Koha 1032

Përfaqësues të partive politike në vend me qëndrime të ndryshme

Tuz – Institucioni Publik Parashkol lor në Tuz “Gëzimi fëmijëror”, i cili funksiononte në kuadër të IPP “Gji na Vrbica” nga Podgorica, pritet të pavarësohet dhe të marrë emrin e humanistes globale, shenjtores Nënë Tereza.

Mbi ndryshimin e emrit të këtij in stitucioni publik, ishte deklaruar në muajin shtator ministri i Administratës Publike, Marash Dukaj, i cili njoftoi se ministri i Arsimit Miomir Vojinoviq, me iniciativën e Komunës së Tuzit, mori vendimin për pavarësimin e Kopshtit në Tuz.

Ndryshimi i emrit të këtij institucioni publik, ditëve të fundit ka ngjallur re agime të ndryshme.

Mbi këtë çështje janë deklaruar nga Partia Demokratike e Socialistëve në Tuz, të cilët në një kumtesë ndër të tjera kanë kërkuar nga Qeveria që Kopshtit në Tuz t’ia kthejnë emrin që ka pasur dhe siç është quajtur më parë “Gëzimi fëmijëror”, para emër timit të tij në “Nënë Tereza”.

Ndërkaq, në një prononcim të mëpar shëm për media, kreu i Kuvendit të

Komunës së Tuzit, Fadil Kajoshaj, ka thënë se emërtimi i kopshtit apo i cil itdo institucion publik, shesh apo rru gicë, nuk ka lidhje me përkatësinë e saj konfesionale, por me atë humane. Ndërkaq, këshilltari i Partisë Boshn jake në Kuvedin e Komunës së Tuzit, Adnan Pepiq, ndër të tjera ka thek suar se ai personalisht ka respekt të madh për Nënë Terezën, sepse siç ka thënë, ajo ka bërë shumë të mira në botë. Ai më tutje në prononcimin e tij ka thënë se ajo i përket kishës dhe atë e ka përfaqësuar, dhe se për shkak të këtij fakti emri i saj për in stitucionin publik parashkollor nuk është propozimi më i mirë.

Gjithashtu, këshilltari i So cialdemokratëve në Kuvendin e Ko munës së Tuzit, Samir Axhoviq, në lidhje me këtë çështje ka dhënë disa shpjegime se pse nuk ka qenë e nev ojshme që ky institucion të mbaj em rin e shenjtores Nënë Tereza. Sakaq, Shtjefën Camaj këshilltar i Demokratëve, ka konsideruar se emri i Nënë Terezes si shqiptare, nuk është pengesë askund në botë, e aq

më pak në Tuz, duke shtuar se emri dhe vepra e saj janë sinonim në botë për bamirësi dhe humanizëm.

Ndërkaq, kryetari i Komunës së Tuz it, Nik Gjeloshaj në një deklaratë të mëparshme ka theksuar ndër të tjera se emrin e Nënë Terezës e kanë propozuar në mënyrë që të promovo het humanizmi qe në vegjëli, dhe se për këtë arsye ky kopsht do të duhej ta mbante atë emër.

Kujtojmë se Njësia Edukative “Gëzimi Fëmijëror” në Tuz me një sipërfaqe prej 1 mijë e 400 metrash katrorë, me një kapacitet infrastrukturor për mbi 200 fëmijë, është hapur zyrtar isht më 13 shtator të vitit 2019.

Në hapjen solemne të këtij objekti me vlerë për trevën e Malësisë, të pran ishëm qenë ministri i atëhershëm i Arsimit, z. Damir Shehoviq dhe zyr tarë të tjerë të kësaj ministrie, kryetari i Komunës dhe i Kuvendit të Ko munës së Tuzit, Nikë Gjeloshaj dhe Fadil Kajoshaj, përfaqësues të tjerë të pushtetit vendor, mësues, prindër dhe mysafirë të tjerë. t. u.

IPP “Gjina Vrbica” – Njësia Edukative “Gëzimi fëmijëror”

– Tuz, mëvetësohet dhe merr emrin e shenjtores Nënë Tereza

Garojnë gjashtë lista zgjedhore –tri parti politike të pavarura dhe tre koalicione

Plavë – Në zgjedhjet lokale që më 23 tetor 2022 do të mbahen në Podgoricë dhe 13 komuna të tjera në Mal të Zi, në Komunën e Plavës për 31 kandidat për këshilltarë, sa do të numërojë Kuvendi i Komunës, në mandatin e ardhshëm katërvjeçar garojnë gjashtë lista zgjedhore – tri subjekte politike të pavarura: 1. Par tia Boshnjake “Korrektësisht për Plavën”, 2. Lëvizja “Evropa tani - për Plavën”, 3. Partia Socialiste Pop ullore “Themelsisht për Plavën”, dhe tre koalicione: 1. Socialdemokratët –Partia Demokratike e Socialistëve –Partia Socialdemokrate “Së bashku

për Plavën ngadhënjimtare”, 2. Lëviz ja Qytetare URA – Alternativa Shqip tare “Mundet Plava, mundet Mali i Zi”, 3. Partia Popullore Demokratike – Demokracia e Re Serbe – Mali i Zi i Drejtë “Për ardhmërinë tonë”. Në Komunën e Plavës, partia e vetme shqiptare që garon në zgjedhjet në fjalë,është Alternativa Shqiptare, por në koalicion me Lëvizjen Qytetare URA.

Në të vërtetë, listën zgjedhore të kan didatëve për këshilltarë të kuvendit e ka dorëzuar edhe Lidhja Demokratike e Shqiptarëve, mirëpo ajo nuk është pranuar nga Komisioni Zgjedhor Ko

munal për shkak të parregullsive. Komisioni Shtetëror i Zgjedhjeve e ka refuzuar ankesën e përfaqësuesit të LDSH-së duke e mbështetur ven dimin e Komisionit Zgjedhor të Ko munës së Plavës.

Zgjedhjet lokale në Komunën e Plavës do të mbahen në 22 vend votime, katër prej të cilave në Qen drën komunale në Plavë. Ato do të zhvillohen në ambientet e shtëpive të kulturës, të shkollave fillore, asaj të mesme në Plavë dhe në shtëpitë pri vate kryesisht në vendbanimet rurale. Të drejtë vote për zgjedhjet e kandi datëve për këshilltarë të Kuvendit në mandatin katërvjeçar kanë gjithsej 9.364 qytetarë të cilët gjenden në regjistrat e 22 vendvotimeve ku ato do të mbahen.

Komisioni Zgjedhor Komunal në krye me kryetaren Resma Shehoviq, me kohë ka formuar këshillat zgjedhor pesëanëtarësh, të cilët do t’i moni torojnë votimet. Komisioni në fjalë, po ashtu ka përgatitur materialin e duhur zgjedhor i cili me kohë do t’u dorëzo het këshillave zgjedhore.

Vendvotimet do të hapen në ora 7:00 dhe do të mbyllen në ora 20:00.

Shaban Hasangjekaj

Kultura e debatit - vlerë Diskursi sociopolitik

Ne pluralizëm për të parën herë u mundësua të debatohet për çështjet e ndryshme shoqërore të cilat janë shqetësim për qytetarët, ku nuk përjashtohen as ato politike, por kultura e debatit si vlerë kulturore e komunikimit mbetet për të dëshiruar, sepse subjektet politike kanë ndikuar në mënyrë negative në këtë aspekt, ngase pothuaj çdo gjë është politizuar, varësisht prej koalicioneve qeverisëse, që nuk është në favor të demokracisë pluraliste. Kjo dukuri ka të bëjë pothuaj në të gjitha vendet e ish-kampit socialist, ku as ne shqiptarët nuk bëjmë përjashtim

Nail Draga

Pikërisht në mungesë të një debati konstruktiv në mes shqiptarëve, ka ndikuar që dukuritë e ndryshme sho qërore të mbesin në heshtje, pa re agim qytetar apo intelektual, gjë që nuk është në favor të pluralizmit shoqëror të mjedisit përkatës, sepse qytetarët jo që dëshirojnë, por kërkojnë të informo hen për çështjet të cilat janë preoku puese pa politizime e pa paragjykime për të sotmën dhe të ardhmën.

Debati - nevojë e komunikimit

Ndonëse kanë kaluar tri dekada nga miratimi i pluralizmit, individët ende hezitojnë ta trajtojnë debatin si nevo jë e komunikimit shoqëror, sepse ende ekziston infektimi nga koha e monizmit. Me një qasje të tillë duke heshtur nuk i kontribuohet avancimit të vlerave sho qërore, por e kundërta, sepse nuk është në favor të demokracisë plu raliste. Kemi të bëjmë me një vend numërim me pasoja shoqërore që ndikon negativisht në përgjithësi e në kulturën politike në veçanti, sepse përmes debatit prezantohen vlerat per sonale, profesionale e partiake për çështjet e përkatëse.

Varfëria mediatike në Mal të Zi Nga të gjitha vendet e ish-kampit so cialist, Mali i Zi veçohet me varfërinë

Javore

e mediave elektronike, sepse përveç medias shtetërore (TVMZ) ekzistojnë edhe disa private, ku veçohet TV Vijes ti. Në lidhje mbi ketë çështje nuk ka dilemë se rolin kryesor e luajnë mediat, kryesisht ato elektronike edhe pse me diat e shkruara nuk duhet nënçmuar. Por, jemi dëshmitarë se media elek tronike shtetërore (TVMZ) për shqip tarët është e pranishme vetëm në fus hatat parazgjedhore. Gjatë kësaj kohe shqiptarët përmes subjekteve politike

janë të pranishëm atje, ku prezentojnë programin e tyre partiak, duke u ofruar të dhëna qytetarëve, gjegjësisht elek toratit të tyre. Një veprim i tillë është normal, por shqiptarët kanë nevojë që të jenë të pranishëm në ekranin e televizionit edhe pas zgjedhjeve, ashtu sikurse edhe qytetarët e tjerë në Mal të Zi. Andaj, është e nevojshme që debati të jetë i pranishëm në vazhdimësi, qoftë në ekranin e TVMZ, apo edhe në tele vizionet private.

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

vlerë e komunikimit

Sepse duke organizuar emisione të kësaj natyre, opinioni i gjerë do të kishte mundësi të informohej deta jisht në lidhje me rrjedhat aktuale dhe çështjet preokupuese të shqiptarëve në mjediset ku jetojnë e veprojnë si popullsi autoktone në Mal të Zi.

Gatishmëria e munguar

Edhe pse në rrethana të tjera në plural izëm, të gjithë jemi dëshmitarë së par titë politike që përfaqësojnë elektoratin e shqiptarëve në këtë mjedis, nuk janë treguar të gatshme të hapin debatin në lidhje mbi çështjet kyçe të cilat janë preokupuese për shqiptarët në veçanti, e qytetarët në përgjithësi. Edhe pse një çështje e tillë është imperativ i kohës te strukturat udhëheqëse të subjekteve politike, ekziston një apati e plotë. Dhe nga gjendja ekzistuese nuk ka dilemë se shqiptarët janë të pakënaqur, sepse gjatë fushatave zgjedhore janë premtu ar shumë gjëra, ndërsa realiteti dësh mon diçka tjetër. Në veçanti e kemi fjalën për çështjet kyçe që kanë të bë jnë në lidhje me identitetin kombëtar

të shqiptarëve në ketë mjedis, qoftë në kuadër të pushteteve vendore apo atij qendror.

Partitë politike e kanë si obligim që të nxisin debatin duke prezantuar me fakte realitetin shoqëror, pa marrë parasysh gjendjen ekzistuese. Deba ti duhet të jetë dukuri normale si kudo në botën demokratike me institucionet e pushtetit, në parlament dhe në me dia, në mënyrë që opinioni i gjerë të ketë një pamje të qartë të zhvillimeve të përgjithshme. Nuk thohet kot se qeverisja është pasqyra e subjekteve politike.

Mediat private si zgjidhje

Në mungesë të emisioneve në gjuhën shqipe në TVMZ, këtë shprazëtirë rel ativisht janë duke e plotësuar dy media private: TV Teuta (Ulqin) dhe TV Boin (Tuz). Me gjithë angazhimin e këtyre mediave, duhet përpjekur që në TVMZ i cili financohet nga qytetarët, shqiptarët të kenë emisionin e tyre, minimalisht dy herë në muaj, e jo të jemi të pranishëm vetëm gjatë fushatës zgjedhore. Sepse edhe qytetarët shqiptarë në Mal të Zi janë pagues të rregullt të taksave dhe të tatimeve, andaj u takon të prezan tohen në këtë medie. Vetëm në këtë formë mund të ndryshojë gjendja e cila në fushën e informimit është nën stan dardet ndërkombëtare. Duke marrë parasysh se subjektet politike të shqip tarëve nga buxheti qeveritar sigurojnë mjete financiare mujore, ata mund të realizojnë me pagesë emisione të tilla për të qenë transparent para qytet arëve për çështjet aktuale shoqërore e politike. Nga kjo del se ka mundësi për zgjidhje, por duhet edhe vullnet për të gjetur zgjidhjen e dëshiruar, ku përg jegjësia bie mbi subjektet politike, për të qenë transparente para qytetarëve.

Ndërgjegjësimi i elektoratit

Në saje të votimeve në kohën e plu ralizmit, del qartë se kemi të bëjmë me një evoluim të elektoratit shqiptar, që dëshmohet me votat e subjekteve politike. Pavarësisht se skena politike brenda vet shqiptarëve ka pësuar ndry shime që nuk është në favor të homog jenizimit të trupit votues shqiptar dhe

e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

përfaqësimit të tyre autentik, asnjë ud hëheqës nuk ka qenë vetëkritik për të pranuar se veprimet e tyre autokratike e egoiste politike kanë qenë shkaqet kryesore për formimin e partive të reja politike. Madje, një dukuri e tillë ka nd ikuar negativisht në kohezionin e elek toratit shqiptar.

Largimi i elektoratit shqiptar nga mbështetja e disa partive politike, dëshmon se demagogjia politike dhe premtimet e parealizuara parazgjed hore kanë ndikuar në distancimin e tyre, nga del se votuesi shqiptar ka fil luar të ndërgjegjësohet, që dëshmohet nga rezultati i votimeve i viteve të fundit.

Debati eliminon spekulimet

Nga përvoja e deritanishme del qartë se në mungesë të debatit me qytet arët, hapen mundësi për spekulime të ndryshme që nuk janë në favor të rrjed have të përgjithshme shoqërore dhe politike në mjediset e ndryshme, ku as ato shqiptare nuk janë përjashtim. Ras te tipike të kësaj natyre ka kudo, por për shqiptarët në Mal të Zi janë më të theksuara në komunat: Ulqin, Malësi dhe Plavë-Guci.

Organizimi i tribunave të ndryshme me qytetarët ku do të ftoheshin përfaqë suesit e subjekteve të ndryshme poli tike, apo të strukturave nga pushteti vendor e ai qendror, do të ndikonte pozitivisht në eliminimin e dilemave ekzistuese. Hapja e një debati të tillë është i nevojshëm, sepse në ketë mënyrë punohet kudo në botën e qytetëruar gjatë një mandati të pushte tit, e jo vetëm në prag të fushatave zg jedhore, sikurse është bërë praktikë tek ne. Moskoordinimi i punëve krijon huti dhe pakënaqësi te qytetarët, të cilët nga një padisponim i tillë refuzojnë të drejtën elementare qytetare për të vo tuar.

Pikërisht një pakënaqësi e tillë ndikon edhe në refuzimin e votimit ndaj sub jektit politik të cilin e kanë votuar më herët, sepse janë zhgënjyer nga mos realizimi i premtimeve zgjedhore. Raste të tilla ka kudo në Mal të Zi, por Ulqini është tipik në këtë aspekt, që dëshmo het nga zgjedhjet parlamentare e lokale në dy vitet e fundit.

Shpalosje politike (1)

A dështuan partitë politike në 32 vitet e veprimit të tyre?

