Fiat Lux Vol.XXVIII No. 1

"Let There Be Light" Vol. XXVIII• No. 1• August - November 2019

Manila

the official student publication of national teachers college

Student queue system. Some 400 students line up at the Registar, Admission, and Accounting offices during the first semester enrollment of A.Y. 2019 - 2020.

1st semester enrollment surges to 7.41%

by Gayle Faith Mortel

NTC enrollment for A.Y. 2019-2020 surged to 12, 839 or 7.41 percent this semester as compared to 11, 888 enrollees last year, reported by the Office of Registrar.

Under Basic Education, the breakdown of enrollees were as follows: Elementary— 611; Junior High School (JHS)— 1,523; and Senior High School (SHS)—2,382. For college programs, the School of Teacher Education (SoTE) enrollees got the highest number of enrollees with 3, 992. It was followed

by the School of Business (SoB) with 2,910. Meanwhile, the School of Arts, Sciences, and Technology (SoAST) got the lowest number of enrollees with 1,391.

Institution Reforms The restructuring of college programs was established, dubbed as 4x3 structure, this semester. There were appointed four deans and three program heads to administer the School of Teacher Education (SoTE)—Education programs and Graduate Studies; the School of Arts, Sciences, and Technology (SoAST)—Psycholo-

Woes beset NTC refresher

by Kaidee Mae Mauleon “NTC will become a truly ‘national’ institution whose impact is felt nationwide and beyond.” This was the statement of Ayala administration prior to their acquisition last April 2018 as they pioneered the ThreePhase Development Plan. The said plan involved the strategies and plans of the current Administration for the Institution.

According to Engr. Vanessa Borja, Construction Manager, 90% of the major renovation progress is evident as seen on the school infrastructures.

Newly-added and refurbished pieces of furniture, telephone and internet connections, and airconditioning units are installed in the offices, facilities, and laboratories.

Furthermore, additional fire extinguishers and Automatic Transfer Switch (ATS) were provided for the security and safety department. Behind the renovation works, financing is a vital cog to consider. According to Ms. Pam Wu, Executive Vice President (EVP) for Administration and Students’ Services, “Five hundred thirty (530) million pesos ang nakalaan para sa renobasyon at naroon pa rin tayo sa range na iyon.”

Aside from the issues in financing, lack of readiness and preparation

to facilitate the 11, 279 enrollees became one of the transition pains that surfaced this academic year enrollment. Many students have been continuously returning to school because of the far-long queue in the offices due to the cut-off system. In an interview with Facilities Department Head Engr. Rolando Arcega, he asserted: “Ang enrollment process talaga ay dapat sa Sports Studio. Ngunit, hindi pa ito tapos gawin; kaya nagkaroon ng mahabang pila at siksikan sa hallway noong enrollment.” He then stressed his words of apology after the interview. Moreover, the ID process was also part of what caused the queue. Ms. Maricel Dollente, one of the IT Department staff, explained that only 250 students a day were accomodated because of the singleoperating machine for ID printing.

Despite the ongoing renovation, the school officially opened and welcomed the students of A.Y. 2019-2020 on August 26.

However, due to the nature of renovation progress, various problems have also transpired.

One of these is the issue with regard to water supply. According to Engr. Borja, the school prioritized the 2 classrooms primarily for which

A member publication of the College Editors Guild of the Philippines

gy and Information Technology programs; and School of Business (SoB)—Accountancy and Hospitality Management programs. Dr. Edizon Fermin, Vice President for Academic Affairs (VPAA), emphasized that transforming “colleges” into “schools” would develop effectivity for course instructions in all programs.

Transition Pains Students clamored on the inconveniences transpired in the first semester of A.Y. 20192020. These included the long queues, unorganized reservation processes during enrollment, and Physical Education (PE) class modification.

With regard to the reservation process conflict, Mr. Carlo

Jimeno, Marketing and Admissions Director, reasoned that they released two online survey forms last semester to determine the students who will enroll including the subjects to be offered in the A.Y. 20192020. However, the subjects that the students have listed on the survey were dissolved and overbooked that led to the changes of subject they reserved. Mr. Jimeno explained the reasons behind these the conflicts that there were few number of students who answered the surveys and there were also those who reserved but did not enroll.

On the other hand, the ID process was among the causes of long queue during

NTC revamps logo; book symbol, abolished

by Roy Jerome Barbosa

the first semester enrollment.

In an interview with Mr. Irwin Lababit, Information Technology Head, he mentioned that there was only a single operating machine for ID printing.

To avoid this problem for the succeeding enrollment, Mr. Lababit assured that his office already searched for new providers of ID printer and consumables outside the school for better ID process that could release approximately 450-500 IDs per day.

It is important to note that last August 28, while the Academic Team posted that the students have freedom to choose their preferred PE class; majority of the listed schedules were not followed which 3

WHAT’S INSIDE

improves 2 NTC PBE performance

3

NTC AT 91: EMBRACING. EMPOWERING. EVOLVING.

4 FUDANG AGAIN, 5 NEVER NEVER FORGET “The logo refresh conveys that NTC, guided by a long tradition of excellence, is attuned to modern times. This manifests the significant changes that NTC has undergone and its expanded vision of what NTC can become.”

—NTC President Alfredo Ayala.

For nine decades, the school seal has been affixed on diplomas, uniforms, patches, medals, and even used as a backdrop to the institutional-based events. Furthermore, according to Mr. Ayala, the rendition of school seal aims to reflect the school’s heritage by telling its story and making it timeless.

The NTC marketing team in

collaboration with Plus63 Design Co., a Philippine-based design studio in brand identity designing for local and international firms, conducted a brand logo audit on February 20-22, 2019. Several series of focused group discussion (FGD) were also made as regards the school seal changes in light of its historic and salient symbol.

The FGD session was participated in by randomly selected students, school employees, alumni, parents, and the general public. They were asked to draw the school seal with the official font and the most important symbolisms includ2

8

‘Di ka Pasisiil

9

Maka-estudyanteng SG sa liderato ni Leonor

11

Pagpupugay sa Isang Dekadang Liwanag

11

Unang mukha ng Gawad Haraya, kilalanin

NEWS

August - November 2019

1

Page 2

NTC nods to new uniform design

Woes beset NTC refresher

by Claire Mabutas the students are about to use in the opening of classes; meanwhile, she did affirm that there was a problem in line with water supply for the restrooms. Conversely, Engr. Arcega claimed: “Hindi tayo nagkukulang sa supply ng tubig dahil under construction pa ang tangke na nasa ilalim ng stage at may mga pinabago kami sa construction plan.”

On the other hand, the dearth of professors in college was also observed this semester. Ms. Wu defended that the school has sufficient number of professors in part-time rather in full-time basis; nevertheless, they are still accommodating applicants for the school’s academic teaching team. As regards the newly-added teaching personnel of NTC, a Teacher Evaluation scheme will be launched where students can assess their teachers or professors’ quality and effectiveness upon giving instructions in classrooms. This evaluation would then be the groundwork for what proper trainings are to be rendered for teachers.

Regarding the third phase in the Administration’s strategic plan, the Online Education was tapped to be implemented aiming to build a wider access to education upon the proper use of technology and digital media. Ms. Wu hopes to make this plan possible in light of the 21st century teacher instruction where teachers are utilizing educational applications and software like edmodo, google classroom, and hang-outs. Through this, it would be conducive and efficient for teachers and students to keep up with their lessons and studies.

Changes and alterations made are indicators of a constant growth and development in an institution. This is also continuous process until the current Administration fulfilled its plan and advocacy for NTC. In the span of ten to 20 years, the Ayala administration is very much optimistic to accomplish and bring remarkable experience for the NTC community.

National Teachers College (NTC) introduced the new set of school uniform designs effective this academic year 2019-2020. The changes were implemented last September 12, 2019 at the helm of the offices of Student Affairs and Linkages.

In regards to the numerous incidents of Dengue outbreak, female college students are now allowed to wear either pants or skirts for their convenience. According to Dr. Ma. Elma Cordero, Head of OSA, the main purpose of allowing female students to

wear pants is to ensure their safety prior to the said outbreak. On the other hand, the Office of Linkages proposed the new design of P.E. uniform for students to wear in their P.E. classes. In an interview with Mr. Carlo Jimeno, Marketing and Admissions Director, a survey was conducted last August of the same year to gather opinions from students upon the selection of colors and design of the uniform. Currently, the new P.E. uniform showcases yellow and royal blue as trademark colors of the Institution.

Along with the changes were mixed reactions from the views of NTCians. NTC-SG President Jhon Wilfred Leonor expressed his thoughts: “If the admin wants the NTCians to stand out, our P.E. uniforms should have its own uniqueness.” Moreover, some students stressed their insights in line with the new design pointing out the colors are either too bright or that it did not complement each other. However, there were students who acknowledged the new design as the colors used represent the unity of NTCians. Also, according to them, the design is much better as compared to last year’s P.E. uniform.

It is also important to note that the two offices are now deliberating as regards the new design of male uniforms said to be implemented by the next school year.

NTC improves PBE performance

by Angelo Sunga

NTC revamps logo; book symbol, abolished

1

ing its respective meanings. The facilitators then showed the actual seal of NTC and asked the participants to redraw it.

Another FGD was conducted after the second exercise.

However, among the elements of the previous logo, it omitted the book placed under the lamp citing that: “the book was not remembered by majority of the participants of the brand logo audit.” Mr. Ayala reasoned that the book has an important symbolism; likewise, he pointed out the significance of Outcomes-based Education (OBE) in learning at NTC as it is not only limited to the use of physical books. Similarly, the program offerings of the school, including

the learning methods used in these, have varied widely.

Currently, the school seal features the burning oil lamp as the all-encompassing symbolism of knowledge. It casts a long-fingered light across a triangle and three stars representing the three major islands of the Philippines. The Latin phrase Fiat Lux, which means “Let there be Light”, reinforced the interior elements.

Completing the seal is the nomenclature of the Institution in a sharply-minimalist font which ties to the centuries-old letter forms. It is a design choice that, as reiterated, mirrors the school’s heritage through modern teaching practices.

The graph above shows the increase of PBE ratings of the Institution through 2015 to 2019 where NTC procures a 37.58% total average passing mark.

The Professional Regulatory Commission (PRC) released on November 4, 2019 the results of this year’s Psychometrician Board Examination (PBE) taken on October 27 and 28 of the same year.

National Teachers College (NTC) received a 51.43% overall rating—an almost two-fold increase of last year’s 28.53%—with 29 first-time and 7 non-first-time NTCian passers of the board examination.

As compared with the previous PBE results, NTC showed improvement in the overall percentage from 31.25% last 2015 to 51.43% this year. This is the first time in five years that the Institution has obtained a middle-mark passing rate for the board examination. For half a decade, NTC received an average passing rate of 37.58%—taken from 2015 to 2019 ratings.

Facebook, NTC handshakes for Digital Tayo confab

by Sophia Keith Lasala

National Teachers College (NTC) is the first private higher education institution (HEI) that made partnership with Facebook Philippines in line with a forum entitled “Introduction to Digital Citizenship” which was conducted last October 18, 2019 under “Digital Tayo” advocacy. The said advocacy was launched in the Philippines in April of the same year based on Facebook’s “We think Digital” to build a global community of responsible digital citizens.

