FHK magazine

Editie lente 2014

1

fontys hogeschool voor de Kunsten

FHK magazine

Fontys Hogeschool voor de Kunsten bestaat uit:

Fontys Hogeschool voor de Kunsten Postbus 90907 5000 GJ Tilburg

Beeldend

www.fontys/nl/kunsten

Academie voor Beeldende Vorming Academy for Art, Communication and Design

Fontys Hogeschool voor de Kunsten FHKTilburg

Academie voor Architectuur en Stedenbouw

FHKTilburg

Master Kunsteducatie Fontys Hogeschool voor de Kunsten houdt

Dans

u met dit magazine graag op de hoogte van de laatste ontwikkelingen.

Dance Academy

Eindredactie: Suzanne van Bilsen Copywriter: Sander van der Schaaf

Academie voor Danseducatie

Fotografie: Amat Bolsius, Marc Bolsius, Rob ten Broek, Noortje van Gestel,

Muziek

Chris van Heeswijk, Eline de Jong, Josje Leen, Pepijn Lutgerink,

Academie voor Muziekeducatie

Albert Sanders, Veerle van Son,

Conservatorium

Julie Verlinden, Sipke Wadman

Rockacademie

Vormgeving: www.blendblink.nl

Master of Music

Druk: mei 2014

Hilde Tholens, Robert de Vaan, en Peter Westerlaken.

Dit magazine digitaal?

Kijk voor de digitale versie

Theater

op fontys.nl/kunsten

Academie voor Theater Academy for Circus and Performance Art Academie voor Muziek- en Musicaltheater

Voorstellingen en concerten Regelmatig geven studenten van FHK concerten of voorstellingen.

Je bent van harte welkom.

Kijk op fontys.nl/fhkagenda

2

Voorwoord

Educatie voor Kunst en Cultuur Kun jij je nog het moment herinneren waarop je voor het eerst besefte dat je iets met “kunst” deed of wanneer je je bewust was van iets ‘cultureels’? Misschien waren ze bij jou thuis al kunstzinnig of cultureel ingesteld en kreeg je het met de paplepel ingegoten. Of misschien speelde je gewoon bij de plaatselijke harmonie en was je daar helemaal niet mee bezig. Maar er is vast een moment geweest waarop je je realiseerde; “wat ik maak is kunst”!

Achteraf zou je kunnen zeggen dat zo’n moment

Dat is de kern van wat we met een ingewikkelde

welhaast een ”magisch moment” is geweest.

term “kunst- en cultuureducatie” noemen.

Zoals er wel meer “magische momenten” in

Herkennen, erkennen en benoemen wat

een mensenleven zijn die op de een of andere

mensen aan verbeelding al in zich meedragen.

manier bepalend zijn voor de rest van je

Hun verbeelding op het pad van de betekenis

leven. Misschien heb je het zelf ontdekt, maar

zetten. De rest is passie.

het zou ook kunnen dat iemand anders je op je onontdekte talenten heeft gewezen. Een onderwijzer, een leraar, een dirigent, die je liet weten hoe bijzonder het was wat je deed.

Die je heeft gestimuleerd om ergens goed in te zijn wat helemaal uit jezelf komt.

Wat een geluk dat er juist op dit moment weer een enorme behoefte aan verbeelding en betekenisgeving is. Verbeeldingskracht zonder grenzen, creativiteit als antwoord op rationalisme en controle. Want juist nu hebben we het nodig om er aan herinnerd

De bevestiging en erkenning van anderen

te worden dat er achter de draken die we

kunnen passie en enthousiasme voor kunst

moeten verslaan een prinses op ons wacht en

stimuleren. Dat lijkt eenvoudig, maar zo

dat er achter elke telefooncel een Ministerie

simpel is het niet. Het vergt een bijzondere

van Toverkunst kan schuil gaan...

gave van de ander om die momenten te zien en te benoemen. Om de oester te openen en de parel zichtbaar te maken.

We hebben goud in handen.

Namens het managementteam FHK, Jur van der Lecq

3

‘Ik doe nooit iets halven bak’ David Romanello studeerde in 2012 af als

Talent ná de opleiding...

saxofonist aan het Conservatorium. Hij werd genomineerd voor de Jacques de Leeuwprijs.

Op dit moment volgt hij de Master of Music

Vier jaar lang heb je hard gewerkt, gestudeerd, jezelf persoonlijk ontwikkeld en ontzettend veel geleerd. En dan?

Waar kom je terecht als veelbelovend professional?

aan het conservatorium, is docent, sessiemuzikant, speelt hij in een blazerssectie, werkt als muziekprogrammeur, speelt hij met zijn eigen David Romanello Quartet en speelt hij als gastsolist.

“Best veel inderdaad! Maar alles wat ik doe, doe ik vanuit oprechtheid en enthousiasme.

Ik doe geen dingen ‘halven bak’. Wat voor mij heel erg werkt is dat ik allerlei projecten

Vier oud-studenten aan het woord over

doe en lesgeef, zodat ik mijn artistieke

wat ze zijn gaan doen na de opleiding.

vind dat heel waardevol om naast elkaar

Welke kansen hebben ze gehad of opgezocht?

enthousiasme heel prikkelend overkomt.

Hoe zien ze de toekomst tegemoet?

voor gaan omdat je het wil. En ik ben héél

praktijk ongeforceerd kan ontwikkelen. Ik te doen. Mensen zeggen altijd dat mijn Dat is denk ik het belangrijkste. Ergens realistisch aan de opleiding begonnen.

