Koha 717

KOHA Javore Podgoricë e enjte, 2 qershor 2016 Viti XV Numër 717 Çmimi 0,50

MBROJTJA e mjedisit kryesfidë e Ulqinit

ISSN 1800-5969

Jeta e shqiptarëve në romanin “E zeza dhe e kuqja” të Krajës

Në Ulqin spektatori është i ftohtë ndaj teatrit

2

Përmbajtje

e enjte, 2 qershor 2016

Javore KOHA Opinion

Podgoricë e enjte, 7 janar 2016 Viti XIV / Numër 696 Çmimi 0,50

www.kohajavore.co.me

Si po tjetërsohet Kraja?!

Javore KOHA

Kulturë

Javore A KOH

Podgoricë e enjte, 14 janar 2016 Viti XV / Numër 697 Çmimi 0,50

www.kohajavore.co.me

Testament për

Vit dështimi vendin magjik për Ulqinin

Kulturë

e HA Javor KO Vit i humbur për shqiptarët në Mal të Zi

Podgoricë e enjte, 21 janar 2016 Viti XV / Numër 698 Çmimi 0,50

www.kohajavore.co.me

Personalitet që sot i mungon Kosovës

Kulturë

ore A OH KJav Shqiptarët vazhdojnë të jenë të ndarë

Podgoricë e enjte, 28 janar 2016 Viti XV / Numër 699 Çmimi 0,50

www.kohajavore.co.me

Dëshmi se Ulqini ka talentë

OH ore A KJav

Kalaja e Ulqinit do të nominohet për UNESCO Podgoricë e enjte, 2 qershor 2016 Viti

XV Numër 717 Çmimi 0,50

MBROJTJA e mjedisit kryesfidë e Ulqinit

9 ISSN 1800-596

Jeta e shqiptarëve në romanin “E zeza dhe e kuqja” të Krajës

Shkëmbim i bashkëpunimit në fusha të ndryshme fq 4

Në Ulqin spektatori është i ftohtë ndaj teatrit

Javore KOHA

Opozita bojkoton sërish parlamentin lokal fq 5

Kundër identitetit shqiptar fq 6

Themelues: Kuvendi i Malit të Zi Gazetë javore për aktualitete, shkencë dhe kulturë Numri i parë doli më 21 shkurt 2002.

Botues: Këshilli Kombëtar i Shqiptarëve Redaktor përgjegjës: Ali Salaj Gazeta redaktohet nga kolegjiumi: Fahrudin Gjokaj (Sistem Inxhinjer & redaktor teknik) Ismet Kallaba (aktualitete, sport), Toni Ujkaj (kulturë) Vijoleta Berishaj (sekretare teknike) Adresa: Bulevar revolucije 15, Podgoricë Telefon & fax: 020/240-659 E-mail: kohajavore@t-com.me www.kohajavore.org Dorëshkrimet dhe fotografitë nuk kthehen

Qëndrimet e Akademisë me tendenca shoveniste fq 8

Mësuesit, udhërrëfyesit më të mirë të fëmijëve fq 14

Përmbajtje

e enjte, 2 qershor 2016

3

Javore KOHA

Mbresa hareje e gëzimi, por edhe mallëngjimi fq 18

Rita Ora shpërblehet me “Renowned Achiever Award” fq 20

Krijues që “provokon” sistemin letrar shqiptar fq 22

Personat me invaliditet të mbështeten dhe të integrohen në shoqëri fq 27

Mali i Zi dhe Shqipëria, krah për krah në sfidat rajonale dhe globale fq 30

Konkurs Dërgoni fotografitë në email: kohajavore@t-com.me

4

Ngjarje javore

e enjte, 2 qershor 2016

Javore KOHA

Kryetari i Komunës së Prishtinës, Shpend Ahmeti, vizitoi Ulqinin

Shkëmbim i bashkëpunimit në fusha të ndryshme Ulqin – Një delegacion i Komunës së Prishtinës në krye me kryetarin, Shpend Ahmeti, ka vizituar të mërkurën e kaluar Komunën e Ulqinit, ku është pritur nga kryetari Nazif Cungu me bashkëpunëtorët e tij.

Sipas njoftimit nga zyra e kryetarit të Komunës së Ulqinit, gjatë takimit miqësor të dy kryetarët potencuan se Ulqini dhe Prishtina përherë kanë pasur lidhje fisnore, emocionale dhe lidhje të tjera, andaj është koha që të fillojnë bashkëpunimin me hapa konkretë, pasi që të dy qytetet edhe përkundrejt dallimit në madhësinë e territorit dhe numrit të banorëve kanë se çfarë të shkëmbejnë.

Në takim janë prekur çështje nga fusha të ndryshme, por sidomos nga procesi

i legalizimit të objekteve, me ç’rast dy palët u morën vesh që një ekip i Sekretariatit për Urbanizëm nga Komuna e Ulqinit ta vizitojë Drejtorinë e Urbanizmit në Komunën e Prishtinës dhe të njoftohet për së afërmi me rrjedhat e këtij procesi, ndërsa më pas ekspertë të kësaj Drejtorie të vijnë në Ulqin dhe të propozojnë masa konkrete për problemet që paraqiten në terren.

Mysafirët nga Prishtina shprehën gatishmëri që ta ndihmojnë Ulqinin, edhe në përvojat që kanë në të ashtuquajturat shkollat profesionale, që të rinjve u mundësojnë punësim më të shpejtë.

Krahas kësaj, në takim është folur edhe për shkëmbimin e përvojave në fushën

e zhvillimit ekonomik, sidomos me përfaqësuesit e biznesit.

Kryetari i Komunës së Prishtinës, Shpend Ahmeti, ka thënë se përveç lidhjeve kulturore, kombëtare, shoqërore e familjare, që tashmë ekzistojnë, të dy komunat po krijojnë edhe bashkëpunim institucional në mes veti.

Ai foli në veçanti edhe për bashkëpunimin ekonomik, me ç’rast u fol për pjesëmarrjen e prodhuesve dhe afaristëve ulqinakë në panaire në Prishtinë, promovimin e turizmit, si dhe promovimin e produkteve dhe prodhuesve kosovarë në tregun malazias në përgjithësi, por edhe në Ulqin në veçanti e sidomos gjatë sezonit turistik.

(Kohapress)

Ngjarje javore

e enjte, 2 qershor 2016

5

Javore KOHA

Dështon seanca e Kuvendit të Komunës së Gucisë

Opozita bojkoton sërish parlamentin lokal Guci – Seanca e Kuvendit të Komunës së Gucisë, e thirrur të enjten e kaluar, nuk është mbajtur sërish. Mosardhja e këshilltarëve të opozitës në seancën e KK të Gucisë ka bërë që kryetari Dr. Elvis Omeragiq, pas verifikimit të numrit të këshilltarëve të pranishëm, të konstatojë se nuk ka kuorum për punë, për shkak se raporti i këshilltarëve të pozitës dhe opozitës, pas largimit të këshilltarit të PDS-së Fahrudin-Fujko Dervisheviq nga pozita dhe mbështetja e tij opozitës është 15:15.

Në rendin e ditës kanë qenë 23 pika, në mesin e të cilave dhe miratimi i buxhetit të Komunës së Gucisë për këtë vit dhe i disa akteve të tjera të rëndësishme për funksionimin e organeve të komunës.

“Seanca e KK të Gucisë është thirrur me kërkesë të Qeverisë së Malit të Zi dhe siç po shihet, prej gjithsej 30 këshilltarëve sa numëron pushteti lokal, të pranishëm janë 15 këshilltarë, të gjithë nga pushteti, ndërsa po aq këshilltarë të opozitës as sot nuk kanë ardhur, duke e bojkotuar punën e këtij organi, ashtu që nuk kemi kuorum për mbajtjen e seancës. Kemi shteruar çdo gjë që

ka qenë e mundur që gjendja e krijuar të tejkalohet dhe parlamenti të funksionojë. Mirëpo, edhe përkundër përpjekjeve nuk ia kemi dalë. Demokracia njeh edhe situata të tilla. Jemi të rinj, jemi komuna më e re në shtetin e Malit të Zi, ca madje ende nuk janë pjekur për demokraci dhe parlamentarizëm”, ka konstatuar kryetari i KK të Gucisë, Dr. Elvis Omeragiq.

Kryetarja e Komunës së Gucisë, Anella Çekiq, ka theksuar se ky ka qenë afati i fundit që të mbahet seanca e Kuvendit të Komunës dhe të miratohen vendime të rëndësishme.

Ajo me keqardhje ka konstatuar se për këtë nuk ka pasur sukses për shkak të mosardhjes së kolegëve të opozitës.

“Siç po shohim, këshilltarët e opozitës nuk kanë ardhur në këtë seancë. Me keqardhje them se nuk e kanë njohur rëndësinë e këtyre vendimeve me peshë të madhe për qytetarët e Gucisë.

Andaj, të gjitha projektet që i kemi filluar tani do të ngecin. Do të ngecim në realizimin e kryerjes së punëve në objektin e komunës, do të ngecim me punët në objektin e tregut të gjelbër,

në rikonstruktimin dhe modernizimin e rrugëve dhe në shumëçka tjetër. Fjala është për investime shumëmilionëshe.

Secili do të bartë pjesën e vet të përgjegjësisë dhe le të gjejë arsyetimin për veprimet dhe mosveprimet e veta. Sot unë nuk do të flas për atë që kemi bërë, e kemi bërë mjaft, dhe ajo sigurisht nuk është shkak i mosardhjes së opozitës në seancën e sotme. Kemi miratuar shumë vendime të rëndësishme, kemi trasuar rrugën për zhvillimin e mëtejmë të Gucisë dhe me keqardhje them se për më tej nuk kemi pasur më partner”, ka pohuar Çekiq, duke i falënderuar të pranishmit për bashkëpunimin e sinqertë.

Në fillim të seancës u verifikua mandati i këshilltarit të ri të LD në MZ, Shaban Prelvukaj, i cili sipas radhës së listës zgjedhore të këtij subjekti politik e zëvendësoi këshilltarin e deritashëm Bujar Hasangjekaj, i cili dha dorëheqje për shkak të konfliktit të interesit.

Sipas analistëve, për të dalë nga ky ngërç politik në pushtetin lokal në Guci, si duket rrugëdalje e vetme janë zgjedhjet e parakohshme lokale.

Sh. Hasangjekaj

6

e enjte, 2 qershor 2016

Javore A KOHA KOH

Vështrime & Opinione

Fjalori i Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Malit të Zi

Kundër identitetit sh Për Koha Javore:

Frank Shkreli Nju Jork

Ky ofendim ndaj shqiptarëve nga ana e Malit të Zi, nuk është i rastësishëm as jashtë planeve ndoshta edhe koordinuese anti-shqiptare midis kryeqyteteve të tjera të shteteve fqinje ballkanike dhe “akademive të tyre të shkencave”, që janë vënë re vitet e fundit. Ky lajm vjen pas disa ofendimeve të tjera nga burime të ndryshme të kohëve të fundit që i bëhen historisë dhe identitetit kombëtar të shqiptarëve. Kohë më parë -- në radhën e disa shkrimeve mbi situatën e vështirë të shqiptarëve në Mal të Zi -- kisha botuar një shkrim modest me titull: Grabitqarët antishqiptarë përsëri u turren trojeve arbërore”, mbi përpjekjet e fundit e të vazhdueshme të armiqve të kombit shqiptar për të mohuar ose për të tjetërsuar historinë e shqiptarëve. Më vjen keq për të përdorur fjalën “armiq”, sidomos në këtë periudhë të integrimit evropian dhe gjoja të bashkëjetesës paqësore në çerekun e parë të këtij shekulli, për fqinjët e shqiptarëve në Ballkan. Por çfarë dhe si ta karakterizosh dikë që jo vetëm historikisht por edhe tani në ditët e sotme gjithnjë vazhdon të përpiqet, me të gjitha mjetet që ka në dispozicion, përfshirë politikanët më të lartë dhe njerëzit më të “ditur“ të këtyre shteteve -- që jo vetëm të tjetërsojnë historinë dhe autoktoninë e kombit shqiptar në trojet e veta, por të mohojnë krejtësisht ekzistencën e shqiptarëve si autokton në trojet e tyre, përfshirë edhe pretendimet anti-shqiptare greke në jug të Shqipërisë dhe mohimin e historisë dhe të autoktonisë shqiptare të Çamërisë martire – përveç përpjekjeve dhe pretendimeve sllavo-turke.

