the courageous coward
Twee jaar geleden maakte Eye Film Instituut Amsterdam (v/h Filmmuseum) wereldkundig dat de enige nog resterende kopieën van drie films met de Japanner Sessue Hayakawa in de hoofdrol waren ontdekt in de collectie Desmet! De naam Hayakawa laat bij cinefielen een belletje rinkelen vanwege zijn rol als de sadistische kolonel Saito in de beroemde oorlogsfilm The bridge on the river Kwai van David Lean uit 1957. Rond diezelfde tijd speelde hij naast sterren als Audrey Hepburn (Green mansions, 1959) en Humphrey Bogart (Tokyo Joe, 1949). Weinigen weten echter dat hij veertig jaar eerder een superster was geweest, de eerste niet-blanke die het Amerikaanse witte doek veroverde. Zijn grote doorbraak kwam in 1915 met The cheat van Cecil B. DeMille. In de jaren ’10 speelde Hayakawa in meer dan vijftig films. In 1918 richtte hij zijn eigen productiemaatschappij op, Haworth Pictures Corporation. Eerder nog dan Rudolph Valentino liet Sessue Hayakawa het vrouwelijke publiek in katzwijm vallen vanwege zijn exotische ‘good looks’ en intense blik. Vrijwel alle films van Hayakawa uit die vroegste periode zijn verdwenen. Terwijl The man beneath (1919) min of meer in zijn geheel gerestaureerd kon worden, zijn van The courageous coward (1919) en His birthright (1918) alleen gedeeltes bewaard gebleven. De voorstelling van die twee laatste ‘Unvollendete’ films wordt dan ook aangevuld met een geïllustreerde presentatie door Elif Rongen-Kaynakçi over de problemen en oplossingen bij de restauratie en conservering van ons filmische erfgoed. Zij werkt sinds 1999 als Collectiespecialist Zwijgende Film bij Eye, en is verantwoordelijk voor het complete traject vanaf de aankomst van een film tot aan de eventuele restauratie en presentatie. Zij werkt nauw samen met programmeurs, onderzoekers en conservatoren wereldwijd om de zichtbaarheid en het gebruik van de zwijgende films uit de eigen collectie te vergroten. In de afgelopen jaren heeft zij o.a. gewerkt aan de restauratie van verlorengewaande films zoals Beyond the rocks (USA 1922), Floor below (USA 1919), Die Waffen der Jugend (Duitsland 1912) en Rose of Rhodesia (Zuid-Afrika 1918). Elif Rongen heeft al vaak haar werk aan Hayakawa’s films toegelicht, tot in Amerika toe.
the man beneath
Maandag 19 december 19.30 uur plus presentatie door Elif Rongen Suki Iota, een Japans-Amerikaanse rechtenstudent, woont bij zijn voogd, op wiens nichtje Rei Oaki hij in stilte verliefd is. Hij onderzoekt een moord, maar trekt zich terug als hij ontdekt dat Tom Kirby, de vriend van Rei, de moordenaar is. Aanvankelijk maakt men Suki uit voor lafaard, maar als Tom publiekelijk bekent snapt men zijn beweegredenen. Een happy end aan dit bitterzoete drama: er volgt rehabilitatie en Suki wordt erkend als waardevol lid van de Amerikaanse samenleving. Alleen de laatste akte (reel 5) is bewaard gebleven. William Worthington / USA 1919 Met Sessue Hayakawa, Tsuru Aoki, Toyo Fujita, George Hernandez 14 minuten op 18b/sec 35mm Nederlandse tussentitels + HIS BIRTHRIGHT
Yukio, een illegale immigrant in de USA, wordt gechanteerd door een bende spionnen die hem opdraagt geheime documenten van een admiraal te ontvreemden. Yukio doet wat van hem wordt verlangd, maar krijgt spijt en eist de documenten terug. Dat gaat zo makkelijk nog niet. Dan blijkt Yukio een verloren gewaande zoon met Amerikaanse wortels. Het verhaal is door Hayakawa bedacht; aktes 1 en 4 ontbreken. William Worthington / USA 1918 Met Sessue Hayakawa, Marin Sais, Howard Davies, Mary Anderson, Tsuru Aoki 47 minuten op 18b/sec getint 35mm Nederlandse tussentitels Begeleiding aan de vleugel: Wim van Tuyl
