DESIGN OF KISTCH

LUCA SCHOOL OF ARTS Artistieke toelatingsproef 2021 Bachelor beeldende vormgeving Harlem Idinami’nye Mwanzo

leder van ons neemt de realiteit waar vanuit een ander perspectief. Wat voor de ene een mooi kunstwerk is, valt voor de ander niet in de smaak. Je zou kunnen zeggen dat de meeste mensen eerder een kitsch werk zouden aanschaffen dan een origineel kunstwerk. Iedereen heeft een eigen smaak, die uniek is maar ook voordeliger kan uitpakken. Kitscherige kunst kan mensen de mogelijkheid geven om toch een werk aan te schaffen.

Er zijn veel factoren die ervoor zorgen dat een ontwerp als een sterke vormgeving kan beschouwd worden. De periode wanneer het ontwerp werd gemaakt, de maker van het stuk of het idee achter het werk, kan zorgen dat de waarde van een kunstwerk stijgt.

De factoren die een ontwerp versterken verschillen voor ieder van ons. Een werk gemaakt door Jeff Koons zou bijvoorbeeld meer waarde hebben, dan het werk van een niet zo bekende “kitsch” artiest. Dat komt door Koons zijn populariteit in de kunstwereld.

Volgens mij is een design een sterke vormgeving, wanneer het idee van de maker uitgewerkt is en niet te vergelijken valt met werken van andere vormgevers. De designs zijn van hoge kwaliteiten en tot in de details afgewerkt. Kitscherige werken kunnen ook bestempeld worden als sterke designs. Het voorbeeld daarvan is Jeff Koons, ook bekend als de “ King of Kitsch”. Hij verkocht zijn werken via veilingen voor miljoenen dollars en werd zo gekroond als King of kitsch.

Een ontwerp kan dus beschouwd worden als een sterk design, kitsch of niet. Hieronder som ik enkele factoren op. Het zijn factoren die volgens mij een sterke vormgeving onderscheiden van gewoonweg kitsch.

•

De vraag naar het ontwerp

•

De boodschap achter het design

•

De kwaliteit van het werk

•

Het jaartal, het tijdperk. Meestal zijn werken van vorige eeuwen veel waard in de huidige tijd.

•

De ontwerper.

De ontwerper of maker van het design kan enorm veel waarde toevoegen aan een kunstwerk. Dat heeft te maken met de bekendheid van de vormgever in de kunstwereld of hun reputatie.

•

De originaliteit.

Iedereen wilt een werk bezitten dat niemand anders heeft. Originaliteit is belangrijke factor die maakt dat het ontwerp een sterk vormgeving is.

•

Gesigneerde werken De handtekening van een ontwerper kan veel waarde brengen aan een werk. Een handtekening is ook een soort hulpmiddel om de authenticiteit van een werk na te gaan.

Kitsch werk sluit volgens mij een sterke vormgeving niet uit. Een kitsch werk kan een sterke vormgeving zijn. Ik geloof dat kitscherige kunst juist deuren open voor diverse groepen. Het geeft hen de kans om deel uit te maken van de kunstwereld.

De definitie van kitsch die op Wikipedia te lezen is, klopt volgens mij maar deels. De interpretatie kitsch, verschilt van persoon tot persoon. Na wat opzoekwerk, ben ik tot de conclusie gekomen dat er geen specifieke definitie is van het woord “kitsch”. Bronnen die ik heb geraadpleegd komen uit op verschillende invullingen van het woord.

•

Volgens de Urban Dictionary is kitsch als kunstbeweging, levensstijl of literatuur en filmgenre aangenaam smakeloos. Het is melodramatisch, overdreven, opzichtig of sentimenteel en volks. “Het is zo erg dat het cool is.”