Duhet rikujtuar lexuesit se vetëm gjatë

Nuk mund të ishte ndryshe! Ja i erdhi radha edhe of identitetit dhe historisë kombëtare të shqiptarëve. Kës isht nga e ashtuquajtura Akademi e Shkencave e Mal të këtij lajmi në media nuk pashë ndonjë reagim një shkrimi nga deputetja shqiptare Ledi Shamku nga Shkupi as nga Podgorica dhe as nga shqiptarët të deputetit shqiptar nga Malësia, Nik Gjeloshaj, i cil ashtuquajturës akademi malazeze kundër shqiptarëve tarët si, “agresorë, okupatorë dhe se përmes agresio imponojnë të tjerëve me qëllime për t’i shqiptarizu Malësorët e atyre trojeve autoktone shqiptare n vitit të kaluar janë bërë përpjekje të hapta nga “akademi” të ndryshme dhe nga udhëheqësit më të lartë të disa vendeve fqinje dhe më të largëta të shqiptarëve, të cilët me deklaratat dhe me paraqitjet “akademike” të tyre i janë turrë përsëri tokave shqiptare me qëllim të tjetërsimit të historisë dhe të identitetit trako-ilirian të shqiptarëve. Këto hiena të egra shekullore edhe sot mësyjnë gjithnjë kombëtarizimin dhe zbrazjen e trojeve shqiptare nëpërmjet presioneve të ndryshme dhe tjetërsimit të historisë me qëllim të mohimit të identitetit arbëror të shqiptarëve. Jo shumë kohë më parë udhëheqës të lartë turq kishin bërë thirrje për ndryshimin e teksteve shkollore të historisë së Kosovës dhe të shqiptarëve, ndërkohë që Kryeminstri turk Ahmet Davutogllu kishte deklaruar gjatë një vizite në Shkup se vendi i tij, “po punon për të rilindur kulturën turke në Kosovë, në Shqipëri dhe në Maqedoni”. Ai u citua të ketë thënë gjithashtu se, “Ne do të dërgojmë nga një fjalor turqisht në çdo familje të Shkupit”. Në sytë e shumë vëzhgueseve ishte ky një vërtetim i ambicieve politike, diplomatike dhe ekonomike të Turqisë për të thelluar edhe më shumë influencën e saj në trojet autoktone shqiptare, anembanë Ballkanit.

Rasti tjetër i këtyre lojërave anti-shqiptare, ishin fyerjet kundër shqiptarëve në të ashtuquajturën “enciklopedi” të botu-

ar nga Akademia e Shkencave e Maqedonisë në të cilën pretendohej se shqiptarët nuk kanë qenë të pranishëm në trojet e veta të sotme nën Maqedoninë, as në antikitet dhe madje as në Mesjetë.

Një rast i tretë i kohëve të fundit --në përpjekje për të ndryshuar autoktoninë e shqiptarëve në trojet e veta -- ndodhi në rrethin e Ulqinit, ku popi i Kishës Ortodokse sllave në atë qytet, Radojica Bozhoviç paska shkuar në qytetin e vjetër shqiptar të Shasit për të bërë një shërbim liturgjik të fesë ortodokse brenda mureve tanimë të rrënuara të kishave të dikurshme katolike shqiptare të atij qyteti ilir. Edhe kjo ishte një përpjekje serbo-malazeze për të “provuar” historikisht se dikur ato ishin kisha ortodokse sllave. Mirëpo, popi ka një problem se Shasi dhe as historia e tij nuk kanë të bëjnë aspak me fenë ortodokse serbe as me kulturën dhe historinë sllave. Shasi që gjendet midis Shkodrës dhe Ulqinit, sipas historianëve, ka qenë dikur një prej katër “qyteteve satelitë” të Shkodrës, me shekuj qendër me rëndësi e Kishës Katolike Shqiptare dhe e kulturës iliro-arbërore. Por, kjo nuk i ndalon serbo-malazezët që të përpiqen të përvetësojnë këtë histori antike të fisit të arbërit.

Dhe më në fund ishte e famshmja e ashtuquajtur Akademi e Shkencave dhe e Arteve e Serbisë, e cila me urdhër të

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

Vështrime & Opinione

e enjte, 2 qershor 2016

7

Javore KOHA

hqiptar

fendimit më të fundit kundër saj radhe nga Mali i Zi, pikërlit të Zi. Përveç pasqyrimeve zyrtar as nga Tirana (përveç u Shkreli) as nga Prishtina, as në Malin e Zi, me përjashtim li kritikoi ashpër fjalorin e të e, që sipas tij i paraqet shqiponit, kulturën dhe gjuhën ua uar”, me pretendimin se edhe na qenkan të “shqiptarizuar” qeverisë serbe dhe të Kishës Ortodokse serbe, vuri në dispozicion të gjithë mekanizmat e vet që të bindë shtetet anëtare të Organizatës së Kombeve të Bashkuara për Arsim, Shkencë dhe Kulturë, UNESCO, të mos votonin për anëtarësimin e Kosovës në këtë organizatë.

Mendohej dhe shpresohej se me shembjen e Murit të Berlinit, formulimet e vjetra nacionaliste dhe anti-shkencore të fqinjve dhe ish-okupatorve shekullorë të trojeve shqiptare nuk do t’i dëgjonim më në çerekun e parë të shekullit 21, sidomos në këtë periudhë të integrimeve evropiane e botërore. Por fatkeqësisht shihet se e kaluara nacionaliste e këtyre vendeve nuk ka ndryshuar fare përsa i përket pikëpamjeve të tyre mbi autoktoninë dhe mbi identitetin dhe kulturën shqiptare në trojet e veta në Ballkanin Perëndimor. Siç vënë në dukje edhe pretendimet ofenduese të ashtuquajturës akademi shkencash e Malit të Zi – e kaluara nacionaliste anti-shqiptare e këtyre popujve është “shëndosh e mirë” , në të vërtetë aktualja e sotme e politikave të tyre anti-shqiptare është më e gjallë se kurrë. Është fatkeq fakti se një lajm i tillë i fjalorit anti-shqiptar nga e ashtuquajtura Akademi Shkencore e Malit të Zi, përhapet pikërisht në pragun e festimeve të 10-vjetorit të shpalljes së pavarësisë së

Malit të Zi, ku njoftohet se edhe Ulqini do ta shënojë këtë datë më 20 maj, ashtu siç thuhet në një komunikatë të komunës së Ulqinit me shumicë shqiptare. Në të vërtetë ishin shqiptarët ata që votuan pothuaj unanimisht në favor të pavarësisë së Malit të Zi nga Serbia.

Jam i sigurt se shqiptarët, duke votuar në favor të pavarësisë së Malit të Zi, 10-vjet më parë, prisnin nga një shtet “demokratik e i pavarur”, një trajtim pak më dinjitoz jo vetëm ndaj tyre si shtetas, por edhe ndaj historisë dhe identitetit të tyre si qytetarë autoktonë të atyre viseve. Çfarë zhgënjimi, kur të merret parasysh gjithashtu edhe fakti se Mali i Zi posa nënshkroi të ënjtën në Bruksel edhe protokollin e anëtarësimit në NATO, gjë që do mundësojë Podgoricën të marrë pjesë si vëzhguese në takimet e aleancës, ndërkohë që nevojitet miratimi i të gjithë 29-vendeve anëtare të aleancës për ta pranuar si anëtare të saj.

Deputeti shqiptar në Parlamentin e Malit të Zi, Nikë Gjeloshaj, duke shprehur indinjatën e tij ndaj fjalorit të përdorur kundër shqiptarëve nga e ashtuquajtura Akademi e Shkencave e Malit të Zi, u bën thirrje organeve përkatëse shtetërore dhe qeveritare që të dënojnë përdorimin e një gjuhe të tillë ofenduese kundër shqiptarëve dhe që të tërhiqet menjëherë gjuha e përdorur në atë botim. Reagime të tilla, si ajo e deputetit Gjeloshaj, duhet të ketë jo vetëm nga mbarë politika dhe komuniteti shqiptar nën Mal të Zi, por në raste të tilla, siç duhej reaguar edhe më heret,

ofendime të këtij lloji kundër historisë dhe identitetit kombëtar të shqiptarëve nga kushdo qoftë, kërkojnë një përgjigje bashkërenduese dhe të pa dyshimtë nga Tirana dhe nga Prishtina zyrtare, pasi ofendimi ndaj një shqiptari ose një grupi shqiptarësh kudo në trojet e veta, është një ofendim ndaj mbarë kombit shqiptar dhe si e tillë nevojit një përgjigje në nivel kombëtar.

Zgjohu o shqiptar, se nuk është nacionalizëm as fashizëm për të mbrojtur vet-veten dhe interesat tua, për të mbrojtur identitetin, kulturën, historinë dhe gjuhën tënde, në trojet tua. Kjo është detyra e çdo shqiptari, por sidomos është detyrë e përgjegjësi e kësaj klase politike që sot – me fat ose pa fat për kombin -- përfaqëson këtë komb të vogël e krenar, por shpesh të nepërkëmbur, të viktimizuar dhe të vuajtur nga politikat e brendshme dhe nga armiqtë e jashtëm. Është detyrë e përfaqësuesve politikë të kombit shqiptar për ta mbrojtur atë dhe jo vetëm interesat e tij politike, diplomatike dhe ekonomike, por edhe vërtetësinë dhe interesat historike të tij, nga sulmet dhe shtrembërimet e vazhdueshme historike, nga kushdo qoftë. Përveç mbrojtjes territoriale të shtetit, kjo është përgjegjësia kryesore për udhëheqësit politikë të cilit do vend, përfshirë udhëheqësit shqiptarë kudo në trojet e veta.

Mos u shqetësoni shumë për Trump-at e kësaj bote, por interesohuni për fatin e kombit tuaj në trojet e veta autoktone, sepse me hallet e botës ka kush merret.

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

8

Vështrime & Opinione

e enjte, 2 qershor 2016

Javore A KOHA KOH

Fokus

Qëndrimet e Akad me tendenca shov Qani Osmani

Shikuar historikisht populli shqiptar asnjëherë nuk ka vendosur për veten e tij si komb. Për shqiptarët kanë vendosur të tjerët dhe ato i kanë miratuar ato vendime dhe për to ne kemi fajësuar Europën, Kongresin e Berlinit (1878), Kongresin e Ambasadorëve në Londër (1913), Konferencen e Versajës (1918 – 1920).

Por sot nuk mund të fajësojmë historinë dhe Europën për diskriminimet, ofendimet dhe padrejtësitë që në vazhdimësi ju bëhen shqiptarëve në trojet e tyre etnike jashtë kufijve të shtetit amë. Rënia e komunizmit dhe shpërberja e Federatës Jugosllave, hapi një horizont më të favorshëm dhe shpresëdhënës për gjeopolitikën shqiptare. Ndërtimi dhe ruajtja realiste e miqësisë dhe aleancave me shtetet që kanë interesa të përbashkëta me ato të kombit tonë, është dhe duhet të jetë një mundësi e mirë për progresin dhe realizimin e kauzës sonë kombëtare. Si rezulltat i kësaj, lufta jonë e drejtë në fundshekullin e kaluar, përfundoi me çlirimin e Kosovës. Kjo arritje me rëndësi të veçantë hapi edhe rrugën në përpjekjet e popullit shqiptar për të jetuar i lirë dhe me dinjitet në trevat e veta etnike.

Kjo pozitë ndërkombëtare e favorshme

Ska dyshim se këto qëndrime të ASHMZ (CANU) malazeze shoviniste që kanë për qëllim të fals Mal të Zi. Shpresoj se këto tendenca shoviniste do për ata shqipfolës që gjenden në strukturat më politikën e deritanishme që me qëndrimet e tyre shfrytëzon shq për çeshtjen shqiptare nuk u shfrytëzua në vazhdimësi nga klasat politike menaxhuese mbarëshqiptare për të përfituar nga mundësitë e dhëna. Klanet politiko – ekonomike e neglizhuan përgjegjësinë që ua ngarkonte kjo periudhë historike. Këto klasa politike me veprimet e tyre e kanë zhveshur popullin nga vlerat e kulturës dhe traditës kombëtare, pjesë e së cilës është edhe besimi tek Zoti. Kjo klasë politike e ka shkëputur popullin shqiptar nga fryma dhe mësimet e periudhës se rilindjes, e ka larguar nga të kuptuarit e mesazheve të historisë për problemin kombëtar shqiptar. Këto veprime destruktive të politikëbërësve shqiptarë, në raport me institucionet e shtetit, marrëveshjet dhe programet politike ekzistuese, shkaktojnë pamundësinë e konsolidimit dhe stabilizimit politik e social te shtetit shqiptar të gjymtuar të Kosovës, dhe të të gjithë shqiptarëve jashtë kufive të shtetit amë.

Sot kur një pjesë e popullit shqiptar feston njëqind e ca vjetorin e pavarësisë, kur në rradhët e tij ekzistojnë dy Akademi shkencash, shqiptarët në tokat e coptuara padrejtësisht, edhe pse janë popull autokton në trojet e tyre shekullore ata vazhdimisht ofendohen, përbuzen, diskriminohen. Populli

shqiptar është komb i vjetër Europian, që ka një identitet kulturor perëndimor dhe lindor, dhe këtu parashtrohet pyetja “ pse, dhe ku e marrin guximin të na fyejnë Ballkanasit”. Më tepër se asnjëherë më parë, kombi shqiptar sot ka nevojë për mendimin e argumentuar shkencor të njerëzve më të ditur, më të përgatitur profesionalisht, ta thonë mendimin e tyre në lidhje me çështjet madhore të cilat i preukupojnë shqiptarët, jo vetëm në Shqipëri, Kosovë, por edhe në të gjitha trojet ku frymon etnia shqiptare.

