คุ ณลั กษณะของครู ที่ ดี ( โดย สุ ภาวดี ) คุณลักษณะของครู ทดี่ ี สังคมคาดหวังว่า “ครู คือ แบบอย่างที่ดีของศิษย์เป็ นผูส้ ร้างสมาชิกใหม่ของสังคมให้เป็ น ทรัพยากรมนุษย์ที่มีคุณภาพแก่สงั คม ผูด้ าำ เนินอาชีพครู จึงจะต้องเป็ นผูใ้ ฝ่ รู ้ ใฝ่ เรี ยน และใฝ่ พัฒนา ตนเองอย่างต่อเนื่อง ทั้งทางด้านวิชาชีพ บุคลิกภาพและวิสยั ทัศน์ให้ทนั กับการเปลี่ยนแปลงและ ความก้าวหน้าทางวิชาการตลอดจนเทคโนโลยีต่างๆ และครู ยงั ต้องประพฤติปฏิบตั ิตนให้เหมาะสม กับธรรมชาติของอาชีพ เอกลักษณ์ ของครู เอกลักษณ์ของครู ตามผลการศึกษาของสำานักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่ งชาติได้แก่ 1. อดทน รู้จกั ผ่อนปรนต่อปั ญหา สามารถควบคุมอารมณ์ได้ท้ งั ในเวลาและนอกเวลา สอน 2. รับผิดชอบต่อหน้าที่และต่อตนเอง สามารถร่ วมงานเป็ นหมู่คณะได้ 3. เอาใจใส่ต่อการเรี ยน ความประพฤติ ความเป็ นอยู่ และพิจารณาคุณค่าของศิษย์แต่ละ คนด้วยเหตุผล 4. ใฝ่ หาความรู้ สำารวจ ปรับปรุ งแก้ไขตนเองอยูเ่ สมอ และมีเชาวน์ในด้านการอบรมสัง่ สอน 5. ขยันหมัน่ เพียร รู้จกั คิดริ เริ่ ม 6. มีความยุติธรรมและทำาให้ศิษย์เกิดความอบอุ่นใจ 7. ดำารงตนอย่างเรี ยบง่าย ประหยัดเหมาะสมกับสภาพอาชีพ 8. เป็ นผูม้ ีวฒั นธรรมและศีลธรรมตามศาสนาที่ตนนับถือ ำ 9. สุภาพเรี ยบร้อย ประพฤติดีสม่าเสมอ เหมาะสมเป็ นตัวอย่างที่ดีของศิษย์ ลักษณะของครู ที่ดี ลักษณะของครู ที่ดีตามแนวพระพุทธศาสนา ลักษณะของครู ที่ดีคือคำาสอนเรื่ อง กัลยาณมิตรธรรม 7 ซึ่งมีสาระดังนี้ 1. ปิ โย แปลว่า น่ารัก หมายถึง ครู ตอ้ งเป็ นผูใ้ ห้ความสนิทสนมแก่ศิษย์เพื่อให้ศิษย์มี ความสบายใจและกล้าที่จะเข้าไปปรึ กษาหารื อเรื่ องต่างๆ 2. ครุ แปลว่า น่าเคารพ หมายถึง ครู จะต้องดูแลและปกครองศิษย์ ให้ศิษย์มีความรู ้สึก อบอุ่นใจ เป็ นที่พ่งึ ได้ และรู้สึกปลอดภัย 3. ภาวนีโย แปลว่า น่าเจริ ญใจ น่ายกย่องในฐานะผูท้ รงคุณ หมายถึง ครู จะต้องเป็ นผูท้ ี่มี ความรู ้และภูมิปัญญาแท้จริ ง เป็ นผูท้ ี่ฝึกอบรมและปรับปรุ งตนเองอยูเ่ สมอ