Ik wilde spelen, maar besefte me dat ik daarvoor alle kansen moest aangrijpen. Die houding heeft me geholpen. Ik zeg altijd eerst ‘ja’ in plaats van ‘ja, maar…’.”

“Mijn master gebruik ik vooral om mijn eigen

stijl

te

ontwikkelen,

mezelf

te

onderscheiden. Ik heb unieke bagage, met mijn techniek, mijn conservatoriumopleiding én mijn diverse speelervaring. Die mix hoor je. Ik vind mezelf misschien niet de grootste vernieuwer, maar ik ben wél heel bewust bezig met mijn publiek te bereiken. (lachend) Je bent trouwens van harte welkom bij mijn cd-presentatie op 5 juni in theater De NWE Vorst.”

davidromanello.nl

4

‘ Altijd je hart volgen en je eigen weg kiezen’ Jalila Essaïdi studeerde in 2009 af aan de Academie voor Beeldende Vorming

te

Tilburg en volgde aansluitend de master kunsteducatie. Ze specialiseert zich momen-

‘ Zo veel mogelijk van je kracht uitgaan’

teel in Bio Art, het innovatieve gebruik van natuurlijke materialen.

“Ik ben niet zo van de hokjes. Ik was altijd al geïnteresseerd in natuur, filosofie en biologie. Dat is er al van kinds af aan, bij ons

Katja Heitmann is in 2012 afgestudeerd als choreografe. Ze werkt op dit moment aan ‘This is not a show’ dat deze zomer op Theaterfestival Boulevard staat.

thuis was het altijd een komen en gaan van

Afgelopen jaar bereikte ze meer dan

kunstenaars, filosofen en wetenschappers en

9000 bezoekers met de tentjestheater-

diens gesprekken aan tafel deden mij beseffen

voorstelling ‘kraudfun-ding’.

dat geen van deze disciplines een monopolie heeft op de waarheid. Toen ik in mijn derde jaar een artikel las over hoe de wetenschap nu in staat is om uit geitenmelk spinnenzijde te maken, sprak me dat enorm aan. Spinnenzijde blijkt sterker dan staal, maar is een natuurlijk materiaal. Hoe vertaal ik dat naar het publiek? Met die vraag ben ik aan het werk gegaan. Dat leverde een belangrijke prijs op: de BioArt&Design award. Daarmee kon ik mijn onderzoek beginnen: een kogelwerende menselijke huid van spinnenzijde.”

Letizia Rompelberg studeerde in 2010 af aan de Academie voor Theater. Zij richtte tijdens haar studie haar eigen Theatergroep Hertog Zout op waarmee ze nu haar 7e productie ‘WEES’ maakt, die in première gaat op Festival Boulevard. Daarnaast werkt ze als docent theater.

“Tijdens de opleiding richtte ik een stichting op, vooral om subsidie voor een locatie-

“Na mijn afstuderen wilde ik het liefst dat

voorstelling te kunnen aanvragen. Zes jaar

doen waar ik voor was opgeleid. Echter,

later is het een organisatie geworden die

waar eerder nog allerlei mogelijkheden

mij de mogelijkheid geeft om autonoom te

voor jonge makers waren, riep nu iedereen

werken. Met Hertog Zout maak ik theater

‘ga maar crowdfunden’. Eigenlijk ben ik dat

dat middenin de samenleving staat. Ik

precies gaan doen, maar wel op mijn eigen

zoek hoe ik met artistieke kwaliteit echt

manier. In de zomer van 2013 heb ik op de

iets kan betekenen voor alle lagen van

gekste plekken gespeeld, van de Tilburgse

de maatschappij. Zo maakte ik eerder

Kermis en de Nijmeegse vierdaagse tot

voorstellingen met een ex-gedetineerde en

aan Festival Boulevard. We hebben alles

met vluchtelingen.

zelf moeten regelen. Van pitchen tot aan onderhandelen over waar je staat en hoe

“Ondertussen ben ik vier jaar verder en heeft

je wordt aangekondigd. Een waardevolle

dit me veel opgeleverd. Ik heb de stichting

maar ook erg harde leerschool. “

BioArt Laboratories opgericht, waar ik nieuw

‘ Raap je moed bij elkaar en stap op mensen af’

“Ik ben misschien altijd wel een beetje een naïeveling geweest die dacht de wereld te kunnen verbeteren. Ik zoek nu bewust samenwerking met maatschappelijke partij-

“Dat ik me als autonoom maker wil profi-

en. Ik ben vrij communicatief, dus ik kan

leren, betekent voor mij dat ik het risico

mensen snel enthousiast krijgen voor een

volledig wil aangaan. Investeren in een

projectidee. Ik denk dat mijn kracht is dat

docentencarrière bijvoorbeeld, dat klopt

ik kwetsbaar durf te zijn. Ik schaam me niet

“Laat ik zeggen dat na je afstuderen je leertijd

voor mij persoonlijk niet. Wel krijg ik

voor mijn mindere punten en neem mezelf

pas écht begint. Ik kon maar één ding, mijn

opdrachten, zoals nu van de Nederlandse

ook niet te serieus. Ik geloof dat mensen

eigen hart volgen. Daar zocht ik wel de juiste

Dansdagen. Ik maak nu wat ik wil maken,

dat waarderen. Er zijn nog een hoop dingen

mensen bij. Tijdens mijn studie was een van

maar ik hou wel rekening met de realiteit. Ik

die ik kan – en wil – leren. Ik vind het echt

mijn favoriete docenten waar ik veel van heb

maak korte solo’s omdat die vaker gespeeld

spannend om te blijven zoeken naar een

geleerd Mart Janssen, die samen met mij een

kunnen worden en combineer die tot één

goede balans tussen artistiek theater en

Studium Generale over filosofie binnen de

theaterbelevenis voor de grotere festivals.

