Verkiezingsprogramma GL Arnhem 2010-2014 by Evert Vaartjes

Groen werkt in Arnhem!

GroenLinks Arnhem Verkiezingsprogramma 2010-‐2014

Verantwoording In januari 2009 heeft de ledenvergadering van GroenLinks Arnhem Sjaak van ’t Hof benoemd tot voorzitter van de programmacommissie 2010 -‐ 2014. De volgende personen zijn lid geworden van deze commissie: Mark Coenders, Margriet van Galen, Hans Haage en John Swelsen. In het voorjaar is ook Marieke Overbeek toegetreden tot de commissie. De programmacommissie is gestart met de organisatie van drie stadsdebatten over de onderwerpen ‘Cultuur en economie’, ‘Duurzame toekomst van de stad’ en ‘Aanpak van wijken en buurten’. Het eerste debat vond vlak voor de zomervakantie plaats, de andere twee erna. Hoewel er vooral leden en sympathisanten van GroenLinks op deze debatten afkwamen, heeft de commissie ze als inspirerend en leerzaam ervaren. Vervolgens is een overzicht met in het programma te behandelen onderwerpen gemaakt. Deze lijst is voorgelegd aan de raadsfractie van GroenLinks. Daarna is de commissie gaan schrijven. Afgesproken was te streven naar een ‘programma op hoofdlijnen’ waarin duidelijk staat wat GroenLinks wil, alleen niet tot in de kleinste details. De nieuwe fractie moet de ruimte hebben een en ander naar eigen inzicht binnen de dan geldende politieke verhoudingen aan te pakken, vindt de commissie. Dat ‘op hoofdlijnen’ niet hetzelfde is als ‘beknopt’, is wel gebleken. In een niet oppervlakkige, maar nuancerend kritische partij als GroenLinks is het onmogelijk te volstaan met een programma op een A4-‐tje, zoals de PVV dat -‐ zij het met succes -‐ heeft gepresteerd bij de Europese verkiezingen. Dat A4-‐ tje moet er wel komen, vindt de commissie, maar dan als promotiemateriaal. Het ‘echte’ verkiezingsprogramma is van betekenis als achtergronddocument voor leden, sympathisanten, de pers, andere politieke partijen en overige geïnteresseerden. De programmacommissie heeft twee versies van haar schrijfwerk voorgelegd aan de fractieleden en de wethouder. De eerste versie is uitgebreid met hen besproken, op de tweede hebben zij schriftelijk kunnen reageren. Het resultaat van de werkzaamheden van de programmacommissie is voorgelegd aan de leden van GroenLinks Arnhem. Zij brachten enkele wijzigingen aan en stelden het programma vervolgens vast op 10 december 2009. De programmacommissie 2010 -‐ 2014 GroenLinks Arnhem

GroenLinks Arnhem -‐ Verkiezingsprogramma 2010-‐2014

Inhoud

Nr. 1

Onderwerp

Pagina

Schoon, heel en veilig Arnhem

Werkend Arnhem

Natuurlijk Arnhem

Duurzaam Arnhem

Sociaal Arnhem

Divers Arnhem

Bereikbaar Arnhem

Cultureel Arnhem

Keuzes voor de toekomst van Arnhem

Groen werkt in Arnhem

GroenLinks Arnhem -‐ Verkiezingsprogramma 2010-‐2014

Groen werkt in Arnhem

GroenLinks Arnhem kijkt naar de toekomst en komt met een heldere visie. Het feit dat de gemeente Arnhem de komende jaren minder inkomsten zal hebben, zorgt ervoor dat we duidelijke en duurzame keuzes moeten maken. Zowel de economische crisis als de klimaatcrisis is te bestrijden door te investeren in een groene economie en duurzame werkgelegenheid. We creëren ruimte voor groene banen en dragen tegelijkertijd bij aan een oplossing voor het klimaatprobleem. Groen werkt! We willen investeren in energiezuinige huizen, in openbaar vervoer, in fietsfaciliteiten, in energiezuinige openbare verlichting, windmolens en zonnepanelen. Deze investeringen leveren banen op en tevens een stad waar het prettig wonen is. In Arnhem willen we investeren in het groen in en om de stad. Want groen is goed voor de gezondheid, voor de sociale samenhang en veiligheid, voor het klimaat en voor de luchtkwaliteit. Ook hier geldt: Groen werkt! We investeren ook in een sterke sociale structuur. In Arnhem mag niemand buiten de boot vallen. Met een goed armoedebeleid en genoeg participatiebanen kunnen we mensen die het moeilijk hebben een kans geven. We willen investeren in mensen en hun de ruimte geven deel te nemen aan de maatschappij. GroenLinks gebruikt geen loze kreten bij integratieproblemen, maar werkt aan een oplossing. Wij houden ons hoofd koel in een verhit klimaat. We zijn een warm hart in de groenste stad van Europa!

GroenLinks Arnhem -‐ Verkiezingsprogramma 2010-‐2014

Schoon, heel en veilig Arnhem

Elke Arnhemmer heeft recht op een prettige woonruimte in een aangename leefomgeving. GroenLinks maakt zich sterk voor hele, schone en veilige straten, buurten en wijken. Kapotte bushaltes, verzakte stoepen en dergelijke moeten direct worden hersteld. Zwerfvuil moet zo snel mogelijk worden opgeruimd. Er moet voldoende ruimte zijn om te spelen, te wandelen en te ontspannen in de directe omgeving van woningen. Dit betekent dat er op loopafstand goed toegankelijke parken aanwezig zijn waar mensen elkaar kunnen ontmoeten. Parken en andere groenvoorzieningen moeten zo zijn ingericht dat ze uitnodigen tot spelen en andere activiteiten. Verpaupering van buurten en wijken moet worden voorkomen door er tijdig en doeltreffend in te investeren onder het motto ‘schoon, heel en veilig’. De directe woonomgeving is voor bewoners heel belangrijk. Met projecten als BuitenGewoonBeter en de Wijkverbeterplannen en -‐speerpunten kan er samen met bewoners worden gewerkt aan wijkverbetering. Wijkverbeteringen vergen een lange adem, GroenLinks vindt het daarom belangrijk dat deze de komende jaren worden voortgezet. GroenLinks wil dat wijkteams van professionals op het gebied van wonen, welzijn en zorg op een effectieve manier met elkaar samenwerken. Wijkplatforms vormen een belangrijke verbinding tussen bewoners en gemeente. Om te voorkomen dat het kleine en eenzijdig samengestelde overlegorganen worden, vindt GroenLinks het belangrijk te experimenteren met andere vormen van bewonersparticipatie. Meer bewoners kunnen hun stem laten horen als ze worden ingeschakeld bij wijkactiviteiten. Voor hen is het belangrijk dat ze snel resultaat zien van overleg met de gemeente. Kleine praktische ingrepen en zeker ook een goede communicatie over wat er gaat gebeuren met ingebrachte ideeën, dragen voor bewoners bij aan het gevoel dat ze ook daadwerkelijk invloed kunnen uitoefenen. Vaak spelen beroepskrachten een belangrijke rol in het signaleren en het samen met bewonersgroepen oppakken van problemen. GroenLinks vindt het daarom belangrijk dat de welzijnsvoorzieningen in de wijken op peil worden gehouden. In alle buurten moeten er winkels en andere voorzieningen zijn die bijdragen aan de leefbaarheid en een florerende wijkeconomie. Momenteel wordt er veel geïnvesteerd in de zogenaamde Vogelaarwijken. Malburgen en Presikhaaf krijgen langzamerhand een nieuw uiterlijk. In Klarendal en Spijkerkwartier/Het Broek wordt veel aandacht aan de sociale infrastructuur besteed. Het is van groot belang dat in álle wijken een goede fysieke en sociale infrastructuur aanwezig is. Sociale structuur en fysieke omgeving zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Problemen in wijken zijn mede het gevolg van een eenzijdig woningaanbod. Om een meer gevarieerde samenstelling van de bevolking te krijgen, vindt GroenLinks dat bij herstructureringen meer aandacht moet worden besteed aan een gedifferentieerd woningaanbod en het inrichten van publieke ontmoetingsruimtes. Op het gebied van veiligheid kent Arnhem helaas nog veel problemen. De leefbaarheid in Arnhem wordt aangetast door geweld, (drugsgerelateerde) misdrijven, vervuiling en vernieling. Het terugdringen van deze problemen moet de komende jaren worden voortgezet. Het aanpakken van problemen betekent onder andere dat afgesproken regels gehandhaafd moeten worden. Het verbeteren van de leefbaarheid is echter niet alleen dáárvan afhankelijk. Ook variatie in bevolkingssamenstelling, sociale structuur, arbeidsparticipatie en de economische positie van de stad hangen hiermee samen. Naast de aanwezigheid van de belangrijkste voorzieningen en bereikbaar openbaar vervoer, draagt een gevoel van ‘kennen en gekend worden’ nadrukkelijk bij aan een fijne en veilige woonomgeving. Wijken moeten zo ingericht zijn dat mensen elkaar op natuurlijke, ongedwongen wijze kunnen

