RELACJE. Magazyn Firm Rodzinnych - wrzesień 2019 by Inicjatywa Firm Rodzinnych

MAGAZYN FIRM RODZINNYCH

NR 4(37)

WRZESIEŃ 2019

ISSN 2353–6470

MAJĄTEK FIRMOWO-RODZINNY

SPISTREŚCI Temat numeru 4 Zarząd przedsiębiorstwem wchodzącym w skład majątku wspólnego małżonków | Aleksander Giehsmann, Marcel Migała 8 Nie znajdziesz tego w kodeksie | Łukasz Martyniec 14 Hipoteka ochroni pożyczkę wspólnika w razie upadłości spółki | Aleksandra Krawczyk Zarządzanie 19 Dlaczego jeszcze nie turkus? | Krzysztof Sarnecki 23 Wywiad jawnoźródłowy w działalności przedsiębiorstwa rodzinnego | Gniewomir Pieńkowski

Ludzie w firmie 27 Rodzinne budowanie marki pracodawcy się opłaca! | Anna Dąbrowska Wydarzenia 30 IV Zlot Sukcesorów | Lidia Rygielska 33 Inspirujące spotkania | Anna Beler

Chcesz być usłyszany? Masz coś do powiedzenia, załatwienia? Chcesz na coś zwrócić uwagę? Podzielić się swoją wiedzą? Napisz, zadzwoń. Każdy może zgłosić swoje uwagi, propozycje, napisać do redakcji, przygotować tekst do publikacji. Wzmocnijmy głos Rodzinnych!

RELACJE. Magazyn Firm Rodzinnych kwartalnik, nr 4(37), wrzesień 2019 ISSN 2353-6470 Wydawca:

Stowarzyszenie Inicjatywa Firm Rodzinnych ul. Bobrowiecka 1A 00-728 Warszawa www.firmyrodzinne.pl

Redaktor naczelna: Maria Adamska Kontakt: maria.adamska@firmyrodzinne.pl Projekt, skład: Pracownia Register www.pracowniaregister.pl Fotografie ilustracyjne: Freepik, Adobe Stock Zdjęcie na okładce: Freepik

Kopiowanie, przedruk, rozpowszechnianie całości lub fragmentów czasopisma bez zgody redakcji zabronione. EGZEMPLARZ DYSTRYBUOWANY BEZPŁATNIE Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania artykułów bez naruszania zasadniczych myśli autora oraz możliwość dokonywania niezbędnych poprawek i dopisywania śródtytułów.

ODREDAKCJI

Szanowni Państwo, Drodzy Rodzinni!

Silne połączenie rodziny z firmą to oprócz kwestii

w kodeksie”. Na przykładzie kilku firm Autor dowo-

relacji międzyludzkich cała gama problemów na

dzi, że pozostawienie spraw dziedziczenia mająt-

tle majątku. Jak wiemy, przeważająca większość

ku firmy powszechnie obowiązującym przepisom

firm rodzinnych zaczyna swoją drogę w formie

prawa jest dużą nieroztropnością. Przepisy te bo-

jednoosobowej działalności gospodarczej. Je-

wiem nie uwzględniają istoty i specyfiki sukcesji

żeli przedsiębiorstwo wchodzi w skład majątku

biznesu.

wspólnego małżonków, pojawiają się różne ograniczenia w zarządzaniu. Zważając, że majątkowe

Czy kiedyś zastanawialiśmy się, będąc wspólni-

umowy małżeńskie nadal nie są zbyt popularne,

kiem w firmie rodzinnej, jak zabezpieczyć pożycz-

to warto pochylić się nad kwestiami związany-

kę udzieloną firmie? Bo to jasne, że działamy na

mi z uprawnieniem do decydowania przez mał-

zasadzie zaufania. Może jednak warto pomyśleć

żonków o przedsiębiorstwie objętym ustawo-

o zabezpieczeniu swoich interesów. Jak to zrobić,

wą wspólnością majątkową – piszą Aleksander

wyjaśnia Aleksandra Krawczyk w artykule „Hipote-

Giehsmann i Marcel Migała w artykule „Zarząd

ka ochroni pożyczkę wspólnika w razie upadłości

przedsiębiorstwem wchodzącym w skład majątku

spółki”.

wspólnego małżonków”. Polecam oczywiście całe wydanie, gdzie znajdą Sytuacja jeszcze bardziej się komplikuje, gdy do-

Państwo bardzo ciekawe rozważania chociażby

chodzi do przekazania majątku kolejnemu po-

na temat organizacji turkusowych czy budowa-

koleniu. Zasady społeczne w większości krajów

niu marki pracodawcy (employer branding) i wy-

prowadzą do tzw. sprawiedliwego podziału, który

darzeniach w naszym środowisku. A przed nami

powszechnie rozumie się jako równe traktowanie.

już wkrótce U-RODZINY 2019 – wielkie spotkanie

Jednak czy równe znaczy sprawiedliwe? Jak pisze

Rodzinnych.

Peter Leach w książce „Firmy rodzinne. Wszystko, co istotne” [EMKA, Warszawa 2017, s. 337], prze-

Życzę Państwu przyjemnej lektury.

niesienie koncepcji równego traktowania na grunt firmy rodzinnej jest (…) z zasady niebezpieczne

Redaktor Naczelna,

i destruktywne – równości nie należy utożsa-

Maria Adamska

miać ze sprawiedliwością. Zwraca na to uwagę

maria.adamska@firmyrodzinne.pl

Łukasz Martyniec w artykule „Nie znajdziesz tego

www.firmyrodzinne.pl

Magazyn Firm Rodzinnych | nr 4(37) wrzesień 2019

TEMATNUMERU

Zarząd przedsiębiorstwem wchodzącym w skład majątku wspólnego małżonków Zważając, że majątkowe umowy małżeńskie nadal nie są zbyt popularne, to warto pochylić się nad kwestiami związanymi z uprawnieniem do decydowania przez małżonków o przedsiębiorstwie objętym ustawową wspólnością majątkową.

Aleksander Giehsmann adwokat, właściciel Kancelarii Adwokackiej AGK

Z uwagi na bliskie relacje oraz wzajemne zaufanie małżonkowie niejednokrotnie odgrywają znaczącą rolę w prowadzeniu jednoosobowej działalności gospodarczej lub prowadzą ją wspólnie. W zakresie takiej działalności występują różne konfiguracje: jeden małżonek prowadzi taką działalność, prowadzą ją oboje lub też jeden z małżonków ją prowadzi, a drugi chce posiadać prawo współdecydowania.

Marcel Migała adwokat, partner w Kancelarii Adwokackiej adw. Marcin Gajewski

TEMATNUMERU Zarząd przedsiębiorstwem wchodzącym w skład majątku wspólnego

działalności, np. zawieraniem umów z kontrahen-

Wspólność majątkowa to nic innego jak ustrój

dotyczą przedsiębiorstwa jako całości lub jego

majątkowy określający współwłasność przedmio-

zorganizowanej części, np. je sprzedać, wydzier-

tów nabytych przez małżonków w trakcie trwania

żawić, czy nabyć nieruchomość, to będzie już

małżeństwa. Najpowszechniejszy jest ustawowy

zmuszony współdziałać z drugim z małżonków,

ustrój małżeński, tzw. wspólności majątkowej,

o czym będzie mowa dalej.

tami, zatrudniania pracowników. Gdyby jednak taki przedsiębiorca chciał dokonać czynności, które

który co do zasady zakłada, że rzeczy nabyte przez małżonków stanowią ich współwłasność,

Gdy przedsiębiorstwo prowadzone jest faktycznie

a w konsekwencji są oni zobowiązani do współ-

przez obu małżonków, to powyższa zasada nie

działania w zarządzaniu nimi.

znajdzie zastosowania. W takim stanie małżonkowie będą musieli ze sobą współdziałać. Jeśli nato-

Przedsiębiorstwo to natomiast zespół składników

miast każde z nich prowadzi swoje własne przed-

służących do prowadzenia działalności gospo-

siębiorstwo, ale niektóre przedmioty są przez nich

darczej. Jeśli zatem przedsiębiorstwo zostanie

wykorzystywane wspólnie, to również w odnie-

założone lub nabyte w trakcie trwania związku

sieniu do tych przedmiotów zasada swobodnego

małżeńskiego, to tym samym, jako zespół skład-

zarządu nie znajdzie zastosowania. Jako przykład

ników, zostanie objęty też wspólnością ustawową.

można wskazać samochód, który każdy z mał-

W takim stanie należałoby przyjąć, że małżonko-

żonków wykorzystuje w swoich firmach. Gdy je-

wie powinni zawsze współdziałać przy wszystkich

den z małżonków będzie chciał go sprzedać, to

decyzjach, które go dotyczą.

drugi będzie musiał na to wyrazić zgodę. Gdyby natomiast taki samochód był wykorzystywany tyl-

Ustawodawca jednak zważył na to, że przeważ-

ko w przedsiębiorstwie jednego z małżonków, to

nie takie przedsiębiorstwo prowadzone jest przez

mógłby on nim swobodnie rozporządzić.

jedną osobę. W takim stanie, aby osoba, która faktycznie je prowadzi miała swobodę działania,

W kontekście powyższego należy również wska-

jak również nie musiała każdorazowo uzyskiwać

zać, że gdy tylko jeden z małżonków prowadzi

zgody drugiego małżonka, zdecydował się na

firmę, to nie ma przeciwwskazań, aby udzielił on

przyznanie takiemu małżonkowi-przedsiębiorcy

prokury lub pełnomocnictwa drugiemu z nich,

prawa do samodzielnego zarządzania tym przed-

a tym samym ten miał możliwość podejmowania

siębiorstwem. Tym samym małżonek zarządza-

pewnych decyzji w obrębie przedsiębiorstwa.

jący przedsiębiorstwem będzie mógł swobodnie decydować o jego wszystkich bieżących sprawach, a drugi z małżonków nie będzie się mógł temu sprzeciwić.

