fb .v
.
Project
U
itg
ev
er
ij
Ed
u' Ac
tie
Kinderen begeleiden
Auteur: Lily Benjamin Inhoudelijke redactie: Napona Smid Titel: Project Kinderen begeleiden
tie
ISBN: 978 90 3724 054 2
fb .v
Uitgeverij: Edu’Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl
.
Colofon
©
u' Ac
Edu’Actief b.v. 2018 Behoudens de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Ed
Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in compilatiewerken op grond van artikel 16 Auteurswet kan men zich wenden tot de Stichting PRO (www.stichting-pro.nl). De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden.
U
itg
ev
er
ij
Door het gebruik van deze uitgave verklaart u kennis te hebben genomen van en akkoord te gaan met de specifieke productvoorwaarden en algemene voorwaarden van Edu’Actief, te vinden op www.edu-actief.nl.
4
Vooronderzoek
7
Ontwerpfase
12
Voorbereidingsfase Realisatiefase
14 15
U
itg
ev
er
ij
Ed
u' Ac
tie
Oplevering
13
fb .v
Over dit project
.
Inhoud
3
Over dit project
Over dit project
.
Inleiding
Ed
u' Ac
tie
fb .v
De middelbare schooltijd is een nieuwe fase voor kinderen rond hun 12e jaar. Er wordt opeens veel meer van hen verwacht. Tot deze tijd was de wereld best overzichtelijk. De vertrouwde basisschool, mogelijk aangevuld met de buitenschoolse opvang (bso). Nu wordt er meer van hen verwacht, ze krijgen meer huiswerk en moeten meer leren en kunnen. Plannen, omgaan met geld, opkomen voor jezelf. Met dit project bedenk je activiteiten om kinderen voor te bereiden op hun middelbare schooltijd.
ij
Hoe doe je dat, plannen en overleggen?
er
Leerdoelen •
ev
•
Je kunt activiteiten ontwikkelen voor kinderen zodat zij voorbereid worden op de middelbare school. Je kunt beschrijven hoe je kinderen het best kunt begeleiden om deel te nemen aan de activiteiten. Je kunt een activiteitenplan met bijbehorend draaiboek en/of bijbehorende handleiding ontwikkelen.
U
itg
•
4
u' Ac
Wat kan ik doen met mijn geld?
tie
fb .v
.
Over dit project
Projectbeschrijving Casus
er
ij
Ed
Thomas is manager van BSO De Reuzen. Op De Reuzen is een groep kinderen in de leeftijd 10 – 12 jaar. Een aantal van hen gaat na de zomervakantie naar de middelbare school. Thomas merkt dat zij hier al erg mee bezig zijn. Sommige kinderen vinden het maar niks, afscheid nemen van hun oude vertrouwde basisschool en de bso. Andere kinderen vinden het fijn dat zij eindelijk naar een andere school gaan, en meer zelfstandigheid krijgen. Alle kinderen zijn er wat gespannen over. Ook bij de ouders speelt de overgang naar de nieuwe school. Sommige ouders uiten dit naar Thomas en de medewerkers. Hoe moeten zij hun kinderen leren omgaan met plannen? Of hoe kunnen ze hun kinderen beter leren omgaan met geld (budgetteren)? Thomas wil graag in de tijd voor de zomervakantie met het groepje kinderen een aantal activiteiten organiseren om hen voor te bereiden op de middelbare schooltijd.
ev
Opdrachtgever
U
itg
De opdrachtgever is BSO De Reuzen.
Projectopdracht Jullie werken in een groep van twee of drie studenten. Jullie ontwerpen activiteiten waarmee kinderen de vaardigheden overleggen, plannen, omgaan met geld en assertiviteit oefenen. Voor iedere vaardigheid ontwerpen jullie vijf verschillende activiteiten. In totaal maken jullie 20 activiteiten. Koppel de activiteiten aan interesses van kinderen. Voorbeelden zijn: een kind spaart voor een mobiel. Of de groep kinderen overlegt over samen koken op de bso. Al deze activiteiten samen vormen het activiteitenplan. Hierbij lever je ook een draaiboek en/of handleiding aan zodat de professionals aan de slag kunnen met jullie activiteitenplan.
5
Over dit project
Projectproduct
fb .v
.
Een uitgewerkt activiteitenplan voor vijf activiteiten per vaardigheid. • Met de activiteiten oefenen kinderen de vaardigheden overleggen, plannen, omgaan met geld en assertiviteit • De activiteiten zijn passend bij het niveau van de doelgroep • De activiteiten zijn aantrekkelijk voor de doelgroep • De activiteiten zijn uitgewerkt met een draaiboek; een pedagogisch medewerker kan er zo mee aan de slag.
