FÍB Blaðið 3tbl. 2021

3.tbl. 2021

Græðgi tryggingafélaganna Á hvaða vegferð er Fjármálaeftirlit Seðlabankans?

VIÐHORF TIL

HÚSBÍLAEIGENDA

Reynsluakstur Nissan Qashqai Tesla Model Y

VETRARDEKKJAKÖNNUN 2021

Kjalarnesi

Mosfellsbæ Kirkjustétt Starengi Knarrarvogi Skúlagötu Háaleitisbraut

Bíldshöfða

Skeifunni

Öskjuhlíð

Sprengisandi

BYKO Breidd

Kópavogsbraut

Búðakór Akureyri (Glerártorgi og Baldursnesi)

Kaplakrika

Hafnarfjarðarhöfn

Egilsstöðum Fagradalsbraut 15

Stykkishólmi

Borgarnesi Mosfellsbæ Reykjavík Reykjanesbæ Hveragerði Selfossi

Akureyri - Glerártorgi Akureyri - Baldursnesi hjá BYKO* Borgarnesi Hafnarfirði - Hafnarfjarðarhöfn Hafnarfirði - Kaplakrika* Hveragerði Kjalarnesi Kópavogi - Búðakór Kópavogi - Kópavogsbraut Kópavogi - Byko Breiddinni Mosfellsbæ

Reykjanesbæ - Stapabraut Reykjanesbæ - Hólagata Reykjavík - Bíldshöfða Reykjavík - Háaleitisbraut Reykjavík - Kirkjustétt Reykjavík - Knarrarvogi Reykjavík - Skeifunni Reykjavík - Skúlagötu Reykjavík - Sprengisandi* Reykjavík - Starengi Reykjavík - Öskjuhlíð Selfossi Stykkishólmi Egilsstöðum *afsláttarlaus stöð – okkar langlægsta verð.

ATLANTSOLÍA

FÍB

FÍB félagar eru í uppáhaldi hjá okkur og fá sérlega góð kjör með dælulyklinum, eða allt að 18 krónu afslátt.

Sæktu um lykil á www.fib.is og byrjaðu að spara.

MEIRA FYRIR

FÍB FÉLAGA

HJÁ ATLANTSOLÍU EF DÆLT er 150+ Ltr. á mánuði

1 8 KR

aFSLátTUR

16 Kr

Eilíf endurtekning ÚTGEFANDI: FÉLAG ÍSLENSKRA BIFREIÐAEIGENDA Ritstjóri Jón Kristján Sigurðsson Ábyrgðarmaður Runólfur Ólafsson Höfundar efnis: Björn Kristjánsson Jón Kristján Sigurðsson Ólafur Hauksson Runólfur Ólafsson Prófarkalestur Snorri G. Bergsson Forsíðumynd Adobe Stock Images “Katuka” Umbrot Björn Kristjánsson Auglýsingar Gunnar Bender Prentun Ísafoldarprentsmiðja UPPLAG 17.000 FÍB Blaðið kemur út þrisvar á ári og er innifalið í árgjaldinu. Árgjald FÍB er kr. 8.790.Heimilt er að vitna í FÍB Blaðið í öðrum fjölmiðlum sé heimilda getið.

FÉLAG ÍSLENSKRA BIFREIÐAEIGENDA Skúlagötu 19 101 Reykjavík Sími: 414-9999 Netfang: fib@fib.is Veffang: www.fib.is 4

FÍB-blaðið

Í þessu FÍB–blaði eru ofuriðgjöld tryggingafélaganna á bílatryggingum enn og aftur í kastljósinu. Því miður búa íslenskir neytendur við fákeppni á bílatryggingamarkaði, sérhagsmunagæslu sem dregur úr lífsgæðum neytenda. Iðgjöld vátrygginga eru mjög stór liður í útgjöldum heimila og mikilvægt er að stemma stigum við iðgjaldaokri, almenningi til hagsbóta.

Niðurstaða þessarar endurteknu gagnrýni leiðir í ljós að tryggingafélögin forðast verðsamkeppni og opinbera eftirlitið, fjármálaeftirlit Seðlabankans, gerir ekkert varðandi verðlagningu á lögbundnum ökutækjatryggingum. Fulltrúar almennings á Alþingi virðast ekki hafa áhuga á því að leiðrétta þetta ranglæti gagnvart neytendum.

Tryggingafélögin hafa verið nokkuð samtaka um að svara ekki gagnrýni FÍB og markmiðið virðist vera að kæfa umræðuna sem fyrst. Nú í haust tóku Samtök fjármálafyrirtækja (SFF) að sér að verja iðgjaldaokur tryggingafélaganna en öll eiga þau aðild að SFF. Það er ekki hlutverk samtaka fyrirtækja að verja verðlagningu samkeppnisfyrirtækja og taka með því þátt í samsæri gegn neytendum. FÍB sendi ábendingu til Samkeppniseftirlitsins um opinbera vörn SFF fyrir verðlagningu bílatryggingafélaganna. Í kjölfar erindis FÍB hóf Samkeppniseftirlitið frumkvæðisathugun á brotum SFF við fyrrgreindu banni. Niðurstaða í þessari rannsókn liggur ekki fyrir þegar þetta er skrifað.

Hvað er til ráða?

Auðvitað væri æskilegt að fá nýja samkeppni inn á vátryggingamarkaðinn en meðan það gerist ekki hefur FÍB hvatt neytendur til að óska eftir verðtilboðum sem oftast frá öllum tryggingafélögunum. Tryggingafélögin birta ekki gjaldskrár sínar en ákveða iðgjöldin eftir einstaklingsbundnum aðstæðum tryggingartaka.

Alltaf virðist vera hagstæðara að óska eftir tilboðum frekar en vera þægur og traustur viðskiptavinur með góða viðskiptasögu.

Leynd er beitt vopn í fákeppni. Auka þarf gagnsæi á verðlagningu trygginga. Olíufélög verða að birta verðlagningu á eldsneyti við alla útsölustaði en engin krafa er á vátryggingafélögum að hafa verðlagningu trygginga aðgengilega fyrir neytendur.

Tryggingafélögin munu engu breyta nema þau verði neydd til þess. Það þarf að skylda þau til að gera forsendur iðgjaldaútreikninga aðgengilega með reiknivélum á heimasíðum sem gera myndi neytendum kleift að gera raunhæfan verðsamanburð.

FÍB hvetur Samkeppniseftirlitið til að nýta heimildir 16. greinar samkeppnislaga og skylda tryggingafélögin til að auka gagnsæi og draga úr verðleyndinni með því og koma upp reiknivélum sem gagnast neytendum í verðsamanburði á milli félaga -aðgerð sem ætti að auka verðsamkeppni á vátryggingamarkaði. Sé 16. greinin ekki fullnægjandi lagastoð verður löggjafinn að grípa inn í með lagabreytingum.

Runólfur Ólafsson framkvæmdarstjóri FÍB

Efnisyfirlit: Græðgi tryggingafélaganna.......8 FME skiptir sér ekki af..............12 Endurkröfur á tjónvalda..........14 Nýr bifreiðatöluvefur...............16 Ferðavenjur borgarbúa............16 Stýring umferðaljósa................18 Forseti FIA heimsækir Ísland...19 Vistspor rafbíla.........................20 Húsbílaeigendur á Íslandi........22 Refsivert að skilja dýr eftir.......26 Vetrardekkjakönnun 2021.......28 Reynsluakstur: Nissan..............42 Reynsluakstur: Tesla ................46 Viðtal um hleðslur rafbíla........50 Vefverslun FÍB...........................54 FÍB afslættir...............................55

Bílaframleiðendur í vanda Bílaframleiðendur um allan heim fara ekki varhluta fyrir áhrifum af kórónuveirufaraldrinum. Í upphafi hans dróst bílasala verulega saman en annar eins samdráttur hafði ekki sést um áratugaskeið. Á öðrum ársfjórðungi 2021 fór bílasala að taka mikinn kipp og aukin bjartsýni kveikti vonir um bjarta tíma á þessum markaði. Í júní voru yfir 1800 nýskráningar hér á landi og sömu sögu var að segja af erlendum mörkuðum. Það fór ekki á milli mála að bílasala var að rétta úr kútnum. Þegar dró að hausti 2021 fór að gera vart við skort á hálfleiðurum en þeir eru notaðir til að stjórna margvíslegum tæknibúnaði í bifreiðunum. Aðra íhluti fór einnig að vanta og þetta hafði það í för með sér að hægja fór ískyggilega á bílaframleiðslu um allan heim.

Afhendingartíminn er lengri en áður Kaupendur standa nú frammi fyrir mun lengri afhendingartíma en áður og eru sérfræðingar á einu máli um að þetta ástand muni vara eitthvað áfram. Það mun taka bílaiðnaðinn langan tíma að koma málum í rétt horf. Stærstu bílaframleiðendur heims hafa tilkynnt um 30–40% samdrátt á framleiðslu sinni vegna skorst á íhlutum.

Helstu framleiðslulönd á hálfleiðurum og öðrum íhlutum eru lönd á borð við Malasíu og Víetnam sem þurft hafa að loka verksmiðjum vegna Covid-19. Taíland er einn stærsti framleiðandi rafeindavara fyrir bílaframleiðendur og þar er ástandið ekki gott heldur. Margir af stærstu bílaframleiðendum heims hafa sökum þessa þurft að draga úr framleiðslunni.

Rráðgjafafyrirtæki spá að hátt í átta milljónir færri bílar verði framleiddir á þessu ári. Þetta eru gríðarlegt högg fyrir bílaframleiðendur og gæti tapað numið yfir tvö hundruð milljörðum dollara. Stálskortur hefur líka gert vart við sig sem bitnar hart á bílaiðnaðinum.

Nýskráningar eru komnar í ellefu þúsund Íslensku bílaumboðin finna fyrir þessum áhrifum hjá bílaframleiðendum vegna heimsfaraldursins sem valdið hefur seinkun á afhendingu nýrra bifreiða. Óneitanlega hafa bílaleigurnar einnig fundið fyrir þessu skorti. Bílaframleiðendur eru að gera sér vonir um að jafnvægi færist á framleiðsluna á næstu mánuðum og hún komist jafnt og þétt á rétt ról á næsta ári. Nýskráningar fólksbíla hér á landi eru um 11 þúsund bílar það sem af er þessu ári sem er vel yfir 30% aukning frá fyrra ári. Þrátt fyrir allt stefnir í það að bílasala verði meiri en spáð var í upphafi ársins.

Markaðurinn rétti verulega við sér á fyrri hluta ársins og fram á sumar eftir erfiðan tíma í heimsfaraldrinum. Árið í fyrra reyndist aftur á móti bílaframleiðendum afar erfitt þegar kóviðurinn var í hæstu hæðum. Á síðustu vikum hefur hins vegar dregið úr nýskráningum hér á landi sem rekja má að mest öllu leyti til faraldursins.

6

FÍB-blaðið

Jón Kristján Sigurðsson ritstjóri

… OOOG SLAKA TOYOTA RELAX

Við framlengjum ábyrgðina á Toyota bílnum þínum um 12 mánuði* í senn þegar þú kemur í þjónustuskoðun hjá viðurkenndum þjónustuaðila Toyota.

Toyota Relax er í boði þar til bíllinn verður 10 ára eða hann ekinn 200.000 kílómetra - hvort sem fyrr kemur.

Nánari upplýsingar á www.toyota.is * Toyota RELAX ábyrgð gildir í 12 mánuði frá og með þjónustuskoðun bifreiðar eða í 15 þúsund km akstur (20 þúsund í tilviki Proace) – hvort sem fyrr kemur. Íhlutir sem gert er athugasemd við í þjónustuskoðun og sem ekki eru lagaðir falla ekki undir Toyota RELAX ábyrgð. Bíll er gjaldgengur í Toyota RELAX ef hann er fluttur inn af Toyota á Íslandi, er keyrður minna en 200 þúsund km og er ekki orðinn 10 ára gamall. Bílar með minna en 12 mánuði eftir af núgildandi ábyrgð (5 ára eða 7 ára) eru EINNIG gjaldgengir í Toyota RELAX – að öðrum skilyrðum uppfylltum. Fyrirvari við 5 og 7 ára ábyrgð bíla sem fluttir eru inn af Toyota á Íslandi: Ökutækinu skal viðhaldið samkvæmt vörulýsingu og leiðbeiningum framleiðandans og ber eigandi kostnaðinn við slíkt viðhald. Sé það ekki gert getur það valdið ógildingu ábyrgðar varðandi hluti sem þarfnast viðhalds.

Græðgi tryggingafélaganna á sér engin takmörk FÍB hefur um árabil gagnrýnt okur tryggingafélaganna á bílatryggingum. Félögin stunda ekki verðsamkeppni, Fjármálaeftirlitið gerir ekkert og stjórnmálamenn líta í hina áttina.

Oft virðist þessi barátta fyrir hagsmunum bíleigenda vera hálf vonlaus. Þó er ekki í boði að gefa tryggingafélögunum svigrúm til að ganga enn lengra í okrinu og því heldur FÍB áfram að varpa ljósi á framferði þeirra til að halda græðginni í skefjum. Í ágúst síðastliðnum birti Runólfur Ólafsson, framkvæmdastjóri FÍB, grein um gengdarlaust iðgjaldaokur á bíleigendum. Hann benti á tölur um mikinn hagnað þeirra undanfarin misseri, 50 milljarða króna bótasjóð vegna bílatrygginga og iðgjaldahækkanir langt umfram almennar verðhækkanir. Runólfur minnti á könnun FÍB sem sýndi að iðgjöld bílatrygginga væru að jafnaði tvöfalt hærri hér en á hinum Norðurlöndunum, þrátt fyrir svipaðan kostnað. Hann benti á að fjölskylda með húseign og tvo bíla borgar yfir 400 þúsund krónur á ári í iðgjöld trygginga. Aðeins brot af þessum peningum fer til að kaupa raunverulega tryggingavernd.

Restin rennur í ávöxtunarsjóðina og arðgreiðslurnar.

8

FÍB-blaðið

Óvænt sameiginleg viðbrögð tryggingafélaganna Tryggingafélögin svara nánast aldrei gagnrýni FÍB. Þau vita sem er að iðgjaldaokrið er óverjandi. Þau vita að umræðan deyr fyrr út með því að taka ekki þátt í henni. Það kom því nokkuð á óvart að þau skyldu fá Samtök fjármálafyrirtækja (SFF) til að svara grein Runólfs og réttlæta gjaldtökuna. Í skýringum sínum fór framkvæmdastjóri SFF með rangt reiknaðar tölur og gamlar tuggur tryggingafélaga um að þau ættu í samkeppni.

má SFF ekki taka þátt í umræðu á opinberum vettvangi um verð og verðbreytingar aðildarfélaga eða um kröfur viðskiptavina um lægra verð eða bætt viðskiptakjör.

Ljóst er að framkvæmdastjóri SFF braut gegn þessum skilyrðum þegar hann reyndi að réttlæta iðgjöld tryggingafélaganna. Lögmaður FÍB sendi ábendingu þess efnis til Samkeppniseftirlitsins. Hann benti á að það samræmdist ekki samkeppnislögum og banninu að verðstefna íslenskra vátryggjenda væri varin opinberlega af hálfu SFF. Samkeppniseftirlitið rannsakar málið

Framkvæmdastjórinn gekk einnig svo langt að segja að tryggingafélögin gætu ekki treyst á fjárfestingatekjur og því þyrftu iðgjöld að standa undir allri ábyrgð þeirra. FÍB spurði á móti hvers vegna lífeyrissjóðir og bankar gætu treyst á fjárfestingatekjur en ekki tryggingafélög.

Tveimur dögum eftir ábendingu FÍB sendi Samkeppniseftirlitið bréf til framkvæmdastjóra SFF og tilkynnti um frumkvæðisathugun á brotum við banninu um fyrirsvar vegna verðlagningar.

Verðsamráð er bannað Í kappsemi sinni virðist framkvæmdastjóri SFF hafa gleymt því að samtökunum er bannað að svara fyrir verðlagningu og þjónustu tryggingafélaganna. Þetta bann má rekja til þess að árið 2004 settu samkeppnisyfirvöld Sambandi íslenskra tryggingafélaga (SÍT) ýmis skilyrði til að þau fengju að starfa áfram. Ástæðan fyrir þessum skilyrðum var ærin, því að tryggingafélögin höfðu stundað víðtækt samráð innan SÍT áratugum saman. Seinna meir rann SÍT inn í SFF og því áttu þessi skilyrði einnig við á þeim vettvangi. Meðal annars

Í bréfi Samkeppniseftirlitsins var bent á að öll þátttaka hagsmunasamtaka í umræðu um verðlagningu á fákeppnismarkaði væri sérstaklega varhugaverð og ætti ekki að eiga sér stað. Vísaði Samkeppniseftirlitið til skilyrðanna sem sett voru árið 2004. Vegna viðbragða SFF við gagnrýni FÍB, auk svara í maí síðastliðnum um vaxtastefnu bankanna, óskaði Samkeppniseftirlitið eftir afriti af öllum samskiptum SFF við aðildarfyrirtæki sín frá 1. maí til 16. september, þar á meðal af tölvupóstum, minnisblöðum,

TRYGGÐU ÞÉR JEEP Á LÆGRA VERÐI

480.000 KR. VSK verð hækkun um áramótin *

ALVÖRU JEPPI. ALVÖRU FJÓRHJÓLADRIF.

JEEP WRANGLER RUBICON VERÐ FRÁ 9.899.000 KR.**

JEEP COMPASS VERÐ FRÁ 6.699.000 KR.*

JEEP RENEGADE VERÐ FRÁ 5.750.000 KR.*

Nú er tilvalið að tryggja sér alvöru jeppa með alvöru fjórhjóladrifi í forsölu. Áætlað er að bílarnir verði tilbúnir til afhendingar í desember.

*Verð á Compass og Renegade hækkar um 480.000 KR. um áramótin, vegna VSK hækkana. **Bjóðum upp á 35”-40” breytingapakka fyrir Wrangler.

UMBOÐSAÐILI JEEP® Á ÍSLANDI • ÍSLENSK-BANDARÍSKA • ÞVERHOLT 6 • 270 MOSFELLSBÆR S. 590 2300 • JEEP.IS • ISBAND.IS • ISBAND@ISBAND.IS • OPIÐ VIRKA DAGA 10-18 • LAUGARDAGA 12-16 FÍB-blaðið

9

glærukynningum og fundargerðum.

Jafnframt var SFF boðið að tjá sig um kvörtun FÍB. Svarfrestur var gefinn til 29. september.

Samkeppniseftirlitið tjáði SFF í bréfinu að í framhaldinu myndi stofnunin taka ákvörðun um hvort taka þyrfti málið til frekari rannsóknar.

Samkeppniseftirlitið hefur sýnt í gegnum tíðina að brot á sáttum og skilyrðum eru ekki tekin neinum vettlingatökum. Eftirlitið getur lagt á stjórnvaldssektir vegna slíkra brota sem nema allt að 10% af ársveltu.

Ljóst er að leggja mætti tugmilljarða króna sekt á tryggingafélögin og bankana fyrir að beita samtökum sínum til að réttlæta gjaldtöku og verðstefnu.

Sjóvá gefur hluthöfum ofteknu iðgjöldin Í lok september gerði FÍB athugasemd við þau áform Sjóvár að greiða hluthöfum 2,5 milljarða króna í tengslum við hlutafjárlækkun félagsins. Þessi fjárhæð átti að koma til viðbótar við 2,65 milljarða

króna arðgreiðslu vegna ársins 2020. Samtals ætlar Sjóvá því að greiða hluthöfum rúmlega fimm milljarða króna. Sjóvá liggur á mun meiri fjármunum en félagið þarf á að halda til að mæta bótakröfum. Ástæðan er sú að félagið hefur árum og áratugum saman oftekið iðgjöld, einkum af bílatryggingum. Í stað þess að lækka iðgjöldin eða skila þeim til viðskiptavina er ætlun Sjóvár að afhenda hluthöfum þessa fjármuni. FÍB skoraði á félagið að láta þessa fjármuni renna til réttmætra eigenda þeirra. Það sem Sjóvá upplýsir ekki Sjóvá svaraði þessari áskorun FÍB með fullyrðingu um að félagið hefði tapað á bílatryggingum árum saman. Þetta er hið klassíska svar tryggingafélaganna og er einfaldlega rangt. Í fyrsta lagi felst hið meinta „tap“ í því að tryggingafélagið ofmetur tjón þegar umferðarslys eru skráð í bækur þess. Endanlegar bætur vegna viðkomandi tjóna eru nánast alltaf lægri en áætlað er fyrir. Mismuninn setur félagið í

Er hægt að minnka eða stöðva iðgjaldaokrið?

Tryggingafélögin birta ekki gjaldskrár, heldur ákveða iðgjöld eftir aðstæðum tryggingataka. Öll eru þau með nánast sömu iðgjöld fyrir sambærilegar aðstæður og verðsamkeppni því ekki fyrir hendi. Engin leið er að bera saman iðgjöld miðað við mismunandi forsendur nema með mikilli fyrirhöfn.

