Boeken

Titel: Achieving Investment Excellence Auteurs: Kees Koedijk, Alfred Slager en Jaap van Dam Uitgever: Wiley ISBN: 9781119437659

Titel: Gids naar Nederlandse musea Auteurs: Micky Piller en Kristoffel Lieten Uitgever: Waanders ISBN: 9789462622029

Door Hans Amesz

Pensioenfondsbestuurders spelen een doorslaggevende rol in het behalen van resultaten voor deelnemers en daarmee het langetermijnsucces van pensioenfondsen. De druk is daarbij groot: de prestaties van pensioenbeleggingen zijn niet alleen afhankelijk van de financiële markten, maar ook, of juist, van het kennisniveau en de expertise van de bestuurders. Kees

Koedijk (Dean TIAS Business School), Alfred Slager (Hoogleraar Pension Fund Management TIAS

Business School) en Jaap van Dam (Principal Director Strategisch Beleggingsadvies PGGM) hebben daarom het boek Achieving Investment Excellence: A Practical Guide for Trustees of

Pension Funds, Endowments and Foundations geschreven. Om het maar meteen te zeggen: het is een geweldig boek, een fantastische aanvulling op de financiële literatuur. In de woorden van

Theresa Whitmarsh, CEO Washington State Investment Board: ‘De meeste beleggingsliteratuur is te oppervlakkig of te gespecialiseerd. Achieving Investment Excellence bestrijkt alle relevante gebieden.’ Het is bedoeld om bestuurders te helpen een waardevol, pragmatisch perspectief te krijgen, om het beste uit hun werk te halen. Volgens de auteurs is het voor een adequaat pensioenfonds eigenlijk niet zo moeilijk om uitmuntendheid te bereiken, als je tenminste weet waar je verbeteringen moet en kan aanbrengen. Als een pensioenfonds van goed naar uitstekend gaat, vertaalt zich dat in betere structurele resultaten. Een verbetering van 1 tot 2 procent is aanzienlijk in een wereld waarin de verwachte rendementen voor goed gediversifieerde portefeuilles nominaal ergens tussen de 3 en 6 procent liggen. Het gaat om het ontwerpen van een beleggingsproces dat bijdraagt aan het bereiken van de doelstellingen van het pensioenfonds en het aanpakken van de belangrijkste bestuursvraagstukken die voor iedereen te zien zijn. Volgens

Koedijk, Slager en Van Dam zijn er vijf activiteiten die samen voor excellent bestuur kunnen zorgen. Deze vijf activiteiten sluiten aan bij de vijf delen van het boek: het bepalen van de strategie, het vormgeven van het beleggingsproces, het implementeren van de investeringen, het organiseren van het bestuur en het leren aanpassen. Dat wordt allemaal uitvoerig behandeld in duidelijke, eenvoudige taal. Met dit boek leren bestuurders hoe ze effectief en zelfverzekerd het beleggingsbeleid van hun pensioenfonds kunnen aansturen.

Door Hans Amesz

Waarom zou u op weg naar de kunst gaan? Het antwoord van de auteurs van Gids naar Nederlandse musea, die in 2015 de website opwegnaardekunst.nl hebben opgezet, luidt: omdat het openbaar kunstbezit, zoals de Vereniging Rembrandt in het jaarrapport 2017 schrijft, ‘de weerslag is van wie en wat we zijn’. Daarom heeft iedereen, zoals VPRO-zomergast Maxim Februari onlangs overtuigend op de televisie uitlegde, recht op schoonheid, recht op kunst. Zo bezien is het boek van kunsthistorica Micky Piller en oud-hoogleraar Kinderarbeid Kristoffel Lieten een geschenk voor ‘iedereen’, in ieder geval voor degenen die willen weten wie en wat ze zijn. Gids naar Nederlandse musea helpt je, zoals op de achterflap van dit zeer fraai geïllustreerde en goed geschreven boek staat, beroemde en minder bekende kunstwerken uit ons culturele erfgoed te leren kennen en begrijpen. Er is gekozen voor dertig musea. Niet voor het Rijksmuseum en Stedelijk Museum in Amsterdam, maar wel voor bijvoorbeeld het hoogst interessante Museum DR8888 in Drachten en het fantastische Museum De Pont in Tilburg. Mooi is dat Piller, die jarenlang kunstkritieken schreef voor onder andere de Haagse Post, NRC Handelsblad en Het Financieele Dagblad, en Lieten de vaste collecties van de verschillende musea aan bod laten komen, die immers vaak worden ondergesneeuwd door tijdelijke tentoonstellingen. Voor de gemiddelde kunstliefhebber staat er heel wat wetenswaardigs in Gids naar Nederlandse musea. Bijvoorbeeld dat het museum in Drachten te danken is aan twee schoenmakers, die door Theo van Doesburg bevriend raakten met de Duitse avant garde-kunstenaar Kurt Schwitters en dat Museum Belvédère in Heerenveen een aantal prachtige werken van Jan Mankes bezit.