•

Volgens de auteur Mark Dumouchelle is alles wat kitsch is sentimenteel, charmant, smakeloos en leuk. Al die kenmerken kunnen ook samenkomen. Volgens Dumouchelle weet je nooit of je een kitsch werk serieus moet nemen. Die onzekerheid maakt het zo amusant.

•

De definitie volgens het woordenbroek stelt dat kitsch het resultaat is van een kunstenaar die er niet in slaagt om een kunstwerk te maken. Ook kopieën van bestaande kunstwerken vallen onder hetzelfde categorie. Een veel gebruikte term is ook nepkunst of namaakkunst. Overdadig gebruik van versiering is kitscherig. Verder is kitsch alles wat pretendeert te zijn wat het niet is.

En zo zie je weer dat kitsch een brede invulling heeft.

Kitsch is niet altijd lelijk, goedkoop of smakeloos. Het is niet altijd overdreven, slecht werk, cliché of “te veel”. Kitscherige kunst kan ook indrukwekkend en mooi zijn. Er bestaan nog andere vormen van kitsch zoals Edelkitsch. Edelkitsch is een uitvergroting van kitsch. Het is een samenwerking van kitsch werk. Een voorbeeld van Edelkitsch is bijvoorbeeld het nabouwen van bekende monumenten. De Eiffeltoren is gekend als monument in Parijs, maar werd nagemaakt als edelkitsch in Las Vegas.

KITSCH ¿

Martin Schoeller Jeff Koons is gekend als de “King of Kitsch”. Hij is een veelzijdige creatieve kunstenaar die veel gebruikt maakt van Uberkitsch. Uberkitsch is de allerhoogste vorm van kitsch. Het is vaak nog lelijker, extremer en frivoler dan edelkitsch. Bij überkitsch kan je denken aan serviezen, vazen, pronkschaaltjes, afbeeldingen van herderinnetjes, huilende zigeunerjongetjes of verliefde koppels op een schommeltje. Het is vaak helemaal over de top. De afbeeldingen en versiersel zijn vaak ontzettend extreem en frivool. Voor veel mensen is het dan ook niet meer leuk om naar te kijken. -kunst-encultuur.info

De Amerikaanse kunstenaar maakte zijn doorbraak in de jaren tachtig met zijn gewaagde en choquerend kunstwerken. Hij werkt vooral met kitscherige voorwerpen. In 2013 verkocht hij één van zijn populairste werken “ Balloon Dog” voor 58.4 miljoen dollar. “Rabbit” werd in 2019 voor 90 miljoen op een veiling verkocht. Zo brak hij het record voor het duurste werk gekocht van een levende kunstenaar. Dat toont eigenlijk aan hoe fout de definitie van kitsch wel niet is. Volgens critici is het smakeloos en heeft het weinig waarde, maar toch is het werk van Koons zeer lucratief en gewild.

Animal Balloon Swan is een reproductie die koons maakte van zijn beroemde design “ balloon dog”. Het stuk werd gemaakt in 2017 en bestaat uit porselein.

Animal Balloon Swan (Yellow) 2017

© Jeff Koons

Balloon Monkey Blue heeft Koons zeven jaren gekost om af te werken. Het beeld is verkrijgbaar in verschillende kleuren.

Balloon monkey (blue) 2017 © Jeff Koons

Studio: Still/Brand - Category: Kitsch Bronnen: https://www.kunsthuizen.nl/kunstwerken/swan-yellow-balloon-animal-2/ https://www.artsy.net/artwork/jeff-koons-balloon-monkey-blue-2079

Laurens Eggen De artiest William Sweetlove is naar mijn mening de Belgische Jeff Koons. Hij werd geboren en getogen in Oostende, waar zijn werkplaats zich nu ook bevindt. Zijn kitscherige werken leverde hem veel erkenning en prijzen op. Zo kon hij zich snel vestigen als kitsch kunstenaar zoals Koons.