Virk samkeppni er eina raunhæfa ráðið til að tryggja hag neytenda. Skylda ætti tryggingafélögin til að birta reiknivélar sem sýna iðgjöld miðað við uppgefnar forsendur. Þannig gætu neytendur með auðveldum hætti séð hvaða kjör bjóðast best. Hagsmunasamtök á borð við FÍB og Neytendasamtökin og einnig fjölmiðlar gætu gert verðkannanir.

Til viðbótar ætti að banna tryggingafélögunum að liggja á eignum og sjóðum umfram það sem þau þurfa samkvæmt reglugerðum til að standast kröfur um getu til að greiða tryggingabætur.

Fjármálaeftirlit Seðlabankans getur sett tryggingafélögunum slík skilyrði. Líklega mun þó fyrr frjósa í helvíti.

10

FÍB-blaðið

bótasjóð. Það segir alla söguna að heildarbótasjóður Sjóvá nam 21 milljörðum króna í árslok 2020.

Í öðru lagi láta tryggingafélögin eins og fjárfestingartekjur skipti engu máli og helst megi ekki reikna með þeim. Samt sem áður er ávöxtun hinna ofteknu iðgjalda helsta tekjulind tryggingafélaganna. Sjóvá sagði í svari sínu að það væri skylda tryggingafélaga að eiga fyrir kröfum um að mæta áföllum í rekstri. Sjóvá upplýsti hins vegar ekki að félagið liggur á fjármunum fyrir tvöfaldri þeirri kröfu. Þetta fjármagn — myndað með ofteknum iðgjöldum og ávöxtun þeirra — ætlr Sjóvá að gefa hluthöfum sínum. Árið 2020 hélt umferðarslysum áfram að fækka líkt og undanfarin ár en þó hélt Sjóvá áfram að hækka iðgjöld bílatrygginga. Skyldi engan furða að hagnaður Sjóvár var 5,3 milljarðar króna árið 2020.

Nokkrar staðreyndir um okur tryggingafélaganna • • • • • •

Frá 2015 hefur vísitala bílatrygginga hækkað um 44% meðan almennt neysluverðs hækkaði um 17%. Á sama tíma fækkaði umferðarslysum um 14% og slösuðum fækkaði um 23%.

Tryggingafélögin högnuðust samanlagt um tæpa 15 milljarða króna árið 2020.

Samsett hlutfall tjóna af iðgjöldum er óvenju lágt — sem sýnir að iðgjöld eru umfram tjónakostnað.

Iðgjöld bílatrygginga eru allt að tvöfalt hærri á Íslandi en á hinum Norðurlöndunum.

Engin raunveruleg verðsamkeppni á sér stað milli tryggingafélaganna.

Hið meðvirka fjármálaeftirlit Seðlabankans Tryggingafélögin komast upp með stöðugt okur vegna meðvirkni fjármálaeftirlitsins sem nú heyrir undir Seðlabankann. Aftur og aftur hefur komið í ljós að fjármálaeftirlitinu er slétt sama um gjaldtöku og þegjandi samráð tryggingafélaganna, aðeins ef þau sanka að sér nógu miklum fjármunum í feita sjóði. Þá líður

eftirlitinu nefnilega vel og vellíðan þess trompar bersýnilega hagsmuni neytenda.

Vissulega er það hlutverk fjármálaeftirlitsins að gæta þess að tryggingafélögin eigi fyrir skuldbindingum. Staðreyndin er sú að þau eiga tvöfalt meira en þarf til að standast ströngustu kröfur.

Hvenær telur fjármálaeftirlitið að nóg sé komið?

Stutta svarið er það að fjármálaeftirlitið hefur ekkert út á okurstarfsemi tryggingafélaganna að setja. Þetta kemur skýrt fram í svörum eftirlitsins við nokkrum spurningum sem FÍB sendi því í október síðastliðnum.

Til að byrja með tók fjármálaeftirlitið ekki undir þá ábendingu í bréfi FÍB að iðgjöld bílatrygginga hefðu hækkað langt umfram verðlag og væru tvöfalt hærri en á hinum Norðurlöndunum.

FÍB spurði hvort fjármálaeftirlitið hefði gert ahugasemdir við óþarfa sjóðasöfnun tryggingafélaganna. Því var svarað neitandi, engar athugasemdir hefðu verið gerðar.

Spurt var hvort fjármálaeftirlitið hefði beint tilmælum til tryggingafélaganna um að halda

aftur af sér í iðgjaldahækkunum. Því var svarað neitandi og vísað til þess að í núgildandi lögum væri ekki ákvæði um eftirlit með iðgjaldagrundvelli vátryggingafélaganna. Aftur á móti hefði slíkt eftirlit verið í eldri lögum um vátryggingar. Með öðrum orðum: fjármálaeftirlitið gerir ekki athugasemdir sama hvernig tryggingafélögin okra á neytendum.

Fjármálaeftirlitið tekur ekki einu sinni undir að ábendingar um oftöku iðgjalda séu réttmætar.

FÍB spurði hvort fjármálaeftirlitið ætlaði í ljósi hinnar sterku stöðu tryggingafélaganna og lækkandi kostnaðar að senda þeim tilmæli um að halda aftur af iðgjaldahækkunum og/eða lækka iðgjöld. Svarið var skýrt: nei.

Að okra á sjálfum sér Lífeyrissjóðirnir eru aðaleigendur VÍS, Sjóvá, Varðar og TM. Þeir eru eign almennings í landinu. Lífeyrissjóðir almennings eiga stjórnarmenn í tryggingafélögunum og þessir stjórnarmenn bera ábyrgð á stefnu þeirra. Þeir eru þannig í því undarlega hlutverki að eiga og reka fyrirtæki sem hafa þá stefnu að stunda ekki samkeppni til að geta okrað á almenningi. Okrið er réttlætt með því að þannig þurfi að ávaxta fjármuni eigendanna, þ.e. lífeyrissjóðanna. Með öðrum orðum, Íslendingar ávaxta framlög sín í lífeyrissjóðina með því að láta okra á sér.

FÍB-blaðið

11

Fjármálaeftirlitið skiptir sér ekki af iðgjaldaokri tryggingafélaganna Skeytingarleysi fjármálaeftirlits Seðlabankans gagnvart viðskiptavinum tryggingafélaganna kom afar skýrt fram í svari stofnunarinnar við fyrirspurnum sem FÍB-blaðið sendi þangað á haustdögum. FÍB-blaðið spurði hvort fjármálaeftirlitið ætlaði að gera eitthvað til að sporna við því okri á iðgjöldum bílatrygginga sem lýsir sér í mikilli hækkun iðgjalda umfram verðlags- og slysaþróun.

Til að byrja með sagðist fjármálaeftirlitið ekki taka „efnislega afstöðu til fullyrðinga“ um að iðgjöld hafi hækkað, umferðarslysum fækkað eða að iðgjöld væru mun lægri á hinum Norðurlöndunum. Þetta er vægast sagt sérkennilegt, því að ekki er um fullyrðingar FÍB að ræða, heldur beinharðar staðreyndir byggðar á rannsóknum og opinberum upplýsingum. Ef fjármálaeftirlitið treystir ekki tölum má heita að fokið sé í flest skjól.

Hverju er fjármálaeftirlitið að fylgjast með ef það kannast ekki við að iðgjöld tryggingafélaga hafi hækkað?

Ekki okkar mál FÍB-blaðið spurði hvort hlutverk fjármálaeftirlitsins væri ekki að huga að hagsmunum viðskiptavina tryggingafélaganna, t.d. með því að koma í veg fyrir okur, eða beina tilmælum til þeirra um að halda aftur af sér í iðgjaldahækkunum. Því svaraði fjármálaeftirlitið svo að hlutverk þess væri ekki að hafa eftirlit með iðgjaldagrundvelli vátrygginga. Með öðrum orðum, fjármálaeftirlitið skiptir sér ekki af iðgjaldaokrinu. Sagan sýnir reyndar að eftirlitið lítur velþóknunaraugum á hækkun iðgjalda.

12

FÍB-blaðið

Hvað með eðlilega og heilbrigða viðskiptahætti? Í svörum fjármálaeftirlitsins kom fram að hlutverk þess væri meðal annars að hafa eftirlit með því að tryggingafélögin stundi eðlilega og heilbrigða viðskiptahætti. Ljóst er að þessi hluti eftirlitsins er í skötulíki.

Kröfur um eðlilega og heilbrigða viðskiptahætti eru tilgreindar í nokkrum lagabálkum sem allir eiga við um tryggingafélögin. Þar á meðal eru lög um fjármálafyrirtæki, lög um Seðlabankann, lög um eftirlit með viðskiptaháttum og markaðssetningu og svo að sjálfsögðu lög um vátryggingastarfsemi og um dreifingu vátrygginga. Í öllum ofangreindum lögum eru skýrar línur um hvað felst í eðlilegum og heilbrigðum viðskiptaháttum.

Tekið er fram að hafa skuli hag neytenda og tryggingataka fyrir augum. Viðskiptahættir eru sagðir óréttmætir ef þeir eru líklegir til að raska fjárhagslegri hegðun neytenda.

Fjármálaeftirlitið getur sektað hvern þann sem brýtur gegn þessum reglum.

Afhjúpandi reglur Seðlabankans Seðlabankinn setur nánari reglur um eðlilega og heilbrigða viðskiptahætti fjármálafyrirtækja (en tryggingafélög falla þar undir). Í markmiðum reglnanna segir meðal annars að þeim sé ætlað að efla traust og trúverðugleika á fjármálamarkaði.

Ljóst er að iðgjaldaokur tryggingafélaganna, óhófleg sjóðasöfnun og milljarðagreiðslur til hluthafa stuðla ekki að trausti og trúverðugleika þeirra. Þvert á móti.

Fjármálaeftirlit Seðlabankans hefur bersýnilega engar áhyggjur af því.

Reglur Seðlabankans um eðlilega og heilbrigða viðskiptahætti eru nokkuð ítarlegar og þær sýna betur en margt annað hvers vegna tryggingafélögin komast upp með að soga fjármuni út úr bíleigendum ár eftir ár. Reglunum eru nefnilega ekki ætlað að sjá stóru myndina, hvort tryggingafélögin hagi starfsemi sinni með eðlilegum og heilbrigðum hætti í samfélaginu.

Reglur Seðlabankans virðast aðeins ætlaðar til að tryggja heilbrigð samskipti fjármálafyrirtækjanna við einstaka viðskiptavini og meðhöndlun kvartana, þar með sagt að þau hagi sér vel.

Okrað í skjóli fjármálaeftirlitsins Einhver kynni að spyrja hvers vegna FÍB er svona gagnrýnið á fjármálaeftirlit Seðlabankans. Það eru jú tryggingafélögin sem okra á bíleigendum, ekki Seðlabankinn. Staðreyndin er þó sú að tryggingafélögin geta aðeins okrað á iðgjöldum bílatrygginga ef velþóknun fjármálaeftirlitsins er til staðar. Á meðan sú velþóknun er jafn óheft og dæmin, sanna ásamt skeytingarleysinu um hag neytenda, verður ekki látið af þessari gagnrýni.

Vottuð verkstæði TJÓNA- OG ÞJÓNUSTUSKOÐUN BL

Verkstæði BL eru vottuð af framleiðendum og við notum aðeins viðurkennda varahluti, efni og aðferðir. Þannig heldur bíllinn þinn verðgildi sínu betur að lokinni þjónustu eða reglubundnu viðhaldi.

Láttu okkur þjónusta bílinn, við þekkjum hann Við erum sérfræðingar í okkar bílum, hvort sem þig vantar þjónustuskoðun, reglubundið viðhald eða viðgerðir vegna tjóns þá skaltu heyra í okkur. Verkstæðin okkar eru vottuð af framleiðendum og við notum aðeins viðurkenndar aðferðir, varahluti og efni. Þú getur haft samband í gegnum Facebook-síðu BL, tölvupóst eða síma.

Eitt fullkomnasta réttinga- og málningarverkstæði landsins Ef þú lendir í óhappi skaltu koma með bílinn til okkar á eitt fullkomnasta réttinga- og málningarverkstæði landsins og við tjónaskoðum og gerum við.

Við erum sérfræðingar í bílunum frá umboðinu og viðgerðum á koltrefjum eða áli.

Fyrsta flokks þjónusta við eigendur rafbíla Bifvélavirkjar BL hafa lokið vottunarprófi í þjónustu og viðhaldi á einstökum einingum í bílarafhlöðum og er verkstæði okkar með sérstakt afmarkað rými sem er útbúið öllum nauðsynlegum og sérhæfðum viðgerðar- og greiningarbúnaði sem þarf til þess að annast viðhald á rafhlöðum.

BL ehf Sævarhöfða 2 / 110 Reykjavík 525 8000 / www.bl.is

FÍB-blaðið

13

Endurkröfur á tjónvalda í umferðinni námu 143 milljónum króna árið 2020 Samþykktar endurkröfur á tjónvalda í umferðinni námu alls tæpum 143 milljónum króna árið 2020 og tæpum 96 milljónum árið 2019 að því fram kemur í tilkynningu frá endurkröfunefnd. Ölvun tjónvalds hefur jafnan verið algengasta ástæða endurkröfu en endurkröfur vegna lyfjaáhrifa tjónvalda, einkum vegna ávana- og fíkniefna, hefur fjölgað hlutfallslega á undanförnum árum.

Fram kemur að endurkröfunefndinni bárust 130 mál til úrskurðar árið 2020 og samþykkti hún 119 þeirra að einhverju leyti. Árið 2019 voru málin aðeins færri, eða 126, og samþykkti nefndin 114 endurkröfur að einhverju leyti.

Árið 2008 skipaði þáverandi viðskiptaráðherra nefnd sem falið var að semja frumvarp til laga um ökutækjatryggingar sem kæmu í stað XIII. kafla gildandi umferðarlaga nr. 50/1987. Ákvæði um ökutækjatryggingar voru þannig færð í sérlög, nr. 30/2019.

Endurkröfunefnd er skylt að taka saman skýrslu um störf sín, sbr.

3. mgr. 23. gr. reglugerðar nr.

1244/2019 um ökutækjatryggingar og afhenda hana fjármála- og efnahagsráðherra en afrit er jafnframt sent Fjármálaeftirlitinu, bifreiðatryggingafélögunum, FÍB og SFF að ákvörðun nefndarinnar. Á síðastliðnum árum hefur fjöldi mála, sem komið hefur til kasta nefndarinnar frá ári til árs, jafnan

Af þeim 114 málum þar sem endurkrafa var samþykkt 2019 voru 50 mál vegna ölvunar eða tæp 44%.

Lyfjaáhrif var önnur algengasta ástæða endurkröfu eða 46 og rúm 40% mála. Í 23 málum voru ökumenn endurkrafðir sökum réttindaleysis.

Fjórir ökumenn fengu endurkröfu vegna ofsa- eða hættuaksturs og fjórir vegna stórfellds vanbúnaðar ökutækis eða farms þess. Í samþykktu málunum 119 árið 2020 var mælt fyrir um endurkröfu vegna ölvunar í 69 málum eða í um 58% tilvika. Lyfjaáhrif var í öðru sæti með 67 tilvik eða í um 56% mála. Réttindaleysi ökumanns var ástæða endurkröfu í sex málum, tveir ökumenn lentu í heitu vatni vegna glæfra- eða hættuaksturs, einn vegna vanbúnaðar ökutækis og einn vegna brots á varúðarreglu og notkunar farsíma.

Fram kemur í tilkynningunni að ökumenn virðast almennt gera sér grein fyrir því að umferðarlagabrot ökumanna, svo sem ölvunarakstur, ofsa- og hættuakstur o.s.frv., geti haft í för með sér ökuleyfissviptingu og víta í formi sektar eða fangelsis. Þá sýnist fólk einnig nokkuð meðvitað um að eigið tjón tjónvalds, sem verður í slíkum tilvikum, þurfi tjónvaldur iðulega að bera sjálfur.

Hæstu endurkröfurnar árið 2019 námu um 5,5 milljónum króna, 5 milljónum króna og sú tæpumr 4,3 milljónum króna. Alls voru 42 endurkröfur hærri en kr. 500.000 árið 2019. Tvær hæstu endurkröfurnar árið 2020 voru hvor um sig 6,5 milljónir króna, sú þriðja hæsta var 6 milljónir króna og hin fjórða tæpar 4,8 milljónir króna. Árið 2020 voru 56 endurkröfur hærri en 500.000 krónur.

14

FÍB-blaðið

verið sveiflukenndur. Þannig verða endurkröfur ekki nema að nokkrum hluta raktar til tjónsatvika sem urðu á árinu þegar nefndin fékk viðkomandi mál til meðferðar. Oft hafa tjónin orðið a.m.k. einu eða tveimur árum áður. Þá liggur fyrir að félögin safna að jafnaði málum saman og senda þau nefndinni í bunkum. Í slíkum tilvikum getur orðið nokkuð tilviljanakennt hvorum megin áramóta málasendingarnar falla.

Þá segir að margir virðast hins vegar ekki átta sig á að afleiðingarnar fyrir brotlegan ökumann eru ekki tæmandi með þessu, heldur kunni vátryggingafélagið að eignast endurkröfurétt á hendur þeim sem tjóni olli af ásetningi eða af stórkostlegu gáleysi.

Til að upplýsa almenning um þetta og í forvarnarskyni hefur endurkröfunefndin iðulega leitast við að koma á framfæri upplýsingum um störf sín við ýmsa aðila, þ.m.t. við fjölmiðla.

HJÁ ORKUNNI

FÍB-blaðið

15

Nýr og betri bifreiðatöluvefur tekinn í notkun Opnaður hefur verið nýr og betri bifreiðatöluvefur Samgöngustofu. Með nýjum vef er stórbætt aðgengi að tölfræði um ökutæki á Íslandi og framsetningin býður upp á ýmsa möguleika sem ekki voru áður til staðar. Með nýja vefnum er fjölmiðlum og ýmsum öðrum auðveldað aðgengi að upplýsingum vegna umfjöllunar um ökutæki á Íslandi. Á nýjum bifreiðatöluvef er svo sem hægt að: • • • •

Skoða upplýsingar úr ökutækjaskrá með notendavænum og skilvirkum hætti.

Bera saman nýskráningar ökutækja eftir orkugjöfum.

Gera samanburð á ýmiskonar tölfræði milli ára.

Skoða bifreiðaskráningu í bæjarfélögum.

Með nýja vefnum er hægt að fá svör við áhugaverðum spurningum um ökutæki á Íslandi. Hve margir rafmagnsbílar eru skráðir á Hvammstanga?

Hvert er hlutfall skráðra metanbíla árið 2019 í samanburði við árið 2020?

Hvaða bifreiðategund er vinsælust á Neskaupsstað? Hversu mörg hjólhýsi hafa verið nýskráð á árinu og hvaða tegund er vinsælust?

Vefurinn byggir á Microsoft Power BI sem er víða notað í framsetningu gagna og greiðir notendum leið að upplýsingum. Hugbúnaðarfyrirtækið St2 vann að lausninni með Samgöngustofu.

Langflestir nota einkabílinn til og frá vinnu Samkvæmt könnun Maskínu fyrir Reykjavíkurborg kemur í ljós að 78,7% höfuðborgarbúa ferðast til og frá vinnu á einkabíl. Til samanburðar notuðu 71,5% borgarbúa einkabílinn árið í því skyni árið 2020 og 76,9% árið 2019. Könnunin leiðir ótvírætt í ljós að Reykvíkingar kjósa einkabílinn fram yfir aðra kosti.

Könnun þessi var netkönnun um ferðavenjur íbúa á höfuðborgarsvæðinu, hvernig þeir ferðast eða vildu helst ferðast til og úr vinnu. Könnunin var lögð fyrir Þjóðgátt Maskínu, sem er þjóðhópur fólks (e. panel) sem er tilviljunarkennt dreginn út úr Þjóðskrá. Svarendur eru vinnandi fólk af öllu höfuðborgarsvæðinu á aldrinum 18 ára og eldra. Könnunin fór fram dagana 3. til 30. júní 2021 og voru svarendur 1571 talsins.

Við úrvinnslu voru gögnin vegin til samræmis við tölur Hagstofunnar þannig að hópurinn sem svaraði endurspeglar þjóðina út frá kyni, aldri og búsetu. Við vægi gagna getur birst örlítið misræmi í fjöldatölum og hlutföllum sem orsaka stafanámundun. Í könnuninni kemur enn fremur í ljós að 6,6% höfuðborgarbúa ferðast oftast á reiðhjóli til og frá vinnu og er það örlítil fækkun frá árinu áður. Tæplega 1% höfuðborgarbúa nýtir sér rafmagnshlaupahjól í sama skyni en 17,8 prósent kjósa frekar reiðhjól, samanborið við 27,6 prósent árið áður og 18 prósent ganga til og úr vinnu, samanborið við 20,4 prósent 2020, 8,8 prósent vilja ferðast með strætó en 8,3 prósent árið 2020. Aðeins 3,1 prósent vilja helst ferðast á rafmagnshlaupahjóli samkvæmt könnuninni.

