febisa dergisi
Zenon Paradoksları
Acaba bir yerden başka bir yere gitmek gerçekten mümkün müdür? Hareket etmek gözümüzün bize oynadığı basit bir illüzyondan mı ibaret? Evrende olan her şey durağan mıdır? Bu sorular ilk olarak bizim aklımıza gelmedi. Ünlü Yunan Filozof Elealı Zenon(MÖ 490?-430?) bildiğimiz kadarıyla bu soruları soran ilk filozof. Diyalektik düşünce ve mantık kavramlarıyla da ilgilenen Zenon’un asıl ünü ortaya attığı Akhilleus ve kaplumbağa, dikatomi ve ok paradokslarıdır. Bu yazımızda bu paradokslar hakkında konuşacağız.
Akhilleus ve Kaplumbağa Paradoksu Yunan kahramanımız Akhilleus (Aşil) bir kaplumbağa ile yarışır. Şimşek kadar hızlı olan Akhilleus, kaplumbağaya avans verir ve yarışa daha geriden başlar. Yarış başlar ve kahramanımız hızlı bir şekilde kaplumbağanın yarışa başladığı yere gelir. Ama kaplumbağa bu sürede bir miktar yol kat etmiştir. Akhilleus oraya da yetişir ama kaplumbağa yine bir miktar yol kat etmiştir. Akhilleus’un kaplumbağaya yetişeceği her seferde kaplumbağa bir miktar yol gideceği için Akhilleus kaplumbağayı hiçbir zaman yakalayamaz ve kaplumbağa yarışı kazanır.
Dikatomi Paradoksu Bir kişi a mesafelik yolu gitmesi için ilk önce a/2 mesafelik yol gitmelidir. a/2 mesafelik yol için a/4 mesafelik yol gitmelidir. a/4 mesafelik yol için a/8 mesafelik yol gitmelidir. a/16 mesafelik yol için... Gidilen yol sürekli yarıya bölünebileceği için bu kişi yola asla başlayamaz. Bu yüzden hareket imkansızdır.
Ok Paradoksu Ok atıldığında hedef ile aralarında belirli bir mesafe vardır. Ok her an belirli bir noktadadır. Bir noktada okun hareket etmeye zamanı yoktur. Nokta sayısı sonsuz olduğu için hareket imkansızdır ve ok hiçbir zaman hedefe varamaz.
11
1/2
1/4
1/8
1/16