Zgoda małżonka na czynność przekraczającą zakres zwykłego zarządu Co do zasady przedsiębiorstwem wchodzącym

Kompetencja do swobodnego zarządzania przed-

w skład majątku wspólnego będzie samodziel-

siębiorstwem faktycznie ogranicza się do bieżącej

nie zarządzać małżonek prowadzący działalność

Magazyn Firm Rodzinnych | nr 4(37) wrzesień 2019

TEMATNUMERU gospodarczą. Niemniej drugi małżonek nie jest pozbawiony całkowicie wpływu na zarządzanie przedsiębiorstwem, w sytuacji gdy małżonek-przedsiębiorca zamierza w sposób definitywny rozporządzić składnikami majątku wspólnego lub zamierza obciążyć wspólny majątek, w tym przedsiębiorstwo. W celu dokonania zbycia, ob-

Małżonek przedsiębiorcy ma zagwarantowane prawo współdecydowania o losach przedsiębiorstwa, z ograniczeniem decyzji bieżących.

ciążenia, odpłatnego nabycia lub wydzierżawienia przedsiębiorstwa lub jego części niezbędne jest pozyskanie zgody drugiego małżonka. Przedsię-

skutkować będzie jej czasową bezskutecznością.

biorca-małżonek zamierzając dokonać strate-

Innymi słowy umowa zawarta bez zgody drugie-

gicznej transakcji biznesowej powinien zawsze

go małżonka będzie wymagać jej potwierdzenia

porozumieć się ze swoją drugą połówką.

pod rygorem uznania umowy za nieważną. Żeby taki stan niepewności nie trwał w nieskończoność

Analogiczna sytuacja wystąpi w przypadku, gdy

ustawodawca przyznał kontrahentowi prawo do

przedsiębiorca zdecyduje się na nabycie nieru-

wyznaczenia terminu drugiemu małżonkowi na

chomości np. w celu powiększenia przedsiębior-

potwierdzenie umowy. Po bezskutecznym upły-

stwa. Zgodę na powyższe działanie również musi

wie wyznaczonego terminu umowa przestaje

wyrazić drugi małżonek. Zgoda na dokonanie

wiązać strony, a zatem należy uznać, że nigdy nie

czynności przekraczającej zakres zwykłego za-

została zawarta. Jeżeli natomiast drugi małżonek

rządu będzie również wymagana podczas prze-

potwierdzi zawarcie umowy, to umowa będzie

kształcenia jednoosobowej działalności gospo-

wywoływać skutki prawne od chwili jej zawarcia.

darczej w spółkę prawa handlowego. W praktyce do nowo zakładanej spółki przedsiębiorca wnosi

Dokonanie czynności prawnych przez małżonka

aportem dotychczas prowadzone przez siebie

nieuprawnionego do zarządu przedsiębiorstwem,

przedsiębiorstwo, co jednocześnie prowadzi do

co do zasady będzie bezskuteczne prawnie. Czyn-

zmiany jego właściciela.

ności takie nie będą też podlegały potwierdzeniu. Nie oznacza to jednak, że dokonanie czynności

Małżonek przedsiębiorcy ma zatem zagwaranto-

przez nielojalnego małżonka nigdy nie będzie ro-

wane prawo współdecydowania o losach przed-

dzić konsekwencji prawnych dla przedsiębiorstwa

siębiorstwa. Ograniczona została wyłącznie jego

i małżonka prowadzącego działalność gospodar-

decyzyjność w zakresie bieżących spraw.

czą.

Naruszenie zasad zarządu i ochrona prawna wierzycieli

Pewność obrotu prawnego wymaga ochrony

Dokonanie czynności prawnych z naruszeniem

wnętrznych konfliktów małżonków nie oddziały-

zasad zarządu majątkiem wspólnym prowadzi

wały negatywnie na osoby trzecie, jak również po

do stanu niepewności pomiędzy stronami umo-

to aby nie wykorzystywali oni regulacji prawnych

wy. Brak zgody małżonka na zawarcie umowy

dotyczących wspólności majątkowej małżeńskiej

praw wierzycieli, po to aby konsekwencje we-

TEMATNUMERU Rozwój przedsiębiorstwa rodzinnego wymaga ustalenia klarownych zasad zarządzania z członkami rodziny.

zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej i dokonanie podziału majątku wspólnego. Jest to rozwiązanie skuteczne ale i zarazem daleko idące. Brak zgody drugiego małżonka na zawarcie wspomnianych umów uniemożliwi wdrożenie zmian w zakresie sposobu zarządzania przedsiębiorstwem. Sądowe dochodzenie ustanowienia rozdzielności majątkowej może natomiast okazać

w celu zwolnienia się z odpowiedzialności za za-

się zbyt długie i zbyt kosztowne dla przedsiębior-

ciągnięte zobowiązania.

cy, co zarazem może negatywnie oddziaływać na samą możliwość prowadzenia działalności gospo-

Jeżeli osoba trzecia nabyła rzecz ruchomą od oso-

darczej.

by nieuprawnionej, a jednocześnie działała w dobrej wierze i doszło już do wydania rzeczy, to wów-

Mniej radykalnym rozwiązaniem, które może po-

czas osoba ta nabędzie prawo własności rzeczy

zwolić na zachowanie poprawnych relacji rodzin-

z chwilą jej wydania. Analogiczna regulacja została

nych i uniknięcie długotrwałego sporu sądowego,

ustanowiona co do czynności prawnych mających

jest możliwość wystąpienia do sądu z wnioskiem

za przedmiot nieruchomość. Co do zasady osoba

o pozbawienie drugiego małżonka samodzielnego

działająca w dobrej wierze, która zawiera odpłatną

zarządu majątkiem wspólnym lub wniosek o po-

umowę dotyczącą nieruchomości z małżonkiem

stanowienie, że na dokonanie czynności przekra-

wpisanym do księgi wieczystej jako jedynym wła-

czającej zakres zwykłego zarządu zamiast zgody

ścicielem, będzie skuteczna prawnie i doprowadzi

małżonka będzie wymagane uzyskanie zezwole-

do zmiany właściciela nieruchomości.

nia sądu. Przedstawione rozwiązanie niewątpliwie zwiększy zakres kompetencji małżonka-przedsię-

Warto też zwrócić uwagę, że odpowiedzialność

biorcy, a zarazem przyczyni się do zabezpieczenia

za zobowiązania powstałe w związku z prowa-

przedsiębiorstwa przed wstrzymywaniem podej-

dzeniem przedsiębiorstwa będzie ponosić swo-

mowania strategicznych decyzji biznesowych.

im majątkiem osobistym małżonek dokonujący czynności prawnej bez zgody drugiego małżon-

Na koniec

ka, ale również będzie ponosić drugi małżonek

Rozwój przedsiębiorstwa rodzinnego wymaga

w ten sposób, że wierzyciel będzie mógł zaspo-

ustalenia klarownych zasad zarządzania nim za-

koić się z przedmiotów majątkowych wchodzą-

równo w stosunkach wewnętrznych, tj. z człon-

cych w skład przedsiębiorstwa wchodzącego do

kami rodziny, a także w stosunkach zewnętrznych,

majątku wspólnego.

a dokładniej z kontrahentami. Nieodpowiedzialne i nieuzgodnione czynności prawne w zakresie za-

Jak zabezpieczyć przedsiębiorstwo

rządu przedsiębiorstwem wchodzącym w skład

Obowiązujące przepisy pozwalają zabezpieczyć

majątku wspólnego mogą prowadzić do nieod-

się przedsiębiorcy przed nielojalnym działaniem

wracalnych skutków prawnych, które będą obcią-

współmałżonka. Pewnym rozwiązaniem jest

żać przedsiębiorstwo.

Magazyn Firm Rodzinnych | nr 4(37) wrzesień 2019

TEMATNUMERU

Nie znajdziesz tego w kodeksie Prawo i finanse są jak prawa fizyki. Obowiązują, czy tego chcemy, czy nie. Nawet wtedy, kiedy nie mamy pojęcia o ich istnieniu. Banał? Nie do końca. Procent składany, wartość pieniądza w czasie albo proste prawo własności już niejednemu pokazały swoją siłę. Przypomniały, że nie powinno się ich lekceważyć. To od nas zależy, czy wykorzystamy ich moc, czy wpadniemy w jedną z licznych pułapek, jakie zastawiają na nieprzygotowanych.

Łukasz Martyniec Doradca sukcesyjny, prawnik, ekspert Instytutu Biznesu Rodzinnego, właściciel Kancelarii Sukcesyjnej MARTYNIEC we Wrocławiu

Wielu przedsiębiorców i właścicieli firm rodzinnych skupia się niemal wyłącznie na sukcesji firmy rodzinnej. Kwestie pozostałego rodzinnego majątku, tego o niebiznesowym charakterze, rozważa się osobno i dla wielu osób są to problemy o drugorzędnym znaczeniu. Liczy się firma i powodzenie w sukcesji biznesu.

TEMATNUMERU Powodów jest kilka. Przede wszystkim życie rodziny biznesowej skupia się wokół zarządzania firmą i spraw biznesowych. Jest to słuszne i naturalne, także dlatego, że właśnie tam zarabia się pieniądze. Przeznaczane są one w pierwszej kolejności na reinwestycje i rozwój przedsiębiorstwa, a dopiero w drugiej na pozostałe cele, niezwiązane z działalnością gospodarczą. W efekcie najczęściej to firma stanowi główny składnik

W kodeksie cywilnym firma traktowana jest jako jeden ze składników majątku, która podlega dziedziczeniu. Nie ma znaczenia, czy ktoś w niej pracuje, czy się angażuje w jej rozwój.

majątku rodzinnego. Pozostałe aktywa, takie jak nieruchomości, pieniądze czy inne, pomniejsze składniki majątku, stanowią tylko ułamkową część o stopniową rozbudowę także pozabiznesowych

Nie ma sukcesji biznesu. Jest sukcesja majątku.

aktywów, ale jest to stosunkowo nowe zjawisko.

Żaden przepis nie definiuje firmy rodzinnej. Nie

Najpierw trzeba było przecież zbudować biznes,

znajdziemy w kodeksie jej definicji. Tym bardziej

który wygeneruje środki na ich zakup. Dlatego

nie znajdziemy przepisów odnoszących się do

sukcesja biznesu postrzegana jest jako najważ-

sukcesji biznesu rodzinnego. Spółka, to spółka.

niejsza.