Facebook’s “We Think Digital” and “Digital Tayo” aims to provide a safe online environment for users to become digitally literate, responsible, and empathetic individuals.

Furthermore, “Digital Tayo” targets one million Filipinos by the end of 2020. According to Global Digital Report 2019, a huge number of Filipinos spend more We think DIgital. Ms. Emarose Gumaru from AHA! Behavioral Design introduces the concept of Digital Citizenship at the Lecture Hall for Facebook’s “Digital Tayo” forum. o f their time using so-

cial media and more than half percentage of the population are willing to understand people’s perspective face-to-face rather than through online argument. To reach the said goal, Facebook Philippines conducts fora and seminars along with their dissemination of learning modules and slide presentations to engage people as per being critical with what they read and implore empathy to people upon their access to online linkages.

Facebook Philippines Representative Ms. Nisa Rigets reasoned that Facebook launched its advocacy at NTC as the school is known for being a pioneering teacher education institution that fosters quality education and produces globally competitive professionals. Moreover, Ms. Emarose Gumaru, working under AHA! Behavioral Design, spearheaded the whole affair. AHA! is a behavioral design, consultation, and activation company that has a partnership with Facebook in providing a work environment where all are productive, valued, and engaged.

In the presentation led by Ms. Gumaru, she discussed about privacy issues along with the topics concerned in oneself,

family, friends, and community.

She elaborated that privacy was about protecting personal information, responding properly to negative messages, and evaluating the information whether it may be fact, opinion, and “fake news”. She warned and made precautions about the issues regarding personal information such as scamming, phishing, and spreading of fake and troll accounts online.

Initially, Facebook organizes talks, fora, and training sessions in schools with its students, teachers, and parents. It also made partnership with government institutions to develop digital literacy awareness upon the wise and responsible utilization of digital tools and social media among Filipinos, these are the Department of Education (DepEd), Commission on Higher Education (CHED), Department of Information Communications and Technology (DICT), Overseas Workers Welfare Association (OWWA), National Association of Data Protection Officers of the Philippine (NADPOP), Bato Balani Foundation, Catholic Education Association of the Philippines (CEAP), Globe Telecoms, and AHA! Behavioral Designs.

NEWS

August - November 2019

Page 3

Setting the Quad on fire! Organization members from Math, H.E., FROECED, RCYC, Educators Council, and SEAD clubs dance off for NTC’s 91st foundation anniversary.

NTC AT 91: EMBRACING. EMPOWERING. EVOLVING.

by C. Mabutas and J.R. Luciano Given that there had only been a two-week preparation for the materialization, with the ongoing works in an Institution that shaped thousands of globally competitive professionals and leaders, NTC’s commemoration of Foundation day was ambitious yet remarkable. The feast became possible through an abundance of hard work, perseverance, and solidarity of NTCians to gather as one, strong, and enduring community.

Consider it being a one-day celebration last September 28, 2019, a break from the traditional week-long ceremonies, a crowd of diverse personalities along with the dynamism and energy brought by the activities paraded the flaring and unfaltering performances of NTCians in the 2019 Foundation day themed #HatawTanglaw.

Exert and Exemplify Student leaders from various campus organizations came together to present the fantastic intermission numbers in the opening Running Show.

From extraordinary science

experiments, retro-style dance chorus, theatrical play medley, and flair bartending, to outstanding cultural performances, NTCians truly exhibited their unparalleled talent. Also, the faculty staff took a shot and displayed their talents as lively as the students.

High school teachers garnered shrieks and ah’s in their rendered songs and dance intermissions.

The entrée act thereby showcased the spirit of camaraderie and unity for each member of the Institution as one family.

Game Plan: No rules, just fun Admin and faculty staff were the kings and queens in the middle portion of the program.

Team Dyosa vs. Team Teletubbies earned screams and applauses from the audience as they made fun for the basketball game. To highlight a particular scenario when the Office of Admission Head Mr. Marco Miraflores drew laughter as he exhibited his athletic skill while wearing a pair of kinky boots. Both teams enjoyed with the former hilariously ended the last quarter in their favor. The second game became more exciting and blazing when the Team Admin vs. Team Faculty set a tough game. Both teams were determined to beat each other. Team Admin narrowly won the game with a one-point advantage against the Faculty.

Step-up Revolution In a world marred by differ-

Here’s to you NTC! NTC President Alfredo Ayala clinks glasses along with OSA Head Dr. Ma. Elma Cordero and other school staff.

ences and inequality, there is one thing that can unify everyone: the spirit of dance.

The joyous celebration spiced up the crowd when the participants of Tanglawan Dance Competition entered the floor to dance early in the night. Participants grooved in sync as they executed their harmonious and smooth dance performances while wearing illuminated costumes and props. Day 5 emerged victorious as they wowed the crowd with their flawless moves. Mr. Carlo Edwin Fernandez, group leader, said that the members’ passion and determination turned their five-day preparation into a seamless work of creativity.

“Sobrang makulit pero sobrang sipag din nila. Ang hirap nila i-handle, pero kapag naturuan na sila ay sobrang dali na lang lahat.” Mr. Fernandez shared.

Live and Loud Students immersed themselves in an hour of frenzy and party vibes prior to the culmination of the feast’s highlight, the Student’s Night.

The Hydro DJs, Marc Marasigan, Migz Alviz, and MC Luis set the crowd on fire while playing their signature remixes of Titanium, We Will Rock You, Kill this Love and many more at the finale of the program. They conquered the night with booming and rock-esque sounds that the NTCians will truly remember.

Drop the bass! One of the Hydro DJs, DJ Migz Alviz, plays his remix renditions on his turntable for NTC Students’ Night party.

1

1st semester enrollment dips to 5.19%

caused conflicts on class modification.

Mr. Paolo Josef Blando, Academic Affairs Coordinator, and Mr. Judel Roman, General Education (GE) Program Head, stated the two main factors behind the conflicts.

First, the “pre-labeled P.E. class” where there are restrictions found on the SRBS regarding general and prerequisite P.E. classes. In other words, there are specific courses offered under a respective P.E. class (e.g. P.E. II offers Table Tennis, Basketball, and Volleyball). Second, there is a few number of specialized teachers for P.E.. In this regard, the teachers could not accomodate the excess number of students allowed per class; hence, the Academic Team assigned the students into different P.E. classes which has lesser number of enrollees.

Mr. Roman further explained that they already sent a letter

to the Commission on Higher Education (CHEd), indicating the proposed rework of P.E. which will allow the students of their freedom to choose a P.E. class.

Strategies for succeeding enrollments Last October 28, the advisement group conducted a course planning session with the students and discussed the number of units the students should take per semester.

On the other hand, an early enrollment process will be done on December 2-20 where students can choose their schedules at the Lecture Hall; at the Sports Studio for encoding; at the Accounting office for payment; and at the Admissions office for ID validation.

Furthermore, the Admissions office plans to have an Online Enrollment that would be possible for A.Y. 2020-2021.

August - November 2019

DESPITE THE SWELTERING WEATHER IN THE METRO, FINDING GOOD, YUMMY, AND AFFORDABLE MEALS AROUND THE CORNERS OF NTC CAN BE A REAL CHALLENGE. ASIDE FROM THE FIAT LUX’ PRESS WORKS, ITS WRITERS ARE ALSO UP TO EXPLORE AND SPLURGE THE DIFFERENT MUST-VISIT FOOD HUBS. While the Fiat writers acknowledge the available meals at our school canteen—like the savory sisig, shawarma, and siomai rice meals—they still crave for something that’s worth a peso. That being said, Fiat Lux prepared a guide map of food options for the NTCians… they named it—Fudang.

Fudang is a Filipino gay lingo word for “food”, the same with other terms like lafz or lafang. With this food guide, the Fiat writers will cover the basic directories— be it the kubo as ultimate takbuhan the Liwasan street with their signature fries and burger hub—plus the pocket-friendly carinderias and kainan within the NTC area.

AS L A AD M KA AIN? N! N A SA U M A K NA M A K MO E R SHA

FEATURE

Page 4

EDITORIAL

August - November 2019

NEVER AGAIN, NEVER FORGET “Kumusta ang lagay ng Campus Press Freedom sa school ninyo?” Asked by some folks who are working in other campus publications. But really, how is the question significant to Fiat Lux? Amid the struggle over censorship espoused by the continuing intent to systematically manipulate, fabricate, and suppress the truth—it only leads for the youth to crack the whip and defend a genuine democracy.

Fiat Lux, the school’s student-run publication, has always kept its integrity upon the delivering of information, institutional reportage, and coverage from various beats; be it an important event, student achievement, movement in tuition and enrollment figures, and so on which are valued as newsworthy; the publication sets forth in radiating Lamplighters to seek for truth and ponder on it before writing.

INSPECTOR MIRA John Ray Luciano

ing. Stakeholders failed to play their part effectively.

Incompetent bureaucracy also impaired its implementation. Furthermore, the administration’s fanaticism with the drug war tainted its credibility. As a result, the program decayed.

Foremost, budgetary concerns such as allocation and disbursement, burdened the beneficiaries instead of the proponents.

The memorandum left the students bearing expenses of the drug testing from their own pockets. This is highly contradictory to what the law prescribed, entailing the government to shoulder all expenses incurred during the processes.

Furthermore, it directed colleges to forward existing health and medical records to the CHED Head Office. However, these were incomprehensively and incompletely kept in clinics. This may also become an avenue for an “Oplan Tokhang” campus version. Moreover, monitoring and evaluation became inconsistent as officials tasked to accomplish them, such as guidance counselors and student discipline advocates, were overwhelmed with paper works and lost focus on their actual jobs.

The program alone, according to anthropologist Gideon Lasco (2019),

Lux suffered from adamant criticisms perpetuated by some of the school personnel; tagging the publication as “tuligsa” and “anti-admin”.

Never was an intention of a progressive student press to taint the school’s image nor to propagate false and dishonest reportage, lest the publication would lose its groundwork of integrity.

Writing objectively is its way to speak the truth with no hesitation; hence, it cannot stifle the evidences and realities deemed as critical to the Institution.

Some might think that campus journalism is run by students who are academically excellent and grammar Nazis only to cover an institutional-based peg.

However, these students are but brave watchdogs whose mandate is for student democracy and right of the free press.

Since the despotic powers of late President Ferdinand Marcos forty-seven years ago, he blatantly usurped all forms of media outlet— which exposes the sinister and autocratic ruling of the state—upon the issued, Letter of Instruction No.1.

Media repression has became a pervasive attack towards mainstream and alternative press even up

DEEDS NOT WORDS Claire Mabutas

Barometer of Quality Education The Commission on Higher Education (CHED) issued Memorandum Order No. 18 last October 26, 2018. It ordered colleges and universities to implement mandatory random student drug testing (MRSDT) in campuses and include its conduct in their admission and retention policies.

However, looking at what’s happening right now, this program, tagged as the “barometer of quality education” is going through a serious shake.

Article III, Section 36 (c) of the Comprehensive Dangerous Drugs Act of 2002 prescribed this policy in all secondary and tertiary schools. This was designed to eliminate cases of substance abuse among youth in schools, establish mitigation and prevention measures, and devise campaigns for information dissemination.