Në Mal të Zi, pa nisur puna mirë, veç ekzistonin dy mendime të ndara, për të mos thënë dy grupime. Njëra palë mendonte se si fillim duhet të krijohet një asociacion jopartiak, ndërsa të tjerët mendonin se duhet të formohet, sa më parë, një subjekt politik, pra parti politike. Edhe pse iniciativa e të dy grupimeve ishte e shumëpritur, edhe pse populli shqiptar do të pranonte çdo mënyrë të organizimit e cila do të qëndrojë fort në mbrojtjen e interesave të shqiptarëve aq të cunguara vite me radhë, këto kontradikta në mes të këtyre grupimeve të intelektualëve, siç do të shohim më vonë, do të dëmtojnë organizimin politik të shqiptarëve në Mal të Zi dhe si pasojë shumë shpejt shqiptarët do të përçahen e do të ndahen në disa parti politike

Ngjarjet politike që po ndodhnin në Evropë, sidomos në shtetet e bllokut komunist, gjatë viteve 1988-1990, u pritën me entuziazëm edhe nga shqiptarët në Mal të Zi. Derisa pritej rënia e sistemit famëkeq komunist, ku të drejtat dhe liritë qytetare ishin të cunguara e diku edhe të shtypu ra, barazia kombëtare e çoroditur dhe shfrytëzuese kundrejt pakicave kombëtare, në horizont po shfaqej një rreze shprese se komunizmit po i vinte fundi e së bashku me të edhe kontradiktave shoqërore në lëmin e të drejtave dhe lirive qytetare dhe kombëtare. Shqiptarët në Mal të Zi shpresonin për ndryshime esenciale të cilat, në rrethanat e reja të krijuara – paraqitja e sistemit shumëpartiak dhe e demokracisë parlamentare, interesat kombëtare dhe pozita në përgjithësi e shqiptarëve do të avan cohet dhe shqiptarët do të zënë ven din e merituar në shoqërinë malazeze.

Po jetojmë në kohën e konteksteve të ndryshme politike, kulturore, arsi more, por edhe ekonomike. Qasjet janë të ndryshme. Ndërkaq, unë vazh doj të kujtoj të kaluarën, por në vësh trimet e mia edhe së tashmes i kush toj rëndësi të veçantë në mënyrë që gjeneratat e reja duke krijuar të ardh men e tyre, të mësojnë nga e kaluara jonë, të nxjerrin mësimet e duhura për të mos vuajtur gabimet e tipit “unë po unë”, kryeneçësisë, lokalizmave e bajraktarizmave, ndasive për interesa personale duke lënë mënjanë intere sat kombëtare etj. etj.

Për vështrimin tim zgjodha një radhitje të organizimit funksional të shoqatave apo partive politike të shqiptarëve në Mal të Zi - misioni, organizimi, politi ka, funksionimi, efektet apo pasojat e veprimit politik dhe sikur pa dashje, ashtu instiktivisht u fokusova në sho qërinë shqiptare atëherë, në orga nizimin politik në vazhdimësi, duke u munduar të gjej PSE-në për gjendjen e organizimit politik të shqiptarëve dhe nivelin e arritur të të drejtave civi le dhe kombëtare të shqiptarëve sot, e jo të Sterjo Spases, mbase akoma nuk ka vend për nihilizëm!

Populli shqiptar në Jugosllavi, i ndarë në katër njësi federative, kishte për jetuar padrejtësi të shumëllojshme në

të gjitha sferat e jetës kulturore, ar simore e ekonomike. Ndryshimet që po dukeshin në horizont ngjallen një shpresë se diçka, edhe për ata, do të ndryshojë për të mirë.

Jam më se i sigurt se pas rrëzimit të udhëheqjes komuniste në Mal të Zi, në janar të vitit 1989, çdo shqiptar e kishte të qartë se tanimë fati i tyre në njësinë federative - Republikën So cialiste të Malit të Zi, me shumë gjasa, do të varet edhe nga vetë shqiptarët, nga veprimet dhe organizimi i tyre. Kjo edhe për faktin se në skenën politike në Jugosllavi tanimë ishte regjistruar LDK-ja (23 dhjetor 1989), së shpejti u themelua edhe PPD-ja me qendër në Tetovë (15 prill 1990) dhe PVDja në Preshevë (19 gusht 1990).

Megjithatë, rrethanat politike në Mal të Zi për shqiptarët ishin pak më të vështira se në Kosovë, Maqedoni dhe Luginën e Preshevës. Shqiptarët në Mal të Zi nuk numëronin më shumë se 42.000 banorë, përfshirë këtu edhe afër 16.000 që jetonin dhe ve pronin në shtetet e perëndimit dhe në SHBA, ose 7% të numrit të përg jithshëm të popullsisë në Mal të Zi. Kështu ishin më të kontrollueshëm nga pushteti, i cili përveçse kishte ndryshuar formatin, për shqiptarët ishte po aq i rrezikshëm sa edhe në

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

Javore

Hajrullah Hajdari

shqiptare tyre?

45 vitet e kaluara. Ekzistonte vullneti për vetorganizim, por ekzistonte edhe frika nga përndjekja dhe burgosja e intelektualëve dhe kujtdo tjetër, sido mos të atyre që do të merrnin inicia tivën për organizim partiak me qëllim të mbrojtjes së interesave të popullit shqiptar, këtu në Mal të Zi. Pavarësisht se ekzistonte rreziku i përndjekjes, mbase edhe për ndalim in e aktivitetit, një grup intelektualësh shqiptarë, pothuajse paralelisht (Ul qin, Malësi), por pa koordinim me njëri-tjetrin, nisën iniciativën për themelimin e një shoqate e cila do të merrej me studimin e pozitës së shqiptarëve në Mal të Zi. Aktivitetet ishin të matura e të kujdesshme, punohej pothuajse në fshehtësi, çka është e kuptueshme për kohën, por nuk është e qartë dhe e kuptueshme pse ekzistonin dilemat për formën e organizimit politik pasi tashmë ekzis tonin modelet e Kosovës, Maqedo nisë dhe Luginës së Preshevës. Në të gjitha këto njësi federative jugosllave apo lokalitete të kufizuara (Lugina e Preshevës) organizimi politik i shqip tarëve ishte finalizuar me organizimin e partive politike. Qëllimi i partive poli tike të formuara në trojet shqiptare ishte pjesëmarrja në zgjedhjet e para parlamentare apo lokale me qëllim që pas zgjedhjeve të suksesshme të zbatojnë në praktikë programin e tyre. Të gjitha programet politike të partive shqiptare synonin arritjen e barazisë kombëtare me popullin sllav, jo vetëm në konceptin e identitetit kombëtar, por edhe në të gjitha sferat e jetësarsim, kulturë dhe zhvillim ekonomik. Ndërkaq, në Mal të Zi, pa nisur puna mirë, veç ekzistonin dy mendime të ndara, për të mos thënë dy grupime. Njëra palë mendonte se si fillim duhet të krijohet një asociacion jopartiak, ndërsa të tjerët mendonin se duhet të formohet, sa më parë, një subjekt politik, pra parti politike. Edhe pse iniciativa e të dy grupimeve ishte e shumëpritur, edhe pse populli shqip

Pikëpamjet e shprehura

tar do të pranonte çdo mënyrë të organizimit e cila do të qëndrojë fort në mbrojtjen e interesave të shqip tarëve, aq të cunguara vite me radhë, këto kontradikta në mes të këtyre grupimeve të intelektualëve, siç do të shohim më vonë, do të dëmtojnë organizimin politik të shqiptarëve në Mal të Zi dhe si pasojë shumë shpe jt shqiptarët do të përçahen e do të ndahen në disa parti politike. Natyrisht, çdo fillim është i vështirë! Por ajo çka është më e keqe në orga nizimet fillestare të shqiptarëve është mungesa e marrëveshjes së njërit me tjetrin dhe dallimet në filozofinë e veprimit dhe aktiviteteteve intensive që duhej të merreshin me masat e gjera shqiptare për krijimin e një plat forme të qartë kombëtare. Sa i përket parashtrimit, mbrojtjes dhe avancim it të të drejtave dhe lirive kombëtare shqiptare, nuk mund të thuhet se kishte ndryshime ideologjike në mes të këtyre rrymave, por mund të thuhet se vërehej shprehja e individualizmit me nuanca të interesave personale. Fatkeqësisht, ky fillim i tillë i organizim it politik të shqiptarëve në Mal të Zi, me mosmarrëveshje, kontradikta e pa bashkërendim të veprimeve edhe një herë tregoi se shqiptarët nuk mund të koordinohen, nuk kanë bashkëvep rim apo bashkërendim të mendimeve dhe veprimeve as për çështje mad hore kombëtare. E për kohën, çfarë mund të ishte më e rëndësishme se uniteti i mendimeve për të ardhmen e shqiptarëve, për realizimin e atyre të drejtave që u ishin mohuar plot 112 vite në vazhdimësi?! Pra, që në fillim intelektualët e angazhuar për orga nizimin politik të shqiptarëve treguan se ata vuajnë nga “unë po unë” ose për liderizëm. Kështu u ka ndodhur edhe më herët shqiptarëve, bile me pasoja shumë më të rënda! Kur Ulqini duhej të mbrohej nga forcat e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, në mbrëmjen kur veç ishin nisur forca të shumta nga Dibra e Tetova për t’u bashkuar me shkodranët për t’u dalë në ndihmë ulqinakëve për mbrojtjen e Ulqinit, Dega e LSHP-së në Shkodër u përça përbrenda saj, një grup u pozicionua për mbështetjen e autonomisë së Shqipërisë, që s’është se kushtëzo

fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

Mosmarrëveshja e intelektualëve që në fillim të organizimit politik çoi drejt ndasive e diktatit partiak, të cilat krijuan defekte organizative brenda partive politike shqiptare dhe si paso jë edhe pas 32 viteve të veprimit të tyre, përkundër se ka ndryshime pozitive, gjendja e shqiptarëve është në një nivel larg pro grameve apo platfor mave politike të partive shqiptare të shpalosura kohë pas kohe

hej me mbrojtjen e Ulqinit, ndërsa një grup më i vogël e përkrahte mbrojt jen e Ulqinit. Epilogu dihet, forcat e LSHP-së u kthyen mbrapsht, Ulqini mbeti pa mbrojtje dhe ra në duart e malazezëve!

Nuk është e pëlqyeshme, pothuajse edhe e pamundshme të krahasohen kohët apo ngjarjet e ndryshme. Mirë po, në të dy rastet ishin shqiptarët ata që nuk u pajtuan në mes vetes për modalitetin e mbrojtjes së Ulqinit në rastin e parë, ndërsa në rastin e dytë po ashtu ishin shqiptarët ata që nuk u pajtuan me modalitetin e kri jimit të kushteve për mbrojtjen dhe avancimin e të drejtave kombëtare të shqiptarëve. Në rastin e parë, mos marrëveshja në mes të autonomistëve dhe patriotëve të Degës së LPSHsë në Shkodër ishte fatale për ne si komb, si edhe në rastin e dytë, sepse mosmarrëveshja e intelektualëve që në fillim të organizimit politik çoi drejt ndasive e diktatit partiak, të cilat kri juan defekte organizative brenda par tive politike shqiptare dhe si pasojë edhe pas 32 viteve të veprimit të tyre, përkundër se ka ndryshime pozitive, gjendja e shqiptarëve është në një nivel larg programeve apo platfor mave politike të partive shqiptare të shpalosura kohë pas kohe. (vijon)

KOHA Javore

“

Eksodi demografik

Xhelal Zejneli

Vitet e fundit, Tetova dhe rrethina e saj, është përfshirë nga një valë e madhe e shpërnguljes së të rinjve. Përmasat e shpërnguljes janë aq të mëdha saqë mund të cilësohen edhe si eksod. Në të kaluarën, shpërngul jeve masive u kanë thënë dyndje. Duket sikur kjo dukuri është shndër ruar në trend. Shpërngulen si prej zonave rurale, ashtu edhe prej pjesës urbane të trevës sonë. Shpërnguljet janë individuale, por edhe familjare. Shpërngulen të papunët, por edhe të punësuarit. E lënë vendlindjen dhe shkojnë në ndonjë prej vendeve të Perëndimit, kryesisht në Gjermani, në Zvicër dhe në vendet skandinave. Shumëkush flet për shpërnguljet, por askush nuk merret seriozisht me këtë dukuri. Këta që ikin, fare nuk çajnë kokën për analizat që kanë të bëjnë me ikjen e tyre. Ikin të rinj të shkolluar. Ndër ta ka edhe që janë me përgatit je universitare. Për të tillët përdoret termi “ikja e trurit”. Shkaqet e ikjes së të rinjve janë të shumta. Megjithëkëtë, shkaku krye sor është ai ekonomik dhe social. Me këtë nënkuptohet ose papunësia, ose të ardhurat mujore të ulta. S’ka dyshim se ekzistojnë edhe arsye të tjera që i shtyn njerëzit për t’i lënë va trat e veta.

*

Në Shqipëri janë bërë analiza dhe studime të hollësishme për dyndjen e popullsisë, ndërsa në trojet e tjera shqiptare, hulumtime të tilla ka pak, për të mos thënë s’ka fare.

Periudhat kohore të formimit të di asporës shqiptare ndryshojnë. E ashtuquajtura “diaspora e vjetër”, përbëhet nga emigrantë që kanë emigruar para vitit 1944, të cilët kon siderohen diasporë e hershme, si dhe nga ata që u larguan gjatë viteve

1945-1990, e që përkon kryesisht me shqiptarët në ish-Jugosllavi. “Di aspora e re” ndërkaq, përbëhet nga emigrantët që kanë emigruar pas viteve 1990 dhe përkon me valën e madhe të migrimit pas rënies së ko munizmit.

Diaspora e vjetër ka qenë e vendosur kryesisht në SHBA dhe disa vende të Evropës Perëndimore, ndërsa di aspora e re është vendosur në Greqi, Itali, Mbretërinë e Bashkuar, Gjerma ni, Zvicër, Francë, në vendet skan dinave etj, dhe më pak në vende të diasporës së vjetër.

Për shkak të karakterit kompleks të kësaj dukurie, një shifër e saktë e diasporës shqiptare ende nuk është përllogaritur.

Sipas vlerësimeve të tërthorta, në vitin 2020, numri i diasporës së re llogaritet të jetë rreth 1,68 milionë shtetas jashtë vendit, që gjithsej përbën rreth 37 % të shtetasve të Shqipërisë.

* *

Në Kosovë, Kosovën Lindore (Pre shevë, Bujanoc, Medvegjë), në Ma qedoninë e Veriut, në Mal të Zi nuk ka analiza, hulumtime, kërkime, gjur mime apo studime të hollësishme për shpërnguljen e shqiptarëve në peri udhën e pluralizmit 1991-2022. Në Kosovë nuk ka hulumtime apo stu dime për shpërnguljen e popullsisë në periudhën e viteve 1999-2022. Me fjalë të tjera, këtu nuk është bërë kurrfarë analize apo studimi serioz i dukurisë së dyndjes së popullsisë. Cili segment i shoqërisë largohet nga vendi, nga cilat zona të qytetit largo hen, sa është numri i saktë i të ikurve, për ku ikin më së shumti, cila është mosha mbizotëruese e të ikurve, në ç’përqindje ikin meshkujt në raport me femrat, sa përqind e të ikurve kanë qenë të papunë, sa përqind e tyre kanë qenë të punësuar, sa është numri i atyre që shpërngulen për në SHBA, a e kanë ndërmend të kthe hen në vendlindje apo shkojnë për të mos u kthyer kurrë, cili është niveli arsimor i të shpërngulurve, cila është përqindja e atyre që janë me arsimim profesional, në çfarë punësh puno jnë në vendet perëndimore, sa është

numri i atyre që ikin individualisht, sa është numri i atyre që ikin bashkë me familjen, sa është numri i atyre që shpërngulen duke ia ndërprerë këtu shkollimin fëmijëve, sa prej të ikurve i lënë prindërit këtu, kujt ua lënë prindërit, a ka kush të kujdeset për ta, sa prej të ikurve i kanë prindërit në Perëndim, sa prej të ikurve kanë në Perëndim ndonjë anëtar të familjes së ngushtë, a investojnë të shpërn gulurit në vendlindje, sa shtëpi kanë mbetur të mbyllura ... Të gjitha këto janë pyetje që duhet analizuar. Herë pas herë, del ndokush dhe thotë se në pesë vitet e fundit janë larguar nga vendi kaq persona. E gjitha për fundon me kaq. Jashtë kësaj fjalie s’kemi kurrfarë analize dhe studimi të mirëfilltë. Një prej kuptimeve të fjalës shpërngulje, është të shkosh dhe të mos kthehesh kurrë më. Shumë prej këtyre që shpërngulen jetojnë me shpresë se një ditë mbase do të kthehen në vendlindje. A është e realizueshme një gjë e tillë dhe sa është e realizueshme?

Dikur kurbetin e kanë quajtur plagë të rëndë. Kjo çështje është trajtuar edhe

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

në trojet shqiptare

në art dhe në letërsi. Për vendlindjen kanë thënë: “Guri është i rëndë në vend të vet”, „Balta është më e ëm bël se mjalti“. Kurbeti është kënduar edhe në lirikën tonë popullore: “Ku po shkoni ju djem të ri, kujt ia leni këtë Malësi, kujt ia leni nënë e babë, vendin kujt ia keni lënë”. Në të kaluarën, një letër e kurbetçin jve apo e të shpërngulurve ka mbër ritur pas shumë muajve. Sot, në saje të zhvillimit të teknologjisë komp juterike, informatike, digjitale apo satelitore, situata ka ndryshuar. Për pak sekonda komunikon falas me tët bir në cilindo skaj të rruzullit. Por, ky komunikim është virtual. Mallin e prindit s’e shuan dot biseda telefon ike, qoftë edhe me imazhin e të birit në ekran.