FÍB-blaðið

17

Stýring á umferðarljósum til að greiða fyrir umferð á álagstíma Stýring á umferðarljósum á höfuðborgarsvæðinu hefur margoft verið tekin til umfjöllunar í FÍB-blaðinu undanfarin ár og einnig hve umferðarþunginn á höfuðborgarsvæðinu er mikill á álagstímum er gríðarlegur. Á það hefur verið bent að stýring á umferðarljósum gæti bætt flæðið á umferðinni og greitt um leið úr þvögum sem skapast oft. Nú er eins og hreyfing sé komin á þessi mál en í undirbúningi er þróunarverkefni sem snýr að stýringu á tilteknum umferðarljósum á höfuðborgarsvæðinu til að greiða fyrir umferð á álagstíma. Fyrr á þessu ári var gerð úttekt á öllum umferðarljósum höfuðborgarsvæðisins með tilliti til ástands og aldurs.

Yfir tvö hundruð umferðarljós eru á öllu höfuðborgarsvæðinu, flest í Reykjavík. Hluti ljósanna er staðsettur á vegum sem eru í eigu Vegagerðarinnar en með tilkomu Samgöngusáttmálans var stofnaður samstarfshópur Vegagerðarinnar og sveitarfélaganna sex á höfuðborgarsvæðinu en þessir aðilar deila ábyrgð á umferðarljósunum. „Auk þess að hafa gert úttekt á öllum umferðarljósum á höfuðborgarsvæðinu hefur samstarfshópurinn unnið að aðgerðaráætlun, stefnumörkun og setningu markmiða varðandi umferðarljósin í heild sinni,“ segir Bergþóra Kristinsdóttir, framkvæmdastjóri þjónustusviðs Vegagerðarinnar.

18

FÍB-blaðið

Þegar er búið að gera yfirlit yfir hvar helst er þörf á að endurnýja umferðarljós eða tæknibúnað sem kominn er á aldur, ásamt því að greina við hvaða umferðarljós verði helst tafir á annatíma. „Markmiðið með þessari vinnu er nú sem fyrr að tryggja umferðaröryggi, lágmarka mengun fyrir vegfarendur og auka greiðfærni svo að samgöngukerfið gangi sem best fyrir sig,“ segir Bergþóra.

Stöðugt er unnið endurnýjun tækjabúnaðar, að sögn Bergþóru. „Eitt af markmiðum með endurnýjun er að nýta nýjustu tækni og auka möguleika á sem bestri virkni á hverjum tíma. Einnig hefur verið unnið að því að setja skýr markmið í rekstri og þróun ljósastýringa á höfuðborgarsvæðinu,“ segir hún. Í framhaldi af greiningu á ástandi umferðar er nú í undirbúningi þróunarverkefni á umferðarljósum sem eru á Reykjanesbraut í Hafnarfirði. „Verkefnið snýr að því að auka afköst um gatnamótin á háannatíma. Á gatnamótunum er nýlegur búnaður og snýr verkefnið að því að auka umferðarflæðið eins og kostur er. Á næstunni verður umferðin um gatnamótin greind og í framhaldinu leitað lausna til að auka afköstin til frambúðar,“ segir Bergþóra Kristinsdóttir.

Jean Todt forseti FIA í heimsókn á Íslandi Jean Todt, forseti Alþjóða akstursíþróttasambandsins (FIA), kom í stutta heimsókn til Íslands í ágúst sl.

Todt hitti meðal annarra forseta Íslands, Guðna Th. Jóhannesson, Steinþór Jónsson, formann FÍB, og heimsótti nýsköpunarráðuneytið. Hann kynnti sér enn fremur íslenskt mótorsport. Þetta var önnur heimsókn Todt til Íslands í forsetatíð hans en hann kom hingað fyrst 2011. Hann hefur leitast við að heimsækja sem flest aðildarfélög innan FIA en þau eru samtals 228 í 132 löndum.

Frá heimsókninni á Bessastöðum: Frá vinstri, Steinþór Jónsson, formaður FÍB, Hildur Sigurðardóttir, Jean Todt, forseti FIA, Michelle Yeoh, Elisa Reid, forsetafrú, Guðni Th. Jóhannesson, forseti Íslands, Runólfur Ólafsson, framkvæmdastjóri FÍB, og ritari Michelle Yeoh.

Jean Todt var framkvæmdastjóri keppnismála hjá Ferrari áður en hann var kjörinn forseti FIA árið 2009. Todt tók þá við forsetaembættinu af Max Mosley sem lést einmitt í maí sl. Todt var staddur hér á landi með eiginkonu sinni, Michelle Yeoh, sem var hér á landi við tökur á sjónvarpsþáttunum The Withcher: Blood Origin.

Forseti FIA á að baki langan og farsælan feril í alþjóðlegu mótorsporti. Hann var fyrst rallökumaður og síðar aðstoðarökumaður hjá Peugeot og sem slíkur hreppti hann heimsmeistaratitil í rallakstri. Hann tók til óspilltra mála hjá Ferrari og byggði upp hið sigursæla Formúlu-1 lið frá grunni og réði til liðsins unga og efnilega ökumenn. Meðal þeirra var Michael Schumacher sem réðist til Ferrari-liðsins sem ökumaður árið 1996.

RAFGEYMAR

Eru tækin tilbúin fyrir veturinn?

FÍB-blaðið

Bíldshöfði 12 • 110 Reykjavík • 577-1515 • NÝTT: Vefverslun á www.skorri.is

19

Rafbílar skilja eftir sig grynnsta vistsporið International Council on Clean Transportation eða Alþjóðaráðið um hreinar samgöngur, ICCT, eru bandarísk sjálfseignarsamtök með höfuðstöðvar í Washington D.C. og skrifstofur í San Francisco, Sao Paulo, Beijing og Berlín.

ICCT vakti heimsathygli 2014 þegar samtökin skiluðu af sér rannsóknum til bandarískra umhverfisyfirvalda um mengun Volkswagen-dísilbíla.

Rannsóknin, sem vísindamenn við Vestur-Virginíu háskólannn (West Virginia University) unnu fyrir ICCT markaði upphaf ,,Dieselgate“málsins sem er eitt stærsta hneyksli bílasögunnar.

ICCT segir: Hætt verði að selja nýja bensín-, dísil- og blendingsbíla 2030 til 2035 Í rannsókn ICCT var farið í vistferilsgreiningu á nýjum bílum af árgerð 2021. Rannsakaðir voru brunahreyfils-, raf-, tengiltvinn-, tvinn- og vetnisbílar í Evrópu, Kína, Bandaríkjunum og Indlandi en raforkuframleiðsa er mjög mismunandi á þessum svæðum.

Niðurstaðan er hin sama, óháð hlutfalli endurnýjanlegrar orku Rafbílar losa minni koltvísýring samanborið við bensínknúna bíla, einnig þeir sem nota óendurnýjanlega raforku. Á Indlandi, þar sem kol eru mikið notuð í raforkuframleiðslu, er útlosun rafbíla frá 19–34% minni en losun bensínknúinna bíla.

Mismunandi markmið Útreikningarnir, sem gerðir eru fyrir allan líftíma bílsins frá framleiðslu til úreldingar, fela í sér losun sem tengist framleiðslu, notkun og viðhaldi bílsins, framleiðslu rafgeyma og orkugjafa, eldsneytis eða rafmagns sem bílarnir nota. Útreikningar ICCT miðast við mismunandi driflínur og orkugjafa,

eins og bensín, dísilolíu, jarðgas, eldsneyti unnið með rafgreiningu, lífrænt eldsneyti, vetni og rafmagn. Útreikningarnir fyrir landsvæðin fjögur, Evrópu, Kína, Bandaríkin og Indland, taka mið af aðstæðum á hverju svæði varðandi eldsneytis- og raforkunotkun út frá raunakstursskilyrðum. Að auki hafa samsvarandi útreikningar verið áætlaðir fyrir bílaflotann í hverju hinna fjögurra svæða árið 2030, byggt á ýmsum pólitískum markmiðum og stefnumörkun yfirvalda í þessum heimshlutum.

Um 70 prósent af sölu nýrra bíla á jörðinn er á þessum fjórum svæðum.

Markmið Parísarsamkomulagsins um að hemja hlýnun jarðar undir tveimur gráðum krefst þess að losun koltvísýrings frá bílasamgöngum fyrir árið 2050 minnki verulega miðað við núverandi ástand. Til að takmarka hlýnun við 1,5 gráðu áætlar ICCT að draga verði úr koltvísýringslosun frá flutningum um að minnsta kosti 80 prósent og mest af þessu verður að koma frá bifreiðum.

Meginatriðin þau sömu Að teknu tilliti til þess vaxtar sem vænst er að muni eiga sér stað í samgöngugeiranum þýðir þetta að kolefnislosun á hvern bíl verður að minnka umtalsvert. Það mun þó ekki gerast ef leyfð verður aukin kolefnislosun af sjálfri framleiðslu bílanna, segir í skýrslu ICCT. Þess vegna er það alger frágangssök að valdhafar í heiminum þekki og skilji þá tækni sem dugar til að minnka losun, ekki aðeins þá sem kemur út um púströr bíla, heldur af öllum líftíma (frá framleiðslu, notkun og að lokum eyðingu og endurvinnslu), segir ICCT.

Losunartölur eru mismunandi milli svæðanna fjögurra, bæði vegna þess að bílafloti svæðanna og orkan sem knýr þá er af mismunandi toga.

Meginatriðin eru þó hin sömu: Kolefnislosun brunahreyfilsbíla allan líftímann er miklu meiri en frá rafbílum. Losunarmagn frá vetnisknúnum bílum ræðst algerlega af því hvernig vetnið er framleitt.

Evrópa er ólík innbyrðis Um losunartölur í Evrópuríkjum segir ICCT að aðeins með því að fjölga rafmagns- og vetnisbílum sé mögulegt að draga verulega úr kolefnislosun frá umferð. Hvað varðar bifreiðar með brunahreyfla er talið ekki verði mögulegt að ná fram frekari samdrætti í losun þeirra en þegar er orðinn.

Heildar líftímalosun nýjustu rafbílanna, sem nýskráðir eru 2021, er 63–69 prósentum lægri en hjá sambærilegum bensínbílum. Hlutfall endurnýjanlegrar orku hækkar stöðugt og þegar það hefur náð markmiðum ársins 2030 verður líftímalosun raf- og vetnisbíla 78–81 prósent lægri en líftímalosun bensínbíla. Munurinn á raf-/ vetnisbílunum og tvinnbílunum verður mun minni eða einungis 25–31 prósent lægri að mati ICCT. Reiknað er með því að losun tengiltvinnbíla í jeppaflokkunum (SUV og Crossover) sé nú um 25–31 prósenti lægri en frá sambærilegum

bensínbílum. Með auknu drægi þessara bíla á rafmagni er þess vænst að verulega dragi í sundur með þeim og að líftímalosun tvinnbílanna verði árið 2030 komin í 40 prósent af losun tilsvarandi bensínbíla.

Hvað varðar tvinnbílana, sem Toyota hefur einkum lagt sig eftir að framleiða, hefur losun þeirra í Evrópu lengi verið um 20 prósent lægri en hjá tilsvarandi bensínbílum. Þetta hlutfall er þó mjög breytilegt eftir ríkjum og fer eftir því hvernig raforkan er framleidd, hve stór hlutur kola-, olíu-, gas-, vind- og vatnsorku er í löndunum. Orkubúskapur ríkja er mjög mismunandi. Til dæmis er líftímalosun rafbíla í Þýskalandi tvöföld á við það sem hún er í Frakklandi. ,,Kolamokstur“ Í Bandaríkjunum koma rafbílar jafnframt best út hvað varðar líftímalosun kolefnis með 56–68 prósent lægri losun CO2 en tilsvarandi bensínbílar. Þar leitast

fólk á tengiltvinnbílum við að aka sem allra lengst á rafmagni sem hefur þau áhrif að þessir bílar sýna eilítið betri losunarniðurstöður en á hinum rannsóknarsvæðunum.

Tvinnbílarnir eru með 35–40 prósent lægri CO2 losun en bensínbílarnir en 43–73 prósentustigum verri en alrafmögnuðu bílarnir. Í Kína hins vegar er kolabrennsla til rafmagnsframleiðslu svo mikil að munurinn á losun rafmagns- og bensínbíla er minni en í vestrænu löndunum. Munurinn á rafbílum og bensínbílum, eins og staðan er í dag, er þar 34–46 prósent en verður líklega 46–67 prósent árið 2030 milli hreinna rafbíla og bensínbíla, rafbílunum í hag.

Indland er í dag fimmti stærsti bílamarkaður heims og stækkar ört. Bílaflotinn þar er hins vegar mjög ólíkur flota hinna rannsóknarsvæðanna. Munurinn á kolefnislosun rafbíla og bensínbíla reiknast þar á bilinu 19–45 prósent.

Gæði - Öryggi - Þjónusta

LANDSINS MESTA ÚRVAL AF BARNABÍLSTÓLUM

Maxi-Cosi Jade vagnpartur

Maxi-Cosi 3Way-Fix

Maxi-Cosi Pebble Pro

Maxi-Cosi Pearl Pro

Britax Dualfix M i-Size

Faxafeni 8 | 108 Reykjavík | fifa.is

Viðhorfsbreyting þarf að verða gagnvart húsbílafólki á Íslandi Húsbílar njóta vaxandi vinsælda, enda felst einstaklega þægilegur ferðamáti í slíkum farartækjum. Þeir sem hafa kynnst þessum ferðakosti mæla svo sannarlega með honum ef þeir vilja vera eigin herrar en hafa jafnframt öll helstu þægindi við hendina. Fólk lætur sér ekki nægja að ferðast innanlands heldur hefur færst í aukana að fara erlendis með bílinn. Þar er húsbílamenning mikil og öll þjónusta víðast hvar fyrsta flokks.

Sigríður Arna Arnþórsdóttir og eiginmaður hennar, Sævar Siggeirsson, hafa góða reynslu af þessum ferðamáta á eigin húsbíl. Í upphafi ferðuðust hjónin innanlands en eftir starfslok hafa þau í enn meira mæli lagt land undir fót og keyrt á húsbíl sínum um Norðurlönd og annars staðar í Evrópu. Í haust hafa þau verið á ferð um Þýskaland og þegar FÍB-blaðið heyrði í Sigríði Örnu voru hjónin á ferð í Móseldalnum og létu vel af ferðalagi sínu. Þau voru ekki á heimleið og ætluðu að ferðast um á næstu vikum.

22

FÍB-blaðið

Húsbílaævintýrið hófst um 1990 Sigríður Arna segir að húsbílaævintýri fjölskyldunnar hafi hafist um 1990. Þau hjónin höfðu keypt gamlan sendiferðabíl, innréttaðan og voru með krakkanna þeirra þrjá oft í honum á ferðalögum. Á þeim tíma voru engin hentug tjaldsvæði að ráði.

Tjaldsvæði eins og á Þingvöllum, Hólum í Hjaltadal og Laugarási tóku ekki á móti fjölskyldunni á húsbílnum á þeim forsendum að túnin væri viðkvæm og þyldu ekki ágang húsbíla á svæðinu. Við vorum ekki velkomin og var okkur yfirleitt vísað frá. Sigríður Arna segir þetta svolítið skondið því að í dag megi þau hvergi annars staðar vera en á tjaldsvæðum.

landið og kynntust því vel með þessum hætti. Það var alltaf planið að fara til útlanda með bílinn. Við létum hins vegar ekkert verða af því fyrr en við vorum búin að skipta um farartæki. Við vorum á þessum tímapunkti á heimasmíðuðum bíl og þegar við fengum okkur nýjan, alvöru pappakassa, eins og nýju bílarnir eru kallaðir, lögðum við fyrst í að fara með bíl úr landi og það var árið 2018. Við slepptum því að fara á meðan Covid-19 stóð sem hæst en drifum okkur í að fara núna.

Ferðatími okkar á húsbíl spannar því um 30 ár. Veturnir hafa ekki aftrað okkur, þetta er bara okkar lífsstíll. Við erum hætt að vinna, njótum lífsins og erum eins mikið á ferð og kostur er. Það er eitthvað svolítið flökkueðli í manni,“ sagði Sigríður Arna.

,,Við höfum alltaf verið mikið á ferðinni og segja má að krakkarnir okkar hafi verið aldir upp í húsbíl á sumrin. Önnur stelpan okkar kallaði sig lengi ,húsbílastelpu‘. Krakkarnir nutu þess innilega að ferðast um

Sigríður Arna sagði að þau hjónin hefði farið í fyrstu ferðina til Danmerkur, svo til Þýskalands og óku þar meðfram fljótsbökkum Mósel og Rín — og þar erum við aftur stödd nú, í þessari ferð.

Sigríður Arna Arnþórsdóttir og Sævar Siggeirsson

Larvik bobilhavn, velkommen

Mósel og Rín eru yndislegir staðir að ferðast um „Það verður að segjast eins og er að Mósel og Rín eru yndislegir staðir að ferðast um. Við höfum ekið um mörg áhugaverð svæði með fallegum þorpum og stöðum sem gaman er að skoða. Við höfum einnig tekið frönsku og þýsku vínleiðina og Svartaskóg. Við höfum þvælst mikið um í Þýskalandi og farið m.a. til Ingolstadt sem

er suðaustast í landinu, í miðju Bæjaralandi. Eitt sumarið fórum við um Danmörk, Svíþjóð, Finnland og tókum Lappland enn fremur.

Við fórum einnig til Tromsö og á Lófót og keyrðum síðan niður til suðurhluta Noregs,“ sagði Sigríður Arna.

Allsstaðar þar sem við förum um í Evrópu er mikil húsbílamenning Sigríður Arna sagði að þessi ferðamáti gæfi þeim ofsalega mikið. Þetta væri afskaplega skemmtilegt og þau hefðu á þessum ferðalögum kynnst mörgu góðu fólki. Viðmótið víðast hvar væri einstaklega gott og þægilegt. „Allsstaðar þar sem við förum um er mikil húsbílamenning. Tilfinningin sem maður fær er að þú sért alltaf velkominn á bílnum. Þetta á við inni í bæjum, við ströndina og í höfnum er gert ráð fyrir þér á bílnum.

Pláss er nægt og öll aðstaða til fyrirmyndar og inni í miðbæjunum er bíllinn velkominn. Þeir sem þarna ráða vita sem er að þessu fólki fylgja einhverjir peningar, allt saman út frá hagkvæmisjónarmiðum. Menn vilja hafa húsbílafólkið nálægt, það kæmi inn í bæina, settist inn á veitingastaðina og liti inn í verslanir.

Tímatakmörk á húsbílastæði

Það á alls ekki að setja fólkið langt í burtu á einhver aflokuð tjaldsvæði þar sem fólk getur ekkert snúið sér til skemmtunar. Það er ekki neinu saman að líkja við að ferðast um á húsbíl á umræddum slóðum eða á Íslandi. Yfirleitt eru tjaldstæði heima á Íslandi langt frá allri þjónustu og þá alveg sérstaklega þegar að við erum að tala um húsbíla. Þú getur hvergi sett þig niður öðruvísi en að vera í traðaki á þessum tjaldsvæðum á Íslandi. Á alvöru tjaldsvæðum erlendis, innan um hefðbundin tjöld, er gert ráð fyrir bílunum á sér svæði þannig að þau séu ekkert endilega að krönglast innan um tjöldin. Oft er þetta fullorðið fólk á húsbílunum og ekki mikið með börn og hefur þannig val um að vera á sérstökum „stellplatz“– svæðum sem eru þá ekki alveg ofan í barnafólkinu,“ sagði Sigríður Arna.

Verða þarf viðhorfsbreyting gagnvart húsbílafólki á Íslandi Sigríði Örnu finnst leiðinlegt þetta viðhorf á Íslandi sem skín svo í gegn hjá sveitarfélögunum í gegnum lögreglusamþykktir að húsbílafólk sé sett í einhvern ruslflokk. Það má t.d. ekki leggja á almennum bílastæðum. Leggir þú í bílastæði, bara til að skoða þig um eða hvílast smástund, eru sérstæði

fyrir fólksbíla, húsbíla og rútur.

Heima á Íslandi máttu ekki leggja í stæðin. Það þarf svo sannarlega að verða viðhorfsbreyting í þessum efnum á Íslandi. Það er eins og öll sveitarfélögin hafi tekið sig saman um þetta að vera algerlega á móti húsbílafólki. Ég hef heyrt um fólk sem hefur lagt út í kant rétt til að fá sér kaffi en varð frá að hverfa þegar sjálfskipuð lögregla kom um leið og sagði því að það megi ekki vera þarna.