toegankelijkheid, om zo mensen écht te kun-

kunsten organiseerde. Uiteindelijk denk ik dat

Ik denk dat je zo veel mogelijk van je

nen raken. Ik denk dat als je een goed plan

het altijd bij jezelf vandaan moet komen. Jouw

kracht moet uitgaan, je drive. Dat is wat je

hebt je er helemaal voor moet gaan. Raap

passie, jouw interesse, je eigen pad volgen.”

uiteindelijk onderscheidt.”

je moed bij elkaar en stap op mensen af!”

jalilaessaidi.com

katjaheitmann.com

hertogzout.nl

werk ontwikkel, ik geef lectures, ik ben docent BioArt aan de vooropleiding ABV en ik maak toegepast werk met mijn bedrijf Inspidere.”

5

Speciale gelegenheid, officiële opening of cultureel evenement?

Maak kennis met de talenten van het Impresariaat Kunsten Het Impresariaat Kunsten verzorgt avondvullende programma’s en u kunt er terecht voor een muzikale omlijsting, circus- of theateract, tegen een zeer voordelig tarief. De talentvolle (afgestudeerde) studenten van Fontys Hogeschool voor de Kunsten doen op deze manier - als cultureel ondernemer - presentatie- en podiumervaring op en leren de ins en outs van het werkveld kennen. Zo verzorgen zij ook al enkele jaren concerten in zorgcentra door heel Brabant voor het project ‘Muziek Jong voor Oud’.

Bekijk en beluister de artiesten op fontys.nl/impresariaat of neem vrijblijvend contact op voor meer informatie e-mail fhkik@fontys.nl tel

6

08850 - 79155

Een betrokken team van vaste docenten vormt de ruggengraat van de opleiding

De interdisciplinaire educatie-professional Kunst- en cultuureducatie is veel breder

je

dan lesgeven op primair en middelbaar

houding. Als afgestudeerde kom je goed

Rose Noël:

onderwijs. In toenemende mate komen

beslagen ten ijs; je kunt op verschillende

educatieve professionals terecht in musea,

niveaus

“De Master Kunsteducatie

centra voor kunsteducatie en op de vrije

overbruggen

een

onderzoekende

communiceren, en

en

zakelijke

tegenstellingen

nieuwe

vormen

van

markt. Daar is grote behoefte aan een

kunsteducatie ontwikkelen en uitvoeren.

interdisciplinaire visie en een onderzoekende

Een betrokken team van vaste docenten

houding. Fontys Hogescholen biedt daarom

vormt de ruggengraat van de opleiding,

in samenwerking met Hogeschool Zuyd een

zodat er veel ruimte is voor persoonlijke

speciale Master Kunsteducatie aan.

begeleiding. Daarnaast wordt veelvuldig

De Master Kunsteducatie (Master of Education in Arts) is een tweejarige interdisciplinaire deeltijdopleiding voor afgestudeerden met

verbreed als verdiept”.

gebruik gemaakt van gastdocenten, die vanuit hun expertise voor de verbinding met de praktijk zorgen.

een kunstvak- of wetenschappelijke opleiding

De lessen vinden grotendeels op maandag

en een grote interesse voor kunsteducatie.

plaats, je kunt de opleiding dus naast je

Verdieping staat centraal. Met vakken als

werk volgen. Je gaat ook thuis aan de slag.

cultuurmanagement, kunstbeleid en onder-

Ongeveer de helft van het studieprogramma

zoeksvaardigheid stimuleert deze master een

bestaat uit contactonderwijs, de rest uit

‘objectieve benadering van kunsteducatie’.

zelfstandig studeren.

Dat klinkt abstract, maar de praktijk

Veel alumni komen terecht op leiding-

neemt juist een belangrijke plek in. Door

gevende

kleinere opdrachten en een ‘meesterproef’

het onderwijs, bij culturele instellingen,

leer je een persoonlijke en tegelijkertijd

overheden of als zelfstandig ondernemer.

wetenschappelijk

te

De master geeft je alle kans om je op een

ontwikkelen. Het onderwijs is grotendeels

breed terrein te profileren en zorgt ervoor

case-gestuurd, zodat allerlei praktijksituaties

dat je vele rollen kunt vervullen in en buiten

aan bod komen. Op die manier ontwikkel

het onderwijs.

gefundeerde

visie

heeft mijn horizon zowel

of

coördinerende

functies

in

7

Het circus van de toekomst Na jaren in een romantische maar tochtige circustent te hebben gebivakkeerd, heeft de Academy for Circus and Performance Art (ACaPA) nu een gloednieuw, speciaal voor circus ontworpen gebouw. Een grote hal van 12 meter hoog met topvoorzieningen voor trapeze- en rope-acrobatiek en volop ruimte voor de praktijktrainingen van de studenten.

ACaPA is een sterk internationaal georiënteerde opleiding. Naast uit Nederland komen haar studenten uit heel Europa en zwermen na hun afstuderen uit over de hele wereld. Een goede plek om ze in hun discipline op te leiden is onontbeerlijk.

aan het werk. Met uitzondering van de zondag, want er moet ook gerust worden.

Studieleider John van Riemsdijk; “Onze studenten zijn ongelofelijk gedreven en trainen zo veel als ze kunnen. Daar letten we als opleiding scherp op, want blessures willen we zo veel mogelijk voorkomen.”

Het artistieke smaldeel van de opleiding bestaat uit Samuel Jornot (artistiek adviseur), Arjan Gebraad (regisseur en dramadocent) en Heleen de Hoon (docent en dramaturge).

