34268 vrouwenopvang by Uitgeverij Edu'Actief b.v.

C Vrouwenopvang

fb .v

tie

u' Ac

Project

Colofon Uitgeverij: Edu’Actief b.v.

fb .v

0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur(s): Miriam de Heer

tie

Inhoudelijke redactie: Jo-Anne Schaaf Titel: Vrouwenopvang

u' Ac

ISBN:9789037234268 © Edu’Actief b.v. 2017

Behoudens de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in compilatiewerken op grond van artikel 16 Auteurswet kan men zich wenden tot de Stichting PRO (www.stichting-pro.nl). De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden. Door het gebruik van deze uitgave verklaart u kennis te hebben genomen van en akkoord te gaan met de specifieke productvoorwaarden en algemene voorwaarden van Edu’Actief, te vinden op www.edu-actief.nl.

Vooronderzoek

Ontwerpfase

Voorbereidingsfase Realisatiefase

15 16

u' Ac

tie

Oplevering

fb .v

Over dit project

Inhoudsopgave

Over dit project

Inleiding

u' Ac

tie

fb .v

Als begeleider specifieke doelgroepen kun je in de vrouwenopvang gaan werken. Overal in Nederland bestaan organisaties voor vrouwenopvang. Blijf-van-mijn-lijfhuis, de naam voor de vrouwenopvanghuizen, ontstond in de jaren ’60 van de vorige eeuw. Vrouwenopvanginstellingen bieden tegenwoordig een pakket van opvang en hulpverlening. Er kunnen allerlei redenen zijn dat vrouwen (en meisjes) niet meer thuis kunnen wonen of ambulante hulpverlening nodig hebben. Denk aan huiselijk geweld, loverboy-problematiek, psychiatrische stoornissen, verstandelijke beperkingen, schulden, ongewenste zwangerschappen.

In de vrouwenopvang kunnen vrouwen terecht die door verschillende omstandigheden niet meer thuis kunnen wonen.

Leerdoelen

Je kunt: • kennis van contextuele- en systeembenaderingen overbrengen aan vrijwilligers • kennis van het opbouwen, onderhouden en herstellen van sociaal netwerk overbrengen aan vrijwilligers • branchespecifieke begeleidingsmethodieken en interventietechnieken overbrengen aan vrijwilligers • kennis voor het creëren van een veilige omgeving overbrengen aan vrijwilligers.

Over dit project

Projectbeschrijving Casus

De opdrachtgever

u' Ac

tie

fb .v

Eveline is locatiemanager van een crisisopvanglocatie van Rhea, een organisatie voor Vrouwenopvang. In de crisisopvang zijn achttien eenpersoons- en twaalf gezinsappartementen, er is plaats voor in totaal 50 bewoners. Er is altijd professionele begeleiding aanwezig en daarnaast zijn er vrijwilligers werkzaam; er is een gastvrouw, een spelbegeleider in de kinderkamer en er zijn verschillende ‘maatjes’ voor de opgevangen vrouwen en hun kinderen. De vrouwen en kinderen blijven meestal zes tot twaalf weken in de opvang. Een gekoppeld ‘maatje’ kan meegaan naar een volgend verblijf of de vrouw of jongere thuis blijven ondersteunen. De groep vrijwilligers wisselt. Er zijn vaak nieuwe aanmeldingen en als een cliënt elders verblijft, is de vrijwilliger een tijd weg. Daarom wil Eveline graag een inwerkcursus over de begeleidingsmethode van de locatie, die nieuwe vrijwilligers en stagiaires zelfstandig kunnen doorlopen voordat zij in de opvang aan het werk gaan.

Eveline is de opdrachtgever. Je docent of begeleider vertegenwoordigt Eveline en kan je informatie geven over haar vraag.

De projectopdracht

Je gaat samen met je groepsgenoten een interactieve inwerkcursus maken die geschikt is voor nieuwe vrijwilligers en stagiaires.

Projectproduct

Het projectproduct van dit project is een interactieve cursus, die online gevolgd kan worden.

De cursus heeft: • een introductie • correcte informatie over de doelgroep van de opvanglocatie • correcte informatie over de begeleidingsmethoden • correcte informatie over regels en afspraken over veiligheid en privacy • interactieve elementen, zoals open of gesloten vragen • afbeeldingen en/of grafieken met een correct bijschrift • de namen van de studenten • bronvermelding en literatuurverwijzingen volgens APA-richtlijnen: Waar hebben jullie de informatie vandaan en waar kunnen geïnteresseerden meer informatie vinden? De cursus: • duurt maximaal 30 minuten • heeft algemeen begrijpelijk en correct Nederlands • heeft gepast gebruik van kleur en afbeeldingen.