Nieważne, czy rodzinna. Kodeks spółek handlo-

jego wartości. Owszem, coraz więcej rodzin dba

wych reguluje kwestie struktury poszczególnych Powodzenie sukcesji biznesu zależy od szeregu

rodzajów spółek, praw i obowiązków wspólników,

czynników. Tylko niewielka ich część jest i może

sposobu reprezentacji, sporów pomiędzy wspól-

podlegać regulacji prawnej. Proces przekazania

nikami, tryb zaskarżania uchwał, wypowiedze-

wiedzy i władzy w przedsiębiorstwie, zaangażo-

nie umowy spółki czy rozliczeń z występującym

wanie i kompetencje sukcesorów, budowa strate-

wspólnikiem. Nie odróżnia jednak firmy rodzinnej

gii i skutecznych zespołów, które będą ją wdrażać,

od pozostałych przedsiębiorstw. Reguły są takie

umiejętność pozyskania kapitału na dobrze prze-

same dla wszystkich.

myślane inwestycje czy wreszcie dobre relacje rodzinne – to tylko część przykładów na przesłanki

Z kolei własność, zasady jej przenoszenia i dzie-

dobrze przeprowadzonej sukcesji. Ale o żadnej

dziczenia regulowane są w kodeksie cywilnym

z nich nie przeczytamy i nie możemy przeczytać

i rodzinnym. Tam firma traktowana jest jako jeden

w kodeksach.

ze składników majątku. Podlega prawu własności i dziedziczenia, tak samo jak samochód, dom albo

Powszechnie obowiązujące przepisy prawa (na-

obraz na ścianie. Nie ma znaczenia, czy ktoś w tej

zwijmy je umownie: kodeksami) nie regulują wielu

firmie pracuje, czy angażuje się w jej rozwój, czy

aspektów sukcesji biznesu. Nie oznacza to, że jej

potrafi to robić. Nieważne, że z odpowiedzialnie

nie normują, ponieważ – lepiej lub gorzej – speł-

przekazywaną w procesie sukcesji własnością

niają swoją funkcję. Nie dostrzegają jednak jej isto-

firmy powinny wiązać się określone obowiązki

ty ani specyfiki. Poniżej kilka przykładów.

i kompetencje, a przynajmniej postawa. Jeżeli ktoś

Magazyn Firm Rodzinnych | nr 4(37) wrzesień 2019

TEMATNUMERU staje się właścicielem – ma swoje prawa. Takie same dla wszystkich. Nawet nowe prawo sukcesyjne, czyli ustawa o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, umożliwia formalne zarządzanie przedsiębiorstwem w spadku, ale nie odnosi się do własności i reguł dziedziczenia. Jeśli spadkobiercy nie dojdą do porozumienia odnośnie do sposobu prowadzenia firmy albo podziału majątku – sukcesja biznesu może się nie udać. Przedsiębiorstwo jest w tym wypadku tylko jednym ze składników majątku.

(Współ)własność Pan Robert od 21 lat prowadzi jednoosobowe przedsiębiorstwo, dzisiaj zatrudnia 170 osób. 19

kodeksu rodzinnego. Była żona jest współwła-

lat temu rozwiódł się z żoną. Wtedy firma była

ścicielką całego majątku stanowiącego własność

niewielka – to był dopiero początek. Dopiero po

firmy, także tego zakupionego po rozwodzie,

rozwodzie nastąpił jej rozwój. Za dotację unijną

a podział następuje według stanu z dnia wydania

pan Robert wybudował nowe hale, kupił maszyny,

wyroku sądowego rozstrzygającego o nim. Byłej

rozwinął eksport. Dzisiaj firma warta jest całkiem

żonie należy się połowa zysków zaksięgowanych

sporo pieniędzy.

w firmie od dnia rozwodu do dnia wydania wyroku. Liczy się suma zysków pochodzących z rocznych

Po rozstaniu małżonkowie nie podzielili majątku.

sprawozdań finansowych. Nie ma znaczenia, czy

Była małżonka przypomniała sobie o tym dopiero

zostały pobrane i – dla przykładu – co wynika

11 lat po rozwodzie. Wystąpiła z pozwem do sądu.

z zasad amortyzacji nieruchomości. Kodeks cy-

Wyroki pierwszej i drugiej instancji nie przyniosły

wilny z podatkami ma niewiele wspólnego.

rozstrzygnięcia. Żadna ze stron nie chciała się zgodzić na werdykt. Dopiero Sąd Najwyższy potwier-

Nie ma znaczenia, że była żona nigdy nie praco-

dził zdanie poprzednich składów orzekających:

wała w firmie, nie angażowała się w jej rozwój ani

przedsiębiorstwo stanowi zespół środków do

nie ponosiła ryzyka gospodarczego czy związa-

prowadzenia działalności gospodarczej o składzie

nego z zaciąganymi w międzyczasie zobowiąza-

zmiennym i – w tym wypadku – podlega współ-

niami. Nawet nie pojawiła się w firmie przez ostat-

własności byłych małżonków. Po rozwiązaniu

nich kilkanaście lat. Jest współwłaścicielką.

małżeństwa ustała wspólność majątkowa małżeń-

ska regulowana przepisami kodeksu rodzinnego

To samo prawo własności obejmuje np. udzia-

i opiekuńczego i zamieniła się na współwłasność

ły i akcje w spółkach kapitałowych, jeśli zostały

w częściach ułamkowych regulowaną przepisami

nabyte w trakcie trwania wspólności ustawowej.

TEMATNUMERU jednak wybrał inną drogę, studiuje w Londynie genetykę i tylko tym chce się zajmować. Pan Piotr ma także sporą spółkę. Jest lokalnym leaderem w produkcji betonu i prefabrykatów do budownictwa. Jak przekazać udziały dzieciom? Równo, czy według zasług? Co będzie słuszne? Co będzie sprawiedliwe? To dylematy nie tylko pana Piotra. Czy najmłodszy syn powinien odziedziczyć 1/3 firmy? A może dać mu mniej, albo firmę przekazać na wyłączność rzeczywistym sukcesorom? Kodeks nie ma wątpliwości. Każdemu po równo. Jeżeli pan Piotr nie sporządzi testamentu – efekt będzie dokładnie taki, a decyzję o dalszym współ-

Jak przekazać udziały dzieciom? Równo, czy według zasług? Co będzie słuszne? Co będzie sprawiedliwe?

istnieniu w spółce, podziale obowiązków, stanowisk i zysków, będą musiały w przyszłości podjąć dzieci. Jeśli zaś sporządzi testament i przekaże udziały w spółce tylko dwójce dzieci, lub też za życia przekaże je w formie darowizny – najmłodszy będzie miał prawo do zachowku. Podstawą jego obliczenia będzie rynkowa (godziwa) wartość fir-

Staje się to istotne po ustaniu małżeństwa. Jeżeli

my na dzień wydania wyroku sądowego, według

dojdzie do rozwodu, podziału majątku lub śmierci

stanu z dnia śmierci spadkodawcy albo z dnia do-

jednego z małżonków. Także tego, który nie został

konania darowizny. Jeśli rodzeństwo wcześniej

ujawniony w sądzie rejestrowym jako wspólnik

samodzielnie nie dojdzie do porozumienia.

albo akcjonariusz – jego spadkobiercy pojawią się w spółce jako współuprawnieni z każdej akcji czy

Nie ma znaczenia, czy najmłodszy syn pracował

każdego udziału. Aby móc głosować na zgroma-

w firmie i przyczynił się do wzrostu jej wartości.

dzeniu wspólników, powinni wskazać wspólnego

Nie ma znaczenia, że obecna wartość firmy jest

przedstawiciela. W innym przypadku z akcji lub

nie tylko efektem osobistej pracy nestora i sukce-

udziałów nie można wykonywać prawa głosu.

sorów, lecz także dwustu pracowników, wzrostu wartości nieruchomości kupionych za nieduże

Każdemu po równo

pieniądze w latach dziewięćdziesiątych i wielo-

Pan Piotr ma trójkę dzieci. Starsza córka i syn an-

letnich nakładów inwestycyjnych wspieranych

gażują się w pracę w firmie rodzinnej. Najmłodszy

kredytami i dotacjami unijnymi. Nieważne, że

Magazyn Firm Rodzinnych | nr 4(37) wrzesień 2019

TEMATNUMERU uprawniony do zachowku nigdy nie ponosił ryzy-

motywować ich do działania i lojalności. Tak też

ka i osobistej odpowiedzialności za zobowiązania

się działo, dopóki jeden z menadżerów, pan Ma-

firmy, jak robili to jego ojciec i rodzeństwo. Kodeks

rek, nie zginął w wypadku samochodowym.

tego nie dostrzega. Okazało się, że wycena firmy przedstawiona przez

Spłata

rodzinę pana Marka różniła się w znacznej mie-

W umowie spółki z o.o. należącej do pani Karoli-

rze od tej przedstawionej przez większościową

ny był prosty zapis: W sytuacji śmierci wspólnika

wspólniczkę. Była trzy razy wyższa od wartości

jego spadkobiercy nie wchodzą do spółki. Spad-

bilansowej, na której opierała się pani Karolina. Re-

kobiercom należy się spłata o równowartości ryn-

prezentujący spadkobierców prawnik sugerował,

kowej wartości udziałów przypadających zmar-

że w sądzie będą żądali więcej i że teraz – z ich

łemu wspólnikowi. Jest dość często stosowany

strony – jest to propozycja ugodowa. Podpisanie

w firmach „nierodzinnych”, w których prawnik

ugody będzie korzystne dla wszystkich.

pomyślał o zabezpieczeniu spółki przed przystą-

pieniem do niej niechcianych osób. Pani Karolina

Nie ma znaczenia, że firma inwestuje. Że spła-

przejęła firmę po rodzicach, ale mniejszościowe

ca kredyty, a presja na wzrost wynagrodzeń jest

udziały należały do menedżerów, którzy mieli ją

coraz wyższa, o ile w ogóle można znaleźć kan-

wspierać w rozwoju spółki. Udział w spółce miał

dydatów do pracy. Nie ma znaczenia, że trzeba

TEMATNUMERU pozyskać z rynku kogoś, kto zastąpi pana Marka i zajmie jego miejsce w przedsiębiorstwie. Teraz trzeba spłacić spadkobierców. Kodeks nie podpowie, skąd mamy wziąć pieniądze.

Temida bywa ślepa Powszechne przekonanie głosi, że prawo powinno być równe dla wszystkich – każdego traktować tak samo. Przynajmniej w teorii tak to powinno wyglądać. Zasada, która jest pożądana w prawie administracyjnym, podatkowym czy karnym, może stać się problemem w prawie cywilnym, gospodarczym i rodzinnym. Kiedy reguły wynikające z powszechnie obowiązujących przepisów trzeba przełożyć na nasze indywidualne wybory, decyzje i wartości. Skoro sytuacja każdego z nas jest inna, z jakiego powodu, w kluczowych dla wielu z nas kwestiach, mamy być traktowani tak samo? W dodatku bez wprowadzenia różnic pomiędzy sukcesją biznesu rodzinnego a sukcesją całego pozostałego majątku. Podane wyżej przykłady nie przesądzają o niedoskonałości przepisów. Przecież każdy z nas, w granicach prawa i zgodnie z nim, może mieć wpływ na swoją sytuację. Rzecz w tym, że należy

W wielu rodzinach dostrzegam rozbieżności po-

korzystać z indywidualnie dopasowanych rozwią-

między tym, co w ich indywidualnej sytuacji wy-

zań i nie pozostawiać spraw samym sobie. Kodek-

daje się słuszne, a tym, co wynika z kodeksów.

sy nam w tym nie pomogą. Ustawodawca musiał

Jeśli samodzielnie nie odkodujemy naszych war-

przecież w jakiś sposób rozstrzygnąć o kwestiach

tości, jeśli nie postawimy sobie dość wcześnie kil-

własności, dziedziczenia, rozliczeniach ze spad-

ku ważnych pytań i nie będziemy pracować nad

kobiercami czy rodzajach form prowadzenia

uzyskaniem zadowalających odpowiedzi i wdro-

działalności gospodarczej. A prawo – będąc po-

żeniu uszytych na miarę rozwiązań – przyszłość

wszechnym – nie może regulować naszych sy-

może zaskoczyć.

tuacji indywidualnie. Ustawowo nie można także załatwić wielu kwestii, które nie poddają się regulacjom prawnym. O dobre relacje wzajemne, czy też o to, skąd wziąć pieniądze, musimy przecież zatroszczyć się sami. Magazyn Firm Rodzinnych | nr 4(37) wrzesień 2019

TEMATNUMERU

Hipoteka ochroni pożyczkę wspólnika w razie upadłości spółki W postępowaniu upadłościowym przeciwko spółce należności wspólników albo akcjonariuszy z tytułu pożyczki lub innej czynności prawnej o podobnych skutkach są zaspokajane w ostatniej kolejności. Zwykle odzyskanie środków przekazanych spółce jest więc niemożliwe. Dotyczy to także spółek rodzinnych, gdzie pożyczkodawca to zwykle główny wspólnik, a wręcz niejako właściciel przedsiębiorstwa. Pożyczkę można jednak zabezpieczyć w taki sposób, by wspólnik odzyskał pieniądze jako pierwszy.