Processtappen
• •
tie
Stel een samenwerkingscontract op en een takenlijst. Werk de opdrachten beschreven in dit project uit. Bedenk activiteiten die passen bij de doelgroep en bij de beschreven vaardigheden. Werk de activiteiten uit, zodat je in totaal 20 uitgewerkte activiteiten hebt. Verwerk de activiteiten samen in één verslag: het activiteitenplan. Maak ten slotte een handleiding en/of draaiboek zodat elke medewerker van de bso aan de slag kan met het activiteitenplan. Verwerk je producten in een presentatie. Lever de producten in bij je docent. En verwerk je ervaringen in je reflectieverslag.
Producteisen
u' Ac
• • • • • •
ij
Ed
Het eindproduct voldoet aan deze eisen: • Er zijn 20 activiteiten ontwikkeld, vijf per vaardigheid. • De vaardigheden komen op verschillende manieren aan bod. • De activiteiten passen bij het niveau van de doelgroep. • De activiteiten zijn aantrekkelijk voor de doelgroep. • Er is een draaiboek en/of handleiding meegeleverd; een pedagogisch medewerker kan zo aan de slag met de activiteiten.
er
Beoordeling
Na uitvoering van dit project word je op verschillende punten beoordeeld. Je wordt beoordeeld op het projectproduct het activiteitenplan met bijbehorend draaiboek en/of handleiding, maar ook op de tussenstappen die je hiervoor hebt moeten zetten. Daarnaast word je beoordeeld op je individuele bijdrage aan het project en op je reflectie. Al de beoordelingspunten zijn terug te vinden in het beoordelingsformulier.
ev
Beoordelingsformulier <
itg
Werkmodel: Samenwerkingscontract <
U
Werkmodel: Planning <
6
Vooronderzoek
Vooronderzoek
Opdracht 2
.
Formeer de projectgroep en maak een samenwerkingscontract. Gebruik hierbij Werkmodel Samenwerkingscontract. Voordat je het samenwerkingscontract maakt, bespreek je met elkaar: • Hoe denken jullie over samenwerken? • Moet iedereen hetzelfde doen, of doet iedereen waar hij het best in is? • Hoe belangrijk vind je het om je aan afspraken te houden? • Hoe belangrijk vind je het dat de leraar precies weet wie hard gewerkt heeft en wie minder hard gewerkt heeft? Zorg dat je het samen eens bent (bereik consensus) met de afspraken in het samenwerkingscontract.
fb .v
Werkmodel Samenwerkingscontract <
Maak een samenwerkingscontract
Oriënteren op de doelgroep
tie
Opdracht 1
u' Ac
Onderzoek de doelgroep zodat je een duidelijk beeld hebt van wat kinderen in de leeftijd 10 – 12 jaar wel of (nog) niet kunnen. Onderzoek op welke manier een kind deze vaardigheden aanleert. Onderzoek welke interesses kinderen van deze leeftijd hebben.
Als je een activiteit gaat ontwikkelen, is het handig om een aantal thema’s voor activiteiten te kennen. Daarom ga je zelf thema’s bedenken die geschikt zijn voor kinderen en waarbij je activiteiten zou kunnen ontwikkelen. Denk hierbij aan de onderwerpen uit de casus. • •
Bekijk het Werkmodel Thema's en activiteiten voor kinderen. Werk ieder één van de thema’s uit. Voor het bedenken van thema's kun je gebruikmaken van sites zoals Nu.nl.
er
Werkmodel Thema's en activiteiten voor kinderen <
Soorten activiteiten
ij
Opdracht 3
Ed
Dit onderzoek kun je doen door te lezen op internet, door in gesprek te gaan met kinderen in deze leeftijd, door ouders en/of pedagogisch medewerkers te interviewen. Een andere mogelijkheid is dat je docenten of een decaan van een middelbare school vragen stelt. Vraag na welke rol de thema’s overleggen, plannen, omgaan met geld en assertiviteit spelen bij de doelgroep. Gebruik minimaal drie verschillende bronnen.
ev
Let op! Je hebt dus ieder één werkmodel nodig.
U
itg
•
Bespreek de thema's met elkaar. Waarom heb jij voor deze thema's gekozen?
a. Welk thema vinden jullie het best? Leg je antwoord uit.