4. วัตตา แปลว่า รู้จกั พูดให้ได้ผล หมายถึง ครู จะต้องรู ้จกั พูดให้ศิษย์เข้าใจได้ตรงตาม เป้ าหมายที่วางไว้ 5. วจนักขโม แปลว่า อดทนต่อถ้อยคำา หมายถึง ครู ตอ้ งพร้อมที่จะรับฟังคำาปรึ กษา ำ กได้ หมายถึง ครู ตอ้ งสามารถอธิ บาย 6. คัมภีรัญจะ กถัง กัตตา แปลว่า แถลงเรื่ องล้าลึ เรื่ องยุง่ ยากซับซ้อนให้เข้าใจได้ง่าย 7. โน จัฏฐาเน นิโยชเย แปลว่า ไม่ชกั นำาในเรื่ องเหลวไหล หมายถึง ครู ไม่ชกั จูงศิษย์ไป ในทางที่เสื่ อมเสี ย ลักษณะของครู ที่ดีตามแนวคิดในวงการการศึกษาตะวันตก 1. เป็ นผูม้ ีความรอบรู้ 2. เป็ นผูม้ ีอารมณ์ขนั 3. เป็ นผูม้ ีความยืดหยุน่ ผ่อนปรน 4. เป็ นผูม้ ีความตั้งใจในการทำางาน 5. เป็ นผูม้ ีความซื่อสัตย์ 6. เป็ นผูม้ ีความสามารถสร้างความชัดเจน 7. เป็ นคนเปิ ดเผย 8. เป็ นผูม้ ีความอดทน 9. เป็ นแบบอย่างที่ดี 10. เป็ นผูส้ ามารถประยุกต์ทฤษฏีไปปฏิบตั ิได้ 11. เป็ นผูม้ ีความเชื่อมัน่ ในตนเอง 12. เป็ นผูม้ ีความสามารถในศิลปะวิทยาการหลายๆ ด้าน 13. เป็ นผูแ้ ต่งกายเหมาะสมและมีสุขอนามัยส่ วนบุคคลดี ลักษณะของครู ที่ดจี ากผลการวิจัยต่ างๆ สรุ ปลักษณะของครู ที่ดีจากผลการวิจยั ต่างๆ ได้ดงั นี้ 1. คุณลักษณะทางด้านส่วนบุคคล 1.1 ความประพฤติดี 1.2 มีความรู้ในวิธีสอนดี 1.3 สุขภาพกายดี 1.4 มีสุขภาพจิตดี 1.5 บุคลิกภาพดี 1.6 ความตรงต่อเวลา 1.7 เจตคติที่ดีต่อศิษย์ 1.8 ความสามารถในการพูด
2.
คุณลักษณะทางด้านวิชาการและงานครู 2.1 รอบรู้วิทยาการกว้างขวาง 2.2 มีความรู้ในวิชาที่สอนดี 2.3 มีความรู้ในวิธีสอนดี 2.4 มีความคิดริ เริ่ มสร้างสรรค์ 2.5 เจตคติดีต่ออาชีพ ครู ตอ้ งมีศรัทธาต่องานครู 2.6 มีความสามารถในการปรับบทเรี ยนให้กบั นักเรี ยน 2.7 มีความเข้าใจศิษย์ 2.8 มีความสามารถในการใช้กลวิธีการสอนต่างๆ 3. คุณลักษณะทางด้านสังคม 3.1 สัมพันธภาพที่ดีกบั ศิษย์ 3.2 สัมพันธภาพที่ดีกบั เพื่อนครู 3.3 สัมพันธภาพที่ดีกบั ผูป้ กครอง 3.4 สัมพันธภาพที่ดีต่อบุคคลทัว่ ไปในชุมชนและท้องถิ่น ลักษณะของครู ที่ดจี ากการศึกษาวิเคราะห์ ประวัติครู ดเี ด่ น 1. มีความตั้งใจทำางานอย่างจริ งจังด้วยความรัก และรับผิดชอบ 2. มีความขยันขันแข็ง 3. มีความเสี ยสละ 4. เป็ นผูใ้ ฝ่ รู้ใฝ่ เรี ยน 5. อุทิศเวลาให้แก่งานราชการ 6. มีกิริยามารยาทเรี ยบร้อย 7. มีความเมตตากรุ ณา มีความซื่อสัตย์สุจริ ต 8. มีอารมณ์แจ่มใสร่ าเริ ง มีอารมณ์ขนั มีอธั ยาศัยดี 9. มีจิตใจโอบอ้อมอารี ประกอบแต่กรรมดี เป็ นคนที่เฉลียวฉลาด เป็ นผูท้ ี่มีความคิด ริ เริ่ ม 10. เป็ นคนไม่ถือตัว 11. มีความคิดกว้างไกล มีความสุ ขมุ รอบคอบ มีความกตัญญู มีความยุติธรรมแก่ทุกคน 12. ทำางานโดยไม่หวังสิ่ งตอบแทน เป็ นคนตรงต่อเวลา 13. ให้เกียรติยกย่องผูอ้ ื่น 14. มีความเป็ นผูน้ าำ มีขนั ติ รู้จกั ใช้เวลาว่างให้เป็ นประโยชน์ มีระเบียบวินยั ลักษณะของ ครู ที่ดี ตามทัศนะต่างๆ ดังกล่าว ส่ วนใหญ่จะมีทศั นะที่คล้ายคลึงกัน สรุ ป ลักษณะของครู ที่ดี เป็ นลักษณะสำาคัญๆ 3 ด้านได้ดงั นี้
1. ภูมิรู้ ได้แก่ เป็ นผูท้ ี่มีสติปัญญาดี เชื่อมัน่ ในตนเอง มีความคิดสร้างสรรค์ รู ้จกั แสวงหาความรู้ใหม่ๆ เป็ นต้น 2. ภูมิธรรม ได้แก่ การประพฤติดี กระทำาแต่สิ่งที่ดีที่สุจริ ต ทั้งกาย วาจา และใจ ครู ตอ้ ง มีจรรยาบรรณและคุณธรรมสูง ำ ยงชัดเจน มีลกั ษณะเป็ นผูน้ าำ 3. ภูมิฐาน ได้แก่ บุคลิกภาพดี พูดจาไพเราะนุ่มนวล น้าเสี เป็ นต้น ครู ตอ้ งเป็ นผูท้ ี่มีมนุษยสัมพันธ์ดี มีอธั ยาศัยไมตรี กบั บุคคลทุกเพศ ทุกวัย ทุกชนชั้น ลักษณะของครู ที่ดีตามเกณฑ์ มาตรฐานของคุรุสภา ครู ควรมีคุณลักษณะ 4 ประการดังนี้ 1. รอบรู้ คือ ครู จะต้องมีความรอบรู ้ในวิชาชีพของตน เช่น ปรัชญาการศึกษา แผนและ โครงการพัฒนาการศึกษา วิธีสอนและวิธีประเมินผลการศึกษาในวิชาหรื อกิจการที่ตนรับผิดชอบ ครู ควรมีความรู้เกี่ยวกับสภาพเศรษฐกิจและสังคม การเปลี่ยนแปลงและพัฒนาการต่างๆ ที่เกิดขึ้น ในสังคมของตนและของโลก 2. สอนดี คือ ครู จะต้องทำาการสอนอย่างมีประสิ ทธิ ภาพมีการพัฒนาการสอนให้ สอดคล้องกับความสามารถและความสนใจของนักเรี ยน 3. มีคุณธรรมและจรรยาบรรณ คือ ครู ตอ้ งมีศรัทธาในวิชาชีพครู ตั้งใจใช้ความรู ้ความ สามารถทางวิชาชีพเพื่อให้บริ การแก่นกั เรี ยนและสังคม มีความซื่อสัตย์ มีความรัก ความเมตตาและ ความปรารถนาดีต่อนักเรี ยน อุทิศตนและเวลาเพื่อส่ งเสริ มให้นกั เรี ยนทุกคนได้รับความเจริ ญเติบโต และพัฒนาการในทุกด้าน 4. มุ่งมัน่ พัฒนา คือ ครู ตอ้ งรู้จกั สำารวจและปรับปรุ งตนเอง สนใจใฝ่ รู้และศึกษาหาความรู ้ ต่างๆ รู ้จกั เพิ่มพูนวิทยฐานะของตนเอง พยายามคิดค้นทดลองใช้วธิ ี การใหม่ๆ ที่เป็ นประโยชน์ต่อ การเรี ยนการสอน และร่ วมพัฒนาชุมชนด้วย ที่มา : http://kmsc2.multiply.com/journal/item/18