Aleksandra Krawczyk, LL.M. adwokat, doradca restrukturyzacyjny w Kancelarii Prawnej SDZLEGAL Schindhelm we Wrocławiu. Specjalizuje się w prawie upadłościowym i restrukturyzacyjnym oraz prawnych aspektach sukcesji przedsiębiorstw

TEMATNUMERU

Zabezpieczenie przed upadłością

stosunku pracy przypadające za czas po ogło-

Ryzyko upadłości bywa często ignorowane przez

szeniu upadłości. Dopiero po zaspokojeniu tych

właścicieli firm rodzinnych. Niestety, w dzisiej-

grup należności przechodzi się do długów upa-

szych czasach każdy przedsiębiorca powinien

dłej spółki powstałych przed dniem ogłoszenia

zdawać sobie z niego sprawę. Upadłość wcale

upadłości, a więc także długów w stosunku do

nie musi być przy tym skutkiem niewłaściwego

wspólników tej spółki. Te długi spłaca się w czte-

zarządzania. Nieraz wystarczy, że kilku czy nawet

rech kategoriach. Ostatnia, czwarta kategoria,

jeden spośród istotnych kontrahentów popadną

dotyczy należności wspólników albo akcjonariu-

w kłopoty finansowe, a niewypłacalność kolejnych

szy z tytułu pożyczki lub innej czynności prawnej

przedsiębiorców, ich odbiorców czy dostawców,

o podobnych skutkach. Wśród tych czynności

staje się jedynie kwestią czasu. Przed ryzykiem

o podobnych skutkach wskazać można w szcze-

upadłości można się jednak zabezpieczyć. Warto

gólności dostawy towaru z odroczonym termi-

przy tym pamiętać, że w razie upadłości spółki

nem płatności. W zasadzie należy tu uwzględniać

handlowej konsekwencje finansowe ponosi nie

wszelkie działania wspólników, które miały na celu

tylko sama spółka, ale takie konsekwencje mogą

dofinansowanie spółki, nawet pod pozorem za-

ponieść i jej wspólnicy. Dzieje się tak zwłaszcza

warcia innej transakcji.

w częstym przypadku, gdy jeszcze przed ogłoszeniem upadłości spółki, dla jej dofinansowania

Podporządkowanie pożyczek i innych płatności

czy już tylko ratowania, wspólnicy udzielają spółce

dokonanych na rzecz spółki nie jest absolutne.

pożyczek. W razie upadłości pożyczka co do za-

Po pierwsze, zasada dotyczy tylko spółek kapi-

sady przepada, ale można się przed tym uchronić.

tałowych, a więc spółki z ograniczoną odpowie-

W tym artykule omawiam przypadek udzielenia

dzialnością i akcyjnej. Nie są nią objęte np. spółka

spółce przez wspólnika pożyczki, kiedy następnie

cywilna czy jawna. Po drugie, chodzi tu jedynie

spółka ogłasza upadłość. Na początek przedsta-

o płatności dokonane na rzecz spółki w okresie

wiam kilka ogólnych zagadnień z tym związanych,

pięciu lat przed ogłoszeniem upadłości. Po trze-

a na koniec daję wskazówki, jak zabezpieczyć po-

cie, zaspokojenie w czwartej kategorii nie dotyczy

życzkę przed ryzykiem upadłości.

należności z tytułu pożyczek oraz innych czynności prawnych o podobnych skutkach dokona-

Kategorie zaspokojenia

nych w toku postępowania restrukturyzacyjnego,

Zobowiązania podlegające zaspokojeniu z fundu-

jak również w ramach wykonania układu, a także

szów masy upadłości, a więc długi upadłej spółki,

należności wspólnika albo akcjonariusza, który

zaspokaja się zgodnie z zasadami wyraźnie opi-

stał się nim w wyniku konwersji wierzytelności na

sanymi w ustawie z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo

udziały lub akcje dokonanej w ramach zawartego

upadłościowe. W pierwszej kolejności spłaca się

układu. Takie należności zaspokaja się w kategorii

koszty postępowania upadłościowego, a więc

drugiej, wraz ze wszelkimi innymi zwykłymi zobo-

np. wynagrodzenie i wydatki syndyka. Następnie

wiązaniami dłużnika, wynikającymi z prowadzo-

pokrywa się inne zobowiązania masy upadłości

nej przez niego działalności. Po czwarte, oma-

powstałe po ogłoszeniu upadłości, przykłado-

wiana zasada dotyczy tylko istotnych wspólników

wo wynagrodzenia pracowników upadłego ze

i akcjonariuszy. Nie są nią dotknięte należności

Magazyn Firm Rodzinnych | nr 4(37) wrzesień 2019

TEMATNUMERU

wspólników albo akcjonariuszy dysponujących

ze sprzedaży obciążonej nią nieruchomości. Li-

mniej niż 10% głosów na zgromadzeniu wspólni-

kwidacji przedmiotu zabezpieczenia dokonuje co

ków albo na walnym zgromadzeniu spółki, chyba

do zasady syndyk, przede wszystkim poprzez jego

że są oni członkami organów spółki lub faktycznie

sprzedaż. Sumę uzyskaną z likwidacji przed jej

prowadzą jej sprawy. W spółkach rodzinnych ten

przekazaniem wierzycielowi pomniejsza się przy

ostatni wyjątek niestety zwykle nie znajduje więc

tym o koszty likwidacji przedmiotu zabezpiecze-

zastosowania.

nia oraz inne koszty postępowania upadłościowego w wysokości nieprzekraczającej dziesiątej

Wierzytelności zabezpieczone spłaca się szybciej

części sumy uzyskanej z likwidacji, nie więcej jed-

Od opisanych zasad istnieje istotne odstępstwo.

dłościowego, która wynika ze stosunku wartości

Wierzytelności zabezpieczone rzeczowo, a więc

obciążonego przedmiotu do wartości całej masy

w szczególności hipoteką, zastawem i zastawem

upadłości.

nak niż o taką część kosztów postępowania upa-

rejestrowym, podlegają zaspokojeniu z pierw-

szeństwem przed takimi długami upadłego, które

Wierzytelności zabezpieczone są zaspokajane

nie zostały w ten sposób zabezpieczone. Zaspo-

w kolejności przysługującego im pierwszeństwa,

kaja się je z sumy uzyskanej z likwidacji obciążo-

a więc np. kolejności wpisów hipotek w księdze

nego przedmiotu, a więc np. w przypadku hipoteki

wieczystej nieruchomości, która jest przedmiotem

TEMATNUMERU zabezpieczenia. Zasadniczo w równym stopniu

które przepisy powinny znajdować zastosowanie

z wierzytelnością główną zaspokaja się roszcze-

z pierwszeństwem – te o zaspokojeniu z przed-

nia wierzyciela o świadczenia uboczne objęte za-

miotu zabezpieczenia, czy raczej te o kolejności

bezpieczeniem, a więc przede wszystkim odsetki.

zaspokajania należności wspólników. W przypad-

Przypadającą wierzycielowi sumę zalicza się naj-

ku reguł dotyczących zaspokojenia z przedmio-

pierw na należność główną, następnie na odsetki

tu zabezpieczenia ustawa nie wprowadza jednak

i pozostałe roszczenia o świadczenia uboczne,

żadnego wyjątku odnośnie do wspólników, a więc

z tym że koszty postępowania uwzględnia się

nie wyłącza możliwości zaspokojenia przez nich

w ostatniej kolejności. Dzięki temu wierzyciel

z przedmiotu zabezpieczenia także udzielonych

uzyskuje zaspokojenie niezależnie od tego, czy

spółce pożyczek. Dlatego uznać należy, że ten

i w jakim stopniu długi innych wierzycieli upadłej

sposób zaspokojenia jest w pełni dopuszczalny.

spółki zostaną spłacone przez syndyka.