Additionally, it stated that a systematic program must be developed to monitor progress of the implementation and evaluation of outcomes. Health and medical records were required for compilation with absolute confidentiality. Counseling was also encouraged to assist in speedy recovery and rehabilitation of confirmed abusers.

However, this significant move failed to gain foot-

Since its foundation, the publication has fostered an alliance whose guild members stood as progressive, empowering, and democratic individuals in the exercise of campus press freedom.

It was when the publication released an online article last July 16 reporting an incident of a student alumna who had fainted and rushed to the school clinic during the “hassle-free” enrollment procedure this academic year. The comment section then drew flak among the general public and concerned students.

As a matter of fact, the Vice President for Academic Affairs Dr. Edizon Fermin himself admitted that there were inconveniences, dubbed as “transition pains”, which surfaced during the first semester enrollment.

While acknowledging the freedom of speech and public participation, Fiat

Page 5

cannot fully guarantee drug-free institutions. The researcher reminded that though students spend more time in school nowadays, they still return to their homes. The community still share more of their lifetime and remain as their primary influencer in developing physically, socially, and psychologically.

There is no assurance that substance abuse will slow down hundredfold within the government’s wishful six-month rule. The family, where the child stays after classes, will still be a deciding factor together with the community and the environment.

Nevertheless, may these glaring issues become seeds of change. May this serve as a call for reforms on the intensified implementation, comprehensive evaluation, and consistent monitoring of all factors concerned.

Surprisingly, this situation mirrors Evangelista Torricelli’s experiments on air pressure and the subsequent invention of the barometer.

He found out that as the air pressure increases, so does the mercury inside it.

The program, like mercury, would only reach momentous success if greater efforts, like air pressure, would be exerted.

May they take it this way: shape up, or slip down.

Solidarity against Impunity In the world of media, journalists have been exposed to different issues and situations of society. Their published articles, powerful headlines, and critical stories make headways upon entering the risky grounds of journalism. However, such grave damage and oppression against press freedom has exceeded the limits where it inflicted killings and abuse among the ranks of journalists.

According to the Committee to Protect Journalist (CPJ), a New York-based media organization, citing the Philippines as fifth among the dangerous and worse countries for journalists and media workers.

It is also indicated in their study that most of the killers of journalists have neither been punished nor brought to the court. The National Union of Journalists (NUJP) also reported 185 cases of murdered Filipino journalists since 1986.

Remembering the most unforgettable and deadliest attack against the media—the Ampatuan massacre—where 58 people, including 32 journalists, were among those who have been slain. A decade has passed since the gruesome massacre, with over 253 witnesses and 197 accused, the case remained unsolved; worse justice is delayed.

For three years, President

Rodrigo Duterte heightened and intensified its propagation of impunity culture.

Along with his cronies, he has perpetrated the most number of overt attacks and threats which shrunken the space of free expression in the country. Critical media outfits like Bulatlat, Kodao Productions, and Pinoy Weekly were meddled by cyberattacks; progressive organizations and activists were being intimidated, harassed, redtagged; and what is even more subjected to indignation when there are already 14 journalists killed under the Duterte regime.

Killing people is the same as killing our democracy.

May this signal for humanity and ultimately call for freedom and justice. May the force of journalism should not be blinded by our muted administration, dictatorial leader, and impunity culture. Behind these countless killings are voices needed to be heard. Now is our time to stand and fight as one.

Remember, the issue will always remain unsolved if there are no brave people who will continue to defend, uphold, and speak the truth. For student-journalists like me: May our pens always ink and bleed for the last, the least, and the lost. #FightFor58 #VerdictForAmpatuanMassacre #DefendCampusFreedom

to the Duterte government.

Both notable persons have their desperate tactics to silence progressive journalists, groups, and organizations.

As critiques, their lives are in peril—be it a form of libel threat, red-tagging, intimidation, imprisonment, or other subversive cases— but it never outdid a burning desire to uphold the interest of the nation.

And a campus press is not exempted from these ongoing attacks against the media.

Never again should we be intimidated by the outright attacks at the expense of our basic rights.

Fiat Lux stands in solidarity among campus publications across the country facing numerous violations of threat, harassment, intimidation, withholding of publication funds, censorship, up to a complete shutdown from institutions.

We live in today’s era when the ability of youth in advancing their role to nation building is often belittled, if not neglected. Infringement of campus press freedom is tantamount to a violation of constitutional guarantee with regard to free expression and speech. Truly, it is only unjust if we gave in to silence while we have the power and the voice to resist.

THE OFFICIAL STAFF OF FIAT LUX PUBLICATION Roy Jerome Barbosa Editor-in-Chief

Hazel Joy Cuanan Gayle Faith Mortel Managing Editors

Franz Peter Gugol Juanito Legaspi Lay-out Artists

Gretyl España Graphic Artist

Reuben Ivan Albacea Filipino Editor

Claire Mabutas

News Editor Understudy

Kaidee Mae Mauleon Filipino Editor Understudy

Jet Rivas Cartoonist

Angelo Luis Sunga Neil Aron Pedroso Photojournalists

John Ray Luciano Sophia Keith Lasala English Writers

Melvin Medina Jhon Mark Alingod Kyle Dave Labong Filipino Writers

Ruth Balagat Filipino Adviser

Member:

College Editors Guild of the Philippines

LITERARY | PANITIKAN Pages 6 & 7

Tagu-taguan ni Melvin Medina

Magsisimula na ang larong ito; Maghanda na’t kumilos na kayo.

Tagu-taguan, maliwanag ang buwan.

Pagbilang ko nang tatlo, nakatago na kayo!

Isa, hudyat ng panimulang bilang; Dalawa! Aking sigaw nang pagkalakas-lakas Ta… Tatlo, ako’y biglang nautal at kinabahan; Sa pagmulat ng mga mata’y nagimbal sa nasilayan—si Kaka.

Siya’y nakatindig sa tarangkahang may nakatirik na mga kandila.

Mukha niya’y di maipinta, bakas ang pangangamba na tila naghihintay magsimula ang misteryo ng misa, ‘pagkat may bitbit pa siyang isang biblia.

Mula sa pagtindig, mga mata niya’y bigla ring napapikit; Nasilaw sa pagningas ng apoy mula sa kandila at dagli siya nitong hinila paloob hanggang sa ito’y unti-unting naupos.

Ang kalauna’y nagniningning ay nagsimula nang maglaho; Kaya’t ako ngayo’y nangangapa na sa paglalakad sa dilim Kasabay ang pagtangis ng mga luha sabay sabi: Kailan ka kaya lalaya sa iyong pagkakasadlak sa maling tadhana?

Otso Pa

Kita Kita

ni Kyle Dave Labong Mistulang palaban na kawal, suot ang kalasag na pamana pa ng Hari, Ako’y naghanda para sa matinding sagupaan, upang makamit ang prinsesang inaasam.

Ako na ang nagsisilbing panangga, sa madugong giyerang itinakda, Subalit, ako’y nag-aalinlangan sa makakatunggali dahil sa mga kalasag nilang mas malaki at mainam.

Ang lahat ay nagsipaghanda na, upang ipaglaban ang nais matamasa; Ngunit—aking napagtanto—‘di pala kabilang, nang ako’y pagkaitan ng karapatang makibaka.

“Wala lang kinatawan ang aming kaharian—,” Sigaw ng mga mamamayan, Paano ko ipaglalaban ang inaasam?

Kung isa lamang akong estranghero sa karamihan.

24/7

ni Kaidee Mae Mauleon

Ah! Sar

ni Hazel Joy C

Sa paglubog ng isang kaganapan ang Laking gulat sa aking ako’y napaatras at bigla

Nangatog ang m nang tumingala sa pu Agad namang sumilay an at naaninag ang isang

Ako’y nagpungas ng kasabay ang mabilis na k Tila nagulumihanan sa iy hindi maihalintulad sa norm

Sa mahiwagang lu iyong pilit na iki ang mga nakasanayan sa likod ng imaheng pina

Kasalanan mang ituring para sa karamihan, ngunit titiisin ko at pipiliting intindihin.

Pipiliting itama ang alam kong mali, Susunggaban para sa nag-iisang layunin.

Salapi na inaasam-asam— bukas palad na tinanggap; Pinagmasdan ng mga matang mapanghusga, Tila nanghuhusga sa buhay ng iba.

Sangandaan ang daraanan, Maling nakasanayan ang panghahawakan.

Madalas mang duguin ang iniingatang puri, Pag-uulayaw pa rin ang magsisilbing gatas araw-araw.

ni Roy Jerome Barbosa May isang dyip na wala pang laman, wika ng drayber, “Otso pa! Upong-waluhan ‘to!”

Agad namang nagsipagdatingan ang mga tao na takot mahuli sa kanilang trabaho.

Kaliwa’t kanan, usal ay “kuya, bayad po pa-biyaheng silangan—” ang kanilang dako; Ngunit, mukhang sila’y ‘di pa kumpleto.

Sayang daw sa gas, kaya’t kailangang mapuno.

Nang tuluyang simulan ang pagpapatakbo at dahan-dahang pagmanipula ng kambyo; Kapansin-pansin ang binugang usok ng tambutso— Maitim, mistulang budhi ng taong tarantado.

Tila walang katapusa’t ‘di na huminto!

Sabi na nga ba’t natanggal ng drayber ang preno ng dyip kaya’t nawala ito sa wisyo!

Paano na ang buhay ng mga pasahero?

HS H

rado?

Cuanan

g araw, g hindi mawari; g nasaksihan, ang napasigaw—

mga tuhod uno ng acacia. ng namuong usok malaking anino.

g mga mata, kabog ng dibdib. yong katauhang mal na kaanyuan.

ugar na ito, inukubli ng kaligayahan angangalagaan.

Katas ng Pangarap ni Reuben Ivan Albacea Ako’y pumasok sa isang magarbong kaharian.

Mata’y biglang nahalina sa nasaksihan— Ang kaharia’y puno ng ginto’t pilak na kay sarap pagnasahan.

Ito na nga ba ang simula ng aking kapalaran?

Bahay Kubo

Sa aking paglilibot, tainga’y biglang nagpantig, isang ungol ang sa aki’y nakapagpabagabag.

Ako ngayo’y nagtaka at sinundan ang tinig.

“Huwag po!” sigaw ng lalaking humihingi ng tulong.

Ang kalayaan mula sa bahay kubo— sa akin ay ipinagkaloob nang kusa.

Malugod kong tinanggap para sa pangarap, upang sa hinaharap ay aking mapakinabangan.

Mula sa kinatatayuan ko’y mayroong papalapit.

Isang anino na lalamon sa aking pagkatao, Unti-unti ako nitong hinubaran hanggang sa marating— Tigas ng ulo kong pilit na nanlalaban.

Habang nagmamasid, ako’y biglang nanlumo; Ang aking natamo’y napalitan pa ng kaguluhan!

Tila walang patutunguhan nang mapunta kung saan-saan— Nasaan na nga ba ang kalayaang ibinigay sa akin?

Lumipas ang ilang araw, aking napagtanto; sariling katas lang pala ang kakapitan.

Ito’y gagamitin upang lumaya sa pansariling interes; Kaya’t ako’y sumabay na rin sa mga pag-ungol.

“Ayan na!” Aking nasambit nang ako’y labasan mula sa nangyaring pagsirit.