•
•
Jullie gaan individueel vier activiteiten bedenken bij het door jullie uitgekozen thema. Een theater-, een dans-, een muziek-, een beeldende en een sportactiviteit (onderdeel 2 Activiteiten bedenken). Bespreek de activiteiten met elkaar. Hoe ben je bij deze activiteiten gekomen?
7
Vooronderzoek
b. Welke activiteit vinden jullie het best? Leg je antwoord uit.
.
Elke activiteit begint met het opstellen van doelen. Deze doelen geven richting aan de activiteit. Na een activiteit moet het kind namelijk iets kennen of kunnen of ontdekt hebben. Of ergens mee geoefend hebben.
fb .v
Filmpje Doelen SMART formuleren <
Doelen
a. Bekijk het filmpje â&#x20AC;&#x2DC;Doelen SMART formulerenâ&#x20AC;&#x2122;. Waar staan de letters SMART voor?
tie
Opdracht 4
b. Bekijk de tabel. Welke letter van het woord SMART hoort waar? Letter SMART
u' Ac
Omschrijving Het doel is haalbaar en niet te laag of te hoog gegrepen.
Ed
In de komende vijf weken geven kinderen steeds vaker hun eigen mening in het groepje waarin ze samenwerken, zodat ze in de laatste week minimaal vijfmaal per bijeenkomst inbreng hebben.
Het is helder wanneer leerdoelen behaald zijn, bijvoorbeeld; wanneer 80% van de opdrachten goed gemaakt zijn, beheerst het kind de stof. Wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe.
U
itg
ev
er
ij
Het te behalen leerdoel is voor kinderen en pedagogisch medewerkers de moeite waard.
8
Vooronderzoek
Opdracht 5
Werkvormen
.
In deze opdracht komen verschillende werkvormen aan bod. Bij verschillende soorten activiteiten horen verschillende soorten werkvormen. Er zijn vijf verschillende soorten werkvormen. Dit zijn instructievormen, interactievormen, opdrachtvormen, samenwerkingsvormen en spelvormen.
Uitleg en/of voorbeeld
fb .v
a. Zet de woorden op de juiste plek achter de uitleg en/of het voorbeeld. Je kunt kiezen uit: instructievormen - interactievormen - opdrachtvormen - samenwerkingsvormen spelvormen. Werkvorm
tie
Bij deze werkvorm werken de leerlingen samen aan een gemeenschappelijk doel. Het is voor deze werkvorm handig wanneer de leerlingen dezelfde interesses en vaardigheden hebben. Ook moet je soms eerst met leerlingen oefenen voordat je deze werkvorm kunt inzetten.
u' Ac
Bij deze werkvorm leren leerlingen om vragen te stellen, te luisteren naar anderen, hun mening te verwoorden en te overleggen. Communicatieve vaardigheden zijn noodzakelijk bij deze werkvorm. Leerlingen worden gesprekspartner van elkaar of van de leerkracht. Voorbeelden zijn een kringgesprek, feedback geven, in duoâ&#x20AC;&#x2122;s evalueren en discussie.
Ed
Een voorbeeld van deze werkvorm is het rollenspel. Leerlingen oefenen met het rollenspel vaardigheden of doen ervaring op. Een ander voorbeeld is drama; vrij uiten door taal, mimiek en beweging.
ij
Bij deze werkvorm speelt een leerkracht, gids of begeleider een grote rol. Deze werkvorm wordt meestal ingezet bij het aanleren van nieuwe kennis en vaardigheden. De leerkracht of begeleider vat samen, doet iets voor, stelt vragen en draagt informatie over.
U
itg
ev
er
Bij deze werkvorm krijgen leerlingen taken en moeten deze zelfstandig of met anderen uitvoeren. Leerlingen leren hierdoor samenwerken, informatie zoeken en verwerken. Ook wordt de zelfstandigheid bevorderd. De voorbereiding van deze vormen is cruciaal, alles moet van tevoren overdacht zijn. Zo weet je welke moeilijkheden de leerlingen kunnen tegenkomen en hoe je daarmee om kunt gaan.
b. Welke werkvormen vind je geschikt voor een activiteit gericht op het voorbereiden op de middelbare school? Leg je antwoord uit.
c. Welke werkvormen vind je ongeschikt voor een activiteit gericht op het voorbereiden op de middelbare school? Leg je antwoord uit.
