Pharma & Health Business #37, Μαΐος-Ιούνιος 2016 by ethosMEDIA

ΠΡΟΦΙΛ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Ο διοικητής Ο πιο πιο καλός καλός οοMalbrancq διοικητής Jean-Michel

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΡΕΠΟΡΤΑΖ Πασχάλης Αποστολίδης Πασχάλης Αποστολίδης Το τελικό σχέδιο για την ΠΦΥ ΡΕΠΟΡΤΑΖ

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

035 ///Μάιος-Ιούνιος Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2016 037 2016 /// ###035 Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2016

GR1603458162

ISSN: 2241-0961 2241-0961 ISSN:

0 3 57

## ΙΜΑΪ-ΙΟΥΝ ΙΑΑΝΝ--Φ ΦΕΕΒΒ 22 00 11 66

4ο 4ο Clinical Clinical ΡΕΠΟΡΤΑΖ Research Research Conference Conference Η εταιρική φήμη της Think Think Tank Tank για για κλινικές κλινικές φαρμακευτικής βιομηχανίας µελέτες µελέτες

w ww ww w .. vv ii rr uu ss .. cc oo m m .. gg rr II SS SS N N :: 22 22 44 11 -- 00 99 66 11

Αφιέρωµα Αφιέρωμα

Εµβόλια Ηπατίτιδα C

Στην Pfizer, μία από τις κορυφαίες βιο-φαρμακευτικές εταιρίες στον κόσμο, ανακαλύπτουμε από το 1849 πρωτότυπα φάρμακα προσφέροντας στους γιατρούς τα μέσα να θεραπεύουν εκατομμύρια ανθρώπους. Όταν συνεχίζετε να εμπιστεύεστε τα φάρμακά μας, συνεχίζουμε να ανακαλύπτουμε νέες θεραπείες.

CMY

PFI-02-FEB16

GR-MEN-ADV-03/2016

περ

ΟΜΕΝΑ

6. Προφίλ Χρήστος Ιατρού 8. Συνέντευξη Jean-Michel Malbrancq 16. Ρεπορτάζ Το τελικό σχέδιο για την ΠΦΥ 24. Ρεπορτάζ Οι επιδόσεις της Ελλάδας στην Υγεία

29. Αφιέρωμα: Ηπατίτιδα C 30. Ρεπορτάζ Ξεκίνησε η διαπραγμάτευση στον ΕΟΠΥΥ 34. Συνέντευξη I.H. Mameletzis 40. Infographic Η σημασία της διάγνωσης

42. Συνέντευξη Γιώργος Καλαμίτσης

ΓΕΝΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: Κωνσταντίνος Ουζούνης ouzounis.k@ethosmedia.eu ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ: Νατάσσα Λαζαράκου lazarakou.n@ethosmedia.eu

037

# ΜΑΪ-ΙΟΥΝ 2016 τιμή τεύχους 10€

ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ - ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ: Δήµητρα Ευθυµιάδου efthymiadou.d@ethosmedia.eu Ιοκάστη Αλειφεροπούλου aliferopoulou.i@ethosmedia.eu Κοσμάς Ζακυνθινός zakinthinos.k@ethosmedia.eu

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ: Αιμίλιος Νεγκής negis.e@ethosmedia.eu

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ - ΔΙΟΡΘΩΣΗ: Αμαλία Λούβαρη louvari.a@ethosmedia.eu

ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΡΙΑ: Βασιλική Αγγουρίδη agouridi.v@ethosmedia.eu

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ: Χρήστος Χαραλαμπάκης charalampakis.c@ethosmedia.eu

/ Μάιος-Ιούνιος 2016

48. Άρθρο Γιώργος Παπαθεοδωρίδης «Θεραπευτικές εξελίξεις στην ηπατίτιδα C»

52. Ρεπορτάζ Οι τελευταίες εξελίξεις γύρω από την ηπατίτιδα C

56. Ρεπορτάζ Ασθενής δεν ανταποκρίνεται σε κανένα αντιβιοτικό 60. Άρθρο Παντελής Αδάμ και Ιωάννης Καραφύλλης Η ελληνική πραγματικότητα των ερευνών 68. Ρεπορτάζ Η εταιρική φήμη της φαρμακευτικής βιομηχανίας 71. Virus 76. Χρηματιστήριο Ανάλυση VRS

78. Ραντεβού Υγείας

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ & ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ: Σοφία-Aφροδίτη Βουλγαράκη voulgaraki.s@ethosmedia.eu

ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ: Μαριάννα Μονόπωλη monopoli.m@ethosmedia.eu

DIGITAL MARKETING: Σοφία Γελαδάκη geladaki.s@ethosmedia.eu

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ: Πόπη Καλογιάννη popikalogianni@gmail.com

ΥΠΟΔΟΧΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ: Δέσποινα Ροπόδη ropodi.d@ethosmedia.eu

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Θεόδωρος Αναγνωστόπουλος Shutterstock

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ & ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: Κωνσταντίνος Σαλβαρλής salvarlis.k@ethosmedia.eu

Εκτύπωση - ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ: Pressious Αρβανιτίδης Α.Β.Ε.Ε.

Ιδιοκτησία:

Θεσσαλίας 29, 174 56 Άλιμος T: 210 9984950, Φ: 210 9984953 E: info@virus.com.gr • www.virus.com.gr • www.phb.com.gr • www.ethosmedia.eu • www.ethosevents.eu • www.alivemag.gr • www.hrima.gr • www.insuranceworld.gr • www.asfalizomai.com ISSN: 2241-0961

Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση φωτογραφιών και ύλης, ή μέρος αυτής, και η καθ’ οιονδήποτε τρόπο εκμετάλλευσή τους, χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη

EDITΟRIAL

ός...

σμ Πλήρης εκτροχια

Στην Υγεία, έχουμε πλήρη εκτροχιασμό των οικονομικών μεγεθών, και η κυβέρνηση «βλέπει τα πλοία να περνούν»...

λυπόθητη δόληρώθηκε. Η πο οκ ολ ας μί νο κο ήσεις στον ς ελληνικής οι υγείας και επιχειρ ίες Η αξιολόγηση τη ατ λμ γε αγ Επ ι. ρώ έρχετα ής. Αρκεί όμως; υν μια ανάσα ζω ση των 7,5 δισ. ευ ρο πά θα ύν ι ότ ύν προσδοκο , τα 5,3 θα δοθο χώρο της υγείας ν: Από τα 7,5 δισ. κώ κα ς ίντη με ς μά λι μα Θα γίνω πά εων του κράτους. Φοβάμαι ότι θα νειακών υποχρεώσ δα υ Δημοσίου έτο ση ές έτη ειλ ηρ οφ υπ εξ ές για την , ενώ οι συνολικ ρώ ευ σ. δι 2 2, νουν λοιπόν μόλις ΠΥΥ, νοσοκοαι 5 δισ. ευρώ! του κράτους (ΕΟ ές ναντι ιδιωτών είν ειλ οφ ές λικ Η κυβέρνηση έχει είας, οι συνο Στον χώρο της υγ ν τα 3 δισ. ευρώ! έο πλ ν ν, ου γίζ αγ τιωτικά) διάστημα 5 μηνώ μεία ΕΣΥ και στρα ευρώ μηνιαίως σε . ατ εκ υς 0 ιο 70 ι πο λε ως καταβά ς είπε όμ υποσχεθεί ότι θα κονομία. Δεν μα η πραγματική οι εί στ φι ου ακ αν ώστε να είας– έχουν στο Υπουργείο Υγ δη 5 μήνες... αι –κ η ησ ρν Υγεία, έχουμε ότι στην κυβέ ότητα. Διότι, στην Έχω την αίσθηση τικ μα αγ πρ ν τη ηση «βλέπει τα επαφή με θών και η κυβέρν χάσει τελείως την γε με ν κώ μι νο κο ό των οι πλήρη εκτροχιασμ 0 ε.. ν». ού βαση περίπου 20 ρν πε πλοία να και ΕΣΥ έχει υπέρ Υ ΠΥ ος υν ΕΟ νδ σε κί ο νη ός δαπά είναι ορατ Η φαρμακευτική υ έτους. Συνεπώς, το νο μη ρά τετ ο ! κατ. ευρώ το πρώτ . σε ετήσια βάση χαάσει τα 600 εκατ φθ να της δαπάνης είναι ση ιο βα όρ έρ το ι υπ ότ η ι νε λώ δη να στ ς λιτών. Τη ιγργό Υγεία περίθαλψη των πο Και έχεις τον υπου ή τικ ευ ακ ρμ φα υνεύει η ελέγχου της δαπά μηλό και πως κινδ βει κανένα μέτρο λά ει έχ να ν δε για ς ιο ένους, ά, ο ίδ μή που, πρακτικ ους τους εμπλεκομ ι στο τραπέζι με όλ σε θί κα ει έχ ε ύτ νης. Ο ίξεις. Εαπρόβλεπτες εξελ βρεθεί μια λύση. εκτροχιασμό, με η ήρ ις, αναπλ ίξε με ελ ου εξ έχ τις ι καταγράφουμε Όλα δείχνουν ότ να για ώ εδ τε , θα είμασ ντας λύσεις και μείς, όπως πάντα νων και καταθέτο θύ ευ υπ ν τω εις ραλείψ δεικνύοντας τις πα . προτάσεις

Αιμίλιος Νεγκής

editorial

/ Μάιος-Ιούνιος 2016

998/GR/12-01//1003(2)

ΕΞΕΛΙΣΣΟΥΜΕ ΤΙΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ. ΒΕΛΤIΩΝΟΥΜΕ ΤΗ ΖΩΗ.

ΓΙ’ ΑΥΤΟ ΕΙΜΑΣΤΕ ΕΔΩ.

Η Gilead Sciences είναι μια βιοτεχνολογική εταιρεία που ανακαλύπτει, αναπτύσσει και εμπορεύεται καινοτόμες θεραπείες για νόσους όπου υπάρχει επιτακτική ανάγκη. Αποστολή της εταιρείας παγκοσμίως είναι να προάγει τη φροντίδα των ανθρώπων που πάσχουν από ασθένειες απειλητικές για τη ζωή. Η Gilead εστιάζει τους πρωταρχικούς στόχους της στα αντιικά (φάρμακα κατά των ιών HIV/ AIDS και των χρόνιων ηπατιτίδων), στις ασθένειες του αναπνευστικού (όπως η γρίπη και η κυστική ίνωση) και πρόσφατα στον τομέα της Αιματολογίας/ Ογκολογίας. Σήμερα, το 42% των εργαζομένων μας απασχολείται στο τμήμα Έρευνας και Ανάπτυξης. Είναι ένα ποσοστό που υπερβαίνει το αντίστοιχο άλλων εταιρειών του χώρου μας και καταδεικνύει τη μακρόχρονη αφοσίωσή μας στην επιστημονική καινοτομία.

ΠΡοΦΙΛ

Χρήστος Ιατρού*

Θύμα του ιατρικού υποκόσμου Η είδηση της επίθεσης εναντίον του πάγωσε τον ιατρικό κόσμο

της Δήμητρας Ευθυμιάδου

ταν μία ακόμη συνηθισμένη μέρα για τον συντονιστή διευθυντή του Νεφρολογικού Τμήματος του Γενικού Κρατικού της Νίκαιας. Τίποτε δεν προμήνυε ότι λίγες ώρες αργότερα το όνομά του θα «έπαιζε» σε όλα τα δελτία ειδήσεων, τα site και τις εφημερίδες, δυστυχώς όχι για τον πιο ευχάριστο λόγο. Ο διευθυντής του Νεφρολογικού Τμήματος του Γενικού Κρατικού Νοσοκομείου της Νίκαιας, Χρήστος Ιατρού, πυροβολείται από αγνώστους μέσα στο αυτοκίνητό του, τρεις φορές στον μηρό, λίγα χιλιόμετρα μακριά από το νοσοκομείο όπου περνά τις περισσότερες ώρες της ζωής του τα τελευταία χρόνια. Στον ιατρικό κόσμο επικρατεί σοκ, καθώς πρόκειται για έναν άνθρωπο για τον οποίο μόνο καλά λόγια έχουν να πουν οι περισσότεροι. Σήμερα, περίπου ενάμιση μήνα μετά την ενέδρα θανάτου που έστησαν άγνωστοι στον Χρήστο Ιατρού, μπορεί να βρίσκεται στην ηρεμία του σπιτιού του, αφού δεν έχει επιστρέψει ακόμη στη δουλειά του στο νοσοκομείο, όμως από το μυαλό του δεν φεύγει η αναζήτηση της αιτίας.

/ Μάιος-Ιούνιος 2016

Και πώς θα μπορούσε να ήταν αλλιώς, καθώς ο γνωστός διευθυντής δέχθηκε από το πουθενά χτύπημα θανάτου. Και όσοι είναι στο κοντινό του περιβάλλον λένε με ανακούφιση ότι ήταν τυχερός μέσα στην ατυχία του, αφού οι σφαίρες πέρασαν ακριβώς δίπλα από το ισχιακό νεύρο, που θα μπορούσαν να του προκαλέσουν μόνιμη αναπηρία. Η λεπτομέρεια με την οποία έγινε το χτύπημα εναντίον του είναι που προβληματίζει και τις αστυνομικές αρχές. Γι’ αυτό, άλλωστε, και η ασφάλεια εξετάζει κάθε ενδεχόμενο. Ακόμη και να πρόκειται για εκτέλεση πληρωμένου συμβολαίου. Εκεί, όπως όλα δείχνουν, στρέφονται πλέον και όλες οι έρευνες. Εξάλλου, ο Χρήστος Ιατρού χειριζόταν τα τελευταία χρόνια σημαντικούς φακέλους του τομέα της υγείας και ως πρόεδρος του Ανώτατου Υγειονομικού Συμβουλίου (ΑΥΣ) του ΕΟΠΥΥ. Μια θέση που την κατείχε με όλες τις τελευταίες κυβερνήσεις, ανεξαρτήτως χρώματος και ιδεολογίας. Πρόκειται άλλωστε για έναν άνθρωπο που δεν είχε προστριβές μέσα στο νοσοκομείο ή διαμάχες. Οι περισσότεροι

*Διευθυντής του Νεφρολογικού Τμήματος του Γενικού Κρατικού Νοσοκομείου Νίκαιας συνάδελφοί του περιγράφουν έναν γιατρό αφοσιωμένο στη βοήθεια προς τους ασθενείς, αλλά και με ιδιαίτερη αλληλεγγύη προς το προσωπικό και τους υπόλοιπους γιατρούς. Λέγεται, μάλιστα, από ανθρώπους που τον γνωρίζουν καλά, ότι οι βαριά πάσχοντες που αντιμετωπίζουν νεφρολογικά προβλήματα οφείλουν πολλά στον Χρήστο Ιατρού, καθώς φρόντιζε με τις αποφάσεις του να διευκολύνει τις ζωές τους. Ήταν άλλωστε και μέσα στις αρμοδιότητές του στο Ανώτατο Υγειονομικό Συμβούλιο (ΑΥΣ). Πρόκειται για το όργανο που, εκτός των άλλων, εγκρίνει τις μεταφορές ασθενών στο εξωτερικό, τη χρήση ειδικών υλικών για ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη αλλά και την αναγκαιότητα χρήσης των φίλτρων αιμοκάθαρσης. Πηγές του PhB αναφέρουν ότι, τα τελευταία χρόνια, έπειτα από πρωτοβουλία του Χ. Ιατρού, είχαν μειωθεί δραστικά οι δαπάνες για νευροχειρουργικές επεμβάσεις στο εξωτερικό, ενώ και στον τομέα της αιμοκάθαρσης προσπάθησε να βάλει τάξη. Χαρακτηριστικό είναι, όπως αναφέρουν οι ίδιες πηγές του PhB, ότι είναι σε εκ-

κρεμότητα από το 2007 μια υπόθεση στο Εφετείο στην οποία ο Ιατρού είχε παραστεί ως μάρτυρας κατηγορίας για μια περίπτωση όπου κάποιοι υπερχρέωναν το ΙΚΑ με υλικά αιμοκάθαρσης. Από τις έρευνες είχε διαπιστωθεί ότι χρέωναν 10 υλικά στο ασφαλιστικό ταμείο, ενώ στην πράξη είχε χρησιμοποιηθεί μόνο ένα. Και αυτή του η στάση φαίνεται να επιβεβαιώνει αυτό ακριβώς που πολλοί φίλοι του λένε. Ότι είναι άνθρωπος που δεν διστάζει να υπερασπιστεί τα «πιστεύω» του, αλλά και τις όποιες αποφάσεις του, με σθένος. «Λέει ευθαρσώς την άποψή του και αυτό ενδεχομένως να ενοχλεί πολλούς» έλεγε στο PhB άνθρωπος που έχει συνεργαστεί στενά μαζί του. Ο Χρήστος Ιατρού έχει εργαστεί, εξάλλου, σε πολλές θέσεις, και μάλιστα αμισθί. Θεωρείται εμβληματική προσωπικότητα στον τομέα της νεφρολογίας, ενώ και μέσα στον ΕΟΠΥΥ οι περισσότεροι έχουν να πουν για τον ανοιχτό χαρακτήρα του αλλά και το χιούμορ του. Ίσως γι’ αυτό και να εξελέγη, εκτός των άλλων, και για δύο θητείες στη θέση του προέδρου της Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών.