Zij zorgen dat de studenten, naast dat ze excelleren in hun discipline, ook als creatieve performers worden opgeleid. Iedere student presenteert daartoe twee maal per jaar zijn

Al drie jaar geleden is FHK daarom begon-

of haar ‘personal project’. Hierin ontwikkelen

nen met het maken van de plannen voor

zij hun persoonlijke discipline en worden ze

vervanging van de circustent op Stappegoor.

uitgedaagd om naar vernieuwende combi-

ACaPA beschikt sinds dit studiejaar over een

naties van circus, theater en dans te zoeken.

demontabele

trainingsaccommodatie,

de

‘Flexolution’. Dit is een demontabel gebouw dat

qua

uitstraling,

en

functionaliteit

afwerking gelijkwaardig is aan permanente bouw. De nieuwe hal, met een vereiste hoogte van 10,5 meter, complementeert het

reeds

bestaande

trainingsfaciliteiten.

aanbod

van

Al het binnenwerk –

rigging – is specifiek door de circusopleiding

Regelmatig vinden er presentaties plaats van circusstudenten en hun voorstellingen.

Kijk op fontys.nl/acapa en fontys.nl/fhkagenda

ontworpen en geïnstalleerd. Overal zijn katrollen en bevestigingspunten aangebracht om trapezes en touwen aan op te hangen en/of te zekeren. De hal is daardoor op allerlei verschillende manieren in te delen.

Voor iedere lessituatie, trainingsbehoefte of

presentatie

kan

optimaal

gebruikt

gemaakt worden van de ruimte. Zelfs een ‘krachthonk’, een plek met sporttoestellen om specifieke spieren te trainen, ontbreekt niet. Naast de grote hal is er ook een kleinere studio waar acrobatiek getraind kan worden word en projecten worden uitgevoerd. Voor de theorie, dans en theater lessen maken de studenten gebruik van het FHK hoofdgebouw aan het Zwijsenplein.

Hier kunnen ze ook gebruik maken van de mediatheek, computers en werkplaatsen.

Studenten worden in het vierde jaar doelgericht voorbereid op de praktijk door lessen in zakelijk management. In dat jaar schaffen ze ook hun persoonlijke materiaal aan. Uiteindelijk komen de studenten overal ter wereld terecht. Van Riemsdijk: “Er werken nu oud-studenten in China, Japan en overal in Europa. En onze studenten hebben nu al meerdere jaren op een rij de hoogste prijs van het Cirque de Demain festival in Parijs gewonnen. Onze opleiding is nu, binnen slechts drie afstudeerjaren, nummer vier wereldwijd”. Alumni komen ook regelmatig terug om te trainen en stimuleren zo de ontwikkeling van de huidige studenten. Het nieuwe gebouw zal de opleidingskwaliteit alleen maar bevorderen. Van Riemsdijk: “Ik

Het gebouw is iedere dag open, van acht

durf met zekerheid te zeggen dat de beste

uur in de ochtend tot half tien s’avonds.

Europese onderwijsfaciliteit voor circus op

Er zijn continue grote groepen studenten

dit moment in Tilburg staat”.

8

Circus als cultureel erfgoed Circus heeft een plek gekregen op de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed in Nederland.

Vanwege de diepgewortelde traditie maar ook omdat deze traditie zich steeds heeft vernieuwd en daardoor nieuwe generaties aanspreekt.

Onder invloed van het ‘nieuwe circus’ doen tegenwoordig theaterachtige elementen hun intrede. Shows worden meer en meer voorstellingen met een verhalend karakter, ondersteund met dans en muziek.

Circus is met recht een levende en dynamische traditie, altijd nieuw, altijd anders.

9

Vier keer top!

Alle vier docentenopleidingen van Fontys Hogeschool voor de Kunsten zijn uitmuntend geaccrediteerd en hebben in de HBO-keuzegids het predicaat ‘topopleiding’ gekregen.

Waar ligt dat aan? We laten graag de vier studieleiders aan het woord.

Yvonne Neven, Academie voor Danseducatie

”Een inspirerend docententeam dat je bijstaat op alle fronten en altijd bereid is je te helpen waar mogelijk”.

10

Dagmar Hoorn, studieleider Academie voor Danseducatie “Eén van onze belangrijkste speerpunten is ‘ervarend leren’. Dat betekent dat we continue op zoek zijn naar hoe we theorie en praktijk kunnen verbinden. Ons docententeam is heel gepassioneerd en bevlogen. De bereidheid is enorm, met veel respect voor elkaar en de studenten. Een mooi voorbeeld hiervan is onze didaktiekdocent, die samen met onze

Londen. Een ondernemende houding en

bijna allemaal naast hun docentschap ook

uitwisseling staat centraal; we geven veel

in de praktijk werkzaam. Die ervaringen

maar brengen ook veel mee terug.”

brengen ze mee in het onderwijs.”

“Wat we zelf belangrijk vinden is dat we

“In de eerste twee jaren ligt er een grote

midden in de maatschappij staan. We onder-

nadruk op vakonderwijs en verbreding.

steunen het initiatief voor ‘One Billion

In het derde jaar is het persoonlijke

Rising’, waarmee op Valentijnsdag wereld-

project heel belangrijk. Dan komen in het

wijd een miljard mensen dansend pleiten

persoonlijke project drie domeinen bij

voor vrouwenrechten. Onder aanvoering van

elkaar: je beeldende praktijk, je didactische

de Academie voor Danseducatie geeft FHK

kennis en vaardigheden én de kunsttheorie.

met muziek, zang en dans acte de présence.