METROPOLIS
Maandag 16 januari 19.30 uur Profeten worden in eigen land - en daarbuiten - vaak niet gëeerd. Dat overkwam ook Metropolis. Regisseur Fritz Lang, die samen met zijn vrouw Thea von Harbou het scenario had geschreven, zag zijn geesteskind meteen al na de première eind 1926 verminkt worden. De science fictionfilm, die precies een eeuw later was gesitueerd, had bijna het failliet van de productiemaatschappij UFA veroorzaakt: het is de duurste Duitse film uit de periode van de zwijgende cinema. Uit commerciële overwegingen werden de vertoningskopieën drastisch ingekort, waardoor het verhaal eigenlijk onlogisch werd. Aanstootgevende scènes, zoals het wufte vermaak in de rosse buurt Yoshiwara en enige godslasterlijke opmerkingen, werden meteen verwijderd: in Amerika werd ongeveer 7 reels aan materiaal van de oorspronkelijke 17 reels weggegooid! Later moest men constateren dat ruim een kwart van de originele lengte van 153 minuten definitief verloren leek. In 2001, bij de 75ste verjaardag, werd door de F.W. Murnau Stiftung een gerestaureerde versie van 124 minuten gepresenteerd, op basis van een samenvoeging van diverse
..........................................................................................................................................................................................................................
Hommage aan Sessue Hayakawa
..........................................................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
Zwijgende film & Levende muziek
THE COURAGEOUS COWARD
archiefvondsten. Op de geluidsband klonk een gereconstrueerde versie van de originele orkestscore van Gottfried Huppertz. In 2008 werd echter in het Filmmuseum van Buenos Aires een 16mm kopie in de nalatenschap van een privé verzamelaar ontdekt die meteen na de export in 1927 getrokken was van de officiële premièreversie. Ondanks ernstige beschadigingen op sommige plekken kon twee jaar later tijdens de Berlinale een min of meer complete Metropolis gepresenteerd worden. Het was wereldnieuws! De Murnau Stiftung en distributeur Transit Film wijdden hun grootformaat kalender van 2010 dan ook geheel aan ‘Das unbekannte Metropolis’. Voor de inhoudsbeschrijving, zie Writers Unlimited, pagina 09. Fritz Lang / Duitsland 1926 Met Brigitte Helm, Gustav Fröhlich, Alfred Abel, Rudolf Klein-Rogge, Fritz Rasp 153 minuten digitaal Duitse titelkaarten, Nederlands ondertiteld Deze voorstelling is mogelijk gemaakt door het Goethe Institut.
THE MAN BENEATH
Maandag 13 februari 19.30 uur De Indiase geleerde dr. Chindi Ashutor (gespeeld door Hayakawa!) bezoekt Schotland en wordt daar verliefd op Kate Erskine. Zij weigert echter met hem te trouwen, uit angst voor mogelijke maatschappelijke gevolgen. Haar zus Mary is verloofd met Ashutors studievriend James Bassett, die onder de invloed van een sekte raakt. Ashutor komt tussenbeide, maar kan niet verhinderen dat er een dode valt. De geëerde wetenschapper keert - zonder illusies over de Britse standenmaatschappij - terug naar India. William Worthington / USA 1919 Met Sessue Hayakawa, Helen Jerome Eddy, Pauline Curley, Jack Gilbert, Fountaine La Rue 66 minuten op 18b/sec getint 35mm Nederlandse tussentitels Begeleiding aan de vleugel: Yvo Verschoor
decorbouw metropolis
13