Dagli naman akong pinagbihis ng damit sabay abot sa akin ng hinahangad na ginhawa.

HOME e i t e e w S HOME

ni Jhon Mark Alingod

Ako’y nagbalik sa kubong malaya para bawiin, ang kapayapaang taglay nitong dapat manatili sa akin!

Naging matapang harapin ang maraming pagtutol, at patuloy pang lumaban upang kalayaa’y muling sumibol.

Sa huli, ako ngayo’y tuluyan nang malaya.

Ligaya’y muli nang natamasa’t nadama.

Ito’y akin nang paka-iingatan at pangangalagaan upang hindi na magambala nino man!

A Game of Hope

by John Ray Luciano The emperor, upon his inauguration, had guaranteed the people a good life. He revived the empire into a perfect replica of Canaan. Life then returned to a rotting homeland, but nothing’s eternal except change and unfulfilled promises. He became loud and self-serving after relishing the powers of his crown.

Torment and indignity condemned the people to starve their souls. Their dreams and wherewithal decayed together with the realm. Suffering left them restless and rogue. They have had enough.

One bright day, they rose up and demanded for him quit.

“Spare us of your luxuries! Spare us of your foolishness! Set us free!”

“Never, you and your heirs owed me life! You all are meant to serve me till your offspring’s blood dried out!” The emperor yelled back and told his men, “Lock them up in the dungeons till they grind their teeth.”

“Enough…” the people shouted back. “Your time is up!”

From the depths of hell that Dante Alighieri made for the hopeless, they yearned to taste the heaven they have been robbed of for years that seemed to stretch like centuries.

In that instant, the winds of power had changed and the skies turned black.

In a massive union of arms and voices, frail and thick, they retaliated. In a bloodless coup driven by intolerance and fueled by apathy, they deposed the emperor and his accomplices.

“We are free! We are free! The revolution had set us free!” they proclaimed.

Their dreams came true. They were now free. But until when?

Only time will tell.

EDITORYAL

Agosto - Nobyembre 2019

‘DI KA PASISIIL Nakababahala na ang kaliwa’t kanang banta sa pambansang seguridad at soberanya ng Pilipinas; isa rito ang patuloy na panghihimasok ng Imperyalismong Tsina sa ating bansa.

Tagumpay sanang maituturing ang makasaysayang pagkapanalo natin kontra Tsina sa pinagtatalunang West Philippine Sea (WPS), ngunit bigo ang administrayong Duterte na lantaran pa kung ibenta ang mga karagatan at lupain sa higanteng mapagsamantala.

Matatandaan sa mismong pagdiriwang ng Araw ng Kalayaan, Hunyo 12, ay pumutok ang isyung pandalampasigan nang pataobin ng isang chinese vessel ang bangkang may lulang 22 Pilipinong mangingisda na nagpalutang-lutang sa WPS. Sa halip na manindigan at ipagtanggol ni Pangulong Duterte ang sinapit ng mga mangingisda ay lubhang nakadidismaya ang kanyang naging tugon at binansagan

Pahina 8

lamang ang trahedya bilang “maritime incident” sa kabila ng malinaw na panggigipit at pandarambong ng Tsina, masamsam lamang nito ang ating likas na yaman.

Hindi lang dito natatapos ang usapin hinggil sa soberanya kamakailang binili ng isang Chinese-Filipino businessman sa pamilyang Remulla ang 32-ektaryang isla sa Kawit, Cavite na nagkakahalagang pitong bilyong piso upang gawing isang malaking operasyong pasugalan o ang tinatawag na Philippine Offshore Gaming Operations (POGO). Tinatayang 20,000 o higit pang manggagawang Tsino ang maninirahan at magtatrabaho sa sinasabing isla ng dayuhang pasugalan.

Sa kabilang banda, kalokohan naman ang naging pahayag ng pangulo ukol sa patuloy na kalakaran ng POGO, aniya: “We decide to benefit the interest of my countrymen. Maybe out of courtesy, I will listen to you; but I decide that we need it.

Maraming mawawalan ng trabaho,” Iginigiit ni Pangulong Duterte na malaking tulong daw ang sistemang ito dahil sa bilyon-bilyong buwis

KAKWENTU-JUAN

Hazel Joy Cuanan

Anong nangyari sa P.E. ngayon? bibigay kalayaan na mamili ng P.E. kung sa puntong ito ay hindi na nasunod at ang Academic Team muli ang nagdesisyon.

Hindi ko muna ito binigyang-pansin at nagpatuloy na lamang akong pumasok sa klaseng ibinigay sa akin.

Sa loob ng dalawang linggo, sa hindi inaasahang pagkakataon ay muli akong inilipat ng klase at napunta sa judo.

Lubhang nakababahala ang higit isang buwan kong palipat-lipat sa iba’t ibang klase. Sa panayam ng isang mamamahayag ng aming publikasyon sa Academic Affairs Coordinator na si G. Paolo Josef Blando, ibinahagi niya na mayroong dalawang sanhi ukol sa nangyayaring gulo sa P.E.. Una, tinatawag itong “pre-labeled P.E. class” kung saan mayroong partikular na pokus ang isang klase ng P.E. (halimbawa ang P.E. II ay para lamang sa Table Tennis, Basketball at Volleyball); kung kaya’t, kapag ang napili mong P.E. ay hindi tugma sa pre-labeled P.E. class ay hindi ito tatanggapin ng system. Ikalawa, ang kakulangan ng magtuturo sa P.E. na tutugon sa mga malaking populasyon na kumukuha ng naturang asignatura.

Dagdag pa ni G. Blando: “[…] pinahalagahan namin

kalakaran ng POGO. Nitong Oktubre 9 ay naglabas ng report ang Philippines Gaming regulator na nasa 200 POGO na ang isinara nitong mga nakaraang buwan.

Matatandaan noong Hunyo 12, 1898 nang iwagayway natin ang bandila sa Kawit, Cavite, hudyat ito ng ating pagiging malaya sa kamay ng mga Kastila. Subalit, mula sa mga kasalukuyang kaganapan, ang mga hakbangin ng Tsina at pagsasawalang-bahala ni Pangulong Duterte ay isang kabalintunaan na sumasampal sa atin bilang bansang malaya, na kung saan at kalian pa mismo ginunita ang kasarinIan ng Pilipinas ay siyang ganap naman ang pagiging tikom at tiklop ng administrayon sa mga imperyalista.

Batid natin ang boses ng masang-api mula sa pagkakagapos alang-alang sa pagkamit ng tunay na kalayaan.

Ikaw na nagbabasa nito.

Handa ka bang ipaglaban ang kasarinlang binuwisan ng dugo ng ating mga bayaning nagdaan? Handa ka bang makilahok tungo sa pagtataguyod ng tunay na pagbabago para sa kalayaan? Nasa iyong kamay ang kasagutan.

Halina’t maglingkod, magmulat, at makibaka!

MGA DALUMAT

Juanito Legaspi

Basketball. Ito ang unang klase ko sa asignaturang Physical Education (P.E.) 3 Ngunit, Agosto 28 taong kasalukuyan nang mag-anunsyo ang Academic Team ng dalubhasaan na kanilang binibigyang kalayaan ang mga mag-aaral na pumili kung anong klase ang nais nila para sa P.E.. llan sa mga pagpipilian dito ay basketball, volleyball, table tennis, judo, at dance. Ito ngayon ang nagbunsod kung kaya’t ninais kong lumipat ng ibang P.E. Matagumpay naman akong nakapagpalit ng klase at napabilang sa table tennis; gayumpaman, sa isang iglap ay na-dissolve ito. Dahilan ng propesor sa amin na hindi kami umabot nang 25 katao.

Agad kong idinulog ito sa Academic Affairs Office upang malinawagan sa mga pagbabagong nangyari. Mula roon ay nakausap ko ang General Education (GE) Program Head na si G. Judel Roman batid ang nakagugulat na balitang napunta raw ako sa dance. Tulad din ng mungkahi ng aming propesor na kaunti lamang ang bilang ng aming seksyon kaya ito na-dissolve.

Dito pa lamang ay mayroon na akong tanong hinggil sa sinasabing pag-

na ipinapasok ng POGO sa bansa. Ngunit, kung susuriin ang mga binitiwang linya ng pangulo, pinupunto niya rito ay ang mga mawawalan ng trabaho. Sa datos na inilabas ng Department of Labor and Employment, isa lamang sa limang trabahador ng POGO ay Pilipino. Tanong, kanino bang talaga ang malasakit ng pangulo?

Bagamat nakasaad sa Republic Act No. 8179 na binibigyang karapatan at kalayaan ang mga dayuhan na mag-invest hanggang 100% kabuoang pagmamay-ari; gayumpaman, labag ang ginagawang panunupil ng Tsina—mula sa pangangamkam nito ng WPS at iligal na pulu-pulong pagtatayo ng POGO—ayon sa pagkilala ng nasabing batas sa mandato ng konstitusyon at Foreign Investment Negative List na maglilimita o magbabawal ng mga foreign investment.

Sa bilang ng DOLE, halos 130,000 na ang mga manggagawang Tsino at higit-kumulang 8,000 dito ang walang permit o nagtatrabaho nang iligal sa bansa.

Dagdag pa rito, kung may iligal na manggagawang Tsino ay mayroon ding iligal na

ang students’ choice and students’ voice, kaya lang hindi namin kayang i-perfect because the system that we implemented is still in (its) initial stage.”

Hindi sa hinahangad namin ang perpektong sistema, ang akin lamang ay ang magkaroon nang maayos na proseso ukol sa ibinigay ninyong kalayaan naming mamili ng klase sa P.E.; at hindi parang eksperimentasyon ang ginawa sa malaking bahagdan ng mag-aaral na kumukuha ng asignaturang P.E..

Sa kabilang banda, nakipag-ugnayan na ang Academic Team sa Commission on Higher Education (CHEd) para isulong ang pagbibigay kalayaan sa mga mag-aaral na pumili ng kanilang nais na i-enroll na P.E. subject sa mga susunod pang semestre.

Ang lahat ng hindi pagkakaunawaaang ito ay repleksyon ng hindi kahandaan ng ating insitusyon sa nangyayaring pagbabago sa pagpasok ng A.Y. 2019 - 2020. Subalit, hindi rito natatapos ang siklo ng pagbabago, ang problemang ito ay maaari nilang gawing basehan upang maging maayos at matiwasay ang sistema, hindi lamang sa P.E., pati na rin sa kabuoang dalubahasaan ng NTC.

Oplan Sita: Maka-estudyante nga ba?

Kinikilala ang isang lider dahil sa taglay nitong tapang, husay, at dedikasyong mamuno sa nakararami. Marahil responsibilidad din ng lider ang tumugon sa mga suliraning hinaharap ng kanyang mamamayan sapagkat hangarin nito ang pagkakaroon ng kaunlaran at kapayapaan sa bawat isa.

Maging sa Tanglaw ay may mga mag-aaral na kakikitaan ng potensyal upang maging lider na maglilingkod sa dalubhasaan. Kabilang dito ang NTC-Student Government (NTC-SG) na mayroong pinakamalaking saklaw na pinamumunuan kaagapay ang mga student leader ng iba’t ibang organisasyon. Tungkulin ng NTC-SG na mamuno, maging boses, at maging tulay sa pagitan ng administrasyon at kapwa nito estudyante.