In het vierde jaar zoeken we verdieping en differentiatie in afstudeeronderzoeken

kunstdocent een gecombineerde module heeft ontwikkeld als voorbereiding op de stage. Zo wordt de praktijk al in de lessituatie geïntegreerd. Dat werkt stimulerend, studenten geven terug dat ze heel goed zijn

Heddy van Asten, studieleider Docent Beeldende Vorming

en stages. In toenemende mate zijn dat ook

buitenschoolse

stages

bijvoorbeeld

bij musea. Samen met de student zoeken we naar het best passende studietraject.

“Wat we van vrijwel alle studenten terug-

Studenten krijgen bovendien een eigen

krijgen is dat onze opleiding zo persoonlijk

atelier buiten het schoolgebouw, waar ze

“Studenten leren ook van elkaar. In het

betrokken

onbeperkt kunnen werken. “

eerste jaar maken de studenten kennis

keuzevrijheid

met het primair onderwijs. Deze werkweek

opleidingstraject uitstippelen. Dat vinden

bereiden ze samen met de tweedejaars voor.

we belangrijk, want we merken dat er steeds

Dat zijn de beste sparringpartners, ze hebben

meer behoefte komt aan de hybride docent-

dit immers zelf al meegemaakt. Wat waren je

kunstenaar. Studenten kunnen zich bij ons

bloopers, wat waren je highlights? Dit werkt

differentiëren, specialiseren of verbreden,

door de hele opleiding; studenten roepen

net wat bij je past. In evaluaties krijgen we

elkaars hulp in en vragen elkaar om advies.”

terug dat dit heel erg wordt gewaardeerd.

voorbereid op hun stages.”

“Onze opleiding heeft een internationale oriëntatie. Studenten worden uitgedaagd om over de landsgrenzen heen te kijken.

Vanuit hun ondernemerschap ontwikkelen ze een projectplan en zetten dit uit in het werkveld. Een aantal studenten doen dit via

is.

Studenten en

kunnen

hebben hun

veel eigen

Als we naar onze alumni kijken, zien we dat die op heel verschillende plekken terecht komen; docentschap op scholen musea, volwasseneneducatie, autonome of toegepaste kunstpraktijk of – ontzettend vaak – een combinatie van dit alles.”

de stichting Global Exploration; onderwijs- en

“Vakonderwijs vinden we erg belangrijk,

ontwikkelingsprojecten over de hele wereld.

want vanuit de beeldende praktijk leer je

Ook hebben we jaarlijks een werkweek in

overdragen. Onze docenten zijn daarom

“We zijn constant bezig het curriculum beter op de praktijk te laten aansluiten.

Met vooral heel veel aandacht voor de individuele student. En dat werkt, blijkt!”

Ingrid de Rond, Academie voor Beeldende Vorming

“Enerzijds is de academie een vertrouwd thuis, anderzijds gooien docenten en studenten – met hun vragen, kritische noten en grensoverschrijdende projecten – mijn leven regelmatig overhoop. Fantastisch.”

11

Vier keer top!

Jessie l’Herminez Academie voor Theater

“Mijn passie en droom voor het vak is door de enorme diversiteit aan docenten alleen maar groter geworden”.

Peter Dictus studieleider van de opleiding Academie voor Theater “Eigenlijk is de opleiding heel eenvoudig

“We nemen ons vak heel serieus. En dat zie

samen te vatten: ‘We laten je spelen, we

je terug - vaak ook letterlijk - in de houding

leren je maken’. Die combinatie, vanuit je

van de studenten. Prachtig om te zien, aan

kwaliteiten als speler samen met anderen

het einde van het eerste jaar is dat soms een

voorstellingen maken, dat is de kern van

verschil van dag en nacht. Fysieke vakken

onze opleiding. In het eerste deel van de

zoals spel, beweging en stem helpen enorm,

opleiding ligt het accent daarbij op zelf

studenten vinden op die manier ook hun

spelen, in het tweede deel op het maken en

persoonlijkheid. Die heb je hard nodig als je

de overdracht. Daarnaast werken we vanuit

een goede docent of maker wilt worden.”

een enorme betrokkenheid met de student.”

gevormd door de docenten, die vaak al

we continue doen. Dat zie je onmiddellijk

lang aan ons verbonden zijn. Daar zijn we

terug in onze manier van begeleiden en

trots op, zo veel ervaring en vakmanschap is

beoordelen. Wij hanteren een intensief

immers onbetaalbaar. Studenten geven ons

begeleidings- en toetsingssysteem waarbij

ook telkens terug dat ze dat heel waardevol

alle docenten, ongeacht het aantal uren

vinden. In de toekomst zoeken we steeds

dat ze lesgeven, direct betrokken zijn

meer ruimte voor de individuele weg van

bij de reflectie op de student. Dat zijn in

onze studenten. Maar het principe blijft:

eerste instantie indrukken; op dat moment

van ambacht en toewijding naar overdracht

gaan we samen werken aan ontwikkeling

en maken.”

die we dan later – weer met het voltallige docententeam – toetsen. Via het ambacht naar persoonlijke groei.”

12

“Het DNA van onze opleiding wordt

“Studenten in hun kracht zetten. Dat is wat

Gerard Boontjes studieleider van de Academie voor Muziekeducatie “Studenten vinden de kleinschaligheid van

de vakopleiding. We werken hierin samen

onze academie heel prettig. Directe lijnen,

met het Koning Willem 2 College. Zij kunnen

Thijs van Gurp,

veel persoonlijke aandacht en onderling

zich hierdoor nog beter voorbereiden op

Academie voor Muziekeducatie

contact. Gedreven docenten verzorgen een

het toelatingsexamen. We hopen dit soort

uitgebreid programma waarmee studenten

samenwerkingen met meerdere scholen in

grondig

Brabant aan te kunnen gaan.”