Në këtë drejtim është më se e nevojshme që të hapet diskutim i gjerë për rolin që duhet ta luajë Akademia e Shkencave të Shqipërisë, për ngritjen, reformimin dhe zhvillimin e shoqërisë shqiptare. Pse heshti dhe nuk e tha fjalën e saj kjo Akademi kur në momentin historik të krijimit të Republikës se Kosovës, ku ajo mbeti me një flamur që nuk e shpreh identitetin kombëtar të shqiptarëve të Kosovës dhe të perpjekjeve shekullore për çlirim dhe pavarësi kombëtare, me një himn shtetëror pa tekst, që nuk e përfaqëson denjësisht këtë shtet përpara botës, me një territor të padefinuar saktë dhe të kërcënuar padrejtësisht nga fqinjët serbë, malazezë dhe maqedonas, me një

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

Vështrime & Opinione

e enjte, 2 qershor 2016

demisë veniste

) nuk janë të rastit, por janë mirë të programuara nga strukturat shtetërore sifikojnë historinë dhe të ndryshojnë identitetin kombëtar të shqiptarëve në të jenë një mësim i mirë për përfaqësuesit e partive politike shqiptare dhe të larta të partive të ashtuquajtura qytetare që të ndërpresin veprimin dhe të pamatura dhe servile të përkrahin pa rezervë qeverinë malazeze, e cila i qiptarët për të ndërtuar fatin e tyre gjithnjë në fatkeqësi të popullit shqiptar qeveri të papërgjegjshme e cila përmes metodave klasike e varfëron përditë popullin e saj dhe ngrit e pasuron klane mafioze, derisa këto veprime i detyrojnë shqiptarët vendës të Kosovës të shpërngulen në një masë shumë më të madhe se në kohën e rrëgjimit serb.

Pse të mos e thotë fjalën e vet Akademia e Shkencave e Shqipërisë edhe për gjendjen e mjerueshme aktuale të shqiptarëve në Luginën e Preshevës, në Mal të Zi, në Çamëri, në Maqedoni, kur shqiptarëve u rrezikohet qenia e tyre kombëtare, gjuha, territori, e sotmja dhe e ardhmja?

Pse të mos kërkohen sqarime nga kjo Akademi, se, cila është dobia e pranimit të bashkpunimit pa kushte me Akademinë e Shkencave dhe Arteve të Serbisë, kur ajo ende nuk është distancuar nga politika serbe e regjimit të Milosheviqit, dhe ende nuk ka kërkuar falje për gjenocidin Serb në Kosovë sidomos gjatë luftës së fundit?

Pse të mos kërkohen sqarime nga Akademia e Shkencave e Shqipërisë, për bashkëpunimin pa kushtë me Akademin Maqedonase të Shkencave, e cila vazhdimisht ka projektuar strategji dhe ka përgaditur plane afatgjata kundër shqiptarëve autoktonë në Maqedoni?

Kjo Akademi maqedonase e ka përga-

ditur dhe publikuar botërisht “Enciklopedinë” më antishqiptare të publikuar deri më sot, me teza joshkencore, përtej synimeve poshtëruese mbi shqiptarët, edhe më poshtëruese se Akademia Serbe e Shkencave dhe Arteve! Akademia Maqedonase e ka pranuar për anëtar të saj të jashtëm edhe prof. dr. Rexhep Meidanin, në shenjë nderimi dhe përmbushje të detyrimeve të saj ndaj marrëveshjes për bashkëpunim. Pala maqedonase as këtë veprim nuk e ka bërë pa strategji. Të ketë në radhët e saj, jo vetëm një akademik shqiptar, por edhe një ish President të Shqipërisë. Kjo do t’i shërbejë në arenën ndërkombëtare, për tezat antishkencore të akademikëve maqedonas ndaj shqiptarëve.

Dhe në fund pse të mos reagojë, dhe të thotë fjalën e vet Akademia e Shkencave e Shqipërisë, por pse jo edhe ajo e Kosovës, në lidhje me publikimin e fjalorit malazez nga ASHMZ (CANU), ku shqiptarët edhe pse janë popull autokton në trojet e tyre shekullore, definohen si popull “ arrdhacak dhe pushtues, me një gjuhë që nuk i përket identitetit shqiptar, si popull i egër dhe agresor”. Ska dyshim se këto qëndrime të ASHMZ (CANU) nuk janë të rastit, por janë mirë të programuara nga strukturat shtetërore malazeze shoviniste që

9

Javore KOHA

kanë për qellim të falsifikojnë historinë dhe të ndryshojnë identitetin kombëtar të shqiptarëve në Mal të Zi. Shpresoj se këto tendenca shoviniste do të jenë një mësim i mirë për përfaqësuesit e partive politike shqiptare dhe për ata shqipfolës që gjenden në strukturat më të larta të partive të ashtuquajtura qytetare që të ndërpresin veprimin dhe politikën e deritanishme që me qendrimet e tyre të pamatura dhe servile të përkrahin pa rezervë Qeverinë malazeze, e cila i shfrytëzon shqiptarët për të ndërtuar fatin e tyre gjithnjë në fatkeqësi të popullit shqiptar.

Jam i mendimit se Akademive shqiptare duhet t’u rriten kompetencat, tu shtohet buxheti për kërkime shkencore, t’u garantohet autonomi e plotë në korniza kushtetuese dhe ligjore, të zhvillohet debat i vazhdueshëm në nivel akademik për punën dhe strategjinë afatgjatë të tyre, pa u ndikuar në asnjë rast nga organet e pushtetit, sidomos nga politika ditore. Sot kombi shqiptar ka më tepër se kurrë nevojë për fjalën e akademisë dhe akademikëve shqiptarë, të cilët duhet të jenë pararojë e zhvillimeve të përgjithshme të shoqërisë shqiptare, të katandisur nga politika aktuale, e frymëzuar dhe financuar nga qendrat më antishqiptare ne botë.

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

10

Kulturë

e enjte, 2 qershor 2016

Javore A KOHA KOH

Mbrojtja e mjedisit Gjekë Gjonaj

Pa një mjedis të pastër nuk kemi njerëz të shëndetshëm. Një mjedis i pastër nuk mjafton vetëm të duket, por duhet edhe të mirëmbahet, për një jetë më të shëndetshme. Domethënë një mjedis i mirë është i rëndësishëm. Prandaj të gjithë qytetarët e Komunës së Ulqinit duhet të kujdesen për mirëmbajtjen dhe pastrimin e vazhdueshëm të mbeturinave në tërë komunë, pastrimin dhe mirëmbajtjen e vazhdueshme të kanalit të Portë Milenës, kanalit të Braticës, rregullimin e shtratit të lumit Buna, rregullimin e oborreve të shkollave përmes financimit publik dhe punës vullnetare me nxënësit e stafin arsimor, rregullimin e parqeve në zonat e qytetit dhe ngritjen e nivelit higjienik të qytetit. Pastrimi i qytetit të Ulqinit me rrethe nga mbetjet urbane por jo vetëm, mbetet një nga kryesfidat e pushtetit vendor. Me gjithë punën e bërë situata vijon të jetë problematike në disa pjesë të qytetit dhe në periferi, ku mbeturinat kanë pushtuar sipërfaqe të tëra. Muajve të fundit janë organizuar aksione pastrimi, por nuk ka pasur dalje masive të qytetarëve. Ato ishin të pamjaftueshme për të dhënë mesazhin e duhur për të sensibilizuar qytetarët për të mbajtur pastër qytetin.

Mjedisi është gjë e përbashkët, prandaj nuk duhet pritur vetëm nga qeveria vendore dhe qendrore dhe institucionet e tyre ta mbrojnë atë, por ky

Mjedisi është e mirë e përbashkët, prandaj nuk duhet dhe institucionet e tyre ta mbrojnë atë, por ky kujdes

kujdes duhet nisur që nga qytetari. Siç kanë thënë shumë dijetarë dhe shumë ekspertë “ne nuk kemi planet tjetër, nuk kemi planet rezervë”. Andaj , për

Vetëm me një bashkim të forcave dhe dijes, vetëm me një presion pozitiv ndaj qeverisë lokale e qendrore, mund të bëjmë që buxheti për mbrojtjen e mjedisit të jetë më i madh dhe përmirësimi i mjedisit në Komunën e Ulqinit të jetë më i dukshëm

ta mbrojtur mirë mjedisin, përfshirë tokën, ajrin, ujin, nuk mund ta kryejë këtë rol vetëm komuna, qeveria, nuk mund ta kryejnë këtë rol vetëm institucionet, por në këtë udhëtim, për ta mbrojtur planetin, për ta mbrojtur mjedisin, duhet të jemi të gjithë pjesëmarrës, duke filluar prej qytetarit. Është shfaqur nevoja e domosdoshme që faktori “njeri” të ketë kujdes shumë më të shtuar ndaj mjedisit. Vetëm me një bashkim të forcave dhe dijes, vetëm me

Kulturë

e enjte, 2 qershor 2016

11

KOH Javore A KOHA

kryesfidë e Ulqinit

t pritur vetëm nga qeveria vendore dhe qendrore s duhet nisur që nga qytetari

Që ta ruajmë Ulqinin një nga qytetet më të vizitueshëm dhe më të frekuentuar gjatë stinës verore, sa më të pastër duhet patjetër të ndryshojmë vetveten, duke u bërë më të kujdesshëm dhe më të ndërgjegjshëm ndaj mbrojtjes së mjedisit. Përkujdesja ndaj midisit dhe kujdesi i shtuar ndaj tij është obligim individual dhe institucional.

Ulqini nuk mund të pastrohet vetëm për një ditë, por në mënyrë që të kemi një mjedis të pastër duhet të rritet vetëdija e qytetarëve.

Do të dëshiroja që ky qytet, në shtetin e parë ekologjik në botë, të jetë një shembull i mirë ( e jo siç është sot) se si ruajtja e mjedisit dhe hapësirës ku jetojmë është çështje madhore për një zhvillim të mbarsëm.

një presion pozitiv ndaj qeverisë lokale e qendrore, mund të bëjmë që buxheti për mbrojtjen e mjedisit të jetë më i madh dhe përmirësimi i mjedisit në Komunën e Ulqinit të jetë më i dukshëm.

Por që aksioni në pastrimin e Ulqinit me rrethe të ketë rezultate akoma edhe më të mira, është e domosdoshme përfshirja e të gjithë komunitetit, shoqatave të biznesit, organizatave të ndryshme, nxënësve të shkollave dhe studentëve, që si një trup i vetëm të çlirojmë rrugët,

bregdetin, mjedisin tonë nga plehrat që i kanë zënë frymën. Le të tregojmë dhe ne qytetaret ulqinakë kulturë europiane, dashuri ndaj ambientit dhe gjithçkaje që na rrethon, dhe në radhë të parë dashuri për veten tonë dhe jetën e fëmijëve tanë. Ulqini është i yni, i të gjithë qytetarëve të tij, është vendi ku ne kemi jetuar dhe jetojmë së bashku me mijëra vjet, jetojmë me njerëzit tanë më të dashur dhe vendi në të cilin do të jetojmë ne dhe fëmijët tanë.

Që ta ruajmë Ulqinin një nga qytetet më të vizitueshëm dhe më të frekuentuar gjatë stinës verore, sa më të pastër duhet patjetër të ndryshojmë vetveten, duke u bërë më të kujdesshëm dhe më të ndërgjegjshëm ndaj mbrojtjes së mjedisit. Përkujdesja ndaj ambientit dhe kujdesi i shtuar ndaj tij është obligim individual dhe instuticional

12

Kulturë

e enjte, 2 qershor 2016

Javore A KOHA KOH

V

tr ësh

im

Jeta e shqiptarëve “E zeza dhe e kuq Behare Demaku

Karaktere të botës shqiptare ndër shekuj, ndër vite që sjellin tre breza, fate njerëzore të përjetuara nga njerëz të vegjël, por që autori me mjeshtri krijon me jetën dhe të bëmat e tyre një histori të madhe, gjithmonë me idenë për të mbrojtur vendin edhe nëse duhet të japim jetën. “E zeza dhe e kuqja” është rrëfimi për një të shkuar të historisë dhe për një realitet të hidhur të aktualitetit (pjesa më e madhe e prozës së Krajës është kthimi në histori, kthimi

Romani “E zeza dhe e kuqja” është një roman m sjellë para lexuesve një realitet të hidhur të histor trajton jetën dhe fatkeqësitë që e përcjellin një fa autori paraqet fatin dhe jetën e shqiptarëve në njëqi nëpër kohë deri te lufta e Kosovës, për të përf nuk ka synim pohimin por ironizimin, cituar nga Basri Çapriqi).

Tek e zeza autori paraqet tragjiken, ku kufiri u bë, por la jashtë një Shqipëri tjetër (Shqipëri të jashtme Kosovën), kurse e kuqja paraqet Shqipërinë e brendshme (Shqipërinë që u bë). Është roman që lexuesin e fut në botën e njeriut shqiptar, paraqet një jetë pa ngjyra me luftë, humbje e tragjizëm, pa e idealizuar atë.

Romani trajton çështjen kombëtare,

Romani trajton çështjen kombëtare, religjioze e territoriale të popullit shqiptar. Ngjarjet në roman zhvillohen kryesisht në Shkodër, si dhe në kufiri me Krajën, Taraboshi. Personazhet kryesore janë tri gjenerata të një familjeje: gjyshi, baba dhe nipi

religjioze e territoriale të popullit shqiptar. Ngjarjet në roman zhvillohen kryesisht në Shkodër, si dhe në kufirin me Krajën, Taraboshi. Personazhet kryesore janë tri gjenerata të një familjeje: gjyshi, baba dhe nipi.

