BlockChain-en potentziala

Eralda al dezake Blockchain-ek argitalpen eta finantzaketa akademikoa? Jarraian aztertuko dugu

Bitcoin-ek, lehen moneta elektroniko deszentralizatuak, Blockchain teknologia aurkeztu zuen 2009. urtean. Teknologia honek, hainbat arlotan, diru elektronikoaz haratago dauden aplikazioetarako abantaila ugari eskaintzen ditu. Mundu akademikoan, Blockchain-en oinarritutako hainbat irtenbide proposatu dira arazo batzuk konpontzeko.

Argitalpen hau proposamen horietako batzuk erakusten saiatuko da. Bereziki, finantzaketa akademikoan oinarritutako irtenbideak erakustean oinarrituko da (Blockchain eta dirua eskutik doaz) eta argitalpen akademikoko prozesuaren fase desberdinetan, idazketa fasean egileen arteko beharrezko lankidetzatik hasita eta kalitatearen ebaluaziora arte, behin argitaratuta daudela.

Teknologiaren heldutasuna txikia izan arren, artikulu honek Blockchainek akademian duen potentzial eraldatzailea erakusten du, dauden eta aktiboak diren proiektuak aurkeztuz. Gaur egun gauzatzen saiatzen ari diren proiektuek onartzen ez dituzten espekulazio teoriko berdinen interesetik eta esparruetatik kanpo uzten ditugu.

Jarraian, Blockchain eta bere ezaugarriei buruzko sarrera laburra egingo dugu, eta ondoren, akademiarentzat garrantzitsuak diren Blockchain proiektuak aurkeztuko ditugu, bereziki argitalpen akademikoan ikerketa eta eraldaketak finantzatzeko.

Azkenean, aurkeztutako materialari buruzko eztabaida eta ondorio batzuk aurkezten dira.

Blockchain eta bere ezaugarriak

Blockchain Bitcoin-ek 2009an sartutako teknologia da. Bere ezaugarriek lehen aldiz moneta digital banatu bat garatzea ahalbidetu zuten, hau da, ez zuen inongo eragile zentralek kontrolatzen, hala nola erakundeek (banku zentrala...) edo enpresek (Visa edo Paypal).

Blockchain horren kopiak mantentzen eta eguneratzen dituzten aktore anitzen artean banatutako liburu bat bezala uler daiteke. Izan ere, Blockchain teknologia eta bere garapenak “Distributed Ledger Technologies” izenarekin ere ezagutzen dira, hau da, ingelesez, kontabilitateko banatutako liburua. Erregistro honek ezaugarri hauek ditu: • Partekatua da, hau da, jende askok kopia bat du. • rekia da, edonork kopia bat eskura dezake, bertan kontua ireki eta transakzioak egin ditzan. • Gardena da, edonork irakur dezakeelako bere edukia. • Lankidetzakoa da, edonork orrialde (edo bloke) berri bat proposa baitezake. • Aldaezina da, bertan idatzitako informazioa ezin baita ezabatu. • Egiaztagarria da, edonork egiazta ahal izateko arauak betetzen direla (inork ez duela ez duen dirurik gastatzen...). • Segurua da, bere aldaezintasuna erregistroaren edozein aldaketa oso zaila bihurtzen duen pizgarri sistema baten bidez baitator.

Jatorrizko diseinuak moneta deszentralizatuak baimentzen zituela uste zen arren, Blockchain aplikazioak beste aplikazio mota batzuk garatzea ahalbidetzen duten teknologien agerpenarekin hedatu dira. Horrela, bada, Blockchain proiektuak sare sozialak, hornikuntza katearen logistika, entretenimendua edo mundu akademikoa bezalako arlo desberdinetan daude, jarraian aztertuko dugun moduan. Blockchain aplikazioak Akademian

Blockchainek aplikazio aniztasun handia du mundu akademikorako. Artikulu honetan, ikerketaren finantzaketara aplikatzea eta argitalpen akademikoaren fase desberdinak hobetzea proposatzen duten proiektu batzuk aurkezten ditugu. Horrela, beste erabilera interesgarri batzuk alde batera uzten ditugu, hala nola unibertsitateko tituluen erregistroa edo hezkuntzan erabiltzeko beste aukera batzuk.

Ikerketa finantzatzeko modu berriak

Blockchain proiektu askok bezala, Blockchain akademian erabiltzeko proposamenen zati handi batek osagai ekonomikoa ere badu. Proposamen horien artean, proiektu akademikoak finantzatzera bideratutakoak aurkezten ditugu. Erregistro publiko aldaezin gisa, Blockchainen aplikazio zuzenenetako bat erregistro horiek egin zireneko data ez aldatzea eta aldatu ez direla bermatzea da. Horrela, Blockchain erabil daiteke jabetza intelektual jakin baten (ekarpen akademiko bat, asmakizun bat, etab.) izatea egiaztatzeko, nork erregistratzen duen, noiz egin zuen, etab. erregistratzeko erabil daitekeelarik. DEIP bezalako proiektuek funtzionalitate hori komunitate akademikoari eskaintzen diote.