Viðhorfið er orðið svo neikvætt. Allt kom þetta meira og minna með þessum svefnbílum sem flæddu inn á markaðinn eftir bankahrunið. Þegar allir voru hræddir um að við myndum missa alla túrista dældu leigusalarnir inn þessum lélegu svefnbílum sem voru ekki útbúnir með salerni. Það kom fram á vefsíðum að þessir bílar mættu vera hvar sem er og þyrftu aldrei að fara inn á tjaldstæði. Mér láðist að taka mynd af þessu, því miður, en þetta var auglýst svona. Sóðaskapurinn sem fylgdi þessum bílum, sem voru illa útbúnir, kemur fram í þessu neikvæða viðhorfi gagnvart þeim sem eru vel útbúnir. Við getum allsstaðar verið og það sér enginn hvar við höfum verið þegar að við yfirgefum svæðið. Það vantar alveg að bjóða húsbílafólk velkomið þegar við komum eins og er allsstaðar í Evrópu,“ sagði Sigríður Arna.

Hvað þarf fólk sem vill prófa og reyna þennan farkost að hafa í huga? ,,Ég vil hvetja fólk til þess að hika ekki við það. Þetta er mun auðveldara en maður gerir sér grein fyrir.

Tvímælalaust ætti að hafa reiðhjól með í för, það gerir allar ferðir betri.

Fyrst og fremst þarf að hafa öll gögn í lagi. Margir fara út og ætla að vera lengur en í þrjá mánuði og gera sér ekki grein fyrir að ganga frá sínum málum gagnvart tryggingafélagi svo að eitthvað sé nefnt.

Tryggingafélögin eru með þriggja mánaða tryggingu en ef þú ætlar að verða lengur þarf að ganga frá því sérstaklega. Einnig er mikilvægt að nefna Camping card International sem maður fær hjá FÍB. Við komumst nú ekki langt án þess, nema þá að vera alltaf með vegabréfin okkar á lofti. Camping card er eins konar vegabréf inn á tjaldsvæðin og þér er alltaf vel tekið um leið og þú sýnir það. En enginn afsláttur fylgir því. Svo eru það tryggingarnar, þær verður að hafa í lagi og vera með „græna kortið“ fyrir bílinn. Athuga þarf vel hvort kaskó og ábyrgðartrygging gildi í þeim löndum sem fólk ætlar að ferðast til, enda er ekki sama hvert þú ferð. Muna þarf eftir Evrópska tryggingarskírteininu sem maður fær hjá Tryggingastofnun. Svo ráðlegg ég fólki að skipuleggja ekki of mikið, ferðast eftir hugdettum og löngun,“ sagði Sigríður Arna.

Tekið vel a móti húsbílafólki í Danmörku með broskalli

Aðspurð um hvort þau væru bara ekki rétt að byrja að ferðast um á húsbíl í Evrópu. Hún taldi svo vera, að því undanskildu að annar heimsfaraldur kæmi til sögunnar, þá höldum við ótrauð áfram á komandi árum,“ sagði Sigríður Arna Arnþórsdóttir í spjallinu við FÍB-blaðið.

Sigríður og Siggreir hafa ferðast víða á húsbílnum. Hér voru þau á ferð í Lofoten í glæsilegu umhverfi

24

FÍB-blaðið

Börn og ungmenni eru virkir þátttakendur í samgöngum Samgöngu- og sveitarstjórnarráðuneytið hefur gefið út skýrslu um stöðu barna og ungmenna í samgöngum. Í gildandi samgönguáætlun fyrir tímabilið 2020–2034 er lögð áhersla á að taka betur mið af þörfum barna og ungmenna við stefnumörkun og uppbyggingu í samgöngum. Skýrslan er unnin í samvinnu við Vegagerðina, Samgöngustofu og Samband íslenskra sveitarfélaga. Í henni eru sett fram þrjú lykilviðfangsefni um aukið samráð, fræðslu og öryggisaðgerðir.

Börn og ungmenni eru virkir þátttakendur í samgöngum ekki síður en hinir sem eldri eru. Í inngangi skýrslunnar segir að máli skipti að horfa til þarfa þessara hópa og hlusta á skoðanir þeirra við stefnumótun í samgöngumálum. Það sé meðal annars í samræmi við ákvæði Barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna, Heimsmarkmiða SÞ og þingsályktunar um Barnvænt Ísland fyrir árin 2021–2024. Þá segir að staða þessa hóps í samgöngum hafi til þessa lítið verið rædd og ekki greind með nægilega skýrum hætti og væri því mikilvæg áskorun.

Börn og ungmenni hafa sérstöðu

2.

Umferðarfræðsla og forvarnir endurspegli ferðavenjur og séu þess eðlis að þær nái athygli barna og ungmenna. Ferðavenjur barna og ungs fólks breytast eftir aldri en auk þess er unga fólkið alla jafna fljótt að tileinka sér nýja samgöngutækni. Leita þarf leiða til að stuðla að því að umferðarfræðsla og forvarnir endurspegli ferðavenjur og séu þess eðlis að þær nái athygli barna og ungmenna.

Mikill samfélagslegur ábati er af því að ferðavenjur umturnist ekki á bílprófsaldri og ungmenni upplifi að þau eigi val um ferðavenjur.

3.

Öryggisaðgerðir á þjóðvegum í þéttbýli og uppbygging öruggra og barnvænna samgönguinnviða í samvinnu við sveitarfélög.

Mikið verk er óunnið um land allt í uppbyggingu öruggra og barnvænna innviða. Má þar nefna hjóla- og göngustíga, góðar almenningssamgöngur og trausta vegi á leiðum skólaaksturs. Þar að auki eru tækifæri víða í ýmiss konar öryggisaðgerðum á þjóðvegum í þéttbýli, nærri samgönguleiðum barna og ungmenna. Áskorun víða um land er fjármögnun aðgerða en sveitarfélög eru misvel í stakk búin fjárhagslega ásamt því að framlög ríkisins eru takmörkuð.

Greining á ferðavenjum barna og ungmenna staðfestir sérstöðu þeirra sem virkra vegfarenda sem fara álíka margar ferðir á degi hverjum og fullorðnir Íslendingar gera að jafnaði eða fleiri. Ferðavenjukannanir sýna að börn hjóla mikið og ganga, ungmenni nota almenningssamgöngur mikið þegar þær eru í boði og börn og ungmenni ferðast hlutfallslega minna með innanlandsflugi en hinir eldri. Vísbendingar eru hins vegar um að Loftbrúin gagnist þeim sérlega vel.

Hröð breyting verður þó um leið og bílprófsaldri er náð. Í samantektinni segir að mikill samfélagslegur ábati geti verið falinn í því að hlúa betur að ferðamynstri barna og ungmenna, enda eru þau ekki með sama fastmótaða ferðavenjumynstur og hinir eldri. Þrjú lykilviðfangsefni Í samantektinni eru skilgreind þrjú eftirfarandi lykilviðfangsefni sem samgönguáætlun þurfi að taka mið af.

1.

Börn og ungmenni hafi aðkomu að stefnumótun í samgöngum á markvissan hátt. Grundvallaratriðið er að börn og ungmenni fái aðkomu að stefnumótun í málefnum sem þau varða. Máli skiptir hvernig samráðið fari fram og er skipulagt.

FÍB-blaðið

25

Refsivert er að skilja dýr eftir í bílum á heitum dögum Í Svíþjóð bar nokkuð á því í sumar að hundaeigendur skildu dýrin eftir ein í bílum sínum þegar heitt var í veðri. Að skilja hund eða kött eftir í bíl á heitum degi er hættulegt fyrir dýrið — jafnvel þó að svo sé aðeins í stuttan tíma. Það er brot á lögum um dýraníð og getur varðað fangelsi. Þrátt fyrir þetta hefur sænsku lögreglunni undanfarnar vikur borist tilkynningar frá vegfarendum sem hafa séð hunda lokaða í bílum, að því fram kemur hjá sænsku fréttastofunni TT.

„Samkvæmt sænskum lögum er dýraeigendum skylt að setja ekki dýrin í þjáningu og hættu og telst það glæpur, óháð því hvort það gerist af gáleysi eða óviljandi, að skilja dýrin eftir í heitum bíl,“ segir Elisabeth Schöning hjá dýralækningadeild Uppsalaborgar.

Lögreglan mælir með því að almenningur láti vita þegar dýr sjást skilin eftir í bílum. Í neyðartilvikum verði að brjótast inn í þá svo að hægt sé að bjarga þeim.

Hans Rosengren hjá Sænska hundaræktarfélaginu segir í samtali við TT að allir ættu að vita hversu hættulegt það er að skilja hund eftir í bíl undir þessum kringumstæðum.

Stöðugt bætast þó við nýir hundaeigendur, sérstaklega hin síðustu ár, og sumir þeirra eru ekki meðvitaðir um hættuna sem þessu fylgir. Samkvæmt reglugerð sænska landbúnaðarráðuneytisins er bannað að skilja dýr eftir án eftirlits í bíl ef hitastigið inni í ökutækinu getur farið yfir 25 gráður eða undir 5 gráður í mínus. Í sumum tifellum getur hitastigið farið upp í 80 gráður samkvæmt mælingu sænska tryggingafélagsins If. Dýrið getur látist ef það er skilið eftir í 20–50 mínútur í heitum bíl. Þá liggur ábyrgðin alfarið hjá dýraeigandanum.

Smíðum bíllykla Smíðum og forritum flestar gerðir bíllykla Tímapantanir óþarfar

26

510-8888 – Skemmuvegur 4 - 200 Kópavogi FÍB-blaðið

ÍS, KRAPI EÐA SNJÓR?

TOYO HARÐSKELJADEKK ER SVARIÐ STÓRIR MYNSTURBITAR MEÐ SAGARBLAÐS BRÚNUM.

BYLGJULAGAÐIR FLIPAR

Eykur átaks- og hemlunargrip í snjó og slabbi.

auka stöðugleika mynsturbitanna.

KÓNGULÓA FLIPATÆKNI.

BREIÐAR HLIÐARRÁSIR Eykur vatnslosun í akstri í slabbi, slyddu og rigningu.

sem virkar í allar akstursstefnur.

Tryggir hámarksgrip í beygjum, við hemlun og í akstursátaki.

Birt með fyrirvara um mynda- og textabrengl.

BREIÐ MIÐJURÖND MEÐ FLIPAKERFI Tryggir stöðugri og betri aksturseiginleika en

ÖRVALAGA LYFTITÆKNI. Þessi tækni eykur möguleikana á að bíllinn komist leiðar sinnar gegnum djúpan snjó og snjóruðninga.

grip í öllum akstursstefnum.

HVERS VEGNA VIRKA TOYO HARÐSKELJADEKKIN SVONA VEL? Ástæðan er sambland af háþróaðri tækni og þrotlausum tilraunum. TOYO harðskeljadekkin eru þróuð og þaul- prófuð i vetrarhörkum i Japan og Kanada.

Möluðum valhnetuskeljum er blandað saman við gúmmíefnið í bana dekkjanna sem eykur átaks- og hemlunargrip á ís og pökkuðum snjó. Þetta líkist einna helst því að þúsundir örsmárra vegna valhnetuskeljar? Það er vegna þess að þær eru eitt harðasta efni náttúrunnar, er auðvelt í meðförum og náttúruvænt í notkun.

Vatnsgleypið kolsýrupúður unnið úr bambus ísilögðum vegum og eykur þannig grip í átaki og hemlun.

íblöndunarefna tryggja að gúmmíblandan tryggir frábært vetrargrip og hemlun, í blautu sem þurru.

Aukin tækniþróun í hönnun s.s. sagarblaðs brúnirnar á mynsturkubbum og bylgju- lagaðir Hjá TOYO leggjum við áherslu á að dekkin séu tilbúin í allar aðstæður sem komið geta upp í

Bókaðu tíma fyrir bílinn þinn og skoðaðu dekkjaúrvalið á nesdekk.is Breiðhöfði 13 110 Reykjavík 590 2080 Tímabókun

Skeifan 9 108 Reykjavík 590 2098 Tímabókun

Fiskislóð 30 101 Reykjavík 561 4110 Tímabókun

Grjóthálsi 10 110 Reykjavík 561 4210 Röð

Lyngási 8 210 Garðabæ 565 8600 Tímabókun

Njarðarbraut 9 260 Reykjanesbæ 420 3333 Tímabókun

Njarðarnesi 1 603 Akureyri 460 4350 Tímabókun

FÍB-blaðið

27

nesdekk.is / 561 4200

VETRARDEKKJA VETRAR DEKKJA

KÖNNUN FÍB 2021 Spennandi nýjungar og einnig vonbrigði Í þessari könnun eru tvö vinningsdekk, nagladekk og naglalaust dekk. Ekki er sjálfgefið að vinningsdekkið sé það besta fyrir alla. Eins og venjulega er vetrardekkjakönnunin rækileg og nákvæm og framkvæmd á þann hátt að hver og einn getur valið það dekk sem hentar best eigin þörfum og vetraraðstæðum.

Vetrardekkjakönnunin er unnin af NAF, systurfélagi FÍB í Noregi, í samvinnu við aðila í Svíþjóð og Noregi.

Eins og áður nær könnunin sérstaklega til þeirra dekkja sem eru gerð til að mæta vetraraðstæðum á norðlægum slóðum. Að prófununum komu sérfræðingar á ýmsum sviðum og tóku út margvíslega eiginleika dekkjanna. Prófunarbílunum var ekið bæði utan- og innandyra þar sem hægt var að hafa yfirsýn og stjórnun á öllum aðstæðum. Unnið var eftir ströngum faglegum kröfum varðandi alla verkferla í prófununum. Dekkjastærðin var 205/55 R16.

Stærstu dekkjaframleiðendur heims koma vel frá þessari könnun í ár líkt og áður. Í könnuninni voru prófuð átta nagladekk og átta vetrardekk án nagla. Goodyear – Ultra Grip Arctic 2 skoraði hæst í nagladekkjaflokki með 87 stig.

Michelin – Ice North 4 lenti í öðru sæti með 81 stig og Nokian-Hakkapeliitta 10 í þriðja sæti með 79 stig. Nordman 8, Pirelli – Ice Zero 2 og Continental – Ice Contant komu þar skammt á eftir. Nexen-Winguard Winspike e frá SuðurKóreu hafnaði í neðsta sæti. Í flokki ónegldra vetrardekkja skoraði Continental Viking – Contact 7 hæst, alls 91 stig. Goodyear – Ultra Grip Ice 2 hlaut 85 stig og Pirelli – Ice Zero Fr 84 stig. Kínversku dekkin Nordexx náðu aðeins 50 stigum.

Taka skal skýrt tekið fram að dekkið sem skorar hæst hverju sinni þarf ekki að vera besti kosturinn. Mælt er eindregið með því að ekki séð horft á heildareinkunnina. Könnunin gefur ítarlegar upplýsingar um mismunandi eiginleika dekkjanna við margvíslegar aðstæður sem ætti að hjálpa ökumönnum varðandi dekkjavalið fyrir veturinn.

Þannig eru stigin reiknuð Einkunn frá 1 til 5: Í öllum prófununum eru dekkin flokkuð á kvarðanum frá 1 til 5. Gildin eru sem hér segir: 5 er ágætiseinkunn, 4 er gott, 3 er í meðallagi, 2 er þokkalegt og 1 er lélegt.

Hlutlæg og huglæg mæligögn: Einkunnagjöfin er byggð á mælanlegum gögnum en við mat á aksturseiginleikum og hávaða er huglæg reynsla ökumanna einnig hluti af einkunninni.

Mismunandi vægi eftir mikilvægi: Sum prófin eru metin mikilvægari en önnur. Einkunn í ákveðnum prófunarþáttum margfaldast þess vegna með tveimur eða þremur. Til dæmis má nefna veggrip á ís og snjó vegur þungt og er margfaldað upp með þremur sem gefur 15 stig að hámarki. Þannig fáum við niðurstöður sem meta meira góða eiginleika við erfiðar vetraraðstæður en eiginleika á þurru malbiki þar sem gripið er yfirleitt mun betra. Þarfagreining: Veðurfarslegar aðstæður geta verið mismunandi eftir svæðum. Notkun ökutækis ræðst af búsetu og þörfum hvers og eins. Sumir fara lítið út fyrir nærumhverfi sitt á meðan aðrir sækja vinnu eða tómstundir um langan veg.

Hver og einn þarf að vera meðvitaður um algengustu aðstæður til að meta á eiginleika dekkjanna. Þannig er ekki víst að sama dekk henti íbúa í kjarna Höfuðborgarsvæðisins og þeim sem býr á Vopnafirði.

FÍB-blaðið

29

Alla leið á öruggari dekkjum Pantaðu tíma í dekkjaskipti á n1.is

Henta vel undir rafbíla Michelin X-ICE North 4 Besta hemlun í hálku, hvort sem dekkin eru ný eða ekin 10.000 km.

Betri aksturseiginleikar í samanburði við helstu samkeppnisaðila.

Hámarksgrip með sérhönnuðu mynstri fyrir hverja stærð.

Einstök ending.

Lágmarks hljóðmengun.

Michelin X-ICE Snow

Michelin Alpin 6

Nýjasti meðlimurinn í vetrardekkjalínu Michelin.

Aukið grip í hálku, snjó og slabbi.

Nýr mynsturskurður sem opnast eftir því sem dekkið slitnar.

Endingargott grip út líftímann.

Endingargott grip út líftímann.

Lagskipt gúmmíblanda sem veitir. hámarksgrip.

Einstakir akstureiginleikar og þægindi við erfiðustu aðstæður.

Allir bestu eiginleikarnir – Michelin Total Performance.

Vefverslun Skoðaðu úrvalið og skráðu þitt fyrirtæk i

Notaðu N1 kortið

Hjólbarðaþjónusta N1 Bíldshöfða Fellsmúla Réttarhálsi Ægisíðu

30

440-1318 440-1322 440-1326 440-1320

Langatanga Mosfellsbæ Reykjavíkurvegi Hafnarfirði Grænásbraut Reykjanesbæ Dalbraut Akranesi Réttarhvammi Akureyri

FÍB-blaðið

440-1378 440-1374 440-1372 440-1394 440-1433

ALLA LEIÐ

Aksturseiginleikar

Hemlun

Rásfestan

Aksturseiginleikar og veggrip í akstri er metið með tímatökum á þar til gerðum brautum sem eru ýmist ísilagðar, snæviþaktar eða auðar og þá bæði þurrar og votar. Í prófununum er bílunum ekið til skiptis og markmiðið að ná sem stystum brautartíma þannig að ökulagið er hranalegt og samsett úr hröðun, hemlun og hröðum akstri í beygjum. Út frá meðaltali brautartíma allra ökumanna eru lokaeinkunnir reiknaðar.

Hemlunarvegalengdir eru mældar í snjó, votu og þurru malbiki. Hvert hemlunarpróf er margendurtekið, 15–20 sinnum, við mismunandi hitastig yfir nokkurra daga tímabil. Á ís er hemlað frá 20 km hraða niður í 5 km en í snjó frá 35 km hraða niður í 5 km. Á votu og þurru malmbiki er hemlað af 80 km hraða niður í 5 km. Hemlunarprófanir á snjó og ís fara fram bæði utan- og innanhús við mismunandi hita- og rakastig sem hægt er að stjórna og þannig lágmarka áhrif veðurs á niðurstöðu.

Rásfestan er metin með akstri í snjó eða á ísilögðu vegyfirborði með skröpuðum rásum. Þrír ökumenn meta hver í sínu lagi rásfestuna í þessum aðstæðum og einkunnin er meðaltal af mati þeirra. Þetta er blindpróf. Ökumenn sem annast prófunina vita ekki hvaða dekkjategund er undir hverju sinni.

Hröðun Grip dekkjanna á ís og í snjó er mælt með því að ná upp mestri mögulegri hröðun bílsins. Tími hröðunarinnar á tilteknu hraðabili er síðan mældur. Á ís er hraðabilið 5–20 km/klst. Í snjó er það 5–35 km/klst. Þetta er margendurtekið yfir nokkurra daga tímabil, bæði utan- og innanhúss.

Veggnýr Ökumenn mæla og meta veggný hjólbarðanna eftir akstur á grófu vegyfirborði. Þeir meta veggnýinn, bæði sem ökumenn og farþegar í aftursæti. Niðurstaðan er meðaltal mælinga og einkunna bílstjóranna. Þetta er blindpróf.

Aksturstilfinning Ökumenn gefa hverri dekkjategund persónulega einkunn fyrir það hversu stöðugt og öruggt þeim finnst dekkið vera í akstri. Þá skiptir máli hvernig þeim fannst dekkið hegða sér í mismunandi akstursaðstæðum. Þetta er blindpróf sem þýðir að prófunarökumennirnir vita aldrei hvaða tegund er undir bílnum á hverjum tíma.