Sa kabilang banda, sinubok ang kakayahan ng NTC-SG sa tumataas na bilang ng mga paglabag ng estudyante bunsod din ng patuloy na pagtaas ng populasyon sa NTC. Dahil dito, inilabas nila ang Resolution No. 008 o mas kilala bilang Oplan Sita noong ika-27 ng Enero 2018. Layunin ng nasabing resolusyon na

bigyang karapatan ang mga opisyal ng NTC-SG upang isuplong ang mga estudyanteng lumalabag sa polisiyang nakasaad sa student handbook. Subalit, makaraang ginanap ang General Assembly ay umani ito ng batikos mula sa iba’t ibang estudyante na kinwestyon ang bisa ng nasabing resolusyon: “May naging partisipasyon ba ang mga estudyante sa lahat ng batas na pinasa ng SG?” Hindi lingid sa kaalaman ng nakararami na bukod sa hindi pagkakaroon nang maayos na komunikasyon ng NTC-SG sa mga mag-aaral ay kwestiyonable rin ang nilalaman ng kanilang ipinasang resolusyon.

“Oplan Sita: Giving the National Teachers College Student Government the rights and authority to approach students who violates the students policy in the handbook [...] This resolution will be beneficial both to the entire studentry and the Admin, especially the Office of Students Affairs to extend its authority.”

Malinaw na nakasaad sa Oplan Sita na ang tanging aksyon nito ay “sitahin” at “isuplong” lamang ang mga mag-aaral na lumalabag sa patakaran ng

paaralan nang walang ginagawang intervention sa pagpapaunlad ng kanilang pagkatao at moralidad. Dagdag pa rito, ipinalalawig ng resolusyon ang awtoridad ng OSA hindi ng sariling organisyasyon bilang isang demokratiko, malaya, at responsableng alyansa na ang mandato ay para sa estudyante.

Ang pagbalangkas ng batas pampaaralan ay kinakailangang isaalang-alang ang interes ng bawat mag-aaral. Nasa mag-aaral ang mandato na dapat maging basehan ng NTC-SG sa paggawa ng batas at hindi lamang nakatuon sa kakulangan o pagkakamali nila. Tunay na reporma at pagbibigay interbensyon sa mga magaaral ang kakikitaan ng mabisang aksyon upang sila’y imulat sa tunay na kabuluhan ng nasabing batas. Bilang mga lider na inihalal ng mga mag-aaral, nararapat lamang na sila’y manguna sa pag-organisa ng mga aktibidad at programa para sa kapakanan ng kanilang kapwa-estudyante.

Nawa’y maisakatuparan ng mga kasalukuyang lider ng dalubhasaan ang kanilang pangako at adhikain alinsunod sa makatarungang pamamahala.

Dibuho ni Jet Rivas

BALITA

Agosto - Nobyembre 2019

Pahina 9

Maka-estudyanteng SG sa liderato ni Leonor nina H.J. Cuanan at R.J. Barbosa

“Let’s start working.” Naglahad ng plataporma si Jhon Wilfred Leonor noong miting de avance bago pa man siya iproklama bilang pangulo ng NTC-Student Government (NTC-SG) 2019-2020.

Iniluklok ang pambato ng Alliance of Concerned Students (ACS) na si Jhon Wilfred Leonor bilang pangulo ng NTC Student Government (SG) sa naganap na eleksyon noong ika-26 ng Setyembre taong kasalukuyan. Higit 2,516 lamang ang bumoto mula 6,762 na populasyon ng estudyante.

Nahati ang boto ng mga mag-aaral sa apat na kumandidato ng pagkapangulo. Mula sa botong 813, nanguna si Leonor laban kay Andres Del Rosario, kandidato ng independent party, na nakakuha

Bagong Iskolarsyip, Bagong Pag-asa ni Reuben Ivan Albacea Noon pa man ay malaki na ang naitutulong ng mga programa hinggil sa iskolarsyip upang makapagpatuloy sa pag-aaral ang mga kapos sa pangmatrikula. Isa rito ang ating institusyon na nagbibigay pag-asa sa mga NTCian upang makapagpatuloy sa pagaaral. Ano-ano nga ba ang mga programang pang-iskolarsyip na aasahan ngayong taong panuruan 2019-2020?

Noong Hulyo lamang nahirang si G. Vincent Jerome Agustin bilang tagapangasiwa ng Scholarship’s Office kasabay ng pagkakaroon nito ng sariling opisina upang pamahalaan ang mga nagnanais maging iskolar sa paaralan.

Una sa kanyang plano ay ibaba ang General Weighted Average (GWA) o ang kabuoang grado ng isang mag-aaral sa kolehiyo upang makapag-apply sa Academic Scholarship.

Dahil dito, muling ibinaba ang GWA mula A/A- na walang gradong bababa ng B ang makatatanggap ng 100% o full scholarship; samantalang B na walang gradong bababa sa Bang makatatanggap ng 50% o partial scholarship. Katuwang niya sa gawain sina Dr. Ma. Elma Cordero, Puno ng Office of Student Affairs (OSA), Bb. Ayessa Grace Bernabe, Puno ng Guidance and Placement Center (GPC), at Gng. Rosalie Dimaano, dating Executive Vice President (EVP) for Finance, Administration, and Students’ Services.

“Kapag ang grade requirement kasi ay masyadong mataas, kaunti lamang ang makapag-a-avail nito. Napanghihinaan na ng loob ang mga

mag-aaral sa umpisa pa lamang ng klase.” wika ni G. Agustin.

Ikalawa naman sa kanyang mga plano ay ang pagpapalakas ng scholarship offices network kaagapay ang iba’t ibang ahensya ng lokal na pamahalaan na nagbibigay ng iskolarsyip sa mga mag-aaral na residente ng iba’t ibang congressional districts. Mayroon ding saklaw ang Commission on Higher Education (CHEd) sa ating institusyon tulad ng mga sumusunod: Tulong Dunong Program – ito ay nagbibigay ng financial assistance sa mga mag-aaral na kapos sa pangmatrikula ngunit maganda ang academic standing. Sila ay makatatanggap ng PHp 15,000/ taon pampanuruan; Tertiary Education Subsidy – ito ay nagbibigay oportunidad sa magaaral na makatanggap ng PHp 10,000/semestre at PHp 40,000/ taon pampanuruan; CHEd State Scholarship Program – ito ay nagbibigay oportunidad sa mga mag-aaral na nasa unang taon sa kolehiyo na may magandang grado noong sila ay nasa Senior High School (SHS); LGU Funded Scholarship – ito ay mula sa lokal na pamahalaan na nagbibigay sa mga kapos na mag-aaral na mayroong magandang academic standing; at PD 577 Scholarship – ito ay para sa mga magaaral na may kamag-anak na military na pumanaw o walang kakayahang magtrabaho.

Ayon kay G. Agustin: “Naniniwala akong by next semester, mas maraming estudyante ang makapag-a-avail ng iba’t ibang scholarship program.

Hindi lang dito sa loob ng NTC; kundi, sa labas din.” Dagdag pa niya na maliban sa mga

programang pang-iskolarsyip sa pampublikong sektor ay lumalapit din ang kanyang opisina sa mga pribadong sektor tulad ng Jose Rizal Foundation, SGS Foundation, Equicom, College Parents-Teachers Association (CPTA) Academic Scholarship, LEAP Inc. Scholarship, Go Kim Pah Scholarship, Assessment Analytics Inc., Andres Tamayo Foundation, at Antonio Floirendo Foundation. Sa kabilang banda, may mga programang pang-iskolarsyip na maaaring lapitan tulad ng Entrance Scholarship kung saan ay binibigyang oportunidad ang mga mag-aaral na mayroong karangalan noong sila ay nasa SHS pa lamang; Student Assistanship Program na malaki na ang naitulong sa pagpapatuloy ng mga magaaral dito sa NTC; Social Security System (SSS) Educational Assistance Loan Program na para sa mga miyembro at umaasa rito; at Family Discount na para sa may mga kapatid na nagaaral sa NTC. Isang magandang balita rin na noong nakaraang ika-22 ng Oktubre, taong kasalukuyan ay bahagi na ng NTC student loan ang Bukas Ph kalakip ng pagpirma sa Memorandum of Understanding na pinangunahan nina NTC President G. Alfredo I. Ayala at Bukas PH CEO G. Naga Tan na magiging epektibo na sa darating na semestre. Umaasa rin ang Scholarship Office na maisasama rin sa darating na semestre ang Alumni Association Scholarship.

“Ang payo ko lang sa inyo ay mag-aral nang mabuti dahil kapag nag-aaral kayo, may iskolarsyip na naghihintay para sa inyo.” – G. Vincent Jerome Agustin

ng 624 na boto. Sumunod ang kandidato ng Systematic and Unified Leaders of New Generation (SULONG) at independent party na sina Lanz Riley Acebo na nakakuha ng 615 na boto at Gerry Amor na nakakuha naman ng 428 na boto.

Pangunahing hakbang ni Leonor Sa panayam mula kay Leonor, kanyang inilahad ang pagdedeklara ng ‘chacha’ o charter change dahil sa mga kakulangan ng konstitusyon ng SG. “Isa sa mga nakita kong butas ay ang sa judiciary system. Sa ngayon, mayroon lamang i s a n g c h i e f justice at dalawang associate justice ang SG. In parliamentary proc e e d i n g s , h i n d i d a p a t gano’n. Dalawang chief justice at isang executive ang kinakailangan o ang pagkakaroon ng anim o walong bilang para sa majority at minority votes upang hindi magkaroon ng bias sa magiging kabuoang desisyon ng hudikatura,” ani Leonor. Binigyang diin din niya ang pangangailangan ng election code ng NTCSG COMELEC upang hindi lamang ito nabubuo tuwing nalalapit ang eleksyon ng SG. NTC-SG, para sa estudyante Isa rin sa hangarin ni Leonor ang maging maka-estudyanteng SG. Sa ginanap na miting de avance (MDA) noong ika-25 ng Setyembre, mariing kinundena ni Leonor ang patuloy na pagtaas ng matrikula sa institusyon.

Ayon sa kanya, karamihan sa mga estudyante ay umaasa lamang sa iskolarsyip.

Matatandaan na noong 2018 ay nagkaroon ng pagbabago sa kwalipikasyon ng Academic Scholarship kaya’t nagpanukala ang NTC-SG na maglulunsad ito ng NTC-SG Scholarship.

Ayon pa kay Leonor, “The tuition hikes became inevitable, kaya’t kinakailangan din nating makisabay upang mabawasan ang bilang ng dropout na mga magaaral.” Sa kabilang banda, ibinida rin ni Leonor sa MDA ang NTC-SG connect o centralized board na naglalayong magbigay impormasyon tungkol sa mga diskusyon ng SG at administrasyon.

Sa likod ng nangyaring botohan

Bago pa man iproklama ang mga bagong nahalal sa SG, nagkaroon ng hindi tugmang bilang ng mga boto sa program representatives. Ayon kay Ryan Francis Trinidad, isa sa mga naging watcher noong eleksyon: “May napansin ako sa tally of votes na hindi ito tugma sa naging resulta ng boto para sa mga representatives.” Dahil dito, napagdesisyunan ng NTC-SG COMELEC na magsagawa ng manual audit upang masiguro ang kredibilidad at transparency para sa mga m a g a a r a l .