GroenLinks Arnhem -‐ Verkiezingsprogramma 2010-‐2014

tegenkomen: op straat, in parken, speeltuintjes, scholen, winkels en wijkcentra. Prettige wijken zijn wijken waar kinderen veilig buiten kunnen spelen, waar speeltuintjes en natuurlijke speelplekken aanwezig zijn. Waar jongeren elkaar kunnen ontmoeten en zich niet hoeven te vervelen. Ook activiteiten op het gebied van sport en cultuur zijn in de wijken aanwezig. Onveilige plekken worden aangepakt en sociale cohesie zorgt ervoor dat criminaliteit beheersbaar blijft.

GroenLinks Arnhem -‐ Verkiezingsprogramma 2010-‐2014

Werkend Arnhem

Arnhem is een ondernemende stad. Door het in de loop van de tijd wegvallen van maakindustrie (zoals AKZO, BASF en Billiton) is de werkloosheid in Arnhem echter fors gestegen. Hoewel GroenLinks het toejuicht dat zoveel mogelijk mensen aan werk worden geholpen, is het tegelijk niet realistisch te veronderstellen dat dit voor iedereen lukt. Mensen die niet of nauwelijks uitzicht hebben op een reguliere baan moeten worden ondersteund bij het vinden van andere, voor hen zinvolle, (vrijwillige) tijdsbesteding buiten de huiselijke omgeving. Misbruik maken van sociale voorzieningen is verwerpelijk. GroenLinks wil dat mensen die nauwelijks uitzicht hebben op een betaalde baan worden gestimuleerd tot zinvolle tijdsbesteding. Ook op economisch gebied moeten er keuzes gemaakt worden. Tot medio 2008 leek aan de ongebreidelde economische groei geen einde te komen. De financiële crisis heeft daar rigoureus een einde aan gemaakt. GroenLinks vindt dat we deze situatie moeten aangrijpen om de economie te vergroenen en ook lokaal in te zetten op duurzaamheid. Economische groei mag niet ten koste gaan van leefmilieu en klimaat. Participatie en werkgelegenheid Arnhem heeft enerzijds veel hoogwaardige werkgelegenheid, anderzijds een grote groep laaggeschoolden. Veel werknemers in middelbare en hogere functies wonen zelf niet in de stad. Het is wenselijk dat Arnhem ook voor hen een aantrekkelijke woonomgeving wordt. Van het totale aantal bijstandsgerechtigden behoort 41 procent tot de ‘granieten kern’ die zeer moeilijk bemiddelbaar is naar werk. Er zijn creatieve oplossingen nodig om voor deze mensen werkgelegenheid te scheppen. Deelnemen aan de samenleving mag echter niet beperkt worden tot arbeidsparticipatie. GroenLinks gaat uit van een brede benadering waarin betaalde arbeid, vrijwilligerswerk en mantelzorg worden gecombineerd. Het is belangrijk dat mensen uit de risicogroepen, zoals jongeren, ouderen, mensen met een beperking en allochtonen, snel bemiddeld worden en een aanbod op maat krijgen. Er zijn nog genoeg (onbenut gebleven) mogelijkheden om mensen maatwerk te bieden en in de vorm van aangepast werk, leerwerktrajecten, stages of begeleiding naar ondernemerschap en zo uiteindelijk passend werk voor hen te vinden. Voor de aanbesteding van re-‐integratie en ook van inburgeringstrajecten moet de kwaliteit zwaarder wegen dan de prijs. GroenLinks wil de discussie over participatiebanen een nieuwe impuls geven. Is het mogelijk voor andersoortige werkgelegenheid, waarvoor nu niet meer wordt betaald, wel weer een beloning te regelen? Welke mogelijkheden zijn er wat dit betreft bij gemeentelijke aanbestedingen? Welke kansen liggen er voor onvervulde diensten op wijkniveau die in de vorm van werktrajecten kunnen worden verleend? Wat GroenLinks betreft zou de gemeente bij de invulling van haar regierol nog meer moeten inzetten op de samenwerking met sociale ondernemers die werk combineren met opleiding en begeleiding. De toeristische sector is in Arnhem in opkomst. Dat biedt kansen voor meer werkgelegenheid, met name voor lager opgeleiden. Het is belangrijk deze kansen te benutten. Een sterke toeristische sector draagt net zo goed bij aan de aantrekkelijkheid van de stad als andersom. Duurzame economie In onze samenleving is ondernemerschap essentieel, het zorgt mede voor vooruitgang. Bovendien kan ondernemerschap in combinatie met onderzoek en duurzame technische innovaties leiden tot vervanging van fossiele brandstoffen en meer duurzaam energiegebruik. GroenLinks wil duurzaam ondernemerschap ondersteunen. We willen ook de buurteconomie stimuleren. Dit soort vormen van ondernemen bewerkstelligt een aantal doelen, zoals vergroening

GroenLinks Arnhem -‐ Verkiezingsprogramma 2010-‐2014

van de samenleving, sociale cohesie in de wijken en meer werkgelegenheid. Ondernemers moeten niet in de ambtelijke bureaucratie verstrikt raken, hierin vervult het Ondernemersloket een belangrijke rol. GroenLinks vindt dan ook dat dit loket -‐voor alle vragen en vergunningen-‐ beter onder de aandacht van ondernemers moet worden gebracht. Huisvesting GroenLinks wil geen nieuwe bedrijventerreinen. Revitalisering gaat boven uitbreiding, renovatie boven nieuwbouw. Bedrijven(terreinen) worden optimaal landschappelijk ingepast. De Kleefse Waard moet exclusief voor ‘ecobusiness’ toegankelijk zijn en een toonbeeld zijn van duurzaamheid. GroenLinks is voorstander van locatiebeleid voor bedrijven. Dat wil zeggen: geen kantoorpanden langs snelwegen, zoals IJsseloord 2, maar bij stations of andere openbaar vervoerknooppunten. Logistieke bedrijven horen wel bij (snel)wegen thuis. We willen voorkomen dat er ruimteverslindende ‘platte dozen’ worden gebouwd. Verder willen wij mobiliteitsmanagement stimuleren dat zich richt op het bevorderen van duurzaam vervoer. Arnhem voert een actief beleid tegen de leegstand van (kantoor)panden. GroenLinks pleit onder andere voor een heffing voor eigenaren die kantoren meer dan twee jaar leeg laten staan. Een dergelijke heffing moet ten goede komen aan een investeringsfonds, ‘Wonen in kantoren’, zodat beleggers, corporaties en (groepen) bewoners kunnen investeren in kantoorpanden met als doel deze te herbestemmen. Bij overige leegstand wordt in overleg met de eigenaren een andere bestemming voor leegstaande ruimten gezocht (ateliers, studentenhuisvesting, goedkope werkruimte voor startende ondernemers). De gemeente kan met leegstaande gemeentepanden het voorbeeld geven. Leegstand mag niet lonen en moet worden voorkomen door goede afstemming van vraag en aanbod.