Blockchain, horren kopiak mantentzen eta eguneratzen dituzten aktore anitzen artean banatutako liburu bat bezala uler daiteke

Proiektuaren arabera, erregistro honek egiletza edo eskubideak babesteko balio izateaz gain, erregistratutako ekarpenetan interesa duten erakundeei finantzaziorako sarbidea errazteko balio du.

Blockchain-en jabetza intelektuala erregistratu ondoren finantzak lortzen lagun dezakeen proposamen zehatzagoa Molecule da, Farmazian ikerketarako jabetza intelektualeko eskubideen merkatua sortzea proposatzen duena. Haien proposamenean, inbertitzaileei eskubide horien salmenta erraztea espero dute, ikerketa proiektuek finantzazioa lor dezaten. Horrela, sendagaien garapena sustatzea espero dute.

Merkatuari lotuta ez dauden finantzaketa akademikorako moduak aztertzen dituzten proiektu gutxiago daude, nahiz eta Blockchain-en erabilera aztertzen ari diren eskaeren kudeaketa azkartu eta hobetzeko, ebaluazioa eta diru-laguntzak emateko. Era berean, beste arlo batzuetan, Blockchainek erraztutako finantzaketa moduak aztertzen ari dira, hala nola proiektuen crowdfunding-a, non emaileek mundu akademikoan aplika litezkeen helburuak betetzen diren ala ez kontrolatzen duten.

Zorionez, Blockchain-en ekarpen akademikoen erregistroa ez da jabetza intelektuala merkataritza helburuetarako erregistratzera mugatzen. Blockchain-en erabilera ere aztertzen ari da artikulu irekiak partekatzeko, parekidetasuna berrikusteko, prozesuari gardentasuna emateko edo argitaratutako ekarpenen kalitatearen ebaluazioa hobetzeko. Jarraian, proiektu horietako batzuk aurkezten ditugu, fase desberdinetan argitalpen zientifikoa laguntzea proposatzen dutenak. Lankidetza eta egiletza

ARTiFACTS bezalako proiektuek Blockchain erabiltzen dute lankidetza errazteko, eragile ezberdinek beren ekarpenak erregistratzeko aukera emanez, behar bezalako egozpenik gabe horiez aprobetxatuko diren beldurrik izan ez dezaten.

Berdinen arteko azterketa

Era berean, berrikusteko bidalitako artikuluak Blockchain-en erregistra daitezke, jatorrizko ekarpenaren data erregistratuta. Zientzia Deszentralizatua bezalako proiektuek ere proposatzen dute ebaluazioen arteko txostenak modu irekian erregistratzea, gardentasuna eta ebaluazioaren kalitatea sustatuz eta ebaluatzaileen aitortza hobetuz, baita editoreen eta konferentzia antolatzaileen bilaketa hobetuz ere. Era berean, Sciencematters edo Unified Science bezalako proiektuek berrikuspen lana piztu eta aitortzeko moduak aztertzen dituzte, kriptografiako moneta bidez berrikusleentzako beste abantaila batzuk izanik.

Argitalpena eta sarbide irekia

Ekarpenak aztertu ondoren, Blockchainek argitalpen eta hedapenean ere lagun dezake. Ledger bezalako aldizkariek eta Moringa bezalako argitaletxeek Blockchain-en argitaratzen dituzten artikuluak erregistratzen dituzte. Blockchain beste teknologia deszentralizatu batzuekin batera erabiltzeak artikulu hauetarako sarbide irekia eskaintzea ahalbidetzen du eta hauek aldizkariaren edo argitaletxearen mende ez dagoen ikaskideen arteko sare batean parteka daitezke libreki. Ebaluazioa eta kalitatea

Argitaratu ondoren, ekarpen akademikoek Aiur 16 bezalako proiektuen proposamenekin etekina atera dezakete, adimen artifizialaren erabilera pizgarriekin konbinatzea proposatzen duena, ikerketak ebaluatzeko eta horiei erantzuteko.

Eztabaida eta ondorioak

Artikulu honetan aurkeztutako Blockchain proiektuek arlo honetako proposamenen aniztasuna erakusten dute finantzaketa eta argitalpen akademikoko erronka batzuen aurrean. Haien proposamenek teknologia honek eskain ditzakeen hobekuntzak, abantailak eta aukerak irudikatzeko aukera ematen digute. Hala ere, proiektu horietako gehienak garapen nahiko goiztiarrean daude, neurri handi batean Blockchain teknologiaren berritasun erlatiboa dela eta, haien heldutasunak eta adopzio mailak oraindik bide luzea egin behar baitute. Hainbeste, non duela urtebete aktibo zeuden proiektuen zati handi bat aktibo ez daudela dirudi. Une honetan Blockchain aplikazioen ekimen ugariak hasi dira eratzen akademian. Zientzia Deszentralizatua bezalako proiektuak dira horren erakusle, eta pozik egongo gara erronkan gurekin bat egin nahi duen edonoren lankidetza, ilusioa eta esperientzia edukitzeaz.

Blockchain proiektuak hain desberdinak diren esparrutan aurki daitezke: sare sozialak, hornikuntza katearen logistika, entretenimendua, Akademia

ITURRIA: Antonio Tenorio Fornés “Blockchain Unibertsitatean” txostena, Crue Universidades Españolas-ekoa. Atala “Blockchain-ek eralda al dezake argitalpena eta finantzaketa akademiakoa?”