Voor Williams gaat kunst verder dan een creatie maken of zelfs roem. Hij wilt met zijn werken de klimaatverandering belichten. Dat doet hij aan de hand van zijn kleurrijke reusachtige dieren. Ze hebben laarzen aan en hij geeft de dieren een plastieken fles of een rugzak met voeding mee op de rug. Het lijkt wel alsof de beelden klaar zijn om ten strijde te gaan, wat weer een tintje “kitsch” uitstraalt. Volgens Williams is een wereld zonder plastiek ondenkbaar. “Maar plastiek zelf is het probleem niet. Het is aan ons om er verantwoordelijk mee om te gaan.”

Hoewel de werken van Williams Sweetlove me niet meteen fascineren, vind ik de boodschap erachter aangrijpend. In deze tijden zijn er weinige vormgevers die zich bezighouden met de klimaatproblematiek. Ik vind het echt dapper van hem dat hij zich hiermee bezig hou. De boodschap achter zijn beelden zorgt ervoor dat zijn werk een andere waarde krijgt en zo bestempeld wordt als een sterke vormgeving.

Cloned Doberman, 2018 ©Williams sweetlove

Studio: still/brand - Category: Kitsch Bronnen: https://www.kunsthuizen.nl/kunstwerken/cloned-doberman-with-petbottle-red/ https://www.kunzt.gallery/NL/kunstenaar/william-sweetlove/

We zijn allemaal bekend met webwinkels zoals Shein, Wish en AliExpress. Deze webwinkels hebben 1 ding met elkaar gemeen, het verkopen van replica’s van bestaande producten.

Deze bedrijven verkopen zelfs geen eigen producten. Ze bieden een online marktplek aan voor particulieren en kleinschalige bedrijven zodat ze hun producten verkopen en buitenlandse consumenten bereiken.

Ik zou de drie online platforms als kitsch categoriseren, omdat de meerderheid van hun producten replica’s zijn. AliExpress pakt de kroon van de drie als jij het mij vraagt. De focus ligt zich vooral op het maken van winst met weinig aandacht voor de gevolgen nadien. De webwinkel werd opgericht door Jack Ma in 2010 met als doel Chinese producenten via het internet een webmarkt aan te bieden. De website biedt veel namaak producten aan voor spotprijzen. Veel mensen beschouwen het aanbod van de webmarkt als ‘goedkope brol’. Dat is ook hoe de meesten van ons kitsch definiëren.

Hierboven zie je een replica’s van de bekende Telfar-tas door AliExpress. Hier volgt wat meer achtergrondinformatie over het merk Telfar.

Het merk Telfar werd bedacht door de Liberiaanse-Amerikaanse modeontwerper Telfar Clemence in 2005, New York. Het is een genderneutraal modebedrijf dat de focus legt op zowel vrouwen, mannen en non-binaire personen. Het merklogo van werd geïnspireerd door zijn toenmalige lerares. Tijdens zijn studies in New York creërde zij een monogram voor ieder leerling en zo ontstond het Telfar-logo. De tas die je hieronder te ziet, is gemaakt uit veganistisch leer en wordt gekenmerkt door het paraaf T/C. Telfar Clemence wilt met zijn werk een omgeving creëren waar iedereen zich welkom voelt. Dat wordt ook verduidelijkt met zijn slogan “ it’s not for you, it’s for everyone”.

Het ontwerp van de tas werd geïnspireerd door tassen uit warenhuizen en boodschappentassen. De tas kwam uit in 2014 als aanvulling van de Telfar-kledinglijn. Ze maakte veel indruk op het publiek waardoor de aanvullingen van exemplaren binnen de kortste keren waren uitverkocht zijn. Hieronder kaart ik aan hoe je de authenticiteit van een Telfar-tas nagaat.

Ik bespreek de interne en externe uitstraling, de merkidentiteit, de banden, de aanvulling en de details.