Të lësh vendin, do të thotë të lësh gjuhën tënde, fenë tënde, traditat tua, identitetin tënd, historinë e pop ullit tënd. Shtrohet pyetja: Ç’u bë me prejardhjen ilire të shqiptarëve, me prejardhjen ilire të gjuhës shqipe, me lashtësinë e popullit shqiptar dhe të gjuhës shqipe, me autoktoninë e shqiptarëve në gadishullin ilirik, me

OPINIONE

epokën e Gjergj Kastriotit, me peri udhën e Rilindjes Kombëtare, me Vlorën e 1912-ës, me epopenë e Jasharajve, me çlirimin e Kosovës nga pushtuesit serbë, me figurën e Gjergj Kastriotit, me flamurin kom bëtar, me gjuhën shqipe, me ar simimin në gjuhën amtare, me buku ritë e natyrës të trojeve shqiptare?! Ç’u bë me pluralizmin politik dhe me sistemin demokratik?! Mos ndoshta kemi sistem pseudo-demokratik?! Ai që shkon, nuk çanë fort kokën me vlerat kombëtare apo me sistemin kombëtar të vlerave. Madje ka edhe të tillë që preokupimin me vlerat kom bëtare e konsiderojnë demagogji. Ikin të rinj dhe pleq, ikin njerëz të të gjitha moshave. Ikin djem e vajza, ikin të sapomartuar, ikin çifte me fëmijë të vegjël. Çifte të reja i nxjerrin fëmijët nga shkolla dhe ikin drejt Gjerman isë. Fëmijët shkollimin e vazhdojnë atje, por tanimë jo në gjuhën amtare. Këta që shkojnë, përpiqen ta ruajnë gjuhën, fenë, identitetin kombëtar, traditat. Me dhimbje duhet konstatu ar se pas një kohe të caktuar, në mje disin e ri, brezi i ri apo brezat e rinj fillojnë të asimilohen. Duke i integruar në shoqëri, vendet e pritjes synojnë t’i asimilojnë imigrantët.

Duhet theksuar se në disa vende të Perëndimit, shqiptarët kanë orga nizuar arsimim në gjuhën shqipe. Ka vende ku shqiptarët kanë themeluar edhe shoqëri kulturore artistike. Ka edhe individë që krijojnë vepra letra re artistike.

Shpërngulen të rinj nga Shqipëria, nga Kosova, Kosova Lindore (Pre shevë, Bujanoc, Medvegjë), nga Ma qedonia e Veriut, nga Mali i Zi, d.m.th. nga të gjitha trojet shqiptare. Shpërn gulen edhe pjesëtarë të popujve të tjerë – maqedonas, serbë, malazezë, boshnjakë. Shpërngulen edhe nga vendet që janë anëtarë të BE-së, nga Bullgaria, nga Rumania, nga Kroac ia, nga vendet e Evropës Lindore që janë anëtarë të BE-së dhe të NA TO-s. Shkojnë në Gjermani, Zvicër, Itali, Britani të Madhe, Francë, Greqi, Austri, Danimarkë, SHBA etj. Ata që ikin thonë: “Shkojmë për një jetë më të mirë”.

VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

Nuk duhet harruar se ka edhe gjer manë që ikin nga vendi i tyre. Po ash tu edhe italianë, anglezë etj. Askush, askujt s’mund t’i thotë dot “mos shko”, madje as prindi. Shko jnë të rinjtë ngase këtu nuk shohin perspektivë, as për vete, as për fëmi jët e tyre. Vitet e fundit ka të rinj që në vendet e Perëndimit punojnë në punë dhe në detyra të rëndësishme, në spitale, në administratë etj. Shqiptarët që punojnë jashtë, në muajt e verës kthehen në vatrat prindërore. Ardhja e tyre paraqet ndihmë të konsiderueshme për gjallërimin e veprimtarive ekonomike në vendlindje. Me dërgesat financ iare apo me remitencat, shqiptarët që punojnë jashtë i mbajnë familjet dhe prindërit në vendlindje. Dërge sat financiare të mërgimtarëve në vendlindje shfrytëzohen kryesisht për mikrovlera dhe për mikrostruktu ra dhe fare pak për makrovlera dhe makrostruktura.

Dikur mërgimtarët kanë punuar jashtë pa familjet e tyre. Gratë, fëmi jët dhe prindërit i kanë lënë në vend lindje. Vitet e fundit ndërkaq, situata ka ndryshuar. Mërgimtarët jetojnë atje bashkë me familjet e veta. Ka shumë fëmijë mërgimtarësh që kanë lindur atje.

Një pjesë e mërgimtarëve që largo hen prej trojeve shqiptare kërkojnë strehim apo azil në vendet e pritjes.

Ka të tillë që marrin edhe shtetësinë e vendit ku jetojnë dhe punojnë. A është fajtore politika për shpërn guljen e shqiptarëve? A është fajtor shteti për ikjen e të rinjve? Me këtë çështje askush s’është marrë, në asnjë cep të trojeve shqiptare. Në të kaluarën shqiptarët shpërn guleshin si pasojë e elaborateve të Çubrilloviqit. Elaborati i tij sot, është lënë në harresë. Shqiptarët sot e shpërngulin vetveten, ikin vullnetar isht. Madje ka të tillë që u pagua jnë agjencive të ndryshme për t’u mundësuar kalimin e kufijve apo të deteve.

Të mos harrojmë se atje ku shkojnë shqiptarët, ka edhe qarqe ksenofo bike, njerëz dhe grupe që nuk i duan të huajt. (vazhdon)

Vdekja e turpit

Fahri Musliu

“Atje ku nuk ka turp mbisundon mendjemadhësia, arroganca, kao si, pafytyrësia, egoizmi… kurse mo sarsimimi e primitivizmi qëndrojnë në rendin e parë…”, thotë Sigmund Frojd

Të mos pajtohemi me të keqën!

A ka ardhur koha që secilit gjithçka i lejohet, se nuk ekziston konsider ata morale, nderi e respekti, çfarë do përgjegjësie; se rrena, fyerja, etiketimi, shpifja, urrejtja, arroganca, neveria e të gjitha formave, është bërë mënyrë e zakonshme (gati e dëshiruar) e sjelljes.

A ka ardhur koha se ai, i cili turpëro het për shkak të veprimeve të veta apo të huaja të këqija – është i dysh uar, amoral, tip i çmendur të cilit nuk i shkruhet mirë, i cili e prish rendin e përcaktuar të gjërave (modelin e ri kulturor), i cili, si i tillë, është i rrezik shëm, element subverziv, i pjekur për izolim apo “shërim”?

Nëse kjo ju duket e tepruar, e vrazh dë dhe e sforsuar, po u jap këto ar gumente:

Cilin personalitet publik (ose jop ublik) e keni dëgjuar se e përmend fjalën “turp”? Mendohuni, provoni ta gjeni. Nëse megjithatë e gjeni ndon jë shembull, krahasojeni me numrin e atyre që kanë qenë të detyruar, e fjalën “turp” nuk e kanë përmendur, dhe do të shihni se dallimi është gati marramendës.

Kjo sot, më së miri shihet me anë të mediave, nëpërmjet faqeve të para apo të brendshme të portaleve (meqë Kosova është shteti i vetëm në botë ku nga fillimi i pandemisë Kovid- 19, nuk ka gazeta ditore), emisioneve televizive, ose nëpër rr jetet sociale. Ç’ka marrë primat mbi ngjarjet botërore e të brendshme

shoqërore, dhe kush janë heronjtë e ri deklaratat e terminët e të cilëve (të shkruar paraprakisht me iniciale dhe pika, e pastaj gjithnjë e më shpesh edhe pa këtë), publikohen si mar garitarë të vërtetë? Të bindemi edhe njëherë se - primitivizmi, vullgariteti, fyerjet, shprehja e zemërimit dhe e urrejtjes - janë meny e përditshme e pijetores së quajtur “fjala publike”.

A është turpëruar dikush nga të përgjegjëshmit për atë që ka premtu ar fuqishëm dhe pastaj, jo vetëm që nuk e ka realizuar, por zëshëm na bind se këtë kurrë as që e ka thënë?

Sa sish janë turpëruar për faktin se kanë krijuar pasuri të madhe perso nale, e pranë tyre me qindra – mijëra njerëz të papunë e pa pensione për katëse, jetojnë nën kufirin e poshtëm të varfërisë...?

Sa të tillë janë turpëruar që po e hes htin të vërtetën, që vlerat e rrejshme i promovojnë si vlera të vërteta, që injorantët i promovojnë në të ditur, e madje edhe në gjenial (forca bën fuqinë); që po i trillojnë e falsifiko jnë biografitë për shkak të karrierës personale e afariste; që provimet në fakultet i kalojnë me lidhje apo para, që e blejnë diplomën e madje edhe doktoraturën, e nuk kanë as dije el ementare; që i punësojnë akrabatë e partiakët e jo tjerët; që nga një famil je kemi nga disa të punësuar, e disa nuk kanë asnjë (si të ishin mysafir në këtë shtet, madje e presin vendin e punës me vite të tëra me kualifikime përkatëse të fituar me dinjitet)?

Sa të tillë janë turpëruar që cilësinë e vërtetë e kanë skajuar e që më lehtë të imponohen jovlerat, që kanë hesh tur para dhunës ose padrejtësisë dhe kanë lejuar që agresiviteti ta marrë fjalën kryesore?

A ka mbetur a pak turp nga institucio net në jetën e përditshme kur është fjala për moskujdesin ndaj të mosh uarve, fëmijëve, kafshëve? A thua horizonti mbi deponitë legale e më shumë ilegale anembanë Kosovës po skuqen nga turpi? E çka të the mi për faktin se nëpër qytete kemi shumë pak lulishte, sepse në vend të

tyre kanë mugulluar soliterët nga bet oni e hekuri? Por edhe ato ekzistuese nuk kanë gjelbërim, banka, lojëra për fëmijë, nuk mirëmbahen. Duken të mjera, ku nuk ndalen as qentë. Atje ku nuk ka turp mbisundon mendjemadhësia, arroganca, kaosi, pafytyrësia, egoizmi… kurse mosar simimi e primitivizmi qendrojnë në rendin e parë. Njëri nga filozofët e mëdhenj, Lucije Seneka ka thënë: „Çka nuk e mbron ligji - e mbron tur pi!”

Prandaj, shoqëritë e civilizuara mbështeten në ndjenjën e tur pit, ndoshta edhe më shumë se sa mbështeten në ligj. Kur nuk ka turp, nuk ka as kufi të qartë midis të mirës e të keqes. Pa turp nuk ka as ndjenjë të fajit, as të pendesës, as të nder it. Ligjet as nuk mund ta rregullojnë shoqërinë, as që mund ta civilizojnë. Shoqëria kosovare dhe ajo shqiptare në përgjithësi, s’ka dyshim është në gjendje të regresit afatgjatë që nga viti 1990 (Shqipëri) respektivisht 1999 (Kosovë). Ndonëse i dukshëm në çdo hap, ai regres ndoshta është më i evident me anë të fenomenit të zhdukjes së turpit dhe me anë të sundimit të pandershmërisë së përg jithshme.

Në procesin e civilizimit të shoqërisë, nga Adami e Eva deri më sot, nd jenja e turpit e ka pasur njërin nga rolet kryesore formuese. Ndjenja e turpit përcakton raportin tonë ndaj të tjerëve, ndaj normave morale dhe etikës shoqërore. Sa më shumë është e pranishme ndjenja e turpit, shoqëria është më e civilizuar. Procesi i civilizimit të shoqërisë mbështetet edhe në efektin e rep utacionit, po ashtu sikurse rrjedhë edhe procesi i rritjes dhe i edukim it. Fëmijët i shikojnë dhe i dëgjojnë prindërit dhe gjatë rritjes e fitojnë vetëdijen për turpin. Sjellja e mirë, veset, vetëkontrolli, turpi dhe normat morale, gjithmonë së pari paraqiten në shtresat më të arsimuara, e pastaj barten më poshtë.

Ky rol kyç i edukimit, sot po zhduket dhe kjo po ndodhë me fajin tonë.

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

Primitivizmi dhe arroganca më nuk janë privilegj i shtresave më të ulta të shoqërisë. Fjala është për sjelljen të cilën e ka përvetësuar një pjesë e madhe e elitës dhe po e shfrytëzon me të madhe në çdo rast dhe çdo shkas.

Nënkuptohej se seksi apo cullakllëku janë pjesë e hapësirës private tepër intime, sepse direkt janë të lidhura me ndjenjën shumë të vjetër të turpit. Jo për shkak të ligjit, veç për shkak të ndjenjës se akti seksual nuk kry het në rrugë, hapësirë publike, as para fëmijëve, as që rrugës shko het cullak. Kjo ndjenjë elementare e normales sot po zhduket dhe është i dobët ngushëllimi se fjala është për fenomenin global (po shndërrohemi në fise primitive të Afrikës ku njerëzit janë gjysmë lakuriq, apo të fiseve të Amazonisë).

Gjysma e shqiptarëve (kosovarëve) është magjepsur dhe pa fije turpi shikon programet televizive në të cilat “yjet” e ri të estradës, turpërojnë publikisht duke thyer të gjitha tabutë të shoqërisë së denjë. Këtë paradë të mjerimit e të vulgaritetit, sipas të gjitha gjasave, e shikojnë bashkë fëmijët dhe prindërit, familjarët dhe miqtë e këtyre yjeve, dhe duket se askush nuk turpërohet.

Këta “yje” më së shumti klikohen në rrjetet sociale, kurse në skenë ata nuk paraqesin vlera artistike (me tek ste dhe zërin e vet), por e ekspozojnë trupin gjysmë cullak duke bërë lëviz je të turpshme erotike (bashkë me meshkuj), që janë një lloji i pornograf

isë primitive, dhe duket se askush nuk turpërohet.

Përkundrazi, thua se uria për paranë është mbi çdo konsideratë normale dhe thua se mund t’i arsyetojë të gjitha format e sjelljes. Këto veprime, për fat të keq, që kanë metastazuar edhe në shoqërinë kosovare, po bëhen model për rininë, kurse prindërit dhe shoqëria në përgjithësi, dhe shkolla në veçanti këtë po e gëll tisin, ndonëse intimisht nuk pajtohen me këtë VDEKLJE TË TURPIT, në një shoqëri konservatore e primitive siç është shoqëria kosovare… Ndjenja e nderit që është e lidhur ngusht me ndjenjën e turpit, ngadalë po zhduket. Personalitetet publike në mënyrë rutine, çdo ditë dhe gati me ritual po vetëposhtërohen duke folur fjali të paturpshme poltrone, duke iu vardisur njerëzve me fuqi. Redak torët, gazetarët, analistët, artistët ose profesorët që do të duhej të ishin në birën e miut për shkak të asaj që e kanë folur, apo për shkak të asaj që nuk e kanë folur, e kanë qenë të obli guar, po shëtisin me krenari nëpër qytet, ose po vrapojnë në studion televizive duke e helmuar me budal lakitë e veta mbarë opinionin, dhe nuk kanë fije turpi për atë që flasin.

Jo, këtu nuk është fjala për luftën politike, për ndarjen e Kosovës (edhe ashtu e ndarë në kalifate), dhe dallimet e zjarrta ideologjike (asn jë subjekt gati nuk ka ideologjinë e vet, ideologjia e tyre janë paratë), të cilat ndoshta shumë pak, në mënyrë ballkanike kanë dalë jashtë kontrollit.

e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

Këtu është fjala vetëm për dobinë e kulluar.

Prapa çdo poshtërimi, prapa çdo paraqitje të turpshme , prapa çdo rrene të folur, janë interesat dhe gjur ma e parasë.

Në skenën politike kosovare, e që nuk është më mirë as në skenën poli tike rajonale, e besa edhe globale, ku rrena dhe mungesa e turpit janë bërë super-vlera, patologjia po shi het qartë, dhe bëhet gjithnjë e më e pashme kur shkohet nga majat e pushtetit. Personat patologjik sipas rregullit, nuk kanë ndjenjë të turpit. Ata u ngjajnë prostitutave moderne, jo të bordeleve, por të rrugëve e par qeve. Por është vështirë të besohet se të gjithë ata të cilët me ngulm demonstrojnë mangësi të turpit, janë sociopatë apo psikopatë. Më parë do të jetë se fjala është për leckat njerëzore, dhe kjo vështirë mund të shërohet.