FÍB-blaðið

31

Nagladekk 1

2

Goodyear Ultra Grip Arctic 2

Fjöldi nagla: Hörkustig (Slitflötur): Hraða- og burðarþol: Þyngd: Framleiðsludags: Framleiðsluland: Söluaðili: Verð per. dekk:

190 59 94T 10,2 kg Vika 31 2020 Pólland Klettur

MICHELIN X-ICE NORTH 4

Fjöldi nagla: Hörkustig (Slitflötur): Hraða- og burðarþol: Þyngd: Framleiðsludags: Framleiðsluland: Söluaðili: Verð per. dekk:

87

STIG

250 54 94T 9,9 kg Vika 44 2020 Rússland Costco / N1 28.799/29.990 kr.

81

STIG

Nýja Arctic 2 dekkið frá Goodyear setur ný viðmið hvað varðar hemlun á ís og skorar vel á öllum sviðum á ís og í snjó. Í akstri þar sem reynir á grip til hliðanna fer dekkið að erfiða. Vart verður við skort á jafnvægi og er það öðrum dekkjum síðri í svigakstri.

Michelin lendir í öðru sæti að þessu sinni eftir að hafa sigrað tvö ár í röð. Grunnur að fyrri sigri hefur verið góð frammistaða í ísilögðum hringakstri. Gripið er enn frábært en ekki það besta. Eins og Goodyear-dekkið koma bestu eiginleikarnir fram við vetrarakstur en einnig er það rásfastara.

Goodyear skipar sér í efstu sætin í nær öllum prófunum á malbiki. Það sama gildir um akstur á malbiki og í snjó. Dekkið sýnir bestu hliðar sínar við akstur á beinum vegi en dregur aðeins undan þegar kemur að svigakstri.

Á malbiki sýnir dekkið góðan stöðugleika og tilfinningu upp í stýri. Grip og nákvæmni minnkar þó þegar kemur að kröppum beygjum.

Hljóðvist er sú besta af öllum dekkjum sem prófuð voru.

Góður stöðugleiki og tilfinning í akstri skilar góðu dekki við flestar aðstæður og sérstaklega gott við akstur á ís.

Góð niðurstaða er við hemlun á þurru malbiki en á móti var gripið ekki jafn mikið á því blauta.

Kostir: Gott grip á ís, hemlun við allar aðstæður

Þægileg dekk með góða vetrareiginleika skila öðru sæti.

Ókostir: Mikið viðnám, lítil akstursánægja

Kostir: Gott grip við vetraraðstæður, stöðugleiki á þurrum vegi. Ókostir: Grip á blautu malbiki.

3

4-5 NORDMAN 8

NOKIAN HAKKAPELIITTA 10

Fjöldi nagla: Hörkustig (Slitflötur): Hraða- og burðarþol: Þyngd: Framleiðsludags: Framleiðsluland: Söluaðili: Verð per. dekk:

220 54 94T 9,3 kg Vika 1 2021 Finnland Max1 28.531 kr.

Fjöldi nagla: Hörkustig (Slitflötur): Hraða- og burðarþol: Þyngd: Framleiðsludags: Framleiðsluland: Söluaðili: Verð per. dekk:

79

STIG

Nýja nagladekkið frá Nokian stóð sig vel eins og við mátti búast. Í samanburði við fyrri útgáfu virðist Nokian hafa lagt aukna áherslu á hemlunareiginleika. Það er ekki alveg jafn gott í beygju og jafnvægið virðist hafa dvínað eftir því sem þær urðu krappari. Gripið er samt áfram á sínum stað.

Við akstur á blautum vegi eru eiginleikarnir enn mjög góðir en tilhneiging til að fara á flot við aukinn vatnsaga.

190 56 94T 9,2 kg Vika 51 2020 Rússland Max1 16.990 kr.

76

STIG

Nordman deilir fjórða sæti með Pirelli. Dekkið er byggt á Hakkapeliitta 8 og skilar þessu nýja norska dekki stuttri hemlunarvegalengd í snjó og ís. Einnig skilar það góðu jafnvægi þegar ekið er inn í beygjur og við svigakstur.

Gripeiginleikar voru aðeins lakari en hjá Nokian án þess þó að hafa tapað karakter.

Á þurrum vegi er tíunda kynslóðin stöðugri en fyrirrennari þess og sérstaklega við akstur á beinum vegi. Veggnýr hefur einnig minnkað en dekkið er samt sem áður ekki jafn hljóðlátt og þau bestu.

Nordman 8 hefur tekið miklum framförum miðað við fyrirrennara sinn en Nokian hefur þó vinninginn varðandi jafnvægi milli snjó og malbiksaksturs. Nordman er með slakari rásfestu á þurru yfirborði og ónákvæmni í stýri ásamt auknum veggný.

Áhersla og vetrarakstur og eiginleikar á auðum vegi skila dekkinu þriðja sæti.

Á heildina litið er þetta gott dekk en ekki jafn gott og þau bestu.

Kostir: Gott grip jafnt í snjó og blautu malbiki.

Kostir: Gott grip við vetraraðstæður, lætur vel að stjórn undir álagi.

Ókostir: Bremsuvegalengd á þurru malbiki, flot í vatnsaga.

Ókostir: Hemlun á blautum vegi, tilfinning á þurrum vegi.

32

FÍB-blaðið

Nagladekk 4-5

6

PIRELLI ICE ZERO 2

Fjöldi nagla: Hörkustig (Slitflötur): Hraða- og burðarþol: Þyngd: Framleiðsludags: Framleiðsluland: Söluaðili: Verð per. dekk:

190 56 94T 9,8 kg Vika 5 2021 Rússland Nesdekk 27.990 kr.

76

STIG

Pirelli Ice Zero 2, sem kom nýtt fram í fyrra, deilir í ár fjórða sætinu með Nordman 8. Þó er mjög ólíkt með þessum tveimur hvernig stigin raðast upp. Hjá Nordman koma þau mest frá árangri á snjó og ís en Pirelli nær sínum árangursstigum á auðum vegum þar sem það er best dekkja að þessu sinni. Það hefur stystu hemlunarvegalendirnar á bæði á þurrumog blautum vegum og þægilegustu almennu aksturseiginleikana meðal negldu dekkjanna á auðum vetrarvegum. Því til viðbótar er Pirelli í hópi þeirra sem minnst er hætt við að fljóta upp í vatnsaga.

Akstursánægjan á Pirelli skilar sér reyndar einnig í akstri í vetrarfæri, þ.e. snjó og hálku og er vel stöðugt í beygjunum þar. Því miður er gripið á ís nokkuð langt frá þeim bestu.

Kostir: Best og skemmtilegast í akstra af negldu dekkjunum. Ókostir: Slakt grip á ís.

CONTINENTAL ICECONTACT3

Fjöldi nagla: Hörkustig (Slitflötur): Hraða- og burðarþol: Þyngd: Framleiðsludags: Framleiðsluland: Söluaðili: Verð per. dekk:

190 61 94T 9,9 kg Vika 5 2021 Þýskaland BJB 29.905 kr.

73

STIG

Continental veldur vonbrigðum að þessu sinni. Nú hefur það fengið venjulega álnagla í stað hinna misheppnuðu nagla síðustu tveggja vetra sem voru úr gúmmíi en með málmodda. Í fyrra stóð Continental sig í meðallagi á ís en í ár skaga naglarnir óvenju stutt út úr slitfletinum og það skilar sér í vondu beyjugripi á ísnum. Hreint út sagt er gripið á ís ekki gott.

Aðra sögu er að segja í snjó. Þar má aftur finna þá tryggu eiginleika sem lengstum hafa einkennt Continental. Í beygjunum grípur það vel, er stöðugt og gripið minnkar þar stig af stigi í réttum takti við vaxandi hraða – ekki snöggt og óvænt. Svipað er að segja um akstur á auðum vegum. Þar eru góðu eiginleikarnir ríkjandi og það svarar vel og örugglega í neyðartilvikum þegar bregðast þarf snögglega við til að forða hættu. Lélegt ísgrip dekksins dregur það hins vegar niður og af þeim sökum nær það einungis 6. sæti að þessu sinni.

Kostir: Öruggt og auðvelt, ekki síst þegar hætta steðjar að. Ókostir: Slakt grip á ís.

7

8

LL GREENMAX WINTERGRIP2

Fjöldi nagla: Hörkustig (Slitflötur): Hraða- og burðarþol: Þyngd: Framleiðsludags: Framleiðsluland: Söluaðili: Verð per. dekk:

252 59 94T 9,9 kg Vika 37 2020 Kína -

64

STIG

Þetta er önnur kynslóð Winter Grip hjólbarðanna í Greenmaxlínunni frá Linglong í Kína. Af þeim negldu er þetta dekk með flesta naglana, hvorki meira né minna en 252 nagla í hverju dekki. Það segir sína sögu um markmiðin þegar verið var að hanna og þróa dekkið og það skilar sér vissulega í öllum ísprófunum þar sem Linglong gerir umtalsvert betur en vænta mátti. Hemlun á ís er þannig með því besta og ekki versnar það á ísbrautinni. Þar er gripið með besta móti. Þar með eru góðu fréttirnar á enda því að grip á öðru undirlagi er mun síðra og á auðum vegum er mikill veggnýr leiðigjarn.

Gripið á votum vegi er heldur ekki sérstakt en að lokum verður að segja að það er gjarnast dekkjanna til að fljóta upp í vatnsaga. Linglong er gert fyrst og fremst fyrir vetraraðstæður, einkum ísingu. Þar á það heima. Tæpast annarsstaðar.

Kostir: Gott grip á ís. Ókostir: Slakt grip í snjó. Gjarnt á að fljóta upp í vatnsaga.

NEXEN WINGUARD WINSPIKE 3

Fjöldi nagla: Hörkustig (Slitflötur): Hraða- og burðarþol: Þyngd: Framleiðsludags: Framleiðsluland: Söluaðili: Verð per. dekk:

192 60 94T 9,9 kg Vika 51 2020 Kórea Klettur -

56

STIG

Þetta nýþróaða Nexen vetrardekk veldur vonbrigðum. Í prófunum á ís stóð það hinum dekkjunum langt að baki. Þar missti það mjög snögglega gripið í beygjum og var alltaf fyrst á afturhjólunum. Það þýðir óumbeðið og óæskilegt skrens sem erfitt getur orðið að vinda ofan af. Vetrardekk, sem er ætlað norrænum aðstæðum, verður að vera betra en þetta. Það er ekki flóknara. Á snjóbrautinni eru það á hinn bóginn framhjólin sem líða undir lélegu gripi. Þar vantar hliðargripið mjög og það er eins og dekkið vilji ekki taka beygjur heldur halda áfram beint ef gefið er aðeins í út úr beygju.

Nexen hefur þó vissa kosti á auðum vegum, ekki síst á blautu malbiki. Þar hefur það gott beygjugrip og stuttar hemlunarvegalengdir.Mikill vegdynur og greinilegt hljóðendurkast er svo lokastaðfestingin sem tryggir Nexen neðsta sætið að þessu sinni.

Kostir: Hemlunarvegalengdir eru hóflegar á auðum vegum. Ókostir: Afleitt beygjugrip á ís.

FÍB-blaðið

33

NÚ ER TÍMINN FYRIR *Samkvæmt vetrardekkjakönnun FÍB árið 2019, 2020 og 2021

GÆÐADEKK FÓLSKBÍLADEKK, JEPPADEKK, SENDIBÍLADEKK, FJÓRHJÓLADEKK, LYFTARADEKK

VanContact Viking

VanContact Ice

Altimax Winter

Altimax AS365

Quatrac Pro

IceContact 3

Grabber APT

Grabber AT3

Wintrac

WinterContact

Grabber X3

Grabber ATX

Wintrac Pro

VikingContact 7

CrossContact LX Sport

Sigurvegari FÍB könnunarinnar 2019, 2020 og nú 2021

Nordfrost Van 2

Eurovan Winter

Nordfrost 200

Snow Grabber Plus

Aspire XP Winter

Alnac 4G Winter

BJB-Mótorstilling býður mikið úrval dekkja undir allar gerðir ökutækja SAMEINUÐ GÆÐI

34

FÍB-blaðið

Flatahrauni 7 | 220 Hafnarfirði | Sími 565 1090 | www.bjb.is

SoftFrost 200

Alnac 4G Allseason

Pirelli

Continental

Linlong

Nexen

5

5

4

3

2

4

1

15

12

12

12

3

6

12

3

Akstur á ís

15

15

15

12

12

9

9

15

3

Stig á ís

35

35

32

29

28

15

17

31

7

Hröðun í snjó

5

4

4

4

4

5

4

3

3

Hemlun í snjó

10

10

8

8

8

8

10

6

8

Akstur í snjó

10

8

8

8

8

10

10

4

4

Stig í snjó

25

22

20

20

20

23

24

13

15

Hemlað í vætu

10

8

4

8

8

10

8

6

10

Ekið í vætu

5

4

3

4

4

5

4

2

5

Nokian

5

15

Michelin

5

Hemlað á ís

Goodyear

Hröðun á ís

Stig alls

Nordman

Nagladekk

Uppflotun

5

4

4

3

3

5

4

2

5

Stig í bleytu

20

16

11

15

15

20

16

10

20

Hemlað á þurru

5

4

5

3

2

5

4

3

4

Akstur á þurru

5

3

4

4

3

5

4

2

4

Stig á þurru

10

7

9

7

5

10

8

5

8

Orkueyðsla

5

4

4

5

5

4

4

4

4

Veggnýr

5

3

5

3

3

4

4

1

2

Stig alls

100

87

81

79

76

76

73

64

56

1

2

3

4

5

6

7

8

Sæti

Hvernig var prófað Um miðjan mars 2021 voru ís- og snjómælingar gerðar að nóttu til á tilraunabrautum fyrir utan sænska bæinn Alvsbyn.

Prófunarbílarnir voru af gerðinni VW Golf VII. Rafrænu aðstoðarkerfin, hemlalæsivörn (ABS) og skrikvörn, voru tengd. Skrikvörnin var með sportstillingu til að auka á snúning hjólanna, rásun í hálku og auka flæðið í akstri sem aftur hjálpar til við að vega og meta eiginleika dekkjanna við erfiðar aðstæður. Í hemlunar- og hröðunarprófunum byrjuðu mælingar og enduðu við 5 km/klst til að lágmarka skekkjumörk sem tæknibúnaður bílsins getur framkallað (ABS og snúningsvörn).

Prófanir á þurru og og blautu malbiki voru gerðar í bænum Gislaved í Svíþjóð í byrjun maí og í þeim voru notaðir bílar af gerðinni Seat Leon ST. Eldsneytisnotkunin var mæld á braut fyrir utan Tampere í Finnlandi. Notast var við VW Golf GTI og ekið á stöðugum hraða, 60 km/klst. Þarna voru einnig framkvæmdar rannsóknir á flotun og vatnslosun dekkjanna.

FÍB-blaðið

35

BRÁÐUM KEMUR EKKI BETRI TÍÐ

Kauptu Nokian gæðadekk á frábæru verði hjá MAX1.

Sendum um allt land 1.000 kr. hvert dekk.

FINNDU ÍN DEKKIN Þ S Á MAX1 .I

Verkstæði MAX1, Bíldshöfða 5a, 110 Reykjavík

36

FÍB-blaðið

Verkstæði MAX1, Jafnaseli 6, 109 Reykjavík Verkstæði MAX1, Dalshrauni 5, 220 Hafnarfirði

MAX1.IS

HRÖÐUN Á ÍS

HEMLUN Á ÍS

Hröðun frá 5 - 15 km/h mælt í sekúndum

AKSTUR Á ÍS

Brautarakstur mælt í sekúndum

ABS hemlun úr 15 - 5 km/h mælt í metrum

Nokian

2,26

Goodeyar

3,48

Goodyear

49,40

Michelin

2,32

Michelin

3,67

Michelin

49,43

Goodyear

2,35

Nokian

3,74

LL Greenmax

49,47

Nordman

2,39

LL Greenmax

3,76

Nokian

50,36

LL Greenmax

2,42

Nordman

4,00

Nordman

50,50

Pirelli

2,50

Continental

4,70

Pirelli

51,54

Continental

2,93

Pirelli

5,12

Continental

51,69

Nexen

3,76

Nexen

5,57

Nexen

52,85

Hröðun frá 5 til 15 km/klst.

Meðaltal úr tveimur aksturslotum og 12 hröðunum á hvert dekk.

Frábært grip hjá hinum nýju Nokian og Goodyear sem jafna árangur fyrrum ísmeistarans frá Michelin. Nordman og Linglong grípa líka vel en Continental veldur vonbrigðum og Nexen er vonlaust.

HRÖÐUN Í SNJÓ

ABS hemlun frá 15 til 5 km/klst.

Meðaltal 36 hemlana í þremur lotum. Mjög misjafn árangur.

Goodyear er í sérflokki með stystu hemlunarvegalengd. Næst kemur Michelin og Linglong kemur á óvart og nær næstum að jafna Nokian. Hin hemla mun verr.

HEMLUN Í SNJÓ

Hröðun frá 5 - 35 km/h mælt í sekúndum

Ekið er á íslilagðri braut.

Brautartímar eru meðaltal þriggja tilrauna. Linglong kemur aftur á óvart, nú með góðu beygjugripi.

Michelin og Goodeyar hemla betur en hin inni í beygjunum og hafa betra grip út úr þeim en kínverska dekkið er þeim næstum jafnfætis.

AKSTUR Í SNJÓ

ABS hemlun úr 35 - 5 km/h mælt metrum

Brautarakstur mælt í sekúndum

Pirelli

3,97

Continental

11,16

Continental

76,59

Nokian

4,07

Goodyear

11,27

Michelin

80,43

Nordman

4,09

Michelin

11,33

Pirelli

80,51

Michelin

4,11

Pirelli

11,38

Nokian

80,56

Goodyear

4,13

Nokian

11,44

Goodyear

81,01

Continental

4,15

Nexen

11,50

Nordman

81,58

LL Greenmax

4,17

Nordman

11,56

Nexen

83,07

Nexen

4,17

LL Greenmax

11,80

LL Greenmax

84,15

Hröðun 5–35 km/klst. Meðaltal 12 tilrauna í þremur lotum. Í snjó skiptir dekkjamynstrið öllu en naglar litlu sem engu. Pirelli hefur besta snjógripið en þau sem á eftir því koma eru furðujöfn.

HEMLUN Í BLEYTU

ABS hemlun frá 35 til 5 km/ klst. Meðaltal 24 tilrauna í tveimur lotum. Lítill munur er á dekkjunum í snjó, sérstaklega þeim þurra kalda snjó sem lá yfir þegar þessi prófunarþáttur stóð yfir. Continental og Goodyear mælast með stystu hemlunarvegalengdirnar.

Linglong er með slakasta gripið.

HEMLUN Í ÞURRU

Hemlun úr 80 - 5 km/h mælt í metrum

Meðaltími sex umferða um akstursbraut í tveimur lotum.

Conti hefur gott jafnvægi í öllum akstri og gefur ökumanni snemma og stig af stigi merki um þegar veggrip tekur að losna og auðvelt er að stýra bílnum inn í krappar beygjur. Hvorki Michelin, Nokian né Goodyear eru því jafnfætis í þessu.

FLOT

Hemlun úr 80 - 5 km/h mælt í metrum

Mældur hraði við flot

Pirelli

32,88

Pirelli

28,28

Pirelli

71,40

Nexen

33,64

Michelin

28,98

Nexen

70,00

Goodyear

34,28

Continental

29,86

Continental

67,30

Nokian

34,31

Nexen

29,91

Goodyear

67,20

Nordman

34,69

Goodyear

30,02

Michelin

66,10

Continental

34,74

LL Greenmax

30,15

Nordman

65,00

LL Greenmax

34,87

Nokian

30,31

Nokian

64,10

Michelin

35,49

Nordman

30,74

LL Greenmax

63,10

Hemlað niður frá 80–5 km/klst.

Pirelli hemlar best og sömuleiðis Nexen. Þau dekk sem á eftir þeim koma eru nokkuð jöfn og þeirra á meðal er Goodyear sem sýnir að ekki þurfi að vera mótsögn fólgin í góðu gripi á ís og á blautu malbiki. Michelin er slakast í bleytunni.

Hemlað niður frá 80–5 km/klst.

Eins og í bleytunni hemlar Pirelli best á þurru. Michelin ræður miklu betur við hemlun á þurru en í bleytu. Nokian, Linglong og sérstaklega Nordman þurfa lengri hemlunarvegalengd.

Hér er sýndur hraðinn þegar dekk flýtur upp (planar) í 7 mm djúpu vatni. Þetta er gert við hröðun og kannað er á hvaða hraða það missir veggripið ,byrjar að spóla og snúast 15 prósent örar en það ætti að gera miðað við hraða bílsins. Niðurstöðurnar eru meðaltal fimm tilrauna. Mynstur Pirelli og Nexen ryður vatni best frá sér. Linglong er síst.

FÍB-blaðið

37

Ónegld dekk 1

2

CONTINENTAL VIKING CONTACT 7

Hraða- og burðarþol: Hörkustig (Slitflötur): Þyngd: Framleiðsludags: Framleiðsluland: Söluaðili: Verð á eitt dekk:

94T 51 9,5 kg Vika 44, 2020 Þýskaland BJB 29.905 kr.