Te pjesa e parë kemi brezin e parë të gjyshit Halil Bogdani, një njeri me idenë për të mbrojtur kufijtë, mirëpo ide dhe dëshirë kjo që vështirë të realizohej në një kohë kur e liga dhe tradhtia mbizotëronin kudo. Halil Bog-

Kulturë

e enjte, 2 qershor 2016

e në romanin qja” të Krajës

më ndryshe për historinë e shqiptarëve ndër vite, duke risë sonë. Romani ndahet në tri pjesë dhe secila pjesë amilje, një vend dhe një komb të tërë. Në këtë roman ind vjet, para dhe pas luftërave botërore, e duke ecur funduar në njëqindvjetorin e pavarësisë së Shqipërisë dani pa ndonjë arsye konkrete ndërron fenë duke u bëre mysliman, ndoshta ky është ndikimi që kanë lënë pas perandoritë e ndryshme pushtuese. Mirëpo në atë kohë nuk kishte ndonjë ndikim të madh feja, madje religjione të ndryshme në Shqipëri kanë krijuar një ambient ku fatet janë ngatërruar, religjionet kanë bashkëjetuar pasi që hallet e tyre ishin te njëjta: moslëvizja e kufijve, të jetojnë të lirë në tokën e tyre.

Gjithashtu te pjesa e parë, por edhe

13

Javore KOHA

në të gjithë romanin kemi edhe një numër të madh personazhesh, të cilët me botën e tyre jetojnë në mes jetës dhe vdekjes -(apo qenies dhe mosqenies, cituar nga Zija Çela). Janë njerëz që e pësojnë në tokën e tyre, herë nga pushtuesit e huaj e herë nga të pabesët që e tradhtuan vendin për përfitime personale.

Një karakteristikë tjetër e romanit është vdekja e brezave në kufi, dy brezat e parë, gjyshi dhe baba, kanë fatin e

njëjtë të tragjikes. Gjyshi Halil Bogdani vritet duke refuzuar të vendosen kufijtë, vritet nga komisionarët duke lënë pas brezin e dytë - djalin, përkatësisht babën Sali Bogdani.

Sali Bogdani po ashtu bën jetë të vështirë, duke u dënuar padrejtësisht e duke pësuar si gjyshi Halil Bogdani, vritet në kufi nga dy palët partizane, në njërën anë pala shqiptare, kurse në anën tjetër pala malazeze. Sali Bogdanin gjithashtu e quajnë tradhtar, pasi i thoshin se ishte ballist, duke ndikuar kjo edhe në jetën e nipit - djalit.

Tërë ngjarjen e rrëfen nipi me të gjitha përjetimet e njeriut shqiptar me dimensionin tragjik të përcjellë ndër breza. Gjuha e romanit është një shkrirje e dialekteve toskë dhe gegë duke e bërë romanin sa më origjinal.

Te pjesa e tretë kemi jetën e nipit, fatin e tij të ndrydhur, tradhtitë që i bëhen duke e mbyllur një njëqindvjetor brezash. Nipi vritet në ish-kufijtë e dikurshëm, por në një kohë tjetër në njëqindvjetorin e pavarësisë së Shqipërisë, kufi ata që nuk ekzistonin më aty, por që kishin lënë gjurmë të pashlyeshme në kujtesën e njeriut shkodran. Nipi vritet aksidentalisht nga një ushtarak i pensionuar, duke lënë përgjithmonë këtë botë.

Pra romani “E zeza dhe e kuqja” e Mehmet Krajës paraqet të zezën e popullit shqiptar në njërën anë dhe të kuqen në anën tjetër.

14

Kulturë

e enjte, 2 qershor 2016

Javore A KOHA KOH

A janë me të vërtetë mësuesit armiq të prindërve?

Mësuesit, udhërrëfyesit Arlinda Sukaliqi

Në një bisedë të rëndomtë, dy nëna që po merrnin fëmijët e tyre nga kopshti flasin rreth fëmijëve të tyre se si ata e ndjekin kopshtin dhe se si këtë vit do të regjistrohen në klasën e parë.

Ndërkohë njërës nënë i del fëmija nga kopshti dhe ajo i drejtohet atij: “Zemra e mamitë, dole?! Eja te mami t’i lidhë mami lidhëzat e këpucëve!”

I drejtohet nënës tjetër me krenari: “A e dini ju zonjë se djali im, pikërisht ky që po ia lidh lidhëzën (eja zemër, ta lidhi edhe këpucën tjetër), që tani di të shkruaji dhe të lexojë. A nuk është një mrekulli?!”

“Unë i kam lexuar deri tani me dhjetëra e qindra përralla me ilustrime dhe kam menduar që ta anëtarësoj në ndonjë kurs të gjuhëve të huaja së shpejti. Zemër”, vazhdon nëna, “eja këtu ta veshi dhe pallton, ma jep një dorë opaaa, ja dhe tjetrën shumë mirë, prite sa ta mbërthej...”

Duke mos folur asgjë nëna tjetër, nëna llafazane vazhdon bisedën e saj me lëvdata të shumta duke mos ditur se vetë ato veprime të saj paraqesin një foto tipike të një prindi të papërgjegjshëm i cili e ka mësuar fëmijën të jetë i varur nga prindi në çdo veprim të tij.

Si t’u shpjegosh prindërve e të mos zemërohen që fëmijës para se të hyjë

Si t’u shpjegosh prindërve e të mos zemërohen që fëmijë leximi e as shkrimi, sepse për këtë arsye ata shkojnë në tësitë e shprehitë elementare jetësore si: lidhja vetë e kë përgatisin gjërat personale për shkollë etj

në shkollë, nuk është e nevojshme t’i mësohet leximi e as shkrimi, sepse për këtë arsye ata shkojnë në shkollë, pra për t’i mësuar këto gjëra. Se më të nevojshme janë t’i mësohen të zotërojë shkathtësitë e shprehitë elementare

Si institucione parashkollore, si mësimdhënës, kemi një qëllim: ta zbukurojmë jetën e këtyre vogëlushëve, t’u mësojmë në mënyrë sa më të lehtë e më adekuate shprehitë e shkathtësitë jetësore, t’i ndihmojmë të rriten si njerëz që do të dinë të respektojnë tjetrin nesër

jetësore si: lidhja vetë e këpucëve, të vishet e të zhvishet vetë, të mbajë drejt lapsin, vetë t’i përgatisë gjërat personale për shkollë etj. Të gjitha këto gjëra mundohen t’ua mësojnë edukatoret në kopshte fëmijëve. E them “mundohen” sepse shumë prindër shpeshherë e nënvlerësojnë punën dhe përpjekjet e tyre.

Çfarë i zemëron mësuesit?

Kur fëmijët fillojnë të ndjekin klasën e parë, mësuesit shpeshherë hidhërohen për gjëra të vogla. Disa fëmijë nuk dinë

Kulturë

e enjte, 2 qershor 2016

15

KOH Javore A KOHA

t më të mirë të fëmijëve

ës para se të hyjë në shkollë, nuk është e nevojshme t’i mësohet ë shkollë. Se më e nevojshme është të mësohen të zotërojnë shkathëpucëve, të vishen e të zhvishen vetë, të mbajnë drejt lapsin, vetë t’i

vetë të veshin pallton ose ta heqin atë, nuk dinë për çka iu shërben çanta që kanë në krahë dhe as çfarë ka brenda.

Ka nga ata fëmijë që e mbajnë lapsin në dorë vetëm për të thumbuar shokun ose nxënës që gjatë gjithë kohës bëjnë shkarravina dhe i fshijnë vazhdimisht ato. Të mos flasim për orientimin e të shkruarit në fletore sepse asnjëri s’e ka.

Njëri shkruan mbrapsht, tjetri në anën e gabuar, tjetri kalon fletën ose faqen.

Në situata të tilla, kur mësuesja afrohet që ta përmirësojë ose ta ndihmojë nxënësin, situata acarohet, vjen deri te

mosmarrëveshja, nxënësi bëhet konfuz, zemërohet duke iu drejtuar mësuesit me fjalë të tipit: “Jo, nuk është ashtu si thua ti, mami ma ka mësuar kështu...”

Shtrohet pyetja: si t’u shpjegohet prindërve që të mos luajnë rolin e mësuesit, të paktën në fillimet e para të nxënësit në shkollë? Dhe, a janë me të vërtetë mësuesit armiqtë e prindërve?

Nuk besoj, sepse mësuesi i cili në një aktivitet jashtëshkollor ku gjendet me 20 fëmijë jashtë shkolle, i cili duhet t’i veshë, t’i gjejë ushqimet nëpër çanta, t’i argëtojë, t’i mësojë, t’i udhëheqë dhe të

ruajë jetën e tyre si të fëmijës së vet, nuk besoj se është armik, por mik besnik.

Të dashur prindër! Si institucione parashkollore, si mësimdhënës, kemi një qëllim: ta zbukurojmë jetën e këtyre vogëlushëve, t’u mësojmë në mënyrë sa më të lehtë e më adekuate shprehitë e shkathtësitë jetësore, t’i ndihmojmë të rriten si njerëz që do të dinë të respektojnë tjetrin nesër. Fëmijët janë pasuria më e madhe në botë. Shpresojmë që prindërit një ditë ta kuptojnë dhe të binden që mësuesit janë udhërrëfyesit më të mirë të fëmijëve të tyre e jo armiq.

16

Intervistë

e enjte, 2 qershor 2016

Javore A KOHA KOH

Intervistë me regjisoren dhe aktoren e mirënjohur nga Shkodra, Merita Smaja

Në Ulqin spektatori është i ftohtë ndaj teatrit Aktorja dhe regjisorja e mirënjohur nga Shkodra, Merita Smaja e ka ndërtuar individualitetin e vet skenik, jo vetëm në Shkodër, por edhe në rrafshin mbarëkombëtar.

Për lexuesit e gazetës “Koha javore”, sjellim këtë intervistë, në mënyrë që ta njohim edhe më mire këtë artiste brilante Koha javore: Zonja Smaja, “m`ka shku` mendja m`e pa nji shfaqje edhe po nisem nga Ulqini”.Çka mund të shijoj në skenën teatrore të Shkodrës këto ditë?

M. Smaja: Kur pashë pyetjen mendova mos të kishte shku mendja me u feju ...

Ky muaj ne teatrin e Shkodrës ka qenë i mbushur me aktivitete të shumëllojshme. Trupa e teatrit dha premierën “Danimarka ,toka jonë “Një komedi e zezë e shkruar nga Stefan Çapaliku e me regji të tijën, shfaqje që u prit shumë mirë nga spektatori e që do vazhdojë turneun në Durres e Tiranë e më pas në Prishtinë. Qe një shfaqje në kujtim të Pjerin Ashikut e realizuar nga trupa e aktorëve të humorit bashkë me orkestrën dhe këngëtaret më të mirë Shkodranë. U dha koncerti recital i Vlashent Sates, një koncert vërtet shumë i veçantë. Do jepet koncerti recital i Mjeshtrit të madh Bujar Qamili ...e shumë e shumë aktivitete të tjera. Pra jeta kulturore ka qene mjaft e pasur në Shkodër ,mund ta merrni rrugën sepse do gjeni larmi aktivitetesh .

Koha javore: Stina e verës tashmë ka ardhur, jeni duke përgatitur ndonjë

surprizë për spektatorët, apo pëlqeni më shumë të relaksoheni në tarracat joshëse të restoranteve të shumta të bregut të Liqenit të Shkodrës, në Zogaj?

M. Smaja: Eeeeeeee, sikur ta kishim mundësinë te relaksoheshim siç thoni ju, por nuk na e mban xhepi. Do përgatisim një pjesë të re që do jepet në shtator “ Nenë Tereza, kur ishte Gonxhe”, sepse siç e dini me 4 shtator do jete shenjtërimi i Nenë Terezës, e Shkodrës i takon të bejnë diçka për ketë shqiptare të madhe. Do kemi një monodramë të Stefan Çapalikut që do interpretohet nga aktori Enver Hyseni , do jetë edhe një komedi nga Fadil Kraja me regji te Bruno Shllakut, e cila do jetë pjesëmarrëse edhe në festivalin e Mitrovicës tani në qershor.

Pra, do jemi në përgatitje, por shfaqjet do i japim në shtator ,se gjatë verës do vazhdojnë punimet për rikonstruksionin e teatrit .

Koha javore: Kultura në përgjithësi në kohët e sotme sikur është lënë në margjinat e institucioneve qendrore dhe lokale që menaxhojnë me buxhetin e taksapaguesve. Mbase në Shkodër, pikërisht, teatri ka pozitë të favorshme?

M.Smaja: Politikat e zhvillimit të kulturës ne përgjithësi janë ne dorën e pushtetit qendror ,pra te Ministrisë së Kulturës, ndërsa menaxhimi i saj ndryshon, teatrot kombëtare janë ne varësi të pushtetit qendror, e teatrot lokale nga pushteti lokal. Në të dy drejtimet ka shume për të bërë, sepse ende nuk jemi futur ne rrugën e duhur, por ka shumë

përparime, janë rritur shfaqjet nga trupat teatrore, janë shtuar pjesët e vëna në skenë, qoftë shqiptare apo të huaja, kjo ka shtuar spektatorin dhe vëmendjen e shtetit ndaj artit ,edhe ne si teatër jemi pjesë e politikës teatrore, e besoj e mendoj se duhet bërë shumë më shumë .