Midis atyre që po e vërejnë qartë se çka po ndodh në skenë, midis atyre që në mënyrë lucide e kritikojnë mo mentin e tashëm, ka shumë sish që kanë qenë tolerantë ndaj “të vetëve” e vet janë sjellur jondershëm në hapë sirën publike, dhe kanë heshtur kur është dashur të flasin. Ndoshta këtë e kanë bërë me maturi, në mënyrë civile, elokuente, por kjo nuk e ndry shon thelbin. Ajo që po e shohim sot nuk ka nisur dje, e as që do të flaket nesër – kjo vetëm është metastazë e një procesi të gjatë (në Kosovë fill pas çlirimit, më 1999) të rrënimit sociologjik. Modelin e paturpësisë e kemi ushqyer gati të gjithë, dhe sot jemi bërë rob të këtij modeli, pa forcë dhe mundësi që ta ndryshojmë. Por, do të jemi dëshmitarë të shtrirjes së këtij turpi edhe në shumë sfera të jetës dhe do të kthehemi në mod elin e jetës së shoqërisë primitive, kur për shkak të mungesës së tur pit, e në emër të lirisë së shfrenuar, demokracisë së rrejshme dhe civi lizimit e globalizmit, do të devalvohet çdo vlerë njerëzore e morale. A duhet të pajtohemi me këtë, apo duhet të aktivizohemi e ta ndalim hovim e këtij modeli të mbrapsht kulturor?

UNË KURRSESI, POR BESOJ AS SHUMICA NGA JU. Prandaj mos ta pranojmë këtë degradim të sho qërisë dhe ta ngrisim zërin bashkë, sot dhe menjëherë, se nesër mund të jetë vonë!!!

Dosjet e fshehta të komunizmit (4)

“Informatorët” kundër të luftës dhe të pushtetit

Spiunët ishin njerëz vullnetarë që spiunonin edhe njerëzit e tyre për inate personale. Njerëz që pranonin ternime. Njerëz të joshur për punësim ose privilegje. Njerëz mediokër që synonin të bëheshin dikushi. Nxënësit radhët e artit e letërsisë, nga ata që më të mëdha i kishin ambiciet sesa aftësitë. Ushtarakë në këmbim për të vizituar familjet. Njerëz mediokër në profesion, servilë e dembelë, të cilët me paaftësinë e tyre

Hajrudin S. Muja

(vijon nga numri i kaluar)

Kur i mohon njeriut se është krijesa kryesore e Zotit, se do të kthehet sër ish te Krijuesi dhe se do të japë llogari për veprat e jetës së tij, e ke shndërru ar në një fantazëm të pasigurt robotike [Palushi: 2006, f. 21]. Ata u munduan me çdo kusht t’i bëjnë njerëzit të harro jnë Zotin, pa ndier se për shumë njerëz “besimi është çështja më e rëndë sishme në jetë” [Ghodsee:2010, f. 86]. Sipas verifikimit të QSHRT-së (2004), 9.778 gra ishin përndjekur gjatë regjim it, 90 prej tyre të ekzekutuara dhe 6 të vdekura në burg. Rreth 25% të grave të intervistuara kanë qenë të burgosu ra gjatë periudhës së diktaturës, prej të cilave 75% me më shumë se dh jetë vite, 46.2% e tyre të keqtrajtuara gjatë burgimit apo internimit. Nxjerrja e një “bilanci” rezulton në qindra ekze kutime, mijëra vite burgime dhe ako ma më tepër internime [Mapo, 30. 11. 2015]. Disa të vetëvrara gjatë hetue sisë, disa me ndjenja të brishta kishin humbur aftësinë mendore dhe ishin çmendur. Disa raste lindjesh në burg të grave të arrestuara në gjendjen e shtatzënisë, të cilat nuk paraqisnin

kurrfarë rrezikshmërie shoqërore [Pan orama, 7. 8. 2011]. Rasti i veçuar i Liri Gegës, e cila duke qenë me barrë, u arrestua dhe u pushkatua bashkë me të shoqin, Dali Ndreun, që të dy militantë të Luftës Nacional-Çlirimtare, rast që u bë i njohur botërisht nga një fjalim i Ni kita Hrushovit [Panorama, 7. 8. 2011].

Veç kësaj, gratë kishin peshën e vuajt jeve më të mëdha, sepse për çdo burrë që ishte në burg, “barra” më e madhe e familjes binte mbi gruan. Ndërsa në rininë e saj ëndërronte për “parajsën e jetës” dhe përvojën e dashurisë, befas i shndërrohej në një skëterrë të mbushur plot mistere dhe tmerre të pafundme e të pabesueshme.

Në librin “Mëkatarët” paraqiten madje raste nga më absurdet, kur një depu tet fut vëllain e tij në burg për t’i marrë gruan, kur gruaja fut burrin në burg për “operativin” etj. Rreth viteve ’60-të, në një fshat të Dibrës, punëtori i Sigurimit i vuri syrin një vajze të fshatit që ishte e fejuar me një fshatar. Operativi i krijoi një akuzë false të fejuarit të vajzës, të cilin shumë shpejt e arrestuan. Ndër kohë që ai vuante burgun në kampin e Rubikut, vajza ra në duar të punonjësit të shtetit. Kur i shoqi mësoi të vërtetën, për habinë e të gjithëve, e humbi kon trollin, mbuloi kokën me një batani je dhe i nxori të dy sytë. E shtruan në spital, por asgjë nuk mund t’ia kthente shikimin, e me gjithë këtë, e rikthyen në burg [Panorama, 7. 8. 2011].

Prej atyre mijëra absurditeteve trag jike ishte edhe rasti i inxhinierit Agron

Canaj, kur fillimisht i vendosur refuzoi kërkesën e Sigurimit për “bashkëpun im” në vitin 1974, por kur e ftuan pas dy muajsh në zyrën e hetuesit dhe u gjend para një skene të llahtarshme të dhun imit të së shoqes Lumturies dhe vajzës Iridës nga dy hetuesit, qe i detyruar të pranojë kompromisin me djallin e të padisë veten dhe shokët për biseda të lira. Nga shokët që paditi, njëri u ekze kutua, tjetri vuajti 12 vjet burg, kurse vetë Agroni dhjetë. Pas burgut mësoi fatin e familjes nga nëna e vetme të cilën e gjeti të gjallë dhe një letër lamtumire dhe të historisë së hidhur që i kishte lënë e shoqja që ishte vetëhelmuar. Nata e “Sigurimit” nuk kishte përfundu ar me kaq. Ato ishin bërë pre e akteve shtazarake të atyre dy banditëve. Kur u kthyen në shtëpi, Irida ishte çmendur dhe u detyrua të shtrohet në spitalin psikiatrik, ku i dha fund jetës së saj të njomë. Pas pak kohe Lumturia vuri re

domosdoshmërisht politikën redaksionale

shkaktonin

kundër sabotimit pushtetit

pranonin ‘ofertat’ e spiunimit, të kërcënuar me pushkatime, burgosje apo inNxënësit që kishin nevojën e partisë për privilegje në shkollim. Njerëz nga të lehtësimit të kryerjes së shërbimit ushtarak dhe lejeve të shpeshta shkaktonin dëme financiare dhe ekonomike institucioneve ku shërbenin

se në barkun e saj po rritej fëmija i atij krimineli dhe prandaj ishte detyruar të marrë vendimin e vetëvrasjes. Kështu vdekja posedonte vlera më të mëdha se jeta, sepse “të shpëtonte” nga vua jtjet e vazhdueshme.

Gjatë kësaj periudhe në dhomën e gjykatës lejoheshin vetëm komunistët dhe simpatizantët e tyre, të cilët vazh dimisht britnin “vareni”! Mikrofonat në sallën e gjyqit ishin të lidhur me radio stacione, nga ku e dëgjonin të gjithë njerëzit. Mjaftonte të gjendeshe në kar rikën e të akuzuarit dhe duhej të ishe fajtor: “Partia nuk gabonte”.

Ali Selenicën, avokat në mbrojtjen e një të akuzuari për krim e agjitacion, prokurori Nevzat Haznedari e sulmoi me një gjuhë të ndyrë dhe e akuzoi që po mbronte “armikun e popullit”, sepse ai ishte fashist. Aliu i tha se i vetmi fash ist në gjykatë ishte prokurori Nevzat. Prokurori e ndërpreu seancën për një

orë dhe në këtë kohë avokat Aliu u gjend në pranga në qelinë e Korçës. Pas tre muaj torturash që ia bëri vetë prokurori Nevzat, Aliu u dënua me burg të përjetshëm si “armik i popullit”. Dy bijtë e tij provuan të ikin, por i vranë duke kaluar kufirin. Aliu vdiq në burgun e Burrelit në vitin 1963 [Moorey:2015, ff. 89-91].

Në vitin 1985 në një popullatë tremil ionëshe, 32.000 njerëz ishin në burg. Raporti i OKB-së më 1955 thoshte se ndërmjet viteve 1945 dhe 1954, 80.000 burra, gra e fëmijë (mbi 12 vjeç) ose 6.2% e popullatës kishte kaluar një kohë në burgjet politike, 16.000 prej tyre u zhdukën [Charles ton 2015, f. 81]. Është parashikuar se deri në rënien e komunizmit, 1/3 e qytetarëve kanë qenë të arrestuar nga oficerët e Sigurimit [Moorey:2015, f. 35]. Disa të burgosur zgjodhën rrugën më të lehtë të shpëtimit, vrapuan dre jt gardhit me tela që t’i qëllonin rojet. Edhe familjet e tyre u torturuan, u inter nuan dhe u pushuan nga puna. Shumë nga ata që nuk u persekutuan, u de tyruan të bashkëpunonin, u kërcënuan me përdhunimin e fëmijëve ose arres timin e vetë atyre.

Ka kohë që rastësisht kam lexuar një rrëfim në lidhje me dy “shokë të ngushtë” në kohën e bllokut komunist. Njëri prej tyre kishte qenë ‘hije e tje trit’, një spiun me damkë, i cili të gjitha informatat kundrejt “shokut të zemrës” i kishte dërguar në Sigurimin e Shërbi meve Sekrete, si shkak i së cilës u bur

gos deri në torturim. Pas gjithë atyre mundimeve, para se të vdiste, e kishte lënë amanet ta varrosnin pranë “sho kut”, i cili kishte ndërruar jetë më parë. Mirëpo kur u hapën dosjet e krimit, djali i tij zbuloi se kishte qenë pikërisht ky “shok i zemrës” zagari dhe spiuni i tij. Pas 50 vitesh e ndjeu veten të obliguar t’i nxjerrë eshtrat e babait dhe t’i rivar rosë në një vend tjetër larg “shokut të zemrës”!

Ky rrëfim i dedikohet një rasti në Hun gari, por të tilla raste nuk do të mun gonin as në Shqipëri e Kosovë po të hapeshin dosjet, sepse është tashmë botërisht e njohur se përgjatë një shek ulli ka patur spiunë e zagarë shqipfolës, të cilët kanë bërë argatin e ‘kasapit’ që ka vrarë e ka prerë prapa kurrizit në të dy anët e kufirit! Mjafton të shi kohet dokumentari “Varret pa emër” për të mësuar një pjesë të historisë së zhdukjes së mijëra shqiptarëve gjatë regjimit komunist, nëpërmjet dëshmive të familjarëve dhe dokumenteve arki vore, një realitet i hidhur për të gjithë, veçanërisht për ata që i kanë përjetuar me dhimbje. Cilët ishin këta spiunë? Ishin njerëz vullnetarë që spiunonin edhe njerëzit e tyre për inate personale. Njerëz që pra nonin “ofertat” e spiunimit, të kërcënu ar me pushkatime, burgosje apo in ternime. Njerëz të joshur për punësim ose privilegje. Njerëz mediokër që syn onin të bëheshin dikushi. Nxënësit që kishin nevojën e partisë për privilegje në shkollim. Njerëz nga radhët e artit e letërsisë, nga ata që më të mëdha i kishin ambiciet sesa aftësitë. Ushtarakë në këmbim të lehtësimit të kryerjes së shërbimit ushtarak dhe lejeve të shpe shta për të vizituar familjet. Njerëz me diokër në profesion, servilë e dembelë, të cilët me paaftesinë e tyre i shkak tonin dëme financiare dhe ekonomike institucioneve ku shërbenin. Në bazë të detyrave dhe shërbimeve, shpërblimi i këtyre spiunëve, veç privilegjeve, ishte nga 80 deri në 220 lekë të reja në muaj [Dielli, 13. 08. 2022]. Këta duhej të ishin “informatorët” kundër sabotimit të luftës dhe të pushtetit, kundër tradhtisë ndaj atdheut, kundër spiunazhit, kundër organizimit dhe pjesëmarrjes në ban dat e armatosura, kundër diversionit, kundër agjitacionit dhe propagandës, kundër pushtetit popullor, kundër pro pagandës së luftës dhe pjesëmarrjes në një organizatë kundër pushtetit popullor, etj. (vijon)

Kujt i pengon ndërtimi Gjergj Kastriotit-Skënderbeut

Xheladin Zeneli

Këtë muaj, përkatësisht më 30 tetor, mbushen plot katër vite nga dita kur Kuvendi i Komunës së Ulqinit miratoi ngritjen e monumentit të Gjergj Kas triotit – Skënderbeut në rrethrrotul limin që gjindet në bulevardin kryesor të këtij qyteti i cili e mban emrin e këtij heroi tonë kombëtar. Ky vendim është aprovuar edhe nga Ministria e Kulturës së Malit të Zi. Pjesën financiare të ndërtimit të mon umentit që nga fillimi e ka marrë për

sipër mërgata shqiptare në SHBA, përkatësisht Fondacioni “Dom Si mon Filipaj” me seli në Nju Jork, i cili në bashkëpunim me OJQ “Don Gjon Buzuku” në Ulqin, kanë kontraktuar projektuesin dhe ndërtuesin e mon umentit në fjalë. Pas tejkalimit të shumë peripecive ligjore e administrative, pengesave të ndryshme, ndër të tjera edhe lid hur me atë se si do të shkruhet emri i heroit në piedestal, etj, ky projekt ka mbetur ende pa u realizuar.

Që nga viti 2018 kur është aprovuar vendimi për realizimin e këtij projekti, janë ndërruar tre kryetarë komune, por asnjëri prej tyre deri më sot nuk ka arritur që ta vendosë nënshkrimin e tij në ekzekutimin e vendimit për re alizimin e monumentit në fjalë.

Padyshim se përgjegjësia kryesore

për zvarritjen e realizimit të këtij pro jekti bie mbi pushtetin lokal të Ulqinit në mandatin e kaluar, ku dy kryetarët e Komunës (të dy nga radhët e PDSsë),të cilët derisa ishin në atë pozitë nuk e kanë nënshkruar formalisht ekzekutimin e vendimit për vendosjen e këtij monumenti.

Gjithashtu, përgjegjësi mbajnë edhe partitë politike që veprojnë në Ko munën e Ulqinit e që vetë identifiko hen si parti nacionale shqiptare dhe të cilat në një mënyrë apo tjetër, kanë qenë dhe janë pjesë përbërëse e qeverisjes lokale, por që për habi me këtë rast nuk kanë reaguar mjaftue shëm dhe ka pasur një mungesë vendosmërie nga ana e tyre për re alizimin e këtij monumenti në një afat të arsyeshëm kohor.

Paraqet një paradoks fakti se si këto

ndërtimi i monumentit të Kastriotit-Skënderbeut në Ulqin ?

parti nacionale shqiptare në fusha tat e tyre parazgjedhore valvisin fla murin kuq e zi, pra ‘flamurin e Skën derbeut’, dhe thirren në identitetin, kulturën, traditën dhe historinë tonë kombëtare shqiptare, dhe mbledhin vota në emër të patriotizmit, por kur është puna për të vepruar në mënyrë konkrete, siç është pra ngritja e mon umentit të heroit tonë kombëtar në Ulqin, përveç ndonjë zëri të vetmuar, ata me heshtjen dhe ngurrimin e tyre kanë qenë shumë pasivë dhe pa nd ikim.

Kur zvarritja nuk është më pasojë e një burukracie dhe procedure admin istrative, por varet vetëm nga nënsh krimi formal i kreut të Komunës së Ul qinit, atëherë mund të shtrohet edhe pyetja se mos vallë dikujt po i pen gon vendosja e monumentit të Gjergj

Kastriotit - Skënderbeut në Ulqin ?!

