132
KAPİTALİZM İN KÖKENİ
Kapitalizmin gelişmesiyle ilgili olarak halk mücadelelerini kapitalist gelişime sebep olan mülkiyet biçimlerine meydan okuyan daha yıkıcı ve demokratik halk mücadeleleri pahasına vurgulamak ve başlıca güç olarak ele almak kesinlikle yanlış bir yola sevk eder. Bu halk güçleri kapitalist toprak sahiplerine kar şı çarpışmayı kaybetmiş olabilirler, ama onlar kapitalizmin ‘ileri ci’ dürtülerinden çok farklı olan muazzam bir radikal fikirler mirası, bugün hâlâ çeşitli demokratik ve anti-kapitalist hareket lerde canlı olan bir miras bıraktılar.12 Şâyet 1789 Fransız Dev rim i, burjuvazi ile aristokrasi arasında aradığım ız büyük mücadeleyse, İngiliz Devrimi’nden çok daha uygun bir ‘burjuva devrim i’ tarifine uyar. Ama, gördüğümüz gibi, Fransa’daki mücadelenin kapitalizmle olan ilişkisine dair bazı kapsamlı soru lar söz konusudur. İlk olarak, burjuvazi ve aristokrasinin ekonomik pozisyonları ve gelir kaynaklan açısından büyük ölçüde örtüştükleri söylen melidir. Bununla birlikte aralannda, özellikle kazançlı devlet memuriyeti kaynağına erişim konusunda bir çatışma çıktı. Dolayısıyla devrim, kendi kendini doğuran baskılar kapitalizm den daha çok mutlakiyet ve devletin merkezileşmesiyle bağlan tılı olsa bile ‘burjuva’ oldu. Devrimci burjuvazi her halükârda ve genellikle özlemlerinde bile kapitalist bir sınıf değildi. ‘Burjuva Devrim i’nin bağrındaki profesyoneller ve memuriyet sahipleri, Tabakalar arasındaki sivil eşitlikle ve imtiyazların kalkmasıyla daha ilgiliydi ya da başka bir şekilde söylenirse, onlar, kapitalist olmayan, artık’a ‘ekonomi dışı’ el koymayla - özellikle vergilen dirme ve memuriyete erişime - ilgiliydi. Köylülere gelince, soyluluğun daima onlara dayatmaya çalış tığı feodalizmin izlerine ya da onlara vergi yükleyen mutlakiyet çi devlete ne kadar çok karşı koyarlarsa koysunlar, kesinlikle embriyon halindeki kapitalistler bile değillerdi. Burjuvaziyi ken di devrimci özlemlerinin ötesine sürükleyen en radikal halk güç 12 Bkz. Wood and Wood, Trumpet ofSedition, bu radikal mirasla ilgili özel likle 4. Bölüm.