Koha javore: Merita Smaja, veprimtarinë e saj e ushtron në dy fusha, është regjisore edhe aktore. Si korrespondojnë mes vete këto dy çështje?

M.Smaja: Të falënderoj qe më ke quajtur regjisore ...unë jam aktore ,sepse jam diplomuar në aktrim ,por gjatë karrierës sime kam vënë edhe pjesë ne skenë, qoftë më trupën profesioniste, por më shumë me trupa amatore e kryesisht studentë e nxënës. Regjia është një art i shumanshëm e një prirje që kërkon shumë angazhim e përgatitje , sepse duhet të merresh me çdo gjë të shfaqjes, kurse aktrimi, jo se nuk ka përgjegjësi, por merresh vetëm me rolin tënd dhe veten, duke ndjekur drejtimin e mendimet e regjisorit për te bëre një shfaqje ansambël ,se teatri nuk ka vetëm një art brenda tij .Ne te është dramaturgjia, regjia, skenografia, kostumugrafia, muzika dhe koreografia dhe aktrimi, pra një art shumëdimensional. Kjo e bën të veçantë e të vështirë por edhe shumë të bukur .

Koha javore: Tekstet e shfaqjeve janë të autorëve tanë ,shqiptarë, apo të huaj?

Ndodhin ndonjëherë konflikte mes Meritës regjisore dhe Merites aktore?

Ka tema tabu për shikuesit shqiptarë?

M.Smaja: Pjesët që vihen sot në teatrot shqiptare më të shumta janë ato te autorëve të huaj, pa i lenë mënjane autoret shqiptare, por e vërteta është se nuk ka shumë autorë shqiptarë, sepse drama nuk është e lehte te shkruhet, dhe tjetra nuk paguhet shumë, ndodh që ti mund ta shkruash e nuk e merr asnjë teatër për me e vu ne skene. Këto vështirësi i

Intervistë

trembin pak dramaturgët dhe tulasin dëshirën e tyre për shkrim. Merita nuk ka problem me këtë konflikt, sepse është aktore ne radhë të parë e regjine e kam hobi, e bëj kur më pëlqen shumë diçka.

Tema tabu ka ne çdo popull, e normal që edhe te ne. Por teatri e ka për detyrë te sjell çdo lloj teme ne skenë me mjeshtëri e kulturë në mënyrë që të perceptohet sa më bukur e normalisht, e jo në mënyre banale e të rëndomtë.

e enjte, 2 qershor 2016

17

Javore KOHA

ne sallën tuaj që e keni shumë te bukur, edhe pse pa pajisjet e nevojshme. Nevojitet ngritja e grupeve teatrale në shkolla që të rinjtë të fillojnë të edukohen e ta duan teatrin .

Koha javore: Me shfaqet tuaja jeni prezantuar në Ulqin edhe në Malësi, Tuz, mbase edhe në ndonjë qytet tjetër të Malit të Zi. Cilat janë përshtypjet tua nga ato vizita?

M.Smaja: E vërtetë që kemi dhëne shfaqje në Podgoricë e në Ulqin. Spektatori në Podgorice ishte i mrekullueshëm, spektatorë teatri që edhe pse shumë prej tyre nuk e kuptonin gjuhen arritën ta kuptonin e te flisnin për atë çfarë ndodhi ne skene, kjo tregon se janë ushqyer me kulturë teatrore ,kurse në Ulqin spektatori është i ftohte ndaj teatrit, sepse nuk janë edukuar me të.

Koha javore: Edhe këndej kufirit ka shkrimtarë të spikatur, ndonëse shumica jetojnë në Kosovë, por e lëvrojnë edhe dramën Ka ndonjë ide që të vihet në skenë ndonjë vepër e tyre, qoftë edhe monodramë?

M.Smaja: E dimë qe ka, por ne njihemi pak me veprat e tyre, sepse mungon komunikimi. Duhet të jenë autorët të interesuar të sjellin pjesët e tyre pranë teatrove që ata mendojnë e natyrisht të jenë dhe tematika që përshtaten për ne.

Do ishte gjë e bukur, sepse do krijonim lidhje te forta,e një person i duhur për të krijuar lidhje të tilla është Nail Draga, i cili nuk mungon në asnjë shfaqje që jepet në teatrin tonë dhe fton grupe teatrale nga shume vende jo vetëm shqipfolëse në teatrin veror të Ulqinit. Unë vetë kam qenë disa herë dhe mendoj se po bëhet punë e mire edhe pse ka shumë punë serish.

Koha javore: Në Ulqin, dora në zemër, përgjithësisht mungon në masën e duhur publiku. Mbase ky është rezultat i mungesës së teatrit apo ulqinakët janë të preokupuar me turizmin? Si t` i inkurajojmë ata që të ndjekin pjesët teatrale?

M.Smaja: Kjo pyetje është e lidhur me atë para kësaj, pra mendoj se është publik i ftohtë ndaj teatrit sepse nuk janë mësuar ta shohin, mgjs çdo vit organizohet festivali veror i teatrit ende nuk ka depërtuar në shpirtin e ulqinakëve, janë më pranë muzikës popullore e humorit.

Ndoshta ndikojnë edhe punët e shumta qe kanë me turizmin e nuk kanë kohë të mendojnë për kënaqësitë e ushqimin e tyre shpirtëror. Inkurajimi behet vetëm duke dhëne sa më shumë pjesë teatrale

Koha javore: Nga pozita e spektatorit lë për të kuptuar se aktorët çojnë një jetë të gëzuar, pa brenga, të hareshme...

Artistët sot nuk janë të ballafaquar me vështirësi ekonomike ?

M.Smaja: Hahahahahahaha…qesha sepse shumë nga spektatoret kanë një mendim të tillë. Harrojnë se aktorët, artistët në përgjithësi ,janë njerëz te thjeshte, qe kane problemet e tyre, qofte ne familje qofte në shoqëri si çdo qytetar tjetër .Kur sheh një aktor të humorit që gjithmonë duket sikur bën vetëm gallate ,te shkon mendja se ky i ka të zgjidhura të gjitha problemet harrojmë se edhe ata kanë fëmije me problemet e tyre të çdo moshe ,kane probleme me ekonominë ,kanë probleme me shëndetin, kane probleme me drejtësinë, pra probleme

E dimë që ka autorë të mirë tej kufirit, por njihemi pak me veprat e tyre ,sepse mungon komunikimi.

Duhet të jenë ata të interesuar edhe të sjellin pjesët e tyre pranë teatrove, e natyrisht të jenë dhe tematikat që përshtaten për ne si çdo kush qe punon ne çdo profesion tjetër.

Aktoret sot janë qytetarët që kanë probleme ekonomike më shumë se çdo kush tjetër ,sepse pagesat e tyre janë qesharake, e shteti ende nuk e ka rregulluar ketë fakt te rëndësishëm për jetën e një artisti, ndaj sot kur dikush do te shkoj ne shkolle artistike, i thone mos merr ketë profesion pabukësash. Pra, vështirësitë janë te mëdha edhe pse pasioni për artin është ai qe i mban ne këmbe ata dhe artin e tyre .

Koha javore: Politikanët janë shumë ziliqarë, nuk lejojnë liderë të rinj për të mos rrezikuar “perandorinë” e tyre. Si e sheh Merita Smaja gjendjen në Shkodër, ka prurje të reja aktoresh të mirëfilltë?

M.Smaja: Në politikë ka filluar të ndryshojë se po te shohësh shumica e drejtuesve te lartë janë të rinj. Ne art kjo ndodh më me vështirësi ,sepse ka ego të madhe. Në Shkodër për fat të mirë ka filluar të ndryshojë, kanë ardhur shume të rinj të talentuar të cilët po krijojnë një bërthame të mirë e po ecin me hapa të sigurtë drejt suksesit e teatrit të vërtetë.

E në Universitetin e Arteve sërish kemi studentë që premtojnë shumë e do jenë e ardhmja e këtij teatri që ka nxjerrë yje të teatrit e kinematografisë shqiptare .

Te falënderoj për intervistën e uroj që edhe ju në Ulqin të bëni hapa përpara ne drejtim të teatrit të bukur e të vërtetë, mundësitë janë e talentet nuk mungojnë kurrë, duhen vetëm shtysa.

Intervistoi: Ibrahim Berjashi

18

Mozaik

e enjte, 2 qershor 2016

Javore KOHA

Maturantët e Plavës shënuan Mbrëmjen e maturës

Mbresa hareje e g por edhe mallëng Ndarja e tyre në fund ishte momenti më i vështirë. Përqafimet me lot ndër faqe, e ndonjëherë edhe me vaj, si dhe shtrëngimi i dorës lamtumirëse, ishin momente që për shumë kohë ata nuk do t’i harrojnë dhe në përjetimet e tyre përgjithmonë do të qëndrojnë të pashlyera Plavë - Ndër 167 maturantë të tetë paraleleve të Shkollës së Mesme të Përzier “Beqo Bashiq” në Plavë, që këtë vit shkollor kryen shkollën e mesme, janë edhe 24 nxënës të dy paraleleve me mësim në gjuhën shqipe, 17 prej të cilëve në paralelen e gjimnazit: Ardit Gjonbalaj, Ardit Qarri, Arta Sinanaj, Amanda Kukaj, Besiana Balidemaj, Dija Balidemaj,

Driton Rekaj, Erona Balidemaj, Fatbardh Gjonbalaj, Fatjona Prelvukaj, Fatjon Gjonbalaj, Flakon Vuçetaj, Fortesë Ulaj, Florentina Balidemaj, Lirim Rugova, Nora Balidemaj dhe Shpat Haxhaj, dhe 7 në profilin profesional Teknik të turizmit: Badema Hysenaj, Elez Cakaj, Erion Balidemaj, Fatos Sinanaj, Fiona Lecaj, Robert Curanaj dhe Tringa Sinanaj,

të cilët të mërkurën e kaluar shënuan mbrëmjen e maturës.

Që në orët e hershme të mbrëmjes, para godinës së Shkollës Fillore “Xhafer Nikoçeviq” të Gucisë, u tubuan djemtë dhe vajzat maturantë, të veshur me rroba kurrëherë më të bukura – vajzat me fustane modash, ngjyrash dhe dizajnesh të ndryshme, kurse djemtë me

Mozaik

gëzimi, gjimi kostume të larmishme më moderne.

Rrobat i kishin përgatitur më parë, falë mirësisë, mirëkuptimit dhe përkujdesjes së prindërve të tyre, të cilët nga buxheti i vet familjar ua kishin siguruar, por edhe nga të afërmit e tjerë, për të shënuar dhe përjetuar në mënyrë sa më madhështore njërën ndër festat më të mëdha të jetës së tyre – Mbrëmjen e maturës, mbrëmjen e haresë e gëzimit, por edhe të mallëngjimit.

Ajo ishte mbrëmje kur ata njëri-tjetrit i thanë lamtumirën e fundit pas shumë vitesh të kaluara bashkë, me disa nga katër, me ca të tjerë me tetë dhe nëntë, por me disa edhe nga dymbëdhjetë dhe trembëdhjetë vite shkollore, duke ndarë të mirën dhe të keqen, gëzimin e

e enjte, 2 qershor 2016

19

Javore KOHA

ndonjëherë edhe hidhërimin, lojën dhe piknikun, vizitat reciproke, por edhe ekskursionet një apo shumëditëshe brenda komunës, jashtë saj dhe më gjerë.

Falë motit të bukur, manifestimi i kësaj mbrëmjeje madhështore filloi mu në vigjiljet e mbrëmjes të ditës së mërkurë, kur në praninë e disa qindra personave, prindër, familjarë të ngushtë, por edhe të tjerë, të cilët kishin ardhur që harenë dhe gëzimin e mbrëmjes së maturës ta ndanin me fëmijët dhe të afërmit e tyre.

Vargëzimi i djemve dhe i vashëzave nga dy dhe tre, të paraprirë nga kujdestaret e klasave, profesoreshat Hasnije Kukaj Gjonbalaj dhe Shqipe Kukaj, u nis nga godina e Shkollës fillore të Gucisë, ku pothuaj të gjithë i kishin kryer klasët e larta të shkollës fillore, për të vazhduar parakalimin nëpër rrugën e sheshit të Gucisë, deri në platonë e objektit privat Caffe Bar “City”, që gjendet mu në qendër të kësaj qyteze piktoreske, ku për afro gjysmë ore lozën ca valle e pastaj vazhduan rrugëtimin për në restorantin e motelit “Aqua”, i cili gjendet përballë liqenit të Plavës, në afërsi të rrugës rajonale Plavë-Guci, në fshatin Brezojevicë, jo larg Plavës.

Të shoqëruar nga shumë profesorë të vet, në krye me stafin drejtues të shkollës, drejtorin dhe ndihmësdrejtorin e shkollës, Rifat Baliq dhe Ranko Bojoviq, maturantët festuan deri në orët e hershme të ditës së nesërme.