Titel: Not Working Auteur: David Blanchflower Uitgever: Princeton ISBN: 9780691181240

Titel: Clear Bright Future Auteur: Paul Mason Uitgever: Allen Lane ISBN: 9780241320105

Door Joost van Mierlo

In landen als de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk bevindt de werkloosheid zich in de buurt van de laagste niveaus uit de geschiedenis. Politici halen dit gegeven graag aan om zichzelf op de schouders te kloppen. Werk is belangrijk. De lage werkloosheid zou dus goed moeten zijn voor de moraal van het volk. Toch zijn mensen ontevreden. Daarom stemmen ze volgens David Blanchflower voor Brexit en op Donald Trump. De Amerikaanse arbeidseconoom legt in dit zorgvuldig uitgewerkte boek de vinger op de zere plek. Er is weliswaar een lage werkloosheid, maar mensen werken niet in de banen die ze zouden willen hebben. Ze werken ook niet genoeg in hun eigen ogen. Maar ze voelen zich machteloos. Dat is frustrerend, vandaar Brexit en Trump. Blanchflower is een Amerikaanse econoom, maar in de jaren rond de kredietcrisis was hij een van degenen die besliste over het beleid van de Bank of England. Daar was hij een roepende in de woestijn. Hij vond dat er meer moest worden gedaan om de Britse economie te stimuleren. Dat vindt hij nog steeds. Dat moet overigens vooral met overheidsinvesteringen gebeuren. Hij is een verklaard tegenstander van de recente renteverlaging door de Amerikaanse Fed. Blanchflower licht uitgebreid toe waarom de lonen ondanks de lage werkloosheid maar niet stijgen. De ontevredenheid van mensen gaat immers gepaard met een grote onzekerheid. Als gevolg van de bezuinigingen op sociale voorzieningen en de afbrokkelende macht van vakbonden hebben ze voor hun eigen gevoel geen poot om op te staan waar het gaat om looneisen. Blanchflower toont zich een voorstander van wat hij een Keynesiaanse oplossing noemt. De economie moet worden gestimuleerd met overheidsmaatregelen. Alleen op die manier kan het probleem van ‘underemployment’ worden opgelost. Het klinkt in de oren van sommigen als een wat ouderwets recept. Blanchflower noemt het een beproefd recept.

Door Joost van Mierlo

Paul Mason is een Marxist die het verzet van Marx tegen de bezitters van het kapitaal heeft ingeruild voor een verzet tegen de goeroes uit Silicon Valley, die in zijn ogen een monopolie hebben op technologie. Kunstmatige intelligentie, manipulatie van genen, vergaande robotisering: het is volgens Mason een bedreiging voor de waardigheid van de mensheid.

Mason is een voormalig BBC-journalist die de afgelopen jaren zijn journalistieke activiteiten heeft ingeruild voor een gepassioneerde aanval op maatschappelijke ontwikkelingen. Voor de duidelijkheid: hij is een aanhanger van de denkbeelden van de Britse Labour-leider Jeremy

Corbyn.

Zijn conclusies strekken ver. We moeten volgens Mason gezamenlijk de strijd aangaan tegen de ingrijpende gevolgen van informatietechnologie. Mason beschrijft levendig de gevaren die er in zijn ogen bestaan. Dat maakt het boek aantrekkelijk. Hij overschreeuwt zich echter ook, misschien niet helemaal onverwachts voor een Corbinista.

In het boek verweven zit een aanval op het huidige populisme in talloze landen. Als ik het goed begrijp, denkt Mason dat Trump is gekozen door tientallen miljoenen racistische Amerikanen. Dit soort gemakzuchtige platitudes maken het lastig om de rest van het boek serieus te nemen.

Marx moet volgens Mason in een nieuw jasje worden gehesen. Hij is niet de dogmatische toekomstvoorspeller die Lenin en Mao van hem hebben gemaakt. Marx is volgens Mason een verlicht humanistisch denker voor wie de vrijheid van het individu hoog in het vaandel staat. De beknotting van deze vrijheid als gevolg van ontwikkelingen op het gebied van kunstmatige intelligentie en vergelijkbare technologische ontwikkelingen, dient een halt te worden toegeroepen. Het zijn serieuze zorgen. Aan het begin van het boek nodigt Mason de lezer uit om samen met hem op de barricades te gaan staan. Dat is in mijn geval niet gelukt, maar het heeft wel mijn verzet en huiver voor barricades versterkt. Dat is ook wat waard.