“De opleiding is erg kleinschalig.

Hierdoor staan docenten en medestudenten dicht bij je.

Dit geeft een vertrouwd gevoel”.

worden

voorbereid

op

een

toekomst in het educatieve veld. Contacten met studenten van andere opleidingen en de interdisciplinaire mogelijkheden op de FHK worden ook zeer gewaardeerd.”

“Onze opleiding docent muziek heeft een breed pallet. Onderwijskunde en didactiek, cultuurgeschiedenis en muziekgeschiedenis, musiceren

op

meerdere

instrumenten,

“De Academie voor Muziekeducatie leidt op

muziektheorie op hoog niveau en veel

tot docenten die bekwaam en bevoegd zijn

aandacht voor stem via zang- en spreek-

om les te geven in alle soorten onderwijs, van

lessen en het koor. Stage vormt de kern,

basis tot hoger onderwijs. Daarnaast vinden

interactie met het werkveld is een belangrijk

onze studenten werk als muziekconsulent,

onderdeel van de opleiding.”

in buurtcentra, als bandcoach. Niet in de laatste plaats zijn docenten muziek vrijwel altijd actief als performer of koor- en orkestdirigent.”

“Naast de voltijd opleiding is er ook een verkorte deeltijdopleiding. Die duurt twee jaar. We merken dat hier grote behoefte aan is.

Wanneer je in het bezit bent van

“De Academie voor Muziekeducatie heeft

een Bachelor of Music maakt dit programma

sinds kort een eigen vooropleiding waarin

het zeer aantrekkelijk om in twee jaar een

aspirant-studenten worden voorbereid op

volledige onderwijsbevoegdheid te behalen.”

13

14

Je altijd blijven ontwikkelen Sectorleider Raf de Keninck over de spannende veranderingen in de sector muziek De sector muziek van de Fontys Hogeschool

sneller, stimuleren elkaar met opbouwende

om uiteindelijk in het examenproject zijn

voor de Kunsten is enorm divers. Het omvat

kritiek,

persoonlijke visitekaartje af te geven.”

het Conservatorium, met afstudeerrichtingen

docenten worden hierdoor getriggerd en er

lichte muziek of klassieke muziek, de

ontstaat een spannend discours van waaruit

Academie voor Muziekeducatie, de Master

de student zich als zelfbewust professional

of Music en Rockacademie. De afgelopen

kan ontwikkelen.”

zijn

elkaars

voorbeelden.

Ook

jaren zijn er een aantal spannende ontwikkelingen ingezet.

Remon Aarts, student hoorn & hafa-directie

Sectorleider Raf De Keninck; “De grootste uitdaging is hoe je de opleiding gestalte kan geven vanuit de beroepspraktijk. Ik ben zelf, net zoals veel van onze docenten, uitvoerend musicus

en

werk

op

uiteenlopende

manieren met orkesten en ensembles, maar ook met theatermakers en beeldend kunstenaars. Samen met het docententeam hebben we een opdracht voor onszelf en onze studenten geformuleerd: ‘Hoe zet je je muzikale verwondering om in persoonlijke ontwikkeling?’. Met die opdracht zijn we aan het werk gegaan. Dat heeft spannende

“Docenten zijn eenvoudig te benaderen, je wordt snel geholpen met vragen. Je loopt overal gemakkelijk binnen.”

Nieuw en uniek is het mentoraat op maat. In plaats van groepsmentoren kiest de sector Muziek, in het bijzonder het Conservatorium ervoor om de begeleiding persoonlijk vorm te geven. Iedere dag is er een inloop uur met een vast mentoren-team. Studenten kunnen zelf bepalen wanneer zij behoefte hebben aan begeleiding en van welke docent. Het resultaat hiervan is een – alles behalve vrijblijvend - persoonlijk profiel dat leidt tot meer oorspronkelijkheid en zelfbewustzijn.

De roosters binnen de sector muziek zijn

Paul Snoeren, student Rockacademie

opvallend transparant. Dit is een gevolg van

“Tijdens mijn studie heb ik veel aan mijn medestudenten, omdat je gezamenlijk ook veel projecten buiten school start.”

het clusteren van de theoretische vakken in drie lesdagen per week. Schrijfvaardigheden, zoals solfège en harmonieleer worden in blokken van acht weken afgewisseld met theoretische beschouwing en verdieping. De technische ontwikkeling komt in ensemble-

Nog een noviteit is de verregaande aandacht

en hoofdvaklessen continue terug en door de

voor beweging en de fysiek van studenten.

inzichtelijke roosters blijft er voldoende ruimte

Raf; “Muziek maak je met je hele lichaam.

voor zelfstudie. Elk blok wordt afgesloten

Dat gaat niet alleen over presentatie, hoewel

Cor Coppoolse, student cello

met toets- of projectweken, waarin het

dat een belangrijk onderdeel is, maar ook

“De theorielessen zijn zo gepland dat je genoeg zelfstudie-uren kunt maken op een dag.”

aangeleerde in de praktijk wordt gebracht.

over kwaliteit en betekenis. Daarnaast

veranderingen tot stand gebracht waarmee onze opleiding zich sterk onderscheidt van andere conservatoria.“

Na het eerste jaar aan het Conservatorium krijgt het individuele traject van de student steeds meer nadruk. Raf; “Iedere student

Eén

van

de

opvallendste

levert het spelen van een instrument soms een eenzijdige belasting van het lichaam op.