Pożyczkę wspólnika także można zabezpieczyć

Nie każda hipoteka ostaje się w razie upadłości Podkreślenia wymaga przy tym, że skuteczność

Co ważne, nie ma przeszkód do tego, żeby za-

zabezpieczenia

rzeczowego

ustanowionego

bezpieczenie rzeczowe, a więc np. hipotekę czy

przed dniem ogłoszenia upadłości dłużnika może

zastaw rejestrowy, ustanowić na rzecz wspól-

zostać podważona w postępowaniu upadłościo-

nika, który udziela spółce pożyczki. Jeżeli takie

wym. Skutkiem tego jest potraktowanie zabezpie-

zabezpieczenie zostanie ustanowione, wspólnik

czonej wierzytelności tak, jakby zabezpieczenie

co do zasady nie będzie ponosił opisanych wyżej

nigdy nie zostało ustanowione. Z tego powodu

konsekwencji zaliczenia go do czwartej kategorii

wspólnicy decydujący się na ustanowienie zabez-

zaspokojenia i będzie miał realną szansę na od-

pieczenia dla udzielonych spółce pożyczek lub

zyskanie wypłaconych spółce środków. Zaspo-

innych należności podobnego rodzaju powinni

kojenie będzie bowiem możliwe z przedmiotu

dokładnie zadbać o to, by postanowienia umowy

zabezpieczenia, a więc np. należących do spółki

odnośnie do zabezpieczenia w sposób wystarcza-

nieruchomości, na których ustanowiono hipotekę,

jący chroniły ich przed upadłością spółki. Inaczej

albo maszyn, urządzeń, samochodów, na których

ryzyka upadłości spółki nie da się niestety ani wy-

ustanowiono zastaw rejestrowy. Jedynie w sytu-

kluczyć, ani nawet zminimalizować.

acji, gdyby wartość pożyczki była wyższa niż to, co można uzyskać z likwidacji przedmiotu zabezpie-

W tym zakresie wskazać należy, że z mocy prawa

czenia, to w części niespłaconej wspólnik będzie

bezskuteczne w stosunku do masy upadłości jest

mógł liczyć tylko na zaspokojenie w ramach po-

zabezpieczenie niewymagalnego długu dokona-

działu pozostałego, niezabezpieczonego majątku

ne przez upadłego w ciągu sześciu miesięcy przed

dłużnika i to w ostatniej, czwartej kategorii.

dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Bezskuteczność z mocy prawa oznacza, że nie jest

Należy wskazać, że ustawa Prawo upadłościo-

potrzebne żadne powództwo ani inna czynność

we nie reguluje omawianej kwestii wprost, tzn.

ze strony syndyka i zabezpieczenie już z dniem

nie daje wyraźnej odpowiedzi na pytanie o to,

ogłoszenia upadłości uważa się po prostu za

Magazyn Firm Rodzinnych | nr 4(37) wrzesień 2019

TEMATNUMERU

niebyłe. Ustawa pozwala osobie, która otrzyma-

zabezpieczenia spółka nie jest niewypłacalna

ła zabezpieczenie (a więc tu wspólnikowi), na to,

i zgromadzić na tę okoliczność dowody, np. w po-

żeby w drodze powództwa lub zarzutu zażądała

staci raportu z badania finansów spółki. Odpo-

uznania ustanowienia zabezpieczenia za skutecz-

wiednie postanowienia umowne, poparte doku-

ne. Osoba taka musi jednak wykazać, że w czasie

mentami, powinny zostać również umieszczone

ustanowienia zabezpieczenia nie wiedziała o ist-

w umowie dotyczącej pożyczki i zabezpieczenia.

nieniu podstawy do ogłoszenia upadłości. Pod-

Pamiętać należy, że zwłaszcza w spółkach rodzin-

stawa ogłoszenia upadłości to niewypłacalność,

nych, gdzie wspólnik uczestniczy w prowadzeniu

czyli sytuacja, w której dłużnik utracił zdolność do

spraw spółki, istnieje niejako domniemanie, że zna

wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań

on jej sytuację finansową. Dlatego taki wspólnik

pieniężnych, albo gdy jego zobowiązania pienięż-

powinien dodatkowo zebrać jak najwięcej dowo-

ne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten

dów na to, że kiedy ustanawiano na jego rzecz za-

utrzymuje się przez okres przekraczający dwa-

bezpieczenie spółka nie była niewypłacalna i on

dzieścia cztery miesiące.

o takiej niewypłacalności nic nie wiedział. Jedynie wystarczająca dbałość o swoje interesy pozwoli

Z uwagi na powyższe, wspólnik, zanim udzieli spół-

wspólnikowi na uzyskanie skutecznego zabezpie-

ce pożyczki i zabezpieczy ją np. hipoteką, powinien

czenia, nawet jeżeli krótko po jego ustanowieniu

dokładnie sprawdzić, czy na dzień ustanawiania

spółka stanie się niewypłacalna.

ZARZĄDZANIE

Dlaczego

JESZCZE NIE turkus? Od początku lat 90. do dziś mieliśmy do czynienia z kilkoma koncepcjami w obszarze zarządzania firmami. Wszystkie te idee (jak np. jit, re-in-żynieria), wydawały się kluczem do rozwiązania problemów zarządczych. Jak pokazał czas, niektóre ich elementy czy narzędzia rzeczywiście znalazły zastosowanie, ale idee jako całość raczej nie mają się najlepiej lub funkcjonują tylko częściowo.

Krzysztof Sarnecki Konsultant strategiczny, zawodowy negocjator, trener biznesu i coach. Ekspert w dziedzinie marketingu, sprzedaży i efektywnego zarządzania

o krok do przodu, może niekoniecznie dokładnie

ORGANIZACJA TURKUSOWA – organizacja wolna od patologii

w kierunku, o którym myśleliśmy, ale jednak…

Osobą, która uważana jest za „ojca” pojęcia tur-

Prawdą jest, że każda z tych idei posuwa nas

kusu jest Frederic Laloux. Zaprezentował on,

Teraz przyszedł czas na TURKUS, a właściwie na

w swojej publikacji z 2016 r. pt. „Pracować inaczej”,

ORGANIZACJE TURKUSOWE. Można zauważyć,

koncept Turkusowej Organizacji. Dokonał analizy

że ten temat odbierany jest przez społeczność

dotychczasowych stylów i trendów w zarządza-

przedsiębiorców jak nowy „powiew mody” biz-

niu. Jego punktem wyjściowym było poszukiwa-

nesowej. O Turkusowych Firmach mówi się i pi-

nie odpowiedzi na pytanie: czy ze względu na tak

sze. Jednak, nie polecam traktować idei turkusu

szybko zmieniający się świat ludzkość jest w stanie

z takim entuzjazmem, jaki zauważany jest w „biz-

stworzyć organizacje wolne od patologii, które tak

nesowym eterze”. Zagrożenia, które czekają na

często pojawiają się w miejscach pracy? Założył,

„entuzjastów stosowania bez przygotowania” są,

że trzeba szukać takiego modelu zarządzania,

niestety, ogromne!

który stymulowałby do sprawnego działania i nie

Magazyn Firm Rodzinnych | nr 4(37) wrzesień 2019

ZARZĄDZANIE powodował pojawiania się i nasilania zagrożeń

spojrzeniem, oparte na procedurach i proce-

psychospołecznych. Laloux zastosował następu-

sach) np. wojsko, kościół katolicki, większość

jący zabieg: przyporządkował istniejące na ryn-

agencji rządowych – z metaforą „armia”,

ku style zarządzania do etapów rozwoju ludzkiej świadomości.

• POMARAŃCZOWE – (konkurujące, nastawione na zysk, szukające przewagi dzięki innowacjom, nastawione na cele oraz w których rządzą kwe-

O co tu chodzi?

stie merytoryczne, np. międzynarodowe korpo-

W latach 50. XX-go wieku amerykański psycho-

racje, duże zorganizowane firmy – z metaforą

log Clare W. Graves stworzył teorię Spirali Roz-

„maszyna”,

woju (rozwiniętą później m.in. przez Don’a Beck’a,

• ZIELONE – ważne są relacje międzyludzkie,

Chris’a Cowan’a i Ken’a Wilber’a). Głosi ona, że na-

samorealizacja, motywowanie pracowników,

tura ludzka ciągle się rozwija, dzięki czemu ludzie

orientacja na zadowolenie klienta, kultura war-

są w stanie, reagując na zmienne otoczenie, do-

tości, silne delegowanie decyzyjności, np. orga-

stosować się do niego, tworząc modele działania

nizacje napędzane kulturą, młode firmy, spół-

pozwalające im rozwiązywać nowe problemy.

dzielnie.

Każdy nowy model świata (jeden z poziomów

W jego modelu pominięty został poziom żółty

Spirali) transformuje i obejmuje poprzedni. Opi-

(integrujący) ze spirali Gravesa. Po ZIELONYM za-

sane zostały kolejne poziomy rozwoju. Co cieka-

proponował on ORGANIZACJĘ TURKUSOWĄ.

we, dają się one zastosować zarówno do całych kultur, jak i do pojedynczego człowieka. Ludzkość

Cechują ją: praca zespołowa bez wpływu na nią

rozwija się „wchodząc” na kolejne poziomy, tak

hierarchii stanowisk, skupienie się na budowaniu

samo każdy człowiek przechodzi taką drogę, roz-

zaufania i partnerstwa w każdym aspekcie działa-

wijając się od najniższego poziomu, na którym jest

nia, dzięki czemu osiąga się elastyczność w obli-

po narodzeniu, z możliwością wzniesienia się do

czu zmian oraz „antykruchość” (ang. antifragility),

tak wysokiego, jaki reprezentuje jego środowisko.

czyli umiejętność dostosowania się do nawet na-

Model ten używa pojęcia spirali, ponieważ każ-

głych sytuacji, szybkich zmian w każdym kierun-

dy kolejny poziom rozwoju człowieka lub całego

ku i aspekcie. Charakteryzuje ją samozarządzanie,

społeczeństwa zawiera wszystkie jego poprzed-

osiąganie równowagi oraz pełni życia, czyli moż-

nie.

ności bycia autentycznym w każdym wymiarze codzienności. Inspiracją ludzi w takiej organiza-

Laloux w swojej pracy wskazał, że w dzisiejszym

cji jest świadomość ewolucyjnego celu, takiego,

świecie istnieją organizacje:

który nie jest z góry narzucony, ale zmienia się zgodnie z nieprzewidywalną rzeczywistością.

• CZERWONE – oparte na hierarchicznej władzy

Cele organizacji są spójne z celami jednostek. Ta

i strachu, działające nieplanowo, np. gangi ulicz-

„symbioza celów” wynika z obserwacji i „wczuwa-

ne, mafia – opisał ich metaforą „wataha wilków”,

nia się” w to, co się wydarza.

• BURSZTYNOWE (w spirali Gravesa to kolor

niebieski) – scentralizowane, sformalizowane,

Konkurowanie rynkowe oraz współzawodnic-

hierarchiczne, stabilne, z długodystansowym

two przestają być motorem działania organizacji

ZARZĄDZANIE

i jednostek. Dominuje świadomość współistnie-

niebieskim/bursztynowym (podporządkowani

nia i dążenie do dobrego życia w każdym wymia-

są hierarchii, chcą zachować status quo, odrzu-

rze. Metaforą Laloux dla takiej organizacji stał się

cają zmiany, trzymają się przepisów). Na pewno

„żywy organizm”. Wystarczy? Zrozumiałe? Znane?

sporo osób jest na pomarańczowym (konkuru-

Znajdujemy przykłady takich organizacji w naszej

ją ze światem, chcą być lepsi niż inni, szukają

codzienności? Nie za bardzo, prawda? Dodam

rozwiązań dla polepszenia statusu, wyznaczają

jeszcze jeden element. Otóż to, co zamieszczone

i realizują twarde cele, wymagają odpowiedzial-

jest w powyższym opisie firmy turkusowej definiu-

ności, ciężko pracują) i na zielonym (chcą bu-

je po części najważniejszą z cech tego poziomu

dować dobrą atmosferę, szukają motywacji i jej

rozwoju – jego holistyczny charakter.

oczekują, chcą, aby ludzie wokół czuli się dobrze i żeby klienci byli zadowoleni, chcą mieć możli-

To jak działać, aby się rozwijać w dobrym kierunku?

wość decydowania, czuć się współtwórcami, być

Odpowiedź na to pytanie jest złożona. Jednak jej

zawodowym i prywatnym).

docenieni i dbają o równowagę między życiem

zarys jest prosty: Kiedy masa krytyczna członków organizacji osiąa) Trzeba przeprowadzić ludzi w swojej orga-

gnie pułap ZIELONY, a organizacja odczuwać bę-

nizacji jak najwyżej po Spirali Rozwoju. Część

dzie stabilność działania (możliwość bezpieczne-

z nich jest na poziomie czerwonym (nie wierzą

go skierowania swojego potencjału na działania

w porządek, czekają na rozkazy silniejszego,

rozwojowe) – wtedy przyjdzie czas na aktywne

chcą mieć poczucie przewagi tam, gdzie się tyl-

wdrażanie mechanizmów charakterystycznych

ko da, boją się podejmować decyzje). Inni są na

dla poziomu turkusowego.