Sa nangyaring b i l a n g a n , nagwagi si Grachelle Mae Mantilla mula SUL O N G bilang kinatawan ng Sikolohiya kontra kay John Robert Delos Reyes mula ACS sa botong144.

Pangulo ng mga kapisanan, kilalanin Ginanap ang mga reorganizational meeting ng iba’t ibang kapisanan noong ika7 hanggang 9 ng Oktubre taong kasalukuyan sa Lecture Hall. Ang mga bagong itinalagang pangulo ng mga organisasyon ay ang mga sumusunod: Jade Naniong, College Y Club (CYC); Shaina Mae Sabile, (LIBCOM); Lesther Art Belarmino, English Club at BSE-Educators Council; Alvin Patrick Asis, Home Economics (HE) Club; Jomar Gucilatar, Samahan ng Gabay ng Wika (GAWI); Lanz Riley Acebo, Social Studies Achievers Circle (SSAC); Sylvester Navarro, Science Club; Robert James Pepino, Mathematics Club; Albert Villaflor, Physical Education Club; Julius Cesar Alpuerto, BEEd Society Club; Richard Allan Salamanes, H.R.M. Club; Jhon Patrick Abastillas, NTC-National Association of Tourism Students (NTC-NATS); Jenica Ashley Lubi, NTC-Junior Philippine Institute of Accountants (NTC-JPIA); Derrick Jussel Famy, NTC-Junior Association of Office Administration (NTC-JAOA); Jezrel Decena, Society of Young Business Administrators (SYBA); Bleszl Nilo, Kabataang Rizalista (KR); John Robert Delos Reyes, Samahan ng Ikatlong Sanlahi (SIS); Justin Llamas, NTC-Red Cross Youth Council (NTC-RCYC); Ronaldo Gaw, Psychological Society; Ricky Dolores, Likhaan; at Carlos Angelo Arcillo, Hataw Tanglaw.

“NTCians, let’s be united in this endeavor. Let’s stop complaining, let’s stop arguing, let’s stop bashing; but rather, let’s start working”

LATHALAIN

Agosto - Nobyembre 2019

Pahina 10

Puso ng kulturang Pilipino, pinaigting sa Tanglaw ni Kyle Dave Labong

BEd Heritage: Makabayang sayaw. Nagpakita ng husay at galing sa pagsasayaw ng Sayaw sa Sinulog ang mga piling mag-aaral mula sekondarya sa naganap na BEd Heritage day noong ika-25 ng Oktubre taong kasalukuyan.

Pagsibol ng Indak sa NTC ni Jhon Mark Alingod “Ang gusto kong estudyante ay ‘yung kayang balansehin ang pag-aaral at pagsasayaw upang magkaroon ng maayos na orga- nisasyon na magbibigay saya sa buong NTC.” — Gng. Carol Parcia Ang mga Pilipino ay tunay ngang kahanga-hanga at napakahusay sa kahit anong larangan dahil sa pagkakaroon nito ng dedikasyon at talentong maipagmamalaki. Sa loob ng 91 na taon mula nang itayo ang NTC, muling inilunsad ang dance club noong ika-9 ng Oktubre taong kasalukuyan katuwang si Gng. Carol Parcia bilang itinalagang tagapayo para sa mga mahilig umindak, gumalaw, at sumayaw na pinangalanang Hataw Tanglaw. Pinatunayan ng mga NTCian na hindi lamang talino ang alas nila kundi pati na rin ang mga talentong kamangha-mangha tulad ng pagsasayaw. Layunin ng bagong organisasyon na ipakita ang galing ng mga NTCian sa larangan ng pagsayaw saanmang dako ng mundo dahil maraming magaaral sa loob ng institusyon ang talentado pagdating dito.

Sadyang nakagagalak ang bagong organisasyon dahil isa ito sa nagbibigay kulay sa institusyon. Ayon kay Dr. Ma. Elma Cordero, Puno ng Office of Student Affairs (OSA), binuo ang Hataw Tanglaw sa pamamagitan ng mga mag-aaral mula elementarya hanggang kolehiyo na nagpakita ng kanilang galing sa paghataw sa iba’t ibang programa ng NTC. Dagdag pa rito, isa rin si Gng. Rosalie Dimaano, dating Executive Vice President (EVP) for Finance, Administration, and Student Services, sa nagnais na ipasa ang organisasyon dahil kanya ng nasaksihan ang dedikasyon at pag-aalab ng puso ng mga NTCian sa larangan ng pagsasayaw.

Bago pa man pormal na simulan ang halalan sa pagtatalaga ng kauna-unahang mamumuno sa Hataw Tanglaw, naglahad si Gng. Parcia ng mga dahilan para makasali at maging bahagi ng nasabing organisasyon: una, tulungan ang organisasyon upang makabuo at magkaroon ng sariling pagkakakilanlan sa buong NTC; ikalawa, makakita ng mag-aaral na interasado sa pag-sayaw;

ikatlo, makabuo ng isang samahan na may kooperasyon ang bawat miyembro; at ikaapat, magkaroon ng opisyales ang bagong organisasyon na handang ibigay ang oras para rito.

Sa naging resulta ng botohan, inihalal si G. Carlos Angelo Arcilla mula BSHRM bilang pangulo; G. Carlo Edwin Fernandez mula BPEd bilang ikalawang pangulo; G. Mark Joshua Abad mula JHS bilang kalihim; Bb. Trisha Pangulayan mula JHS bilang ingat-yaman; G. Joel Tagumasi mula BPEd bilang tagasuri; Bb. Naiden Padsing mula BPEd bilang tagapagbalita; Bb. Ella Rayses bilang tagapamahala ng JHS; G. Reylan Rafols III bilang tagapamahala ng SHS; at Bernadette Villalba bilang tagapamahala ng kolehiyo.

Ayon kay G. Arcilla, kauna-unahang pangulo ng Hataw Tanglaw: “Ang pagsali sa Hataw Tanglaw ay hindi lang para maging libangan kundi dahil passion mo ito.” Makikita ang pagkakaisa ng mga magaaral ng iba’t ibang antas mula elementarya hanggang kolehiyo nang mahalal sila sa iba’t ibang posisyon. Patutunayan din nila na sila ang karapat-dapat bilang mga unang iniluklok sa pamamagitan ng pagtupad sa kanilang tungkulin hindi lamang sa pagsayaw kundi pati na rin sa disiplina. Ayon pa sa kanilang kalihim na si G. Abad: “Nagpapasalamat ako dahil nagkaroon ng dance club upang ipakita ang aming talento sa pagsayaw”.Sa kabilang banda, inilatag din nila sa kanilang pagpupulong ang pagkakaroon ng pre-registration para sa mga gustong maging bahagi ng nasabing organisasyon. Plano rin nilang magsagawa ng palihan at workshops na makatutulong sa mga miyembro at interesadong NTCian upang mahasa ang kalakasan sa pagsayaw.

Marami pang pasabog ang aabangan ng buong NTC Community sa Hataw Tanglaw dahil titiyakin ni-lang tatangkilikin ito hindi lang sa loob kundi sa labas din ng dalubhasaan.

Tunay ngang ito ang daan para mailabas na ang itinatagong apoy sa pagsasayaw ng bawat mag-aaral at sinisigurado nilang ang tanglaw ay tunay na makakamit para sa NTC.

Ang magandang dulot ng kasaysayan ang nagsisilbing tanglaw ng bawat Pilipino upang pagyamanin at ipagmalaki ang kulturang kinagisnan. Bahagi rin ng kultura natin ang tradisyon ng katatakutan na pinaniniwalaan pa rin magpahanggang ngayon. Dahil dito, ipinagdiwang sa NTC ang Basic Education (BEd) Heritage Day kasabay ang Helloween noong ika-25 ng Oktubre taong kasalukuyan.

Ang pagdiriwang ng Heritage Day ay binubuo ng mga mag-aaral mula elementarya hanggang Senior High School (SHS), ang bawat unit ay naghahanda ng aktibidad na may kinalaman sa mga pagdiriwang ng Buwan ng Nutrisyon (Hulyo), Wika at Kasaysayan (Agosto), Agham (Setyembre), at United Nation at Teacher’s Day (Oktubre). Sa panimulang bahagi ng programa ay kanilang ipinasinalayanan ang mga disenyo at larawan ng mga guro, bayani, at tanyag na tao sa Pilipinas.

Kasunod nito ang isang makabayang sayaw na inihandog ng mga piling mag-aaral mula BEd. Ilan sa mga itinampok dito ang Sinulog Festival mula sa Cebu at

Banga Festival mula sa Bataan.

Buong tapang naman na nagtagisan sina Bb. Frances Therese Eyana at G. Matt Arlyz Benedict Patangan, kapwa mula Grade 9, sa isinagawang “Sagutang Tula” hinggil sa wikang Filipino. Kanilang ipinunto ang unti-unting paglimot ng ibang mga Pilipino sa sariling wika at kultura kasabay ng pagiging daynamiko nito. Bilang paglalahat, itinanim ng mga manunula sa isipan ng bawat manonood na pagyabungin, mahalin, at pahalagahan ang wikang atin.

Sa kabilang banda, masasabing ang mga booth ay talagang nakahahalinang silipin dahil sa pinaghirapang mga disenyo nitong gawa sa unconventional materials. Sa programa ng BEd, nagtayo ang mga mag-aaral ng booth sa bawat silid at kani lang ipinakita ang kahalagahan ng kalusugan, sensya, wika, guro, at mga kultura ng iba’t ibang lalawigan sa Pilipinas.

Kasabay ng BEd Heritage Day, ibinida naman ng buong NTC Community ang kani-kanilang nakatatakot at nakamamanghang halloween costume. Talagang hindi malilimutan ang aktibidad na ito dahil bahagi na ng tradisyong Pilipino ang pagdiriwang

ng halloween. Isinagawa sa Tanglaw ang trick or treat kung saan lumibot ang mga mag-aaral mula pre-school hanggang elementarya sa bawat opisina at tumanggap ng mga kendi, tsokolate, at biskwit. Nagsagawa rin ang mga student leader ng tableau hango sa mga local superhero character at supernatural creature.

Pinakatampok sa selebrasyon ang patimpalak para sa Best Halloween Costume. Nagsipagwagi sa bawat departamento sina Rich Andrei Paterno mula pre-school; Meidrick Rheeyonie Alba mula elementarya; Karren Liberty Nalo mula JHS; Sophia Nicole Martin mula SHS; at Justin Llamas at Sylvester John Navarro mula kolehiyo. Hindi naman nagpahuli ang mga empleyado ng Registrar’s office at SHS Teaching Unit na nagwagi rin sa nasabing patimpalak.

Sa huling bahagi ng programa ay binigyang kulay ng Hataw Tanglaw, bagong samahan ng mga mag-aaral na mananayaw sa NTC, ang Science Quadrangle nang sila’y umindak at humataw sa kantang Thriller na pinasikat ni Michael Jackson noong dekada ‘80.