GroenLinks Arnhem -‐ Verkiezingsprogramma 2010-‐2014

Natuurlijk Arnhem

In 2008 is Arnhem uitgeroepen tot de groenste stad van Europa. GroenLinks ziet dit als een stimuleringsprijs en niet als eindresultaat: het is zaak dit groene imago te behouden. Arnhem is niet alleen omgeven door groen -‐de Veluwe en het rivierengebied-‐ maar wordt er ook door doorsneden. De Veluwezoom reikt tot ver in de stad, in de vorm van de voormalige landgoederen Sonsbeek, Mariëndaal, Angerenstein en Presikhaaf. De Rijn die dwars door de stad stroomt, wordt aan de zuidzijde geflankeerd door de uiterwaarden Stadsblokken en Meinerswijk. In Arnhem-‐Zuid liggen de parken Westerveld, Immerloo, Holthuizen en het Lineaire Park in Schuytgraaf. Nog verder naar het zuiden wordt Park Lingezegen aangelegd, met daarin de Rijkerswoerdse plassen. Ook buiten deze parken is er veel groen in Arnhem te vinden. GroenLinks vindt dat Arnhem groen moet blijven en, waar mogelijk, nog groener moet worden. Groen zorgt ervoor dat de stad leefbaar is. GroenLinks heeft zich altijd verzet tegen woningbouw in Meinerswijk en Stadsblokken, de zogenaamde ‘natte Veluwe’. Wij zijn er voorstander van dat de uitkomst van het burgerparticipatieproces, dat mede dankzij GroenLinks door het stadsbestuur in gang is gezet, op een groen-‐blauwe wijze wordt aangepakt. Er dient een versnelling te komen in de planvorming voor Park Lingezegen, zodat de schop uiterlijk 2015 de grond in kan. Binnen het park moet volop ruimte zijn voor lokale initiatieven, gericht op duurzaam beheer van kleinschalige landbouw, landschapselementen en natuur en daarnaast op natuurbeleving en toegankelijkheid voor iedereen. Dit alles in samenwerking met bewoners. Op deze wijze wil GroenLinks, samen met de andere betrokken gemeenten en de provincie, Lingezegen omvormen tot een van de fraaiste plekken in de regio. Ook met het groen buiten de parken moet zorgvuldig worden omgegaan: regelmatig onderhoud is van groot belang. De gemeente moet bewoners de gelegenheid bieden zelf bij te dragen aan de kwaliteit van het openbaar groen door bijvoorbeeld groenstroken of rotondes te adopteren en naar eigen inzicht in te richten.

GroenLinks Arnhem -‐ Verkiezingsprogramma 2010-‐2014

Duurzaam Arnhem

Arnhem heeft alles in zich een duurzame stad te worden. Niet in de laatste plaats omdat in onze stad veel kennis en bedrijvigheid op het gebied van duurzaamheid aanwezig is. Zo profileert Arnhem zich al een tijdje als ‘waterstofstad’. Maar dat vindt GroenLinks te beperkt. Waterstof is slechts een van de schakels in de energievoorziening van de toekomst. Het is geen energiebron, maar -‐net als een accu en een boiler-‐ een middel om energie op te slaan. Arnhem klimaatneutraal De ambitie van GroenLinks is: zorgen dat Arnhem klimaatneutraal wordt. Op een zeker moment dient de uitstoot van broeikasgassen, zoals CO2, in deze gemeente gelijk te zijn aan of lager te zijn dan de opname van deze gassen door de natuur. Het exacte streefjaar voor klimaatneutraliteit moet in 2010 nader worden bepaald in een door de gemeente op te stellen plan van aanpak. Dit plan dient méér te omvatten dan alleen het streven naar klimaatneutraliteit en te worden voorzien van wettelijke kaders. Naar het voorbeeld van onder andere de gemeente Apeldoorn moet Arnhem aan de slag met het oprichten van een lokaal, gemeenschappelijk energiebedrijf. Samen met woningcorporaties, grote bedrijven en andere belanghebbenden dient Arnhem de krachten te bundelen om te komen tot productie van duurzame energie uit de bronnen zon, wind, water, aardwarmte, biomassa en restwarmte. De energievoorziening van de toekomst ziet er als volgt uit: productie van duurzame energie op woning-‐, buurt-‐, wijk-‐, bedrijfs-‐ en stadsniveau, gekoppeld aan en ondersteund door grotere opwekkingseenheden (zoals windmolenparken en aardwarmtecentrales). Klimaatneutraliteit is technisch zeer goed haalbaar, maar vraagt om flinke investeringen. Het betreft hier echter investeringen die relatief snel worden terug verdiend (mogelijk al binnen 10 jaar), omdat de prijs van fossiele brandstoffen -‐na de recessie-‐ vrijwel zeker enorm zal stijgen. Investeringen voor klimaatneutraliteit in huurwoningen zijn voor een deel te bestempelen als groot onderhoud en hoeven niet volledig te worden afgewenteld op de bewoners. Bewoners zullen er juist profijt van hebben: hun energie-‐ en dus hun woonlasten gaan fors omlaag. Investeren in duurzaamheid zorgt ook voor veel werkgelegenheid. Duurzaamheid moet het leidende principe zijn bij nieuwbouw en renovatie, vindt GroenLinks. Wij streven er naar dat zoveel mogelijk woningen en gebouwen in Arnhem minimaal energieneutraal en het liefst energieleverend worden. De recessie, hoe vervelend die ook is, vergroot de mogelijkheid dit te realiseren. Opgeschorte bouwplannen, zoals voor Schuytgraaf, kunnen worden aangepast op het punt van duurzaamheid voordat ze alsnog worden uitgevoerd. De gemeente Arnhem moet haar uiterste best doen projectontwikkelaars en woningcorporaties hierin op vrijwillige basis mee te krijgen. Afdwingen is niet mogelijk, dus komt het aan op overtuigingskracht. Voor Rijnboog en andere nog niet ver gevorderde plannen ligt dit anders: klimaatneutrale en energieleverende bouw dient onderdeel te zijn van het pakket van eisen voor projectontwikkelaars. Verder heeft renovatie de voorkeur boven (slopen, gevolgd door) nieuwbouw. Renovatie moet daarbij wél leiden tot kwalitatief goede en energiearme woningen. Ook wordt ingezet op hoogwaardige isolatie van bestaande bebouwing. De gemeente Arnhem dient het goede voorbeeld te geven op het gebied van duurzaamheid. Zij leeft het tussen de gemeenten en het Rijk gesloten convenant na om in 2015 100 procent duurzaam in te kopen. In hetzelfde jaar zal de bedrijfsvoering van de gemeente 100 procent duurzaam zijn. GroenLinks wil dat bij grotere evenementen het gebruik van eco-‐drinkbekers (herbruikbare bekers) wordt gestimuleerd. Dit beperkt de hoeveelheid afval, is milieuvriendelijk en zorgt voor een schoon straatbeeld.

