nummers 101 in deze catalogus.

LEVERINGSVOORWAARDEN

* Prijzen zijn in euro’s * Verzendkosten zijn voor rekening van de koper * Betaling binnen 14 dagen op één van onze rekeningen * Wij behouden ons het recht voor pas te leveren na betaling

Wij versturen wekelijks een nieuwsbrief met aanwinsten of lijstjes rondom een thema of auteur per e-mail. Abonneert u zich (gratis) onder ‘Nieuwsbrieven’ op onze website. Daarnaast verschijnt er regelmatig een nieuwsbrief met Paulbooks, waarvoor u zich apart kunt aanmelden. Deze vindt u onder ‘Paulbooks - Aanwinsten’ op onze website www.fokas.nl én op www.paulbooks.nl.

december 2012

Wekelijks een nieuwsbrief in uw inbox?

Meldt u aan op www.fokas.nl

www.fokas.nl