Interview siri loves me katja heitmann

Een interview met Katja Heitmann en vijftig jonge dansers

Siri Loves Me Een bewegingsritueel voor vijftig volmaakte kinderen “Het voelt als een soort waas. Je zit volledig in je eigen wereld en je kan helemaal nergens anders meer aan denken. Dat heb ik normaal eigenlijk nooit. Ik vind het echt fijn.” Tommy (13, Bergen op Zoom) ervaart het uitvoeren van Heitmann’s choreografie als rustgevend. Veerle (17, Maastricht) sluit zich daarbij aan: “juist omdat je je erg moet concentreren word je ook rustig. Je stopt met denken en bent alleen nog bezig met tellen.” “De choreografie van Siri Loves Me lijkt helemaal niet op dans zoals ik het gewend ben,” vertelt Alma (14, Düsseldorf) “Ik ben gewend om veel sneller te dansen en grote bewegingen te maken, hier draait het juist om traagte, concentratie en details.”

Nohr (14, Tilburg) is het daarmee eens: “Normaal kan ik, wanneer ik dans, alles loslaten. Nu moet ik juist continu gefocust zijn en proberen om alles onder controle te houden”. Volgens Charley (14, Maastricht) is dat behoorlijk zwaar. “Je kan niet even níet geconcentreerd zijn.”

Wat beweegt de mens? Tienduizend stappen per dag voor een gezond lichaam; twee sneetjes glutenvrij brood; zestig minuten meditatie; niet minder dan negen uur slaap; een goede zoen duurt maximaal 60 seconden, enzovoorts. We analyseren onszelf van brein tot bot. Katja Heitmann is als dansmaker gefascineerd door de wijze waarop wetenschap en technische apparaten onze bewegingen beïnvloeden. “Navigatiesystemen die onze routes bepalen, de bewakingscamera’s in de straten die registreren welke bewegingen afwijken”, vertelt Heitmann. “Vanuit mijn fascinatie voor dit soort systemen werk ik aan een bewegingstaal - een dans - waarin de mens de grootst mogelijke controle over zijn lichaam krijgt. Die controle gaat zo ver dat zelfs het knipperen van de ogen statisch, mathematisch en op de tel moet gebeuren.”

“Het uitvoeren van de choreografie voelt als een soort waas. Je zit volledig in je eigen wereld en je kan helemaal nergens anders meer aan denken. Dat heb ik normaal eigenlijk nooit. Ik vind het echt fijn.” - Tommy (13, Bergen op Zoom) Best een uitdaging om zo’n strikte choreografie door vijftig kinderen te laten uitvoeren, zou je denken. En dat klopt. Om goede jonge dansers te vinden organiseerde Heitmann werksessies aan de vooropleidingen dans in Maastricht, Tilburg en Tanzhaus Dusseldorf. In totaal selecteerde ze vijftig kinderen met wie ze verder werkte aan Siri Loves Me. “Mijn performers zijn tussen de dertien en zeventien jaar. Ik wilde persé met hen werken omdat zij de ‘google-generatie’ representeren: ze zijn opgegroeid in het grensgebied tussen de online- en de fysieke wereld.”

Nieuw voor de meeste dansers is dat de uitvoering van Siri Loves Me niet in een theaterzaal, maar in de drukke binnenstad plaatsvindt. Heitmann kiest er bewust voor om Siri Loves Me te laten plaatsvinden op het Maastrichtse Mosae Forum en het Tilburgse Pieter Vreede Plein. “Alles wat je op deze locaties ziet is door mensenhanden gemaakt. Hier worden we gevolgd door camera’s.

Hier worden we omringd door beelden waarin we worden aangesproken als consument, als massa. Hier bewandelen we routineus de wegen die door anderen zijn gepland. Ik wil daar een onverwachte routine tegenover plaatsen waarmee we het winkelende publiek kunnen verwonderen. Hopelijk maken ze dankzij die verwondering contact met elkaar, en raken ze door wat ze hier zien met elkaar in gesprek. Die mogelijkheid bestaat alleen op dit soort openbare plekken.”