GroenLinks Arnhem -‐ Verkiezingsprogramma 2010-‐2014

Arnhem waterstad Klimaatverandering zorgt ervoor dat hete zomers, zoals die van 2003 en 2006, in de toekomst hoogstwaarschijnlijk eerder regel dan uitzondering zullen zijn. Om te voorkomen dat steeds meer mensen een airco aanschaffen, mag de stad in warme zomers geen ‘hitte-‐eiland’ worden waar koelte ver te zoeken is. De aanwezigheid van beken, sprengen, vijvers en ander oppervlaktewater helpt bij dit streven. Zo moet bijvoorbeeld de Jansbeek weer helemaal boven de grond komen. Ook op andere plaatsen in de stad moet er voldoende oppervlaktewater zijn. De bescherming van het grondwater is in ons land over het algemeen slecht geregeld. Dit kan leiden tot ‘ongelukken’, zoals het droogvallen van sprengen en beken. GroenLinks wil dat de gemeente Arnhem zo snel mogelijk een grondwaterbeleid ontwikkelt, waarbij het ‘Afwegingskader gebieds-‐ gericht grondwaterbeheer Gelderland’ (2009) mede richtinggevend is. Schoon regenwater hoort niet in het riool te verdwijnen, maar op een min of meer natuurlijke manier in de bodem of het oppervlaktewater. GroenLinks wil dan ook dat het afkoppelen van regenwaterafvoeren van de riolering wordt voortgezet. Verharding belemmert het binnendringen van water in de bodem. De gemeente Arnhem moet campagne voeren om te stimuleren dat bezitters of huurders van tuinen deze niet volledig bedekken met klinkers, tegels of asfalt. Arnhem is letterlijk een energieke stad: er bevinden zich diverse bedrijven die met energie -‐ vooral elektriciteit-‐ te maken hebben. Voorbeelden zijn Alliander (het voormalige netwerkbedrijf van Nuon), TenneT (beheerder van het hoogspanningsnet), Essent en KEMA. De Stadsregio Arnhem -‐ Nijmegen profileert zich als gebied dat energie-‐ en milieutechnologie hoog in het vaandel heeft staan. GroenLinks steunt de ambitie om energie-‐ en milieutechnologie hét visitekaartje en een van de belangrijkste economische activiteiten van Arnhem en omgeving te laten zijn. Zowel de klimaatproblematiek als het feit dat fossiele brandstoffen steeds schaarser worden, vraagt om een energieke reactie. GroenLinks verwacht dat de gemeente Arnhem alles doet om energie-‐ en milieutechnologiebedrijven en kennisinstellingen te stimuleren zich in Arnhem te vestigen. Zij kunnen gebruik maken van kennis en potentiële arbeidskrachten zoals die bij Hogeschool Arnhem -‐ Nijmegen en ROC RijnIJssel aanwezig zijn. Arnhem Millenniumgemeente Veel mensen zijn actief op het gebied van duurzaamheid, Fair Trade en ondersteuning van projecten in de Derde Wereld. Twee van de millenniumdoelstellingen, duurzaam leefklimaat en eerlijke handel, bieden mogelijkheden voor gemeentelijk beleid. In Arnhem doen zowel bedrijven als particulieren al veel. De gemeente kan hen helpen bij het zichtbaar maken van hun initiatieven. Arnhem blijft werk maken van eerlijke handel. De stad is inmiddels bezig Fair Tradegemeente te worden. Laten we zorgen dat die titel ons snel toekomt! Arnhem blijft zich als Millenniumgemeente inzetten voor de realisering van de Millennium Ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties.

GroenLinks Arnhem -‐ Verkiezingsprogramma 2010-‐2014

Sociaal Arnhem

Arnhem wil een sociale stad zijn. Kansarmoede moet worden bestreden door onderwijs op maat, het tijdig signaleren -‐ of liever nog voorkómen -‐ van het afhaken van jongeren in het onderwijs: ‘voorkomen is beter dan genezen’. Iedereen moet mee kunnen doen in de maatschappij. Belemmeringen die dit in de weg staan, dienen zo veel mogelijk te worden opgeheven. Het stimuleren van vrijwilligerswerk en deelname aan sportclubs en verenigingen levert een positieve bijdrage aan een stad waarin alle mensen met en voor elkaar verantwoordelijkheid dragen. Verder is het van belang dat iedereen de zorg ontvangt die hij of zij nodig heeft. Armoedebestrijding GroenLinks maakt zich sterk voor het voorkómen en bestrijden van armoede. Armoede weerhoudt mensen ervan deel te nemen aan activiteiten die noodzakelijk zijn om in de maatschappij aansluiting te (blijven) vinden. GroenLinks wil dat alle gelden die de rijksoverheid aan de gemeente voor armoedebestrijding beschikbaar stelt als zodanig geoormerkt blijven. Het is belangrijk dat er armoedebeleid komt voor meerdere jaren. De komende jaren zullen meer mensen terugvallen op het bestaansminimum, is de verwachting. Zij moeten gebruik kunnen maken van allerlei inkomensverruimende regelingen die hun deelname aan de samenleving verruimen. De formulierenbrigade, maar ook digitale informatie, moet mensen op deze mogelijkheden wijzen. De ArnhemCard zorgt ervoor dat ook mensen met een minimuminkomen kunnen deelnemen aan activiteiten zoals sport, cursussen en kinderopvang. Om ervoor te zorgen dat de ArnhemCard ook in de toekomst betaalbaar blijft, zouden ook andere bronnen dan alleen het armoedebeleid een bijdrage moeten leveren aan de financiering van deze kaart. GroenLinks wil de armoedeagenda ‘Armoede Omarmt’ ruimhartig blijven uitvoeren. Met vroegtijdige signalering en budgettair ingrijpen kan de gemeente stimuleren dat er meer wordt gedaan aan het voorkómen en oplossen van schuldenproblematiek. Zorg De gemeente heeft de laatste jaren steeds meer verantwoordelijkheid gekregen op het gebied van de zorg, voornamelijk in de gedaante van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Uitgangspunten van de uitvoering van de Wmo zijn dat zorg dichtbij voorhanden is, dat er een goede coördinatie van de verschillende zorgvragen plaatsvindt en dat hulpverleners zoveel mogelijk over die zorg kunnen besluiten, zodat bureaucratie tot een minimum wordt beperkt. Verder is het belangrijk dat er ruimere mogelijkheden komen voor cliëntenparticipatie en dat cliënten goed worden bijgestaan bij zorgvragen, bijvoorbeeld over het gebruik van een persoonsgebonden budget. Uit onderzoek blijkt dat 75 procent van de zorg wordt uitgevoerd door mantelzorgers en vrijwilligers. Juist déze hulpverlening dient Arnhem daarom te ondersteunen. Mantelzorgers behoren afdoende informatie en begeleiding te krijgen, begeleiding door professionele krachten is wenselijk en vaak ook noodzakelijk. Vrijwillige hulpverlening en zelfhulp kunnen worden aangemoedigd in de vorm van buddyprojecten, wijkprojecten als ‘buur helpt buur’ of via werkervaringsprojecten en maatschappelijke stages. Actieve ouderen, jongeren en tijdelijk werklozen zouden hiervoor kunnen worden benaderd. Moeilijk te bereiken groepen als zorgmijders en mensen die slecht Nederlands spreken, zouden via een meer ‘outreachende’ (direct op de doelgroep gerichte) werkwijze benaderd moeten worden. Bijstandsgerechtigden die een medeburger verzorgen (mantelzorg) en/of vrijwilligerswerk verrichten, moeten in aanmerking komen voor een ‘zorgpremie’.