Daarom bieden we bewegingsleer aan en is er een haptonoom en een fysiotherapeut

aspecten

is anders. Je ziet dat ook aan waar onze

is dat de studenten bijna twee keer

studenten terecht komen. Wij geven de

zoveel hoofdvakonderwijs hebben. Raf;

student de mogelijkheid te kiezen voor een

“Het allerbelangrijkste is dat wij studenten

“Studenten leren van hun hoofdvakdocent,

uitstroomprofiel dat het best bij ze past.

willen opleiden die in staat zijn zich te blijven

maar ook van elkaar. Daarom hebben we

Solist, als je excelleert op je instrument en

ontwikkelen, ook ná de opleiding. Daar is

het hoofdvakonderwijs gesplitst in een één-

je artistiek diepgaand wil ontwikkelen.

ons curriculum op gericht en dat straalt via

op-één lessituatie en daar een groepsles aan

Performer-docent, als je in uiteenlopende

de alumni ook terug af op de opleiding. We

toegevoegd. Het aantal contacturen met

artistieke projecten wilt spelen én wilt

bieden een breed programma aan, met veel

de hoofdvakdocent wordt hiermee bijna

lesgeven. Docent-performer, als je je heel

aandacht voor het hoofdvak - het ambacht

verdubbeld, terwijl de student tegelijkertijd

erg thuis voelt bij het overdragen, maar

- maar tegelijkertijd met enorm veel

leert om te reflecteren op de eigen en

er graag uitvoerende projecten bij wilt

uitdagingen richting het interdisciplinaire

andermans ontwikkeling. Je ziet de resul-

blijven doen. In de daarop volgende jaren

en het persoonlijke. Ik geloof er heilig in dat

taten terug, studenten ontwikkelen zich

krijgt de student steeds meer keuzevakken

dit de toekomst is.”

aan de opleiding verbonden.”

15

De nieuwe avant-garde De wereld verandert. Toekomstige kunstenaars, docenten en creatieve geesten komen terecht in een maatschappij die letterlijk van netwerken aan elkaar hangt. Samenwerken, flexibel inspelen op de mogelijkheden, nieuwe niches verkennen, interactieve ontwikkeling, een ondernemende houding; allemaal eigenschappen die steeds belangrijker worden voor de toekomstige kunstprofessional.

Op FHK vormen deze competenties een

net een school van vol hebben. Het is een

Van der Lecq; “Belangrijk in dat opzicht is

steeds nadrukkelijker onderdeel van het

andere benadering.”

ook de Fontys Entreeprijs op Theaterfestival

curriculum. Onno Witte, coördinator van de

Minor

Cultureel

Ondernemerschap;

“Sommige studenten hebben van nature al een sterk ondernemende houding, maar niet iedereen. Wij willen laten zien dat het niet zo eng of commercieel is als het lijkt.

We geven de studenten genoeg kennis en ervaring mee om verder te komen als professional. Uiteindelijk bepaalt de student zelf wat hij ermee gaat doen.”

De basis wordt gelegd in het curriculum.

In iedere opleidingsrichting komt in meer of

mindere

mate

een

stukje

zakelijk

ondernemerschap terug, afhankelijk van de specifieke behoeftes. Sectorleider Theater Jur van der Lecq is kartrekker van het Platform Cultureel Ondernemerschap binnen FHK; “Ik bedenk in overleg met alle studieleiders hoe we dit het beste in de opleidingen

In het derde jaar hebben geïnteresseerde studenten de mogelijkheid om een minor ondernemerschap te volgen. In dat jaar krijgen ze alle ingrediënten aangeboden om als zelfstandig ondernemer aan het werk te gaan. Witte: “Sommige studenten doen dat ook vol enthousiasme, ontwikkelen een spannend concept en schrijven zich hetzelfde jaar nog in bij de Kamer van Koophandel.”

“Nieuw bij FHK is het Centrum voor hulp bij ondernemerschap aanbieden. Vanaf volgend jaar kunnen studenten daar terecht met vragen over zakelijke dingen, van heel

het pitchen van concepten, het organiseren van je voorstelling of concert en het spelen voor een groot publiek, ook bouwen ze een professioneel netwerk op en worden collega’s en programmeurs benaderbaar.

Tijdens de Startersdag hoorde ik iets moois: ‘Tijdens je opleiding mag je vallen en opstaan, daarna gaat het er om te staan en op te vallen’.”

Je merkt aan alle kanten dat het broeit

praktisch, ik noem maar iets; hoe ze met een contract om moeten gaan, tot meer

Nieuw op FHK is de ‘Pleisterplaats’. Een

inhoudelijk, bijvoorbeeld hoe je jezelf beter

platform voor studenten, maar ook pas

kunt profileren.

afgestudeerden en docenten die nieuwe, spannende

Je mag best voor jezelf opkomen

met de praktijk bezig zijn. Natuurlijk zijn er grote verschillen: een Rockacademiestudent

studenten daar waardevolle ervaring op met

Cultureel Ondernemerschap, waar we eerste

kunnen inbedden. Het is ontzettend fijn om te merken dat alle opleidingen van FHK zo

Boulevard. Niet alleen doen talentvolle

concepten

ontwikkelen

en

samenwerkingen met de stad en het bedrijfsleven zoeken. Van der Lecq; “Het houdt niet op na de opleiding. Tilburg is

FHK organiseert ook veel andere activi-

een heel dynamische stad waar kunst en

teiten. De themaweek van het tweede jaar

cultuur altijd uit een soort onderstroom

ging over kunst en commercie en begin

is ontstaan. Je merkt aan alle kanten dat

januari werd door het Impresariaat Kunsten

het broeit. Podia zoals Theaters Tilburg,

(IK) een startersdag voor alle studenten

Theater De NWE Vorst en 013 lopen over

georganiseerd.