9
Vooronderzoek
Opdracht 6
Je kunt kinderen op verschillende manieren stimuleren om mee te doen aan de activiteit. Een daarvan is belonen van goed gedrag met behulp van het geven van complimenten. a. Waarom is belonen belangrijk?
tie
Filmpje Concreet complimenten geven <
Stimuleren van deelname
fb .v
.
d. Zoek op internet naar nog meer voorbeelden die horen bij de vijf soorten werkvormen. Zoek bij elke werkvorm twee voorbeelden. Maak aantekeningen over de werkvormen. De aantekeningen kun je in de ontwerpfase gebruiken. Welk voorbeeld spreekt je het meest aan?
u' Ac
b. Waaraan moet een beloning voldoen wil het effectief zijn?
c. Waarom is een compliment geven (een immateriĂŤle beloning) effectiever dan bijvoorbeeld een geldprijs (materiĂŤle beloning)?
Ed
Bekijk het filmpje Concreet complimenten geven. Dit filmpje is gericht op complimenten geven aan kinderen tijdens sportactiviteiten. d. Bedenk twee complimenten voor je medestudent die niet concreet zijn.
er
ij
e. Bedenk twee complimenten voor je medestudent die wel concreet zijn.
U
itg
ev
f. Bespreek met elkaar wat deze complimenten met je doen. Wat is het verschil tussen het krijgen van een concreet compliment en het krijgen van een niet concreet compliment?
10
Vooronderzoek
Opdracht 7
Welke beloning past bij welke activiteit? Zoek de meest geschikte beloning bij de activiteit en bespreek de keuzes met elkaar.
tie
fb .v
.
Activiteit 1. Kleuters spelen op de lange mat na een instructie van de juf over de koprol. 2. Het spelcircuit als afsluiting van de grote vakantie voor de bovenbouw bestond onder andere uit bokspringen, zaklopen en tafelvoetbal. Bij ieder spel werden de punten individueel op een scorelijst bijgehouden. 3. Verdeeld in vijf groepjes gingen de tieners op een spokentocht het bos in. 4. Het straatfeest werd afgesloten met sprietlopen voor volwassenen boven het kanaal. 5. Alle deelnemers haalden de finish na een wandeltocht van tien, twintig of veertig kilometer. 6. Na de wintercompetitie deelt de voorzitter van de sportvereniging mee wie de beste teams van het seizoen waren. 7. Om geld te verzamelen voor het goede doel gingen vijf jongeren dagenlang paalzitten.
u' Ac
Beloning a. Complimenten voor alle deelnemers b. Een diploma voor alle deelnemers c. Een medaille voor alle deelnemers d. Een wisselbeker e. Soep en een broodje voor iedereen f. Geldprijzen voor de beste drie g. Een waardebon voor de sponsorende snackbar
Ed
a. Welke combinaties heb je gemaakt?
er
ij
b. Bedenk alternatieve beloningen. Welke alternatieven heb je gevonden voor voorgaande activiteiten?
Opdracht 8
Maak in Word een verslag van jullie antwoorden op deze vragen in de fase Vooronderzoek. Vermeld je bronnen volgens de eisen van de opleiding (APA), beschreven in het artikel Literatuurlijst volgens de APA-regels. Spreek af met je docent hoe je het inlevert. Bespreek dit verslag met de docent.
itg
ev
Artikel Literatuurlijst volgens de APA-regels <
Verslag vooronderzoek
Opdracht 9
U
Werkmodel Logboek en Evaluatie <
Logboek Begin met het schrijven van het logboek, door de samenwerking tot zover te beschrijven. • Hoe is het samenwerken tot nu toe verlopen? • Wat ging goed en wat niet goed? • Wie heeft wat gedaan? Heeft iedereen een voldoende bijdrage geleverd? • Hebben jullie duidelijke afspraken gemaakt? Hoe is dit gegaan? Houd het logboek tijdens het project goed bij. De docent gebruikt het bij de beoordeling van het project.
11
Ontwerpfase
Ontwerpfase
U
itg
ev
er
ij
Ed
u' Ac
tie
Werkmodel Draaiboek <
a. Bedenk hoe het uiteindelijke pakket van activiteiten eruit gaat zien. Maak je bijvoorbeeld een map met vier verschillende onderdelen of worden de activiteiten met bijbehorende materialen in een koffer gedaan? Misschien maak je alles wel digitaal. Denk daarbij ook aan de kosten en de planning. Maak hierbij gebruik van het Werkmodel Activiteitenplan. b. Maak een ontwerp van jullie vormgeving. c. Laat het ontwerp goedkeuren door de docent en de opdrachtgever en neem het inclusief begroting op in je projectplan. d. Maak ook een ontwerp voor het draaiboek en/of de handleiding. Je kunt hierbij gebruikmaken van het Werkmodel Draaiboek. e. Werk vervolgens het logboek bij.