Maturantët sa ishin të gëzuar, po aq edhe të emocionuar. Të gëzuar se po

finalizonin punën e tyre kush dymbëdhjetë e kush trembëdhjetë vjeçare të edukimit dhe të arsimimit, e të emocionuar se po ndaheshin përgjithmonë si pjesëtarë të bashkësisë së klasës të cilës i takonin, të shoqërisë së ngushtë që kishin dhe shumëçkaje tjetër në këtë drejtim. Mirëpo, edhe përkundër gjithë kësaj, ata u zotuan se nuk do të jenë larg njëri-tjetrit, pa marrë parasysh se ku do të vazhdojnë shkollimin e mëtejmë në fakultetet e ndryshme të universiteteve të Republikës së Kosovës, Shqipërisë dhe gjetiu.

Në restorantin e objektit të motelit “Aqua”, deri në orët e vona të natës, nuk pushuan tingujt e muzikës, me të cilat u përcollën vallet dhe këngët e maturantëve të hareshëm, të cilët nuk ngurruan për të ngritur ndonjëherë edhe ndonjë gotë të uiskit, verës, birrës dhe pijeve të tjera joalkoolike, së bashku me profesorët e vet të cilët i shoqëronin.

Barsoletat dhe humoreskat e ndryshme për profesorët e tyre, me të cilat shprehën qëndrimet dhe virtytet e tyre gjatë viteve të kaluara shkollore krijuan surpriza të këndshme.

Ndarja e tyre në fund ishte momenti më i vështirë. Përqafimet me lot ndër faqe, e ndonjëherë edhe me vaj, si dhe shtrëngimi i dorës lamtumirëse, ishin momente që për shumë kohë ata nuk do t’i harrojnë dhe në përjetimet e tyre përgjithmonë do të qëndrojnë të pashlyera.

Shaban Hasangjekaj

20

e enjte, 2 qershor 2016

Javore KOHA

Ambasadori i Kosovës në Britani të Madhe, Lirim Greiçevci, ka bërë me dije se këngëtarja e njohur, Rita Ora, është shpërblyer me çmimin “Renowned Achiever Award” nga revista “Migrant Woman”. Çmimin, në emrin e saj, e ka pranuar vetë Ambasadori, i cili tha se është ndjerë i nderuar që i është ofruar mundësia të pranojë këtë çmim në emër të superyllit Rita Ora, e cila nuk mund të ishte vetë e pranishme, e ndarë nga revista “Migrant Woman”, gjatë konferencës së saj vjetore në Londër. “Çmimi prestigjioz ishte votuar me shumicë dërmuese nga publiku, në mesin e konkurrenteve të tjera të shquara si Amal Alamuddin”, ka thënë Greiçevci. Çmimi “Renowned Achiever Award” jepet për dikë që nuk është lindur në Britaninë e Madhe por që ka arritur famë në fushën e vet, është model në vendin e saj të lindjes dhe ka ndikim artistik tek të tjerët si qytetar i respektuar britanik.

Panoramë

Rita Ora shpërblehet me “Renowned Achiever Award”

Ermal Mamaqi fillon punë në TV “Klan” Drejtori i Përgjithshëm i Televizionit “Klan”, Aleksandër Frangaj, ka mbyllur dje marrëveshjen trivjeçare me një prej figurave më të famshme të ekranit shqiptar.

I njohur me programin “6 ditë pa Ermalin” në Digitalb, tashmë nga sot do të jetë figurë e ekranit në Televizionin “Klan”.

Mësohet se Mamaqi do të jetë çdo të shtunë me programin e tij në këtë ekran.

Lidhur me këtë kontratë të re, Ermal Mamaqi ka deklaruar: “Zgjodha televizionin më të shikuar në Shqipëri!”.

Fotografia e javës

e enjte, 2 qershor 2016

21

KOH Javore A KOHA

LULZIM HOXHA: KITE SURF - ULQIN

„Nëse një fotograf profesionist fotografon të njëjtin objekt që fotografon edhe një person i zakonshëm, ku qëndron ndryshimi„.

„Qesh pak, shiko këtu”

22

Mozaik

e enjte, 2 qershor 2016

Javore KOHA

U përuruan libri në prozë i Jaho Kollarit “18+” dhe përmbledhja me poezi “Ulqini” nga konkursi i Librarisë “Arti”

Krijues që “provokon” sistemin letrar shqiptar “Të lexosh prozat e Jaho Kollarit do të thotë në njëfarë mënyre të zhvishesh nga hipokrizia para penës së tij, e cila shkruan pa filtra, pa turpe. Boja e shkrimit që njollos letrën e bardhë të librit të tij do t’u udhëheqë drejt historive, rrethanave, botëve që i ngjajnë aq shumë edhe jetës suaj”, është shprehur studiuesi dr. Gëzim Puka Ulqin - Në Galerinë e Arteve të Qendrës së Kulturës në Ulqin, të martën mbrëma u përurua libri më i ri në prozë “18+” i shkrimtarit vendas që jeton në Gjermani, Jaho Kollari, dhe përmbledhja me poezi “Ulqini”, nga konkursi i vitit të kaluar i Librarisë “Arti” e cila si temë ka pasur Ulqinin.

Librat janë botuar nga “Diti&Oli”.

Botuesi Gazmend Çitaku tha se i vjen mirë që autori Jaho Kollari ka zgjedhur shtëpinë e tij botuese për botimin e librave.

“E respektoj si një autor shumë serioz në letërsinë tonë bashkëkohore shqiptare që krijohet këtu në Mal të Zi. Nuk do doja të thoja në diasporë pasi që Jahoja jeton në Gjermani. Unë e konsideroj si autor shqiptar, i cili vjen nga Mali i Zi”, ka thënë ai.

Ndërsa duke folur për botimin e dytë, përmbledhjen me poezi “Ulqini”, Çitaku ka treguar se në të janë botuar afër 50 poezi nga 17 autorë, të cilët kanë marrë pjesë në konkursin e vitit të kaluar të Librarisë “Arti” me temë Ulqinin.

“Me këtë libër, Ulqinit i dhuruam edhe 50 krijime të reja, të cilat deri atëherë ishin të panjohura”, është shprehur ai. Çitaku ka lexuar poezinë fituese të konkursit të poetes Afërdita Salihu nga Presheva.

Për librin “18+” të Jaho Kollarit ka folur studiuesi dr. Gëzim Puka nga Universiteti i Shkodrës “Luigj Gurakuqi”.

Ai ka thënë se ky libër ngjanë i frymëzuar

nga ngjarje apo ndodhi të jetës së vetë autorit, i cili sjell përshkrime të mrekullueshme referenciale për një zonë etnike dhe një popullsi që nuk ka zënë akoma vendin e duhur në historinë tonë.

“Në të njëjtën kohë, përmes këtij libri shfaqet edhe kredoja e një krijuesi që ‘provokon’ sistemin letrar shqiptar”, ka thënë Puka.

Duke pasur parasysh faktin se shkrimtari Kollari jeton në Gjermani, studiuesi shkodran ka theksuar se e gjen me vend opinionin e ngritur së fundmi në shtyp për sistemin letrar shqiptar, “nga ku duket se brenda këtij sistemi letërsia shqiptare e diasporës ka krijuar një profil të sajin, që nuk është ndikuar shumë nga letërsia që bëhet në Tiranë dhe në Kosovë”.

Puka ka thënë se të lexosh prozat e Jaho Kollarit do të thotë “në njëfarë mënyre të zhvishesh nga hipokrizia para penës së tij, e cila shkruan pa filtra, pa turpe.

Boja e shkrimit që njollos letrën e bardhë të librit të tij do t’u udhëheqë drejt historive, rrethanave, botëve që i ngjajnë aq shumë edhe jetës suaj”.

Poeti nga Korça, Arjan Kallço, pedagog në Universitetin “Fan S. Noli” në Korçë, ka lexuar fillimisht poezinë “Gjurmët”, e cila i kushtohet Ulqinit dhe është botuar në përmbledhjen me poezi “Ulqini”.

Duke treguar dashurinë e tij për Ulqinin, ku ndodhej për të dytën herë, ai tha se “në këtë qytet kam gjetur atë që

më mungon shumë - gjurmët, detin, njerëzit”.

Duke shtjelluar poezinë e tij, ai tha se “’gjurmët’ për një një poet, për një shkrimtar, përveç faktit se janë gjurmët e historisë, gjurmët e atyre të cilët e krijuan atë histori, janë gjurmët e një njeriu i cili është i dashuruar me detin dhe artin, dhe nëpërmjet këtij dimensioni sa human aq edhe filozofik, mundohet me poezinë e vet t’i sjellë fort dhe me një fuqi të cilën vetëm magjia e gjurmëve mund ta sjellë”.

Ndërsa ka cituar pjesë nga dy recensionet për librin “Ulqini”, Kallço ka shkuar më tej duke thënë se “Ulqini është njëlloj xhamadani që ta kemi krenari ta mbajmë. Por atij xhamadani mund t’i shtojmë perla herë pas here. Sepse vërtet Ulqini e meriton të jetë xhamadani i çdo shqiptari”.

Autori i librit “18+”, Jaho Kollari, ka treguar se ndonëse jeton jashtë, është shumë i lidhur me vendlindjen e tij.

“Unë edhe pse gati një çerekshekulli nuk jetoj më në këtë qytet, që fatkeqësisht është dashur ta braktisi, jam shumë emocionalisht i lidhur me të”, ka thënë ai, dhe ka lexuar një fragment nga recensioni i Argëzon Sulejmanit për librin “Ulqini”.

Gjatë përurimit, aktori Shefqet Luca recitoi poezinë “Ulqinit” nga Odise Plaku, ndërsa poeti Skender Osmani ka folur për librin dhe krijimtatinë e Jaho Kollarit.

Përurimi u organizua nga Libraria “Arti” dhe Qendra Kulturore – Ulqin, në bashkëpunim me Fondin për Mbrojtjen dhe Realizimin e të Drejtave të Pakicave, i cili e ka mbështetur botimin e dy librave. i.k.

Mozaik

e enjte, 2 qershor 2016

23

Javore KOHA

Në Ulqin u themelua Shoqata “Dr. Martin Schneider – Jacoby”

Të mbrohet biodiversiteti i Kripores dhe monumentet natyrore në Ulqin Qëllimi i kësaj shoqate është të vazhdojë punën në kuadër të trashëgimisë së dr. Schneiderit duke mbrojtur biodiversitetin e Kripores së Ulqinit, si dhe të monumenteve të tjera natyrore në Ulqin Ulqin – Në Muzeun e Kripores së Ulqinit të dielën është themeluar Shoqata “Dr. Martin Schneider – Jacoby”.

Në Kuvendin themelues kanë marrë pjesë shumë personalitete të njohura, në mesin e të cilëve ish kryetari i Kuvendit të Malit të Zi dhe kryetari i Partisë Socialdemokrate, Ranko Krivokapiq, ambasadorët e Shqipërisë, Gjermanisë dhe Kroacisë në Mal të Zi, deputetë në Kuvendin e Malit të Zi, ekspertë të

fushave të ndryshme, si dhe adhurues të Kripores së Ulqinit dhe aktivistë për mbrojtjen e saj.

Shoqata është themeluar nga disa miq të dr. Schneider – Jacoby, biologut dhe ornitologut të njohur gjerman, i cili ka vdekur katër vjet më parë, ndërsa dhjetë vitet e fundit të jetës së tij ia ka kushtuar punës në hulumtimin dhe mbrojtjen e Kripores së Ulqinit.

Qëllimi i kësaj shoqate është të vazh-

dojë punën në kuadër të trashëgimisë së dr. Schneiderit duke mbrojtur biodiversitetin e Kripores së Ulqinit, si dhe të monumenteve të tjera natyrore në Ulqin.

Në Kuvendin themelues, kryetare e Shoqatës është zgjedhur Zenepa Lika, ndërsa Këshillin Drejtues përpos saj e përbëjnë edhe dr. Dragan Hajdukoviq, mr. Dritan Abazoviq, Darko Saveliq dhe i.k.

Adaleta Bibeziq.

24

Mozaik

e enjte, 2 qershor 2016

Javore A KOHA KOH

Gjimnazi “25 Maji” shënoi Ditën e Shkollës

Festë, ndarje diplomash dhe çmimesh për nxënësit më të dalluar Tuz- Institucioni Publik Gjimnazi “25 Maji” në Tuz ka shënuar Ditën e Shkollës me një manifestim solemn të mbajtur në QKI “Malësia” në prani të një numri të konsiderueshëm të mysafirëve, nxënësve dhe profesorëve, krerëve të instituciove edukativo-arsimore në vend dhe nga kryeqyteti, përfaqësuesve të Ministrisë së Punëve të Brendshme, të Drejtorisë për Arsimimin e Popujve Pakicë dhe të Komunës Urbane të Tuzit.

Në këtë ditë të shënuar për këtë institucion i cili punën e filloi që para afro pesë dekadash, nxënësit aktivistë të saj shpalosën përpara auditorit një program kulturor-artistiko-letrar me këngë, valle, grimca humoristike dhe poezi nga shkrimtarë kombëtarë, malazezë dhe të huaj.

Në fjalën përshëndetëse, kreu i këtij institucioni Semir Laleviq bëri publike sukseset që nxënës të kësaj shkolle kanë arritur gjatë vitit shkollor 2015/2016 nga pjesëmarrja e tyre në gara komunale dhe shtetërore nga lëndë të ndyshme.