Magazyn Firm Rodzinnych | nr 4(37) wrzesień 2019

ZARZĄDZANIE

b) Trzeba edukować siebie i otoczenie w obszarze

Dlatego chcę postawić sprawę jasno - pomysł

rozumienia holizmu, w kierunku którego idzie stale

wdrażania idei turkusu DZIŚ jest ogromnym błę-

rozwijający się Świat. Rozumienie Świata Turkusu

dem, który niestety nakręcany jest przez grono

pozwoli na dynamizowanie rozwoju, a w mniej-

„specjalistów” chcących „podłączyć się do no-

szych organizacjach czy zespołach często umożli-

wego” i na tej fali wypłynąć... Turkus dzisiaj to

wi ogromne przyspieszenie wdrożenia. Częścią tej

mrzonka. Absolutnie konieczne jest rozwinięcie

edukacji jest uświadamianie społeczeństwu (Two-

poziomu zielonego. Następnie przejście przez

jemu zespołowi także), że chaos jest normalnością

poziom żółty (integrujący) i zbudowanie świa-

i nie ma sensu przed nim uciekać. Trzeba go zaak-

domości idei holizmu, zanim zajmiemy się wdra-

ceptować, przyzwyczajając się do nielinearności

żaniem turkusu. Musi minąć czas... Jednocześnie

w myśleniu i działaniu. Ujmując temat z innego

TURKUS – żeby była jasność – jest nieunikniony!

kąta – kluczem jest edukacja i praca nad obszarami miękkimi zarządzania i komunikacji.

Dokonaj więc najpierw analizy firmy pod kątem „rozkładu kolorów”. Upewnij się, że rozumiesz

Zagrożenie i puenta tego artykułu

czym jest myślenie holistyczne i co oznacza my-

Człowiek głodujący – jeśli dorwie się do jedzenia

ślenie na poziomie turkusu, a następnie zbuduj

– umrze lub bardzo się pochoruje. Jego cały sys-

proces równoważenia kolorów do momentu osią-

tem musi „dojść” do możliwości spożywania tego,

gniecia masy krytycznej wiedzy i umiejętności na

co dostępne, chciane, wymarzone.... Zachłyśnię-

poziomie zielonym Spirali Rozwoju. Jego drugim

cie się ideą prowadzenia Organizacji Turkusowej

etapem uczyń wtedy kolor żółty, którym Graves

tu i teraz jest bardzo niebezpieczne i obciążone

ostrzegł nas przed pochopnością. Pozwoli Ci on

dużym ryzykiem fiaska i strat. Strat, wśród któ-

na stopniowe przechodzenie w stan innej świa-

rych największą będzie DEMOTYWACJA ZESPO-

domości, także biznesowej – w stan, który Laloux

ŁU I NIEWIARA W SENS TURKUSOWOŚCI.

nazwał Organizacją Turkusową. Powodzenia!

ZARZĄDZANIE

Wywiad jawnoźródłowy w działalności przedsiębiorstwa rodzinnego Aby osiągnąć sukces biznesowy nie musimy wynajmować sztabu analityków oraz zastanawiać się skąd pozyskać strategiczne dla losów naszych przedsięwzięć dane. Wystarczy tylko we właściwy sposób wykorzystać ogólnodostępne dane w ramach systemu Open Source Intelligence, co można przetłumaczyć jako wywiad jawnoźródłowy.

Gniewomir Pieńkowski Adiunkt, Katedra Zarządzania, Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie

jawnoźródłowego, miały amerykańskie służby specjalne. Dlatego to Amerykanów należy uznać za tych, którzy stworzyli najbardziej szczegółową definicję tego pojęcia. Znalazło ono odzwierciedlenie w licznych publikacjach (biznesowych, jak i strategicznych NATO). Opracowania te stały się podstawą do przygotowania metod i technik po-

Bez wiarygodnych i rzetelnych informacji nie

zyskiwania informacji ze źródeł jawnych nie tylko

moglibyśmy prowadzić efektywnej działalności

dla państw ale także przedsiębiorstw.

biznesowej. Czy bez nich moglibyśmy uwierzyć w pozytywne zamiary nieznanej firmy, która chce

Rodzinni przedsiębiorcy powinni definiować po-

nawiązać z nami współpracę? Oczywiście, że nie!

jęcie Open Source Intelligence jako zaplanowane działanie mające na celu poszukiwanie, dobie-

Czym jest Open Source Intelligence?

ranie, dedukowanie i dystrybucję informacji dla

Największy wkład w powstanie systemu Open

ściśle określonej grupy odbiorczej, np. nestorów,

Source Intelligence (OSINT), czyli wywiadu

sukcesorów, kadry kierowniczej i specjalistycznej

Magazyn Firm Rodzinnych | nr 4(37) wrzesień 2019

ZARZĄDZANIE

zgodnie ze zgłoszonym wcześniej zapotrzebowa-

danymi tajnymi i jawnymi – przeprowadzana jest

niem. Z drugiej strony pojęcie to w kategoriach

ich wspólna analiza macierzowa. Powstałe w wy-

przedsiębiorstwa rodzinnego możemy także ro-

niku tej analizy wnioski są syntezowane i uogól-

zumieć jako wszystkie działania, których podjęcie

niane.

umożliwi przygotowanie opracowania analitycznego, które będzie zawierało wnioski oraz propozycje dla rozwiązania problemów biznesowych naszego rodzinnego przedsięwzięcia.

Open Source Intelligence w działalności polskich firm rodzinnych Prowadząc działalność gospodarczą rodzinni czę-

Analizując Open Source Intelligence warto zwró-

sto zadają sobie pytania: „Czy warto podejmować

cić uwagę na pojęcie Validated Open Source

współpracę z firmami, których nie znamy?”; „Czy

Intelligence (zweryfikowany wywiad jawnoźró-

jesteśmy w stanie przewidzieć wszystkie zagroże-

dłowy). Są to informacje, które uzyskały potwier-

nia, które czekają na nas w podejmowaniu koope-

dzenie przez przeprowadzenie weryfikacji, która

racji z innymi przedsiębiorstwami?”. W takich sy-

nastąpiła w wyniku wykorzystania innych metod

tuacjach z pomocą przychodzi nam wspomniany

pracy analitycznej (także tych, które zostały ob-

już system OSINT. Większość firm i ich reprezen-

jęte tajemnicą). W pracy analitycznej wskazywa-

tantów zostawia tzw. cyfrowe odciski stóp. Dzię-

ne są zależności, do których dochodzi pomiędzy

ki nim łatwo i szybko jesteśmy w stanie zebrać

ZARZĄDZANIE najważniejsze informacje o naszych potencjalnych

„ukrytym internecie” (ang. darknet lub deepweb

kontrahentach – ich wiarygodności, perspekty-

– sieć, która jest niedostępna dla znanych znam

wach rozwoju oraz oceny dystrybuowanych przez

przeglądarek internetowych, możemy z niej ko-

nich produktów, a także jakości zatrudnianej przez

rzystać dzięki popularnej przeglądarce TOR). Za-

nich kadry specjalistów i menedżerów. Dodatko-

wiera on często skandalizujące informacje, które

wo możemy wykorzystać osobowe źródła infor-

nie mają bezpośredniego potwierdzenia. Oprócz

macji, które możemy odnaleźć nie tylko w wyniku

sensacyjnych informacji „ciemna strona Internetu”

osobistego kontaktu, ale analizując także zasoby

może nam dostarczyć dużą ilość wiarygodnych

mediów społecznościowych takich jak Facebook

danych. To tam często są zapisywane archiwalne

czy You Tube.

wersje stron firmowych, kiedyś dostępne w obiegu publicznym dokumenty dotyczące płynności

Co jednak zrobić w sytuacji, kiedy w sieci nie

finansowej oraz informacje prasowe i filmy z dzia-

znajdziemy informacji o naszych potencjalnych

łalności przedsiębiorstw.

partnerach? Ryzykować, czy odpuścić intratne przedsięwzięcie? W takim przypadku z pomo-

Kolejnym ważnym elementem efektywnego

cą przychodzą nam informacje zawarte w tzw.

wdrażania systemu OSINT jest bariera językowa.

Magazyn Firm Rodzinnych | nr 4(37) wrzesień 2019

ZARZĄDZANIE Co z tego, że będziemy chcieli szczegółowo ana-

zweryfikować terminy, w których poszczególne

lizować materiały o naszych kontrahentach jeśli

informacje zostały umieszczone w dostępnych

nie będziemy znali języka, w którym materiały

nam źródłach (zwłaszcza w Internecie). Przepro-

te zostały przygotowane… Język angielski coraz

wadzenie takiej weryfikacji wpłynie na aktualność

częściej przestaje mieć uprzywilejowaną pozycję

i czas, który będziemy musieli poświęcić na przy-

w działaniach analitycznych i biznesowych. Brak

gotowanie analizy. Warto zwrócić uwagę na to, że

specjalistów biegle władających językami takimi

informacje, które są zamieszczane w Internecie są

jak arabski, hebrajski, hindi, farsi czy też pasztu po-

kopiowane wiele razy, często bez podania źródła.

ważnie ogranicza efektywność zbierania danych.

Dlatego pełna weryfikacja danych – tego w jakim

Uniemożliwia to podjęcie efektywnej współpra-

miejscu i w jakiej formie pierwszy raz pojawiły się

cy biznesowej w regionach, które coraz bardziej

w sieci jest niemożliwa. Zjawisko to jest nazywane

zyskują na znaczeniu w światowej gospodarce.

„efektem echa”.

