ARCHIEVEN
PLEIDOOI VOOR OPENSTELLING GERECHTELIJKE DOSSIERS COLLABORATIE
“Als samenleving moeten we open zijn over wat er gebeurd is” De vorige editie van dit tijdschrift opende met een editoriaal dat verwees naar twee opiniestukken. Historicus Koen Aerts (UGent en Cegesoma/Rijksarchief) en een aantal collega’s klaagden op 17 mei aan dat de gerechtelijke dossiers die vlak na de Tweede Wereldoorlog van collaborateurs zijn opgesteld niet door iedereen raadpleegbaar zijn, ook meer dan 75 jaar na de feiten. Dat opiniestuk werd gevolgd door een ander, geschreven door magistraat op rust Henri Heimans, kind van ouders die in het verzet zaten. Ook hij pleit voor een makkelijkere toegang tot dit relevante en betekenisvolle bronnenmateriaal, voor onderzoek en duiding. faro bracht beide auteurs bij elkaar voor een gesprek. Jelena Dobbels en Roel Daenen
faro: Wat is het probleem met deze gerechtelijke dossiers? Koen Aerts: “De gerechtelijke archieven van de collaboratie worden grotendeels in het Rijksarchief bewaard. Echter ... de toelating tot raadpleging van deze archieven wordt niet door de archivarissen van het Rijksarchief verleend, maar wel door het College van procureurs-generaal. Dat feit zorgt voor een omslachtige en problematische procedure. Een omzendbrief van het College van procureurs-generaal uit 2013 bepaalt dat enkel onderzoekers van universiteiten en een aantal onderzoekscentra en directe nabestaanden toelating kunnen vragen om deze archieven in te kijken. De rechtstreekse nabestaanden moeten daarbij het ak-
14
koord kunnen voorleggen van alle nog levende nabestaanden van de eerste graad – zussen en broers dus. Samen met een aantal collega-historici deed ik daarom een oproep om iedereen onder bepaalde voorwaarden toegang te geven tot de gerechtelijke archieven van de collaboratie.” Henri Heimans: “Vooraleer ik de dossiers van de 'Beulen van Breendonk' kon inkijken, de processen gevoerd in de krijgsraden van Mechelen en Antwerpen, moest ik inderdaad toelating vragen aan het College van procureurs-generaal. In de correspondentie wordt vermeld dat ik uitzonderlijk toelating kreeg.”