Mbetet të shihet nëse kryetari i ri i Komunës i cili gjendet vetëm disa muaj në krye të detyrës, a do të ven dos nënshkrimin e tij për aprovimin e monumentit në fjalë. Siç dihet, kryetari i tanishëm i Komunës së Ulqinit vjen nga radhët e një partie qytetare, pra nga Aksioni Reformist i Bashkuar (URA) dhe po ashtu di het deklarata e ‘bosit’ të tij partiak, z. Abazoviq lidhur me ‘prejardhjen ser be’ të prindërve të Skënderbeut, që nxiti reagime të shumta në opinionin shqiptar.

Nga koha e ardhjes në pushtet të koalicionit të ri qeverisës në Ko munën e Ulqinit të dalur nga zgjed hjet lokale të 27 marsit 2022, nuk ka pasur ndonjë prononcim publik lidhur me këtë, çka le të kuptoj se monu

menti në fjalë nuk është një ndër pri oritetet e saj.

Pas gjithë kësaj që u tha më lart, tashmë nuk shtrohet më pyetja se kur do të vendoset monumenti i Gjergj Kastriotit - Skënderbeut në Ulqin, por a do të realizohet ndon jëherë ky projekt i rëndësishëm kul turor për popullatën shumicë të kësaj Komune.

Mosrealizimi eventual i ngritjes së monumentit të Gjergj KastriotitSkënderbeut në rrethrrotullimin e bulevardit kryesor të qytetit, jo vetëm që do të ishte zhgënjim i rradhës së qeverisjes lokale ndaj atyre që u është premtuar, por njëheri edhe një fyerje ndaj heroit dhe figurës më të shquar historike e kombëtare të shqiptarëve, të cilët janë popullatë shumicë në Komunën e Ulqinit.

Portret: Dr. Selim Ismaili

Sinonim i mjekësisë

Gjithmonë është një sfidë e madhe të shkruash për mjekë pasi që ata, sipas mendimit tim, kanë një rol të veçantë në jetën tonë. Prandaj të shkruash një portret modest për një mjek siç është Dr. Selim Ismaili, pa dyshim që është një sfidë e madhe, në veçanti për ne të cilët e njohim më pak se të tjerët, me të cilët ai punon dhe shoqërohet më shumë. Megjithatë, jam më se i sigurt që edhe të gjithë ne, të cilët kemi dhënë një kontribut të vogël në edukimin e tij në shkollën e mesme, kemi qenë dhe ende jemi krenarë, në veçanti tash kur ky personalitet është bërë një ndër mjekët më të njohur në Ulqin dhe më gjerë.

Dr. Selimi është një mjek i njohur që ordinon si specialist i radiologjisë në kabinetin e tij në Shtëpinë e Shën detit në Ulqin, por edhe një humanist i rrallë. Jam më se i sigurt që një njeri i tillë është një pasuri i madhe për qytetin tonë të bukur të Ulqinit. Ai ka qenë një ndër nxënësit më të mirë në Shkollën e Mesme të Ulqinit, pastaj edhe një ndër studentët më të mirë të Fakultetit të Mjekësisë në Prisht inë, kurse specializimi në Zagreb i ka dhënë vulë të veçantë formimit të tij si mjek, por edhe si personalitet. Pran

daj nuk është për t’u çuditur që Dr. Selimi ka pasur dhe ka një karrierë të suksesshme. Natyrisht, nuk duhet të harrohet që Dr. Selimi ka qenë i suksesshëm edhe si udhëheqës i Shtëpisë së Shëndetit në Ulqin gjatë viteve 1998-2003. Pas kësaj është orientuar vetëm në profesionin e tij. Ky humanist dhe ky njeri i rrallë u lind në fshatin Bojk, në Anë të Malit, në një shtëpi karakteristike dhe në një ambient piktoresk, me pamje në det deri tek Otrantoja. Kjo shtëpi, gjatë shkollimit, pastaj edhe shërbimit dhe jetës së tij në mjedise dhe ambiente të ndryshme, 10 vite në Cetinë, dhe tashmë mbi 24 vite në Ulqin, gjith monë ka pasur dhe ka një rëndësi të madhe në jetën e tij. Vendlindja në Bojk, shtëpia e lindjes dhe guri i Anës Malit janë dhe kanë mbetur në kujtesën dhe në jetën e tij përg jithmonë. Dr. Selimi më tregon se sa mall të madh ka për shtëpinë e lindjes. Më thotë se të gjitha forcat e tij është duke i dhënë për rindërtimin e shtëpisë së tij në Bojk, duke i dhënë pamjen e dikurshme, me karakteristi kat e saj nga koha e lindjes dhe fëmi jërisë së tij. Më tregon se sa shumë mall të madh ka për fshatin e tij të lindjes, për kujtimet e fëmijërisë. “Gjithë kohën e lirë shkoj në shtëpinë e lindjes dhe të fëmijërisë sime, përc jell punimet e rindërtimit të saj, që sot ngadalë po fiton pamjen e di kurshme”.

Pas kthimit nga Cetina, Dr. Selimi u punësua në Shtëpinë e Shëndetit në Ulqin dhe tash një kohë të gjatë, mbi

24 vite, vazhdon të punojë këtu. Me punën e tij po lë në mjekësinë në Ulqin dhe në rrethinë gjurmë të mëdha dhe të pashlyera në popull dhe te kolegët si njeri, por edhe si një mjek special ist i kërkuar dhe i lavdëruar. Dëgjoj nga shumë pacientë dhe kolegë të tij se Dr. Selim Ismaili gëzon respekt të madh te popullata e Ulqinit dhe e rre thinës. Shumë mendime dhe diagno za të tij i kanë konfirmuar klinikat më të njohura në vend dhe jashtë. Dua të

Dr. Selimi sot ka mbetur një ndër shtyllat kryesore të Shtëpisë së Shëndetit në Ulqin. Në ordinancën e tij pacientët shprehen të lirë si askund tjetër dhe kanë besim të madh tek ai për shkak të ruajtjes së privatësisë. “Trokitni” në derën e shtëpisë së tij, shihni dhe binduni që ai gjithmonë ju pret me buzëqeshje, me fjalët më të mira dhe më të ëmbla, duke ju dhënë gjithmonë shpresë. Një njeri i tillë është një pasuri e madhe për qytetin tonë të bukur të Ulqinit

Ismet

Karamanaga

mjekësisë sonë

ceki që edhe si drejtor i Shtëpisë së Shëndetit në Ulqin ka treguar aftësitë e tij edhe si udhëheqës, kështu që kontributi i tij ka qenë jashtëzakon isht i madh. Ai është dhe ka mbetur gjithmonë i sjellshëm, i edukuar dhe i qeshur, duke pasur një durim të pa fund dhe një mirëkuptim për pacientë të shumtë, por edhe për kolegë. Në katin e parë ku ordinon Dr. Se limi, gjithmonë sundon një heshtje dhe disiplinë e rrallë. Si mjek dhe si njeri është i qetë, i sinqertë dhe kurrë nuk ka ndodhur ta ngrejë zërin. Sipas mendimit tim, që nga fillimi i punës së tij në mjekësi ”Betimin e Hipokratit” e ka pasur të lindur në zemrën e tij të madhe për çdo pacient, për çdo njeri, pa dallim feje, kombi dhe race.

Ai gjithmonë ka qenë i gatshëm që edhe në mesnatë të dalë nga shtëpia e tij për t’u ofruar ndihmë pacientëve.

Dr. Selimi edhe si personalitet dallo het nga shumë prej nesh, me vetitë e tij që e kanë karakteruzuar që prej fillimit të punës si mjek në Cetinë, ku

ka punuar mbi dhjetë vite, duke u bal lafaquar edhe me sfida që vetëm një njeri i tillë dhe personalitet i veçantë ka mundur t’i përballojë. Mirëpo, edhe atje ka gëzuar një respekt të veçantë te pacientët e shumtë si edhe te ko legët. Edhe më vonë, pas kthimit në qytetin e lindjes, ku ende edhe sot ordinon dhe shëron, ka mbetur njësoj i mirë dhe i vyeshëm, humanist dhe mjek i rrallë.

Vite me radhë punon në mjekësi në Ulqin dhe rrethinë, duke lënë gjurmë të mëdha në popull dhe te kolegët. Për një njeri të tillë dhe specialist në fushën e radiologjisë, siç është Dr. Selim Ismaili, duhet të shkruhet gjithmonë pasi që ai është një njeri i jashtëzakonshëm, i sinqertë, mod est dhe një mjek në të cilin pacientët nga tërë viset e Malit të Zi, por edhe nga diaspora, kanë pasur dhe kanë besim të madh. Ka qenë gjithmonë i disiplinuar, me një autoritet dhe res pekt të veçantë nga të gjithë. Men doj se Dr. Selimi sot ka mbetur një ndër shtyllat kryesore të Shtëpisë së Shëndetit në Ulqin. Pavarësisht se unë nuk jam kompetent të vlerësoj shumë punën e tij si mjek, mirëpo ky është edhe mendimi i atyre që ditë për ditë qëndrojnë pranë ordinancës së tij në Shtëpinë e Shëndetit. Edhe shumë mjekë të tjerë dhe specialistë të kësaj fushe ndajnë këto vlerësime për të. Kjo më nxiti edhe më tepër që të shkruaj për këtë humanist kaq të vyeshëm, të mirë dhe të njohur në tërë Malin e Zi dhe më gjerë. Duke e analizuar trekëndëshin ku ai u lind, është shkolluar dhe ka studiuar, duke filluar nga Ulqini, Prishtina, Cet ina, pastaj specializimi në Zagreb, mund të vërehet se sa shumë këto mjedise kanë ndikuar në zhvillimin e personalitetit të tij. Këto mjedise të ndryshme kanë bërë dhe kanë for muar një mjek dhe një specialist, një radiolog kaq të mirë, por edhe një humanist të gjithanshëm.

Gjatë studimeve në Zagreb, Dr. Se limi ndoqi edhe ato pasdiplomike, por fillimi i luftërave të tmerrshme në ish-Jugosllavi nuk e lejoi që ato t’i përfundojë. Dr. Selimi është gjith monë i hapur për çdo pacient dhe për çdo njeri i cili kërkon ndihmën e tij për çdo gjë. Asnjëherë nuk mund të ndodhë që ai mos t’ju pranojë. “Trokitni” në derën e shtëpisë së tij,

shihni dhe binduni që ai gjithmonë ju pret me buzëqeshje, me fjalët më të mira dhe më të ëmbla, duke ju dhënë gjithmonë shpresë. Dr. Selimi është dhe ka mbetur sinonim i mjekësisë te ne. Prandaj mendoj se të gjithë ne, por edhe shoqëria më gjerë, duhet që këtij humanisti dhe mjeku të rrallë t’i kushtojmë një vëmendje të veçantë, ta respektojmë shumë punën hu mane të tij dhe gjithmonë të flasin, dhe të gjithë ne të kemi gjithmonë fjalë të mira dhe të bukura për të. Në ordinancën e tij pacientët shpre hen të lirë si askund tjetër dhe kanë besim të madh tek ai për shkak të ru ajtjes së privatësisë, pasi që gjithçka mbetet në ordinancën e tij. Disa rreshta edhe për familjen e tij. Dr. Selimi ka një familje të shën doshë, tre fëmijë të edukuar dhe të shkolluar. Mirëpo, sipas mendimit tim, bashkëshortja e tij Servetja është një personazh i veçantë, një zonjë “e rëndë” siç themi në Ulqin, e cila ka pasur dhe ende ka një rol të veçantë në jetën e tij. Me profesion, ajo është infermiere në Shtëpinë e Shëndetit në Ulqin, një zonjë e cila gjithmonë dhe këdo e pret me buzëqeshje dhe me një durim të pafund. Jam i sigurt se ajo është pa dyshim shtylla, të them më mirë boshti i kësaj familje je të ngritur dhe të veçantë në qyte tin tonë të bukur. Të tre fëmijët janë fryt i një bashkëjetese, harmonie dhe dashurie që rrallë mund të ndeshet. Prandaj ky çift është një kombinim i rrallë në mjekësinë tonë, por mendoj edhe në shoqërinë tonë.

Një shembull i tillë, siç është Dr. Se limi, pa dyshim që meriton të për mendet, të shkruhet për të dhe kurrë të mos harrohet. Natyrisht, ai është ende relativisht i ri, në zenitin e punës dhe veprimit të tij në mjekësi, kësh tu që kurrë nuk guxojmë ta harrojmë punën e tij, por edhe të shumë të tjerëve të cilët kanë një rol të veçantë në jetën tonë. Prandaj ai dhe shumë shokë të tij duhet ta gëzojnë vendin e merituar në jetën dhe shoqërinë tonë, më vonë edhe në trashëgiminë tonë. Jam më se i sigurt që edhe emri i Dr. Selim Ismailit do të jetë në mesin e të gjithë atyre që kanë dhënë një kontribut të madh dhe të veçantë në mjekësinë tonë. Pa dyshim që edhe ai do të jetë në majën e piramidës së mjekësisë te ne.

Koha Javore: Z. Gjokaj, si lindi pasoni Juaj për sportin e fluturimit të lirë me vela (parag lajding sport), dhe në cilin vit e realizuat fluturimin e parë?

F. Gjokaj: Të fluturoj, për mua ka qenë vetëm ëndërr. Mirëpo, pasi u njoftova se ekziston shkolla në rajon ku mund të mësosh fluturimin e lirë me vela, në fillim të vitit 2018 unë mora guximin që t’i hyja kësaj sfide që do ta quaja ekstreme. Para flu

turimit të parë, kishte gjashtë muaj që mësoja teorinë, dhe kishte një muaj që bëja stërvitje, pastaj fluturimi i parë ishte si një nga ëndrrat e bëra realitet dhe fillim i një rrugëtimi të pa fund.

Koha Javore: Z. Gjurashaj pasioni Juaj për fluturimin e lirë me vela, po ashtu është i hershëm. Prej sa vitesh merreni me këtë sport?

A. Gjurashaj: Fluturimin e parë e kam bërë në tandem (si pasagjer) në vitin 2012. Aty edhe më lindi ideja që edhe unë të filloj të merrem me këtë sport, ku pas disa ditësh fillo va trajnimet e më pas përfundova shkollën për pilot paraglajdingu në Bijello Pole. Në vitin 2018 regjistro va shkollën për fluturim me pasagjer (tandem) në Zllatibor, ku e përfundo va me sukses.

Koha Javore: Z. Gjokaj, si një profesionist i kualifikuar, sa e kushtueshme është t’i hysh këtij sporti dhe sa ia vlenë, a ka përfitime?

F. Gjokaj: Për të marrë lejen e dre jtimit (kualifikimin përkatës) kush ton. Gjithashtu, për t’i blerë paisjet e nevojshme duhet ndarë një sasi e konsiderueshme parash. Mirëpo, ajo çfarë përfiton, nuk ka çmim. Vet fakti se për mua ka qenë një ëndërr e cila u bë realitet, flet për atë se a ia vlen të fluturosh. Në përfitime nuk kam mënduar fare, posaçërisht jo në fillim. Nëse studion për të fituar lejen për fluturime dyshe e cila është edhe më sfiduese sesa leja personale, atëherë ka edhe përfitime, mirëpo kjo ka edhe përgjegjësi të shumëfishta.

Koha Javore: Z. Gjurashaj nga këndvështrimi juaj prej profesionisti, sa është i zhvilluar paraglajdingu në Mal të Zi dhe sa i popullarizuar është ai? A. Gjurashaj: Paraglajdingu si sport është gjithnjë në zhvillim e sipër çdo ditë e më shumë. Konkretisht në Mal të Zi, ky lloj sporti ka stagnuar viteve të fundit, nga vet fakti se tash disa vjet nuk ka shkollë përkatëse për tra jnim të pilotëve. Sa u përket fluturi meve dyshe, çdo ditë e më shumë ka të interesuar.

Koha Javore: Z. Gjokaj të merresh me këtë lloj sporti, përveç që duhet të jesh i guximshëm dhe sypatrembur, çfarë tjetër duhet të zotërosh?

F. Gjokaj: Fillimisht duhet mësuar aerodinamikën e krahut, meteorolog

jinë dhe teorinë e fluturimit, pastaj duhet zotëruar kontrollimin e krahut në kushte të ndryshme atmosferike, e për ta arritur këtë duhet një ekuilibër mendor dhe trupor.

Koha Javore: Z. Gjurashaj na tregoni pak se çfarë pajisjesh duhet të posedojë një paraglajder që të fluturojë në mënyrë të sigurtë?

A. Gjurashaj: Kur bëhet fjalë për pa jisjet për fluturim, kryesore janë vela, ulësja (sedilja), parashuta rezervë dhe helmeta. Përpos këtyre, kemi edhe instrumentet të cilat na trego jnë lartësinë, shpejtësinë, ngritjen lart, drejtimin dhe shpejtësinë e erës.

