ΑΜΥΝΤΙΚΗ ΙΣΧΥΣ – ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2016
μέρες στο Λονδίνο προερχόμενος από τις ΗΠΑ, όπου είχε υποβληθεί σε εγχείρηση καρδιάς. Το ίδιο βράδυ, ο Τουργκούτ Οζάλ, σε συνέντευξή του στο B.B.C. μετέβαλε τη στάση του, δηλώνοντας ότι το τουρκικό ερευνητικό σκάφος δεν θα έβγαινε στο Αιγαίο την επόμενη για έρευνες στη διαφιλονικούμενη υφαλοκρηπίδα, εκτός εάν η Ελλάδα επιχειρούσε να αρχίσει εκείνη έρευνες. Στις 28 Μαρτίου 1987 το τουρκικό ερευνητικό σκάφος βγήκε στο Αιγαίο, παρέμεινε στα τουρκικά χωρικά ύδατα και η κρίση εκτονώθηκε. Ο χειρισμός της κρίσης ήταν πολύ καλός, με κορυφαίες ενέργειες το ταξίδι του Έλληνα υπουργού εξωτερικών στη Σόφια και το κλείσιμο της βάσης της Νέας Μάκρης. Η σθεναρή στάση της Ελλάδας κατέδειξε ότι το θέμα αποτελούσε μείζονος σημασίας συμφέροντος για τη χώρα και ενίσχυσε την αξιοπιστία του ελληνικού κράτους. Η σύγκρουση αυτή εξελίχθηκε σ’ έναν πόλεμο νεύρων και θέλησης. Θα μπορούσε να υποθέσει κανείς, ότι νίκησε αυτός που είχε το μεγαλύτερο συμφέρον στο αμφισβητούμενο θέμα. Η Κρίση των Ιμίων Στις 16 Νοεμβρίου 1994, με την επικύρωση της νέας σύμβασης για το δίκαιο της θαλάσσης από το
60ο μέλος της, η Ελλάδα νομιμοποιείται και τυπικά να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ν.μ. Η προοπτική αυτή είχε ανησυχήσει ιδιαίτερα την Άγκυρα, η οποία ήδη από τα μέσα του 1994 είχε αρχίσει να αντιδρά με ρητορικές δηλώσεις Τούρκων επισήμων και απειλές για επαναφορά του casus belli. Η δραστηριότητα αυτή και τα διπλωματικά επεισόδια σχετικά με το δικαίωμα της Ελλάδας για επέκταση των χωρικών της υδάτων στα 12 ν.μ. κορυφώθηκαν στις 8 Ιουνίου 1995. Η τουρκική βουλή τότε εξουσιοδότησε την κυβέρνηση να λάβει οποιαδήποτε πρωτοβουλία, συμπεριλαμβανόμενης και της κήρυξης πολέμου, αν η Ελλάδα επεξέτεινε τα χωρικά της ύδατα. Η ένταση που συσσωρεύτηκε όλο αυτό το χρονικό διάστημα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις ξέσπασε τον Ιανουάριο του 1996 με την εμφάνιση μιας νέας μορφής τουρκικών διεκδικήσεων, που δεν σχετιζόταν πλέον με ζητήματα υφαλοκρηπίδας, αλλά έθεταν θέματα εδαφικής κυριαρχίας. Η χρονική τοποθέτηση της κρίσης και η πορεία κλιμάκωσής της επιλέχθηκαν από την Τουρκία με αρκετά έξυπνο τρόπο. Από τη μία πλευρά η ενδοκυβερνητική κρίση που είχε ξεσπάσει στην Ελλάδα λόγω της ασθένειας του πρωθυπουργού και της υπό σχηματισμό νέας
Τα τελευταία χρόνια οι εκάστοτε κυβερνήσεις επιδίδονται σε κούρσα μειώσεων με μοναδικό σκοπό τη συλλογή ψήφων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα σε συνδυασμό με την από ετών μηδενική πρόσληψη επαγγελματιών οπλιτών, την υποστελέχωση των μονάδων Έβρου και νήσων, θέμα που επηρεάζει την ετοιμότητα και μαχητική ικανότητα σχηματισμών πρώτης γραμμής.