Eksperci zajmujący się problemami analitycznymi w handlu międzynarodowym szacują, że blisko

Ostatnią, ale wcale nie najmniej ważną ułomność,

80% danych, które dotyczą obszaru zainteresowa-

która cechuje OSINT, jest stosunkowo duża po-

nia polskich przedsiębiorstw rodzinnych nie jest

datność na dezinformację. Manipulacja przekazu

publikowana w języku angielskim. Fakt ten nie tyl-

medialnego oraz wywieranie wpływu na bizneso-

ko znacząco ogranicza rzeczywistą przydatność

wą opinię publiczną to zjawisko tak stare jak samo

otwartych źródeł informacji, ale także ogranicza

prowadzenie działalności gospodarczej. V. Volkoff

możliwości rozwoju polskich firm rodzinnych.

– jeden z najbardziej znanych teoretyków dezinformacji stwierdza, że działania te można zdefi-

Ograniczenia Open Source Intelligence

niować jako pewnego rodzaju sztukę świadome-

Open Source Intelligence ma także inne ogra-

ściśle określonych grup społecznych. Jest to

niczenia. Jednym z nich jest z pewnością szum

działanie prowadzone w sposób systematyczny,

informacyjny, czyli nadmiar informacji, które po-

za pomocą rozbudowanych instrumentów ana-

winniśmy przeanalizować. Selekcja najbardziej

litycznych, przy silnym wykorzystaniu mass me-

wiarygodnych danych oraz dostarczanych na

diów. Dezinformacja jest najważniejszym orężem

bieżąco „surowych” materiałów wymaga nie tylko

prowadzenia biznesowych wojen informacyjnych.

go, planowego i celowego wprowadzania w błąd

olbrzymich umiejętności analitycznych, ale także Open Source Intelligence w działaniach przedsię-

Perspektywy Open Source Intelligence

biorstwa rodzinnego wymaga nie tylko fachowej

Nie rezygnujmy z naszych marzeń. Bez strachu

wiedzy i dużego doświadczenia biznesowego, ale

poznawajmy nowy rynki, odmienne kultury i z ra-

także umiejętności interdyscyplinarnego i wielo-

dością siadajmy do negocjacji z wydawałoby się

wymiarowego spojrzenia na analizowany problem.

obcymi nam kulturowo menedżerami. Zwracaj-

zajmuje dużo bezcennego czasu. Wykorzystanie

my jednak uwagę na informację, które dostarczają

Innym, ważnym problemem jest weryfikacja pozy-

nam nasze działy analityczne oraz podchodźmy

skanych informacji. W wielu przypadkach trudno

z pewnym dystansem do analizowanych źródeł.

LUDZIEWFIRMIE

Rodzinne budowanie marki pracodawcy się opłaca! Rynek pracy opanowali pracownicy. To nie film s.f. ani groźba, to już od kilku lat codzienność przedsiębiorców. Na rozmowach kwalifikacyjnych coraz częściej kandydaci starają się wybadać, co firma jest w stanie zaoferować im. Specjaliści czują swoją wartość i wiedzą, że znajdą dobrą pracę, zadają sobie za to pytanie, która firma może im taką zaoferować.

Anna Dąbrowska Vice CEO RECEVENT Sp. z o.o.

Czy to dla pracodawców trudna sytuacja? Raczej

Tutaj z pomocą przychodzą działy public relations

nie. Mądry przedsiębiorca szybko adaptuje się do

i human resources. Synergia ich działania, wymia-

wciąż ewoluujących warunków rynkowych, a ro-

na narzędzi i doświadczeń pozwalają na pozyska-

snąca samoświadomość specjalistów jest ich za-

nie aplikacji o lepszym dopasowaniu do stanowi-

letą. Wystarczy się zastanowić, jak się poruszać

ska, czyli… bardziej wartościowe kontakty (leady).

w tej rzeczywistości. Magazyn Firm Rodzinnych | nr 4(37) wrzesień 2019

LUDZIEWFIRMIE Terminologia marketingowa nie jest tu przypad-

że to pracownik jest najlepszym ambasadorem

kowa. Działania dotyczące budowania marki pra-

Twojego brandu. Badania pokazują, że najwięcej

codawcy, czyli employer brandingowe, w wielu

wartościowych pracowników zdobywa się dzięki

punktach są styczne z etapami planowania kam-

poleceniom. Ale te rekomendacje działają w dwie

panii reklamowych. By odnaleźć na bogatym

strony: ktoś poleca Ci specjalistę – jemu ktoś po-

rynku pracowniczym kandydatów odpowiada-

winien polecić Twoją firmę, a kto jest najbardziej

jących poszukiwanemu przez Ciebie wzorcowi,

wiarygodny w tej materii, jeśli nie aktualny pra-

powinieneś ustalić styl komunikacji oraz kana-

cownik?

ły dostosowane do persony – cech, upodobań potencjalnego,

projektowanego

pracownika.

Referencje nie muszą pochodzić tylko od klien-

Zastanów się, co Twoja firma może zaoferować

tów. Zadbaj, by opinie w Googlach czy na Facebo-

ambitnemu pracownikowi, który chce się rozwi-

oku oceniały Twoją firmę także jako pracodawcę.

jać, i temu z mniejszym polotem, którego trze-

Zwykłe „Lubię co rano tu przychodzić” dodane

ba będzie silniej motywować. „Możliwość pracy

przez członka zespołu może się okazać bardziej

w młodym zespole, w dynamicznie rozwijającej

wartościowe, a na pewno bardziej autentyczne,

się firmie” – to tylko nic nieznaczący, zdarty już

niż superprofesjonalna strona korporacyjna na

slogan. Postaraj się o konkrety.

portalu rekruterskim.

Promowanie firmy jako dobrego pracodawcy

A jednak na zaciekawieniu potencjalnych kandy-

Warto przy tym podkreślać w komunikacji z ryn-

nie kończy. Pozyskanie specjalistów to jedno, ale

kiem pracy rodzinny charakter firmy. Jak? Tu

utrzymanie ich, zbudowanie w nich poczucia lo-

pomoże strategia PR-owa przedsiębiorstwa. In-

jalności do firmy to zupełnie inna para kaloszy.

datów na pracowników employer branding się

formacje na stronie www, w mediach społecznościowych czy w treści ogłoszenia o pracę…

I wcale nie chodzi tu o green roomy, czwartko-

Możliwości jest wiele.

we pizze czy o dwie godziny krótsze piątki. Satysfakcja z wykonywanych zadań i poczucie, że

Nieodzowne jest przy tym pokazanie firmy jako

ma się realny wkład w sukces firmy, okazują się

ciekawego i wartościowego pracodawcy. Firmy

dużo istotniejsze. Połączenie HR-u i komunikacji

rodzinne mają tu szerokie pole do popisu. Jak wie-

wewnętrznej może przynieść nieoczekiwane po-

my, rodzinne przedsiębiorstwa cieszą się rosną-

zytywne efekty. I nie będzie do tego potrzebny

cym zaufaniem społecznym. Konsumenci wolą

kosztorys, raczej odrobina chęci oraz entuzjazmu.

kupować polskie produkty wytworzone w rodzinnych przedsiębiorstwach, chętniej rozglądają się

Dobrze poinformowany pracownik czuje, że jest

także za pracodawcą, któremu przyświecają takie

równoważnym ogniwem zespołu, zna firmę i jej

wartości jak tradycja, rodzina i stabilność.

strukturę. Rozumie jej misję, wie, jak ją realizować, i robi to każdego dnia. Nie dlatego, że zapoznał

Ponadto zamiast szukać influencerów, którzy

się z procedurami, ale przede wszystkim dlatego,

będą promować Twoją markę, pomyśl o tym,

że przynosi to efekty. Warto więc dla przykładu

LUDZIEWFIRMIE

Dobrze poinformowany pracownik czuje, że jest ogniwem zespołu. Rozumie misję firmy, wie, jak ją realizować, i robi to każdego dnia.

się to odbywać drogą mailową, za pośrednictwem CRM-u albo zwykłej korkowej tablicy, dobierz kanał do stylu swojej marki. Personalizuj komunikaty czy drobne upominki związane z rodzinnymi uroczystościami oraz podnoszeniem kwalifikacji – dasz w ten sposób odczuć, że zgraną drużynę tworzą konkretne indywidualności. Employer branding to nie wymysł korporacji czy

uruchomić wewnętrzny newsletter, w którym

nadmuchana przez leniwych HR-owców bańka

będą przekazywane krótkie komunikaty dotyczą-

mydlana. To już konieczny element strategii mar-

ce postępów w realizacji konkretnych projektów

ketingowej firmy, a w tej dziedzinie firmy rodzinne

– koniec końców wszyscy pracują na osiągnię-

mają z górki, skoro ich ogólna ocena jako pra-

cie jednego celu, jakim jest rozwój firmy – ale też

codawców już jest pozytywna. HR i komunikacja

życzenia urodzinowe, gratulacje z powodu naro-

wewnętrzna zyskują na znaczeniu, mogą się oka-

dzin dziecka czy awansu. Ważne, żeby zespoliło to

zać kluczowe dla wypracowania specjalistycznej

team jako ludzi, nie tryby w korporacyjnej maszy-

kadry, a tylko zadowolony pracownik to dobry

nie. Narzędzie nie ma większego znaczenia, może

pracownik.

Magazyn Firm Rodzinnych | nr 4(37) wrzesień 2019

WYDARZENIA

IV Zlot Sukcesorów. Cykliczne spotkania młodych przedsiębiorców polskich firm rodzinnych W dniach 7 – 9 czerwca 2019 roku po raz czwarty młodzi przedsiębiorcy firm rodzinnych spotkali się na IV Zlocie Sukcesorów. Wydarzenie jak co roku organizowane jest z ramienia Stowarzyszenia Inicjatywa Firm Rodzinnych (przez Aleksandrę JasińskąKloska, sukcesorkę firmy DARPOL oraz Annę Gwizdalską, sukcesorkę firmy JARS), a współorganizowane przez samych uczestników zlotu.

W tym roku na miejsce spotkania wybrana została niezwykle atrakcyjna pod względem turystycznym Osada Karbówko w Elgiszewie koło Torunia. Zjazd trwał trzy dni, w których odpowiednio zaplanowano różne aktywności.