“Kemi arritur të arsyetojmë këtë jubile që festojmë e si dëshmi e kësaj, do të theksoj citatin nga Raporti i mbikëqyrjës i Entit të Shkollave i cili thotë: “Shkolla ka realizuar numrin më të madh të re-

komandimeve nga Raporti i verifikimit të cilësisë të punës edukativo- arsimore dhe në këtë mënyrë, është arritur progres në punën shkollore”, u shpreh Leleviq.

Ai shtoi se gjenerata e sivjetme e 41-të me radhë e maturantëve ka arritur suksese të shumta në garat në nivelin komunal e shtetëror.

“Nxënësit tonë fituan vendin e parë nga historia, vendin e katërt nga gjuha italiane në garat shtetërore kurse vendin e tretë për ndihmën e parë në garat komunale. Suksesi i ka ndjekur edhe në lëndët e biologjisë, gjeografisë si dhe kanë qenë human në grumbullimin e mjeteve për fëmijët nga Bjella, për çdo familje në gjendje të vështirë sociale, për fëmijët në nevojë në trevën e KU të Tuzit, në dhurimin e gjakut dhe në aksione të tjera të cilat i kanë organizuar dhe mbështetur parlamenti i nxënësve dhe Klubi i Vullnetarëve të Dhurimit të Gjakut”, theksoi Laleviq.

Viti jubilar ka qenë i suksesshëm, shtoi ai, edhe në përmirësimin e kualitetit dhe kushteve të punës në këtë shkollë nga të ardhurat personale por edhe nga mbështetja institucionale.

“Në vijim do të fitojmë teknologji arsi-

more më bashkëkohore të cilën do ta realizojmë me ndihmën e diasporës si dhe do të pajisemi me projektin e efikasitetit energjetik që garanton rinovimin e objektit shkollor nga themeli deri në çati”, përfundoi Laleviq.

Në Ditën e shkollës janë bërë publikë edhe emrat e nxënësve më të dalluar të shkollës nga viti i parë në të katërtin si dhe janë ndarë diplomat “Pishtar” 1 dhe 2”, shpërblimet dhe falënderimet, por edhe mirënjohjet për mentorët e tyre të cilët përgatitën ata që të rezultojnë suksesshëm gjatë vitit shkollor në shkollë dhe në gara.

Kujtojmë që gjeneratën e sivjetme të cilën e përbënin 144 nxënës të ndarë në paralele në gjuhën amtare dhe zyrtare, 38 e përfunduan vitin e fundit me sukese të shkëlqyer, 18 jenë fitues të çmimit “Pishtar”, 8 “Pishtar 1” dhe 10 nxënës fitues të çmimit “Pishtari 2”.

Këtë vit, nxënës të gjeneratës janë shpallur Maja Junçaj nga mësimi në gjuhën shqipe dhe Anton Nucullaj nga paralelja në gjuhën zyrtare.

Në përfundim të kremtimit të Ditës së Shkollës, disa nxënës kanë hapur një ekspozitë vizatimesh të ndyshme në t.u. hollin e QKI “Malësia”.

Mozaik

e enjte, 2 qershor 2016

25

KOH Javore A KOHA

Në Prishtinë, në organizimin e Institutit Albanologjik

U mbajt Java e Albanologjisë Prishtinë - Në organizim të Institutit Albanologjik, në Prishtinë nga data 2327 maj u mbajt Java e Albanologjisë, veprimtari tradicionale shkencore me karakter mbarëkombëtar.

Në edicionin e shtatë të kësaj veprimtarie, në pesë seksione (gjuhësi, letërsi,

folkor, etnologji e histori) janë paraqitur 125 kumtesa.

Pjesëmarrësit ishin nga hapësira mbarëkombëtare, por kishte edhe përfaqësues të huaj. Nga Mali i Zi ishte i pranishëm vetëm dr. Nail Draga, me kumtesën “Roli i Austro-Hungarisë në

shkollimin shqip në Mal të Zi (19161918)”.

Materialet nga kjo veprimtari shkencore do të botohen në një publikim të veçantë.

(Kohapress)

26

Mozaik

e enjte, 2 qershor 2016

Javore A KOHA KOH

Iniciativa Qytetare u bën thirrje nënave shqiptare që kanë lindur tre apo më shumë fëmijë

Aplikoni për të drejtën ligjore për pension Tuz – Iniciativa Qytetare u ka bërë thirrje të gjitha nënave shqiptare në Mal të Zi, të cilat kanë lindur tre apo më shumë fëmijë, që të aplikojnë për të drejtën e pensionit.

Sipas këtij subjekti, organet kompetente shtetërore janë duke refuzuar kohës së fundit shumë kërkesa të nënave shqiptare me arsyetime të ndryshme.

“Ne Ju themi, të nderuara nëna, të reja apo të vjetra, që keni lindur tre apo më shumë fëmijë, pa marrë parasysh nëse ata janë këtu apo në mërgim, të martuar apo të pamartuar, të gjallë apo jo, e që posedoni dokumentet se të paktën keni 15 vite pritje në Entin për Punësim, aplikoni për të drejtën Tuaj ligjore”, thuhet në deklaratën për shtyp.

Iniciativa Qytetare iu sugjeron nënave

shqiptare që nëse nuk ua pranojnë dokumentacionin në sportelet e organeve shtetërore përkatëse, atëherë ato t’i dërgojnë përmes postës, me rekomandim, dhe të ruajnë vërtetimin e lëshuar nga posta.

“Nëse s’ju japin përgjigje në afatin dymujor, ngreni padi për heshtjen e administratës e nëse Ju dërgojnë vendim negativ, bëni ankesën në afatin ligjor brenda 15 ditëve nga dita e pranimit të vendimit”, thekson deklarata.

Iniciativa Qytetare thotë se “ishte dhe mbeti i vetmi subjekt politik shqiptar që s’pranoi kurrë të jetë pjesë e pushtetit për interesa personale. Interesi jonë ishte dhe mbeti – të drejtat e qytetarëve shqiptarë, pra dhe të drejtat Tuaja”.

Ky subjekt politik shprehet se nuk i

brengos sjellja e shtetit ndaj kërkesave të nënave shqiptare, por sjellja e shqiptarëve të punësuar në institucionet shtetërore, të cilët janë të vetëdijshëm se po i shkelin normat ligjore në dëmin e nënave shqiptare “duke tentuar të kursejnë paratë e shtetit e që në realitet janë Tuajat”.

Iniciativa Qytetare u ka bërë thirrje të gjitha nënave që mendojnë se janë të dëmtuara për shkak shkak të moszbatimit të ligjit, që të kontaktojnë anëtarët e Këshillit Drejtues të këtij subjekti, juristët e diplomuar, Vasel Sinishtaj dhe Robert Camaj, çdo ditë pune prej orës 17–19, në numrat 069 068 210 apo 069 500 426, për të siguruar formularët përkatës dhe ndihmën juridike.

(Kohapress)

Mozaik

e enjte, 2 qershor 2016

27

KOH Javore A KOHA

KU e Tuzit organizoi konferencë për media në kuadër të projektit “Me hapa të përbashkët drejt mundësive të barabarta“

Personat me invaliditet të mbështeten dhe të integrohen në shoqëri Tuz- Komuna Urbane e Tuzit ka organizuar konferencë për media në kuadër të projektit “Me hapa të përbashkët drejt mundësive të barabarta“ i cili ju kushtohet personave me aftësi të kufizuara nga KU e Tuzit.

Në këtë konferencë në të cilën ka marrë pjesë kryetari i shoqatës së personave me aftësi të kufizuara “Malësia”, përfaqësues të Entit për Punësim të Malit të Zi dhe përfaqësues të Qendrës për Rehabilitim Profesional, persona me invaliditet dhe personalitete të tjera nga vendi, janë prezantuar aktivitetet të cilat KU e Tuzit i ka implementuar në partneritet me shoqatën “Malësia”.

Kryetari i KU të Tuzit Abedin Axhoviq duke përshëndetur të pranishmit ndër të tjera tha se ky është projekti i parë i kësaj natyre dhe një ndër projektet më të rëndësishme që kjo komunë po implementon duke premtuar se projekte të tilla s’do të ndalojnë këtu.

Ndërkohë i kryetari i Shoqatës së Personave me Aftësi të Kufizuara “Malësia” Anton Ivanaj ka folur mbi kornizën ligjore të personave me aftësi të kufizuara, lehtësimet për punëdhënësit dhe heqjen e barrierrave arkitektonike me qëllim përmirësimin e jetës dhe punësimin e personave me invaliditet. Ai theks të veçantë ka vënë në prezantimin e Ligjit mbi rehabilitimin profesional, përkatësisht në pjesën që ka të bëjë me punësimin e personave me invaliditet.

“Sa u takon punëdhënësve, ata kanë përfitime të rëndësishme kur janë në pyetje këta persona dhe këtë ligj e ka aprovuar kuvendi i Malit të Zi në vitin 2008.

Ky ligj përcakton saktësisht mënyrën e punësimit të këtyre personave. Punësimi i tyre mund të arrihet mbi kushtet e përgjithshme që do të thotë punësim në tregun e lirë të punës pa benifite dhe

me kushte të veçanta që nënkupton punësim kur bëhet fjalë për adaptimin e vendit të punës, ku hyjnë shmangja e barrierave arkitektonike në sipërmarrje ku punon, ku bëjnë pjesë mjetet teknike dhe pajisjet, me qëllim që personi në mënyrë të pavarur të funksionojë gjatë detyrës së tij”, theksoi Ivanaj duke shtuar se punëdhënësit me punësimin e këtyre personave do kishin benifite të shumta si: pajisja e vendit të punës, marrja e kredive me kushte të volitshme, refundimi i të ardhurave bruto mujore dhe refundimi i pagës së asistentit në rast se i punësuri ka një asistent.

Ivanaj u bëri thirrje të gjitha institucioneve, punëdhënësve, mediave, etj që të japin kontribut me qëllim përmirësimin e jetës dhe punës së personave me invaliditet, për integrimin e tyre më të mirë në familje dhe shoqëri.

Në të njëjtën kohë për mundësitë e punësimit dhe integrimit sa më të mirë të këtyre personave kanë folur edhe përfaqësues të Entit për Punësim dhe të Qëndrës për Rehabilitim Profesional të cilat kanë shpalosur përpara të pran-

ishmëve zbatimin e ligjit që ka të bëjë me persona me invaliditet si dhe për rehabilitimin profesional të këtyre personave si dhe masat nëpër të cilat këta persona duhet të kalojnë me qëllim të krijimit të një vendi të punës dhe aftësimit në punën e tyre.

Nga këto dy institucione sqaruan se janë plot katërmbëdhjetë masa të cilat këtë persona duhet ti praktikojnë me qëllim përcaktimin e shkathtësive të tyre për punë dhe cilat vende të punës do të mund të mbulonin.

Projekti në fjalë implementohet nga data 18 janar dhe do të zgjasë gjashtë muaj, përkatësisht deri më 18 korrik të këtij viti i cili ka të kyçur gjashtë persona me invaliditet nga territori i KU të Tuzit të cilët kanë filluar rehabilitimin profesional në Qendrën për Rehabilitim Profesional në kryeqytet.

Ky projekt është financuar nga Enti për Punësim i Malit të Zi sipas thirrjes “Financimi i projekteve të rehabilitimit profesional, politikës aktive dhe politikës së punësimit të personave me aftësi të kufizuara“. t.u.

28

Mozaik

e enjte, 2 qershor 2016

Javore KOHA

KKU të Tuzit zhvilloi seancën e dymbëdhjetë të rregullt

Partitë shqiptare: Kjo a me diskriminime në të Tuz- Kuvendi i Komunës Urbane të Tuzit ka zhvilluar seancën e dymbëdhjetë të rregullt në të cilën këshilltarët kanë diskutuar dhe debatur për Raportin e punës të kryetarit të KU për vitin 2015, Propozimin e programit zhvillimor të KU për vitin 2016, Informatën mbi aktivitetet në nxitjen dhe zhvillimin e bujqësisë. Ndërkaq lidhur me propozimin e vendimit mbi inicimin e procedurës për nxjerrjen e statutit të komunës në kuadër të kryeqytetit, që ishte pika e katërt, me propozim të kryetarit të klubit të PDS-së Halil Dukoviq, kjo pikë u shty për një seancë në vijim me arsyetimin se ende nuk janë krijuar mundësitë në parlamentin shtetëror për zgjidhjen e kësaj çështjeje.

Kjo seancë është karakterizuar nga debate mjaft të ashpra midis pozitës dhe opozitës së partive shqiptare ku këta të fundit shprehën shqetësimin e tyre për mënyrën e realizimit të projekteve kapitale dhe infrastrukturore, duke thënë se pozita punon vetëm mbi baza partiake, investon sipas tyre vetëm atje ku ka simpatizantë të partisë në pushtet, ndërsa siç theksuan, anashkalon pjesën tjetër të popullatës duke e ngecur prapa në çdo sektor jetësor, dukuri e cila gjithnjë sipas tyre, është evidente edhe në punësimin e të rinjve në administratën lokale.

“Në këtë administratë vazhdohet me diskriminime duke punësuar të rinj të cilët nuk flasin gjuhën shqipe, çfarë është apsurde duke ditur që në këtë vend, shqiptarët përbëjnë shumicën e popullatës” theksoi këshilltari i LD në MZ Ivan Ivanaj, duke shprehur pakënaqësi të shumta sidomos për zvarritjen e projekteve kapitale, mënyrën e ndarjes së mjeteve financiare për sport dhe kulturë si dhe për shumë çështje të tjera jetësore që sipas tij po mbesin vetëm në letër.