74
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΝΗΜΗ
κυβέρνησης και από την άλλη η αντίστοιχη κυβερνητική κρίση στην Τουρκία, λόγω της αδυναμίας της πρωθυπουργού Τανσού Τσιλέρ να σχηματίσει βιώσιμη κυβέρνηση, σχημάτιζαν ένα θολό πολιτικό τοπίο, το οποίο τελικώς εκλήθη να διαχειριστεί μια κρίση. Το χρονικό της κρίσης έχει ως ακολούθως: Τρίτη 26 Δεκεμβρίου 1995 Το τουρκικό εμπορικό πλοίο «Φιγκέν Ακάτ» προσαράζει στις βραχονησίδες Ίμια και επισήμως αναφέρεται ότι ο πλοίαρχος αρνείται να τον ρυμουλκήσουν ελληνικά σκάφη, προβάλλοντας τον ισχυρισμό ότι βρίσκεται σε έδαφος της Τουρκίας. Οι ελληνικές αρχές επιμένουν αλλά το πλοίο οδηγείται τελικά σε τουρκικό λιμάνι, συνοδεία σκάφους της χώρας μας. Παρασκευή 29 Δεκεμβρίου 1995 Ο έλληνας πρεσβευτής στην Άγκυρα προβαίνει σε διάβημα στο τουρκικό υπουργείο εξωτερικών. Του επιδίδεται ρηματική διακοίνωση στην οποία αναφέρεται ότι οι βραχονησίδες Ίμια είναι τουρκικές. Τετάρτη 10 Ιανουαρίου 1996 Η Αθήνα αντιδρά με ρηματική διακοίνωση στην οποία γίνεται επίκληση των ιταλο-τουρκικών συμφωνιών, του 1932 και της συνθήκης ειρήνης των Παρισίων του 1947, βάσει των οποίων η Ίμια είναι ελληνική. Πέμπτη 25 Ιανουαρίου 1996 Ο δήμαρχος Καλύμνου μ’ έναν αστυνομικό και δύο ακόμα άτομα υψώνουν την ελληνική σημαία στην Ίμια. Παρασκευή 26 Ιανουαρίου Ο υπουργός εξωτερικών Θεόδωρος Πάγκαλος κάνει λόγο για ένα τυχαίο περιστατικό, προσθέτοντας ότι το θέμα έχει κλείσει και ότι κατά την εκτίμησή του δεν μπορεί να δημιουργηθεί ατμόσφαιρα κρίσης. Σάββατο 27 Ιανουαρίου Συνεργείο της εφημερίδας Χουριέτ με «ειδικούς» δημοσιογράφους της πηγαίνουν στη βραχονησίδα με ελικόπτερο κατεβάζουν την ελληνική σημαία και υψώνουν τουρκική, με παρούσες τις τηλεοπτικές κάμερες. Το γεγονός αυτό θεωρήθηκε από τη Ελλάδα πρόκληση και αποφασίστηκε η αλλαγή της σημαίας από ελληνικό πολεμικό περιπολικό. Κυριακή 28 Ιανουαρίου Το περιπολικό του πολεμικού ναυτικού «Παναγόπουλος» αποβιβάζει άγημα στην Ανατολική Ίμια που υψώνει και πάλι ελληνική σημαία. Δευτέρα 29 Ιανουαρίου Η Tansu Ciller δηλώνει ότι τα Ίμια είναι τουρκικά και καλεί την Ελλάδα σε διάλογο.
Τρίτη 30 Ιανουαρίου Ώρα 00:30 Η πρωθυπουργός Τανσού Τσιλέρ συναντάται με τον Τούρκο πρόεδρο Ντεμιρέλ και αμέσως μετά ζητά διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα για το θέμα των βραχονησίδων. Ώρα 03:45 Κινητικότητα σε τουρκικούς ναύσταθμους. Σκάφη αποπλέουν για την περιοχή της κρίσης. Η φρεγάτα «Yavuz» παραβιάζει τα εθνικά χωρικά ύδατα. Ώρα 07:30 Δύο Τουρκικές φρεγάτες και αριθμός πλοίων διαφόρων τύπων καταφθάνουν κοντά στην Ίμια. Οι δύο φρεγάτες περιοδικά παραβιάζουν τα εθνικά χωρικά ύδατα. Ώρα 10.00 Ο υπουργός εξωτερικών ενημερώνει τον πρόεδρο της δημοκρατίας Κωνσταντίνο Στεφανόπουλο και κατόπιν τους πρεσβευτές των χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ελληνικά μαχητικά αεροσκάφη αναχαιτίζουν στο Αιγαίο τουρκικά που παραβιάζουν τον εθνικό εναέριο χώρο. Ώρα 11:00 Σύσκεψη στο γραφείο του πρωθυπουργού Κ. Σημίτη με τη συμμετοχή συναρμοδίων υπουργών και στρατιωτικών παραγόντων για εκτίμηση της γενικής κατάστασης. Μετά τη σύσκεψη κοινή συνέντευξη των υπουργών εθνικής άμυνας και εξωτερικών όπου δηλώνεται ότι δεν πρόκειται να υπάρξει διάλογος με την Τουρκία για τα κυριαρχικά μας δικαιώματα. Ώρα 13:00 Μονάδες του ελληνικού στόλου αποπλέουν για το Αιγαίο σε μια άνευ προηγουμένου τηλεοπτική παρωδία. Επτά σκάφη διαφόρου εκτοπίσματος και δύναμης πυρός, τρία εξ αυτών πυραυλοφόρα, παρατάσσονται στην ευρύτερη περιοχή της ‘Ιμιας. Ώρα 22:00 Οι πρώτες τηλεφωνικές επικοινωνίες των υπουργών εξωτερικών και άμυνας Πάγκαλου και Αρσένη με τους αμερικανούς ομολόγους τους και του πρωθυπουργού κ. Σημίτη με τον Αμερικανό πρόεδρο Μπιλ Κλίντον. Ώρα 24:00 Η πρώτη συνεδρίαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Εξωτερικών και Άμυνας (ΚΥΣΕΑ), όχι στο κέντρο επιχειρήσεων, αλλά στη βουλή. Τετάρτη 31 Ιανουαρίου Ώρα 01:00 Πληροφορίες στο ΚΥΣΕΑ ότι δύο τουρκικά ελικό75