GroenLinks Arnhem -‐ Verkiezingsprogramma 2010-‐2014

GroenLinks wil dat de gemeente Arnhem de participatiewetten Wmo en Wwb (Wet werk en bijstand) laat aansturen door één wethouder. Meedoen met een beperking Mensen met beperkingen zijn aangewezen op aangepaste voorzieningen. Zij moeten zoveel mogelijk baas kunnen blijven over hun eigen leven. Een goed geregeld vervoer op maat en aangepaste woningen zijn voor hen van groot belang. Bij nieuwbouwprojecten moeten cliëntenorganisaties van het begin af aan worden ingeschakeld om mee te denken over de toegankelijkheid. Mensen met een beperking moeten, als het aan GroenLinks ligt, bij verkiezingen zelfstandig hun stem uitbrengen in toegankelijke stembureaus en stemcabines. Ook de toegankelijkheid van alle wijken en openbare gebouwen voor rolstoelen en rollators ligt ons na aan het hart. Samen met belangenorganisaties van gehandicapten zijn obstakels in kaart gebracht, nu moet er een plan worden gemaakt voor het opheffen daarvan. De gemeente moet meer doen om de toegankelijkheid van onder andere winkels en restaurants te bevorderen. Onderwijs De gemeente heeft slechts beperkte invloed op het onderwijs. Wel kan zij met aanvullende maatregelen bijdragen aan bestrijding van onderwijsachterstand. De gemeente is verantwoordelijk voor de huisvesting van primair en voortgezet onderwijs. Belangrijk is, dat de komende tijd achterstallig onderhoud wordt weggewerkt en dat de duurzaamheid van schoolgebouwen wordt bevorderd. De huisvestingsomstandigheden van het speciaal onderwijs in Arnhem zijn zorgelijk. GroenLinks ziet graag dat de gemeente deze in de komende jaren voortvarend verbetert, zoals bij het voortgezet onderwijs is gedaan. Alles bij elkaar genomen is Arnhem duurder uit met een ad hoc beleid van noodlokalen en noodverbouwingen. Goede huisvesting zal dus zowel het onderwijs als de gemeentelijke financiën ten goede komen. Arnhem heeft de laatste jaren ingezet op de bouw van zogenaamde ‘Brede Scholen’ waarin meerdere voorzieningen, zoals kinderopvang en buurtwerk, een plek hebben gekregen. Wat GroenLinks betreft moet de gemeente de komende jaren stimuleren dat de verschillende instellingen in een brede school of wijk op een constructieve manier samenwerken. Onderwijsachterstand vraagt, evenals het ontstaan van ‘goede en slechte’ en ‘witte en zwarte’ scholen, om een brede aanpak. Door samenwerking op alle niveaus, door het stimuleren van betrokkenheid van ouders, door aanpak van schoolverzuim en door gebruikmaking van aanvullende regelingen kunnen leerachterstanden en andere problemen tijdig worden gesignaleerd en opgelost. GroenLinks vindt de maatschappelijke stage een goed initiatief dat de gemeente moet stimuleren. Sport Net als cultuur heeft sport een toegevoegde waarde voor het leefklimaat in de stad. Het is belangrijk dat er een samenhang is tussen educatie, talentontwikkeling, opleiding en topprestaties. GroenLinks vindt het belangrijk dat kinderen kunnen kennismaken met sport, in hun wijk en op school. GroenLinks wil ook dat sportclubs goed kunnen functioneren. Bij investeringen in de sport zal worden meegewogen dat sport belangrijk is voor de gezondheid van mensen. Denk aan het bestrijden van overgewicht bij kinderen. Bij investeringen in accommodaties voor verenigingen wordt bekeken of deze maximaal kunnen worden benut. Sport kan worden verbonden met andere beleidsvelden, zoals die voor participatiebanen, opvoedingsondersteuning en maatschappelijk stages. Specifieke aandacht is er voor de toegankelijkheid van sportclubs voor verschillende groepen mensen, waaronder allochtone jongeren. Bij sport moet niet alleen worden gedacht aan verenigingen. Er is een trend waarneembaar dat er

GroenLinks Arnhem -‐ Verkiezingsprogramma 2010-‐2014

juist meer individueel aan sport wordt gedaan. Een voorbeeld is zwemmen. De zwembaden in Arnhem moeten daarom maximaal worden gebruikt en een ruime openstelling hebben. Bij sport gaat het niet alleen om competitie, maar ook gewoon om bewegen. Het is provinciaal beleid om in 2016 driekwart van de bevolking ‘verleid’ te hebben genoeg te bewegen. De gemeente kan hierop inspelen door bij de ruimtelijke inrichting goed te bekijken of er genoeg mogelijkheden zijn voor een wandeling, fietstocht of voetbalveldje in de buurt. Bij de ontwikkeling van nieuwe wijken zoals Schuytgraaf zal dan ook moeten worden bekeken of er voldoende sport-‐ of bewegingsmogelijkheden zijn. Het regelmatige bezoek van de politiek aan Arnhemse sportclubs (ROSA) zal ook in de komende jaren worden voortgezet om problemen in exploitatie, verenigingsopbouw en dergelijke snel en concreet te kunnen aanpakken. Arnhem heeft met Papendal een van de drie Nederlandse opleidingscentra voor topsport binnen haar grenzen. Investeren in topsport door de gemeente mag alleen als er een duidelijke link is met breedtesport. GroenLinks beschouwt betaald voetbal als een commercieel bedrijf en zal er als zodanig mee omgaan.

GroenLinks Arnhem -‐ Verkiezingsprogramma 2010-‐2014

Divers Arnhem

Arnhem is een stad vol diversiteit, waar vele culturen samen leven. GroenLinks staat voor een open, pluriforme samenleving, waarin iedere burger een zo groot mogelijke vrijheid heeft om te participeren en zich te ontplooien zonder discriminatie, racisme, seksisme of enige andere vorm van onderdrukking of beperking. Individualisering als onderdeel van een emancipatieproces zien wij als een positieve ontwikkeling. Het emancipatieproces is echter nog niet voltooid. Volgens de wet hebben we allemaal gelijke rechten, maar in de praktijk is er nog vaak sprake van achterstelling op basis van iemands geslacht, seksuele gerichtheid, leeftijd, geloof, handicap en/of etniciteit. Nog veel te vaak is er sprake van discriminatie op de arbeidsmarkt alsook discriminerend toelatingsbeleid in bijvoorbeeld het uitgaansgebied van Arnhem. Verder ondervinden nog steeds te veel mensen belemmeringen bij de uitvoering van hun persoonlijke wijze van participeren in de samenleving. Graag geeft GroenLinks hun een grotere kans om te emanciperen: wij zetten ons in voor de gelijkwaardigheid van mensen. Bij gelijke rechten en kansen hoort ook de plicht om de vrijheid van anderen te respecteren. Iedereen beschikt over vrijheid van meningsuiting en vrijheid van godsdienst. In onze samenleving vol diversiteit staat GroenLinks voor het ideaal van moderne gemeenschapszin. Dat betekent dat we ons verantwoordelijk voelen voor onze leefomgeving en dat we ons er bewust van zijn dat andere mensen er andere leefstijlen op na kunnen houden dan wijzelf. GroenLinks zet zich in voor een samenleving waarin mensen in hun waarde worden gelaten, maar waarin ook ruimte is voor kritiek. Dat biedt verbreding en verdieping van culturele kennis, nieuwe inzichten en betrokkenheid bij maatschappelijke problemen. Het biedt mensen ook mogelijkheden om, zonder vervreemding, vrees en polarisatie, met elkaar in debat te gaan over allerlei onvermijdelijke tegenstellingen. Van de overheid vraagt GroenLinks emancipatie te stimuleren door ervoor te zorgen dat haar beleid voor álle burgers werkt. Daarom dient de gemeente in al haar beleid rekening te houden met verschillen tussen mensen, zonder te stigmatiseren en mensen ‘in hokjes te stoppen’. Door dit diversiteitsbeleid wordt de gemeentelijke dienstverlening persoonsgericht en kwalitatief beter. Diversiteit dient structureel onderdeel van beleid te zijn: divers waar het kan, specifiek waar nodig. Arnhem geeft het goede voorbeeld: de gemeente moet ervoor zorgen dat haar personeelsbestand een afspiegeling is van de Arnhemse bevolking. Het is nodig rekening te houden met diversiteit om gelijke kansen voor verschillende groepen te bevorderen en discriminatie, sociale ongelijkheid en uitsluiting tegen te gaan. Kortom: gelijke behandeling, daar gaat het om. Daarom vraagt de gemeente van maatschappelijke organisaties (bedrijven, instellingen en verenigingen) om diversiteit een plaats te geven in hun beleid. De gemeente treedt actief op tegen intolerantie en discriminatie. Zo moet discriminerend toelatingsbeleid in horecagelegenheden hard worden aangepakt. In de gevallen dat dit niet afdoende is, moet de gemeente in het uiterste geval over gaan tot (gedeeltelijke of tijdelijke) intrekking van de horecavergunning. GroenLinks vraagt van de gemeente om in haar emancipatiebeleid extra aandacht te besteden aan allochtone vrouwen en meisjes. GroenLinks gelooft op de eerste plaats in de eigen kracht van mensen, waarvoor de gemeente hun de benodigde ruimte geeft. Samen leven en emancipatie beginnen in de buurt, dichtbij. Ook bij lokale organisaties als wijkverenigingen dient de gemeente diversiteit te stimuleren. Het aantal oudere allochtonen neemt ook in Arnhem snel toe. Zij kunnen baat hebben bij een speciale behandeling in bijvoorbeeld ziekenhuizen en verpleeginstellingen waar respect en begrip heerst voor hun religieuze en culturele achtergrond. De gemeente heeft de plicht rekening te houden