De Telfar-tas is te verkrijgen in de maat small, medium en large. Een authentieke tas komt in een plastieke zak met daarin een stofzakje met rits. Op dat stofzakje zie je het merk. Replica’s op AliExpress worden verzonden in een wit zakje en tape. Vervolgens kijk je naar de structuur.

Een namaak van de tas mist stijfheid en is daardoor ook groter. De Telfar-tas bevat enkel een logo – een T binnen en C- op de voorkant. Het logo op de tas mag niet elastisch zijn en de overgang moet volledig glad zijn. Wat de banden van de tas betreft, zijn beiden gerold en gestikt. Volgens bronnen veranderen aspecten van de banden naarmate er nieuwe tassen geproduceerd worden. De tassen hebben twee soorten riemen, dubbele handgrepen aan de bovenkant, en schouderbanden. Ook nuttig om te weten, is dat een kleine Telfar-tas de lengte heeft van de schouderriem. Bij de replica’s zijn deze langer gemaakt.

Aan de binnenkant is er vanachter een vierkantig logolabel. Er zijn ook stiksels langs elke kant van de label, behalve aan de boven en onderkant. Aan het logolabel moet er een gespleten opening zijn, waar je kleinschalige materiaal kunt stoppen. Het logo op de label kan wit of zwart zijn, dit hang af van wanneer de tas geproduceerd werd. Op de onderkant van het tas, is er een extra merklabel te vinden. Ze is voorzien van het Telfar-logo en de hoofdlettertekst ‘Telfar/Est. 2005, NYC’ in zwart vet lettertype. Niet alle tassen bevatten dat label. Zo zijn de middelgrote versies van het jaar 2020 te verkrijgen zonder label.

Als je prijzen gaat vergelijken, krijg je al veel informatie mee. Eerder vermelde ik dat kitsch, werken meestal niet zo prijzig zijn. Online vindt je al gauw een replica voor €37,34 terwijl de authentiek geprijsd is aan €150. De meeste tassen van bekende designers zijn meestal duur, zoals een kleine Le Chiquito van Jacquemus, die je kunt aanschaffen voor €425. Een hogere prijscategorie zorgt ervoor dat het publiek sneller een replica gaat aanschaffen, dan een origineel. Dat kan invloed hebben op de verkoop van de originele stukken. Telfar Clemence wou de small-versie van zijn tas voor niet meer dan €150 verkopen, hij wou ze betaalbaar maken voor iedereen die ernaar verlangde.

De verschillen tussen de replica’s en authentieke stukken zijn er, maar ze zijn moeilijk te herkennen op het eerste zicht. De verschillen zijn minimaal en worden vooral herkend door een expert of door iemand met veel kennis over de Telfar-tas. De authentieke tas is uniek op zoveel aspecten. Dat komt door het achtergrondverhaal van de maker en voor wie de tas bestemd is. De speelse logo die je ziet en de compositie van de T/C zorgt voor de weergave van de merkidentiteit van het bedrijf.

Met deze vergelijkingen probeer ik aan te tonen, dat kitsch niet altijd zo makkelijk herkenbaar is. Ik geloof dat een webmarkt als AliExpress een goed voorbeeld is van wat kitsch precies inhoudt. Replica’s maken voor enkel winst. Dat kan frustrerend zijn voor makers, want je haalt de diepere betekenis weg van het design. Ik vind de producten van AliExpress kitsch omdat ze originaliteit missen.

Het merendeel van het aanbod bestaat uit replica’s van bestaande producten. De kwaliteit ervan is meestal waardoor de producten een goedkope uitstraling hebben. Het namaken van bestaande werken kan grote impact mee hebben op het originele werk en de ontwerper ervan. Voor grote merken zoals Jacquemus is het misschien geen groot probleem, want het is een grote gevestigde merk. Maar voor kleinschalige merken is dat een andere zaak. Het kan frusterend zijn als een groot bedrijf je werk kopieert nadat je als maker je tijd, energie en geld hebt geïnvesteerd in het maken van een stuk.