Over dit project

Beoordeling Aan het eind van het project word je beoordeeld op verschillende punten. Deze punten kun je terugvinden in het beoordelingsformulier.

u' Ac

tie

fb .v

Beoordelingsformulier <

Vooronderzoek

tie

Werkmodel Planning <

1. Stel de projectgroep samen en maak een samenwerkingscontract. Bepaal wat jullie moeten weten voordat je aan het project begint. 2. Maak een takenlijst en een planning: Wie onderzoekt wat? Hoe informeren jullie elkaar daarover? 3. Voer de afspraken uit. 4. Maak een verslag van het vooronderzoek en leg dit voor aan je docent. 5. Neem dit verslag op in je projectplan.

Werkmodel Samenwerkingscontract <

Vooronderzoek

fb .v

Opdracht 1

Opdracht 2

u' Ac

Werkmodel Takenlijst <

Logboek

Begin met het schrijven van het logboek door de samenwerking tot zover te beschrijven. • Hoe is het samenwerken tot nu toe verlopen? • Wat ging goed en niet goed? • Wie heeft wat gedaan? Heeft iedereen een voldoende bijdrage geleverd? • Hebben jullie duidelijke afspraken gemaakt? Hoe is dit gegaan?

Werkmodel Logboek en evaluatie <

a. De opvang van vrouwen die te maken hebben met huiselijk geweld begon in 1974 in het eerste ‘Blijf-van-mijn-lijfhuis’ in Amsterdam. Noem drie kenmerken van zo’n Blijf-van-mijn-lijfhuis’. Je kunt de Canon Sociaal Werk op internet gebruiken of zelf bronnen zoeken.

Website Blijfgroep <

Onderzoek de geschiedenis van de vrouwenopvang, hoeveel vrouwen opgevangen worden en hoe lang zij gemiddeld in de opvang verblijven.

Website Canonsociaalwerk <

Vrouwen in crisis – onderzoek de vrouwenopvang

Opdracht 3

Houd het logboek tijdens het project goed bij. De docent gebruikt het bij de beoordeling van het project.

Website Opvang <

Factsheet Vrouwenopvang <

b. Wat is ‘huiselijk geweld’? Geef een definitie en noem ten minste drie voorbeelden.

Factsheet Profiel en zorgbehoefte gebruikers maatschappelijke opvang <

Vooronderzoek

fb .v

d. Hebben alleen vrouwen te maken met huiselijk geweld?

c. Hoeveel mensen hebben in Nederland jaarlijks te maken met huiselijk geweld?

Opdracht 4

Systeemgerichte begeleiding

In de Vrouwenopvang wordt systeemgericht gewerkt. Onderzoek wat dat betekent en waarom het belangrijk is. a. Wat is systeemgericht werken?

Website Een krachtig verhaal <

u' Ac

tie

e. Hoeveel vrouwen maken jaarlijks gebruik van de vrouwenopvang?

b. Waarom is systeemgericht werken juist in de vrouwenopvang zo belangrijk?

c. Hoe ziet jouw systeem er eigenlijk uit? Neem een vel papier en een pen en teken jezelf in het midden. Teken om jezelf heen de mensen die jouw systeem vormen.

d. Stel je eens voor dat je met een probleem bij een coach komt. Formuleer zelf een probleem of kies een van onderstaande problemen, het hoeft niet echt waar te zijn. 1. Ik ben te zwaar en ik wil afvallen, maar het lukt me niet. 2. Ik heb problemen met studeren of werken. 3. Ik heb ruzie met mijn (stief)moeder/-vader en ik kom niet meer bij mijn ouders thuis.

Vooronderzoek

fb .v

Hoe ziet bij dit probleem jouw systeem eruit? Is dat hetzelfde als je eerder getekend hebt? Waarom wel/niet?

Opdracht 5

tie

e. Wat is de invloed van het geformuleerde probleem op de beschrijving van het systeem van de cliënt? Bespreek dit met je groepje met jullie uitwerkingen van de vorige twee vragen. Formuleer in maximaal 100 woorden samen jullie antwoord.

Krachtwerk

a. Wat is het doel van Krachtwerk? Maak gebruik van de bronnen om het antwoord te vinden.

Website Een krachtig verhaal <

u' Ac

In de Vrouwenopvang wordt gebruikgemaakt van de begeleidingsmethodiek Krachtwerk. Dit is een vorm van herstelondersteunende therapie. In deze opdracht onderzoek je wat Krachtwerk inhoudt en wat het betekent voor de medewerkers (vrijwilligers/stagiaires) die geen therapeutische relatie met de vrouwen in de opvang hebben.