Θεωρείται επίσης εργασιομανής, αφού περνά πολλές ώρες τόσο στο νοσοκομείο όσο και σε άλλες επιστημονικές δραστηριότητες που πάντα σχετίζονται με τους ασθενείς. Και μπορεί ο Χρήστος Ιατρού να βρίσκεται σε φάση ανάρρωσης στο σπίτι του, αλλά η αστυνομία –όπως λένε έγκυρες πληροφορίες του PhB– αναζητά την άκρη του νήματος ακόμη και σε υποθέσεις στον ΕΟΠΥΥ, προκειμένου να ρίξει φως στο τυφλό χτύπημα που δέχθηκε ο γνωστός επιστήμονας. Ήδη έχουν κληθεί να απαντήσουν σε σημαντικά ερωτήματα παράγοντες που σχετίζονται με τους τομείς της δραστηριότητάς του, προκειμένου να διαλευκανθεί η υπόθεση. Παρότι οι αρχές έχουν πολλές υποψίες για πρόσωπα και πράγματα, προς ώρας δεν έχουν καταλήξει σε σαφές συμπέρασμα, σημειώνουν πηγές στο PhB. Ο ίδιος πάντως, όπως λένε άνθρωποι του περιβάλλοντός του, δεν σκοπεύει, μόλις αναρρώσει πλήρως, να εγκαταλείψει τις δραστηριότητές του. Θα παραμείνει, όπως λένε οι δικοί του άνθρωποι, σταθερός στις απόψεις του…•••

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

/ Μάιος-Ιούνιος 2016

Jean-Michel Malbrancq* * Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της GE Healthcare Ευρώπης

Η πραγματική αλλαγή στην Υγεία «H ιατρική απεικόνιση μπορεί να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα και να μειώσει τα συνολικά κόστη» τονίζει στο PhB ο επικεφαλής της GE Healthcare Ευρώπης και περιγράφει την επόμενη εποχή στην Υγεία. Συνέντευξη: Αιμίλιος Νεγκής

Aριστερά ο Ευάγγελος Σπανός MD, MSc, PhD, Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου Βιοϊατρική, και δεξιά ο Jean-Michel Malbrancq, Πρόεδρος & CEO GE Healthcare Europe

ι μεγάλες αλλαγές που συντελούνται στα συστήματα υγείας βρέθηκαν στο επίκεντρο της συνέντευξης που μας παραχώρησε ο Jean-Michel Malbrancq, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της GE Healthcare Ευρώπης. Μας αποκαλύπτει ότι δεν είναι μόνο η Ελλάδα στην οποία έχουμε μέτρα περιορισμού των δαπανών για την Υγεία. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει: «Καλούμαστε όλοι μας να κάνουμε περισσότερα με πολύ λιγότερα»... Επισημαίνει ότι «η ιατρική απεικόνιση μπορεί να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα και να μειώσει τα συνολικά κόστη». Ωστόσο, τονίζει ότι η τεχνολογία δεν αρκεί

πλέον. Και υπογραμμίζει ότι «κινούμαστε πλέον σε μοντέλα που βασίζονται στα αποτελέσματα υγείας και συνεργαζόμαστε με πελάτες σε λύσεις οι οποίες συνδυάζουν υψηλή τεχνολογία με χρηματοδότηση, εκπαίδευση και παροχή υπηρεσιών». Κατά τον ισχυρό άνδρα της GE, όμως, άλλη θα είναι η πραγματική αλλαγή στην Υγεία: ο ψηφιακός μετασχηματισμός. Δηλαδή, όχι μόνο να συνδέεις τμήματα ενός νοσοκομείου πιο αποτελεσματικά, αλλά και να αξιοποιείς τον τεράστιο όγκο δεδομένων από τις εξετάσεις (μαγνητικές, αξονικές και PET), ώστε να βοηθούνται οι γιατροί στο να λαμβάνουν καλύτερες κλινικές αποφάσεις...

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

“

Παρά την οικονομική κρίση, υπάρχουν πάροχοι υγείας, όπως ο όμιλος της Βιοϊατρικής, οι οποίοι επενδύουν σε υψηλού επιπέδου τεχνολογία

”

ΕΡ_ Πρόσφατα, επισκεφθήκατε την Αθήνα, για να τιμήσετε τη μεγάλη επένδυση που έχει κάνει ο όμιλος της Βιοϊατρικής και ο πρόεδρός της, κ. Βαγγέλης Σπανός. Μπορείτε να μας δώσετε περισσότερες πληροφορίες; Γιατί είναι τόσο σημαντική; ΑΠ_ Ο όμιλος της Βιοϊατρικής είναι ένας οργανικός συνεργάτης μας στη βελτίωση της πρόσβασης και της ποιότητας στον τομέα της διαγνωστικής απεικόνισης σε όλη τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Έχουμε στενή συνεργασία με τον όμιλο για περισσότερα από 15 χρόνια, και η Βιοϊατρική αποτελεί κέντρο έρευνας και αναφοράς για την GE εδώ και 7 χρόνια. Αυτές οι επενδύσεις –σε δύο κορυφαία συστήματα PET-CT και σε ένα νέο σύστημα μαγνητικής τομογραφίας με «σιωπηλή» τεχνολογία– αποτελούν καλές ειδήσεις, διότι σημαίνουν πως οι ασθενείς στην Ελλάδα θα ωφεληθούν από αυτές τις πρωτοποριακές τεχνολογίες υγείας και θα λάβουν ποιοτική φροντίδα. Αλλά επίσης σημαίνει ότι, παρά την οικονομική κρίση, υπάρχουν πάροχοι υγείας, όπως ο όμιλος της Βιοϊατρικής, οι οποίοι επενδύουν σε υψηλού επιπέδου τεχνολογία. ΕΡ_ Ο όμιλος της Βιοϊατρικής επένδυσε στο σύστημα “PET-CT Discovery IQ”. Ποια είναι τα βασικά πλεονεκτήματα αυτού του συστήματος; ΑΠ_ Ο αριθμός των νέων περιπτώσεων καρκίνου αναμένεται να αυξηθεί μέσα στις επόμενες δύο δεκαετίες κατά περίπου 70%, και ήδη γνωρίζουμε ότι σήμερα πε-

/ Μάιος-Ιούνιος 2016

ρίπου το 70% των ασθενών δεν ανταποκρίνονται στην αρχική χημειοθεραπεία. Οι γιατροί θέλουν να μπορούν να ανιχνεύουν μικρές αλλοιώσεις, να αντιμετωπίζουν τους ασθενείς όσο το δυνατόν πιο νωρίς και με μεγαλύτερη ασφάλεια και εμπιστοσύνη. Το σύστημα Discovery IQ PET-CT προσφέρει ακριβώς αυτό. Συνδυάζει την ανατομική απεικόνιση των τεχνολογιών PET και CT, που επιτρέπει την οπτικοποίηση της δραστηριότητας του μεταβολισμού των κυττάρων. Επιτρέπει επίσης τη διάγνωση πολύπλοκων περιστατικών και αναλύει την εξέλιξη μιας αλλοίωσης. Αυτό σημαίνει ότι οι γιατροί θα μπορούν να αξιολογήσουν νωρίς αν μια θεραπεία αποδίδει ή όχι και να προσαρμόσουν το κατάλληλο θεραπευτικό σχήμα ανάλογα με τις εξατομικευμένες ανάγκες κάθε ασθενή. ΕΡ_ Jean-Michel, εργάζεστε στην GE για περίπου 30 χρόνια! Η εταιρεία σας είναι μία από τις λίγες που επένδυσαν στην τεχνολογία PET-CT. Μπορείτε να μοιραστείτε μαζί μας την ιστορία πίσω από αυτήν την τεχνολογία; ΑΠ_ Τα τελευταία 30 χρόνια, έχουμε δει συγκλονιστικές εξελίξεις στην ιατρική τεχνολογία! Η GE πίστεψε από την αρχή στη μοριακή απεικόνιση ευρύτερα, και σήμερα έχουμε ένα ευρύ φάσμα τεχνολογικών προϊόντων σε αυτόν τον τομέα με τα συστήματα PET-CY, συμβατική πυρηνική ιατρική, ραδιοφάρμακα και παραγωγή κύκλοτρων και φαρμακευτικά προϊόντα. Η τεχνολογία PET-CT είναι μια μεγάλη επένδυση και μόλις πρόσφατα συγκρίνεται με τη μαγνητική και αξονική τομογραφία.

Λανσάραμε εμπορικά το πρώτο σύστημα PET-CT το 2001. Πιστεύω ότι η τεχνολογία αυτή έχει ακόμη πολλά να προσφέρει στους ασθενείς: πλέον, έχει καθιερωθεί στη διαδικασία σταδιοποίησης του καρκίνου, αλλά επίσης στον σχεδιασμό της ακτινοθεραπείας ή και στην αξιολόγηση της ανταπόκρισης ενός ασθενή σε κάποια θεραπεία που έχει λάβει. Αυτός ο αυξανόμενος αριθμός διαδικασιών και χρήσεων της τεχνολογίας PET-CT έχει γεννήσει την ανάγκη να παρέχουμε συστήματα τα οποία είναι σε θέση να σκανάρουν ταχύτερα, με πολύ λιγότερη ποσότητα ραδιοφαρμάκου και τα οποία θα παρέχουν καλύτερη διαγνωστική ακρίβεια, ώστε η διάγνωση να γίνεται σε όσο το δυνατόν πιο πρώιμο στάδιο. Στη GE θα συνεχίσουμε να επενδύουμε στην τεχνολογία PET-CT αλλά και στην ανάπτυξη της τεχνολογίας PET-MR. ΕΡ_ Όπως είπατε, η εταιρεία σας επενδύει στη νέα τεχνολογία PET-MR. Τι μπορεί να προσφέρει αυτή η νέα τεχνολογία σε γιατρούς και ασθενείς; ΑΠ_ Όπως συμβαίνει με την τεχνολογία PET-CT, εκείνη της PET-MR είναι μια πολυτυπική απεικονιστική τεχνική, η οποία συνδυάζει ανατομική και λειτουργική απεικόνιση. Αυτές οι τεχνολογίες θα βοηθήσουν τους γιατρούς στη διάγνωση πολύπλοκων περιστατικών, καθώς και στην ανάλυση της εξέλιξης των καρκινικών αλλοιώσεων. Σήμερα, η τεχνολογία PET-CT χρησιμοποιείται κατά 95% στην ογκολογία. Με την τεχνολογία PET-MR, υπάρχει τεράστιο δυναμικό να βελτιώσουμε την ικανότητα απεικόνισης και να προσφέρουμε πιο αποτελεσματικά θεραπευτικά μονοπάτια στη Νευρολογία και στην Καρδιολογία. Αυτή η τεχνολογία ανοίγει συναρπαστικές ερευνητικές προοπτικές για ασθένειες του εγκεφάλου, όπως η νόσος Αλτσχάιμερ, με τον στόχο μας να είναι οι ασθενείς να λαμβάνουν θεραπεία προτού εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα. ΕΡ_ Το όραμα της εταιρείας σας ονομάζεται “healthymagination”. Τι σημαίνει; Γιατί είναι τόσο σημαντικό για την GE; ΑΠ_ “Healthymagination” είναι το όραμά μας και η δέσμευσή μας: συνεχώς να αναπτύσσουμε και να επενδύσουμε σε καινοτομίες που προσφέρουν υψηλή ποιότητα, πιο προσιτή, οικονομικά, φροντίδα υγείας,

με καλύτερο τελικό αποτέλεσμα σε περισσότερους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Από τα διαγνωστικά στην παρακολούθηση της θεραπείας και την πρόγνωση του τελικού αποτελέσματος, η ιατρική απεικόνιση έχει εξελιχθεί σε συστατικό στοιχείο στη θεραπεία των ασθενών. Οι τεχνολογίες ιατρικής απεικόνισης προοδεύουν ταχύτατα και κατέχουν έναν αυξανόμενα σημαντικό ρόλο για γιατρούς και ασθενείς. Το σύστημα Vscan της GE είναι ένα καλό παράδειγμα: Είναι ένα απλό και εύχρηστο σύστημα υπερήχων, το οποίο παρέχει μια μη επεμβατική εικόνα του εσωτερικού του ανθρώπινου σώματος και μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην επιτάχυνση των διαγνωστικών αποφάσεων για ένα ευρύ φάσμα ασθενών. Η συσκευή έχει ξεχωρίσει γιατί, εκτός των άλλων, προσφέρει μια απλή και οικονομική λύση για εξ αποστάσεως αξιοποίηση σε περιοχές του πλανήτη με περιορισμένους πόρους (Αφρική, Αμαζονία κ.λπ.). Ακόμη, έχει αποδειχθεί χρήσιμο εργαλείο στους γιατρούς σε προγράμματα κατ’ οίκον φροντίδας, ακόμη και σε ασθενοφόρα.

“

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός της Υγείας θα είναι η πραγματική αλλαγή

”

ΕΡ_ Πολλοί άνθρωποι στην Ελλάδα πιστεύουν ότι μόνο εδώ έχουμε μέτρα λιτότητας και περιορισμού του κόστους στην Υγεία. Όμως η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Σε όλο τον κόσμο, οι κυβερνήσεις προσπαθούν να μειώσουν το κόστος και να διατηρήσουν καλή ιατρική φροντίδα. Πώς όλα αυτά επηρεάζουν τον τρόπο λειτουργία μιας επιχείρησης σαν την GE; ΑΠ_ Πράγματι, είναι ένα πραγματικό πρόβλημα σε όλη την Ευρώπη. Σε μια περίοδο που οι προϋπολογισμοί δεν έχουν άλλα περιθώρια και υπάρχει έλλειψη επαγγελματιών υγείας, μεγάλο μέρος της ζήτησης πέφτει στους ώμους των ευρωπαϊκών συστημάτων υγείας. Καλούμαστε όλοι μας να κάνουμε περισσότερα με πολύ λιγότερα. Ταυτόχρονα, η Ευρώπη είναι αντιμέτωπη με έναν διαρκώς αυξανόμενο αριθμό υγειονομικών προκλήσεων. Η ιατρική απεικόνιση έχει σημαντικό ρόλο να διαδραματίσει σε αυτόν τον συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο: ανίχνευση του καρκίνου όσο το δυνατόν πιο νωρίς, βοήθεια στους γιατρούς για να επιλέξουν την καλύτερη θεραπεία για τους ασθενείς τους ή αξιολόγηση αν η θεραπεία αποδίδει ή όχι. Η ιατρική απεικόνιση μπορεί να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα και να μειώσει τα συνολικά κόστη, περιορίζοντας τις περιττές

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

“

Healthymagination είναι το όραμά μας και η δέσμευσή μας

”

διαδικασίες και συνδέοντας τους ασθενείς με την κατάλληλη απεικόνιση και στον σωστό χρόνο. Αυτός είναι ο λόγος που η GE επενδύει τόσο στην ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και προσεγγίσεων στην ιατρική απεικόνιση. Κάθε χρόνο, επενδύουμε 1 δισ. δολ. σε έρευνα και ανάπτυξη. Όμως, η τεχνολογία από μόνη της δεν είναι αρκετή πλέον. Συνεπώς, η στόχευσή μας είναι να βοηθήσουμε τους πελάτες μας να προσφέρουν πιο αποδοτικές υπηρεσίες και καλύτερα αποτελέσματα για περισσότερους ασθενείς. Κινούμαστε πλέον σε μοντέλα που βασίζονται στα αποτελέσματα υγείας και συνεργαζόμαστε με πελάτες σε λύσεις οι οποίες συνδυάζουν υψηλή τεχνολογία με χρηματοδότηση, εκπαίδευση και παροχή υπηρεσιών. ΕΡ_ Αν σας έλεγα να στοιχηματίσετε σε μια νέα ιατρική τεχνολογία για την επόμενη δεκαετία, ποια θα επιλέγατε και γιατί; ΑΠ_ Πολυτυπικές διαγνωστικές τεχνικές, όπως η PET-CT και η PET-MR, στις οποίες αναφερθήκαμε νωρίτερα, σίγουρα θα παίξουν καθοριστικό ρόλο. Όμως, πέρα από τις ιατρικές τεχνολογίες, ο ψηφιακός μετασχηματισμός της υγείας θα είναι η πραγματική αλλαγή -όχι μόνο να συνδέεις τμήματα ενός νοσοκομείου πιο αποτελεσματικά, αλλά να αξιοποιείς τον τεράστιο όγκο δεδομένων από τις εξετάσεις (μαγνητικές, αξονικές και PET), ώστε να βοηθηθούν οι γιατροί στο να λάβουν καλύτερες κλινικές αποφάσεις. Το GE Health Cloud, που ανακοινώσαμε πέρσι στο Σικάγο, θα διασυνδέσει λογισμικό, εξοπλισμό και αναλυτικά συστήματα, ώστε να επιταχύνουμε αποδοτικότητα και συνεργασία, τόσο εντός όσο και εκτός των νοσοκομείων. Η ψηφιοποίηση θα επιτρέ-

ψει στους πελάτες μας να έχουν εργαλεία για καλύτερα αποτελέσματα και θα είναι ο οδηγός για τη μετατροπή των συστημάτων υγείας σε μοντέλα που θα βασίζονται στην αξία και στο τελικό αποτέλεσμα. ΕΡ_ Η GE αναφέρει ότι «συνεργάζεται με ηγέτες των συστημάτων υγείας, αγωνιζόμενη να μοχλεύσει την αναγκαία παγκόσμια πολιτική αλλαγή, ώστε να εφαρμοστεί μια πετυχημένη κίνηση σε βιώσιμα συστήματα υγείας». Έτσι, αν είχατε τη δυνατότητα να συναντήσετε τον Έλληνα υπουργό Υγείας, τι θα του λέγατε; ΑΠ_ Όλα τα συστήματα υγείας είναι κάτω από ασφυκτικές πιέσεις: μειωμένα κονδύλια, έλλειψη επαγγελματιών υγείας και αύξηση χρόνιων ασθενειών λόγω της γήρανσης του πληθυσμού. Οι προκλήσεις του ελληνικού συστήματος υγείας αφορούν τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης. Υπό αυτό το πρίσμα, η βελτίωση των θεραπευτικών μονοπατιών γίνεται ολοένα και πιο σημαντική, αυξάνοντας τη μεταφορά της γνώσης και τη συνεργασία ανάμεσα σε διαφορετικές ειδικότητες στα νοσοκομεία. Αναπτύσσουμε καινοτόμους τρόπους για να συνεργαστούμε με τους πελάτες μας, πηγαίνοντας σε ένα σύστημα υγείας το οποίο θα βασίζεται στην αξία, όπου ο στόχος είναι να παρέχουμε περισσότερη αξία στον ασθενή με λιγότερο κόστος. Επίσης, κινούμαστε προς νέα μοντέλα, στα οποία ο κίνδυνος να διαμοιράζεται ανάμεσα στον πάροχο και στο νοσοκομείο. Η GE έχει ισχυρή εξειδίκευση στη συνεργασία με ηγέτες του χώρου της υγείας από όλο τον κόσμο, και θα ήμασταν χαρούμενοι να μοιραστούμε τη διεθνή μας εμπειρία και γνώση με τον Έλληνα υπουργό και την ομάδα του.