Vasel Sinishtaj ndër të tjera iu drejtua

kryetarit të komunës duke i thënë se ka ardhur koha që kjo komunë sa u takon investimeve kapitale në të gjithë sektorët, për punësimin e të rinjve dhe për çdo veprimtari tjetër të administratës, të respektohet kushtetuta dhe të drejtat e pakicave dhe të mos veprohet mbi baza partiake.

“Jam plotësisht i vetëdishëm dhe këtë e kanë vërejtur edhe përfaqësues të institucioneve ndërkombëtare që gjatë 10 viteve të fundit janë punësur kryekëput mbi baza partiake nga radhët e subjekteve në pushtet. Kështu kanë asfaltuar,

ndriçuar, elektrifikuar dhe ndarë mjete si ndihmë finanicare dhe dua të besoj se ka ardhur koha të respektohen ligjet përkatëse dhe dekreti i qeverisë për punësim proporcional të pjestarëve të pakicave nacionale”, tha ndër të tjera Sinishtaj duke shtuar se për mënyrën e shpenzimit të mjeteve finaciare për projekte kapitale të rëndësishme që figurojnë me vite në planin financiar e që nuk janë realizuar, është në hetim e sipër nga prokurori special i shtetit.

Ndërkaq Nikollë Gegaj nga radhët e pozitës u shpreh se është punuar mbi

Mozaik

e enjte, 2 qershor 2016

29

KOH Javore A KOHA

administratë vazhdon ë gjithë sektorët

baza të mundësive financiare duke thënë se mosrealizimi i shumë projekteve ka si pasojë krizën ekonomike në të cilën ndodhet vendi, një argument ky të cilin e mbështetën edhe pjesa tjetër e pozitës ndërkohë që palët e këshilltarëve të koalicionit qeverisës (UDSH dhe PB) janë shprehur pjesërisht të kënaqur me punën e administratës lokale në pikat mbi të cilat është debatur duke bërë apel të realizohen disa projekte që kanë mbetur pezull.

Ndërkaq, kryetari i KU të Tuzit Abedin Axhoviq duke shpalosur përpara këshill-

tarëve raportin e tij të punës për vitin 2015 ka thënë se ky plan ka realizuar aktivitetet e tij në masën 80 përqind për shpenzime operative, shpenzime kapitale dhe për shpenzime të insfrastrukturës lokale, por në në fokus të opozitës kanë qenë vërejtjet për zvarritjen me vite të shumë projekteve të domosdoshme kapitale të nevojshme për zhvillimin e kësaj treve duke veçuar aksin rrugor Dinoshë-Pikalë-Triesh, tregun e gjelbër e shumë projekte të tjera jetësore për këtë trevë, ku sipas tyre çdo vit sigurohen mjetet në planin financiar

për ndërtimin e këtij aksi të nevojshëm.

“Do të kërkoja nga kryetari i komunës që të na njoftojë se sa mjete financiare janë shpenzuar nga plani financiar me nënshkrimin e tij, të parashikuara për vitin e kaluar e sa janë shpenzuar pa pyetur hiç dhe pa transparencë, se ku janë shpenzuar dhe vetëm në këtë mënyrë, në bashkëpunim dhe mbikqyrjen tonë të këtyre raporteve do të vimë deri tek ajo që dëshirojmë”, u shpreh këshilltari i IQ-së Vasel Sinishtaj, opinion të cilin e ndanë edhe pjesa tjetër e subjekteve nacionale shqiptare duke thënë se kjo trevë në të gjithë sektorët, ka stagnim ekonomik.

Ndërkohë në debatin mbi informatën e nxitjes dhe zhvillimit të bujqësisë, sikur këshilltarë të pozitës ashtu dhe nga opozita e pëlqyen hartimin e këtij plani i cili në mënyrë kronologjike shpalosi investimet, projektet dhe strategjitë që do të avanconin bujqësinë në Malësi e cila sipas tyre do të duhej të ishte në qendër të vëmendjes të komunës për ta përmirësuar sektorin bujqësor në çdo sferë, duke thënë se pjesa dërrmuese e popullatës jeton nga kjo degë e cila siç shtuan, nuk ka arritur akoma standardet e duhura që prodhimi të rezultojë i suksesshëm dhe të realizohen shitjet në masën e duhur.

Ndërkaq këshilltari për zhvillimin ekonomik ka shpalosur propozimin e programit zhvillimor të KU për vitin 2016 për planet të cilat janë hartuar në dokoment dhe ato që pritet të kontraktohen këtë vit.

Me vota të shumicsë është miratur edhe kjo pikë e rëndit të ditës ndërkohë që informata që kishte të bënte me bujqësinë nuk ka qenë për votim sikurse as pika a katërt mbi transferimin e statutit të komunës në kuadër të kryeqytetit e cila u anulua për t’u diskutuar në një nga seancat e ardhshme. t.u.

30

Rajoni

e enjte, 2 qershor 2016

Javore KOHA

Në Tiranë u mbajt për të parën herë një takim i Asamblesë Parlamentare të NATO-s

Miratohet Deklarata për një agjendë të përbashkët Asambleja Parlamentare e NATO-s u mblodh për herë të parë në Shqipëri, shtatë vjet pas anëtarësimit të saj në këtë organizëm. Takimi bëri bashkë rreth 260 parlamentarë nga 28 vendet anëtare, nga Amerika e Veriut dhe Evropa, si dhe delegatë nga vendet partnere dhe vëzhgues, që diskutuan çështje të sigurisë ndërkombëtare aktuale Tiranë – Në Pallatin e Kongreseve në Tiranë, nga data 28-30 maj, janë mbajtur punimet e Asamblesë Parlamentare të NATO-s.

Në fjalën e hapjes, ministri i Jashtëm i Shqipërisë, Ditmir Bushati, në rolin e mikpritësit, e ka vënë theksin tek sfidat kryesore të NATO-s, që nga siguria në vendet lindore, terrorizmi dhe kriza e refugjatëve.

Për t’iu përgjigjur më mirë këtyre sfidave, tha Bushati, jo vetëm që NATO duhet të vendosë plotësisht në zbatim vendimet e marra në Samitin e Uellsit, por duhet të shkojë më tej në samitin e radhës që mbahet në Varshavë.

“NATO duhet të forcojë edhe më tej praninë dhe aftësitë mbrojtëse në skajin Lindor dhe të rrisë praninë edhe në Detin Mesdhe”, tha ai.

Sa i takon terrorizmit, kryediplomati i Shqipërisë u shpreh se sulmet e fundit në BE dëshmojnë se ka një ndërlidhje më të fortë mes sigurisë kombëtare dhe asaj ndërkombëtare.

Bushati kërkoi forcimin mes NATO-s dhe BE-së, sidomos për krizën e refugjatëve, ndërsa me rëndësi vlerësoi edhe anëtarësimin e Malit të Zi për të shmangur ndikimin rus në rajon.

“Anëtarësimi është me rëndësi jo vetëm për Aleancën dhe rajonin, por për mbarë kontinentin dhe stabilitetin sepse jo vetëm redukton zonat gri të sigurisë në rajon, por dhe ul ndikimin e aktorëve të tretë në rajon”, u shpreh ai.

Sesioni pranveror i Asamblesë Parlamentare të NATO-s i mbylli punimet

të hënën me miratimin njëzëri të një deklarate të përbashkët, të titulluar “Një Agjendë e përbashkët dhe Rezolutë për NATO-n në Samitin e Varshavës”.

Deklarata, e miratuar dhe me amendamentet e propozuara nga anëtarët e AP-së, kërkon nga krerët e Aleancës të forcojnë mbrojtjen kolektive dhe parandaluese, të zhvillojnë një strategji gjithëpërfshirëse për promovimin e stabilitetit në Afrikën e Veriut dhe Lindjen e Mesme, të sigurojnë se të gjithë aleatët do të përmbushin objektivat e shpenzimeve ushtarake, si dhe të nxisin bashkëpunimin me Bashkimin Evropian.

Deklarata e konsideron shumë të rëndësishëm ‘bashkimin dhe vendosmërinë’ e vendeve anëtare të NATO-s në luftën kundër terrorizmit dhe në marrëdhëniet me Rusinë.

Por, nënvizon deklarata, për të përmbushur këto objektiva, krahas hartimit të strategjive, nevojitet dhe rritja e investimit për mbrojtjen. Barra për mbrojtjen dhe ndarja e saj mes vendeve

anëtare është një çështje që duhet trajtuar nga Samiti i NATO-s në Varshavë, në muajin korrik, thuhet në deklaratë.

Në mbyllje të sesionit të Asamblesë Parlamentare, Presidenti i saj, Michael Turner, falënderoi autoritetet shqiptare “për mikpritjen dhe për udhëtimin e mrekullueshëm”, sidomos personelin e Kuvendit të Shqipërisë, vullnetarët e përkushtuar dhe stafin e sigurisë, që punuan për ta kthyer këtë sesion në një sukses.

Asambleja Parlamentare e NATO-s u mblodh për herë të parë në Shqipëri, shtatë vjet pas anëtarësimit të saj në këtë organizëm. Takimi bëri bashkë rreth 260 parlamentarë nga 28 vendet anëtare, nga Amerika e Veriut dhe Evropa, si dhe delegatë nga vendet partnere dhe vëzhgues, që diskutuan çështje të sigurisë ndërkombëtare aktuale.

Sesioni i Asamblesë Parlamentare i paraprinë takimit të nivelit të lartë të krerëve të shteteve dhe qeverive në Varshavë në fillim të muajit korrik.

(Kohapress)

Rajoni

e enjte, 2 qershor 2016

31

KOH Javore A KOHA

Kryetari i Kuvendit të Republikës së Shqipërisë, Ilir Meta, priti kryeministrin e Malit të Zi, Millo Gjukanoviq

Mali i Zi dhe Shqipëria, krah për krah në sfidat rajonale dhe globale Duke e uruar për firmosjen e Protokollit të anëtarësimit mes ministrave të jashtëm të vendeve të NATO-s dhe Malit të Zi, Meta e siguroi kryeministrin Gjukanoviq se Kuvendi i Shqipërisë do të jetë parlamenti i parë që do të ratifikojë anëtarësimin e Malit të Zi në Aleancën e Organizatës së Traktatit të Atlantikut Verior Tiranë - Në kuadër të zhvillimit të punimeve të Sesionit Plenar të Pranverës të Asamblesë Parlamentare të NATO-s që u mbajt në Tiranë, kryetari i Kuvendit të Shqipërisë, Ilir Meta, priti të hënën kryeministrin e Malit të Zi, Millo Gjukanoviq.

Në njoftimin për shtyp të zyrës së kryetarit të Kuvendit të Shqipërisë thuhet se Meta e falënderoi kryeministrin Gjukanoviq për pjesëmarrjen në Asamblenë Parlamentare të NATO-s dhe duke e uruar për firmosjen së fundmi të Protokollit të anëtarësimit mes ministrave të jashtëm të vendeve të NATO-s dhe Malit të Zi, e siguroi kryeministrin Gjukanoviq se Kuvendi i Shqipërisë do të jetë parlamenti i parë që do të ratifikojë anëtarësimin e Malit të Zi në Aleancën e Organizatës së Traktatit të Atlantikut Verior.

Në këtë drejtim, Meta u shpreh se Shqipëria, e bindur për rëndësinë që stabiliteti i Malit të Zi ka për tërë rajonin tonë, mbështet pa rezerva progresin e vendit fqinj drejt integrimit të plotë euro-atlantik dhe vuri në dukje se Shqipëria dhe Mali i Zi qëndrojnë krah për krah në sfidat rajonale dhe globale me të cilat po përballet Bashkimi Evropian dhe NATO. Nga ana tjetër, kryeministri i Malit të Zi, Millo Gjukanoviq shprehu mirënjohjen ndaj mbështetjes së pakursyer dhe gjithnjë të qartë të Shqipërisë dhe vuri në dukje se marrëdhëniet e ngushta mes dy vendeve fqinje janë një model për të gjithë rajonin.

Gjatë takimit, Meta dhe Gjukanoviq biseduan edhe mbi të drejtat e pakicës kombëtare shqiptare në Mal të Zi, duke ndarë bindjen e përbashkët se të dre-

jtat e pakicave janë një vlerë e shtuar për çdo vend të rajonit, ashtu si në të gjithë vendet anëtare të NATO-s.

Në këtë kuadër, Meta dhe Gjukanoviq u informuan prej ambasadorit të Malit të Zi në Shqipëri, Ferhat Dinosha, mbi debatet e fundit rreth përdorimit të disa përkufizimeve shqetësuese në fjalorin e gjuhës malazeze nga ana e Akademisë Malazeze të Shkencave dhe Arteve, ku u nda bindja e përbashkët se terminologjitë e përdorura shkojnë ndesh me karakterin autokton të shqiptarëve të Malit të Zi. Në përfundim të takimit, Meta dhe Gjukanoviq biseduan edhe mbi zhvillimet e fundit në rajon, duke vënë në dukje rëndësinë e stabilitetit politik dhe avancimit të integrimit euro-atlantik të të gjithë vendeve të rajonit.

(Kohapress)