Website Krachtwerk <

b. Wat zijn de zes stappen in een Krachtwerk begeleidingstraject?

c. Hoe zou je de kerngedachte achter Krachtwerk of herstelondersteunende begeleidingsmethodes in één zin kunnen samenvatten? Gebruik je eigen woorden.

d. Krachtwerk is een erkende interventie door hulpverleners die in de Vrouwenopvang werken. Waarom is het belangrijk dat ook andere medewerkers van de Vrouwenopvang de gedachte achter Krachtwerk ondersteunen en uitdragen?

e. Alida is vrijwilliger in het opvanghuis van Rhea. Alida is 53 jaar. Haar kinderen studeren en Alida heeft naast haar huishouden een deeltijdbaan. Zij is maatje van Bernice, een 22-jarige vrouw met twee kleine kinderen. Bernice woont sinds een week in het opvanghuis. Haar partner heeft haar uit huis gezet omdat hij met zijn nieuwe vriendin wilde samenwonen. Alida komt vandaag om samen met Bernice te gaan kennismaken

Vooronderzoek

Veiligheid en privacy

u' Ac

Opdracht 6

tie

fb .v

op de peuterspeelzaal. Alida schrikt van de rommel in de kamer van Bernice en de kinderen. Er liggen vieze luiers, aangebroken potjes peutervoeding. De kinderen zitten half aangekleed op het bed van Bernice te spelen. Welke reactie van Alida past bij de gedachte van Krachtwerk? 1. Goh Bernice, het is hier wel een beetje ongezellig. Kom, we ruimen samen even op voordat we naar de speelzaal gaan. Haal jij even een vuilniszak? Dan kleed ik de kinders ondertussen aan. 2. Bernice, het is hier rommelig. Dat is niet goed voor de kinderen en ook niet voor jou. We gaan nu eerst naar de peuterspeelzaal, dan houd ik de kinderen nog een uurtje bij me zodat jij kunt schoonmaken. 3. Bernice, ik ga met je mee naar de speelzaal. Wil je me daarna vertellen hoe je je kamer in zou willen richten? Dan kunnen we kijken of ik je daarbij kan helpen.

Omdat vrouwen in de Vrouwenopvang meestal uit een situatie komen waarin (huiselijk) geweld een rol speelt, is veiligheid een belangrijk onderwerp. In de tijd van de oprichting â&#x20AC;&#x2DC;Blijf van mijn lijfâ&#x20AC;&#x2122; was de locatie van de opvanghuizen geheim.

a. Wat zijn de nadelen van een geheime opvanglocatie?

b. Hoe wordt nu gezorgd voor de veiligheid van vrouwen in een opvanglocatie? Noem ten minste drie interventies die de veiligheid van de vrouwen en medewerkers waarborgen.

Opdracht 7

verslag van het vooronderzoek

Spreek met je docent af hoe je het verslag van het vooronderzoek inlevert. Bespreek je verslag met de docent. Neem het verslag op in je projectplan.

Ontwerpfase

Ontwerpfase Maak een takenlijst en een planning

fb .v

Opdracht 8

In de ontwerpfase gaan jullie ontwerpen maken voor het op te leveren product.

Bestudeer de opdrachten van de ontwerpfase. Maak eerst een takenlijst en een planning, voordat je opdrachten uitvoert. Gebruik hierbij het Werkmodel Takenlijst en het Werkmodel Planning.

Werkmodel Planning <

Opdracht 9

tie

Werkmodel Takenlijst <

Hoe maak ik een dia

Je gaat een cursus maken die bestaat uit dia’s. Je kunt daarvoor verschillende softwareprogramma’s gebruiken, zoals PowerPoint, Nearpod of Prezi. Voor elk programma geldt, dat je de inhoud van de dia’s zelf bepaalt. Je hebt vast al diapresentaties meegemaakt met te volle of juist te saaie dia’s. Hoe maak je een aantrekkelijke diapresentatie?

u' Ac

Filmpje Don McMillan: Life After Death by PowerPoint <

a. Zoek individueel informatie over het ontwerpen en maken van een diapresentatie op internet. Bespreek daarna in de groep wat je gevonden hebt. Kies met elkaar een softwareprogramma om te gebruiken voor het maken van de diapresentatie.

b. Hoe maak ik een diapresentatie aantrekkelijk voor de lezer? Formuleer met de informatie die je gevonden hebt en je eigen ervaringen ten minste zes eisen aan een aantrekkelijke dia.