Who is who Ο Jean-Michel Malbrancq γεννήθηκε στις 13 Μαΐου 1956. Σπούδασε στο πανεπιστήμιο του Compiègne στη Γαλλία και αποφοίτησε με πτυχίο μηχανικού το 1980. Από το 1983 έως το 1987 είχε διάφορες θέσεις μηχανικού στην εταιρεία Thomson CGR, μια γαλλική εταιρεία ιατρικής απεικόνισης, την οποία η GE απέκτησε το 1987, και χάρη σε αυτήν ενισχύθηκε η ανάπτυξη της εταιρείας εκτός των ΗΠΑ. Από το 1987 έως το 2005, στην GE πλέον,

ο Jean-Michel είχε πολλές θέσεις ευθύνης σε τομείς όπως Μηχανικής, Υπηρεσιών και Πωλήσεων, πριν τοποθετηθεί γενικός διευθυντής πωλήσεων στην Ευρώπη για το τμήμα Υπολογιστικής Τομογραφίας (CT) το 2001. Το 2005, ανέλαβε γενικός διευθυντής για την παγκόσμια αγορά Ακτινογραφίας και είχε την έδρα στο Milwaukee των ΗΠΑ. Υπό την επίβλεψή του, το τμήμα αυτό σημείωσε αξιόλογη ανάπτυξη, και πολλά

/ Μάιος-Ιούνιος 2016

νέα προϊόντα εισήχθησαν σε διάφορα μέρη του κόσμου. Τον Ιανουάριο του 2009, ο Jean-Michel ορίστηκε αντιπρόεδρος της GE Healthcare στη Δυτική Ευρώπη, και το 2011 πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ομίλου σε όλη την Ευρώπη. Από τη νέα του θέση, καθοδηγεί μια εμπορική ομάδα σε περισσότερες από 20 χώρες, μεταξύ των οποίων είναι και η Ελλάδα. Είναι παντρεμένος και έχει δύο παιδιά.

H GE Healthcare στην Ελλάδα

GE Medical Systems Ελλάς ΑΕΕ “GE Healthcare Technologies”, θυγατρική εταιρεία της GE Medical Systems στην Ελλάδα, είναι υπεύθυνη για τη διακίνηση, εμπορία, επισκευή και συντήρηση ιατροτεχνολογικών προϊόντων. Επικεφαλής της είναι ο κύριος Κώστας Δεληγιάννης, ο οποίος είναι γενικός διευθυντής για όλη τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Η εταιρεία διαθέτει στη χώρα μας τα ακόλουθα προϊόντα: Σ υγκροτήματα Μαγνητικής Τομογραφίας (MRI) Σ υγκροτήματα Αξονικής Τομογραφίας (CT) Σ υστήματα Αγγειογραφίας-Στεφανιογραφίας(Vascular-Cardiovascular) Σ υστήματα Πυρηνικής Ιατρικής (Nuclear Medicine) Σ υστήματα Ποζιτρονιακής Εκπομπής-Αξονικής Τομογραφίας (PET-CT) Α κτινολογικά-Ακτινοσκοπικά Συστήματα (X-RAY) Σ υστήματα Μαστογραφίας (Mammography) Σ υστήματα Υπερηχογραφίας (Ultrasound) Σ υστήματα Οστικής Πυκνότητας (Bone Mineral Densitometers) Σ υστήματα Παρακολούθησης Ασθενών (Monitoring) Σ υστήματα Τεχνολογίας της Πληροφορικής (PACS, Τηλεϊατρική κ.λπ.) Επίσης, η GE Medical Systems Ελλάς ΑΕΕ “GE Healthcare Technologies” έχει μεγάλη εγκατεστημένη βάση σε δημόσια νοσοκομεία, ιδιωτικά κέντρα, ιδιωτικές κλινικές και ιδιωτικά ιατρεία, παρέχοντας στους πελάτες:  Ολοκληρωμένη μελέτη και σχεδια-

σμό για την εγκατάσταση μεγάλων ιατρικών συγκροτημάτων.  Εκπαίδευση στη βέλτιστη χρήση των προσφερόμενων συστημάτων της. Ε ξελιγμένες υπηρεσίες συντήρησης και επισκευής, με άμεση εξυπηρέτηση και ανταπόκριση σε τυχόν προβλήματα του πελάτη.  Σύνδεση των συστημάτων με το κέντρο τεχνικής υποστήριξης στο εξωτερικό μέσω internet με τα προγράμματα iLink, InSite.  Συνεχή ενημέρωση στις σύγχρονες εξελίξεις στον χώρο της διαγνωστικής απεικόνισης. Σ υμβουλευτικές υπηρεσίες οργάνωσης νοσοκομείων. Επιπλέον, την πρωτοποριακή, για τα ελληνικά και παγκόσμια δεδομένα, δυνατότητα τηλεφωνικής σύνδεσης με τα βλαβοληπτικά κέντρα ΙnSiteTM της GE Medical Systems “GE Healthcare Technologies” στη Γαλλία (Παρίσι), USA (Milwaukee) και Ιαπωνία (Tokyo), με τα οποία είναι δυνατή η αναγνώριση και αποκατάσταση με τηλε-επέμβαση του μεγαλύτερου ποσοστού των βλαβών των μηχανημάτων που είναι συνδεδεμένα μέσα σε 45 λεπτά από την κλήση. Το 2004, η GE Medical Systems προχώρησε στην εξαγορά της Amersham Health, και σήμερα, πλέον, η GE Healthcare, συνδυάζοντας την αυξανόμενη γνώση στον γενετικό κώδικα και τη χημεία του σώματος με την εξελιγμένη τεχνολογία της απεικόνισης, είναι αφοσιωμένη στο να προσανατολίζει διαφορετικά την διαχείριση Υγείας, από τη διαχείριση της «προχωρημένης ασθένειας» σε επίτευξη της «πρόωρης υγείας», μέσα από ένα σύνολο προϊόντων και υπηρεσιών που δεν συναντάται σε καμία άλλη εταιρεία στο διεθνές στερέωμα.

“

Η τεχνολογία PET-CT είναι μια μεγάλη επένδυση και μόλις πρόσφατα συγκρίνεται με τη μαγνητική και αξονική τομογραφία

”

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Σημαντική επένδυση από τη Βιοϊατρική

“

Πολυτυπικές διαγνωστικές τεχνικές, όπως η PET-CT και η PET-MR, σίγουρα θα παίξουν καθοριστικό ρόλο

”

ε μεγάλη επένδυση, ύψους 15 εκατ. ευρώ, προχωρεί ο Όμιλος Βιοϊατρική σε συνεργασία με την GE Healthcare. Ο όμιλος «χτυπά» επενδυτικά σε δύο επίπεδα, εγκαθιστώντας δύο μηχανήματα τελευταίας γενιάς PET/CT και τον πρώτο αθόρυβο τομογράφο, αλλά και ανοίγοντας 5 νέες διαγνωστικές μονάδες. Ειδικότερα, Βιοϊατρική και GE Healthcare εγκαθιστούν το τελευταίας γενιάς ποζιτρονικής υπολογιστικής τομογραφίας PET/CT Discovery IQ στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, ενώ στους Αμπελοκήπους εγκαθίσταται και ο πρώτος αθόρυβος μαγνητικός τομογράφος MR Optima 450W with GEM Suite της GE Healthcare, 1.5 Tesla. «Οι Έλληνες θα αποκτήσουν πρόσβαση σε ό,τι τελειότερο στον χώρο της διάγνωσης και διαχείρισης ογκολογικών περιστατικών» υπογράμμισε ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Βιοϊατρικής, Ε. Σπανός, παρουσιάζοντας τα νέα επενδυτικά βήματα της εταιρείας. Ειδικά στη Θεσσαλονίκη, πρόκειται για τον πρώτο PET/CT στον ιδιωτικό τομέα.

/ Μάιος-Ιούνιος 2016

Την ίδια ώρα, ο όμιλος κατέβαλε το 61% του συνολικού τζίρου σε clawback και rebate, ενώ του οφείλονται, μεταξύ άλλων, 18 εκατ. ευρώ από τα χρέη της περιόδου 2007-2011. Οι δυνατότητες των νέων τομογράφων είναι εντυπωσιακές, χάρη στη μεγαλύτερη ευαισθησία των ανιχνευτών, που προσφέρουν καλύτερη ποιότητα εικόνας, όπως διευκρίνισε, εκ μέρους της Βιοϊατρικής, η πυρηνική ιατρός Ευαγγελία Σκούρα. Στα συγκριτικά πλεονεκτήματά του περιλαμβάνεται το γεγονός πως μπορεί να προσφέρει άριστη ποιότητα εικόνας με μικρότερη ποσότητα απεικονιστικού φαρμάκου, ακόμη και τη μισή, ενώ είναι και πολύ ταχύτερο. Συγκεκριμένα, μπορείς να δώσει αποτελέσματα σε 10 ή ακόμη και σε 5 λεπτά! Όπως διευκρινίστηκε, η Ποζιτρονική Υπολογιστική Τομογραφία (PET/CT) συνδυάζει την ανατομική απεικόνιση (CT) με τη λειτουργική-μεταβολική απεικόνιση (ΡΕΤ), που επιτρέπει την οπτικοποίηση της δραστηριότητας του κυτταρικού μεταβολισμού μέσω της χρήσης ειδικών ανιχνευτών. Με τον τρόπο αυτό γίνεται πραγματικότητα τόσο η διάγνωση σύνθετων περιπτώσεων όσο και η παρακολούθηση της εξέλιξης της νόσου. Η εξέταση πραγματοποιείται χωρίς έγκριση από ανώτατο υγειονομικό συμβούλιο, για 18 ογκολογικές ενδείξεις. Την ίδια ώρα, στο παρελθόν αφήνει τις θορυβώδεις εξετάσεις ο μαγνητικός τομογράφος MR Optima 450W with MR Optima 450WGEM Suite της GE Healthcare, 1.5 Tesla. Καθίσταται έτσι ιδανικός για μικρούς ή δύσκολους ασθενείς, ακόμη και υπέρβαρους ή κλειστοφοβικούς, καθώς παράλληλα πρόκειται για μαγνητικό το-

“

Οι προκλήσεις του ελληνικού συστήματος υγείας αφορούν τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης

μογράφο φωτεινό, με ανοικτό σχεδιασμό. Στις δυσκολίες της εποχής αναφέρθηκε ο διευθύνων σύμβουλος της GE Healthcare Ευρώπης, Jean Michel Malbrancq. «Στην Ευρώπη παρατηρείται έλλειψη επαγγελματικών υγείας, μείωση των προϋπολογισμών, ενώ καλούμαστε να κάνουμε περισσότερα με λιγότερους πόρους, την ώρα που αυξάνονται και οι απαιτήσεις, με χαρακτηριστικότερη τον καρκίνο, ο αριθμός των νέων περιστατικών του οποίου εκτιμάται ότι θα αυξηθεί κατά 70% τις επόμενες 2 δεκαετίες» σημείωσε ο κύριος Malbrancq. Όπως ανέφερε, «σε πολλές περιπτώσεις οι ογκολογικοί ασθενείς δεν ανταποκρίνονται στις αρχικές θεραπείες και απαιτείται εξατομίκευση της θεραπείας τους. Οπότε οι γιατροί θα πρέπει να μπορούν να ανιχνεύουν βλάβες, να ελέγχουν τη θεραπεία και να καταγράφουν τα αποτελέσματα. Έτσι, κληθήκαμε να αναπτύξουμε την τεχνολογία PET/CT, ώστε να προσφέρει καλύτερες και αποτελεσματικότερες θεραπείες». Η Βιοϊατρική συνεργάζεται με την GE Healthcare από το 2005, ενώ από το 2009 αποτελεί ευρωπαϊκό κέντρο αριστείας για την GE. «Η συνεργασία μας έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην προσπάθεια της εταιρείας μας για παροχή παροχής υπηρεσιών υψηλής ποιότητας» σημείωσε ο κύριος Σπανός.

Το δίκτυο των διαγνωστικών του κέντρων διευρύνει ο Όμιλος Βιοϊατρική, δημιουργώντας 5 νέα κέντρα εμβαδού από 1.000 έως 2.200 τ.μ. το καθένα, που θα διαθέτουν όλα τα τμήματα διαγνωστικών υπηρεσιών. Τα νέα κέντρα δημιουργούνται στον Άγ. Στέφανο, στο Μενίδι, στη Νέα Σμύρνη (σύνορα με Π. Φάληρο), στην Πεύκη και στα Μελίσσια. Επιπλέον, 180 χιλιάδες ασθενείς έλαβαν εκπτώσεις 60-90% σε σχέση με τις τιμές του ΕΟΠΥΥ για εξετάσεις προληπτικού ελέγχου.•••

”

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Το σχέδιο της νέας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας που φέρει την υπογραφή του Στ. Βαρδαρού

ΤοΜΥ

Το τελικό σχέδιο για την ΠΦΥ

της Δήμητρας Ευθυμιάδου

Το PhB παρουσιάζει όλα τα τελικά σχέδια για τη νέα ΠΦΥ, η οποία αναμένεται να υλοποιηθεί από τον αναπληρωτή γενικό γραμματέα, Σταμάτη Βαρδαρό.

τη ζωή μας φαίνεται ότι θα μπει για τα καλά η ΤοΜΥ! Πρόκειται για την Τοπική Μονάδα Υγείας, που θα «συντροφεύει» τις γειτονιές όλων μας, τουλάχιστον με βάση τα σχέδια της κυβέρνησης για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ). Πολύ σύντομα, αναμένεται να δοθεί στη δημοσιότητα και το νομοσχέδιο μέσω του οποίου θα ανασχεδιαστεί πλήρως η πρωτοβάθμια περίθαλψη στη χώρα μας. Το σχέδιο για το νέο σύστημα έχει υποστεί την τελική επεξεργασία από την κυβέρνηση, η οποία έχει πραγματοποιήσει και τις τελευταίες διορθώσεις, ώστε να ξεκινήσει σταδιακά η υλοποίησή του. Το PhB παρουσιάζει όλα τα τελικά σχέδια

για τη νέα ΠΦΥ, η οποία αναμένεται να υλοποιηθεί από τον αναπληρωτή γενικό γραμματέα, Σταμάτη Βαρδαρό. Υψηλόβαθμες κυβερνητικές πηγές σημειώνουν στο PhB ότι ο αν. γενικός γραμματέας έχει πάρει το «πράσινο φως» από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα, ώστε να προχωρήσει άμεσα στις σχεδιαζόμενες αλλαγές. Το σχέδιο, που φέρει την υπογραφή του 35χρονου Σταμάτη Βαρδαρού, περιλαμβάνει τη δημιουργία των ΤοΜΥ, που θα βρίσκονται σε κάθε γειτονιά και θα αποτελούν τον κόμβο υγείας πριν από οποιαδήποτε άλλη υπηρεσία ή περίθαλψη. Οι ΤοΜΥ θα είναι συνδεδεμένες με τα Κέντρα Υγείας και τα ΠΕΔΥ τα οποία θα ενοποι-

/ Μάιος-Ιούνιος 2016

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Υψηλόβαθμες κυβερνητικές πηγές σημειώνουν στο PhB ότι ο Σ. Βαρδαρός έχει πάρει το «πράσινο φως» από τον πρωθυπουργό ηθούν λειτουργικά. Μεταξύ των Μονάδων Υγείας θα υπάρχει πλήρης επικοινωνία, ώστε να μοιράζονται όλες τις πληροφορίες για τους ασθενείς και τις ιατρικές υπηρεσίες που λαμβάνουν. Οι πολίτες θα πρέπει να εγγράφονται στις τοπικές ΤοΜΥ και, αντίστοιχα, να επιλέγουν τον γιατρό της αρεσκείας τους. Όλες οι υπηρεσίες πρωτοβάθμιας θα προσφέρονται από τις νέες μονάδες, οι οποίες μάλιστα θα αυτοαξιολογούνται κάθε χρόνο, ώστε να κρίνεται η αποδοτικότητά τους. Το ετήσιο λειτουργικό κόστος του δικτύου που θα δημιουργηθεί υπολογίζεται στα 350-400 εκατ. ευρώ. Η δαπάνη θα μειωθεί με τις μειώσεις των συμβάσεων με τον ιδιωτικό τομέα, εκτιμούν τα κυβερνητικά στελέχη, που επιδιώκουν ο ιδιωτικός τομέας να είναι συμπληρωματικός και όχι κυρίαρχος. Ταυτόχρονα, ευελπιστούν να μειωθεί και η ροή των ασθενών προς τα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων, του ΠΕΔΥ και των συμβεβλημένων γιατρών. Ωστόσο, στο σχέδιο για το νέο σύστημα ΠΦΥ προβλέπεται πως όταν υπάρχει ανάγκη, θα αγοράζονται υπηρεσίες από τον ιδιωτικό τομέα. Δείτε παρακάτω τα σημαντικότερα σημεία του τελικού σχεδίου για τη νέα ΠΦΥ:

Ο ρόλος του Γενικού Γιατρού Η παροχή των εν λόγω γιατρών και η εξειδίκευσή τους στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας είναι κρίσιμη. Η εξάρτηση από ειδικούς γιατρούς συνδέεται με υψηλότερες δαπάνες και λειψή φροντίδα, ενώ οι

/ Μάιος-Ιούνιος 2016

ανισότητες όσον αφορά την πρόσβαση στη δευτεροβάθμια περίθαλψη μπορεί να προέρχονται από ανεπαρκή παροχή πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Συγκριτικά με την περιπατητική φροντίδα, οι οικογενειακοί γιατροί διευκολύνουν την κατάλληλη συνέχεια της φροντίδας και αυξάνουν την ισότιμη παροχή ενός μεγάλου φάσματος υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένης της προληπτικής φροντίδας. Χώρες με υψηλότερες αναλογίες γενικών γιατρών που εργάζονται σε περιπατητικές δομές σημειώνουν χαμηλότερο συνολικό κόστος και υψηλότερα επίπεδα ποιότητας. Χώρες που εξαρτώνται όλο και περισσότερο από ειδικευμένους γιατρούς έχουν στάσιμα ή φθίνοντα αποτελέσματα στην υγεία όταν αυτά προσμετρώνται σε πληθυσμιακό επίπεδο, ενώ ο κατακερματισμός της φροντίδας εντείνει τη δυσφορία του χρήστη και συμβάλλει στον διαχωρισμό μεταξύ των υγειονομικών και των κοινωνικών υπηρεσιών. Η γενική περιπατητική φροντίδα εκτός νοσοκομειακού πλαισίου τείνει να είναι πιο ανθρωποκεντρική και ανταποκρινόμενη, όπως και οικονομικότερη και λιγότερο επιρρεπής στην υπερσυνταγογράφηση. Το σύγχρονο μοντέλο πρωτοβάθμιας φροντίδας θα έχει τους εξής βασικούς άξονες:  Την καθολική και ισότιμη πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας (προαγωγής, πρόληψης, θεραπείας και αποκατάστασης).  Τη διαφανή και δημοκρατική διακυβέρνηση από ένα αναδιοργανωμένο Υπουργείο Υγείας, που αξιοποιεί στρατηγικές πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο και διαχειρίζεται συνολικά τον τομέα της υγείας, δημόσιο και ιδιωτικό, με τρόπο οικονομικά βιώσιμο, διαφανή και κοινωνικά ανταποδοτικό.  Τη βιώσιμη χρηματοδότηση του δημόσιου συστήματος υγείας, με στόχο την πλήρη κάλυψη των αναγκών και την εξάλειψη των ιδιωτικών πληρωμών, ειδικά των κοινωνικά αδύναμων στρωμάτων. Ο πρώτος άξονας αφορά την ανάπτυξη ενός εθνικού δικτύου Τοπικών Μονάδων Υγείας (ΤοΜΥ), στελεχωμένες με διεπιστημονικές ομάδες (γιατρούς, νοσηλευτές, κοινωνικούς λειτουργούς κ.ά.), και οι οποίες θα αποτελούν την πρώτη βαθμίδα της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Το δίκτυο αυτό, με την αποκέντρωση των δομών και την εγγύτητα στον χρήστη, θα

αντιμετωπίζει άμεσα τις ανισότητες στην πρόσβαση και τις συνέπειες του κοινωνικού αποκλεισμού και θα δραστηριοποιείται ενεργά μέσα στην κοινότητα και τις γειτονιές. Η ποιότητα της φροντίδας μεγιστοποιείται όταν οι υπηρεσίες οργανώνονται σαν μικρό εντατικό δίκτυο, με κοντινά στον χρήστη σημεία παροχής και συγκεκριμένο πληθυσμό ευθύνης. Μικρές ομάδες γνωρίζουν καλύτερα τις κοινότητές τους και αναγνωρίζονται από αυτές, αλλά είναι και αρκετά σταθερές, για να εδραιώσουν μια σχέση διαρκείας. Οι ομάδες αυτές απαιτούν τόσο σχεσιακές και οργανωτικές όσο και τεχνικές ικανότητες, για να λύσουν το μεγαλύτερο μέρος των προβλημάτων υγείας σε τοπικό επίπεδο. Οι δε υπάρχουσες δομές πρωτοβάθμιας περίθαλψης (ΠΕΔΥ-ΚΥ) θα αποτελέσουν τις μονάδες αναφοράς του εκάστοτε τομέα, δηλαδή την εξειδικευμένη και διαγνωστική βαθμίδα της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (δεύτερη βαθμίδα), θα ενισχυθούν και θα ενιαιοποιηθούν λειτουργικά.

ΤΟΠΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΥΓΕΙΑΣ Η ΤοΜΥ είναι η βασική μονάδα στην παροχή υπηρεσιών υγείας σε άτομα και οικογένειες και ο πυρήνας του νέου συστήματος υγείας. Οι δύο λέξεις-κλειδιά είναι εγγύτητα και δικτύωση. Εγγύτητα επειδή αυτή καθορίζει την προσβασιμότητα, τη συνέχεια και την ισότητα. Δικτύωση επειδή οι οικογενειακές μονάδες δεν μπορούν και δεν θα έπρεπε να λειτουργούν σε απομόνωση. Πρέπει να συνεργάζονται εντός του τομέα τους και χρειάζονται την ενίσχυση και άλλων στοιχείων του συστήματος υγείας, και πιο συγκεκριμένα τις δομές αναφοράς: τις μονάδες ειδικευμένης περιπατητικής φροντίδας και τα νοσοκομεία. Οι μονάδες έχουν την ευθύνη –με την εποπτεία της οικείας Υγειονομικής Περιφέρειας– για την παροχή προσβάσιμης, κατάλληλης, αποτελεσματικής, αποδοτικής και ποιοτικής ανθρωποκεντρικής φροντίδας. Οι ομάδες λειτουργούν με δυναμικό πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης, το οποίο ιδανικά διαμένει στην κοινότητα που εξυπηρετεί ή κοντά. Τέτοιου είδους μονάδες είναι πιο πιθανό να επιτύχουν συνέχεια στη φροντίδα και μια στενή σχέση με την κοινότητα. Η κάθε μονάδα ξεχωριστά διεξάγει επίσης ετήσια επίσημη αυτοαξιολόγηση με

τις άλλες μονάδες στο δίκτυο του τομέα, καθώς και με τις περιφερειακές υγειονομικές αρχές, και γνωστοποιεί τα αποτελέσματα στην κοινότητα. Η συνεργασία με τις υπόλοιπες μονάδες του τομέα (peer to peer) καθιστά δυνατή την επιστημονική αντιμετώπιση των θεμάτων υγείας του πληθυσμού τους και αναπτύσσει έμμεσα τον αυτοέλεγχο. Η ΤοΜΥ εξασφαλίζει επίσης πρόσβαση τις καθημερινές μεταξύ 8 π.μ. και 8 μ.μ. και, σύμφωνα με τα γεωγραφικά και δημογραφικά χαρακτηριστικά της περιοχής, την εποχή, το εύρος του καταλόγου και τη διαμόρφωση των ομάδων, οι ώρες λειτουργίας μπορεί να υπόκεινται σε μείωση ή διεύρυνση. Στο επίπεδο του τομέα, διοργανώνεται τηλεφωνική διαλογή, δηλαδή συμβουλευτικό κέντρο ή συνεργασία, ώστε να εξασφαλίσει 24ωρη εκτός ωραρίου φροντίδα ή ανακατεύθυνση του ασθενή, και να βοηθάει έτσι στη διαχείριση και του κόστους αλλά και του φόρτου εργασίας. Οι υπηρεσίες που παρέχονται από τη διεπιστημονική ομάδα στην ΤοΜΥ αφορούν άτομα και οικογένειες, πληθυσμό και κοινότητα, φυσικό και δομημένο περιβάλλον:

Το ετήσιο λειτουργικό κόστος του δικτύου που θα δημιουργηθεί υπολογίζεται στα 350-400 εκατ. ευρώ

Άτομα και οικογένειες  Συστηματική παρακολούθηση της υγείας  Κλινική αντιμετώπιση-διαχείριση περιστατικών (επειγόντων, εκτάκτων, χρόνιων προβλημάτων υγείας, ψυχικής υγείας σε διασύνδεση με τις αντίστοιχες δομές, αναπτυξιακών διαταραχών)  Κοινωνική φροντίδα  Φροντίδα κατ’ οίκον  Εκτίμηση και διαχείριση κινδύνου νοσημάτων και καταστάσεων υψηλού επιπολασμού  Φυσική αποκατάσταση και κοινωνική επανένταξη  Αγωγή υγείας  Υγεία μητέρας και παιδιού (νεογνική, παιδική και εφηβική υγεία)

Πληθυσμός και κοινότητα  Εκτίμηση των αναγκών υγείας της κοινότητας.  Σχεδιασμός και εφαρμογή προγραμμάτων (πρόληψης νοσημάτων, προαγωγής της υγείας).

Φυσικό και δομημένο περιβάλλον  Εκτίμηση και παρέμβαση σχετικά με τις συνθήκες υγιεινής διαβίωσης στο σπίτι, τη γειτονιά, την εργασία, το σχολείο.

Η παροχή των εν λόγω ιατρών και η εξειδίκευσή τους στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας είναι κρίσιμη 19

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Η ΤοΜΥ είναι η βασική μονάδα στην παροχή υπηρεσιών υγείας σε άτομα και οικογένειες και ο πυρήνας του νέου συστήματος υγείας

ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ, ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΔΙΚΤΥΩΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΚΑΤ’ ΟΙΚΟΝ Το έργο της ΤοΜΥ έχει κοινοτική διάσταση, σε σχέση με τον πληθυσμό που απαρτίζει τους καταλόγους των εγγεγραμμένων, τη γειτονιά στην οποία κατοικούν και τον τομέα στον οποίο δραστηριοποιούνται.  Προσδιορισμός των ειδικών αναγκών υγείας των ατόμων ή οικογενειών (περιλαμβανομένης και της υγείας των γυναικών, των νεογνών, των παιδιών και των εφήβων, την ενηλίκων και των ηλικιωμένων).  Αξιολόγηση των συγκεκριμένων κινδύνων για την υγεία της κοινότητας και κάθε νοικοκυριού ξεχωριστά.  Παρέμβαση, με εξατομικευμένες πληροφορίες και εκπαίδευση σε θέματα υγείας, σε συγκεκριμένους τομείς που σχετίζονται με την προώθηση και την προστασία της υγείας και την πρόληψη των επικίνδυνων για την υγεία συνηθειών σε διάφορα στάδια της ζωής.  Πρώτα μέτρα για την καταπολέμηση επιδημιών και τα σημεία εντοπισμού σε περίπτωση εκδήλωσης.  Διασφάλιση συμμόρφωσης με το εθνικό σχέδιο εμβολιασμού και την εφαρμογή των επιλεγμένων προγραμμάτων προσυμπτωματικού ελέγχου.  Προαγωγή της υγείας σε καταστάσεις ιδιαίτερης δεκτικότητας σε μηνύματα για την υγεία συγκεκριμένων πληθυσμιακών ομάδων-στόχων.  Κατ’ οίκον επισκέψεις για ασθενείς με φυσική και λειτουργική εξάρτηση, σε τελικά στάδια, που απαιτούν ιατρική και νοσηλευτική φροντίδα, και οι οποίοι δεν μπορούν να επισκεφθούν τη Μονάδα.  Κατ’ οίκον επισκέψεις με αίτηση των ασθενών ή των οικογενειών τους σε περιπτώσεις δυσκολίας πρόσβασης στη Μονάδα, ιδίως όταν υπάρχει φυσική και λειτουργική ανικανότητα του ασθενή.  Συντονισμός με την περιπατητική εξειδικευμένη φροντίδα και τη νοσοκομειακή περίθαλψη, ιδίως σε περιπτώσεις παραπομπής, πριν, κατά τη διάρκεια ή και μετά τη νοσηλεία, εξασφαλίζοντας

/ Μάιος-Ιούνιος 2016

την καλύτερη δυνατή συνέχιση της περίθαλψης και την αποφυγή προβλημάτων που οφείλονται στην κακή επικοινωνία μεταξύ των υπηρεσιών.  Επικοινωνία και συνεργασία με τις υπηρεσίες δημόσιας υγείας και τις αρχές της υγείας, τόσο σε περιπτώσεις ασθενειών υποχρεωτικής δήλωσης όσο και σε όλες τις περιπτώσεις στις οποίες οι πληροφορίες που κατέχονται από τους επαγγελματίες υγείας της Μονάδας είναι σχετικές με την προστασία της δημόσιας υγείας.  Επικοινωνία και συντονισμός με τις κοινωνικές υπηρεσίες και άλλους φορείς σχετικά με το έργο της Μονάδας.

ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η επίτευξη του βασικού πυρήνα των υπηρεσιών, η ΥΠΕ θα μπορεί να συμβασιοποιηθεί, για την παροχή επιπλέον υπηρεσιών και όπου υπάρχει η αποδεδειγμένη ανάγκη. Η προτεινόμενη δραστηριότητα πρέπει να κατευθύνεται σε άτομα, οικογένειες ή κοινότητες στον τομέα της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Η ΥΠΕ μπορεί να καλέσει τη Μονάδα να υποβάλει προτάσεις για δραστηριότητες που πρέπει να αναληφθούν ως μέρος των πρόσθετων υπηρεσιών. Οι πρόσθετες υπηρεσίες υπόκεινται στην έγκριση της τεκμηριωμένης πρότασης και της χρηματοδότησης. Μπορεί να περιλαμβάνουν, για παράδειγμα: Τ η σχολική υγεία Τ η στοματική υγεία Τ ην εργασιακή υγεία  Σχέδια που απευθύνονται σε όσους κινδυνεύουν από κοινωνικό αποκλεισμό  Σχέδια με στόχο τους εφήβους και τους νέους  Έργα που απευθύνονται σε χρήστες ναρκωτικών ουσιών  Σχέδια με στόχο τους μετανάστες/πρόσφυγες  Φυματίωση  Άλλα

ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ Αρκετές μελέτες σε ενήλικες και παιδιά αναφέρουν ότι οι ασθενείς και οι ειδικοί προτιμούν κοινή φροντίδα μεταξύ γενικού και ειδικού, και υπάρχουν, συχνά, πραγματικές κλινικές ενδείξεις για τον βαθμό

της συμμετοχής του ειδικού στη διαχείριση των προβλημάτων συγκεκριμένων ασθενών.  Σε κάποιες περιπτώσεις τα αποτελέσματα ως προς την υγεία και η εμπειρία του ασθενή επιδέχονται βελτιώσεις μέσα από μια κοινοτική δράση των ειδικών, ως τμήμα της συνεργασίας μεταξύ της ΤοΜΥ και άλλων δομών στον τομέα της υγείας (ειδικές κοινοτικές υπηρεσίες υγείας, νοσοκομείο, κοινοτική ψυχική υγεία κ.λπ.).  Σε άλλες περιπτώσεις, η παραπομπή απαιτείται. Η παραπομπή από έναν οικογενειακό γιατρό οδηγεί σε πιο κατάλληλη παρέμβαση, με λιγότερες μετεγχειρητικές επιπλοκές και επεισόδια από ό,τι συμβαίνει όταν οι ασθενείς αυτοπαραπέμπονται στους ειδικούς. Ο βελτιωμένος συντονισμός της φροντίδας υγείας ενισχύει τη συνέχεια της φροντίδας, τα αποτελέσματα ως προς το επίπεδο υγείας και την ικανοποίηση του ασθενή, ιδιαίτερα σε ασθενείς με πολλαπλές χρόνιες παθήσεις.  Τα συστήματα φροντίδας υγείας στα οποία οι γιατροί της πρωτοβάθμιας λειτουργούν ως “gatekeepers”, ελέγχουν δηλαδή τις παραπομπές σε ειδικευμένους και την εισροή στο δευτεροβάθμιο επίπεδο υγείας, είναι γενικά πιο αποδοτικά από ό,τι τα αντίστοιχα στα οποία απουσιάζει ο συγκεκριμένος ρόλος.  Γενικά, ο έλεγχος της πρόσβασης εκτιμάται από τους ασθενείς αν και εφόσον είναι σε θέση να διαλέξουν τον οικογενειακό τους γιατρό, αλλά ηπιότερες μορφές, όπως διάφορες τακτικές προτεραιότητας, αναφορικά με την πρόσβαση σε εξειδικευμένη φροντίδα, ή οικονομικές κυρώσεις στην περίπτωση άμεσης πρόσβασης, θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια εναλλακτική λύση για το ελληνικό πλαίσιο.  Η σύγχυση ενός κατακερματισμένου συστήματος με πολυάριθμες υπηρεσίες και

δομές μπορεί να γίνει πιο διαχειρίσιμη μέσα από σαφή, λογική και εύκολα κατανοητή πλοήγηση. Αυτό απαιτεί από την ομάδα οικογενειακής υγείας να διαχειρίζεται τη μετακίνηση μεταξύ διαφόρων ειδικών και υπηρεσιών. Δεν προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι στις χώρες με τον υψηλότερο βαθμό κατακερματισμού, όπως στις ΗΠΑ, οι προσπάθειες προς αυτήν την κατεύθυνση έχουν ενταθεί τα τελευταία χρόνια. Η ΤοΜΥ προγραμματίζει χρόνο για τακτικό (μηνιαίο) πρακτικό διάλογο επί τεχνικών θεμάτων και τον συντονισμό με τις ειδικές υποστηρικτικές υπηρεσίες (νοσοκομείο, μονάδες περιπατητικής φροντίδας, ομάδες κοινοτικής ψυχικής υγείας), με προτεραιότητα στις συζητήσεις για τους ασθενείς με σοβαρά προβλήματα υγείας (ανοσοκαταστολή, ασταθές άσθμα, διαβητικό έλκος, ιατρογενή ατυχήματα).  Η ΤοΜΥ, όπως και γενικότερα το νοσοκομείο αναφοράς του τομέα της ΠΦΥ, και οι μονάδες περιπατητικής φροντίδας χρησιμοποιούν τον ίδιο ηλεκτρονικό φάκελο, με την ΤοΜΥ να είναι υπεύθυνη για τη σύνθεση και την καταγραφή όλων των τεχνικών δεδομένων.  Η ΤοΜΥ κατευθύνει τους παραπεμπόμενους ασθενείς σε Γραφεία Συντονισμού και Προσανατολισμού στα νοσοκομεία ή σε μονάδες περιπατητικής φροντίδας, που είναι υπεύθυνα για την πρακτική οργάνωση του συντονισμού και της καθοδήγησης του ασθενή μεταξύ των δομών παραπομπής και υποδοχής.  Η Μονάδα επικοινωνεί, τουλάχιστον σε εβδομαδιαία βάση, με τα Γραφεία Συντονισμού και Προσανατολισμού, για να εντοπίσει προβλήματα πρόσβασης, παρατεταμένο χρόνο αναμονής ή άλλα ζητήματα αναφερόμενα από τους ασθενείς.