Pierwszego dnia mieliśmy niepowtarzalną okazję zwiedzać Osadę w sposób niedostępny przeciętnym turystom. Po obiekcie oprowadzały nas siostry Karbowskie – Anna i Ewa (sukcesorki w firmach OSADA KARBÓWKO, PAK, HOTEL SPICHRZ, HOTEL VA BANK). Dzięki nim sukcesorzy mogli zgłębić tajniki produkcji sera podpuszczkowego, proces przygotowania mięsa na idealne steki, a także poczuć zapach wędlin, które dojrzewają w niezwykle pomysłowej wędzarni, w której mięso

WYDARZENIA

wędzone jest przez zimny dym. Spośród wielu

były z degustacją innych smakołyków, które ser-

atrakcji, jakie czekały na nas tego popołudnia, na

wuje na co dzień Osada. Po doskonałej kolacji

szczególną uwagę zasługuje spotkanie z nesto-

na wieczorku tematycznym prowadzonym przez

rem Osady Witoldem Karbowskim. Jak się okazuje

Krzysztofa Ogorzałka (JMK COMPUTERATE) do-

jest to człowiek, który nieustannie swoje pomysły

wiedzieliśmy się czego unikać i na co szczególnie

i inspiracje wciela w życie. Osobiście zaprezento-

uważać przy budowaniu wizerunku firmy. Z kolei

wał nam swój najnowszy projekt – jeszcze nie-

Piotr Artemjew (MARTIS GROUP) podczas swojej

ukończony minihotel w kształcie silosu, a w nim

prezentacji pt. „Life-work balance” sprowokował

pomieszczenia zaprojektowane w ten sposób, że

nas do refleksji o tym, co jest w naszym życiu naj-

goście będą mogli korzystać m.in. z profesjonal-

ważniejsze. Po zakończonym dniu chętni mogli

nie wyposażonej wielostanowiskowej kuchni. Po

jeszcze skorzystać z relaksu w strefie SPA.

zakończonym zwiedzaniu udaliśmy się na warsztaty kulinarne. Mieliśmy okazję nauczyć się jak

Drugi dzień to zawsze mocny ładunek wiedzy,

przyrządzić idealne steki, pizzę z genialnym sosem

dzień w którym sukcesorzy intensywnie pracują,

na bazie anchois, a także wypiec swój pierwszy

dzielą się doświadczeniami, wzajemnie się inspi-

w życiu chleb. Wszystkie te atrakcje połączone

rują. Tak też było tym razem. Jako pierwsza zaprezentowała się Anna Turska z KANCELARII OŻÓG TOMCZYKOWSKI z case study, na którym można było dowiedzieć się m.in. jak dzielić się udziałem w zysku w firmie rodzinnej oraz jakie są trendy w benefitach pozapłacowych. Następnie wzięliśmy udział w panelu dyskusyjnym przygotowanym przez specjalistów Agnieszkę Gołąb-Stanikowską z BNP PARIBAS oraz Adama Lipkę-Bebeniec z UNION INVESTMENT na temat sposobów budowania zaangażowanie pracowników na przykładzie korporacji. Potem czekało nas odkrywanie talentów na warsztatach poprowadzonych przez

Magazyn Firm Rodzinnych | nr 4(37) wrzesień 2019

WYDARZENIA

Katarzynę Konarską-Błaszczyk (LANDSTER, GLOBAL TALENTS CENTER, GoK2). Ten etap zlotu to zawsze bardzo integrujący i osobisty moment dla sukcesorów. Wieczorem czekał na nas bal przebierańców „Dary lasu”, na którym mogliśmy zaprezentować nasze stroje. Były m.in. Motyl, dwa Czerwone Kapturki, Robin Hood, ale bezkonkurencyjna okazała się Strażniczka Lasu – Klaudia Drozd (BAMA Logistics). Trzeciego dnia przygotowana została akcja charytatywna, w ramach której wsparliśmy niepełnosprawnego Kubusia z Golubia-Dobrzynia. To jego rodzina wskazana została nam przez gminę jako najbardziej potrzebująca pomocy. Po raz kolejny udało się nam więc pomóc osobom będącym w największej potrzebie. W tym roku zlot został wzbogacony o element turystyczny. Uczestnicy mieli okazję poznać lokalne dziedzictwo i historię przy okazji zwiedzania zam-

energii, możliwość poznawania nowych cieka-

ku w oddalonym od Karbówka kilka kilometrów

wych ludzi, są źródłem wiedzy i inspiracji. Jest

Golubiu-Dobrzyniu. Na zakończenie wydarzenia

to dobrze zainwestowany czas, który na pewno

chętni wzięli udział w spływie kajakowym po rze-

zaowocuje. Do zobaczenia za rok!!!

ce Drwęcy, gdzie na szlaku czekało ich jeszcze kilka niespodzianek i przygód.

Opracowanie: Lidia Rygielska, współwłaścicielka i sukcesorka w firmie rodzinnej COALA sp. z o.o.

Takie spotkania jak Zlot Sukcesorów dają nam mło-

sp.k. z Torunia

dym przedsiębiorcą ogromny ładunek pozytywnej

Autor zdjęć: Tomasz Kloska

WYDARZENIA

Spotkanie w firmie rodzinnej LPP SA

Inspirujące spotkania Tegoroczne przygotowania do 12. Ogólnopolskiego Zjazdu Firm Rodzinnych u-Rodziny 2019 obfitują w niezwykle inspirujące spotkania. Koordynatorzy postanowili odwiedzić kilka firm oraz ich właścicieli, którzy mają nietuzinkowe doświadczenia i osiągnięcia w rozwijaniu firmy. W ten sposób członkowie i sympatycy stowarzyszenia Inicjatywa Firm Rodzinnych w okresie wakacyjnym zawitali do LPP SA oraz KROSS SA.

We wtorkowy poranek w Pruszczu Gdańskim

Piechockiego, chciałoby się rzec, że to trendy

uczestnicy spotkania mieli okazję wysłuchać hi-

również w zarządzaniu i biznesie. Jeżeli widzieli-

storii i poznać genezę powstania marek Reserved,

ście kiedyś osiemnastometrowy regał (chyba nie-

Cropp, House, Mohito i Sinsay. Właściciel firmy

wiele osób miało taką okazję), to wyobraźcie sobie

opowiedział nam o tym, od czego się zaczęło,

takich kilkadziesiąt stojących obok siebie, wypeł-

jak jest i jak (być może) będzie. Plany na lata, opar-

nionych kartonami, w pełni zautomatyzowanych.

te na potencjale rodziny i pracowników, którzy są

Tak właśnie wygląda część centrum dystrybu-

traktowani jak rodzina. Firma, w której właściciel

cyjnego LPP. Robi wrażenie! Jeżeli zamawialiście

poznaje pracowników, pracując razem z nimi.

kiedyś artykuły z wyżej wymienionych sklepów, to

Tworzą trendy w modzie, ale słuchając Marka

wyobraźcie sobie teraz ich drogę.

Magazyn Firm Rodzinnych | nr 4(37) wrzesień 2019

WYDARZENIA Pracownicy centrum e-commerce chętnie odpowiedzieli na wszystkie nasze pytana dotyczące sztuki fotografowania. Jak te zdjęcia wybrać, co sprawdzić, jak wyczyścić (drogie panie, nie ma modelek idealnych) i na koniec, jak wyeksponować to, na czym nam zależy. Trzymamy kciuki i dziękujemy Markowi Piechockiemu za gościnę! Każdy z nas chciałby piątek spędzać na luzie, w półformalnej atmosferze. My taki piątek mieliśmy 23 sierpnia. Odwiedziliśmy firmę KROSS SA, największego w Polsce producenta rowerów. Dla każdego coś miłego – rowery górskie, miejskie, szosowe, elektryczne – aż się chciało to wszystko wypróbować. Po linii produkcyjnej oprowadzali nas eksperci z każdego działu. Podczas wydarzenia mieliśmy

Spotkanie w firmie rodzinnej LPP

przyjemność wysłuchać prelekcji Kacpra Sosnowskiego – Dyrektora Rozwoju Biznesu i Członka

o specyfice usług IT oraz najczęstszych proble-

Zarządu KROSS S.A., który przybliżył nam historię

mach, które powodują ich dostawcy. Dowiedzie-

i ewolucję firmy założonej przez jego ojca, Zbignie-

liśmy się również, jak skutecznie zarządzać ryzy-

wa Sosnowskiego. Tematem przewodnim wystą-

kiem związanym z korzystaniem z tego rodzaju

pienia sukcesora było przedstawienie doświadcze-

usług oraz w jaki sposób można ubezpieczyć fir-

nia firmy KROSS we współpracy z influencerami.

mę przed potencjalnymi problemami. Wicepre-

Dowiedzieliśmy się, jak dzięki tej współczesnej

zes BNP Paribas Bank Polska, Jerzy Śledziewski,

metodzie marketingu można budować wizerunek

opowiedział o bezpieczeństwie finansowym firmy

marki oraz zwiększać jej rozpoznawalność. Pozna-

w kontekście zmian na globalnych rynkach oraz

liśmy także, jakie trudności mogą pojawić się przy

dał kilka wskazówek firmom rodzinnym, na co

współpracy ze znanymi osobowościami oraz jak

przede wszystkim należy zwracać uwagę planu-

należy reagować w przypadku kryzysów

jąc finanse przedsiębiorstwa. Po raz pierwszy dla uczestników naszych spotkań wystąpił Robert Jaś

Część merytoryczną każdego ze spotkań wzbo-

– współzałożyciel Metropolitan Investment S.A.

gacili przedstawiciele partnerów strategicznych

oraz prezes zarządu amerykańskiej gałęzi spółki

IFR: Grupa AXA w Polsce, BNP Paribas Bank

– Metropolitan Investment LLC. W swojej prelek-

Polska, Kancelaria Ożóg Tomczykowsi, Union

cji ekspert opowiedział o specyfice inwestowa-

Investment TFI oraz Metropolitan Investment

nia w nieruchomości komercyjne, przybliżył nam

S.A. W imieniu AXA wystąpił Piotr Wójcik (dyrek-

współczesne trendy i wyzwania rynku. Interesu-

tor ubezpieczeń OC dla firm), który opowiedział

jącym było również przedstawienie przykładów

WYDARZENIA strategii i polityki inwestycyjnej tak znanych światowych marek rodzinnych jak Walmart, IKEA czy Lidl & Schwartz. Adam Lipka-Bebeniec z Union Investment TFI opowiedział o jakże gorącym temacie, jakim są Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK). Wyjaśnił, jakie mamy możliwości, jak się do tego przygotować. Anna Turska natomiast, Wiceprezes Kancelarii Ożóg Tomczykowski, przekazała nam kilka informacji o pozytywnych dla przedsiębiorców planowanych i wprowadzonych zmian w przepisach prawa. Jak zawsze na spotkaniach firm rodzinnych – nie zabrakło czasu na integrację i networking przy kawie. Serdecznie dziękujemy wszystkim uczestnikom za przybycie, a partnerom za wsparcie merytoryczne. Wielkie podziękowania należą się oczywiście gospodarzom spotkań – firmom LPP SA oraz KROSS SA. Do zobaczenia na kolejnych spotkaniach! Opracowanie: Anna Beler, biuro stowarzyszenia Inicjatywa Firm Rodzinnych Zdjęcia: Archiwum IFR

Spotkanie w firmie rodzinnej KROSS SA Magazyn Firm Rodzinnych | nr 4(37) wrzesień 2019