GroenLinks Arnhem -‐ Verkiezingsprogramma 2010-‐2014

met de specifieke wensen en positie van allochtone ouderen en moet in het verlengde daarvan zorginstellingen aansporen tot het bieden van maatwerk voor alle groepen ouderen. Het project Eervol Arnhem wordt voortgezet. Extreem rechtse activiteiten en radicalisering van ‘moslims’ dienen preventief te worden aangepakt. De gemeentelijke diensten verzamelen informatie die duidt op radicalisering in een op te richten ‘Signalerings-‐ en adviespunt radicalisering’. Waar mogelijk en nodig wordt samengewerkt met politie, justitie en scholen.

GroenLinks Arnhem -‐ Verkiezingsprogramma 2010-‐2014

Bereikbaar Arnhem

GroenLinks zet zich in voor de bereikbaarheid van Arnhem, zowel voor bewoners als voor bezoekers. Wat ons betreft wordt vooral het openbaar vervoer, maar ook de aanleg en het gebruik van fiets-‐ en looproutes gestimuleerd. Met de groei van het Arnhemse autopark moet verstandig worden omgegaan. Auto’s Om de overlast van parkeren in alle wijken in de omgeving van het centrum (zoals Sint Marten, Klarendal, Spoorwijk, het Spijkerkwartier, ’t Broek, de Van Verschuerwijk en de Burgemeesterswijk) te beperken, is GroenLinks voorstander van het invoeren van betaald parkeren en vergunningparkeren. Elk huishouden heeft recht op maximaal één parkeervergunning. GroenLinks wil dat de gemeente Arnhem het gebruik van deelauto’s stimuleert. Het meest aantrekkelijk en praktisch kan dit door belonen: iedereen die een parkeervergunning inlevert, krijgt een OV-‐Stadsabonnement. Bovendien kan Arnhem de inrichting van deelparkeerplaatsen subsidiëren. Eén deelauto zorgt ervoor dat er vier tot vijf auto’s minder rondrijden. Dat scheelt vervuiling en bespaart parkeerruimte. De gemeente Arnhem gaat over tot het instellen van milieuzones. (Vracht)auto’s die niet voldoen aan de Europese milieueisen worden zo uit de stad geweerd. De haalbaarheid van het inrichten en exploiteren van een stadsdistributiecentrum wordt onderzocht. Met zo’n centrum wordt beoogd dat goederen van buitenaf aan de rand van de stad worden afgeleverd, waarna ze met elektrische voertuigen naar hun definitieve bestemming worden vervoerd. GroenLinks ziet graag het Nationaal Historisch Museum (NHM) in Arnhem verschijnen, echter wel onder de voorwaarde dat de Ecologische Hoofdstructuur niet wordt aangetast. Ook mag er geen extra verkeersdruk komen op bijvoorbeeld de Schelmseweg door de geplande nieuwe afslag van de A12 en de komst van meer parkeerterreinen. Dit betekent dat er fors moet worden ingezet op openbaar vervoer voor de bereikbaarheid van zowel het NHM als het Openluchtmuseum en Burgers’ Zoo. Extra verkeersdruk kan worden verminderd door het inrichten van een Transferium aan bestaande afslagen van de A12. Zo’n tweede Transferium (volgend op dat bij Gelredome) ten behoeve van de attracties en het centrum, is hoe dan ook van belang. Natuurlijk mag ook dit niet ten koste gaan van de Ecologische Hoofdstructuur. Een nieuwe afslag van de A12 is wat GroenLinks betreft niet aan de orde. Voetgangers en fietsers GroenLinks pleit voor een veilig en snel fietspadennetwerk en veilige looproutes. Bij de aanleg en reconstructie van wegen wordt voorrang gegeven aan logische en veilige oplossingen voor voetgangers, fietsers en openbaar vervoer. Onder ‘veilig’ verstaat GroenLinks ook ‘sociaal veilig’: alle delen van de bebouwde kom van Arnhem zijn dan via minimaal één zo kort mogelijke route bereikbaar voor voetgangers en fietsers zonder dat zij zich onveilig voelen. GroenLinks is erg voor het gebruik van de fiets, maar vindt wel dat dit vervoermiddel op de daarvoor bestemde plaatsen moet worden neergezet. Het op de juiste wijze stallen van fietsen dient te worden gehandhaafd. Het beleid voor het realiseren van meer bewaakte fietsenstallingen moet worden voortgezet en geïntensiveerd. Openbaar vervoer Goed openbaar vervoer is van belang om Arnhem toegankelijk te houden. Openbaar vervoer maakt Arnhem nog aantrekkelijker voor onder anderen (dagjes-‐)toeristen. Ook is openbaar vervoer hét

GroenLinks Arnhem -‐ Verkiezingsprogramma 2010-‐2014

alternatief voor de auto, zeker vanuit milieuoogpunt. Daarom moet Arnhem zich de komende jaren blijven inzetten voor een aantrekkelijker openbaar vervoer. Bussen en treinen moeten alle voorzieningen in de stad aandoen, in hoge frequentie rijden en goed aangesloten zijn op (andere) treinen en buslijnen. Als het goed is, sluit het openbaar vervoer aan op de functies die Arnhem regionaal en nationaal heeft. Zo zet Arnhem zich in voor aansluiting op het nachttreinnet. Dit nachtnet moet Arnhem van donderdag tot en met zaterdag (uitgaansnachten) verbinden met de al aangesloten steden Utrecht en ’s Hertogenbosch, via Nijmegen. Het integreren van het dalkaartje in het OV-‐chipkaartsysteem wordt voortgezet. Verder moet worden onderzocht of gratis toegang tot openbaar vervoer haalbaar is voor Arnhem Card-‐houders van 65 jaar en ouder. Ook voor het verbeteren en intensiveren van het openbaar vervoer in Stadsregio Arnhem Nijmegen, door middel van het plan StadsRegioRail KAN, dient Arnhem zich de komende jaren in te zetten. Het is essentieel dat zich bij elke woning en elke voorziening (zorginstelling, ziekenhuis, woonvoorziening voor ouderen, school en dergelijke) binnen 300 meter afstand een bushalte bevindt. GroenLinks pleit voor overdekte bushaltes, met adequate reizigersinformatie en goede stallingsmogelijkheid voor de fiets (fietskluizen). Het tijdelijke busstation moet comfortabeler worden. Jaarlijks peilt Arnhem de mening van de reizigers over het openbaar vervoer. Hun suggesties worden gebruikt om bij provincie, Stadsregio en busbedrijf Breng aan te dringen op verbeteringen in de dienstregeling, bijvoorbeeld betere aansluitingen op andere openbaar vervoersvoorzieningen. Ook worden bij betrokken organisaties de noden en behoeften van minder mobiele gebruikers onder de aandacht gebracht. Taxi’s worden wat ons betreft hybride en/of gaan rijden op aardgas. Afspraken hierover kunnen worden vastgelegd in een taxiconvenant. De overlast en risico’s die het vervoer van gevaarlijke stoffen over het door de stad lopende spoor met zich meebrengt, zijn onverantwoord. Alleen het voltooien van de Betuweroute door deze te voorzien van een volwaardige ‘noordtak’ aan de oostzijde van de IJssel is een oplossing voor dit probleem.