Μία μονάδα αποτελούμενη από 12 άτομα μπορεί να ανταποκριθεί σε έναν αστικό πληθυσμό 10.000 ατόμων 21

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Μείωση επισκέψεων σε ΠΕΔΥ, εξωτερικά ιατρεία και συμβεβλημένους ιδιώτες μέσω της αυξημένης κάλυψης από τις ΤοΜΥ

2016 2017 2018 2019 2020

Σύνολο καλυπτόμενου πληθυσμού % των 8,285 εκατ. καλυπ/νου αστικού πληθυσμού % μείωσης φόρτου εργασίας σε ΠΕΔΥ, εξωτερικά ιατρεία και συμβεβλημένους Μείωση επισκέψεων από σύνολο 27.314.899

500.000

1.250.000

2.250.000

3.250.000

4.250.000

15,2%

27,2%

39,2%

51,3%

4,5%

11,3%

20,4%

29,4%

38,5%

1.229.000

3.091.000

5.572.000

8.031.000

10.401.000

ΤΟΜΕΟΠΟΙΗΣΗ ΔΙΑΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΥΘΥΝΗ: Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΓΓΡΑΦΗΣ ΣΤΟΥΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΥΣ Όσο περισσότερο διαρκεί η σχέση ασθενή-παρόχου τόσο περισσότερη γνώση συσσωρεύει ο ασθενής από τον γιατρό του και τόσο περισσότερη εμπιστοσύνη του έχουν. Για τον λόγο αυτό, η εγγραφή στους καταλόγους των ασθενών ευνοεί τη μακροπρόθεσμη εξατομικευμένη σχέση και βελτιώνει τις παραπομπές, την πρόσβαση στην ψυχική υγεία, τη συνέχεια και τον συντονισμό της φροντίδας. Ένας συνδυασμός της τομεοποίησης και της εγγραφής –που φέρνει ένα στοιχείο επιλογής, σύμφωνα με τις προσδοκίες του πληθυσμού– μπορεί να το καταστήσει δυνατό. Η σημασία του στοιχείου της επιλογής δεν πρέπει να υποτιμάται. Η ελεύθερη επιλογή παρόχου υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας διασφαλίζει περισσότερο μια καλή σχέση από ό,τι η ανάθεση ενός επαγγελματία. Αν οι ασθενείς έχουν την ελευθερία επιλογής για το είδος του παρό-

Το μέσο κόστος της κάθε μονάδας ανά έτος, και χωρίς το αρχικό κεφάλαιο, υπολογίζεται περίπου σε 420.000480.000 ευρώ 22

/ Μάιος-Ιούνιος 2016

χου πρωτοβάθμιας, αξιολογούν τις οργανωτικές πτυχές των υπηρεσιών πιο θετικά. Τελικά, είναι αναμενόμενο όλοι οι κάτοικοι του τομέα να εγγραφούν στον κατάλογο μίας από τις ομάδες υγείας.

ΣΤΕΛΕΧΩΣΗ Σε αστικές περιοχές, ένα λογικό μέγεθος καταλόγου ασθενών είναι 2.000-2.500 ενήλικες για έναν οικογενειακό γιατρό, 1.000 παιδιά για έναν παιδίατρο, ως εκ τούτου, μία μονάδα αποτελούμενη από 12 άτομα (4 οικογενειακοί γιατροί, 1 οικογενειακός παιδίατρος, 2 άτομα νοσηλευτικό προσωπικό και 2 επισκέπτες υγείας, 1 κοινωνικός λειτουργός, 2 άτομα διοικητικό προσωπικό) μπορεί να ανταποκριθεί σε έναν αστικό πληθυσμό 10.000 ατόμων. Το δίκτυο αυτό θα απορροφήσει το ισοδύναμο του 1/4 του τρέχοντος αποθέματος των περίπου 20.000 γιατρών διαφόρων ειδικοτήτων. Η δημιουργία των μονάδων γειτονιάς μπορεί άνετα να επεκταθεί προοδευτικά, με την πάροδο του χρόνου, και χωρίς διακοπή στη διαθεσιμότητα των υπηρεσιών στο σύνολο του πληθυσμού. Έχουν μελετηθεί εναλλακτικές προσεγγί-

σεις σχετικά με τον τρόπο αμοιβής των ομάδων που θα στελεχώνουν τις μονάδες. Ενδεικτικά αναφέρονται: α. Προσλήψεις μέσα από ειδικό πλαίσιο του ΑΣΕΠ για ενίσχυση της ΠΦΥ (προστιθέμενες στις προγραμματισμένες προσλήψεις του ΥΥ και με ταχύτερες διαδικασίες). β. Δημιουργία νέου θεσμικού πλαισίου για συγκρότηση «συνεταιριστικής» διεπιστημονικής ομάδας, η οποία θα συμβάλλεται με την εκάστοτε υγειονομική περιφέρεια.

ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ Η ανάπτυξη του δικτύου των ΤοΜΥ θα ξεκινήσει αρχικά σε 4 σημεία της Ελλάδας. Η επιλογή των σημείων έγινε με πολυπαραγοντικά κριτήρια (δημογραφικά, υπάρχουσες δομές, φυσικά όρια, προσβασιμότητα κ.ά.).

Βραχυπρόθεσμα (2016-2017) Αρχική εφαρμογή/Ανάπτυξη 40-50 μονάδων (κάλυψη 5% του συνολικού πληθυσμού)

Μεσοπρόθεσμα (2018-2020) Ανάπτυξη δικτύου σε αστικές και ημι-αστικές περιοχές. Στόχος: 5 μονάδες γειτονιάς κάθε μήνα (κάλυψη 25% του συνολικού πληθυσμού)

Μακροπρόθεσμα (2021-2027)

Στόχος: Πλήρης κάλυψη αστικού πληθυσμού (80% του συνολικού πληθυσμού)

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ Το μέσο κόστος κάθε μονάδας ανά έτος,

και χωρίς το αρχικό κεφάλαιο, υπολογίζεται περίπου στις 420.000-480.000 ευρώ. Συμπερασματικά, το ετήσιο λειτουργικό κόστος του δικτύου σε πλήρη ανάπτυξη, εκτιμάται στα 350-400 εκατ. ευρώ, δηλαδή 0,2-0,3% του ΑΕΠ ή 3-4% των δημόσιων δαπανών υγείας. Η εκτίμηση αυτή δεν περιλαμβάνει τις άμεσες εξοικονομήσεις στον τομέα της υγείας (μείωση συμβάσεων του ΕΟΠΥΥ με ιδιώτες, λιγότερες νοσηλείες κ.ά.), ούτε αποτυπώνεται το μακροοικονομικό όφελος από τη βελτίωση της δημόσιας υγείας. Δεδομένου του ότι η ΠΦΥ, ως παραγωγική διαδικασία, είναι εντάσεως εργασίας, δηλαδή το 60-70% του συνολικού κόστους αφορά μισθοδοσία και όχι υποδομές, το πραγματικό κόστος είναι ακόμα μικρότερο από το ονομαστικό. Ένα μεγάλο μέρος της σταδιακής χρηματοδότησης του δικτύου θα προέλθει από την αυξανομένη κατάργηση των συμβάσεων με ιδιώτες γιατρούς όσο οι ανάγκες θα καλύπτονται από το αντίστοιχο δίκτυο του τομέα. Ενδεικτικά, οι 27,3 εκατ. επισκέψεις το 2014 αποτελούνταν από: 11,9 εκατ. επισκέψεις σε 9.189 γιατρούς εξωτερικών ιατρείων δημόσιων νοσοκομείων, 6,1 εκατ. σε 2.306 γιατρούς Μονάδων ΠΕΔΥ και 9,3 εκατ. σε 5.384 συμβεβλημένους. Με την ανάπτυξη των ΤοΜΥ, ο φόρτος εργασίας για τα ΠΕΔΥ, τα εξωτερικά ιατρεία και τους συμβεβλημένους γιατρούς μειώνεται, καθιστώντας δυνατή τη σταδιακή κατάργηση των συμβεβλημένων γιατρών. Αυτό μπορεί να γίνει χωρίς να αυξηθεί ο σημερινός (μέτριος) φόρτος εργασίας για τους γιατρούς των εξωτερικών ιατρείων (1.299 ασθενείς ανά γιατρό ετησίως) ή των ΠΕΔΥ (2.644 ασθενείς ανά γιατρό ετησίως).•••

2016 2017 2018 2019 2020

Σύνολο συμβ/νων γιατρών που αντιστοιχεί στις «καταργηθείσες» επισκέψεις (βάσει σημερινής απόδοσης: 1.724 επισκ./γιατρό/έτος) % των 5.384 συμβεβλημένων που δεν θα χρειάζονται πλέον, λόγω μείωσης των επισκέψεων Εξοικονόμηση για ΕΟΠΥΥ (σημερινό κόστος συμβ/νων γιατρών: 120 εκατ. για 5.384 γιατρούς) Σωρευτική εξοικονόμηση για ΕΟΠΥΥ Σωρευτικό κόστος για ΥΥ/ΕΟΠΥΥ

712

1.793

3.232

4.658

6.033

13,2%

33,3%

60,0%

86,5%

100%

15,86 εκατ.

39,96 εκατ.

72,0 εκατ.

103,8 εκατ.

120 εκατ.

16,0

55,8 εκατ.

127,8 εκατ.

231,6 εκατ.

351,2 εκατ.

21,25 εκατ.

74,38 εκατ.

170 εκατ.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Παράγοντες κινδύνου και θεμελιώδεις δείκτες υγείας Σύστημα υγειονομικής περίθαλψης Υγεία 2020

Π.Ο.Υ.

Οι επιδόσεις της Ελλάδας στην Υγεία Επιμέλεια: Ιοκάστη Αλειφεροπούλου

τις 26 Μαΐου 2016, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) δημοσίευσε την έκθεσή του για τις επιδόσεις της Ελλάδας στην Υγεία και την Ευημερία. Αυτό που διαπιστώνει είναι πως η πλειονότητα των δεικτών που αφορούσαν στους δύο αυτούς τομείς ήταν από τους υψηλότερους ανάμεσα στα ευρωπαϊκά κράτη. Ωστόσο, η πραγματικότητα αυτή άρχισε να αλλάζει σταδιακά τις δύο τελευταίες δεκαετίες (ιδίως για τις παθήσεις του κυκλοφορικού συστήματος και τον καρκίνο), με τους δείκτες να επιδεινώνονται ραγδαία με το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης στη χώρα το 2010. Ο Π.Ο.Υ. επισημαίνει χαρακτηριστικά ότι το ποσοστό της κατανάλωσης καπνού παραμένει το υψηλότερο στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), όπως και η θνησιμότητα α-

Έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας

πό τροχαία ατυχήματα, ενώ πιθανό προειδοποιητικό σημάδι για το μέλλον θεωρεί πως είναι η αξιοσημείωτη αύξηση των περιστατικών HIV τα τελευταία χρόνια. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στο σύστημα υγείας της χώρας, το οποίο χαρακτηρίζεται περίπλοκο και κατακερματισμένο, καθώς και στη γήρανση του πληθυσμού και την αναλογία εργαζομένων-συνταξιούχων. Έμφαση δίνεται, επίσης, στην πίεση που ασκεί η οικονομική κρίση στις δημόσιες δαπάνες υγείας και τις διττές της συνέπειες. Κάνοντας, λοιπόν, ανασκόπηση των επιδόσεων της χώρας στους τομείς της υγείας και της ευημερίας, των σημαντικότερων παραγόντων κινδύνου και των εφαρμοζόμενων πολιτικών σε αυτό το πεδίο, η έκθεση επισημαίνει τις βασικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα για την πλήρωση των

/ Μάιος-Ιούνιος 2016

στόχων της πολιτικής «Υγεία 2020», προκειμένου να ανακτήσει τη θέση που είχε ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες. Θα πρέπει να επισημανθεί ότι τα δεδομένα της έκθεσης φτάνουν έως το 2013. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν αποκλίσεις στους δείκτες, το πιθανότερο προς το χειρότερο1.

ΟΙ ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ Όπως προαναφέρθηκε, η κατάσταση της υγείας και ευημερίας του ελληνικού πληθυσμού, αν και υπήρξε από τις καλύτερες στην Ευρωπαϊκή Περιφέρεια του Π.Ο.Υ., τα τελευταία χρόνια έχει κάνει βήματα προς τα πίσω. Η επιδείνωση αυτή απεικονίζεται στο Σχ. 1, το οποίο δείχνει τις συγκρίσεις για το προσδόκιμο ζωής κατά τη διάρκεια της περιόδου 1980-2011 ανάμεσα στην Ελλάδα, την Ευρωπαϊκή Περιφέρεια του Π.Ο.Υ. και την ΕΕ-15 (συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας). Ακολούθως, στο Σχ. 2 αναλύονται οι κύριες αιτίες θανάτου στην Ελλάδα και την ΕΕ-15. Η μεγαλύτερη αντίθεση διαπιστώνεται στα νοσήματα του κυκλοφορικού συστήματος. Από εκεί που ήταν μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών με τις καλύτερες επιδόσεις στις ασθένειες του κυκλοφορικού συστήματος, η θέση της Ελλάδας επιδεινώνεται διαρκώς, παρά κάποιες βελτιώσεις τα τελευταία χρόνια. Για τον καρκίνο, τα ποσοστά θνησιμότητας στην Ελλάδα είναι υψηλότερα τώρα από ό,τι το 1970, σε αντίθεση με την πτώση των ποσοστών αλλού στην Ευρώπη, και παρά κάποιες πρόσφατες βελτιώσεις. Σε αμφότερες τις περιπτώσεις, οι λόγοι είναι δύσκολο να εντοπιστούν και η εικόνα αυτή είναι πιθανό να οφείλεται σε έναν συνδυασμό παραγόντων που αφορούν φυσικά πρόσωπα, το σύστημα υγείας εν γένει και τη συνολική κατάσταση της ελληνικής κοινωνίας.

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΚΑΙ ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΥΓΕΙΑΣ Μεταξύ των επιμέρους παραγόντων κινδύνου, ένα μακροχρόνιο ζήτημα αφορά το κάπνισμα, για το οποίο τα ποσοστά παραμένουν μεταξύ των υψηλότερων στην Ευρωπαϊκή Περιφέρεια και το υψηλότερο στην ΕΕ των 15 (Εικ. 3). 1 Πρόσφατες μελέτες καταγράφουν σημαντική ύφεση στην επιδημία AIDS/HIV που έπληξε τους χρήστες ναρκωτικών στην Ελλάδα το διάστημα 2011-2013.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Η αντίστροφη πορεία ξεκίνησε πολύ πριν από την κρίση

Ο επιπολασμός της παιδικής παχυσαρκίας είναι, παραδόξως, ένας από τους υψηλότερους στην Ευρώπη, παρότι το πρότυπο διατροφής, παραδοσιακά, βασιζόταν στη μεσογειακή διατροφή. Θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι αυτό το πρότυπο εξαφανίζεται, ιδίως μεταξύ των παιδιών και των εφήβων που έχουν υιοθετήσει πιο δυτικότροπες διατροφικές συνήθειες. Τα προστατευτικά οφέλη της παραδοσιακής διατροφής στην Ελλάδα, τα οποία έχουν περιγραφεί πολλές φορές στο παρελθόν,

δεν μπορούν πλέον να εξηγήσουν ούτε τις αιτίες θανάτου ούτε το πόσο υπέρβαροι είναι πλέον οι άνθρωποι. Αντιθέτως, ο Π.Ο.Υ. εκτιμά ότι το 2014 το 66% των ανδρών και το 55% των γυναικών στην Ελλάδα ήταν υπέρβαροι, ποσοστά τα οποία ξεπερνούν τον μέσο όρο των ευρωπαϊκών κρατών-μελών και στα δύο φύλα, και ιδιαίτερα στους άνδρες. Το Ινστιτούτο Μετρήσεων και Αξιολόγησης της Υγείας εκτιμά, μάλιστα, πως το βαρύ φορτίο νοσηρότητας που παρουσιάζει η Ελλάδα οφείλεται στο κάπνισμα, την υψηλή αρτηριακή πίεση και τους διατροφικούς κινδύνους. Ένα άλλο ιδιαίτερα σημαντικό ζήτημα είναι τα θανατηφόρα τροχαία ατυχήματα οδηγών μηχανής, για τα οποία η Ελλάδα έχει το υψηλότερο ποσοστό στην ΕΕ και υπερδιπλάσιο του μέσου όρου της ΕΕ-15 (Εικ. 4). Ένα πιθανό προειδοποιητικό σημάδι για το μέλλον, τέλος, αφορά τα περιστατικά HIV/ AIDS. Ειδικότερα, τα περιστατικά HIV έχουν αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια (Εικ. 5).

ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗΣ Το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης στην Ελλάδα είναι περίπλοκο και κατακερματισμένο τονίζει ο Π.Ο.Υ. Παρά τη δημιουργία Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ) το 1983, το προϋπάρχον σύστημα υγείας και κοινωνικής ασφάλισης δεν καταργήθηκε –και τα δύο συστήματα συνέχισαν να υφίστανται παράλληλα το ένα με το άλλο. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία πολλών διαφορετικών ασφαλίσεων και δομών με διαφορετικό πληθυσμό κάλυψης, ποσοστά εισφορών και «πακέτα» παροχών, παράγοντας αναποτελεσματικότητα και ανισότητα. Ιστορικά –συμπληρώνει– το ελληνικό σύστημα υγείας έχει αποδειχθεί ότι είναι δύσκολο να ανασχηματιστεί, καθώς οι διαδοχικές μεταρρυθμίσεις που έχουν αποφασιστεί δεν έχουν υλοποιηθεί στην πράξη. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, η ίδρυση του ΕΣΥ είχε επιχειρηθεί ανεπιτυχώς πολλές φορές ήδη από το 1953, ενώ ακόμη κι όταν επιτεύχθηκε το 1983, υλοποιήθηκε μόνο μερικώς, προκαλώντας ιδιαίτερα προβλήματα: αδύναμη και κατακερματισμένη πρωτοβάθμια φροντίδα, έλλειψη μηχανισμών παραπομπής, καθώς και πληροφοριακών συστημάτων και συστημάτων προγραμματισμού, και συσσώρευση σημαντικών χρεών. Θα πρέπει να ληφθεί υπόψη, ακόμη, πως οι προαναφερόμενες προκλήσεις για το σύστημα υγείας επιδεινώνονται από το δημογραφικό προφίλ της Ελλάδας. Η γή-

/ Μάιος-Ιούνιος 2016

ρανση του πληθυσμού έχει αυξηθεί ταχύτερα από ό,τι σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη-μέλη (Εικ. 6), με συνέπεια η Ελλάδα να έχει μία από τις χειρότερες αναλογίες ηλικιωμένων προς τον ενεργό πληθυσμιακά πληθυσμό στην ΕΕ (Εικ. 7). Ακολουθώντας την παγκόσμια οικονομική κρίση, η Ελλάδα βίωσε μια σοβαρή κρίση ρευστότητας, με το πραγματικό ΑΕΠ να απομακρύνεται από εκείνο της υπόλοιπης ΕΕ και να πέφτει κάτω από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Περιφέρειας του Π.Ο.Υ. (Εικ. 8). Για το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, η οικονομική κρίση ήταν ένα «δίκοπο μαχαίρι», όπως επισημαίνει ο Π.Ο.Υ. Από τη μία πλευρά, η κρίση άσκησε μεγάλη πίεση στα δημόσια οικονομικά της χώρας και ειδικότερα στις δαπάνες υγείας. Μεταξύ του 2009 και του 2012, οι κατά κεφαλήν συνολικές δαπάνες υγείας σε ό,τι αφορά την ισοτιμία της αγοραστικής δύναμης μειώθηκαν κατά 22%, ενώ οι δημόσιες δαπάνες υγείας μειώθηκαν ακόμη περισσότερο, κατά 24%. «Χτυπημένοι» από την οικονομική κρίση, οι άνθρωποι δεν μπόρεσαν να το αντισταθμίσουν αυτό με την αύξηση των ιδιωτικών δαπανών υγείας. Αντιθέτως, αυτές μειώθηκαν κατά 20%. Κατά συνέπεια, η ανεκπλήρωτη ανάγκη για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη σχεδόν διπλασιάστηκε: από 4,0% το 2009 σε 7,8% το 2013. Αν και οι ιδιωτικές δαπάνες υγείας «έπεσαν» στο 26% το 2013 (μείωση κατά 8% από το 2000), εξακολουθούν να είναι σχεδόν διπλάσιες από τον μέσο όρο της ΕΕ-15. Από την άλλη πλευρά, η κρίση δημιούργησε τις συνθήκες για να υλοποιηθούν μεταρρυθμίσεις στο σύστημα υγείας οι οποί-

ες αποτελούσαν αντικείμενο συζήτησης για πολλά χρόνια. Η βασικότερη από αυτές αφορούσε στην Κοινωνική Ασφάλιση και, πιο συγκεκριμένα, στη δημιουργία ενός ενιαίου ταμείου και στην τυποποίηση των παροχών. Ο άμεσος αντίκτυπος, ωστόσο, υπήρξε η μείωση της κάλυψης τόσο ως προς το ποσοστό των ατόμων που έχουν ασφάλιση (καθώς αυτή συνδέεται με την απασχόληση, η οποία μειώθηκε σημαντικά 2009-2014) όσο και ως προς τις παροχές υγείας που δικαιούνται οι ασφαλισμένοι. Καταλήγοντας, ο Οργανισμός σημειώνει ότι εκκρεμούν πολλά διαρθρωτικά μέτρα στο σύστημα υγείας, καθώς η μεταρρύθμιση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας είναι ημιτελής και ελλιπής, εξακολουθεί να μην έχει συσταθεί κάποιο σύστημα παραπομπής, ενώ παραμένει η ανισορροπία μεταξύ προληπτικής και θεραπευτικής ιατρικής. Τέλος, κάνει ειδική αναφορά στην ανισορροπία μεταξύ επαγγελματιών υγείας, τονίζοντας πως παρά την εν γένει αύξηση του αριθμού τους στο σύστημα από το 2000, η «ζυγαριά» έχει γύρει άνισα προς την πλευρά των γιατρών σε αντίθεση με αυτό που συνέβη σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη-μέλη. Συγκεκριμένα, στην Ελλάδα η διαθεσιμότητα των γιατρών και οδοντιάτρων ανά κάτοικο είναι πολύ υψηλότερη από τον μέσο όρο στην ΕΕ των 15 (+ 67% και + 80%, αντίστοιχα), ενώ ο αριθμός των νοσηλευτών και μαιών ανά κάτοικο είναι πολύ κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ-15 (-59% και -27%, αντίστοιχα). Οι συγγραφείς της έκθεσης συμπεραίνουν πως η πρόοδος της χώρας προς την κατεύθυνση της υλοποίησης των στόχων της πολιτικής «Υγεία 2020» είναι ανάμικτη.

Παιδική παχυσαρκία: Η εκδίκηση του hamburger 27

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

«ΥΓΕΙΑ 2020» Η πολιτική «Υγεία 2020» έχει ως στόχο να στηρίξει κυβερνητικές και κοινωνικές δράσεις, για την ουσιαστική βελτίωση της υγείας και της ευημερίας των πληθυσμών, τη μείωση των ανισοτήτων στον τομέα της υγείας, την ενίσχυση της δημόσιας υγείας και τη διασφάλιση της ύπαρξης καθολικών, ισότιμων, βιώσιμων και υψηλής ποιότητας συστημάτων υγείας, με επίκεντρο τον άνθρωπο. Τα ευρωπαϊκά κράτη-μέλη έχουν συμφωνήσει σε ένα σύνολο βασικών δεικτών, για την παρακολούθηση της προόδου προς την κατεύθυνση αυτή σε όλα τα κράτη-μέλη (Πίνακας 1). Δέκα από τους 19 βασικούς δείκτες δείχνουν τάσεις βελτίωσης στην Ελλάδα, αλλά καταγράφεται επιδείνωση των τάσεων σε τρεις δείκτες: επιπολασμός των υπέρβαρων, ποσοστό ανεργίας και συντελεστής Gini για την κατανομή του εισοδήματος. Η Ελλάδα βρίσκεται σε καλό δρόμο για την επίτευξη του στόχου για τη μείωση της πρόωρης θνησιμότητας από τέσσερις μεγάλες μη μεταδοτικές ασθένειες (καρδιαγγειακά νοσήματα, καρκίνο, σακχαρώδη διαβήτη και χρόνιες αναπνευστικές παθήσεις), αλλά όχι για ασθένειες του πεπτικού συστήματος. Η ικανοποίηση από τη ζωή, ένα μέτρο της υποκειμενικής ευημερίας, είναι χαμηλότερη στην Ελλάδα από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Περιφέρειας του Π.Ο.Υ. και των χωρών που ανήκουν στην ΕΕ πριν από τον Μάιο του 2004 (ΕΕ-15). Μεταξύ των αντικειμενικών μετρήσεων της ευημερίας, το 61%

των ατόμων ηλικίας άνω των 50 ετών στην Ελλάδα ανέφερε ότι έχει συγγενείς ή φίλους στους οποίους θα μπορούσε να βασιστεί σε περίπτωση προβλήματος, το οποίο είναι από τα χαμηλότερα ποσοστά στην Ευρωπαϊκή Περιφέρεια. Επισημαίνεται πως στην Ελλάδα, παρόλο που έχει αναπτυχθεί εθνική πολιτική

/ Μάιος-Ιούνιος 2016

υγείας ευθυγραμμισμένη με την πολιτική «Υγεία 2020» –συμπεριλαμβανομένου ενός σχεδίου υλοποίησης και ενός μηχανισμού λογοδοσίας– επισήμως αυτή δεν έχει υιοθετηθεί.••• Δείτε ολόκληρη την έκθεση του Π.Ο.Υ. στον ακόλουθο σύνδεσμο: http://goo.gl/pXs4zU

αφιέρωμα

ηπατίτιδα C 30

Ξεκίνησε η Διαπραγμάτευση στον ΕΟΠΥΥ

I. Η. Mameletzis: Τα δεδομένα πρέπει να υπαγορεύουν την πολιτική

Γ. Καλαμίτσης: Η λύση της αναμονής δεν είναι εφικτή

Παπαθεοδωρίδης: Θεραπευτικές εξελίξεις στην ηπατίτιδα C

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

HEP C

Ξεκίνησε η διαπραγμάτευση στον ΕΟΠΥΥ

του Αιμίλιου Νεγκή

εγάλα κενά παρουσιάζει η διαδικασία διαπραγμάτευσης που ξεκίνησε ανάμεσα στον ΕΟΠΥΥ και τις φαρμακοβιομηχανίες για τα νέα φάρμακα που αφορούν τη θεραπεία της ηπατίτιδας C. Για μία ακόμη φορά, φαίνεται ότι τα πράγματα γίνονται στο πόδι... Επιτέλους, λοιπόν, έπειτα από ενάμιση χρόνο κωλυσιεργίας, στις 20 Μαΐου 2016,

Έπειτα από ενάμιση χρόνο κωλυσιεργίας, η αρμόδια υποεπιτροπή φαρμάκου της Επιτροπής Διαπραγμάτευσης ξεκίνησε τη διαδικασία για τα νέα φάρμακα για την ηπατίτιδα C.

η αρμόδια υποεπιτροπή φαρμάκου της Επιτροπής Διαπραγμάτευσης απέστειλε έγγραφο υπόδειγμα στις πέντε φαρμακοβιομηχανίες που παρασκευάζουν θεραπείες για την ηπατίτιδα C (Gilead, BristolMyers Squib, Abbvie, Janssen και MSD). Η MSD δεν έχει λάβει ακόμη έγκριση από τον ΕΜΑ, αλλά συμμετείχε στη διαδικασία. Σύμφωνα με πληροφορίες, παρά τις εύλογες απορίες και τους συνακόλου-

/ Μάιος-Ιούνιος 2016

 Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α : ηπατίτιδα C

Και οι πέντε φαρμακευτικές επιχειρήσεις συμπλήρωσαν και απέστειλαν το υπόδειγμα εμπρόθεσμα, στις 13 Ιουνίου θους ενδοιασμούς, και οι πέντε φαρμακευτικές επιχειρήσεις συμπλήρωσαν και απέστειλαν το υπόδειγμα εμπρόθεσμα, στις 13 Ιουνίου. Ανοίγουμε μία παρένθεση εδώ, για να θυμίσουμε ότι η δημιουργία Επιτροπής Διαπραγμάτευσης στον ΕΟΠΥΥ προβλεπόταν από το αρχικό Μνημόνιο του 2012! Ωστόσο, η αρμόδια επιτροπή συστάθηκε μόλις τον Φεβρουάριο και μέχρι σήμερα δεν είχε ασχοληθεί με το φάρμακο, παρά το γεγονός ότι οι δαπάνες για φάρμακα του ΕΟΠΥΥ κινούνται εκτός ελέγχου στο πρώτο πεντάμηνο του 2016. Κάλλιο αργά παρά ποτέ, όμως... Ας γυρίσουμε πίσω στη διαπραγμάτευση. Πρώτα απ’ όλα, το ίδιο το υπόδειγμα προκάλεσε σχόλια και ερωτήματα στη φαρμακευτική αγορά. Διότι ζητεί στατιστικά και οικονομικά στοιχεία που, διεθνώς, χρησιμεύουν στην Οικονομική Αξιολόγηση Νέων Θεραπειών (Health Technology Assessment), προκειμένου να λάβουν αποζημίωση από το κράτος ή την κοινωνική ασφάλιση. Τη στιγμή που οι θεραπείες είναι ήδη ενταγμένες στη λίστα φαρμάκων και αποζημιώνονται. Το ζητούμενο για το κράτος και τον ΕΟΠΥΥ είναι να επιτύχει μειωμένη τιμή και να προσφέρει τις νέες θεραπείες σε μεγαλύτερο αριθμό ασθενών. Για παράδειγμα, ζητήθηκαν δεδομένα που αφορούσαν:  Ανάλυση κόστους-οφέλους των νέων θεραπειών με επιδημιολογικά στοιχεία από την Ελλάδα ή άλλες χώρες. Η ανάλυση αυτή είναι μία από τις βασικές μεθόδους οικονομικής αξιολόγησης που εφαρμόζονται διεθνώς, προκειμένου να αξιολογηθεί οικονομικά ένα νέο φάρμακο ή μια νέα τεχνολογία υγείας.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Καμία εταιρεία δεν πρόκειται να συμμετέχει ουσιαστικά αν προηγουμένως δεν υπογραφεί «Συμφωνία Εμπιστευτικότητας»  Ανάλυση για το συνολικό κόστος μιας θεραπείας σε συγκεκριμένο αριθμό ασθενών (Budget Impact Analysis). Πρόκειται για ειδικά μαθηματικά μοντέλα, τα οποία επίσης χρησιμοποιούνται διεθνώς στη λήψη αποφάσεων για την αποζημίωση νέων και ακριβών θεραπειών. Όπως και να ’χει, εκείνο που μετράει είναι ότι «ο κύβος ερρίφθη». Στην πράξη όμως ανακύπτουν ουσιώδη θέματα. Πρώτα απ’ όλα, καμία εταιρεία δεν πρόκειται να συμμετέχει ουσιαστικά αν προηγουμένως δεν υπογραφεί «Συμφωνία Εμπιστευτικότητας» ανάμεσα στα δύο μέρη. Για τη συνέχεια, δεν έχει ξεκαθαριστεί ποια ακριβώς διαδικασία θα ακολουθηθεί, αφού ο ΕΟΠΥΥ συλλέξει τα δεδομένα από τις παρασκευάστριες εταιρείες. Δηλαδή πώς ακριβώς θα γίνει η διαπραγμάτευση, με ποια στάδια και ποια μορφή θα έχει η τελική συμφωνία. Διότι αν είναι δημοσίου δικαίου, τότε υποχρεωτικά πρέπει να δη-

μοσιοποιηθεί –πράγμα που θα ακυρώσει το όλο εγχείρημα... Σε πρακτικό επίπεδο, επίσης, καμία διαπραγμάτευση δεν μπορεί να προχωρήσει αν ο ΕΟΠΥΥ δεν διευκρινίσει τον αριθμό των ασθενών που έχει ως στόχο να εντάξει στις νέες, ακριβές θεραπείες. Διότι οι ανάγκες είναι μεγάλες και δεν είναι ρεαλιστικό να ενταχθεί το σύνολο των ασθενών που έχουν ένδειξη να λάβουν τις νέες θεραπείες. Εκτιμήσεις αναφέρουν ότι περίπου 30.000 Έλληνες γνωρίζουν ότι έχουν τη νόσο και από αυτούς περίπου οι μισοί, ήτοι 15.000, έχουν ήδη λάβει τις παλαιότερες θεραπείες, και εξ αυτών περίπου οι μισοί με επιτυχία. Δηλαδή, χονδρικά, υπολογίζεται ότι περίπου 22.000 άτομα θα είχαν ένδειξη να λάβουν τις νέες θεραπείες. Στην Ελλάδα, μέχρι σήμερα, οι νέες θεραπείες έχουν χορηγηθεί σε μόλις 1.400 Έλληνες ασθενείς περίπου. Γενικότερα, με βάση τις τελευταίες μελέτες, εκτιμάται ότι στην Ελλάδα ζουν 160-170.000 άτομα που ζουν με χρόνια ηπατίτιδα C. Δυστυχώς, στη συντριπτική πλειοψηφία τους (80%) παραμένουν αδιάγνωστοι, διότι η νόσος εξελίσσεται ύπουλα και για πολλά χρόνια δεν εμφανίζει συμπτώματα. Συνεπώς, για να εκριζωθεί η νόσος από τη χώρα μας χρειάζεται αρκετό χρόνο και χρήματα. Δηλαδή, για να το πετύχουμε, χρειαζόμαστε συγκεκριμένο σχέδιο, το οποίο φυσικά πρέπει να τηρήσουμε. Ο γ.γ. Δημόσιας Υγείας, Γ. Μπασκόζος, έχει δεσμευθεί δημοσίως και σε ξένα φόρα ότι η Ελλάδα θα προχωρήσει στην εκρίζωση του ιού, και πως φτιάχνει εθνικό σχέδιο. Μέχρι στιγμής όμως είμαστε μόνο λόγια…•••