Koha Javore: Z. Gjokaj gjatë kësaj periudhe pesëvjeçare që po pilotoni, sa ka interesim për këtë sport aventuresk, si ka qenë sezoni i sivjetshëm?

F. Gjokaj: Nëse flasim për interes imin e klientëve për fluturime dyshe, sezoni turistik i sivjetshëm ka qenë më i dobët, mirëpo këtë sezon kemi frekuentuar qytetin e Budvës, aty ku kemi pasur më së shumti fluturime dyshe nga të interesuarit vendas dhe të huaj. Kemi pasur kërkesa edhe për fluturime nga Deçiqi (Bratila), ku disa i realizuam, mirëpo duke pasur parasysh infrastrukturën rrugore të pafavorshme deri tek pika e fluturimit atje, detyrohemi që t’i redukojmë flu turimet.

Koha Javore: Z. Gjurashaj cilat janë pikat më të përshtatshme në Malësi për të fluturuar?

A. Gjurashaj: Pikënisje në Malësi kemi Bratilën dhe një pikë në fsha tin Delaj. Kryesisht fluturimet i bëjmë nga Bratila, prej ku mund të fluturo jmë edhe me orë të tëra, pavarësisht nga kushtet atmosferike, të përshko jmë edhe me dhjetëra kilometra ter ritor.

Koha Javore: Z. Gjokaj cilat aktivitete sportive do të veçonit me pjesëmarrjen tuaj ndër vite? F. Gjokaj: Duke qenë se ky lloj

sporti në Mal të Zi dhe veçanërisht në Malësi nuk ka ende promovi min e duhur, pjesëmarrjet nuk kanë qenë në nivelin e kënaqshëm. Mirë po, ajo që mund të veçoj dhe që pati bërë jehonë për vendin tonë, ishte pjesëmarrja në garën sport ive të sportit të lirë me vela “Kupa e Deçiqit - 2019”, ku tridhjetë pilotë fluturuam në qiellin e Malësisë. Ishte kjo një garë e bashkëorganizuar nga unë, Arbeni dhe Asociacioni i Parag lajdingut të Malit të Zi. Në atë ditë me diell e cila pati favorizuar pilotët pjesëmarrës, fluturimi i lirë me vela kishte pushtuar qiellin e një pjesë të Malësisë, ku banorët për herë të parë në këtë vend patën rastin ta shikojnë dhe ta përjetojnë nga afër fluturimin e pilotëve.

Koha Javore: Z. Gjurashaj kur mund të bëhet i rrezikshëm sporti i paraglajdingut, përkatësisht një fluturim?

A. Gjurashaj: Paraglajdingu është i rrezikshëm aq sa piloti ia lejon që të bëhet. Në qoftë se piloti kryen tra jnimet për fluturim solo, ndjek para shikimin e motit, fluturon me pajisje sipas nivelit të aftësive që zotëron, rreziku pothuajse nuk ekziston.

Koha Javore: Z. Gjokaj çfarë mund t’i ofroni Malësisë me këtë lloj sporti?

F. Gjokaj: Jemi me fat të madh që kemi malin e Deçiqit i cili është si kurse ta kishte krijuar Perëndia për këtë sport ajror, dhe kështu duke e praktikuar nga viti në vit, ne promovo jmë bukuritë natyrore të Malësisë të cilat janë të shumta. Ne të dy pilotët profesionistë në Malësi jemi të gat shëm që t’u ofrojmë turistëve flu turime dyshe të cilat karakterizohen me xhirime nga ajri, ofrim peisazhesh mahnitëse, dhe në këtë mënyrë pro movojmë vendin tonë.

Intervistoi: Toni Ujkaj

Mbi librin “Martirët”, të autorit Pjetër Arbnori

Rrëfime tronditëse dhe të paimagjinueshme në e diktaturës komuniste

Gjekë Gjonaj

Autori i librit “Martirët - 10300 ditë e net në burgjet komuniste” Pjetër Arbnori, të botuar në gjuhën shqipe dhe italiane, përshkruan ngjarje dhe rrëfime tronditëse nga jeta në burgjet komuniste në Shqipëri. Këto ndodhi dramatike, kthesa të papritura dhe situata të habitshme rrëqethëse e drithëruese u përngjajnë fantazive të shfrenuara të cilat mund t’i lexo jmë në vepra të shquara letrare të shkrimtarëve të mëdhenj vendas dhe të huaj. Në faqet e këtij libri, auto ri ka përfshirë kujtimet e tij që nga mosha katërvjeçare, kur siç shkruan ai, mbante mend festën e 28 Nënto rit 1938, me ç’rast motrat e morën në shkollën fillore të Burrelit dhe aty të gjithë së bashku kënduan Himnin e Flamurit, luajtën valle dhe morën nga një llokum, duke përfshirë edhe rrugën e tij ( arsyet) që e çoi në një burgim të gjatë, ku i kaloi afër tri dhjetë rrathët e Ferrit, respektivisht bëri 28 vjet në burgjet e diktat urës komuniste, për çka është quaj tur “ Mandela i Ballkanit”. Ai në vitin 1961, në moshën 26 vjeçare arres tohet dhe dënohet me vdekje për agjitacion e propagandë. Pas pak kohe, dënimi i zbret në 25 vjet burg. Si pasojë e aktivitetit të pas heku rave e nën zgjedhë, i shtohet dënimi edhe me dhjetë vjet për agjitacion e propagandë. Në gusht të vitit 1989 lirohet, duke mbajtur mbi vete 28

vite e gjysmë heqje lirie në burgjet famëkeqe të diktaturës. “Shpesh kur takoj miq e dashamir, pjesa më e madhe e tyre shprehin një keqardhje të thellë për fatin e zymtë që kam pasur në jetë, për vuajtjet që kam kaluar, për ferrin që kam provuar për së gjalli: isha i lidhur këmbë e duar dhe mbeta për gati dy vjet në qeli, pa e parë familjen me sy; gati tre muaj me radhë prita çdo minutë pushkatimin; i dënuar pastaj me ndëshkimin për të ndenjur në “ bod rum të zi” për njëzet e pesë vjet, dhe kur këto mote të gjata lëngimi mbaru an, e pashë veten të dënuar përsëri me dhjetë vjet të tjera burg shtesë. Në tërësi kalova 28 vjet e katër muaj burgim”, shkruan Arbnori. Ai në letrën që i ka dërguar Shuaip Panari tit, kryetarit të Gjykatës së Naltë në Tiranë, më 26 nëntor 1964 thekson: “ Sikurse kam deklaruar në gjyq, pje sa më e madhe e proceseve të mia është falsifikuar nga major Llambi Titani. Për më tepër firmat janë mar rë duke përdorur dhunën fizike, psi kologjike dhe kërcënimet. Gjithashtu, mbas dënimit tim me vdekje, pre sioni i paligjshëm ka vazhduar. Thu ajse të gjithë personat që më kanë shoqëruar gjatë izolimeve, më kanë thënë se janë të porositur që të më bëjnë presion dhe kërcënime që të gënjej. Më është thënë gjithashtu se do të hakmerreshin tek familja po të refuzoja një gjë të tillë. Edhe mbas dënimit tim dhe ardhjes në burg, tor tura më është shtuar, në vend që të pakësohej. Tortura me hekura, me cigare, shpuarja me gjilpëra, ndalimi i takimeve, futja në birucë, ndalimi i ushqimeve dhe i korrespondencës për muaj me radhë, futja e të burgo surve që të më rrahin”. Nga ky dhe rrëfimet e tjera në këtë

libër, mësojmë për kalvarin e tor turave, presionin psikologjik dhe vua jtjet e paimagjinueshme në errësirën e burgjeve të diktaturës jo vetëm të autorit , por edhe të shokëve të tij , mijëra të burgosurve politikë dhe martirëve të tjerë shqiptarë, disa prej të cilëve janë pushkatuar, kanë vdekur nëpër burgje, ose kanë vuaj tur nëpër kampet e punës, gjithmonë të kërcënuar, të tallur e të përçmuar me shprehjen famëkeqe “do ju heqim maskën”.

Parimi i komunizmit, shkruan Arbnori, sipas urdhrave të Enver Hoxhës ku thuhej “kur nuk ekziston armiku krijo je”, i cili i tha Koçi Xoxës që duhesh in goditur “armiqtë e Shqipërisë ”. Kush ishin këta “armiq”? Shtresa më e lartë intelektuale e Shqipërisë së atëhershme ateiste, klerikët katolikë, myslimanë e ortodoksë dhe intelek tualë të përgatitur të të gjitha fushave me bindje përparimtare perëndimore e atdhetare që e donin një Shqipëri të lirë e të çliruar nga ideologjia ko muniste-staliniste. Motivet, politika e goditjes ndaj mijëra intelektualëve, djemve nënash të pafajshëm, që bur gosi e vrau gra e vajza të pafajshme, e persekutoi familjet e tyre, siç tregon Arbnori, përpunohej në Komitetin Qendror të Partisë Komuniste (Partia e Punës) nën drejtimin e vetë Enver Hoxhës.

Gjatë kohës sa qëndroi në burgjet komuniste, Pjetër Arbnori përshkru an në detaje trajtimet çnjerëzore në hetuesi, në kampe e në burgje, vitet në dhomat e izolimit pas birucës, të ftohta në dimër, të nxehta në verë, zakonisht me çimento, me një, dy ose tre batanije vetëm natën, ushqimin e dobët, 500 gram bukë misri ose pa tate të ziera në vend të bukës. “Në fushatën e patates buka zëvendëso

vuajtje në burgjet

hej me patate të ziera ose me bukë misri. Kjo ishte periudha më e vështirë e urisë. Supë jepej në drekë dhe në darkë. Ishte një spirilëng me oriz me krimba, ose fasule me qin dra miza që duhej të mbyllje sytë e ti kapërdije. Kripë kishte pesë gram, vaj kishte 6,5 gram, por në fakt kur rë nuk shihej një gjurmë yndyre. Kur kishte lëng fasuleje ishte ditë feste. Do t’ju them edhe një gjë: kur qël lonte që të të rrihnin (se nuk të rrih nin përditë, kur ktheheshe në birucë haje bukën me aq shije sa nuk e kishe shijuar, as në darsëm). Kurrë një herë nuk e pamë mishin. Pas vitit 1972, 10 gram sheqer në vaj”, tregon autori. Rrëqethëse janë kallëzimet e tij për torturat fizike, psikologjike e torturat fyese që u bëheshin të bur gosurve brenda katër mureve. “ Pasi të zbresin prej krahësh nga makina, Gaz Motolov me drita të ndezura, pasi të rrasin brenda të heqin nga koka thesin e palarë, fillon ceremonia e pritjes me ca shpulla e kërcënime, pastaj nis kontrolli i detajuar trupor. Të shkulin rripin e mesit, të heqin lidhëset e këpucëve, të këpusin pul lat e pantallonave dhe të xhaketës, në fund të zgjidhin llastikën e brekëve dhe ti mbetesh ashtu i hutuar me njërën dorë që shtrëngon brekët e pantallonat që të mos bien në fund të këmbëve, dhe me dorën tjetër me shukun e rrobave që të kanë zhve shur”, rrëfen Arbnori. Edhe më tr ishtuese ishin metodat dhe llojet e torturave në burg, si: rrahje me dru derisa të bëhen plagë dhe të bjerë mishi, kruarje e plagëve të qel bëzuara me dru, çpuarje e mishit me të djegur, elektrikë në vesh, futje të kripës në mish, lagia me ujë të ftohtë, lënia pa bukë deri në vdekje, lënia pa bukë e ujë për disa orë, lënia zhvesh

ur e në të ftohtë, jeleku i forcës dina mit në vehte, shtrëngimi i gishtërinjve me pinca, fekale në gojë, varje kokë poshtë, lidhje për peme, lënie në diell, maçoku në tumane, përgatitje varri, pushkë në gojë dhe tentativë për çnderim të vajzës.

Po ashtu, duke lexuar këtë libër mëson se në burg kishte fashistë, nacionalistë, zogistë, intelektualë e të pavarur, të pakorrigjueshëm. Kishte grupe të organizuara e të paorga nizuara, gjithmonë të fshehta, sikurse edhe grupe të krijuara nga Sigurimi

i Shtetit me qëllim që të ngrihesh in kurthe zbulimi për t’i përçarë, e të tjera. Pavarësisht torturave e mun dimeve çnjerëzore të cilat i përjetoi vetë Pjetër Arbnori gjatë izolimit në qelitë e errëta të burgjeve të diktat urës në Shqipëri, ai asnjëherë nuk u shkëput nga jeta e gjallë përtej hek urave dhe telave me gjemba. Edhe pse ka parë stuhinë e vdekjes duke rënë mbi aq njerëz, si shumë prej tyre, ai u tregua në lartësinë e idealit. Për këtë qëndresë u dëshmua dhe s’do të harrohet.

U përurua libri “Lidhjet historike mes Shkodrës dhe Ulqinit” i autores Zenepe Dibra

Libër homazh për ulqinakët në Shkodër

“Unë në libër nuk kam pasur në mend me dëftuar as historinë e Ulqinit, as historinë e Shkodrës, por nëpërmjet historisë së Ulqinit dhe Shkodrës me treguar lidhjet dhe bashkëpunimin që kanë pasur ndër shekuj, deri në ditët e sotme, ulqinakët dhe shkodranët”, është shprehur autorja Dibra

Ulqin – Në Galerinë e Qendrës së Kulturës – Ulqin, të shtunën mbrëma (15 tetor 2022) është bërë përurimi i librit “Lidhjet historike mes Shkodrës dhe Ulqinit (Vlera dhe kontribute të ndërsjella)” të Dr. Zenepe Dibrës. Vetë autorja ka treguar se si i ka lin dur ideja për të shkruar këtë libër. Pas botimit të librit “Dibranët e Shkodrës” tre vite më parë, ajo ka thënë se në lagjen Zdrale të Shkodrës e kishte ndaluar një grua, e cila i kishte thënë: “Po si moj burrneshë ti nuk po shkru an për Ulqinin? Po ne jemi komunitet shumë më i madh. Bile aty erdhi një djalë i ri e më tha: A din ti shoqe se në Shkodër ka më shumë ulqinakë se shkodranë?”

Dibra ka thënë se në libër nuk ka pasur në mend “me dëftuar as his torinë e Ulqinit, as historinë e Shko drës, por nëpërmjet historisë së Ul qinit dhe Shkodrës me treguar lidhjet dhe bashkëpunimin që kanë pasur ndër shekuj, deri në ditët e sotme, ulqinakët dhe shkodranët”. Ajo ka thënë se i pëlqejnë temat historike, sepse “evokojnë jo vetëm

të kaluarën, por i risjellin ndër mend edhe brezit të ri se si ne duhet të jemi të lidhur me njëri-tjetrin, si duhet të bashkëpunojmë me njëri-tjetrin”.

Autorja ka treguar edhe për motivet që e kanë shtyrë për të shkruar këtë libër, duke thënë se “lidhja e parë është lufta e përbashkët që kanë bërë shkodranët dhe ulqinakët për mbrojtjen e tokave shqiptare”.

Dibra ka thënë se pas ndërprerjes së lidhjeve në vitin 1948, ulqinakët e vendosur në Shkodër, përpos vuajt jeve të kohës së diktaturës e të ko munizmit, kanë pasur një vuajtje plus në krahasim me shkodranët, sepse e kanë pasur mendjen tek Ulqini.

Ajo ka thënë se ulqinakët që kanë ar dhur në Shkodër “kanë qenë njerëz të butë, të mirë, shumë besimtarë dhe kanë ecur së bashku me ne”.

Autorja Dibra ka falënderuar të gjithë ata që e kanë ndihmuar qoftë në as pektin financiar apo me literaturë për botimin e librit.

Redaktori i librit, Dr. Nail Draga, e ka cilësuar librin si një botim të veçantë për ulqinakët e Shkodrës.

“Kemi të bëjmë, pra, me një botim të veçantë, që dallohet nga përmba jtja, sepse ka të bëjë me popullsinë shqiptare me origjinë nga qyteti i Ul qinit, e cila këtu është vendosur nga viti 1880 e më pas”, ka thënë ai. Sipas tij, ky libër është njëkohësisht edhe një homazh për të gjithë ata të cilët kanë lënë emër me kontributin e tyre në lidhjet shoqërore e kom bëtare në mes Shkodrës e Ulqinit.

“Kujtojmë me këtë rast kontributin e shkodranëve në hapjen e shkollës shqipe në Ulqin, në vitin 1941-1944, me emrin ‘Skenderbeg’, me dre jtor shkodranin Jahja Domnori. Po ashtu nderim edhe për ulqinakët të cilët kanë dhënë kontribut në fusha të ndryshme shoqërore në qytetin e Shkodrës, por në veçanti në veprim tarinë e detarisë në nivel kombëtar”, ka theksuar Draga.