GroenLinks Arnhem -‐ Verkiezingsprogramma 2010-‐2014

Cultureel Arnhem

Ook energiek is Arnhem als het gaat om kunst, cultuur en evenementen. In Arnhem wonen en werken veel kunstenaars die bijdragen aan de identiteit van de Gelderse hoofdstad. Kunst en cultuur maken Arnhem tot een aantrekkelijke en levendige gemeente in het oosten van het land. Dat trekt veel verschillende mensen en gevarieerde vormen van bedrijvigheid aan en draagt bij aan de diversiteit. Het is dus belangrijk dat Arnhem een breed en divers cultuuraanbod in stand houdt. Arnhem is ook buiten de regio bekend om haar kunst-‐ en cultuurevenementen en -‐voorzieningen zoals de Modebiënnale, het Modekwartier, de Sonsbeektentoonstellingen, het toekomstige Cultuurcluster, het Nationaal Historisch Museum, het Openluchtmuseum, concerten in Gelredome, alsook om de kunstopleidingen (ArtEZ). Met deze evenementen, voorzieningen en instellingen onderscheidt Arnhem zich van andere steden. GroenLinks treedt voor dit alles graag op als pleitbezorger. Vooral het ‘middensegment’ van de kunsten is voor de levendigheid en bedrijvigheid van Arnhem belangrijk. Kleine onconventionele cultuurinitiatieven moeten kansen krijgen en gekoesterd worden. Maatschappelijk relevante kunst heeft onze aandacht: kunst gericht op bepaalde doelgroepen en kunst die bijdraagt aan ontmoeting en leefbaarheid in wijken of stad. Van harte ondersteunt GroenLinks de ketenbenadering die de gemeente hanteert, waarin alle aandachtsgebieden op elkaar aansluiten en elkaar versterken: talentontwikkeling, opleiding, productie en presentatie. GroenLinks acht het van groot belang dat de stad aantrekkelijk blijft voor de kunstenaars die in de stad wonen en werken. Wij zien er dan ook op toe dat het gemeentebestuur persoonlijke initiatieven van (beeldende en podium-‐) kunstenaars waar mogelijk ondersteunt. Een projectbureau voor kunst kan initiatieven bundelen, geldstromen regelen en kunstenaars in contact brengen met ondernemers. Bouw van atelierwoningen en het bieden van ruimte aan kunstenaars in wijken en op bijvoorbeeld bedrijfsterreinen zal de vermindering van tijdelijke atelierruimte in de komende jaren moeten opvangen. Ook willen wij dat de gemeente gezamenlijke huisvesting voor kleine (theater)initiatieven stimuleert. Voor het realiseren ervan is nauwe samenwerking tussen de verschillende betrokken gemeentelijke diensten nodig. De kunstinstellingen in het centrum zijn belangrijk voor de culturele uitstraling van de stad. Kunst en cultuur moeten echter ook zichtbaar zijn in de verschillende wijken en parken en kunnen thema’s als mode en groen versterken en met elkaar verbinden. Intensieve stimulering van culturele activiteiten in de wijken kan bepaald geen kwaad. GroenLinks denkt dan bijvoorbeeld aan een cursusaanbod voor jong en oud, ruimte voor amateurverenigingen en kleine producties, kunst in de openbare ruimte en wijkevenementen. Het cultuureducatieprogramma van het Kunstbedrijf zal in samenwerking met scholen en instellingen verder ontwikkeld moeten worden. Het is belangrijk dat voor al deze activiteiten ruimte in de wijken beschikbaar is, bijvoorbeeld in brede scholen of tijdelijk leegstaande accommodaties. Toen de grote culturele instellingen in Arnhem door verouderde huisvesting niet langer rendabel bleken te zijn, heeft GroenLinks ingestemd met de plannen voor een cultuurcluster in Rijnboog. Nieuwe huisvesting en kruisbestuiving van verschillende kunstvormen kunnen de grotere kunstinstellingen in Arnhem nieuwe impulsen geven. De verplichtingen die dit grootschalige Rijnboogproject met zich meebrengt, kunnen echter ook averechtse uitwerking hebben. Een gevaar schuilt bijvoorbeeld in de zware financiële belasting door de bouw en exploitatie van de nieuwe voorzieningen, waardoor de lasten zó hoog oplopen dat er weinig geld overblijft voor andere culturele initiatieven en instellingen. Op dit mogelijke, negatieve aspect betreft zal GroenLinks de komende jaren uiterst waakzaam blijven.

GroenLinks Arnhem -‐ Verkiezingsprogramma 2010-‐2014

Omdat er minder geld beschikbaar zal zijn, zullen de komende jaren keuzes gemaakt moeten worden. GroenLinks geeft dan de voorkeur aan het ondersteunen van kleinere producties van Arnhemse kunstenaars, aan oriëntatie en kennismaking op het gebied van kunst en cultuur en talentontwikkeling. Wat ons betreft gaan deze zaken boven het ondersteunen van grootschalige prestigeprojecten en dure evenementen. Om effectiever met het voor cultuur bestemde geld om te kunnen gaan, is het belangrijk dat plannen vooraf kritisch op financiële onderbouwing en beoogd resultaat worden bekeken, zodat er niet zonder meer financiële vrijbrieven aan instellingen en initiatieven worden gegeven. Voor het bepalen van de bijdrage die de gemeente verleent aan evenementen moet de mate van culturele en/of maatschappelijke meerwaarde voor de stad de doorslag geven.

GroenLinks Arnhem -‐ Verkiezingsprogramma 2010-‐2014

Keuzes voor de toekomst van Arnhem

Wonen in Arnhem GroenLinks is een progressieve en groene partij. Wij dragen graag bij aan de verdere ontwikkeling van Arnhem als stad. Stilstand is achteruitgang. De samenleving en de bevolking veranderen voortdurend, behoeftes en interesses blijven niet voortdurend hetzelfde. Daarom is ontwikkeling van de stad nodig. GroenLinks staat voor een duurzame en groene invulling. Alle projecten dienen dan ook te worden onderworpen aan een duurzaamheidstoets. Per saldo zal er altijd milieuwinst moeten zijn. Een van de grote projecten is het Rijnboogplan. Over de contouren van dit plan heeft de gemeenteraad reeds beslist. Het masterplan voor het Havenkwartier (haven, cultuurcluster) is vastgesteld. De uitvoering van de verschillende onderdelen wordt stapsgewijs aangepakt. De financiële dekking en verkeersafhandeling van het project hebben voor GroenLinks prioriteit. Panden worden niet gesloopt voordat er daadwerkelijk zicht is op directe opvulling van het ontstane gat: geen holle kiezen in de stad. Gedurende de komende raadsperiode worden de plannen voor Coehoorn en Paradijs vastgesteld, na overleg met belanghebbenden en bewoners. De mogelijkheid om een participatieproces te starten op dezelfde wijze als in de afgelopen periode voor Stadsblokken/Meinerswijk heeft plaatsgevonden, wordt onderzocht. Verdere uitbreiding van Arnhem is voorlopig niet aan de orde. Gelet op de demografische ontwikkelingen, is er geen behoefte meer aan nieuwe grootschalige woningbouwlocaties. Het project Centraal Station is gezichtsbepalend voor Arnhem en de Arnhemmers. De afbouw van het station is de afgelopen tijd financieel mogelijk gemaakt. GroenLinks zal zowel de financiële afwikkeling als de tijdsplanning van dit project kritisch en constructief blijven volgen. Verdere vertraging dient te worden voorkomen. GroenLinks vindt dat er voor Arnhem-‐Zuid een toekomstgericht stedenbouwkundig plan moet worden opgesteld, in samenspraak met bewoners en belangengroepen. Aandachtspunten zijn het voorzieningenniveau, opwaardering van de omgeving Rijnhal-‐Kronenburg-‐Gelredome, de leefbaarheid en toekomst van de jaren zeventig-‐ en tachtigwijken, ontsluiting van de wijken en het gebruiksgroen. Arnhem-‐Zuid moet echter geen onnodige concurrent worden voor de binnenstad. Daarnaast staan wij voor behoud van het open, dorpse karakter van Elden. Eigenaren van een monumentaal pand moeten comfortabel kunnen wonen. De subsidieregeling voor monumenten is echter afgeschaft. GroenLinks pleit dan ook voor een nieuwe gemeentelijke subsidieregeling en voor het vereenvoudigen van vergunningverlening voor monumentale panden. Financiën De voorstellen die GroenLinks doet, kosten geld. Dat zijn we ons bewust en zeker in een tijd van economische recessie is het lastig om budgetten vrij te maken. Toch is dat niet te vermijden, willen wij het door ons geschetste perspectief dichterbij brengen. Wij zullen de komende jaren de volgende richtlijnen hanteren: 1. Als je investeert, doe het dan duurzaam: in projecten die werkgelegenheid opleveren en daarnaast een bijdrage leveren aan een klimaatbestendige stad. 2. We houden het sociaal, zeker in een tijd van toenemende werkloosheid kan de sociale cohesie een impuls gebruiken. 3. Als er bezuinigd moet worden, dan mag dat niet ten koste gaan van de werkgelegenheid, de sociale structuur en de duurzaamheid in de stad.