Τι πρέπει να γνωρίζουμε Θυμίζουμε ότι η ηπατίτιδα C οφείλεται στον ομώνυμο ιό (HCV). Σε αντίθεση με τις ηπατίτιδες Α και Β, για τη C δεν υπάρχει εμβόλιο. Οι άνθρωποι κολλούν κυρίως εξαιτίας της ενδοφλέβιας χρήσης ναρκωτικών. Η νόσος παρουσιάζει οξέα συμπτώματα μόλις στο 15% των περιπτώσεων. Τα συμπτώματα είναι τις περισσότερες φορές ήπια και ασαφή, όπως μειωμένη όρεξη, κούραση, ναυτία, πόνοι στους μύες ή τις αρθρώσεις και απώλεια βάρους. Το 80% των ανθρώπων που εκτίθενται στον ιό αναπτύσσουν τη χρόνια νόσο. Η

πλειοψηφία δεν έχει συμπτώματα στα πρώτα 10-20 χρόνια, ενώ το 10-30% αυτών μετά από 30 χρόνια αναπτύσσουν κίρρωση. Μέχρι και το 2013 η θεραπεία βασιζόταν στον συνδυασμό πεγκυλιωμένης ιντερφερόνης-άλφα (υποδόρια ένεση) και δισκίων ριμπαβιρίνης. Ωστόσο, το σχήμα αυτό είχε χαμηλά ποσοστά ανταπόκρισης, κάτω από 50%, σε ορισμένους γονότυπους του ιού HCV, όπως ο γονότυπος 1. Συνολικά, υπάρχουν έξι γονότυποι του ιού. Στην Ελλάδα, το 40% των ασθενών

/ Μάιος-Ιούνιος 2016

εμφανίζουν τον γονότυπο 1, αντίστοιχο ποσοστό –με αυξητική μάλιστα τάση– εμφανίζει τον γονότυπο 3, το 15% εμφανίζει τον γονότυπο 4 και το 5% τον γονότυπο 2. Τον Ιανουάριο του 2014, ξεκίνησε η επανάσταση όταν δόθηκε έγκριση στην ουσία σοφοσμπουβίρη, που παρασκευάζεται από την εταιρεία Gilead. Ακολούθησε τον Σεπτέμβριο η ουσία daclatasvir από την Bristol Myers Squibb, ενώ εξίσου σημαντική θεραπεία έχουν αναπτύξει η Abbvie, η Janssen και η MSD. Τα νέα φάρμακα υπόσχονται εκρίζωση του ιού σε ποσοστά έως και 100%!

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Παγκόσμια στρατηγική του Π.Ο.Υ. για τις Ιογενείς Ηπατίτιδες και την Ηπατίτιδα

Τα δεδομένα πρέπει να υπαγορεύουν την πολιτική Τους στόχους της Παγκόσμιας Στρατηγικής του Π.Ο.Υ. για τις Ιογενείς Ηπατίτιδες περιέγραψε στο PhB ο Σύμβουλος του Οργανισμού, Ioannis Hodges Mameletzis, υπογραμμίζοντας την ανάγκη μιας ευρύτερης προγραμματικής συμφωνίας για την κατάρτιση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τον HCV και περιγράφοντας τα επόμενα βήματα για την ολοκλήρωσή του. Συνέντευξη: Βασιλική Αγγουρίδη Φωτογραφίες: Γεωργία Παναγοπούλου

ην ανάγκη συνεργασίας και συντονισμού, τόσο μεταξύ των κομμάτων όσο και μεταξύ υπουργείων, για τη διαμόρφωση ενός Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Ηπατίτιδα υπογραμμίζει στο PhB, ο ελληνικής καταγωγής, Σύμβουλος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.), Ιωάννης H. Μαμελετζής. Τα Εθνικά Σχέδια Δράσης αποτελούν τους φορείς υλοποίησης των στόχων που θέτει πλέον ο Π.Ο.Υ., μέσα από την υιοθέτηση, σε μια ιστορική συμφωνία κατά την 69η Γενική Συνέλευση στα τέλη Μαΐου, της Παγκόσμιας Στρατηγικής για την εξάλειψη της Ιογενούς Ηπατίτιδας. «Μια σοβαρή προσπάθεια εξάλειψης της ηπατίτιδας C σε οποιαδήποτε χώρα θα απαιτήσει επένδυση στην πρόληψη, όχι μόνο στη θεραπεία» σημειώνει ο Ι. Μαμελετζής και αναγνωρίζει πως το δυσκολότερο κομμάτι είναι η χρηματοδότηση, η αξιοποίηση των πόρων και η εποπτεία της εφαρμογής του Σχεδίου. Παρά την πολιτικά φορτισμένη ατμόσφαι-

ρα στη χώρα μας, ο κύριος Μαμελετζής καλεί όλους να συντάξουν ένα Σχέδιο πάνω σε μια τεχνική βάση, με οδηγό στοιχεία και δεδομένα, με προγραμματική προσέγγιση, χωρίς πολιτικές σκοπιμότητες. «Η πρόληψη ασθενειών, η θεραπεία ασθενειών απαιτούν πολιτικές και δράσεις που βασίζονται σε δεδομένα» αναφέρει, σημειώνοντας και την ανάγκη ενός κανονιστικού πλαισίου, που θα διευκολύνει τις δράσεις, αντί να τις παρεμποδίζει, αλλά και αναγνωρίζοντας τις δυσκολίες εφαρμογής ενός τέτοιου Σχεδίου. Σημαντικό βήμα είναι η ολοκλήρωση, στα τέλη Σεπτεμβρίου, της ανάλυσης της κατάστασης της ηπατίτιδας C στην Ελλάδα, αλλά και ο προσδιορισμός των φορέων που θα έχουν βασικό ρόλο καθώς και των βέλτιστων μεθόδων ευκολότερης πρόσβασης των ασθενών στις θεραπείες. Πρόταση του κυρίου Μαμελετζή είναι μια ετήσια συνάντηση όλων όσων εργάζονται γύρω από την ηπατίτιδα C στην Ελλάδα για την αξιολόγηση της προσπάθειας.

/ Μάιος-Ιούνιος 2016

 Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α : ηπατίτιδα C

I. Hodges Mameletzis* *Σύμβουλος του Τμήματος HIV, Π.Ο.Υ. 35

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

“

Ελπίζουμε πως η Ελλάδα θα προστεθεί στη λίστα τους επόμενους μήνες, αρκεί να ολοκληρωθεί ένα εθνικό πλάνο με συγκεκριμένους στόχους

”

ΕΡ_ Ποιοι είναι οι στόχοι της Παγκόσμιας Στρατηγικής του Π.Ο.Υ. για τις Ιογενείς Ηπατίτιδες και την Ηπατίτιδα C ειδικότερα; AΠ_ Σε ό,τι αφορά την ηπατίτιδα C, ο Π.Ο.Υ. έθεσε στόχους μείωσης των νέων μολύνσεων έως 90% και της θνητότητας έως 65%, μέχρι το 2030. Είναι φιλόδοξοι στόχοι, αλλά είναι ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπίσουμε τις επίμονες μολύνσεις και την έλλειψη θεραπευτικής κάλυψης για ανθρώπους που ζουν με τον ιό της ηπατίτιδας Β (HBV) και της ηπατίτιδας C (HCV). Προσπάθειες εξάλειψης του HCV είναι σε εξέλιξη στην Αίγυπτο και τη Γεωργία, και ελπίζουμε πως η Ελλάδα θα προστεθεί στη λίστα τους επόμενους μήνες, αρκεί να ολοκληρωθεί ένα εθνικό πλάνο με συγκεκριμένους στόχους. ΕΡ_ Πώς θα εφαρμοστεί; Ποιο είναι το πλαίσιο εφαρμογής της, δηλαδή, και οι άξονές του;

/ Μάιος-Ιούνιος 2016

AΠ_ Το ευκολότερο τμήμα της προσπάθειας είναι να συγκεντρώσεις τους ειδικούς και να αναπτύξεις μια παγκόσμια στρατηγική και, σε επίπεδο κράτους, να δημιουργήσεις ένα Εθνικό Σχέδιο. Το δυσκολότερο τμήμα είναι να χρηματοδοτήσεις, να αξιοποιήσεις πόρους και να εποπτεύσεις. Αυτή είναι η φάση εφαρμογής όπου, συχνά, μπορεί να αποτύχουμε στη Δημόσια Υγεία. Οι σημαντικοί τομείς παρέμβασης περιλαμβάνουν εμβολιασμό για τον HBV, πρακτικές ασφαλών ενέσεων και ασφαλούς αιμοδοσίας, μείωση της βλάβης για άτομα που κάνουν χρήση ενδοφλέβιων ναρκωτικών, ασφαλέστερο σεξ (περιλαμβανομένης και της προώθησης της χρήσης προφυλακτικών) και θεραπεία για τον HBV και τον HVC. ΕΡ_ Ειδικότερα, τι δράσεις πρέπει ή μπορούν να αναλάβουν οι χώρες για να επιτύχουν τους στόχους; AΠ_ Έχουμε προσδιορίσει κάποιους υπηρεσιακούς στόχους κάλυψης για την επίτευξη αυτών των στόχων των επιπτώσεων (μείωση των νέων περιστατικών και της θνητότητας). Για παράδειγμα, θα πρέπει να αυξήσουμε τις διαγνωστικές εξετάσεις για τον HBV και τον HCV, για να εντοπίσουμε όσους έχουν μολυνθεί. Η πλειονότητα των ατόμων στην Ελλάδα που ζουν με χρόνια ηπατίτιδα B και χρόνια ηπατίτιδα C δεν γνωρίζουν την κατάστασή τους. Εάν θέλουμε να εξαλείψουμε την ηπατίτιδα C έως το 2030, πρέπει να διαγνωστεί το 90% των ατόμων. Για

 Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α : ηπατίτιδα C τη θεραπεία της ηπατίτιδας C, θα χρειαστεί να καλύψουμε το 80% των ατόμων που τη δικαιούνται. Είναι φιλόδοξο σχέδιο, αλλά τα μοντέλα υποδηλώνουν ότι είναι αυτό που χρειάζεται για να επιτύχουμε τους στόχους που προανέφερα. Αυτό που βρίσκω ιδιαίτερα φιλόδοξο για τις χώρες, αλλά απολύτως απαραίτητο, είναι ο στόχος του 2030 αναφορικά με τον ετήσιο αριθμό των βελονών ανά ΧΕΝ (χρήστη ενδοφλέβιων ναρκωτικών). Έχει προσδιοριστεί στις 300 βελόνες. Ο τρέχων αριθμός στην Ελλάδα είναι κατά πολύ μικρότερος, όπως και στις περισσότερες χώρες. Για αυτό και διαρκώς επαναλαμβάνω ότι μια σοβαρή προσπάθεια εξάλειψης της ηπατίτιδας C σε οποιαδήποτε χώρα θα απαιτήσει επένδυση στην πρόληψη, όχι μόνο στη θεραπεία. Δεν πρόκειται να είναι εύκολο. Αλλά είναι σίγουρα κάτι για το οποίο πρέπει να προσπαθήσουμε με όλη μας τη δύναμη. Παράλληλα, μου δίνετε την ευκαιρία να αναφέρω ότι, στην Ελλάδα, η κατάσταση στις φυλακές είναι τραγική. Άνθρωποι μπαίνουν στη φυλακή χωρίς HIV και HCV και βγαίνουν από τη φυλακή με ένα εξ αυτών ή και τα δύο. Αυτό είναι απαράδεκτο για μια πολιτισμένη κοινωνία. Η πραγματικότητα είναι ότι η χρήση ενδοφλέβιων ναρκωτικών συμβαίνει στις φυλακές σε όλο τον κόσμο. Είναι ευθύνη μας, σε επίπεδο δημόσιας υγείας, να διασφαλίσουμε ότι υπηρεσίες μείωσης της βλάβης εφαρμόζονται στις φυλακές. Αυτή είναι η δική μου άποψη και η αίσθηση είναι πιθανόν κοινή από επαγγελματίες συναδέλφους, την κοινωνία των πολιτών, και είναι αυτό που ο Π.Ο.Υ. αναγράφει στις κατευθυντήριες γραμμές. ΕΡ_ Πόσες χώρες έχουν Σχέδια Δράσης για την εξάλειψη των ηπατιτίδων; AΠ_ Τον Απρίλιο του 2016, απαριθμούσαμε 25 χώρες με δημοσιευμένα Σχέδια Δράσης και έως αυτόν τον μήνα ο αριθμός ανέβηκε στις 36. Οι περισσότερες χώρες στην αμερικανική ήπειρο –συμπεριλαμβανομένου μεγάλου μέρους της Νοτίου Αμερικής– έχουν Σχέδια. Στην Ευρώπη, η Γαλλία, η Βρετανία, η Ιρλανδία, η Ισπανία, η Γερμανία και μερικές ακόμη έχουν δημοσιευμένα Σχέδια. Η Τουρκία έχει ένα Σχέδιο, και εξετάζει σοβαρά τρόπους εφαρμογής του. Χρειάζεται σημαντική προσπάθεια και σκέψη για την κατανόηση μιας επιδημίας (για όλους τους ιούς ηπατίτιδας, όχι

μόνο για την Β και τη C) και τις δυνατότητες που απαιτούνται για την εφαρμογή αυτού του Σχεδίου. Όταν λέω «δυνατότητες», αναφέρομαι τόσο στους ανθρώπινους όσο και στους οικονομικούς πόρους που μια χώρα θα πρέπει να διαθέτει, και αυτό, φυσικά, περιλαμβάνει την πρόληψη και τη θεραπεία. ΕΡ_ Γιατί τόσο λίγες ευρωπαϊκές χώρες έχουν αναπτύξει Σχέδιο Δράσης, και τι γίνεται με την Ελλάδα; AΠ_ Η άποψή μου αναφορικά με τον περιορισμένο αριθμό χωρών με Εθνικά Σχέδια Δράσης στην Ευρώπη σχετίζεται με το γεγονός ότι μόλις τα τελευταία χρόνια αναγνωρίστηκε το φορτίο της ιογενούς ηπατίτιδας σε παγκόσμιο επίπεδο. Ό,τι συμβαίνει σε διεθνές επίπεδο μετακυλίεται σε κρατικό επίπεδο, φυσικά. Η επείγουσα ανάγκη αντιμετώπισης νοσημάτων όπως ο HIV δεν έχει προκύψει ακόμα στον κόσμο της ηπατίτιδας. Ωστόσο, αυτό που βλέπεις, πλέον, είναι συζητήσεις για τους τρόπους αντίδρασης σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο. Δεν έβλεπες αυτόν τον διάλογο μερικά χρόνια πριν. Πιστεύω ότι η συζήτηση γίνεται γιατί έχουμε φάρμακα που μπορούν πραγματικά να θεραπεύσουν τον HCV. ΕΡ_ Σε ποια σημεία θα πρέπει να εστιαστεί η εθνική πολιτική της χώρας μας; AΠ_ Το ελληνικό Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ηπατίτιδα που συντάσσεται ακολουθεί τις τεκμηριωμένες κατευθυντήριες οδηγίες του Π.Ο.Υ. Τα δεδομένα πρέπει να υπαγορεύουν την πολιτική που εφαρμόζεται και όχι η ρητορεία ή οι πολιτικές σκοπιμότητες. Στην Ελλάδα, χρειάζεται συνεργασία μεταξύ όλων των πολιτικών κομμάτων και συνασπισμών, και εντός της κυβέρνησης απαιτείται συνεργασία και συντονισμός μεταξύ των υπουργείων. Γνωρίζω ότι ζούμε σε ένα πολιτικά φορτισμένο περιβάλλον στην Ελλάδα. Ένα Εθνικό Σχέδιο για την Ηπατίτιδα πρέπει να προσεγγιστεί από μια τεχνική και προγραμματική οπτική γωνία. Όχι από μια πολιτική. Η πρόληψη ασθενειών, η θεραπεία ασθενειών απαιτούν πολιτικές και δράσεις που βασίζονται σε δεδομένα. Μέρος των προσπαθειών μας, αυτήν τη στιγμή, απαιτούν κατανόηση γύρω από τις υπάρχουσες πολιτικές, των ισχυόντων

“

Το δυσκολότερο τμήμα είναι να χρηματοδοτήσεις, να αξιοποιήσεις πόρους και να εποπτεύσεις

”

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

“

Εάν θέλουμε να εξαλείψουμε την ηπατίτιδα C έως το 2030, πρέπει να διαγνωστεί το 90% των ατόμων

”

νόμων που μπορούν να υποστηρίξουν την εφαρμογή οποιουδήποτε εθνικού σχεδίου διαμορφωθεί. Δεν μπορείς να κάνεις κοινωνική εργασία από ομάδες της κοινωνίας των πολιτών και να έχεις σε ισχύ νόμους ή πολιτικές που τις εμποδίζουν να διανείμουν καθαρές βελόνες και σύριγγες, αλλά και προφυλακτικά. Έχουμε μια προθεσμία εργασίας έως τα τέλη Σεπτεμβρίου για την ανάλυση της κατάστασης στην Ελλάδα. Τι πρακτικά σημαίνει αυτό; Θέλουμε να χαρτογραφήσουμε την επιδημιολογία (το φορτίο νόσου της ιογενούς ηπατίτιδας) στη χώρα