91

STIG

GOODYEAR ULTRA GRIP ICE2

Hraða- og burðarþol: Hörkustig (Slitflötur): Þyngd: Framleiðsludags: Framleiðsluland: Söluaðili: Verð á eitt dekk:

94T 58 8,6 kg Vika 40, 2020 Pólland Klettur 32.990 kr.

85

STIG

Viking Contact 7 er það vetrardekk sem þeir sem aka þurfa á svelluðum vegum að vetrarlagi þarfnast. Þetta er dekk sem megnar að halda bílnum, eftir því sem mögulegt er, tryggilega við veginn, enda þótt engir naglar séu í því til að krafsa í ísinn. Mjög alhliða og gott vetrardekk við flestallar vetraraðstæður. Í harkalegum akstri, hvort heldur í snjó, ísingu eða á auðum vegum, lætur það ökumanninn finna stig af stigi þegar og ef losna tekur um veggripið, en tapar því ekki óvænt og skyndilega. Þá er hálkugrip þess einstaklega gott.

Þetta Goodyear–dekk er besta óneglda vetrardekkið í vætu og bleytu en slakir vætueiginleikar hafa áður verið fylgifiskur frá þessu fyrirtæki. Ultra Grip ICE2 er á hinn bóginn ekki aðeins gott í bleytu heldur líka á auðum þurrum vegum og náði það bestu brautartímunum á akstursbrautunum. Þrátt fyrir að sjaldan fari saman jafngóðir eiginleikar í öllum akstursaðstæðum má geta þess að Goodyear nær einum stystu hemlunarvegalengdum í snjó og á ís, hefur líka stystu hemlunarvegalengdirnar á auðum og þurrum vegum en það tvennt hefur sjaldnast farið saman.

Hálkugripið er að hluta að þakka hve mjúkt dekkið er, jafnvel í nístandi kulda. Þrátt fyrir sérlega mýkt er það þó stöðugt og rásfast í öllum akstri. Þótt það sýni ekki stystu hemlunarvegalengdir í mælingum á þurru og blautu malbiki stöðvast það vel innan ásættanlegra marka. Mynstrið á slitfletinum er smágert og skilar hljóðlátum akstri. Hið fínlega mynstur á erfiðara með að ryðja frá sér vatni og krapi og því er það ekki meðal þeirra sem mestum hraða ná í vatnselg áður en þau fljóta upp (plana).

Dekkið er þó ekki alfullkomið. Það getur virkað óstöðugt í beygjum í vetrarfæri og eins flökti það á milli þess að yfirstýra og undirstýra í beygjum og við það að missa gripið nokkuð skyndilega.

Allir aksturseiginleikar eru jafnir og góðir og þeir skila Continental Viking Contact 7 í efsta sætið í ár.

Kostir: Besta norðurslóðadekkið á auðum en blautum eða þurrum vegum.

Kostir: Besta vetrargripið. öruggt og hljóðlátt við allar aðstæður.

Ókostir: Getur virkað eins og ,,taugaveiklað“ þegar það er við að tapa gripi á ís og snjó.

Ókostir: Flýtur fremur fljótt upp í vatnsaga.

3

4

PIRELLI ICEZERO FR

Hraða- og burðarþol: Hörkustig (Slitflötur): Þyngd: Framleiðsludags: Framleiðsluland: Söluaðili: Verð á eitt dekk:

94T 56 9,4 kg Vika 46, 2020 Rússland Nesdekk

84

STIG

Pirelli dekkið er ættað frá Ítalíu en framleitt í Rússlandi. Það sameinar hið illsameinanlega, nefnilega að hafa gott grip í vetrarfæri en vera um leið gott og öruggt á auðum vegum.

Pirelli er með þeim skemmtilegustu í akstri óháð því hvert undirlagið er. Það er svarar öllum hreyfingum stýris og bíls í heild og er síst ónegldu norðurslóðadekkjanna til að undirstýra.

Pirelli skilar tiltölulega stuttum hemlunarvegalengdum á auðum, þurrum eða votum vegum samanborið við önnur vetrardekk. Það er auðvelt í akstri í vetrarfæri en hafa skal í huga að hemlunarvegalengd á ís er í lengra lagi. Hvað veggný varðar er það viðkvæmt fyrir vegyfirborðinu og gerð þess og er fremur hávær á sumu vegyfirborði.

Pirelli Icezero FR er í senn ágætis vetrardekk en jafnframt prýðilegt á auðum vegum og verðskuldar fyllilega þriðja sætið í þessari könnun.

Kostir: Fyrirtaks aksturstilfinning við allar aðstæður. Ókostir: Hemlunarvegalengd á ís full löng. Viðkvæmt fyrir flotun í vatnsaga.

38

FÍB-blaðið

Á heildina litið er þetta dekk eins konar millistig frá meginlandsdekkjunum sem eru frábær í vatni og krapi en síðri í snjó og ísingu. Ultra Grip ICE2 brúar vel bilið milli norðurslóðadekkjanna og meginlandsdekkjanna vegna góðra eiginleika sinna í snjó og ísingu sem þau fyrrnefndu skortir.

NOKIAN HAKKAPELIITTA R3

Hraða- og burðarþol: Hörkustig (Slitflötur): Þyngd: Framleiðsludags: Framleiðsluland: Söluaðili: Verð á eitt dekk:

94T 55 8,3 kg Vika 33, 2020 Finnland Max1 26.790 kr.

80

STIG

Nokian var og er frumkvöðull í því að gera góð, ónegld vetrardekk enda þótt þetta dekk skipi ekki sigursæti einmitt nú. R3–dekkið skilar vissulega sínu sem vetrardekk en þykir ekki skila jafn góðri og tryggri aksturstilfinningu en sum hinna, sérstaklega á auðum vegum. Ökumönnum fannst það heldur ekki svara stýrinu vel þegar snöggvikið var frá hindrun og dekkin svöruðu stýrinu ,,ólínulega“. Þetta dregur Nokian dekkið niður í stigagjöfinni.

Mælingarnar tala þó sínu máli og þær sýna tiltölulega stuttar hemlunarvegalengdir á þurrum og votum vegum, ágætis veggrip í beygjum og við hröðun í snjó og á ís.

Hemlunarvegalengd á ís og snjó var hins vegar í lengra lagi.

Núningsmótstaða Nokian (eldsneytiseyðsla) er sömuleiðis lág. Það er talsvert hávært, sérstaklega á sumum hraðastigum og í þeim efnum er það viðkvæmt fyrir því hvers konar vegyfirborði er ekið á. Að öllu þessu samanlögðu fleytir þetta allt Nokian inn í fjórða sætið.

Kostir: Gott veggrip og góðir aksturseiginleikar í öllu vetrarfæri Ókostir: Viðkvæmt fyrir flotun. Hávært. Slakara í akstri á auðum vegum.

Ónegld dekk 5

6

MICHELIN X-ICE SN0W

Hraða- og burðarþol: Hörkustig (Slitflötur): Þyngd: Framleiðsludags: Framleiðsluland: Söluaðili: Verð á eitt dekk:

94H 57 10,3 kg Vika 31, 2020 Kína Costco / N1 26.499/27.990 kr.

73

STIG

Til er sú saga að Michelin leggi sig fram um. í framleiðslu sinni á hjólbörðum til daglegra nota, að leggja megináherslu á góða hemlun fremur en traust veggrip í beygjum. Miðað við frammistöðu X-Ice Snow dekksins gæti þetta svo sem verið rétt. Í það minnsta hemlar dekkið ágætlega, það þarf ekki langar vegalengdir til þess og sömuleiðis er það fljótt að ná upp hröðun.

Beygjugripið er hins vegar ekki eins traust. X-Ice Snow skrensar auðveldlega og undirstýrir gjarnan og bregst eiginlega ekki vel við snöggum stýrishreyfingum. Á þurrum vegum er það vel rásfast og hemlar prýðilega en öðru máli gegnir um votan veg. Þar eru hemlunarvegalengdir í lengra lagi og dekkið skrensgjarnt í beygjum. Enn fremur er það viðkvæmt gagnvart flotun eins og raunar mörg fleiri.

Loks er það nokkuð hávært í akstri þannig að allt þetta skilar X-Ice Snow inn í fimmta sætið í ár.

Kostir: Stuttar hemlunarvegalengdir á ís og snjó. Rásfesta á þurrum vegi. Ókostir: Veikara beygjugrip en flest hin í könnuninni. Langar stöðvunarvegalengdir í bleytu.

7

Hraða- og burðarþol: Hörkustig (Slitflötur): Þyngd: Framleiðsludags: Framleiðsluland: Söluaðili: Verð á eitt dekk:

91H 67 8,1 kg Vika 48, 2020 Þýskaland BJB -

61

STIG

Þetta nýja óneglda TS870 vetrardekk frá Continental er tekið með í þessari könnun á vetrardekkjum sem sérstaklega hafa verið framleidd til að mæta aðstæðum og þörfum akandi fólks á norðlægum slóðum. TS870 er svo ekki, heldur er það hugsað og framleitt fyrir algengustu vetraraðstæður á meginlandi Evrópu þar sem sjaldnar snjóar og snjór og ís liggja sjaldan mjög lengi á vegum en rigningar og væta eru þeim mun algengari. Því þarf varla að koma á óvart að TS870 hefur mikla yfirburði í bleytu yfir norðurslóðadekkin. Það þarf miklu meiri hraða í bleytu áður en það missir gripið og spjarar sig ágætlega í snjó en hreint ekki á ís. Á ísnum geta stöðvunarvegalengdir orðið skuggalega langar. Allt kemur þetta skýrt fram í töflunum í þessari könnun.

Kostir: Lítt næmt fyrir flotun. Góðir aksturseiginleikar á auðum vegum. Ókostir: Stöðvunarvegalengdir á ís. Heldur háværara en norðurslóðadekkin almennt.

96T 57 - kg Vika 49, 2019 Suður Kórea Klettur 16.990 kr.

64

STIG

Nýja óneglda Nexen–vetrardekkið vitnar um að þessi suður-kóreski framleiðandi er að sækja í sig veðrið. Þetta Nexen–dekk kemur á óvart með að vera meðal þeirra bestu í bæði hröðun og hemlun og hemlunarvegalengd á ís, sem er reyndar sú stysta í þessari prófun.

Beygjugripið er hins vegar ekki jafn gott og í beygjum vill dekkið undirstýra. Í samanlögðum snjó- og ísþrautum fengu einungis Nokian og Continental fengu hærri meðaleinkunn en Nexen. Því miður er eins og þessi góði árangur í vetrarfæri sé á kostnað aksturseiginleika á auðum vegum. Á þurrum malbikuðum vegi er tilfinningin í stýrinu ójöfn og bíllinn er óstöðugur í akstri og hemlunarvegalengdin er of löng. Á blautu malbiki er hætta á að bíllinn yfirstýri í beygjum þar sem afturhjólin verða fyrst til að missa veggripið ef svo ber undir.

Að öllu athuguðu er Nexen ekki slæm viðbót inn á vetrardekkjamarkaðinn og kostirnir skila dekkinu inn í fimmta sætið.

Kostir: Tiltölulega gott veggrip í öllu vetrarfæri Ókostir: Langar hemlunarvegalengdir á þurru malbiki.

8

CONTINENTAL TS870

NEXEN WINGUARD ICE PLUS WH43

Hraða- og burðarþol: Hörkustig (Slitflötur): Þyngd: Framleiðsludags: Framleiðsluland: Söluaðili: Verð á eitt dekk:

NORDEXX WINTERSAFE ICE

Hraða- og burðarþol: Hörkustig (Slitflötur): Þyngd: Framleiðsludags: Framleiðsluland: Söluaðili: Verð á eitt dekk:

91T 56 9,1 kg Vika 23, 2020 Kína Nesdekk 11.990 kr.

50

STIG

Nordexx er lágverðsdekk, sérstaklega framleitt í Kína fyrir stórt danskt dekkjainnflutningsfyrirtæki sem heitir NDI og dreifir hjólbörðum um öll Norðurlönd. Þrátt fyrir þessa norrænu tengingu er þetta Wintersafe–dekk ekki eftirsóknarvert og veldur vonbrigðum enda er það einfaldlega ekki nógu gott. Það er lélegt bæði í snjó en þó sérstaklega á ís og það versta við það í akstri er að það á það til að missa skyndilega veggripið án nokkurs aðdraganda eða merkjanlegra fyrirboða af einhverju tagi og það getur sett ökumenn í slæman og alvarlegan vanda þegar síst skyldi. Þetta getur ekki aðeins gersta í snjó og ísingu heldur líka á auðum vegi, sérstaklega í votviðri en líka þegar snöggbeygja þarf framhjá hindrun og vegur er skraufþurr.

Enn fremur er hljóðvistin í bílnum óskemmtileg þegar ekið er um á Wintersafe því að dekkið er háværasta óneglda vetrardekkið sem prófunarfólkið hefur komist í tæri við hingað til. Skilaboð prófunarfólksins eru því þessi: Forðist að kaupa Nordexx Wintersafe Ice. Kostir: Fremur lítið næmt fyrir flotun Ókostir: Erfitt að hafa fulla stjórn á bílnum. Mjög hávaðasamt

FÍB-blaðið

39

15

Stig á ís

35

Hröðun í snjó

Nordexx

15

15

Conti TS870

15

Akstur á ís

Nexen

Hemlað á ís

Michelin

5

Nokian

5

Pirelli

Continental

Hröðun á ís

Goodyear

Stig alls

Ónegld dekk 4

3

5

4

1

1

3

12

9

12

15

12

3

9

12

15

12

9

9

6

3

35

28

27

29

25

22

10

15

5

5

5

5

4

5

4

3

4

Hemlun í snjó

10

10

8

10

8

10

8

6

8

Aksur í snjó

10

10

6

10

10

8

4

6

4

Stig í snjó

25

25

19

25

22

23

16

15

16

Hemlað í vætu

10

8

10

8

8

4

6

10

4

Ekið í vætu

5

4

5

4

4

3

3

5

2

Uppflotun

5

3

5

3

3

3

4

5

4

Stig í bleytu

20

15

20

15

15

10

13

20

10

Hemlað á þurru

5

4

5

5

4

4

4

5

3

Akstur á þurru

5

3

5

5

3

4

2

5

1

Stig á þurru

10

7

10

10

7

8

6

10

4

Orkueyðsla

5

4

4

4

5

4

3

3

4

Veggnýr

5

5

4

3

2

3

4

3

1

Stig alls

100

91

85

84

80

73

64

61

50

1

2

3

4

5

6

7

8

Sæti

Bókaðu dekkjaskiptin á klettur.is KLETTAGÖRÐUM 8—10 HÁTÚNI 2A SUÐURHRAUNI 2B LYNGHÁLSI 2 TÍMAPANTANIR Á KLETTUR.IS OG Í SÍMA 590 5100

40

FÍB-blaðið

HRÖÐUN Á ÍS

HEMLUN Á ÍS

Hröðun frá 5-15 km/h mælt í sekúndum

AKSTUR Á ÍS

Brautarakstur mælt í sekúndum

ABS hemlun úr 15 - 5 km/h mælt metrum

Nokian

3,82

Continental

4,54

Continenta

50,97

Continental

3,95

Michelin

4,78

Pirelli

51,59

Michelin

4,05

Goodyear

4,78

Goodyear

52,90

Goodyear

4,13

Nexen

4,84

Nokian

53,91

Nordexx

4,23

Nokian

4,88

Michelin

53,92

Pirelli

4,27

Pirelli

5,00

Nexen

54,26

Nexen

4,95

Nordexx

5,02

Continental TS870

54,98

Continental TS870

5,47

Continental TS870

6,73

Nordexx

55,53

Hröðun frá 5 til 15 km/klst.

Meðaltal úr tveimur aksturslotum og 12 hröðunum á hvert dekk.

Besta gripið er hjá Nokian og Continental en síst hjá Nexen.

Meginlandsdekkið, sem ekki er framleitt sérstaklega til notkunar á norðlægustu slóðum, hefur allt annað og verra grip en hin öll.

HRÖÐUN Í SNJÓ

ABS–hemlun frá 15 til 5 km/ klst. Meðaltal 36 hemlana í þremur lotum. Stysta hemlunarvegalengdin er hjá Continental og hún er umtalsvert lengri hjá Pirelli og Nordexx.

Meginlandsdekkið sker sig síðan algerlega úr og er greinilega ekki vel til þess fallið að bremsa á ísilögðum brautum norðlægra slóða.

HEMLUN Í SNJÓ

Hröðun frá 5-35 km/h mælt í sekúndum

Ekið er á ísilagðri braut.

Brautartímar eru meðaltal þriggja tilrauna. Continental hefur besta gripið í beygjunum en Pirelli gerir það líka mjög gott. Goodyear og Nokian tapa tíma í miklu frosti og þegar ísinn er mjög þurr. Þessu er alveg öfugt farið með Nexen, því að því gengur betur eftir því sem kaldara er. Nordex á það til að tapa gripinu snögglega og fyrirvaralaust.

Meginlandsdekkið reyndist vera auðveldara í akstrinum en það.

AKSTUR Í SNJÓ

ABS hemlun úr 35 - 5 km/h mælt í metrum

Brautarakstur mælt í sekúndum

Pirelli

4,04

Pirelli

10,73

Continental

79,51

Michelin

4,08

Continental

10,83

Pirelli

79,62

Continental

4,08

Michelin

10,94

Nokian

80,03

Goodyear

4,08

Nokian

11,16

Michelin

81,05

Nordexx

4,12

Goodyear

11,16

Goodyear

81,07

Nexen

4,12

Nordexx

11,39

Nexen

81,16

Nokian

4,16

Nexen

11,39

Noredexx

81,30

Continental TS870

4,25

Continental TS870

11,63

Continental TS870

82,34

Hröðun 5–35 km/klst. Meðaltal 12 tilrauna í tvemur lotum.

Meginlandsdekkið stendur sig vel í snjónum og sker sig lítið úr norðurslóðadekkjunum. Pirelli er á toppnum hér.

HEMLUN Í BLEYTU

ABS–hemlun frá 35 til 5 km/ klst. Meðaltal 24 nauðhemlana í tveimur lotum. Munur á dekkjunum hér er ekki mikill og aftur er Pirelli best.

Meginlandsdekkið er með lengstu hemlunarvegalengdina en munurinn er þó hóflegur.

FLOT

HEMLUN Í ÞURRU

Hemlun úr 80 - 5 km/h mælt í metrum

Meðaltími sex umferða um akstursbraut í tveimur lotum. Þrjú efstu eru Continental, Pirelli og Nokian en þau hafa öll ágæta og jafna eiginleika. Nordexx vill missa gripið snögglega og fyrirvaralaust og Nexen nær beygjum treglega.

Meginlandsdekkið er létt í akstri allt til endimarka gripþols síns.

Hemlun úr 80 - 5 km/h mælt í metrum

Mældur hraði við flot

Continental TS870

28,64

Continental TS870

26,61

Continental TS870

87,90

Goodyear

32,93

Goodyear

28,16

Goodyear

68,30

Nokian

34,27

Pirelli

28,35

Nexen

66,00

Continental

35,40

Continental

28,90

Nordexx

64,40

Pirelli

35,60

Michelin

29,06

Pirelli

63,00

Nexen

35,92

Nexen

29,07

Michelin

62,50

Nordexx

36,77

Nokian

29,51

Continental

62,40

Michelin

37,09

Nordexx

29,88

Nokian

62,00

Hemlað frá 80–5 km/klst.

Meginlandsdekkið er í algerum sérflokki hér með langstystu hemlunarvegalengdina. Í ,,norðurslóðadekkjaflokknum“ er Goodyear ljóslega betri en hin. Nexen er endurbætt frá fyrra ári en loks er það Michelin sem vermir neðsta sætið.

Hemlað frá 80–5 km/ klst. Eins og í bleytunni er það meginlandsdekkið, af Bridgestone-gerð, sem hefur stystu hemlunarvegalengdina.

Nexen er í þriðja neðsta sæti nær þó að stansa innan ásættanlegra marka en Nordexx varla.

Hér er sýndur hraðinn þegar dekk flýtur upp (planar) í 6 mm djúpu vatni. Þetta er gert við hröðun og kannað er á hvaða hraða það er þegar það missir veggripið og byrjar að spóla og snúast 15% hraðar en það ætti að gera miðað við hraða bílsins. Niðurstöðurnar eru meðaltal fimm tilrauna. Enn skipar meginlandsdekkið sér í sérflokk hér en Goodyear er best norðurslóðadekkjanna.

FÍB-blaðið

41

Reynsluakstur

Nissan Qashqai Nýr og mjög athyglisverður jepplingur af þriðju kynslóð Nissan Qashqai er kominn til landsins. Það er ekki ofsögum sagt að þessi bíll hefur verið eitt af flaggskipum japanska bílaframleiðandans frá því að hann kom fyrst á göturnar 2007. Um þrjár milljónir eintaka hafa selst frá upphafi í Evrópu.