Inmiddels hebben de jonge dansers al een paar keer in de publieke ruimte gewerkt. “Dat was in het begin wel even wennen”, vertelt Jaime (16, Maastricht). “Wanneer het zonlicht in je ogen schijnt of de mensen om je heen bewegen is het erg moeilijk om op de tel te blijven knipperen en de focus bij jezelf te houden.” Merel (13, Tilburg) vindt optreden op straat een beetje ongemakkelijk. “Wat we doen is zo vreemd dat je nooit helemaal zeker weet hoe het publiek gaat reageren. Sommige mensen maken grapjes over je, anderen zijn juist geïnteresseerd. Sommigen komen erg dichtbij en bestuderen je alsof je een soort pop bent, anderen lachen en proberen ervoor te zorgen dat je uit je rol valt.” Amina (17, Düsseldorf) vindt de repetities in de publieke ruimte juist veel leuker dan de repetities in de studio. “Het is cool om aan mensen te laten zien dat je in een winkelcentrum ook andere dingen kunt doen dan spullen kopen en frietjes eten.”

1

Maar wat heeft dat eigenlijk te maken met Siri, de personal-assistent applicatie van Apple? “Siri is een voorbeeld – een metafoor - van de wijze waarop we via slimme apparaten controle over ons bestaan proberen te verwerven”, vertelt Heitmann. “De titel Siri Loves Me geeft me een beetje een triest gevoel”, zegt Veerle (17, Maastricht). “Ik heb het idee dat we steeds meer via apparaten met elkaar communiceren. We zoeken ons geluk in een virtuele wereld. Maar die wereld is zo kunstmatig. Het lijkt wel alsof hoeveel jij waard bent volledig afhangt van hoe zonnig je Instagramfoto’s zijn.” “Op internet wil je alleen de beste kant van jezelf laten zien”, beaamt Nohr.

“Zelf maak ik ook altijd tien selfies, alleen de allermooiste zet ik online. In deze dans proberen we ook zo’n perfecte houding aan te nemen. We proberen ons lichaam zo te programmeren dat je zelf haast een computer wordt.” Jaime vult aan: “Online gedragen we ons al als een soort robots. Het lijkt wel alsof we geprogrammeerd zijn om zoveel mogelijk likes en followers te verwerven. Het is een obsessie.”

“Ik denk dat veel van mijn klasgenoten zich best alleen voelen, ondanks dat ze vaak op hun telefoon zitten.” - Veerle (17, Maastricht) Volgens Charley (14, Maastricht) gaat Siri Loves Me ook over ‘dat je overal wordt gezien’. “Op iedere straathoek hangen camera’s, die kijken of je foute of onverwachte bewegingen maakt.” “De repetities voor dit stuk hebben me aan het denken gezet”, zegt Anne (17, Maastricht). “Als je goed om je heen kijkt zie je dat we op dit moment al een beetje functioneren als machines. We lopen over straat en kijken naar beneden, naar onze schermen, die we volgen als zombies.” Volgens Tommy (13, Bergen op Zoom) en Samir (15, Moergestel) gaat Siri Loves Me over mensen die zich algoritmisch gedragen. “Het gaat bijvoorbeeld over mensen die een hele vaste routine hebben. Die elke dag op dezelfde tijd op staan, naar hun werk gaan, weer naar huis gaan, een serie kijken, een glas wijn drinken en de volgende dag weer precies hetzelfde doen”, zegt Samir. “Ja,” zegt Tommy. “‘Waarom doe ik dit?’ ‘Vind ik dit eigenlijk nog wel leuk? Siri Loves Me gaat over mensen die zichzelf die vragen niet meer stellen.”

Heitmann: “Wat ik echt van deze jonge dansers heb geleerd is dat je in die mechanische concentratie die ik creëer ook rust kan vinden. Tot nu toe dacht ik altijd dat een overdaad aan technologische controle vooral een akelige gedachteloosheid met zich meebracht, maar het werken met deze jonge generatie heeft mijn blik daarop veranderd. Volledige controle kan ook verbazend rustgevend zijn in een wereld van eindeloze keuzemogelijkheden. Siri Loves Me is misschien zowel een lofzang op de menselijke maakbaarheid als een waarschuwing voor de leegte. Deze jonge performers brengen een ode aan de vindingrijkheid van de mens en trainen zich tegelijkertijd in de omarming van het onvoorspelbare; van datgene wat onze menselijke macht overstijgt.” “‘Waarom doe ik dit?’ ‘Vind ik dit eigenlijk nog wel leuk?’ Siri Loves Me gaat over mensen die zichzelf die vragen niet meer stellen.” - Tommy (13, Bergen op Zoom) en Samir (15, Moergestel).

2