Wil je weten welke fouten je niet moet maken in een diapresentatie, kijk dan eens naar dit grappige (Engelstalige) filmpje op YouTube: Don McMillan: Life After Death by PowerPoint.

Tip

Ontwerpfase

Interactieve werkvormen

fb .v

Opdracht 10

c. Maak met het gekozen softwareprogramma een dia, waarop je de tips voor aantrekkelijke dia’s zet. Kies een ontwerp dat geschikt is voor je cursus, gebruik een titel, kies dia-indeling en een lettertype. Je kunt verschillende softwareprogramma’s uitproberen. Zorg dat de dia voldoet aan de eisen die je hebt geformuleerd!

De cursus die je gaat maken moet interactief zijn. Dat betekent dat de cursisten niet alleen moeten lezen, want dan zou je ook een brochure kunnen maken.

u' Ac

tie

a. Welke vormen van interactie kun je bedenken? Bespreek ze met elkaar en overweeg of ze in de cursus passen, of ze uitvoerbaar zijn en of ze niet te veel tijd vragen van de cursisten.

b. Kies ten minste twee en ten hoogste vier interactieve werkvormen om in je cursus te gebruiken. Formuleer bij elke werkvorm de eisen die daarvoor gelden.

Opdracht 11

c. Maak voor elk van de interactieve werkvormen een dia met het softwareprogramma dat je gekozen hebt. Zorg dat de dia’s werken en voldoen aan de eisen die je geformuleerd hebt.

verslag van de ontwerpfase

Spreek met je docent af hoe je de dia’s die je in deze fase hebt gemaakt, inlevert. Bespreek de dia’s met de docent. Neem de dia’s op in je projectplan.

Werk het logboek bij.

Werkmodel Logboek en evaluatie <

Logboek

Opdracht 12

Voorbereidingsfase

Voorbereidingsfase Opdracht 13

Takenlijst

fb .v

Het is nu bijna tijd om te gaan starten. Maak een takenlijst: Wie gaat wat doen? Maak gebruik van het Werkmodel Takenlijst.

Werkmodel Takenlijst <

Bespreek de planning/takenlijst met de docent en verbeter deze als het nodig is. Vul daarbij ook je logboek in. Daarna kunnen jullie met de uitvoering starten.

Opdracht 14

Drie casussen van cliënten in de vrouwenopvang.

u' Ac

tie

Ga op zoek naar de verhalen van drie cliënten in de vrouwenopvang. Je kunt zoeken bij je stage, op internet of in de bibliotheek. Probeer verhalen te vinden over cliënten met verschillende kenmerken. Denk aan: • verschillende leeftijden • verschillende culturele achtergronden • verschillende gezinsomstandigheden • verschillend opleidingsniveau.

Verdeel de cliënten in je groepje en werk individueel of met tweetallen aan één casus. Maak een verslag (maximaal twee A4) van jouw casus. Zorg dat in de casus duidelijk wordt hoe de cliënt in de vrouwenopvang is terechtgekomen, hoe haar systeem eruitziet en op welke levensgebieden zij problemen ervaart. Sluit elke casus af met de zin (uit de mond van de cliënt): ‘Ik hoop dat ik over een jaar …’ Maak de zin af met een of meer doelen van de cliënt. Je mag in het verhaal je eigen fantasie gebruiken om ‘gaten’ te vullen of je mag verschillende verhalen door elkaar gebruiken om een casus te schrijven. Spreek een datum af dat de eerste versie van de casus klaar is. Bespreek de casussen met elkaar en stel elkaar vragen over het verslag. Geef elkaar mondeling feedback op het verslag en werk het verslag van je eigen casus bij.

Begeleidingsmethodieken: Systeemgericht werken en Krachtwerk

Opdracht 15

In de eerdere opdrachten en tijdens je opleiding heb je informatie verzameld over Systeemgericht werken en Krachtwerk. Wat moet een vrijwilliger of stagiaire van deze methodieken weten om met de vrouwen in de vrouwenopvang om te gaan? Maak van beide onderwerpen een korte, kernachtige beschrijving in maximaal 500 woorden.

Opdracht 16

Formuleer (huis)regels voor veiligheid en privacy in de Vrouwenopvang De veiligheid en privacy van de cliënten in de Vrouwenopvang moet gewaarborgd worden. Voor professionele hulpverleners bestaan wetten, richtlijnen en protocollen om daarvoor te zorgen. Aan welke regels moeten alle mensen die in de Vrouwenopvang werken, betaald, vrijwillig of in opleiding, zich houden? Formuleer met elkaar de huisregels over veiligheid en privacy die in een locatie voor Vrouwenopvang zouden moeten gelden.

