TROPISCH VAK WINT PRIJS ONDERWIJSRAAD

ONDERWIJSONTWIKKELING IN DE KIJKER

Innovatief, van een uitzonderlijke kwaliteit en inspirerend als ‘good practice’. Dat zijn de criteria waaraan een onderwijs - realisatie moet voldoen om in aanmerking te komen voor de Prijs van de Onderzoeksraad van KU Leuven. Het opleidingsonderdeel ‘Introduction to Soils, Ecosystems and Livelihoods in the Tropics’ past helemaal in dit plaatje. Op 12 mei 2022 ontving prof. Karen Vancampenhout (Campus Geel) de prijs uit handen van de rector.

‘ Onderwijs over Duurzaamheid’ was dit academiejaar het thema van de Prijs van de Onderwijs raad. Bij prof. Holsbeeks, programmadirecteur Chemie, Biochemie & Biowetenschappen, ging onmiddellijk een belletje rinkelen. Heeft de opleiding Biowetenschappen op Campus Geel al niet haar sporen verdiend op dit terrein? Is de cursus ‘Soils, Ecosystems and Livelihoods’ van prof. Vancampenhout niet het populairste keuze vak in de Master Biowetenschappen? En staat het ook niet model voor de leerlijn ‘duurzaamheid’ in het nieuwe curriculum van de Faculteit Industriële Ingenieurs - wetenschappen? Daar start volgend academiejaar in de derde bachelorfase de leerlijn ‘Ingenieur & Duurzaamheid’ waarin online modules worden gecombineerd met groepsopdrachten on campus. Prof. Vancampenhout weet uit ondervinding dat dergelijke formule aanslaat. Op Campus Geel werd een opmerkelijk grotere betrokkenheid bij de studenten vastgesteld.

Massief online

Het innovatieve karakter van het betrokken opleidingsonderdeel schuilt in de integratie van online en on campus onderwijs. “Dit is in menig opzicht een win-win”, vervolgt prof. Vancampenhout.

“Persoonlijke begeleiding en live interactie gaan hand in hand met online beeld - materiaal van ecosystemen en casussen van over de hele wereld. De variëteit van landschappen, topics en mensen die wordt getoond, kun je nooit evenaren met een traditionele werkvorm. Daar komt nog bij dat in een MOOC (Massive Open Online Course) de studenten op eigen tempo kunnen werken, moeilijke delen opnieuw doornemen en hun kennis online testen”.

De MOOC die het Geelse team ontwikkelde, staat al hoog aangeschreven aan KU Leuven. Hij werd in 2020 al genomineerd voor de ‘edX prize for exeptional contributions to online learning’ en eindigde in de top tien op ’s werelds belangrijkste non-profit online platform. KU Leuven is er prominent aanwezig met 18 MOOCs, goed voor meer dan 200.000 cursisten verspreid over 175 landen.

v.l.n.r. Nele Eersels, Robin Tersago, prof. Karen Vancampenhout en prof. Inge Holsbeeks

© Filip Van Loock

Immersief

De keuze voor het landgebruik in de tropen is uiteraard geen toeval. “Om didactische redenen alleen al zijn tropische gebieden interessant”, aldus prof. Vancampenhout. “De omstandigheden zijn er extremer waar door de impact van de ingrepen veel explicieter is dan in meer gematigde streken. Verder beslisten we om de klassieke hand boeken te vervangen door zgn. ‘immersieve leerervaringen’. Zo zijn we uitgekomen bij een MOOC. Daarin kunnen de studenten via virtuele excursies de bodem, eco- en productiesystemen in regenwouden, berggebieden, savannes, woestijnen en moerassen digitaal ver - kennen. De uitstappen worden afgewisseld met verdiepende kennisclips, casussen en tussentijdse opdrachten. De live sessies zijn gereserveerd voor meer geavanceerde oefeningen en gastcolleges verzorgd door experten in tropisch bodembeheer. Hun verhalen brengen de leerinhouden letterlijk tot leven”.

Diversiteit

In haar motivering drukt de selectie - commissie haar waardering uit voor de integratie van de MOOC in het on campus onderwijs, de goede didactische onder bouw, de ruimte voor interactie en tussentijdse opdrachten en de internationale aanpak. “De diversiteit die het werkveld kenmerkt, vind je ook terug in het didactisch materiaal”, zegt prof. Vancampenhout. Opmerkelijk in dat verband is dat ook aan de studenten met een verschillend voortraject is gedacht. Voor hen is een ‘bijscholingsmodule’ beschikbaar, inclusief een online test.

Voor de opleiding Biowetenschappen op Campus Geel is de Prijs van de Onderwijsraad een belangrijke opsteker. Tegelijk is het de bekroning – en beloning – van een jarenlange inzet voor duurzaam beheer van de natuurlijke hulpbronnen. “Bodemkennis is de hoeksteen van duurzaam landgebruik”, besluit prof. Vancampenhout. “En landgebruik heeft op zijn beurt een grote impact op de biodiversiteit en het klimaat. Wie deze zaken ten gronde wil aanpakken, moet letterlijk beginnen aan de grond”.

Yves Persoons