Nýi bíllinn hefur nú þegar fengið góðar viðtökur hér á landi og í Evrópu. Mjög góð sala hefur verið á bílnum víðast hvar. Bíllinn hefur tekið töluverðum breytingum með hverri kynslóðinni en fæst eins og áður bæði fram- og afturhjóladrifinn.

Qashqai hefur með tíð og tíma tekið miklum breytingum í útliti, í tæknibúnaði og meiri rými og þá alveg sérstaklega með nýjustu útgáfunni sem kom á markað fyrir skemmstu.

42

FÍB-blaðið

Athygli vakti þegar hönnun bílsins hófst að ákveðið var að fara inn á nýjar brautir við hönnun hans.

Skoðunarkönnun var sett á laggir á meðal eigenda Qashqai og þeir spurðir hvaða breytingar þeir vildu sjá við gerð hönnun bílsins. Þetta fékk góð viðbrögð hjá eigendum og var reynt að komast til móts við óskir þeirra eins og kostur var. Í reynsluakstur var tekinn fjórhjóladrifinn bíll af gerðinni Tekna. Vélin er 158 hestafla 1.3 DIG-T bensínvél. Hún er með forþjöppu sem er boðin í tveimur útfærslum, annars vegar sex gíra beinskiptingu og hins vegar 7 gíra sjálfskiptingu og með fjórhjóladrif.

Umræddar vélaútfærslur eru með mildari tvinntækni sem eykur eldsneytisnýtingu, snerpu úr kyrrstöðu og aðstoð upp brekkur

til að lágmarka eyðslu og draga úr losun CO2 um 4g á ekinn km. Þessi vél kom fyrst fram á sjónarsviðið 2018 en hefur nú verið þróuð áfram með nýjum tæknilausnum til enn bættra afkasta og skilvirkni.

Acenta kemur aðeins framhjóladrifinn eins og áður. Tekna, Tekna+ og N-Connecta eru aftur á móti með fram- og afturhjóladrif. Allar útgáfurnar eru vel útbúnar, bæði með öryggi og þægindi í huga.

Akstur á malarvegi var þægilegur og góð fjöðrun kom berlega fram. Bíllinn lá vel á veginum og aksturinn allur mjúkur og veitti ökumanni góða tilfinningu. Þetta kom glögglega fram í akstri á malarvegi.

Bíllinn býr einnig yfir nýjum og lengri undirvagni og hann er breiðari og yfirbyggingin hærri.

Útlitsbreytingar Þessi kynslóð er með nokkrar útlitsbreytingar sem stinga og breyta bílnum töluvert. Má í því sambandi benda á framhlutann með nýja V-Motion grillið og C-laga díóðuljósin. Nudd er í framsætum en slíkt hefur ekki verið til staðar áður og afturhlerar eru með rafknúnum afturhlera með snertilausri opnun svo að eitthvað sé nefnt. Gott rými er í aftursætum og fer sérlega vel um farþega þegar fótarýmið er haft í huga. Bíllinn býr einnig yfir nýjum og lengri undirvagni og hann er breiðari og yfirbyggingin hærri. Þá er vert að geta þess að bíllinn er léttari en áður enda eru hurðar, frambretti og vélarhlíf úr áli í stað stáls. Athygli vakti breytingin með afturhurðina farþegamegin sem opnast nú um 90° sem er kostur út af fyrir sig.

Ágætt pláss er fyrir farþega í aftursæti og opnast hurð 90 gráður.

Skottið er rúmgott og gott í umgengni

FÍB-blaðið

43

Breytingar hafa verið gerðar á mælaborðinu en þar hefur verið komið fyrir 11“ framrúðuskjá með völdum upplýsingum. Við miðjustokkinn er nýr 9“ upplýsinga- og afþreyingarskjár með afar notendavænu viðmóti og samhæfingu við Android Auto og Apple CarPlay auk þess sem Google Street View er í boði og app í símann til að breyta stillingum bílsins úr fjarlægð.

Innrétting hefur tekið þó nokkrum breytingum.

Fjórar gerðir Qashqai BL býður nýjan Nissan Qashqai í fjórum mismunandi búnaðarútfærslum: ríkulega búnu grunnútgáfunni Acenta, sem kostar frá 4.690.000, N-Connecta sem kostar frá 5.590.000, Tekna sem kostar frá 5.990.000 og loks Tekna+ sem kostar frá 6.290.000. Til dæmis um öryggisstaðalbúnað Acenta, sem ekki eru í fyrri árgerðum, má nefna sjálfvirka neyðarhemlun sem skynjar bíla, gangandi vegfarendur og hjól, vegaskiltisnema, akreinavara og -stýringu, neyðarbremsuaðstoð, aðvörun á hliðarumferð, blindhornaviðvörun, skynvæddan hraðastilli, sjálfvirka skiptingu milli háa og lága ljósageislans og bakkskynjara með árekstrarvara.

Nissan Qashqai er mörgum kostum gæddur. Þar sem greinarhöfundur er Qashqai–eigandi er þessi nýi bíll mjög álitslegur kostur í bílakaupum. Bíllinn er línulegur og ný hönnun hans hefur að mörgu leyti heppnast vel. Farþegaog farangursrými hefur aukist til muna sem er stórt skref í því að gera bílinn enn fjölskylduvænni en áður.

Jón Kristján Sigurðsson

Nissan Qashqai Tekna Grunnverð: 4.690.000 kr.

Afl: 158 hestöfl Rúmtak: 1.332 cc Tog: 270 nm Hámarkshraði: 198 km/klst.

Eyðsla bl. ak: 6,2 l/100 km CO2: 158 g/km Farangursrými: 475 lítrar L/B/H: 4.425/2.084/1.625 mm Hjólhaf: 2.665 mm Eigin þyngd: 2.040kg Dráttargeta: 750/1800 kg.

Rými, aksturseiginleikar Staðsetning margmiðlunarskjás Nýtt V-Motion grillið og C-laga díóðuljósin setja einkennandi svip á framenda bílsins.

Heimsmarkaðsverð á eldsneyti hækkar skarpt Nokkuð hefur verið um verðhækkanir hjá íslensku olíufélögunum á síðustu vikum og er verðið á bensíni nú 275 krónur á lítra á flestum þjónustustöðvum. Á sama tíma kostar lítrinn af dísilolíu víðast hvar um 255 krónur. Þessi verð í krónum á lítra eru þau hæstu sem sést hafa hér á landi síðustu áratugina og uppreiknað með vísitölu neysluverðs eru þarf að fara aftur til 2012 til að sjá sambærileg verð.

Hækkun á eldsneyti kemur illa við neytendur og félagsmenn í FÍB. Sýnu verst er þessi hækkun gagnvart íbúum í dreyfðari byggðum sem hafa ekki aðgang að ódýrara eldsneyti líkt og er í boði á höfuðborgarsvæðinu vegna samkeppni við Costco og einnig á Akureyri.

Það er mat Runólfs Ólafssonar, framkvæmdastjóra Félags íslenskra bifreiðaeigenda, FÍB, og Drífu Snædal, forseta Alþýðusambands Íslands, ASÍ, að stjórnvöld ættu að grípa í taumana vegna hækkandi eldsneytisverðs. Bæði hafa þau áhyggjur af hækkunum sem nú eru í gangi, hækkun olíuverðs sem kemur niður á lífskjörum almennings.

ÞRÓUN BENSÍNVERÐS Á ÍSLANDI FRÁ JANÚAR 2005 TIL OKTÓBER 2021 Útsöluverð - sjálfsafgreiðsla

Innkaup með opinberum gjöldum

Álagning, flutningskostn. o.fl.

Skattar kr/l

270 260

COVID-19 hefur haft mikil áhrif á eftirspurn á olíumarkaði.

Miklar sveiflur hafa verið á heimsmarkaðsverði á seinustu tveimur árum en olía lækkaði mikið í verði þegar eftirspurn dróst víða saman í heimsfaraldrinum. Nú í haust tók verð að hækka verulega þegar aukið líf færðist í efnahagskerfi heimsins.

250 240 230 220 210 200 190 180 170 160 150 140 130 120 110 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10

til Héraðssaksóknara Rannsókn Héraðssaksóknara á Procar-málinu er á lokastigi. Það er saksóknari hjá embætti Héraðssaksóknara sem fær málið til afgreiðslu. Mál þetta snýst í stuttu máli um að snemma árs 2019 viðurkenndu forsvarsmenn bílaleigunnar Procar að hafa skrúfað kerfisbundið niður kílómetrateljara í bílum sínum þegar þeir voru settir í sölu. Játningin kom í kjölfar útsendingar á fréttaskýringaþættinum Kveik þar sem fjallað var um þetta svikamál. Þar kom í ljós að margir höfðu orðið fyrir barðinu á svikunum. Héraðssaksóknari fékk málið til rannsóknar úr höndum lögreglu í lok maí 2019 vegna þess hve umfangsmikið það var. Upplýst var í Kveik að átt hefði verið kílómetrateljara í verulegum fjölda bíla og um langt árabil. Mismikið hafi verið undið ofan af kílómetrateljurum bílanna en í sumum þeirra um tugi þúsunda kílómetra.

FÍB-fréttir spurðust fyrir um það 20. september 2021 hvar málið væri statt og fékk svör um að það væri á lokastigi hjá embættinu. Rannsókninni, sem hefði verið mjög umfangsmikil, væri nú að mestu lokið og frágangur allur á lokastigi.

Samtök ferðaþjónustunnar vísuðu Procarleigunni úr samtökunum eftir umfjöllun Kveiks og bæði lögregla og Samgöngustofa hófu rannsókn á málinu. Hlutur Samgöngustofu í rannsókninni varð skammur því að stofnunin taldi sig ekki geta svipt bílaleiguna starfsleyfi vegna þess að valdheimildir hennar næðu ekki til endursölu ökutækja á markaði.

FÍB-blaðið

45

Reynsluakstur

Tesla Model Y Á aðeins fáeinum árum hefur Tesla orðið eitt af þekktari bifreiðamerkjum í heimi með milljarðamæringinn og frumkvöðulinn Elon Musk í fararbroddi. Í dag býður Tesla upp á fjórar undirtegundir sem eru Model S, 3, X og síðan Y sem kom nýverið á markað hér á landi. Að auki er forsala hafin á framúrstefnulega rafpallbílnum Cybertruck.

FÍB-blaðið fékk Model 3 í reynsluakstur sumarið 2020 og fékk bílinn mjög jákvæðar undirtektir frá blaðamanni. Þegar þetta er skrifað hafa tæplega 1300 Model 3 bílar verið skráðir á götuna á rúmlega 18 mánaða tímabili og Y virðist ætla að taka sömu stefnu þar sem um 300 bílar hafa verið skráðir á seinustu tveimur mánuðum.

Innréttingin er einföld og lágstemmd þar sem fimmtán tommu snertiskjár er miðpunkturinn.

Útlit

Innra rými

Hönnuðir halda fast í fyrri hönnun og einkenni frá Model 3 og við fyrstu sýn er ekki ósennilegt að margur haldi Y vera 3 og öfugt. Það ætti í sjálfum sér ekki að koma á óvart þar sem 70% af íhlutum eru þeir sömu á milli tegunda. Við nánari skoðun kemur hins vegar í ljós að Y er umtalsvert stærri á alla kanta eða 5,6 cm lengri, 7 cm breiðari og heilum 18,2 cm hærri. Að auki hefur bíllinn fengið 2,8 cm aukalega í veghæð og endar því í 16,8 cm. Þessi stærðarþensla og aukning á veghæð hefur gert það að verkum bílinn missir snaggaralega útlitið sem Model 3 hafði og færist hann nær útliti fjölnotabíls (e. multivan).

Eins og með marga aðra þætti er innréttingin mjög svipuð með þristinum: einföld og lágstemmd þar sem fimmtán tommu snertiskjár er miðpunktur bílsins. Enga mæla eða aðrir upplýsingaskjái er að finna í bílnum og sama má segja um hnappa, fyrir utan þá sem eru í stýri, ásamt stefnuljósa- og skiptiörmum í stýri.

Hægt er að velja um sömu fimm litina eins og á Model 3 þar sem hvítur er grunnlitur og borga þarf aukalega vilji viðkomandi fá hann í svörtum, bláum, gráum eða rauðum.

Grunnútgáfan kemur á 19“ felgum sem eru stækkanlegar upp í 21“.

Ein af stærri útlitsbreytingum, sem hafa orðið hjá Tesla bæði á 3 og Y, var að öllu krómi var eytt út (e. chrome delete) og í stað þess kom mött svört áferð og hefur uppfærslan almennt fengið jákvæð viðbrögð.

Allar útgáfur koma með stóru glerþaki sem nær frá framrúðu og nær alla leið yfir bílinn. Hægt er að velja um svart eða hvítt áklæði á sætum sem er eins og leður í viðkomu og eru allar innréttingar nú eingöngu framleiddar úr gerviefnum án aðkomu dýra. Eins og á öðrum Tesla bifreiðum eru sætin einstaklega þægileg og halda vel að ökumanni og farþegum.

Einn af stærri kostum við aukna veghæð og hærra þak er að umgengni um bílinn verður auðveldari. Hægt er að setjast beint inn í hann og er ásetan mun hærri en t.d. í Model 3 og gefur það um leið afslappaðri akstur.

Vel fer um farþega í aftursætum og eru sætisbökin stillanleg, hvort verið sé að hugsa til þæginda fyrir farþega

eða hámarka skottpláss, án þess að þurfa að leggja niður sæti.

Skottið er einstaklega rúmgott eða 854 lítrar og opnast afturrúða með hlera og því er auðvelt að hlaða bílinn. Hægt er að leggja niður aftursæti með rafdrifnum hnappi innan í skotti og leggjast sætin flöt niður sem gerir skottið nær alveg flatt en það skilar 2158 lítrum í rými.

Undir botnplötu leynast síðan tvö geymslurými, annað er fremur djúpt eins og bali en hitt er grynnra. Einnig er pláss í húddinu fyrir kapla og annað smálegt.

Erlendis er Model Y nú þegar í boði með þriðju sætaröð sem gerir bílinn sjö manna og munu Íslendingar fá kost á að kaupa þá útgáfu á vormánuðum 2022. Miðað við prófanir á þriðju sætaröð, sem má finna á veraldarvefnum, er plássið fremur lítið og ætti að henta best fyrir yngri farþega.

Athyglisvert er að ekki kemur hilla eða hlíf yfir skottinu og mætti búast við auknum veggný frá afturdekkjum.

Stóru farþega- og farangursrými ásamt glerþaki fylgja ekki aðeins kostir því að eins er með Model 3 að hljóðvistin í bílnum mætti vera betri þar sem bergmál gerir vart við sig þegar bíllinn er tómur.

FÍB-blaðið

47

Búnaður Nær öll stýring fer í gegnum miðlægan skjá á mælaborðinu.

Skjárinn sjálfur og hugbúnaður hans er framúrskarandi hvað varðar skerpu, snerpu og notendaviðmót.

Tesla hefur ávallt verið virkt við að uppfæra hugbúnað þráðlaust (e. over the air) í leit sinni við að eyða út vandamálum eða göllum ásamt því að bæta við nýjum eiginleikum.

Hægt er að finna allar stillingar fyrir ótrúlegustu hluti í kerfum bílsins og má velta upp spurningum um hvort of mikið af stillingum séu af því góða fyrir almennan notenda?

Hljóð- og upplýsingakerfi (e. infotainment) bílsins eru mjög góð þar sem nettenging býður upp á notkun á ýmsum hljóðveitum eins og Spotify og TuneIn Radio. Þá er einnig hægt að horfa á streymisveitur eins og Netflix og Youtube þegar bíllinn er ekki í akstri.

Hljóðkerfi bílsins er með því betra sem undirritaður hefur prófað. Það verður varla vart við bjögun sama hversu mikið er hækkað þó svo að einhverjir gætu kosið aukinn bassa.

Kerfið er byggt upp af 14 hátölurum þar sem þrír eru staðsettir fremst á mælaborði undir framrúðu og er þeim svo deilt út jafnt yfir bílinn sem endar á einum bassahátalara í skotti.

Hvað varðar öryggi hefur Y skorað fullt hús í árekstrarprófunum og hefur sérstaklega góðar niðurstöður

48

FÍB-blaðið

hvað varðar veltuhættu. Með auknum öryggisbúnaði geta komið ófyrirséð vandamál og eitt af þeim er viðvörun um öryggisbelti sem birtist á ökumannsskjá ásamt gaumhljóði. Þetta er vissulega þarfur búnaður en hann virðist ávallt vera virkur og því koma meldingar upp í tíma og ótíma t.d. ef aftursætisfarþegi hallar sér á miðjusætið þrátt fyrir að bíllinn sé kominn á ferð en ólíklegt þykir að nýir farþegar séu að stíga um borð á 60 kílómetra hraða.

Akstur Prufubíllinn var Long Range-útgáfa sem er fjórhóladrifin með 507 km wltp uppgefið drægi og 5 sekúndur í hundraðið. Einnig er hægt að fá Performance-útgáfu fyrir rúmlega milljón í viðbót og fellur þá drægni niður um 27 kílómetra og hröðun verður umtalsvert betri eða 3,7 sekúndur í hundraðið. Í samanburði við Longe Range Model 3 er drægni og hröðun ekki jafn góð en uppgefin drægni er aukalega 107 km og 0,6 sekúndum snarpari í hundraðið.

Aksturinn er flæðandi, átakalaus og hljóðlátur. Upptakið er mjög gott í bílnum, sama á hvaða hraða bíllinn er á. Stýrið er nákvæmt og fær ökumaður ágæta tilfinningu fyrir veginum.

Stærsti ókosturinn við viðkomandi bifreið er hversu gjarn hann var að leita í hjólför og þarf bílstjóri að leiðrétta bílinn oftar en góðu

hófi gegnir. Gildir þetta jafnt fyrir akstur innan- og utanbæjar.

Hugsanleg skýring gæti falist í að reynsluaksturbíll er á 20“ álfelgum sem eru einni tommu stærri en upprunalegu 19“ felgurnar. Þá eru dekkin á bílnum full breið fyrir fjölskyldubíl á íslenskum vegum eða 255/40 R20. Bíllinn lét ágætlega að stjórn undir álagi og lá vel í beygjum en Model 3 skilar ívið betri upplifun og gripi þegar á reynir. Þyngd bílsins er töluverð eins og með svo marga rafbíla með sambærilega drægni. Model Y er uppgefin með 2059 kg. en mældist á vigt slétt tvo tonn. Undirrituðum þótti ástæða til að sannreyna þyngdina því að tilfinningin fyrir bílnum benti til að hann væri enn þyngri. Sölumaður Tesla var inntur eftir svörum varðandi burðargetu en hún er einungis uppgefin 312 kíló í skráningargögnum Samgöngustofu.

Að sögn er það mál í ferli þar sem þetta eru rangar tölur og benti sölumaður á upplýsingar innan í hurðarstaf bílsins máli sínu til stuðnings þar sem fram kemur að burðargeta sé 416 kíló. Gott er að vekja athygli á því að þrátt fyrir leiðréttingu er burðagetan fremur lág og í því samhengi má nefna að burðargetan á nýjum Yaris er 490 kg.

Af þessum sökum er fremur auðvelt fyrir fjögurra manna fjölskyldu á ferðalagi að fara yfir leyfða heildarþyngd þrátt fyrir að stærðin á bílnum gefur til kynna að burðurinn gæti verið meiri.

Einn af stærri kostum við aukna veghæð og hærra þak er að umgengni um bílinn verður auðveldari.

Dráttargeta bílsins er 1600 kíló sem er þó nokkuð gott miðað við aðra rafbíla á markaðnum. Núna er ekki hægt að fá dráttarbeisli afhent með nýjum bílum en möguleiki er að setja það undir eftir afhendingu.

Niðurstaða Skiljanlegt er hvers vegna Tesla er einn af mest seldu rafbílum á Íslandi þar sem gæði, hönnun og verð koma saman. Það getur fælt einhverja kaupendur frá hversu einsleitt framboð er af litum og útliti og kemur varla á óvart að sjá nokkrar Teslur samankomnar á umferðaljósum, jafnvel í sama lit.

Einnig er vert að benda á að Tesla er fremur ungt merki hér heima og á heimsmælikvarða. Ábyrgðin á bílnum er í styttra lagi eða fjögur ár og því er enn ekki komin reynsla á Model 3 og Y til lengri tíma við íslenskar aðstæður.

Framboð á rafmagnsbílum eykst gríðarlega hratt um þessar mundir og samkeppnin er mikil. Ekki virðist skipta máli frá hvaða heimsálfu eða framleiðanda bílar koma í dag en allir virðist þeir auka áherslu á gæði og munað ásamt hærra þjónustustigi og ábyrgð.