Ai ka thënë se ky libër përbën një leksikon të veçantë me vlera njohëse dhe profesionale.

“Në saje të temës së trajtuar dhe përmbajtjes së prezantuar, këtë bot im e vlerësojmë si kontribut me vlerë

në hulumtimin e raporteve shoqërore, sociale e kulturore në hapësirën shkodrane në veriun shqiptar, ku bën pjesë edhe Ulqini dhe rrethina e tij”, është shprehur Draga. Ahmet Shurdha nga Shkodra, njëri prej pasardhësve të fisit Shurdha nga Ulqini, ka folur për gjenealogjinë dhe historinë e këtij fisi, të njohur si detarë të zotë.

“Unë nëpërmjet kësaj që jam tuj diftu tregoi ecurinë e një familjes, një prej familjeve ulqinake në Shkodër. Sepse kur shkuan atje nuk kishin kapital. Ka pitali u bë me zotësinë e ulqinakëve. Shumë ulqinakë në Shkodër kanë arritur maksimumin nëpërmjet asaj që kanë pasur eksperiencë gjatë

jetës së tyre”, ka thënë ai, duke shtu ar se për çdo gjë që flet bazohet në dokumentet origjinale, që i ruan në shtëpinë e tij.

Ai ka treguar edhe disa kuriozitete që lidhen me familjen e tij. Gjyshi i tij ishte i pari që në Pazarin e Vjetër në Shkodër qiti gramafonin dhe kur vinin njerëzit habiteshin se çfarë është kjo “arkë që bërtet e këndon”. Shurdha po ashtu ka rrëfyer se në shtëpi kanë mbajtur një çifute për t’i shpëtuar jetën.

Duke folur për nostalgjinë e madhe të gjyshit të tij për Ulqinin, ai ka thënë se duke vdekur i kishte thënë “Mas ma harra Ulqinin”.

Shurdha ka përfunduar duke thënë

se “e falënderoj Zotin që kam le ul qinak”.

Për lidhjet e Ulqinit dhe Shkodrës kanë folur edhe Gazmend Çitaku, Sami Flamuri, Engjëll Çeka dhe Dr. Astrit Beci, ndërsa udhëheqësja e përurimit Luljeta Avdiu – Cura ka lex uar disa fragmente nga libri.

Libri “Lidhjet historike mes Shkodrës dhe Ulqinit (Vlera dhe kontribute të ndërsjella)” është botuar nga Shtëpia Botuese “Shkodra” në vitin 2022.

Përurimi i librit në Ulqin u organizua nga Këshilli Kombëtar i Shqiptarëve në Malin e Zi dhe Qendra e Kulturës – Ulqin. Ky është përurimi i dytë i këtij libri pas përurimit në Shkodër në muajin maj të këtij viti. i. k.

KOHA

Organizata Joqeveritare “Horizonti i Ri” organizoi diskutimin tematik “Proceset reformuese në administratën

Premtohet qasje e re e pushtetit vendor ndaj sektorit civil

Koordinatori i OJQ “Horizonti i Ri”, Nazif Veliqi, ka thënë se e kanë parë të udhës që të organizojnë një takim të tillë si rezultat i nevojës që sektori joqeveritar, shoqëria civile, por edhe publiku i gjerë të informohet për ndryshimet që pushteti i ka ndërmarrë, për proceset e brendshme reformuese në administratën vendore, por edhe për raportin e përgjithshëm që pushteti vendor ndërton ndaj shoqërisë civile

Ulqin – Organizata Joqeveritare “Horizonti i Ri” organizoi të mërkurën (12 tetor 2022) në Hotelin “Nobel” diskutimin publik me temë “Proceset reformuese në administratën loka le”, ku morën pjesë përfaqësues të pushtetit vendor dhe të organizatave joqeveritare që veprojnë në Komunën e Ulqinit.

Koordinatori i OJQ “Horizonti i Ri”, Nazif Veliqi, ka thënë se e kanë parë të udhës që të organizojnë një takim të tillë si rezultat i nevojës që sek tori joqeveritar, shoqëria civile, por edhe publiku i gjerë të informohet për ndryshimet që pushteti i ka ndër marrë, për proceset e brendshme re formuese në administratën vendore, por edhe për raportin e përgjithshëm që pushteti vendor ndërton ndaj sho qërisë civile.

Ai ka thënë se duke qenë se ka kaluar një kohë e gjatë që përfaqë suesit e organizatave joqeveritare nuk janë takuar ballë për ballë me përfaqësuesit e pushtetit vendor në Ulqin, këtë takim e kanë konceptuar si bashkëbisedim për të gjitha temat duke qenë se kanë ndryshuar shumë gjëra, janë formuar organe të reja, OJQ-të nuk janë më në kompetencë të sekretariatit ku kanë qenë tradicio

administratën lokale”

nalisht, por të një sekretariati të ri që është formuar tani.

“Na intereson të dimë se kush është personi kontaktues për OJQ-të, cilat janë hapat që ndërmerren, cilat janë veprimet që janë ndërmarrë gjatë kësaj periudhe, si do të përfundojë ky vit fiskal - me një thirrje publike apo pa shpërndarje të mjeteve dhe shumë çështje të tjera që sot i kemi konceptuar”, ka theksuar Veliqi. Ai ka thënë se takimi bazohet mbi Strategjinë e reformës së adminis tratës publike për vitet 2022-2026 që ka sjellë Qeveria e Malit të Zi, e cila përfshin si administratën qen drore ashtu edhe administratën lo kale.

“Pra, Qeveria e Malit të Zi ka hartuar një dokument i cili në thelb të tij ka transformimin, modernizimin, opti mizimin dhe bërjen sa më efikase të

administratës publike në shërbim të qytetarit dhe në shërbim të sektorit të biznesit apo të klientëve të tjerë. Neve na intereson se çfarë hapash po ndërmerr administrata vendore e Ulqinit në bërjen sa më efikase, sa më funksionale, sa më të qasshme të shërbimeve për qytetarët? Cilat janë kanalet, metodat, të cilat po ndërmer ren në këtë aspekt?”, ka theksuar koordinatori i OJQ “Horizonti i Ri”. Përfaqësuesit e Komunës së Ulqinit, të pranishëm në takim, kanë premtu ar se qeverisja e re do të ketë një qasje tjetër, më bashkëpunuese ndaj sektorit civil.

Nënkryetari i Komunës së Ulqinit, Beqir Sella, ka vlerësuar rolin dhe rëndësinë e organizatave joqeveri tare në promovimin e politikave loka le dhe kombëtare.

Ai ka thënë se puna e organizatave joqeveritare, por edhe e çdo qytetari duhet të shpërblehet.

Sella ka theksuar se Komuna e Ul qinit planifikon që në buxhetin për vitin e ardhshëm të rrisë fondin e mbështetjes për organizatat joqever itare.

“Sugjeroj që të gjithë së bashku të krijojmë një model të mirë bash këpunimi që t’u shërbejë interesave të ardhshme”, ka thënë ai. Sekretari për Buxhet dhe Financa i Komunës së Ulqinit, Arian Murati, ka treguar për ndryshimet që janë bërë në organizimin e qeverisjes vendore. “Për sa u përket shoqatave joqe veritare, ato deri tash komunikimin e drejtpërdrejtë e kanë pasur me Sek retariatin për Administratë. Sekretar iati për Administratë, me vendimin e ri të kryetarit të Komunës është ndarë në dy pjesë. Pra, kemi Sekretariatin për Administratë dhe është formuar një sekretariat i ri – Sekretariati për Kulturë, Sport dhe Rini. Kështu që në të ardhmen shoqatat joqeveritare do të jenë nën ingerencat e sekretariatit të ri”, ka thënë ai.

Duke folur për mjetet e parashikuara për organizatat joqeveritare me bux hetin e Komunës së Ulqinit viteve të kaluara, Murati ka thënë se ato kanë qenë qesharake.

Ai ka premtuar se në buxhetin e

Komunës së Ulqinit për vitin 2023, mjetet financiare për projektet e or ganizatave joqeveritare jo vetëm që do të dyfishohen, por madje edhe të trefishohen.

“Sekretariati për Buxhet dhe Financa është duke bërë punimet fillestare për planifikimin e buxhetit për vitin 2023. Ky do të jetë planifikimi i bux hetit më transparent ndonjëherë në Komunën e Ulqinit. Të gjitha shoqa tat joqeveritare do të jenë pjesëmar rëse në përpilimin e këtij buxheti. Do të insistojmë që ato buxhete që janë paraparë vitet e kaluara jo të dyfisho hen, mirëpo të trefishohen me buxhe tin e ardhshëm të Komunës së Ulqinit për vitin 2023”, është shprehur sek retari për Buxhet dhe Financa.

Në diskutim kanë marrë pjesë edhe disa përfaqësues të organizatave joqeveritare, të cilët kanë nënvizuar rolin dhe kontributin e shoqërisë civile në Ulqin për të mirën e përg jithshme të shoqërisë.

Ata kanë theksuar se sektori civil në Ulqin ka kapacitete të mjaftueshme për të kontribuar në të gjitha fush at, por që deri tani Komuna e Ulqinit nuk i ka shfrytëzuar ato dhe se bash këpunimi me Komunën e Ulqinit nuk ka qenë në nivelin e duhur. Përfaqësuesit e organizatave joqe veritare u shprehën skeptikë lidhur me realizimin e konkursit të Komunës së Ulqinit për OJQ-të për vitin 2022, duke qenë se nuk është shpallur ako ma.

Megjithëse sipas organizatorit kanë qenë të ftuar, në takim nuk kanë marrë pjesë kryetari i Komunës së Ulqinit, kryeadministratori i Komunës së Ulqinit dhe sekretari për Kulturë. Sport dhe Rini.

Diskutimi tematik “Proceset refor muese në administratën lokale” është organizuar në kuadër të projek tit “Reforma që kuptojmë të gjithë”, të cilin “Horizonti i Ri” e realizon me mbështetjen e Ministrisë së Admin istratës Publike, në kuadër të thirrjes publike për financimin e projekteve të organizatave joqeveritare për vitin 2022, me titull “Së bashku përmes reformës së administratës publike”. i. k.

ENJTE, 20 TETOR 2022

Javore

Poezi

Ali Gjeçbritaj

FLUTURIM ZOGU

Në dritaren time troket zogu gryka kuq

Hape dritaren se diçka e mirë ju pret Mos mbaj huq, tha, me sqep xhamin troket Sot jemi më të vjetër seç ishim vjet.

Me krahët e lehtë fluturoi në kaltërsi Në dritaren tjetër të bëjë porosi Në mes të ditës fluturimin ndali Në majë të një dege, aty veten fali.

Bëri pak pushim, cicëroi bukuri Nesër tha në një dritare tjetër do vij Do trokas ashtu si unë punën time di Për të mos harruar këngën e vjetër për ty.

LIBRI I JETËS

Jam poet udhërrëfyes i vetes Shkruaj të vërtetën për jetën Ndodhitë e botës, nuk i trilloj Asgjë që shkruaj, nuk e ngatërroj

E shkruaj jetën si duket ajo S’jam poet i ëndrrave, nuk fantazoj Zbardhi të vërtetën që nuk mohon Sikur dritë e qiriut që na ndriçon

Edhe ti mund të jesh poet si unë Mos u bën trillues, nuk të hyn në punë Mos shkruaj histori, pa argumente Bëje për të tjerët, siç bën për vete

DITË ME SHI

Sot është ditë me shi, gjethet lotojnë sytë e mi me zogjtë ulur në hardhi më ngjallin kujtime e nostalgji.

Shikoj nga dritarja larg përtej mes pikave të shiut lundroj veten diku në hapësirë dua ta gjej.

Si shiu dua të jem sot i përlotur me rrjedhë pa u ndalë si lumi të njomi tokën e përvëluar nga vapa

Sot kam vetëm një dëshirë se nga buroi ajo, as vetë nuk e di mbase nesër mund të bëhem stuhi

MALL

Ma vrave shpirtin ngadalë, si kan ceri trupin

Të prita në parajsën time, më dhu rove ferrin Ëndërrova stinën e luleve, më dhu rove dimër Më mbyte në gjumë, pa lindur mirë shpresa Malli nuk m’u shua, ai më frymëzoi më shumë.

KUR FLET PUNA

Në udhëkryqet e jetës udha nuk mbaron

Patjetër një ditë do e gjejmë fundin Edhe pse mendojmë se nuk ekzis ton

Hidhërohemi kur fjala na lëndon.

Në heshtje e pranojmë, edhe pse lëndohemi

Kur flet puna, fjala nuk vret Mençurinë e fjalës, puna e tregon vetë Edhe pse duket se u shemb bota para syve.

Puna jote është volum buzëqeshjesh Gjithmonë trishtimin e mbyt vullneti Mund t’i humbësh të gjitha ëndrrat E ardhmja u takon atyre që besojnë.

RETË

Vendlindja ime e shtrenjtë retë e errëta ta kanë zënë diellin prapë ti çdo ditë jeton me shpresë.

Jeton me shpresë dielli do të nxejë ai duket në hapësirë shumë larg një ditë do të shndrisë prapë.

Sigurisht që do të vijnë ditët pranvera gjithmonë kthehet pak vonon, koha do nxehet.

Do të çelin lulet, do lëshojnë aromë

do dalë bari që bryma e ka tharë do çelin bulëzat në ditën e bardhë.

Do lëshojnë filizat shtat si dikur qershia e re kokrrën do lidhi kjo patjetër do të ndodhë një ditë.

Retë do të lëshojnë shi si dikur Dielli nga qielli tokën do ngrohë Vendlindja ime me dritë do jetë.

HARKU I DIELLIT

Shkëlqen, ndrin dielli mbi Cukal dritë e agut gjithandej na vjen ngjall shpresën e dergjur në vetmi ka kohë që e pres të na ndrijë.

Kam numëruar gjatë, shumë gjatë në qepallat e mbyllura të syve të zhduket frika, të vdes errësira fort të shkëlqejë në sytë e mi shkëndija.

Pasqyrë e yllit të mëngjesit kërkesë e jona, e kohës në ikje më pëshpëritë në vesh si dëshirë fillimi i jetës është dritë e tij.

Dritës unë ia kuptoj gjuhën, nuk zhduket dita pse dobësohet fuqia ajo më flet, nuk më lë të kotem mëngjesi më mbështjell me gëzof të ri.

Nuk jam i vetmuar, të kam ty heshtjen e shkelmova me fuqi dritë e diellit në harkun e rrugëtimit më shoqëron në perëndim deri në Rumi.

Nuk u treta në ëndrra pa shpresë njerëzia fle qetë, shohin ardhmërinë ylli i dritës, ku shkoi sot vallë fle në shtratin tim, aty shkëlqen.

DO FIRMOS PAQE

Me vrull adoleshenti shpërthej në marrëzinë e moshës jam

po pse duhet ta ndërroj folenë?

Shtatë ngjyra të harkut në qiell do i zbërthej në yje fluturimthi të ndrijë bota gjithandej ylber.

Në thellësinë e truallit të vrarë do firmos paqe me dorën time i lirë në përjetësi do jetë jeta ime.

DETI Nëpër valë deti lundrojmë e nuk ndalemi anija lundron, çan, dallgët i rrahin brinjtë peshkaqeni nga thellësia e ujit del mbi valë errësira ka mbuluar gjithësinë, deti gjëmon me anijen shtegtojmë, furtuna nuk na luhat ky det sikur s’ka mbarim sonte askund mbi shpinën e tij buka me nëntë kore gatuhet të lashtë sa vetë jeta, të fortë sa malet detin e trazuar e shoqërojnë vetëm dallgët

MELODI

Errësira ka mbuluar hapësirën nata ka hapur krahët deri në qiell dhomën e kapi heshtja për gushe nga dritarja e hapur dëgjohen gjur më me shushuritje gjethesh të rënë e unë zhytem thellë në botën e natës me sy të përgjumur thuri vargje heshtja e natës përshkon trupin tim ashtu e qetë më shoqëron në rrugë tim me shushurimat e gjetheve thuri poezi në pentagram tingujt e violinës kanë zënë vend melodinë e këngës do ta dëgjoni nesër në agim.

Njohje me shkrimtarët shqiptarë në Malin

Ulqin – Antologjia “Degë e trungut të urtë”, ku janë përfshirë 28 shkrimtarë shqiptarë në Malin e Zi, përzgjedhur nga shkrimtari Hajro Ulqinaku, është përuruar të enjten mbrëma në Bib liotekën e Qytetit në Ulqin. Ky botim i dytë, i plotësuar, është botuar para pak kohësh nga Enti i Teksteve dhe i Mjeteve Mësimore –Podgoricë.