GroenLinks Arnhem -‐ Verkiezingsprogramma 2010-‐2014

4. De gemeente moet zorgvuldig met gemeenschapsgeld omgaan; als zij met minder ambtenaren, respectievelijk geld, dezelfde kwaliteit kan leveren, moet ze dat doen. De directe uitvoering heeft prioriteit. De lokale lasten in Arnhem zijn, in vergelijking met andere gemeenten van dezelfde omvang, relatief laag. Indien noodzakelijk, mogen de lokale lasten naar draagkracht omhoog, mits aan de inwoners duidelijk wordt gemaakt waarvoor de lastenverhoging is bedoeld. De gemeente moet kostendekkende tarieven hanteren voor haar diensten. Gemeentelijke financiёle middelen worden duurzaam belegd. Ze worden uitgezet bij banken met duurzame fondsen, deze selecteren ondernemingen en sectoren die letten op milieuaspecten, sociale betrokkenheid, arbeidsomstandigheden en welzijn voor dieren. Zo voorkomen we dat gemeentelijke gelden worden aangewend voor, bijvoorbeeld, wapenproductie of klimaatschadelijke activiteiten. Internationaal In veel landen hebben mensen minder kansen op een goed leven dan in Nederland. De kloof tussen arm en rijk wordt helaas steeds groter. Ook worden de armste landen het hardst getroffen door de gevolgen van economische recessie en klimaatcrisis. GroenLinks hangt internationale solidariteit en sociale rechtvaardigheid aan. Wij vinden dat iedere wereldburger recht heeft op werk en een volwaardig inkomen, op huisvesting, onderwijs en gezondheidszorg en om in vrijheid het eigen leven te kunnen vormgeven. Hiervoor zijn herverdeling van macht en middelen en een eerlijke internationale handel nodig. Dit is een belangrijke taak voor nationale regeringen, de Europese Unie, de Verenigde Naties en andere internationale organisaties. Maar ook gemeenten vormen een onmisbare schakel: op lokaal niveau kan iedereen bijdragen aan een sociaal, economisch en ecologisch duurzame wereld. De gemeente kan dit zelf doen, maar kan daarnaast ook haar inwoners ertoe aanmoedigen. Arnhem draagt kennis over aan gemeenten in ontwikkelingslanden of zogenoemde transitielanden in Oost-‐Europa, bijvoorbeeld op het gebied van afvalverwerking, waterzuivering, energiebesparing of goed bestuur. Daarom doet de gemeente mee aan een kennisuitwisselingsproject van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Lokale organisaties (bijvoorbeeld migrantenorganisaties), instellingen (woningcorporaties, hogescholen) en bedrijven worden bij deze uitwisseling betrokken. Initiatieven van bewoners op het gebied van internationale stedenrelaties dienen door de gemeente ondersteund te worden. Ook lokale fondswerving voor projecten in ontwikkelingslanden, door particuliere organisaties of bedrijven, wordt ondersteund. GroenLinks wil actieve mondiale betrokkenheid stimuleren. Verder kan Arnhem, door zich aan te sluiten bij de European Coalition of Cities Against Racism (ECCAR), samen met andere Europese gemeenten racisme en discriminatie bestrijden. Regionale samenwerking Arnhem moet waar mogelijk en zinvol samenwerken met andere gemeenten. Samen met andere gemeenten in Midden-‐ en Zuid-‐Gelderland is de gemeente Arnhem onderdeel van de Stadsregio Arnhem-‐Nijmegen (het vroegere KAN). De Stadsregio is een bestuurslaag die ergens tussen de gemeenten en de provincie zweeft en wordt bestuurd door niet rechtstreeks gekozenen. GroenLinks vindt dat de Stadsregio geen toegevoegde waarde heeft. Integendeel. Een voorbeeld: de Stadsregio is verantwoordelijk voor het regionale openbaar vervoer op haar grondgebied, waardoor de afstemming met het openbaar vervoer in de omringende gebieden te wensen over laat. GroenLinks ziet de taken van de Stadsregio liever teruggaan naar provincie en gemeenten. Gemeenten die zaken gezamenlijk willen oppakken -‐wat om redenen van efficiëntie handig kan zijn-‐ kunnen dit uitstekend zelf regelen.

GroenLinks Arnhem -‐ Verkiezingsprogramma 2010-‐2014

De gemeente Arnhem is lid van de Euregio Rijn-‐Waal. Doelstelling van deze publiekrechtelijke organisatie is het bevorderen van de samenwerking tussen overheden en bedrijven in de Nederlandse en Duitse grensgebieden. GroenLinks is een groot voorstander van deze samenwerking, mits sprake is van concrete resultaten. Samenwerking in Europees verband is te belangrijk om te laten versloffen; daarom zal GroenLinks zich sterk maken voor verbetering van de positie van Euregio Rijn-‐Waal en het publieksvriendelijker maken van deze organisatie. Toekomst van de gemeente Om Arnhem toekomstbestendig te maken, dient de gemeente zich te allen tijde dienstbaar op te stellen jegens haar stad en inwoners. Op het gebied van communicatie valt voor de gemeente nog veel te winnen. Het wordt hoog tijd dat informatie meer doelgroep-‐ en wijkgericht wordt verstrekt. Berichtgeving aan de stad, aan haar burgers en haar ondernemers (onder andere via de website en de gemeentepagina in de Arnhemse Koerier) kan actiever, toegankelijker en diverser. Ook moet het terugdringen van onnodige bureaucratie en regeldruk worden voortgezet. De gemeentelijke organisatie moet ‘verplatten’, verantwoordelijkheden moeten zo laag mogelijk bij de medewerkers worden gelegd. Bij beslissingen over buurten mag de betreffende wijk meebesluiten, bijvoorbeeld als het gaat over de wijze van uitvoering. De gemeente stelt duidelijke kaders, zodat iedereen weet waar hij of zij aan toe is. Waar het gaat om stadsbelangen, beslist de gemeenteraad. Wijken kunnen prima meedenken over het uitvoeren van besluiten die hen raken. Toekomst van GroenLinks in de gemeenteraad Drie perioden achter elkaar heeft GroenLinks nu deelgenomen aan het dagelijks bestuur (het College van B&W) van Arnhem. GroenLinks is bereid in de volgende raadsperiode opnieuw verantwoordelijkheid te dragen voor het collegebeleid in Arnhem, mits er voldoende basis is om de eigen uitgangspunten te realiseren. Deelname aan een nieuw college is wat ons betreft gebaseerd op de nieuwe machtsverhoudingen in de Arnhemse gemeenteraad én op ons eigen verkiezingsprogramma. De nieuwe raadsfractie van GroenLinks zal dualistisch, dus onafhankelijk (van B&W, eventueel inclusief eigen wethouder), opbouwend en kritisch opereren.

GroenLinks Arnhem -‐ Verkiezingsprogramma 2010-‐2014