Sért þú í kauphugleiðingum fyrir rafmagnsbíl mæli ég sterklega með því að prófa sem flesta bíla og þar á meðal Teslu. Einnig vill undirritaður benda á sterka innviðauppbyggingu sem hefur átt sér stað á vegum Tesla en fjöldi ofurhleðslustöðva eru komnar umhverfis landið. Í þessum skrifum var ekki farið inn sjálfstýringartækni sem Tesla hefur verið að þróa undanfarin ár og er það út af fyrir sig efni í heila grein til viðbótar.

Björn Kristjánsson

Tesla Model Y Grunnverð: 7.905.000 kr.

Afl: 346 hestöfl Tog: 527 nm Rafhlaða: 75 kWh. Drægni WLTP: 507 km Blönduð eyðsla: 15 kWh/100 km Farangursrými: 854 lítrar L/B/H: 4.750/2.129/1.623 mm Hjólhaf: 2.891 mm Eigin þyngd: 2003kg Dráttargeta: 750/1600 kg.

Drægni, notendaviðmót Beltaskynjari í aftursætum, ábyrgð og burðargeta.

Skottið er einstaklega rúmgott eða 854 lítrar með stórum hlera og því auðvelt að hlaða bílinn.

FÍB-blaðið

49

Viðtal við Guðjón og Ólaf hjá Orku náttúrunnar

Höfum alla möguleika á því að verða fremstir í heiminum á þessu sviði Rafbílum á Íslandi fjölgar jafnt og þétt og hefur sala á þeim tekið töluverðan kipp á síðustu 2–3 árum. Það sem af er árinu eru tengiltvinnbílar flestir nýskráðra fólksbíla á Íslandi eða 24%. Rafbílar eru með 19,9% hlutdeild og tvinnbílar með 21,2% af markaðnum.

Bensín- og dísilbílar eru samanlagt með tæplega 35% markaðshlutdeild. Þessi þróun á ekki aðeins við hér á landi heldur víðast hvar og þá alveg sér staklega í Evrópu. Nú er einn af fimm nýjum bílum í Evrópu raftengjanlegur og er helmingur þeirra um hreina rafbíla að ræða.

Norðmenn hafa um allnokkra hríð verið leiðandi á þessum markaði.

Hlutdeild nýorkubíla í Noregi 2020 var 74,8% og Ísland kom í öðru sæti með 45%. Alls seldust 1,4 milljónir rafbíla í Evrópu 2020. Allt eins er búist við að markaðshlutdeild í Evrópu tvöfaldist á þessu ári og nálgist því að verða um 15%.

Erum við í stakk búinn að mæta þessari þróun?

Sú spurning hlýtur óneitanlega að vakna hvernig við erum í stakk búin að mæta þessari fjölgun. Orka náttúrunnar (ON) er einn af þeim aðilum sem bjóða upp á þjónustu til rafhleðslu og annarra þátta tengdum nýorkubílum. Samkeppnin á þessu sviði hefur aukist á þessu sviði á síðustu árum og fleiri aðilar hafa komið inn á markaðinn. ON hefur lagt mikinn metnað í að þétta hleðslunetið og auka þjónustu um allt land samfara aukinni notkun rafbíla. Félagið rekur og þjónustar hraðhleðslur við helstu þjóðvegi landsins þannig að viðskiptavinir geti hlaðið bíla sína á ferð um landið. ON býður upp á hleðslu rafmagnsbíla, bæði hraðhleðslu og hefðbundna hleðslu á höfuðborgarsvæðinu.

Einnig er fyrirtækjum boðið upp á hleðsluleiðir fyrir viðskiptavini sína, uppsetningu, rekstur og þjónustu allan sólarhringinn, allt

árið. Í því felst einnig aðgengi að viðskiptakerfi fyrirtækisins og þar með greiðslukerfi. Þá er boðið upp á lausnir fyrir fjölbýlishús, veitt ráðgjöf bæði á sviði hleðslulausna og viðskiptakerfis. Þegar við á bendir fyrirtækið á tæknilega aðila sem geta sett upp og rekið stöðvar fyrir fjölbýli. ON býður upp á hleðslur frá því allt að 22 kW, 50 kW og 150 kW. Í hleðslustöðvum ON eru ýmist annaðhvort eða bæði hraðhleðslur (50kW og 150KW) og hleðslur (22kW).

Fjölgunin í takt við það sem við sjáum og spáð hafði verið Guðjón Hugberg Björnsson, tæknistjóri hleðslulausna hjá ON, segir það blákalda staðreynd að rafmagnsbílum hefur fjölgað mikið á síðustu misserum. Í grunninn hefur hleðsla þannig séð ekki breyst mikið. Þær eru aftur á móti hraðari og stærri og ON er betur í stakk búið til að mæta aukinni eftirspurn. „Það eru breytingar í pípunum og spenna á rafhlöðum er að hækka úr 400 í 800. Við teljum okkur reiðubúin að mæta aukinni þörf og erum mjög spennt og jafmframt bjartsýn á framhaldið í þessum efnum. Fjölgun rafbíla er ekki beint að koma okkur á óvart og segja má að hún sé í takt við það sem við höfum verið að sjá og spáð hafði verið fyrir um. Þetta er almenn þróun sem er að eiga sér stað um alla Evrópu. Úr þessu stöðvar ekkert þessa þróun sem er mjög spennandi í alla staði. Þetta hefur auðvitað tekið tíma að komast á skrið en er núna að raungerast,“ segir Guðjón Hugberg Björnsson í spjalli við FÍB-blaðið.

50

FÍB-blaðið

Við þurfum að gera ýmislegt til að uppfylla kröfur Parísarsáttmálans Ólafur Davíð Guðmundsson, rekstrarstjóri hleðslunets hjá ON, tekur undir orð samstarfsfélaga síns hér að framan. Ólafur Davíð segir þó alveg ljóst að við þurfum að gera töluvert í hleðslumálum ef við ætlum að uppfylla kröfur Parísarsáttmálans: „Mín tilfinning er að aðilar sem koma að þessum málum geri sér ekki almennilega grein fyrir því hve mikið þurfi að gerast til að uppfylla skilyrðin. Það þýðir að þá verðum við komnir með 100–150 þúsund bíla sem hlaða má hér á landi um 2030 eigi þetta allt að ganga eftir.

Gróflega séð þyrftum við þá að vera komið með 400 hraðhleðslustöðvar í landinu, fyrir utan allar aðrar stöðvar í heimahúsum, aðeins til að halda utan um þetta. Enn fremur er mikið að gerast í vöru- og þungaflutningabílum. Norðmenn voru til að mynda að kaupa fleiri hundruð rafflutningabíla sem verða afhentir á næsta ári. Með þessu eru gerðar miklar kröfur

á kerfin og ég á von á því að við fylgjum á eftir. Við megum alls ekki verða eftirbátar Norðmanna í þessum efnum en þá erum við að tala um ökutæki sem taka allt að hálfa megavatta stund inn á sig. Það þýðir að 300 kílóvattastöð er hátt í tvo tíma að hlaða þannig bíl. Það er margt framundan í þessum málum og við þurfum að gera okkur fulla grein fyrir því með markvissri uppbyggingu. Halda ótrauð áfram svo að þetta gangi greitt og vel fyrir sig,“ sagði Ólafur Davíð.

Aðspurður hvort hann sjái þetta ganga eftir, sagðist hann vona það.

Eins og staðan væri núna væri þó óljóst hverjir muni taka þetta að sér og eins hverjir vilja það. Spurningin er hvort þetta byggist á einkarekstri eða þátttöku hins opinbera í formi einhverskonar styrkja. Koma verður upp skýrari mynd á þetta því að mikil vinna er að halda svona búnaði við. Það þarf ekki síður mikla þekkingu og halda þessu gangandi, skýrari stefnu hjá stjórnvöldum og hvernig þau ætli að koma að þessu verkefni eða þá að hið einkarekna taki þetta allt saman að sér.

Ólafur Davíð var inntur eftir því hvort rafbílavæðingin hafi gengið hraðar fyrir sig en hann átti von á.

Hann sagðist, sem rafbílaeigandi til átta ára, telja þessa væðingu ganga hraðar fyrir sig en hann hefði búist við. Það væri bæði jákvætt og gaman að sjá.

Hugarfarsbreyting hefur átt sér stað „Eftir að ég kom til Íslands, eftir búsetu í Noregi, er mjög gaman að sjá breytingarnar. Hugarfarsbreyting hefur átt sér stað og almenningur er tilbúinn að prófa. Margt af þessu fólki sagði í byrjun að það myndi aldrei fá sér rafbíl en er síðan komið á slíkt farartæki og lýsir yfir mikilli ánægju.“ Guðjón Hugberg sagðist taka undir orð Ólafs Davíðs. Fram til þessa hefði þetta gengið með ágætum. Aftur á móti, ef takmarkið eigi að nást, gengur okkur ekki of vel í þessum efnum. „Þegar ég hóf störf á þessum vettvangi fyrir tíu árum voru 11 rafbílar á götunum. Breytingarnar á síðustu tveimur árum hafa orðið miklu meiri heldur en á 8 árum þar

Type 1: Kló fyrir hleðslu í venjulegu húsi er í mesta lagi 7,4kW Type 2: Kló fyrir hleðslu í venjulegu húsi er í mesta lagi 43kW Mode 1: Hleðsla með kapli í venjulegan tengil.

Mode 2: Hleðsla með kapli, sem er með stýrieiningu á kaplinum, í venjulegan tengil.

Mode 3: Hleðsla með heimahleðslustöð með innbyggðri stýrieiningu.

Mode 4: Hleðsla með jafnstraumsbúnaði, beint á rafhlöðuna (hraðhleðsla).

FÍB-blaðið

51

á undan. Þetta er því að gerast hratt um þessar mundir,“ sagði Guðjón Hugberg. Ólafur Davíð sagði mikilvægt að fólk gerði sér grein fyrir í sambandi við rafhleðslur að allt þetta ferli sé mjög háð hitastigi. Við búum á þeirri breiddargráðu að við erum ekki með hlýjasta loftslagið. Þó að stöðvarnar séu 150 og bíllinn eigi að geta hlaðið 150 er oft minni hraði í gangi út af því að rafhlöður eru kaldar í bílunum.

Upplýsa þarf fólk um við hverju megi búast og gera sér ekki of miklar vonir.

Heimahleðslur eru mikill kostur „Í sambandi við rafbíla er mikilvægt og mikill kostur að geta hlaðið bílinn heima við. Um 80–90% hleðslna fer fram í heimahleðslum og er mikilvægt að velja réttan og góðan búnað. Við leggjum áherslu á að vinna með fólki, koma með lausnir og að hafa þetta einfalt,“ sagði Ólafur Davíð.

Eru heimahleðslur í stöðugri þróun? Hafa þær tekið breytingum á síðustu árum? „Mesta þróunin sem hefur átt sér stað í þessum efnum snýr að fjölbýlishúsum. Álagsstýrislausnir verða sífellt betri og lagnaleiðir eru mun umhverfisvænni en áður.

Helsta þróunin er að nú þarf ekki að leggja að hverri stöð sem er mun umhverfisvænna. Tæknilega séð hefur samskiptabúnaðurinn batnað mikið en grunnhugmyndagildi heimahleðslustöðvarinnar er það sama. Ég á von á að verðið á þeim eigi eftir að lækka en framtíðin á eftir að leiða það í ljós,“ sagði Ólafur Davíð.

að við séum að gera rétta hluti fyrir framtíðina, börnin okkar og komandi kynslóðir. Sameinuð og með einbeittu átaki á okkur að takast að vinna vel í þessum málum. Við höfum meira að segja alla möguleika á að verða fremst í heiminum á þessu sviði. Við höfum alla burði til að gera það að veruleika,“ sagði Ólafur Davíð Guðmundsson rekstrarstjóri hleðslunets hjá ON.

gerðum. Sumir bílar hlaða hraðast 40kW en aðrir geta hlaðið hraðar. Því er gott að vera meðvitaður um hve hratt rafbíllinn getur hlaðið þegar valin er hraðhleðslustöð til að nota. Það er óþarflega dýrt að hlaða á hraðhleðslustöð sem getur skilað 150kW ef bíllinn getur bara tekið við 40–50kW. Þá er ódýrara að hlaða á hraðhleðslustöð sem skilar einungis 50kW.

Samkeppnin af hinu góða

Þegar hraðhlaða á rafbíl á hraðhleðslustöð hefur hitastig rafhlöðu mjög mikið að segja um hversu hratt það getur gengið fyrir sig. Meginreglan er sú að betra er að hraðhlaða rafbíl þegar búið er að keyra hann í töluverðan tíma því að þá er rafhlaðan í vinnsluhitastigi.

Hlaða á í lok ferðar en ekki í upphafi ferðar.

Guðjón Hugberg sagði að mikið hafi verið í gangi á síðustu árum. Fleiri eru að koma inn á markaðinn og er það mikil breyting frá því sem var. ,,Við höfum ekki farið varhluta af því að fleiri aðilar vilja vera með, taka pláss og koma sér fyrir á markaðnum. Það er mjög eðlilegt og við fögnum samkeppni á þessum markaði sem hefur verið einsleitur og rekinn af ON og með hugmyndafræði okkar. Við fögnum því innilega að nú sé komin samkeppni. Það hleypir kapp í menn, hlutirnir gerast hraðar, betri lausnir verða ofan á og aðrar undir. Þróunin er góð og henni ber bara að fagna,“ sagði Guðjón Hugberg Björnsson, tæknistjóri hleðslulausna hjá ON, í spjalli við FÍB-blaðið.

Hleðsla á hraðhleðslustöð Hraðhleðslugeta bíla er mjög mismunandi eftir tegundum og

Tveir tengistaðlar eru þegar kemur að hraðhleðslutengjum fyrir rafbíla: CHAdeMO er á útleið í Evrópu en hinn er CCS Combo 2.

Hleðsluhraði er líka mjög háður því hvernig staðan er á rafhlöðunni í upphafi hleðslu. Margir rafbílar hlaða hraðast þegar staðan á rafhlöðunni er 10%–40% eftir það þá minnkar hleðsluhraðinn í skrefum og getur orðið mjög lítill frá 80%–100%. Þannig borgar sig yfirleitt ekki að hlaða meira á hraðhleðslustöð en upp í 80% nema brýn þörf sé á því til að komast á áfangastað

Vonandi að gera rétta hluti fyrir framtíðina, börnin okkar og komandi kynslóðir Fyrir ykkur sérfræðingana á þessu sviði hlýtur þessi vettvangur að vera skemmtilegur og spennandi? „Já, það mjög spennandi og jafnframt gefandi. Því miður hefur umhverfið litast svolítið af lögfræðirekstri undanfarið ár. Starfið er mjög áhugavert og við vonum 52

FÍB-blaðið

Guðjón Hugberg Björnsson, tæknistjóri hleðslulausna hjá ON, og Ólafur Davíð Guðmundsson, rekstrarstjóri hleðslunets hjá ON

Orðskýringar:

Hleðsla heimavið

Watt (W): Afl frá hleðslutæki í bíl. Eitt kílóvatt (kW) er þúsund wött.

1.

Amper (A): Straumur frá hleðslutæki til bíls. Takmarkað við 13A (húsnæði), 16A (sérstökum tengli) og allt að 3x32A fyrir heimahleðslustöð.

Volt (V): Rafspenna er 230 volt í venjulegum tengli. Hægt er að stækka í 400 volt með því að fá þrjá fasa frá veitu.

230V

400V

1-fas

3-fas

6A

1,4kW

4,1kW

10A

2,3kW

6,9kW

16A

3,7kW

11kW

20A

4,6kW

14kW

32A

7,3kW

22kW

63A

-

43kW

Hleðslugeta með tilliti til volta og amperfjölda

Mælt með að nota viðurkenndan hleðslubúnað eins og hleðslustöð, svo kallaða „Mode 3“ hleðslu frá einum fasa upp í þrjá fasa á AC-riðstraumi.

Hleðslustöðin á að vera allt að þrisvar sinnum 32A, með „type 2“ tengli og á að uppfylla staðalinn EN 61851-1.

2.

Hlaða bílinn venjulega einungis upp í 80–90% en í 100% þegar þörf.

3.

Gott er á köldum dögum að láta bílinn hita sig á meðan hann er í sambandi við hleðslustöðina. Það eykur drægi.

4.

Það getur reynst vel að bera kísil (sílikon) á plasthluti tengibúnaðarins. Það eykur líftíma kapla og tengja og minnkar líkur á að hlutir frjósi að vetri.

Góðar hleðsluvenjur Líftími rafhlöðu 1.

Að hlaða oftar en sjaldnar er jákvætt fyrir rafhlöðuna. Það slítur rafhlöðuna minna að hlaðast oftar frá 40–50% upp í 80–90% en að vera hlaðin sjaldan frá 10% til 90%.

2.

Að hlaða oftast bara upp í 80–90% eykur líftíma rafhlöðunnar. Einungis skal hlaða í 100% þegar þess er þörf.

3.

Þegar bíll er skilinn eftir í lengri tíma, t.d. í fleiri daga, er betra að hleðslan á rafhlöðunni sé á bilinu 50%–80%. Best er að geyma bílinn í sambandi en með stillt á að hlaðast ekki meira en 80%.

4.

Að hraðhlaða rafhlöðu í verulegu frosti, -10 gráðum eða meira, getur haft slæm áhrif á hana til lengri tíma litið (margir nýlegir rafbílar eru með hitunarbúnað á rafhlöðu sem minnka þessi áhrif ).

Dæmi um hleðslugraf rafbíla FÍB-blaðið

53

Vefverslun FÍB

Snowvel skóflan er fislétt og handhæg skófla fyrir bílinn og útvistarfólk. Vönduð geymslutaska fylgir til að geyma skófluna í en það tekur aðeins nokkrar sekúndur að setja hana saman. Frábær gjöf fyrir þá sem eiga allt.

Fullt verð: 7.000 kr. / FÍB verð: 5.600 kr.

Ctek hleðsluvaki - Ekki láta geyminn á mótorhjólinu eða hjólhýsinu skemmast í geymslu.

•

• •

Tækið er einfalt í notkun sýnir ýmsar upplýsingar um stöðu og ástand hleðslu.

Tölvustýrt hleðslutæki fyrir mismunandi stærðir rafgeyma.

Hentar jafnt sem hleðsluvaki í viðhaldi á geymum þegar þeir eru ekki í notkun og einnig sem hleðslutæki fyrir tóma rafgeyma.

Handhæg 12v. loftdæla í bílinn ásamt dekkjakvoðu.

• • •

Fyrirferðalítil með geymslutösku.

Dekkjakvoða getu bætt allt að 6 mm göt og skemmir ekki dekkið.

Millistykki fylgja til að pumpa í bolta og vindsængur.

Fullt verð: 7.750 kr. / FÍB verð: 6.200 kr.

Vönduð gleraugu sérstaklega hönnuð til aksturs.

•

• •

Eykur og skerpir sýn við akstur í dimmum aðstæðum, þoku og rigningu.

Dregur úr glýju frá bíl- og umferðaljósum.

Minnkar álag á augun.

Fullt verð: 8.800 kr. / FÍB verð: 7.040 kr.

Fullt verð: 19.750 kr. / FÍB verð: 15.800 kr.

Sonax vörur á FÍB verðum

Öryggisvörur fyrir veturinn

Úrval af farsímahöldurum

FÍB afslættir

10% af vinnu, 10-15% af dekkjum.

15% FÍB afsl. af Bridgestone loftbóludekkjum, 12%afsl af umfelgun, smurþjónustu og vinnu.

10% afsláttur af bílavarahlutum og dekkjum – gildir ekki um original varahlutir, 15% afsláttur af pústvörum

10% FÍB afsláttur af hjólbörðum, 5% afsláttur af ástandskoðun

10% afsláttur á dekkjum og 15% afsláttur af umfelgun þegar keypt eru 4 dekk.

Gildir ekki á föstum verðum.

15% afsláttur fyrir félagsmenn FÍB* * Gildir ekki fyrir önnur tilboð * 5-15% af ferðavörum.

12% af dekkja- og smurþjónustu Dekkja- og smurþjónusta, umfelgun, síur, rafgeymar, þurrkiblöð, smávörur, vinnuliðir o.s.frv.

Ekki afsláttur af dekkjum á föstu verði eða tilboði

10% FÍB afsláttur af dekkjum og vinnu. Gildir ekki af tilboðsverðum.

15% FÍB afsláttur af bílavarahlutum.

15% afsláttur af vörum til félagsmanna FÍB, gildir ekki af verkfærum og tilboðsvörum.

5% - 15% af Thule ferðavörum

10% FÍB afsláttur af vinnu.

Fjöldi afslátta um land allt á FÍB.is

*Birt með fyrirvara um upplýsinga- og eða prentvillur

10% FÍB afsláttur af hjólbarðaþjónustu

Eyjafjörður

Akureyri

734 Víkurskarð 28 km

607

Seyðisfjörður

Reykjavík

Akureyri

Vaðlaheiðargöng 8 km

Öruggari leið í gegnum Vaðlaheiðargöng

464 1790

veggjald@veggjald.is