Zelf doe ik regelmatig aankopen bij AliExpress. Meestal is dat met wisselend succes. Soms ben ik verrast door de kwaliteit van producten, en soms valt de kwaliteit heel hard tegen. Hoewel ik graag ik zelf een Telfar-tas zou willen, kan ik mezelf niet overhalen om een replica aan te schaffen. Ik heb het gevoel dat zoiets doen compleet tegen de boodschap en de identiteit van het merk Telfar is. Authentieke tassen kunnen redelijk geprijsd zijn en als we onafhankelijke merken kunnen steunen, moeten we dat doen.

Zo kom ik tot de conclusie dat het definiëren van het woord ‘kitsch’ zinloos is, aangezien de betekenis voor ieder van ons verschilt. Het is een woord dat veel interpretaties en definities kent in de kunstwereld. Kitsch wordt beschouwd als een tegenhanger van ‘werkelijke’ kunst.

De grenslijn tussen kitsch en kunst is heel klein. Mensen met weinig kennis over kitsch zouden misschien niet zo makkelijk het verschil zien. Wat de stijl kitsch precies inhoudt, is subjectief.

Je zou kunnen zeggen dat kitsch zou een interpretatie is van bestaande werk. Maar kitsch kan ook het resultaat zijn van een idee dat niet is uitgewerkt zoals de vormgever het heeft gewild.

Studio: brand, digital, Category: Kitsch Bronnen https://www.businessoffashion.com/articles/luxury/telfar-new-york-designersshopping-bag https://www.youtube.com/watch?v=wQ1mVV_G5Bk https://shop.telfar.net/ https://www.telfar.net/about https://en.wikipedia.org/wiki/Telfar_Clemens https://www.jacquemus.com/product/le-chiquito-orange-3

DESIGN

“ It was a breakthrough moment for me, I was asked to create album artwork for my friends’ band. Meanwhile, I also started playing drums in a Warsaw-based band. I was immediately appointed band’s official graphic designer. ”

De veelzijdige creatieveling Dawid Ryski ontwierp deze concert posters voor de bekende zangeres Florence and The Machine. De design geeft je een glimp van de karakteristieken van Florence and The Machine. De poster illustreert de zangeres met haar roodkleurige haardos, dansend in het bos.

Het kleurenpalet oogt vintage. Die stemming is heel toepasselijk op de muziek dat Florence and The Machine uitbrengt. Dawid Ryski is een 39-jarige grafisch designer, illustrator en muzikant uit Pulawy, Warsaw. Hij houdt zich vooral bezig met het ontwerpen van posters voor concerten, albums covers en illustraties voor media.

Samen met zijn vrouw vormt hij de groep “Pinata Unique Drawing Collectieve”. De meeste van zijn werken verschijnen in Poolse tijdschriften. Hij is al in samenwerkingen aangegaan met Lodz Design festival, WATCH DOCS festival en Goethe-Instut. Ryski’s werken zijn vooral muziek gerelateerd. Zijn eerste commissie was een design voor een muzikant.

Concert poster: Florence and the machine, 2015

©Dawid Ryski

Met zijn geïllustreerde posters neemt Ryski ons mee in zijn creatieve wereld. Hij neemt een groot risico door telkens opnieuw gebruik te maken van dezelfde “vintage” sfeer. Op het eerste zicht lijken zijn posters niet op elkaar. Maar ze stralen consistentie uit. Ryski blijft trouw aan zichzelf. Zijn vintage thema maakt deel uit van zijn stijl en zorgt voor samenhang in zijn werken. Dit is volgens mij kunst op z’n best.