Sa ika-91 taon ng NTC, hindi pa rin natin nalilimutan ang mga kinagisnang gawi at tradisyon. Sa pagdaan ng panahon, bagamat ang ating paaralan ay sumasabay sa agos ng pagbabago, hinding-hindi tayo makalilimot sa pagkilala sa mga kulturang pinamana pa ng ating mga ninuno.

Obra de Tanglaw. Sa ganap na ika-9 ng Oktubre iniluklok ang kauna-unahang opisyales ng Likhaan Club kasabay ang pagkilala sa kanilang tagapayo na si Gng. Jocelyn Margaret Ruzol.

Pangarap ang puhunan, talento ang sandigan ni Melvin Medina Sining ang nagsisilbing kanlungan ng mga malilikot na pag-iisip at damdamin. Dito rin natin naipahahayag ang ating mga saloobin sa iba’t ibang bagay. Ngayong ika21 siglo, talamak na ang pagbibigay buhay sa sining dahil ito ang humuhubog sa kabuoan ng isang indibidwal.

“Art exhibit ang nagpatunay na maraming mahuhusay na NTCian pagdating sa larangan ng sining,” wika ni Bb. Janissa Abolucion, isang mag-aaral na nagpapakadalubhasa sa Filipino, dating Senador ng NTC Student Government (SG), at nagsilbing utak sa likod ng Arts Club. Bilang isang mag-aaral na may husay at malasakit sa sining, pinangunahan niya ang isang aktibidad na magpapakita at lilinang sa husay ng ilang mga NTCian pagdating sa nasabing larangan. Noong buwan ng Pebrero taong kasalukuyan, isang eksibit ng iba’t ibang obra ang pinaghugutan niya ng kanyang pangarap na magkaroon ng isang samahang hahasa sa talento ng NTCian—ang Likhaan.

Ang pa ngarap na ito’y nabigyang kasagutan ngayong taong panuruan nang aprubahan nina Bb. Rosalie Dimaano, dating Ex-

ecutive Vice President (EVP) for Finance, Administration, and Students’ Services at Dr. Ma. Elma Cordero, Puno ng Office of the Student Affairs (OSA) ang pagkakaroon ng Likhaan. “Maraming may potensyal na mag-aaral pagdating sa sining. Nasaksihan natin ang pagpupunyagi at talento ng mga bata matapos ang art exhibit,” pahayag ni Dr. Cordero.

Si Gng. Jocelyn Margaret Ruzol, isa sa mga mahuhusay na guro ng kolehiyo, dating puno ng MAPEH (Music, Arts, Physical Education and Health) Department, at tunay na batikan pagdating sa larangan ng sining ang itinalagang tagapayo ng Likhaan. Ayon sa kanya, “Ang pagpapamalas ng mga talento sa larangang ito ay bahagi rin ng paghubog sa isang mag-aaral, kaya nararapat lamang na maipakita ito sa iba.” Ibinida nila ang mga ikinakasang plano para sa mga NTCian tulad ng pagsasagawa ng isang free workshop kung saan magkakaroon ng isang mentorship ang mag-aaral sa kanilang forte sa sining gaya ng charcoal, oil painting, photography, multimedia at iba pa.

Noong ika-9 ng Oktubre taong kasalukuyan ay pormal na

kinilala ang mga kauna-unahang opisyal ng Likhaan matapos ang matagumpay nitong organizational meeting. Nahalal si G. Ricky Dolores, mula BSIT bilang pangulo; Si G. John Salazar, mula BPEd bilang panloob na ikalawang pangulo, at si Bb. Abolucion, bilang panlabas na ikalawang pangulo; Si Bb. Liera Mae Cempron ang nahalal na kalihim; Bb. Ma. Karen Dela Cruz ang nahalal na ingat-yaman; G. Ralph Edridge Lo ang nahalal na tagasuri; Bb. Trixie Anne Arceo ang nahalal na tagapamahala; at, Bb. Vanessa Joy Bancal ang nahalal na tagapagbalita na kapwa mag-aaral mula BSEd Social Studies.

Talento at pangarap ang naging puhunan at sandigan sa pagkakatatag ng pinakabagong samahan sa dalubhasaan.

Si Bb. Abolucion ang nagpatunay na hindi dapat ikinukubli ang mga talento’t pangarap dahil maaari itong ibahagi upang makatulong sa pagpapaunlad ng nakararami.

Ang Likhaan bilang isang bagong tatag na samahan ay inaasahang hindi magpapahuli upang ipakilala ang NTC saanmang sulok ng bansa.

LATHALAIN

Agosto - Nobyembre 2019

Pahina 11

Pagpupugay sa Isang Dekadang Liwanag

Hindi nasusukat sa dami ng sertipiko o taas ng degree na nakamit ang pagiging isang dakilang guro. Ito ay nasusukat sa pagiging gabay at inspirasyon upang maging magandang ehemplo sa mga mag-aaral.

Ngayong taon, ginugunita ng Fiat Lux, ang opisyal na pahayagang pangmag-aaral ng NTC, ang unang dekada sa serbisyo ng babaeng walang kapaguran at buong tapang na sumusugal upang manindigan sa katotohanan— siya ay si Gng. Ruth Balagat.

Noong 1984, nakapagtapos siya ng kolehiyo sa kursong Bachelor of Secondary Education major in Filipino, minor in English sa ating dalubhasaan. Sinundan ito ng mga oportunidad tulad ng siya ay maging kalihim ni Dr. Jesusa Padilla, dating Dekana ng College of Education noong 19771986; at kawani sa Accounting Office noong 1986-1995.

Sa kagustuhang magamit ni Gng. Balagat ang kanyang pinag-aralan, nagkaroon siya ng pagkakataong makapagturo sa High School department ng NTC noong 1995-2009. Kasabay nito ang pagtatalaga sa kanya bilang tagapayo ng Bachelor of Education Student Teacher

Organization (BESTO) na ngayo’y ICSTO. Dahil sa ipinakitang dedikasyon at husay, siya ay naging Puno ng Kagawaran ng Filipino noong 2007. Nang matapos niya ang kanyang M.A. Degree sa Filipino noong Marso 2008, ito ang naging daan upang siya ay iluklok bilang propesor sa kolehiyo; at noong ika-3 ng Disyembre 2009 ay itinalaga siya bilang bagong tagapayo ng Fiat Lux sa Filipino.

Talagang hindi matatawaran ang naging ambag ni Gng. Balagat sa larangan ng pamamahayag mula sa kanyang pagbibigay payo, edukasyon, at suporta sa publikasyon. Ibinahagi ni G. Casimiro Reyes, punong patnugot ng Fiat Lux noong 20122013: “Si Gng. Balagat ay madaling lapitan, kaya’t nagagamit ko ngayon sa aking propesyon ang mga bagay na kanyang itinuro.

Hindi lang sa pagiging tagapayo ang kanyang naging trabaho, kundi bilang isang ina sa lahat ng manunulat sa loob at labas ng publikasyon.” Ayon naman kay Bb. Joan Amor Diaz, propesor at kanyang kaibigan: “Saksi ako sa husay at dedikasyon ni Gng. Balagat sa Fiat Lux dahil mas inuuna niya ang pag-eedit ng mga article kaysa pag-uwi nang maaga; at kitang-kita ko rin ang pag-

mamahal niya sa bawat staff” Sa pakikipanayam kay Gng. Balagat, pinaniniwalaan niya ang pilosopiyang Confucianism o ang mga linyang: “Huwag mong gawin sa iba ang ayaw mong gawin sa iyo.” Dagdag pa niya na huwag kaagad maniwala sa kuro-kuro hangga’t ito’y walang sapat na basehan o kumpirmasyon. Aniya, “kung ano ang tama ay iyon ang gawin mo.”

Nagbigay payo rin si Gng. Balagat sa mga mamamahayag ng publikasyon: “Pagbutihin kung ano man ang ibinigay sa iyong tungkulin.

Gampanan ito nang buong puso at walang pag-iimbot dahil iyon ang kahulugan ng tunay na paglilingkod.”

Maligayang isang dekada ang pagbati ng Fiat Lux kay Gng. Ruth Balagat!

Tunay kang sandigan hindi lamang bilang isang guro, kaibigan, tagapayo, kundi ina sa lahat na kailanma’y hindi malilimutan ng mga manunulat at mamamahayag ng publikasyon.

Unang Mukha ng Gawad Haraya, kilalanin ni Jet Rivas “Tough times never last, but tough people do. Kung ika’y matatag, walang ano mang bagyo ang makasisira sa iyo.”— Michelle Sison Sa pagpasok ng mala-delubyong suliranin, isang babae ang buong tapang na hinarap ito sa pamamagitan ng sipag at tiyaga bilang sandata upang makamit ang kanyang pangarap sa buhay.

Taong 1993, nakapagtapos si

Gng. Michelle Sison ng hayskul sa Bulacan. Dulot ng kahirapan, hindi muna niya ipinagpatuloy ang pag-aaral sa kolehiyo kaya’t nagtrabaho siya sa Taytay, Rizal bilang helper.

“Wala ka bang planong magpatuloy sa kolehiyo?” Tanong mula sa kanyang ama na naging katuwang din niya sa paghanap ng paaralang papasukan sa kolehiyo. Agad namang nagbukas ng opor-

Kauna-unahang Gawad Haraya. Dating OFW at single mom, si Michelle Sison ay ginawaran bilang Cum Laude at Gawad Haraya sa ginanap na 151st Commencement Exercis e noong ika-1 Hunyo taong kasalukuyan sa PICC. Litrato ni Michelle Sison

tunidad ang University of the East-Manila (UE-Manila) kung saan ay kumuha siya ng kursong Civil Engineering, na kalauna’y hindi rin niya naipagpatuloy dahil sa pangangailangang pinansyal. Dahil dito, muling tumigil si Gng. Sison at pansamantalang nagtrabaho bilang Stock Clerk sa isang Shoe Company sa Recto, Manila.

Ilang taon ang lumipas, nakarating si Gng. Sison sa Japan sa tulong ng Integrated Microelectronics Inc. (IMI), sa ilalim ng pamamahala ng Ayala Corporation. Dito hinasa ang kanyang kakayahan upang maging isang Final Visual Inspector sa Laguna Techno Park. Matapos nito, nakapagtrabaho naman siya sa Taiwan bilang Production Operator sa Lead Data Inc., Laboratory Personnel sa Unimicron Technology Corp., at Assistant Technician sa Episil Technologies Corp.. Dahil sa kanyang pangingibang bansa, naging problema niya ang pakikipag komunikasyon sapagkat hindi pa uso noon ang gadgets at social media. Mahirap man ay tiniis ni Gng. Sison ang kalbaryo at kumayod pang lalo para sa kanyang pamilya.

Taong 2013 nang matapos na ang kanyang kontrata sa ibang bansa, ito ang nagbunsod sa kanyang bumalik sa Pilipinas. Dito ay nagtrabaho siya bilang Admin Assistant sa isang printing company sa tulong ng kanyang kapatid na empleyado rin dito.