Shkrimtari Hajro Ulqinaku ka treguar se si ka lindur ideja për përgatitjen e antologjisë.

Ai ka thënë se në fillim të këtij mijëv jeçari, derisa punonte në redaksinë e gazetës “Kronika”, nisi të sistemojë

shkrimtarët për fëmijë dhe veprat e tyre. Kjo punë rezultoi me botimin e një antologjie, e cila u botua në tirazh të vogël. Por ajo duhej të plotëso hej, sepse ndërkohë dolën edhe 5-6 shkrimtarë që merren me letërsi për fëmijë.

Sipas tij, ky me siguri është jo vetëm libri më i mirë i tij, por “në redaksinë shqipe në Mal të Zi nuk është botuar ndonjë libër që ka më shumë vlerë se ky”.

Ulqinaku ka thënë se antologjia “është libër i veçantë që duhet të hyjë dhe do të hyjë patjetër në shkol la, nxënësit ta kenë në dorë”.

Redaktori i librit, Dimitrov Popoviq, ka thënë se Enti i Teksteve dhe i Me jeteve Mësimore si botues ka pasur një përgjegjësi të madhe në botimin e antologjisë, qoftë sa i përket për gatitjes shkencore dhe ideore, përm bajtjes, por edhe formës.

Ai ka treguar se me shkrimtarin Hajro Ulqinaku janë pajtuar që t’i bëjnë disa ndryshime dhe plotësime të variantit fillestar me qëllim që antologjia të jetë sa më gjithëpërfshirëse dhe në përputhje me kërkesat e kohës. “Rëndësi ka që ne bëmë një antolog ji, që e kemi një bazë. Pas dy-tre vitesh, katër viteve, pesë viteve, ajo

U përurua antologjia “Degë e trungut të urtë” me autor Hajro Ulqinakun

“Ky libër u kushtohet lexuesve të moshës fëmijërore dhe të rinjve, përkatësisht nxënësve të shkollës qëllimet që të mbulojë sadopak atë boshllëkun që ekziston sa u përket botimeve të teksteve letrare të shqiptarë në Malin e Zi”, ka thënë recensenti i librit, Dr. Haxhi Shabani

shkrimtarët Malin e Zi

“Dhe kjo është e rëndësishme për të relativizuar pak a shumë edhe atë çështjen se a thua letërsia prodhohet vetëm në qendra. Tashmë sidomos letërsia prodhohet edhe në periferi, nganjëherë periferitë mund të bëhen qendra, nganjëherë qendrat mund të bëhen periferi edhe për vlerat që jap in”, ka theksuar Shabani.

28 shkrimtarë pjesë e antologjisë

do të pasurohet, bazën e kemi”, ka thënë Popoviq.

Njëri prej recensentëve të librit, Dr. Haxhi Shabani, ka thënë se kjo an tologji, ky libër përzgjedhës ka një të veçantë.

“Dëshmon se edhe këtu shkruhet letërsi shqipe, te shqiptarët në Ma lin e Zi, dhe shkruhet letërsi e mirë shqipe. Kjo është e rëndësishme”, është shprehur ai.

Ai po ashtu ka thënë se duhet pasur parasysh edhe faktin se në trevat ku jetojnë sot shqiptarët në Malin e Zi janë rrënjët e gjuhës shqipe të shkru ar.

Ai ka thënë se “ky libër u kushtohet lexuesve të moshës fëmijërore dhe të rinjve, përkatësisht nxënësve të shkollës fillore dhe të mesme dhe ka një nga qëllimet që të mbulojë sa dopak atë boshllëkun që ekziston sa u përket botimeve të teksteve letrare të autorëve të vendlindjes për nx ënësit shqiptarë në Malin e Zi”. Recensentja tjetër e librit, Sahibe Hoxha, mësimdhënëse e gjuhës dhe letërsisë shqipe, ka thënë se letërsia për fëmijë e shkrimtarëve shqiptarë në Mal të Zi është e zhvilluar dhe me vlerë.

Ajo ka thënë se antologjia “Degë e trungut të urtë” na mundëson për t’u njohur “për së afërmi me shkrim tarët shqiptarë nga Mali i Zi, që jeto jnë apo kanë jetuar, por që punojnë e veprojnë edhe jashtë vendlindjes, duke mos e harruar kurrë vendlind jen, popullin dhe përjetimet e veta fëmijërore, rrënjët e prejardhjes së vet, rrënjët e thella e të degëzuara në shumë hapësira, por prej të njëjtit trung, në këto troje të lashta”.

Në antologji janë përfshirë 28 autorë shqiptarë nga Mali i Zi: Esad Mekuli, Nol Berisha, Bahri Brisku, Rexhep Qosja, Meh met Kraja, Basri Çapriqi, Hajro Ulqinaku, Ali Llunji, Idriz Ulaj, Zuvdija Hoxhiq – Berisha, Ali M. Ahmeti, Asllan Bisha, Shaban Osmanaj, Ibrahim Berjashi, Ali Gjeçbritaj, Gazmend Çitaku, Fran Camaj, Anton Gojçaj, Haxhi Shabani, Anton Berishaj, Zef Gjuravçaj, Nikollë Berishaj, Mark Pashko – Lucgjonaj, Ali Daci, Hasnije Kukaj – Gjonbalaj, Flutur Mustafa, Hajredin Kovaçi dhe Anton P. Gjuravçaj.

Udhëheqësja e përurimit, Ardita Rama, njëkohësisht udhëheqëse e Bibliotekës së Qytetit, ka thënë se antologjia ka për qëllim plotësimin e njohurive të nxënësve shqiptarë të shkollës fillore dhe të mesme për shkrimtarët e vendlindjes. Përurimi është organizuar nga Enti i Teksteve dhe i Mjeteve Mësimore dhe Qendra për Kulturë – Ulqin. i. k.

dhe

mesme dhe ka një nga

vendlindjes për nxënësit

Në muajin e ndërgjegjësimit për luftën kundër kancerit të gjirit

Komuna e Tuzit organizoi panairin humanitar “Ne nëpunëset”

“Qëllimi i këtij organizimi është që qytetaret tona të ndërgjegjësohen, të kuptojnë se ne kemi kohë për gjithçka në jetë. Sikur ne shkojmë në parukeri, në kafe apo diku tjetër, të gjitha këto kanë vlerë, por ato kanë vlerë kur ne jemi të shëndetshme. Pra, nëse deri më sot ato nuk kanë shkuar në vizita, ta gjejnë kohën ta vizitojnë mjekun. Frika më e madhe është në qoftë se ne rrimë dhe mendojmë se çfarë mund të ndodhë. Besoj se është më mirë të shkojmë dhe ta verifikojmë se jemi të shëndetshme, e në qoftë se jo, të luftojmë në mënyrë që të mos preken të tjerat pas nesh, pra t’i bindim shoqet, nënat e koleget tona se duhet të shkojmë tek mjeku”, u shpreh Marina Ujkaj, sekretare e Sekretariatit për Vetëqeverisje Lokale pranë Komunës së Tuzit

Tuz – Muaji tetor në mbarë globin i kushtohet ndërgjegjësimit për luftën ndaj kancerit të gjirit, një sëmundje e cila fatkeqësisht merr me qindra dhe mijëra jetë njerëzish çdo vit. Këtij sensibilizimi global i është bash këngjitur edhe Komuna e Tuzit, e cila tash tre vjet radhazi organizon akti vitete të ndryshme humanitare dhe ndërgjegjësuese për të luftuar këtë sëmundje famëkeqe. Këtë vit, Komuna e Tuzit organizoi panairin humanitar të quajtur “Ne nëpunëset”, ku punonjëset e sek retariateve të administratës loka le, dhe të institucioneve publike, themelues i të cilave është Komuna e Tuzit, ekspozuan gatimet e përgatitu ra nga duart e tyre, si ëmbëlsira dhe ushqime të shumëllojshme për t’i shi tur, në mënyrë që me të hollat e sig

uruara nga shitjet, të mundësojnë që gratë me asistencë sociale të kryejnë falas ultrazërin e gjirit në Poliklinikën private “Diagnostica” në Tuz. Sekretarja e Sekretariatit për Vetëqeverisje Lokale znj. Marina Uj kaj tha se ideja ka qenë që të gjitha

gratë e punësuara në Komunën e Tuzit të japin kontributin e tyre, dhe që të gjitha i janë përgjigjur pozitivisht ftesës për organizimin e këtij panairi. “Qëllimi i këtij organizimi është që qytetaret tona të ndërgjegjësohen, të kuptojnë se ne kemi kohë për gjithçka

në jetë. Sikur ne shkojmë në parukeri, në kafe apo diku tjetër, të gjitha këto kanë vlerë, por ato kanë vlerë kur ne jemi të shëndetshme. Pra, nëse deri më sot ato nuk kanë shkuar në vizita, ta gjejnë kohën ta vizitojnë mjekun. Frika më e madhe është në qoftë se ne rrimë dhe mendojmë se çfarë mund të ndodhë. Besoj së është më mirë të shkojmë dhe ta verifikojmë se jemi të shëndetshme, e në qoftë se jo, të luftojmë në mënyrë që të mos preken të tjerat pas nesh, pra t’i bindim shoqet, nënat e koleget tona se duhet të shkojmë tek mjeku”, u shpreh Ujkaj.

Ajo më tej shtoi se secila grua që të shkojë tek mjeku, duhet të mar rë edhe ndonjë shoqe me vete në mënyrë që të ndërgjegjësojë edhe më shumë popullatën e Komunës së Tuzit, e cila siç tha ajo, viteve të fundit ka shënuar progres të dukshëm në këtë aspekt.

“Sepse ne kemi organizuar edhe ligjërata me mjekë të spikatuar, ku përmes tyre informuam zonjat dhe besoj se të gjitha këto do të ndihmo jnë në arritjen e qëllimit, për të pa sur një shoqëri të shëndetshme”, u shpreh Ujkaj.

Ndërkaq, këshilltarja e Zyrës për

Barazi Gjinore në Komunën e Tuzit znj. Nexhmije Paleviq, në pronon cimin për gazetën “Koha Javore” tha

liklinikën “Dijagnostica” jemi dakor duar që krahas çdo ultrazëri, ata do kryejnë falas edhe një tumor marker,

se këtë vit u dakorduan që të or ganizojnë një aktivitet simbolik, por ndryshe nga dy vitet e mëparshme.

“Organizuam një panair humanitar, ku ne si zyrtare nga të gjitha sekretariatet dhe organet e komunës, përgatitëm specialitetet tona të kulinarisë ndërsa paratë e fituara nga shitjet do t’i japim për blerjen e kuponave për ultrazë të gjirit, ku në bashkëpunim me Po

në mënyrë që ekzaminimi të bëhet i kompletuar”, theksoi Paleviq.

Ky panair qëndroi i hapur më 14 tetor nga ora 10 deri në orën 14, ndërsa Komuna e Tuzit ka përgatitur edhe një video sensibilizues për të gjitha femrat që janë të prekura nga kanceri i gjirit për t’i ndihmuar dhe fuqizuar ato në luftimin e kësaj sëmundjeje.

u.

U miratuan propozim-vendimet për rikonstruktimin e rrugëve lokale Guci-Vuthaj dhe Guci-Grebajë

Guci – Në seancën e tretë të rregullt të Kuvendit të Komunës së Gucisë, të mbajtur të enjten më 13 tetor 2022, në sallën për seanca, takime, tubime dhe aktivitete të tjera publike, në të cilën ishin të pranishëm 23 këshill tarë prej gjithsej 30 sa numëron Ku vendi, për punën e të cilës ishin të propozuara vetëm tri pika të rendit të ditës, u shqyrtuan dhe u miratuan propozim-vendimet për rikonstruk stimin e dy rrugëve lokale në territorin e Komunës së Gucisë, Guci-Vuthaj dhe Guci-Grebajë.

Në fillim të seancës të cilën e hapi kryetari i Kuvendit, Bujar Hasangje kaj, pa vërejtje, njëzëri u miratua pro cesverbali nga seanca e dytë e rreg ullt e Kuvendit të Komunës, e mbajtur

më 30 qershor 2022 dhe rendi i propozuar i ditës pa ndryshime dhe plotësime, po ashtu njëzëri. Seanca filloi punën me shqyrtimin e pikës së parë të rendit të ditës –propozim-vendimin mbi përcaktimin e interesit publik për shpronësimin e pronës së patundshme me qëllim të rikonstruktimit të rrugës lokale Gu ci-Vuthaj, në KK (komuna kadastrale) Vuthaj, të cilën e parashtroi dhe e argumentoi në mënyrë analitike dhe koncize sekretarja e Sekretariatit për planifikim të hapësirës, pasurisë dhe mbrojtjes së mjedisit jetësor, zonja Havaja Prelvukaj, e cila në mënyrë konstruktive foli për projektin e kësaj rruge të rëndësishme lokale për fsha tin Vuthaj e cila atë e lidhë me qen

drën komunale dhe më gjerë. Me këtë rast në emër të vetin dhe të Ko munës së Gucisë falënderoi të gjithë vuthjanët të cilët hoqën dorë nga kompensimi i sipërfaqeve të pronave të tyre të cilat do të shfrytëzohen për punët ndërtimore të aksit rrugor në fjalë, ndërsa u.d. i drejtorit të Dre jtorisë për rregullim të hapësirës dhe investimeve, zotriu Shemso Jaroviq, të pranishmit në seancë i njoftoi se Drejtoria për projekte kapitale e Malit të Zi, më 22 shtator të këtij vitin ka shpallur tenderin për zgjedhjen e kry erësit të punëve në rikonstruktimin e rrugës lokale në fjalë, i cili do të jetë i hapur deri më 31 tetor 2022, vlera përllogaritëse e kryerjes së punëve të saj është 850 mijë euro. Propozim-vendimi në fjalë u miratua njëzëri nga këshilltarët e pranishëm. Edhe propozim-vendimi mbi përcak timin e interesit publik për shpronë simin e pronës së patundshme me qëllim të rikonstruktimit të rrugës lo kale Guci-Grebajë, në KK Doli (pika e dytë e rendit të ditës), po ashtu e parashtroi dhe e argumentoi zonja Havaja Prelvukaj, e cila të pranishmit në seancë i njoftoi se për rikonstruk timinin e kësaj rruge lokale është har tuar projekti i punës ndërtimore dhe elaborati për shpronësimin e pronave të patundshme me të cilin do të njoftohen pronarët që do t’u merret sipërfaqe e caktuar nga pronat e tyre të patundshme. Pritet që projektin e rrugës në fjalë ta financojë Ministria e Investimeve Kapitale e Mali të Zi. Propozim-vendimi u miratua më 22 vota “për” dhe një “të përmbajtur”. Ndonëse për pikën e tretë të rendit të ditës – pyetjet dhe përgjigjet e këshilltarëve, nuk pati këshilltarë të paraqitur, seanca përfundoi punën në kohëzgjatje prej vetëm 10 minu tash dhe konsiderohet seanca më ekspeditive e Kuvendit të Komunës së Gucisë që nga themelimi i saj në vitin 2014.

Shaban Hasangjekaj

Në seancën e tretë të rregullt të Kuvendit të Komunës së Gucisë për vitin 2022

Mundësi thellimi dhe bashkëpunimi institucional

Prishtinë – Kryeministri i Kosovës Albin Kurti, ka pritur në takim të enjtën më 10 tetor 2022, kryetarin e Komunës së Tuzit, Nik Gjeloshaj, kryetarin e Kuvendit të Komunës, Fadil Kajoshaj dhe nënkryetarin e Komunës, Ivan Ivanaj. Në kumtesën për media të Ko munës së Tuzit, njoftohet se gjatë

këtij takimi, kryetari i Komunës së Tuzit Nik Gjeloshaj bisedoi për mundësitë e thellimit dhe bash këpunimit institucional, me qëllim të mbrojtjes së të drejtave qytetare dhe politike të shqiptarëve në Ko munën e Tuzit dhe në Malin e Zi. “Bashkërisht me Kryeministrin e Kosovës kemi shqyrtuar mundësitë

për realizimin e projekteve të ndryshme dhe zhvillimin e aktivi teteve në fushat e kulturës dhe të arsimit, me qëllim të ruajtjes dhe promovimit të trashëgimisë kul turore të shqiptarëve”, u shprej Gjeloshaj, thuhet në këtë njoftim.

u.

Kryeministri i Kosovës Albin Kurti, priti në takim kreun e Komunës së Tuzit, Nik Gjeloshaj dhe zyrtarë të tjerë

“Koha Javore” në versionin online, mund ta lexoni në linkun: www.kohajavore.me