activiteiten

van ambitie. We hebben met Incubate

wordt de praktijk naar de student gebracht.

het grootste underground muziekfestival

Professionals,

oud-

van Europa in de stad. Misschien moet

studenten geven een kijkje in hun keuken.

kunst juist lekker ondergronds gaan. FHK,

Trouwens, via het IK kunnen mensen en

met al haar verschillende opleidingen en

houding

bedrijven optredens van studenten boeken.

disciplines onder één dak, is daar de ultieme

dat

de

Dat levert vaak mooie leerervaringen op met

voedingsbodem voor. Hier komen studenten

nu

er

het werken in opdracht. Die werkervaring

elkaar tegen, ontstaan cross-overs, worden

absoluut geen problemen mee hebben om

komt ook terug in grotere praktijkprojecten,

nieuwe niches gevonden”. Witte: “Synergie,

zich als ondernemer op te stellen. Laatst

bijvoorbeeld

de

dat is misschien een mooi woord daarvoor.

sprak ik collega’s uit het bedrijfsleven en

Academie voor Muziek- en Musicaltheater

Samen brengen we kunst en cultuur de

die zeiden; ‘waar we behoefte aan hebben

en de Academy for Circus and Performance

maatschappij in.”

zijn creatieve denkers’. En laten we daar nu

Art op de Efteling.

zoekt naar andere mogelijkheden dan een dansdocent. Maar het belangrijkste is dat het ieders aandacht heeft. Kunst en cultuur verhoudt zich altijd een beetje moeilijk met zakelijkheid en commercie. Tegelijkertijd, je mag best voor jezelf opkomen en mogelijkheden creëren. Daarvoor moet je wel weten hoe het werkt. Dat proberen we de studenten mee te geven.”

“Eigenlijk typisch

die

zelfbewuste

‘avant-garde’.

studenten

16

is en

Je

kunstenaars

ziet van

Tijdens

die

programmeurs

het

zomerproject

en

van

Tijdens je opleiding mag je vallen en opstaan, daarna gaat het er om te staan en op te vallen

17

Bijzondere verhalen van (oud-) studenten die Denk Groter in de praktijk brengen

Sloppenwijken als nieuwe markt

18

Vier masterstudenten Architectuur dongen mee naar de internationale ‘Cradle to Cradle Product Innovation Challenge’ van de Make It Right Foundation.

Een belangrijke prijs voor productinnovatie en duurzaamheid. Ze hebben niet gewonnen, maar trots zijn ze wel. Het vizier is nu gericht op de toekomst.

Woordvoerder

Chris

van

Heeswijk

vertelt enthousiast over het project. ‘De

onze uitverkiezing was heel speciaal en maakte ons bijzonder trots.

opdracht luidde: ‘ontwerp een innovatief, duurzaam en betaalbaar bouwproduct en presenteer dit in een drie minuten durend filmpje. Een product dat optimaal voldoet aan de milieu- en gezondheidseisen en dat als specifiek kenmerk heeft dat het hergebruikt kan worden’. Onze ambitie was om het product houtwolcementplaat te verbeteren. Hoe kunnen we de kwaliteit verhogen en dit op nieuwe markten introduceren? Zelf dachten we onder andere aan sloppenwijken; ons product is licht en handzaam, handig voor plaatsen met weinig infrastructuur.’

De toekomst “Voor ons is dit project nu niet klaar”, stelt Chris optimistisch. “We blijven aandacht vragen voor ons product. Wij geloven hierin. Ik presenteerde het als pitch op de Duurzaamheidsbeurs in de RAI en kreeg veel positieve reacties. Wie weet wat hier nog voor winst is te behalen! Uiteindelijk hoop ik dit te blijven doen. Mijn ambitie is

een

eigen

architectenbureau

met

veel maatschappelijke projecten. Met ontwerpen bijdragen aan ontwikkelingsprojecten in binnen- en buitenland; een

Uitverkiezing heel speciaal

mooie

doelstelling.

Hoe

kunnen

we

met onze discipline bijdragen aan de De projectgroep werkte innig samen met

leefomstandigheden?

enkele bedrijven en de gemeente Tilburg.

mooiste dingen creëren, maar als mensen

De begeleiding kwam vanzelfsprekend

er uiteindelijk weinig mee kunnen schiet

van de Academie voor Architectuur en

je je doel voorbij. Daar iets in gaan

Stedenbouw. “We kijken met een zeer

betekenen, daar ligt mijn passie. En ik

goed gevoel terug op de synergie die deze

moet zeggen dat Fontys Hogeschool

samenwerking opleverde. Zonder onze

voor de Kunsten

partners waren we nooit genomineerd

stimuleert. Wat wil jij als student? En

voor die mooie prijs. Uiteindelijk waren

hoe kunnen wij als school jou daarin

onze

faciliteren? Ze zijn betrokken. En net zo

mede-finalisten

allemaal

profes-

sionals, zoals fabrikanten. Wij waren de

We

kunnen

de

me daarin heel goed

gedreven als wij.”

enige studenten. Naast een delegatie uit Litouwen waren wij de enige Europeanen, naast acht Amerikaanse groepen. Kortom,

dutch-design-initiative.com

19

Download de gratis FHK Agenda app Met de handige FHK Agenda app op zak beleef, deel en reserveer je alle evenementen van FHK waar en wanneer je maar wilt.

Binnenkort beschikbaar in de App stores

Onze agenda is ook online te vinden op fontys.nl/fhkagenda

20