Concert poster voor: Daft Punk, 2013

MGTM Tour Poster, 2013

©Dawid Ryski

©Dawid Ryski

Studio: Grafisch/Still - Category: Design Bronnen: https://www.behance.net/gallery/32496449/gig-posters-volume-5-2015

https://culture.pl/en/artist/dawid-ryski https://www.behance.net/gallery/10854497/sony-music-poland-promo-posters http://www.fubiz.net/2014/05/13/creative-music-posters-by-dawid-ryski

Kyra TV is het netwerk achter NAYVA en PAQ. Het is een entertainmentbedrijf die creatieve personen samenbrengt om hun talenten te tonen. Het bedrijf gaat te werk door creatieve vormgevers aan te nemen die zich specialiseren in video design. Samen met de vormgevers en content creators produceren ze boeiende content via hun digitale kanalen.

De populariteit van hun shows zorgde ervoor dat het netwerk miljoenen kijkers trok op hun YouTube platforms.

Hun originele programma’s Bad Canteen, PAQ en NAYVA en nog andere projecten zijn daarvan het resultaat. Kyra TV werd opgericht door vier vrienden. Zij wouden een herwerking van de tv creëren voor de YouTubegeneratie. In andere woorden de jeugd van tegenwoordig.

PAQ is een van de projecten van Kyra TV. Het is een YouTube-serie die mode voor mannen en streetwear promoot. De show wordt gepresenteerd door vier Britse jongemannen met een interessant kijk in de modewereld.

De jongens krijgen elke aflevering een nieuwe “challenge”.

Zo moeten ze bijvoorbeeld een bekende artiest stylen met een beperkt budget of moeten ze een origineel ontwerp voor een schoen uitwerken.

De dag van de challenge wordt een modebewuste creatieveling of de klant van hun styling-opdracht uitgenodigd. Zij kiezen de winnaar van de opdracht. De originaliteit, hoge productie en het impact van de shows gaf het bedrijf de mogelijkheid om samen te werken met grote merknamen zoals Adidas, the North Face, Hugo Boss, Calvin Klein....

Na het grote succes van PAQ, lanceerde Kyra TV in oktober 2018 een gelijkaardige versie van de show, genaamd NAYVA. NAYVA kan gezien worden als de meisjesversie van PAQ. Het is een programma over mode en beauty. Het werd gepresenteerd door vier meisjes, afkomstig uit London en L.A. Met het programma willen ze vooral jongeren inspireren om zich zelfverkerder te laten voelen.

De show werd samengebracht door verschillende vormgevers, producers, video editors en Youtubers. Elke keer dat ik een aflevering keek van PAQ of NAYVA, dacht ik: “ Wie bewerkt deze video’s?”. Met de hulp van Google en enkele websites, kwam ik terecht op Jonah Sealey Braveren.

Jonah Sealey Braveren is de creatieve editor voor het netwerk. Hij bewerkt op indrukkende wijze video’s voor het netwerk. Sinds 2017 werkt de schrijver, video editor en producer uit Londen voor Kyra TV. Hij kreeg de mogelijkheid om door te groeien in het bedrijf en te werken voor verschillende shows.

Het werk dat Jonah Sealey Braveren heeft geleverd tijdens zijn werkperiode by Kyra TV, behoort volgens mij tot de categorie Design. Ik heb zijn werk gekozen omdat hij voor vernieuwing zorgde bij de kijkers. Hij combineert zijn designs met het concept van de video en brengt iets fris uit als resultaat.

Mijn bewondering voor Braveren komt door hoe hij zichzelf elke keer uitdaagt bij het maken van zijn designs. Zijn creativiteit zorgt voor een aangename kijkervaring. Zijn designs zijn divers en variëren in elke aflevering. In de ene aflevering gebruikt hij een speelse typografie, in de andere maakt hij gebruik van veel sound effecten. Braveren toont zo zijn artistieke ervaring en kwaliteiten.

Studio: Grafisch/Still/Digitaal Category: Design Bronnen https://jonahsealeybraverman.com/creative-direction https://www.youtube.com/c/PAQofficial/videos https://kyra.com/

https://jonahsealeybraverman.com/directin