Voorbereidingsfase

Opdracht 17

Maak een schrijfplan voor de cursus De cursus bestaat uit een aantal dia’s met tekst en interacties. Voordat je deze dia’s gaat maken, maak je een schrijfplan met behulp van het werkmodel schrijfplan.

Werkmodel Schrijfplan <

Opdracht 18

fb .v

Let op: De cursus mag maximaal 30 minuten duren. Houd rekening met het aantal dia’s. Noteer de duur van een YouTube-filmpje, als je wilt dat de cursist daarnaar kijkt. Voor tekst kun je als vuistregel aanhouden dat 250 woorden 1 minuut leestijd kost.

verslag van de voorbereidingsfase

Opdracht 19

Logboek

u' Ac

Werk het logboek bij.

Werkmodel Logboek en evaluatie <

tie

Spreek met je docent af hoe je de casussen, de beschrijvingen van de begeleidingsmethodieken, de huisregels en het schrijfplan inlevert.

Realisatiefase

Realisatiefase Opdracht 20

fb .v

Nu ga je de cursus over Vrouwenopvang Rhea echt maken. Kijk tijdens het maken naar de eisen die beschreven staan onder het projectproduct.

Maak een takenlijst en een planning

Maak eerst een takenlijst en een planning, voordat je opdrachten uitvoert. Gebruik hierbij het Werkmodel Takenlijst en het Werkmodel Planning.

Werkmodel Planning <

Opdracht 21

tie

Werkmodel Takenlijst <

Maak de cursus

Opdracht 22

u' Ac

Maak de cursus. Gebruik het gekozen softwareprogramma en maak de dia’s. Controleer of de dia’s die je gemaakt hebt, voldoen aan de eerder geformuleerde eisen en of de informatie uit het schrijfplan erin staat. Bekijk de cursus met alle groepsleden en geef elkaar feedback op de gemaakte dia’s. Misschien hebben jullie de taken verdeeld en heeft iedereen verschillende dia’s gemaakt, maar je bent wel allemaal verantwoordelijk voor het eindresultaat. Doorloop, ieder voor zich, de hele cursus. Schrijf op hoe lang je ermee bezig bent, of alle interacties werken en of je nog (taal)foutjes of verbeteringen ziet.

Lever de diaserie in bij de docent

Spreek met de docent af hoe je de diaserie inlevert.

Werk het logboek bij.

Werkmodel Logboek en evaluatie <

Logboek

Opdracht 23

Oplevering

Opdracht 24

fb .v

Je gaat de cursus nu overhandigen aan de opdrachtgever. Zij laat de cursus bekijken door een proefpersoon. Misschien moet je nog wat bijstellen. Als de cursus helemaal af is ga je het project afronden door met elkaar te evalueren en je logboek bij te werken. Je schrijft een persoonlijk reflectieverslag over jouw aandeel in het project. Wat ging er goed en wat kan er beter?

Laat de cursus beoordelen

Opdracht 25

Stel de cursus zo nodig bij

u' Ac

tie

De cursus die je met je groepje gemaakt hebt, is bedoeld voor vrijwilligers en stagiaires. Zoek per tweetal iemand die de rol van een vrijwilliger of stagiaire zou kunnen hebben in je omgeving. Dat kan een studiegenoot zijn, een van je ouders of een huisgenoot. Laat deze persoon de cursus doorlopen. Vraag feedback: • over de inhoud van de cursus: Heeft de proefpersoon alles begrepen? Werkten de interacties zoals bedoeld? • over de duur van de cursus: Hoeveel tijd heeft de proefpersoon aan de cursus besteed? • algemeen: Heeft de proefpersoon nog opmerkingen bij de cursus?

Opdracht 26

Bespreek met elkaar de bevindingen uit de vorige opdracht. Moet je nog iets aan de cursus veranderen? Beschrijf de feedback die je hebt gekregen en de veranderingen die je eventueel nog hebt aangebracht. Maak een korte beschrijving (maximaal één A4) waarin je de inhoud van de cursus beschrijft voor de opdrachtgever.

Lever de cursus in bij de opdrachtgever

Opdracht 27

Evaluatie

Evalueer met elkaar het project en doe hiervan verslag in het logboek.

Werkmodel Logboek en evaluatie <

Spreek met de docent af hoe je de cursus uiteindelijk inlevert en de opdracht afsluit.

Opdracht 28

Werkmodel STARRT-methode <

Reflecteren Bedenk een moment of situatie tijdens het werken aan het project waarvan je nu vindt dat je het in het vervolg anders zou moeten aanpakken. Kijk terug en doe dit met behulp van de STARRT-methode. Lever het reflectieverslag in bij je docent.