Dahil wala pang kasiguraduhan si Gng. Sison sa kanyang tinatahak, siya ay muling humanap ng maaring

Isang dekadang serbisyo. Mula nang maitalaga bilang tagapayo noong 2009, taos-pusong naglingkod si Gng. Balagat upang linangin at paghusayin ang mga miyembro ng publikasyon.

pasukang paaralan o unibersidad upang ipagpatuloy ang naudlot na pangarap— ang maging isang guro. Sa ikalawang pagkakataon, nag-inquire siya sa UE-Manila ngunit nagsara na pala ang enrollment schedule ng unibersidad kung kaya’t kumuha rin siya ng pagsusulit sa Philippine Normal University (PNU) at naipasa niya ang mga naunang proseso. Dahil sa problemang pangkalusugan, naudlot ang balak niyang makapag-aral dito.

Hindi pa rin nawalan ng pag-asa si Gng. Sison nang matagpuan niya ang National Teachers College (NTC) sa tulong ng isa sa mga guwardiya sa UE-Manila. Dito niya naisip na kumuha ng kursong Bachelor of Secondary Education major in Social Science (BSEdSS).

Pinagsikapan niyang mairaos ang kanyang pagaaral hanggang siya’y naging iskolar ng dalubhasaan.

Sa kanyang pagtatapos, ginawaran siya ng latin honor bilang Cum Laude at kauna-unahang Gawad Haraya.

“This is fate! Nagsimula ako sa Ayala at sa ikalawang pagkakataon, babalik din pala ako rito,” wika ni Gng. Sison nang siya ay natanggap bilang isang propesor sa NTC, na ngayo’y nasa ilalim din ng pamamahala ng AC Education ng Ayala Corporation. Siya ay kasalukuyang nagtuturo ng mga asignaturang Ethics, Understanding the Self, Personality Development, Economics with Land Reform and Taxation, Readings in Philippine History, at Life and Works of Rizal sa ilalim ng School of Arts and Science Technology (SoAST). Mula sa isang all-around-helper, at ngayo’y isang propesor sa kolehiyo. Pinatunayan ni Gng. Sison na hindi hadlang ang kahirapan upang maabot ang mga pangarap sa buhay.

Vol. XXVIII• No. 1• Agosto-Nobyembre 2019 | Maynila ANG OPISYAL NA PAHAYAGANG PANGMAG-AARAL NG NATIONAL TEACHERS COLLEGE

PITAK FILIPINO

Dibuho ni Jet Rivas

“Wikang Katutubo: Tungo sa Isang Bansang Filipino,” ito ang naging tema ng Buwan ng Wika ngayong taon. Kalakip ito sa Resolusyon Blg. 19-03 na tumutukoy sa Pandaigdigang taon ng mga Katutubong Wika.

Batay sa layunin ng Komisyon sa Wikang Filipino (KWF), ito ay nilikha noong ika-14 ng Agosto 1991 kung saan nakapaloob ang Batas Republika Blg. 7104 na nagbibigay kalayaan sa pagsasagawa ng kilos protesta at pagtatanggol upang mapanatili ang wikang Filipino. Kapansin-pansin na tuwing buwan ng Agosto idinaraos ang Buwan ng Wika kasabay ang samo’t saring aktibidad at programa na sumusuporta sa nasabing tema.

Sa ating institusyon, bigong naipagdiwang ang taunang selebrasyon ng Buwan ng Wika. Ayon kay G. Avel Espino, dating pangulo ng Samahan ng Gabay ng Wika (GAWI): “Hindi natuloy ang selebrasyon ng Buwan ng Wika noong Agosto dahil sa isinasagawang renobasyon sa NTC. Kasabay pa nito, ang pagbubukas ng klase noong kalagitnaan ng Agosto.”

Sa kabilang banda, nakasaad sa 1987 Saligang Batas na ang “wika” ay mula sa salitang “de facto” na tumutukoy sa katotohanan at “de jure” na nagsisilbing representasyon sa pagkakaroon ng prinsipyo. Sa pamamagitan ng pagpapayabong ng sariling wika upang magkaroon ng pagkakakilanlan ang sariling bansa, isang hangarin ang nais iparating ng wika sa bawat Pilipino na mapagbuklod ang bawat pangkat sa ating bansa.

Naging matunog muli ang usapin sa balak na pagtanggal ng asignaturang Filipino at Panitikan sa kolehiyo. Dahil dito, naglabas ng pahayag si G. Virgilio Almario, Komisyoner ng KWF, na hindi dapat sundin ang desisyon ng Korte Suprema sapagkat ang mga nasa mataas na antas ng kolehiyo, ay dapat magkaroon ng paninindigan. Sa madaling CONTACT US :

TANGGOL WIKA: HANDANG LUMABAN PARA SA PAGBABAGO nina R.I. Albacea at H.J. Cuanan

salita, ang antas tersarya pa rin ang may karapatang magdesisyon kung karapat-dapat bang tanggalin ang pagtuturo ng Filipino at Panitikan sa General Education Curriculum (GEC).

Mandatory ROTC, kapalit ng Wika at Panitikan?

“Both CHED and the SC have somehow decided to kill our country’s soul, our people’s capacity to think freely, the mark of our liberty, and collective consciousness,” ito ang naging pahayag ng Alyansa ng mga Tagapagtanggol ng wikang Filipino o mas kilala bilang Tanggol Wika, isang samahan ng mga guro, mag-aaral, at manunulat, mula sa De la Salle University-Manila (DLSU) na nabuo noong ika-21 ng Hunyo 2014. Ang mga layunin ng nasabing alyansa ay panatilihin ang pagtuturo ng asignaturang Filipino sa bagong kurikulum, irebisa ang CHEd Memorandum Order (CMO) No. 20, series of 2013, gamitin ang wikang Filipino bilang midyum sa pagtuturo ng ibang asignatura, at ipalaganap ang makabayang edukasyon sa ating bansa.

Noong ika-11 ng Hunyo taong kasalukuyan, kasabay ng paggunita sa ika-121 taon ng Araw ng Kalayaan, nagprotesta ang Tanggol Wika sa Korte Suprema upang ibasura ang desisyon na tanggalin ang pagtuturo ng Filipino at Pantikan mula sa GEC sa kolehiyo. Ayon pa sa alyansa, ang nasabing desisyon ni Chief Justice Lucas Bersamin ay isang “imminent cultural genocide” o ang pagpatay sa sariling kultura at pagkawala ng pagiging makabayan ng bawat Pilipino.

FACEBOOK.COM/NTCFIATLUX

Kung susumahin, ang CMO 20 ay isang banta sa pamamayagpag ng neokolonyal na edukasyon sa ating bansa bunsod sa paggamit ng Ingles bilang midyum sa pagtuturo ng iba’t ibang asignatura.

Malaking bagay ang dulot ng wikang Filipino sa ating bansa tulad ng pagmulat sa ating kamalayan upang maging isang Pilipino. Bagamat ayon kay David Michael San Juan, isa sa mga nagpasimula ng Tanggol Wika, mas pinaboran ng SC ang technicalities ng nasabing pagtanggal kaysa sa boses at punto ng mga nagtatanggol.

Dagdag pa ni Prop. Bienvenido Lumbera, propesor mula sa University of the Philippines-Diliman (UP) at National Artist for Literature, nilabag nito ang Article XIV. Section 2, Article II. Section 18, at Article XIII. Section 3 mula sa 1987 Saligang Batas na tumutukoy sa pambansang Wika, kulturang Pilipino, at makabayang edukasyon. Dagdag pa ng Tanggol Wika: “As the national language is a strong social glue that binds our archipelago, it is not an exaggeration to say that our country’s survival is also at stake here.

Likewise, the group alleged that the said CMO is unconstitutional for violating the 1987 Constitution.” Sinasabi rin na nilabag ng CMO 20 ang Republic Act No. 7104 o kilala bilang Organic Act of Commission of the Philippine Language, Republic Act No. 232 o ang Education Act of 1982, at Republic Act No. 7356 o mas kilala bilang National Commission on Culture and the Arts (NCCA).

Kasabay ng nasabing isyu ay ang pag-apruba ng Senate Bill FIATLUX1LINE@GMAIL.COM

No. 2232 kung saan ay sapilitang lalahok ang mga mag-aaral mula Senior High School (SHS) sa Mandatory Reserved Officers Training Corps (ROTC) Program.

“I am in favor of the mandatory ROTC. As a matter of principle, I am for ROTC. We cannot be relying on other countries for defense,” saad ni Department of Education (DepEd) Secretary Leonor Briones. Ayon pa sa kanya na ito ang magpapamulat sa makabayang Pilipino. Sa kabilang banda, maraming bumatikos sa desisyon na ito tulad ni Senador Risa Hontiveros: “I am curious as to why we look to mandatory militarism as a way to promote nationalism, while at the same time removing National Language and Panitikan as mandatory courses in schools.” Nagbabala rin ang League of Filipino Students (LFS) nang kanilang gunitain ang mga kaso ng hazing at pang-aabuso sa likod ng pagsasagawa ng ROTC. Maaalala ang pagpatay kay Mark Welson Chua, dating UST cadet noong taong 2001, matapos nitong ibunyag ang mga nagaganap na korapsyon sa nasabing paaralan.

Filipino at Panitikan, tuloy pa rin sa Tanglaw Matatandaan na noong ika17 ng Mayo taong kasalukuyan ay kasama ang dalubhasaan sa preliminary findings mula sa National Survey 2019 on the Situation of Filipino and Literature in College kung saan ay nagbabalak tanggalin ang asignaturang Filipino bilang mandatory subject sa kolehiyo. Samakatuwid, inaasahang mawawala DIGITAL COPY:

na ang ilang minor subjects ng Filipino na kadalasang itinuturo sa una at ikalawang taon ng kolehiyo. Ngunit sa pagpasok ng A.Y. 2019-2020, makikitang itinuturo pa rin ang asignaturang Filipino sa unang taon ng kolehiyo tulad ng Diskurso. Sa wikang Filipino, at Wika , Kultura at Lipunan.

Sa kabilang banda, may mga asignaturang Filipino na tuluyang ibinaba na sa Senior High School (SHS) tulad ng Komunikasyon sa Akademikong Filipino at Pagbasa at Pagsulat tungo sa Pananaliksik. Masasabing walang problema sa NTC dahil itinuturo pa rin ito sa New Curriculum at mayroon pa ring kurso na nagpapakadalubhasa sa asignaturang Filipino. Ayon sa kasalukuyang pangulo ng GAWI na si G. Jomar Gucilatar: “Ito ay pagbaba ng pagtingin sa asignaturang Filipino saklaw ang Pagbasa at Pagsulat tungo sa Pananaliksik na kung saan ay dapat manatili lamang itong sa kolehiyo. Sa panahon ngayon, marami pang mga mag-aaral mula kolehiyo ang kulang pa ang kaalaman sa mga assignaturang ito.”

Nagbigay rin ng pahayag dito si Gng. Ruth Balagat, tagapayo ng Fiat Lux at guro ng asignaturang Filipino sa antas tersarya: “Walang malinaw na direktiba ang CHEd. Nagulat na lang kaming kaguruan sa sinabing tatanggalin ang Filipino sa kolehiyo dahil sa desisyon ng Supreme Court, ngunit sa palagay ng ating registrar na si Dr. Agnes Sunga, bilang paaralan ng mga nagpapakadalubhasa sa pagkaguro, nararapat pa ring ipagpatuloy ang pagtuturo ng assignaturang Filipino sa Kolehiyo.”

ISSUU.COM/FIATLUXONLINE