.
Werkmodel Activiteitenplan <
Ontwerpfase
fb .v
Opdracht 10
12
Voorbereidingsfase
Voorbereidingsfase Opdracht 11
Voorbereidingsfase
U
itg
ev
er
ij
Ed
u' Ac
tie
fb .v
.
a. Bedenk vijf activiteiten per vaardigheid voor de doelgroep. b. Beschrijf bij iedere activiteit het doel. Met de activiteiten wil je dat kinderen oefenen met de vaardigheden overleggen, plannen, omgaan met geld en assertiviteit. c. Geef een opbouw aan in de activiteiten. Kunnen deze los van elkaar gedaan worden? Of komt de ene activiteit eerst, en daarna een andere? Zorg voor variatie in de activiteiten. Op deze manier kom je tegemoet aan verschillende manieren van leren van kinderen. d. Zet de activiteiten en de doelen op papier, geef daarbij aan waarom je juist deze activiteiten hebt gekozen en waarom je juist met deze activiteiten de doelen denkt te bereiken. Laat deze goedkeuren door je docent.
13
Realisatiefase
Realisatiefase Opdracht 12
Realisatiefase Nu werk je de plannen uit. Werk de activiteiten uit. Geef deze vorm volgens het ontwerp dat jullie eerder hebben gemaakt. Pak regelmatig de planning en het samenwerkingscontract erbij. Loopt alles nog volgens schema? Welke taken zijn inmiddels afgerond? Zijn er taken die meer of minder tijd nodig hebben? Pas dit na overleg met elkaar in de planning aan. e. Heb je hulp nodig, of kun je elkaar nog beter ondersteunen? Bespreek dit met elkaar tijdens je overleg. Zo werk je aan een goed product. f. Loop je tegen problemen aan, overleg dan met elkaar en eventueel met de docent.
U
itg
ev
er
ij
Ed
u' Ac
tie
fb .v
.
a. b. c. d.
14
Oplevering
Oplevering Opdracht 13
Presenteer het activiteitenprogramma aan de opdrachtgever
er
ij
Ed
u' Ac
tie
fb .v
.
a. Jullie product is nu klaar. De volgende stap is de oplevering aan de docent en de opdrachtgever. b. Spreek met jullie docent af wanneer de oplevering is. Bepaal hoeveel tijd je hebt voor de presentatie van je product. c. Bij de oplevering laat je het volgende zien: • het product dat jullie hebben gemaakt • welke doelen met de activiteiten bereikt kunnen worden • hoe een pedagogisch medewerker met jullie product aan de slag kan gaan • welk voordeel jullie product heeft voor BSO De Reuzen d. Bedenk met elkaar hoe je wilt gaan presenteren. Dit kan op verschillende manieren: • demonstratie van het product • vertellen of presenteren over de opzet en de doelen • enkele activiteiten uitvoeren • de opdrachtgever en docent enkele activiteiten uit laten voeren • de activiteiten met kinderen op de bso uitvoeren, en hiervan een film maken, die je laat zien. Overleg met je docent over de vorm van presentatie. Dit is ook afhankelijk van de tijd en de grootte van jullie lesgroep. e. Bereid je presentatie goed voor. Wat wil je laten zien? Hoe is jullie taakverdeling? Heb je een beamer of een laptop nodig? Heb je een speciale ruimte nodig? Of materialen? Hoeveel tijd heb je nodig voor de presentatie? f. Oefen de presentatie. Test je product een laatste keer. g. Nu ga je presenteren. Veel succes! h. Na de presentatie is het tijd om je logboek bij te werken. Hoe verliep de presentatie en oplevering? Wat was je taak? Hoe is dit gegaan? Ben je tevreden? Waarover wel of niet? Wat doe je een volgende keer anders? Welke feedback heb je gekregen? i. Het product is nu gepresenteerd aan de docent en de opdrachtgever. Bespreek of het mogelijk is om het daadwerkelijk te presenteren en/of uit te voeren op een bso in de omgeving.
Opdracht 14
Evalueer met elkaar het project en doe hiervan verslag in het logboek.
ev
Werkmodel Logboek en Evaluatie <
Evaluatie
itg
Opdracht 15
Bedenk een moment of situatie tijdens het werken aan het project waarvan je nu vindt dat je het in het vervolg anders zou moeten aanpakken. Kijk terug en doe dit met behulp van de STARRT-methode. Lever het reflectieverslag in bij je docent.
U
Werkmodel STARRT-methode <
Reflecteren
15