γάνωση. Οι αξιωματούχοι της δημόσιας υγείας πρέπει να λογοδοτούν. Το άλλο σημείο-κλειδί είναι η κατανόηση των δυνατοτήτων. Για την αναβάθμιση της θεραπείας της ηπατίτιδας C, πρέπει να καταλάβουμε καλύτερα τους ειδικευμένους κλινικούς που έχουν εκπαιδευτεί να θεραπεύουν, αλλά και ποιες είναι οι φυσικές δυνατότητες αυτών των κλινικών δομών να προσφέρουν θεραπεία. Η ουσία αυτού που πράττουμε είναι να κάνουμε, επί της ουσίας, ευκολότερη την πρόσβαση των ασθενών στη θεραπεία. Αν αυτό σημαίνει να ενσωματώσουμε τις θε-

μας, να εξετάσουμε τους κοινωνικούς καθοριστικούς παράγοντες (για παράδειγμα, ποιες είναι οι ανάγκες για πληθυσμούς όπως οι ΧΕΝ, οι άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες, οι sex workers, οι μετανάστες, οι Ρομά και άλλες ομάδες που επηρεάζονται από την ιογενή ηπατίτιδα). Στη συνέχεια, πρέπει να εξετάσουμε ποιοι θα είναι οι φορείς που θα έχουν ρόλο στο Εθνικό Σχέδιο για την ηπατίτιδα. Στην Ελλάδα, αφορά στο Υπουργείο Υγείας, το ΚΕΕΛΠΝΟ, τους ηπατολόγους και το νοσηλευτικό προσωπικό, τον ΟΚΑΝΑ, το ΚΕΘΕΑ, τον ΕΟΠΥΥ, ακαδημαϊκούς, φυλακές και τους επικεφαλής της περιφέρειας και, φυσικά, την κοινωνία των πολιτών. Κατά την ταπεινή μου γνώμη, η κοινωνία των πολιτών, και ειδικά ο Γ. Καλαμίτσης και η ομάδα του «Προμηθέα», έχουν ωθήσει όλους μας να δράσουμε. Άλλωστε, είμαστε εδώ για να υπηρετήσουμε την κοινότητα. Η κοινωνία των πολιτών είναι σημαντική σε όλα τα επίπεδα, από τον σχεδιασμό έως την πραγματική ορ-

ραπείες στις υπηρεσίες του ΟΚΑΝΑ, τότε πρέπει να το εξετάσουμε. Το μοντέλο παροχής υπηρεσιών που εφαρμόζεις πρέπει να είναι φιλικό στον χρήστη. Υποστηρίζω την ενσωμάτωση. Για τους ανθρώπους που είναι σε πρόγραμμα μεθαδόνης, ας σκεφτούμε να φέρουμε τη θεραπεία στη δομή όπου χορηγείται. Για τους ασθενείς που έχουν ηπατίτιδα C και HIV, ας δούμε αν μπορούμε να διασφαλίσουμε πως θα συνδυάζεται η θεραπεία και για τα δύο. Είναι κοινή λογική. Και όλα καταλήγουν στα χρήματα. Χρειαζόμαστε πόρους για να το υλοποιήσουμε. Δεν έχει νόημα να φουντώνουμε τις προσδοκίες της κοινότητας αν δεν δεσμεύσουμε χρηματοδότηση για την εφαρμογή ενός εθνικού σχεδίου, ορίζοντας ετήσιους στόχους για λόγους ελέγχου και παρακολούθησης. Θα πρότεινα μια ετήσια συνάντηση όλων όσων εργάζονται σε αυτό το πεδίο, για να αξιολογήσουμε πού βρισκόμαστε στο χρονοδιάγραμμα εξάλειψης της ηπατί-

/ Μάιος-Ιούνιος 2016

 Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α : ηπατίτιδα C τιδας C στην Ελλάδα. Αυτή η συνάντηση θα συνδέεται με μια ουσιαστική έκθεση, που θα εκδίδεται ετησίως, με την οποία όλοι θα βλέπουμε τι προτάσσουν τα δεδομένα (ο αριθμός όσων βρίσκονται σε θεραπεία, των νέων περιστατικών, των θανάτων που συνδέονται με τον HCV, αλλά και άλλα σημαντικά αποτελέσματα). ΕΡ_ Το κόστος είναι βιώσιμο, οι πόροι υπάρχουν; AΠ_ Υπάρχουν προκαταβολικά κόστη για την εφαρμογή ενός εθνικού σχεδί-

είναι εφικτές, και σε ποιο επίπεδο; AΠ_ Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μπορεί να υπάρξει στήριξη σε τεχνικό επίπεδο μεταξύ κρατών. Έχουμε κεντρικές δομές, όπως το Ευρωπαϊκό Κέντρο για τον Έλεγχο των Νοσημάτων (European Center for Disease Control-ECDC), αλλά και το Περιφερειακό Γραφείο του Π.Ο.Υ. στην Κοπεγχάγη. Πιστεύω επίσης ότι όταν μια χώρα αρχίζει να εφαρμόζει ένα ισχυρό πρόγραμμα, είτε αφορά στην πρόληψη είτε στη θεραπεία, άλλες χώρες μπορούν να διδαχθούν από αυτήν την εμπειρία.

Παγκόσμια Στρατηγική για τις Ιογενείς Ηπατίτιδες

ου, ας μην κοροϊδευόμαστε. Αλλά πρέπει να το δούμε ως επένδυση στις ζωές των ατόμων που ζουν με τον HCV, στην πρόληψη της ηπατικής νόσου, προλαμβάνοντας το ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα και τον πρόωρο θάνατο αυτών των ασθενών. Είναι επίσης επένδυση στην πρόληψη νέων μολύνσεων τόσο μεσοπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα. Έτσι, εκριζώνεις τον HCV. Πόροι υπάρχουν, υπάρχει μια δεξαμενή κλινικών και υπηρεσιών σε προγράμματα μείωσης της βλάβης. Αλλά όλα αυτά χρειάζεται να ενισχυθούν, και τώρα προσπαθούμε να κάνουμε ανάλυση κόστους, για να δούμε πόσο θα κοστίσει στο κράτος το Σχέδιο που αναπτύσσεται. Μέρος της εργασίας που έχει ήδη υλοποιηθεί δείχνει πόσο οικονομικά αποδοτική είναι η Παγκόσμια Στρατηγική του Π.Ο.Υ., αν η Ελλάδα την εφαρμόσει ως μέρος του εθνικού της σχεδίου. ΕΡ_ Οι συνέργειες μεταξύ κρατών

Για αυτό έχουμε και τα συνέδρια, έως ένα σημείο, όπου μοιράζεσαι αυτήν τη γνώση. Πάντα λέω ότι δεν χρειάζεται να «ανακαλύψεις εκ νέου τον τροχό». Είναι «αποκτηθείσα γνώση» από μια χώρα που μπορεί να εμπλουτίσει τη συζήτηση μιας άλλης χώρας γύρω από τον τρόπο που υλοποιείται ένα Εθνικό Σχέδιο. Ο Π.Ο.Υ. έχει υποδείγματα για το πώς συντάσσεται ένα Εθνικό Σχέδιο και πώς να εφαρμόσεις σύστημα ελέγχου και αξιολόγησης. Νομίζω στην Ελλάδα πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη έμφαση στην ενίσχυση των προγραμμάτων μείωσης της βλάβης, και αναφέρομαι στη διανομή βελονών και συριγγών, αλλά και στη θεραπεία υποκατάστασης οπιοειδών. Για μένα, το πρόγραμμα «Αριστοτέλης» για την αντιμετώπιση της έξαρσης HIV πριν από μερικά χρόνια, είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα του τι μπορούμε να κάνουμε στην Ελλάδα αν ενώσουμε τις δυνάμεις μας και συνεργαστούμε. Πάλι, πρόκειται για κοινή λογική...•••

Ιστορική χαρακτηρίζεται η ομόφωνη συμφωνία 194 κρατών, στις 28 Μαΐου 2016, στο πλαίσιο της 69ης Γενικής Συνέλευσης Υγείας του Π.Ο.Υ., με την οποία υιοθετείται η Παγκόσμια Στρατηγική για τις Ιογενείς Ηπατίτιδες. Στόχος η εξάλειψή τους έως το 2030. Τα κράτη-μέλη του Π.Ο.Υ. αναλαμβάνουν την εφαρμογή μιας σειράς από σχεδιασμούς πρόληψης και θεραπείας, οι οποίοι θα μειώσουν τους ετήσιους θανάτους κατά 65% και θα αυξήσουν τη θεραπεία κατά 80%, σώζοντας 7,1 εκατομμύρια ζωές παγκοσμίως. «Εάν οι κυβερνήσεις παραμείνουν προσηλωμένες στον στόχο και τηρήσουν τις δεσμεύσεις, θα γίνουμε μάρτυρες της εξάλειψης μίας εκ των μεγαλύτερων παγκόσμιων απειλών της ανθρώπινης υγείας» τόνισε η πρόεδρος της World Hepatitis Alliance, Raquel Peck. Με σκοπό να διασφαλιστεί η τήρηση της δέσμευσης των χωρών, η World Hepatitis Alliance και τα 230 κράτη-μέλη της θα λανσάρουν, ανήμερα της Παγκόσμιας Ημέρας για την Ηπατίτιδα (28/7), το “NOhep”, το πρώτο παγκόσμιο κίνημα με στόχο να εξασφαλίσει τη στήριξη και της κοινής γνώμης για την εξάλειψη της νόσου έως το 2030.

INFOGRAPHICS

Ηπατίτιδα C

Η σημασία της διάγνωσης Χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών, αιμοκαθαιρόμενοι, επαγγελματίες υγείας, όσοι είχαν σεξουαλικές σχέσεις με μολυσμένο άτομο αλλά και όσοι είχαν κάνει μετάγγιση αίματος πριν το 1992 έχουν αυξημένες πιθανότητες να έχουν προσβληθεί από τον HCV.

υρίαρχος παράγοντας χρόνιας ηπατοπάθειας, ο ιός της ηπατίτιδας C (HCV), που απομονώθηκε το 1989, πλήττει πάνω από 170 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως, ενώ μόνο στη χώρα μας οι πάσχοντες υπολογίζονται περίπου στις 133 χιλιάδες. Σύμφωνα με το ΚΕΕΛΠΝΟ, ο ιός της ηπατίτιδας C μεταδίδεται κυρίως με την επαφή με μολυσμένο αίμα. Οι κυριότεροι τρόποι μετάδοσης είναι:

 Με χρήση ενδοφλέβιων ναρκωτικών (5070% των χρηστών μολύνονται με τον ιό της ηπατίτιδας C μέσα στα πρώτα 5 χρόνια από την έναρξη της χρήσης).  Μετά από μακρύ χρονικό διάστημα αιμοκάθαρσης (τεχνητό νεφρό).  Οι επαγγελματίες υγείας από τρύπημα με βελόνα ή άλλο μολυσμένο εργαλείο.

 Από μητέρα σε παιδί (σπάνια 2-5%, αλλά αυξάνει στο 30% όταν η μητέρα έχει και λοίμωξη HIV ή ηπατίτιδας Β). Α πό σχέσεις με άτομο μολυσμένο με ηπατίτιδα C. Σπάνια μόνο σε άτομα με σταθερούς ερωτικούς συντρόφους (1%). Α πό τατουάζ ή piercing με μη αποστειρωμένα εργαλεία (μολυσμένα).  Από ξυραφάκια, οδοντόβουρτσες, νυχοκόπτες κ.τ.λ.  Από μετάγγιση αίματος ή παραγώγων αίματος πριν από το 1992. Πιθανότητα εξαιρετικά σπάνια πια, λόγω του συστηματικού ελέγχου στις αιμοδοσίες. Αλλά, μια και η ηπατίτιδα C είναι μια ασυμπτωματική νόσος, και επειδή όσοι έχουν γεννηθεί την περίοδο 1945-1965 έχουν 5 φορές αυξημένη πιθανότητα να έχουν μολυνθεί, η FDA υπογραμμίζει τη σημασία της διάγνωσης.

ΑΝΑΚΑΛΥΨΕ ΑΝ ΕΧΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ C ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΟΥ ΣΩΣΕΙ ΤΗ ΖΩΗ

ΓΕΝΝΗΘΗΚΑΤΕ

Κάποιοι μπορεί να μη γνωρίζουν πώς ή πότε μολύνθηκαν

1945- 5x ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΟΙ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ 1965; ΝΑ ΕΧΟΥΝ ΜΟΛΥΝΘΕΙ ΜΕ ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ C Όσοι γεννήθηκαν από το 1945 έως το 1965 είναι

3 ΣΤΑ 4 ATOMA με Ηπατίτιδα C έχουν γεννηθεί αυτήν την περίοδο

/ Μάιος-Ιούνιος 2016

 Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α : ηπατίτιδα C

Έως και 75% των ατόμων που ζουν με Ηπατίτιδα C

ΔΕΝ ΤΟ ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ

Πολλοί μπορεί να ζουν με την Ηπατίτιδα C για ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ ΧΩΡΙΣ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

HEP C

blood test

Προτείνεται όσοι έχουν γεννηθεί ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ την περίοδο 1945-1965 (CDC)

ΤΟ ΤΕΣΤ

ΜΕ ΤΗΝ ΕΞΕΤΑΣΗ ΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΟΤΙ ΕΧΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ C μπορείς να πάρεις σημαντικές αποφάσεις για την υγεία σου

Πολλοί άνθρωποι μπορούν να έχουν ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΠΟΥ ΘΑ ΤΟΥΣ ΣΩΣΕΙ ΤΗ ΖΩΗ Οι επιτυχείς θεραπείες μπορούν να ΕΞΑΛΕΙΨΟΥΝ ΤΟΝ ΙΟ από το σώμα

ΧΩΡΙΣ ΕΞΕΤΑΣΗ

ΧΩΡΙΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑ Η ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ C ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΚΑΛΕΣΕΙ ΗΠΑΤΙΚΗ ΒΛΑΒΗ

ΚΑΙ ΗΠΑΤΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ

Η ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ C είναι η Νo1 ΑΙΤΙΑ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗΣ ΗΠΑΤΟΣ Η ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ C είναι η κύρια αιτία ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ

Μη διαλέξεις τον λάθος δρόμο, μίλα με τον γιατρό σου, προκειμένου να εξεταστείς. Μπορεί να σου σώσει τη ζωή. 41

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Γιώργος Καλαμίτσης* Η λύση της αναμονής δεν είναι εφικτή Για τον μακρύ θεραπευτικό δρόμο που πρέπει να διανύσουν οι ασθενείς με ηπατίτιδα C, λόγω της αδυναμίας πρόσβασης στις νέες θεραπείες, μίλησε στο PhB ο πρόεδρος του Συλλόγου Ασθενών Ήπατος «Προμηθέας».

Συνέντευξη: Βασιλική Αγγουρίδη Φωτογραφίες: Γεωργία Παναγοπούλου

ηπατίτιδα C αποτελεί μείζον πρόβλημα υγείας, όπως τονίζει στο PhB ο πρόεδρος του Συλλόγου Ασθενών Ήπατος «Προμηθέας», Γιώργος Καλαμίτσης. Παρότι όμως υπάρχουν νέες διαθέσιμες θεραπείες, που μπορούν να οδηγήσουν στην εκρίζωση της νόσου, μεγάλο μέρος των ανθρώπων που ζουν με τον ιό έχουν ως μόνη επιλογή να περιμένουν, ενώ η βλάβη του ήπατός τους εξελίσσεται. Οι περισσότερες χώρες διευρύνουν το φάσμα των ασθενών που τους χορηγούνται τα νέα φάρμακα, όπως η Αυστραλία, που από τον Μάρτη ήρε κάθε περιορισμό, απαντώντας στις αυξημένες θεραπευτικές ανάγκες. Στην Ελλάδα όμως, τα αυστηρά κριτήρια που έθεσε εξ αρχής ο ΕΟΠΥΥ αφήνουν εκτός θεραπείας ακόμη και ασθενείς που, βάσει των διεθνών επιστημονικών προτύπων, δικαιούνται πλέον να λαμβάνουν τα νέα σχήματα.

/ Μάιος-Ιούνιος 2016

«Η λύση της αναμονής δεν είναι εφικτή, ειδικά από κατηγορίες ασθενών όπως οι γυναίκες που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία και οι ασθενείς με συνοδά νοσήματα» τονίζει ο κύριος Καλαμίτσης. Δεν προκαλεί λοιπόν έκπληξη που ένα μέρος των ασθενών με ηπατίτιδα C, που δεν πληρούν τα κριτήρια πρόσβασης στη θεραπεία που έχει θέσει ο ΕΟΠΥΥ, διερευνούν τρόπους προμήθειας των φαρμάκων από αναξιόπιστες πηγές. «Σε αυτό το κλίμα, κρίνεται απαραίτητη διαπραγμάτευση των τιμών μεταξύ του κράτους και των φαρμακευτικών εταιρειών» σημειώνει ο πρόεδρος του «Προμηθέα», ώστε να διασφαλιστεί η πρόσβαση των ασθενών στη φαρμακευτική καινοτομία. Σημαντική εξέλιξη ήταν και η συμφωνία της 28ης Μαΐου, στην οποία κατέληξαν 194 κράτη-μέλη του Π.Ο.Υ., με στόχο την εξάλειψη της Ιογενούς Ηπατίτιδας έως το 2030.

 Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α : ηπατίτιδα C

*Πρόεδρος του Συλλόγου Ασθενών Ήπατος «Προμηθέας»

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

“

ΕΡ_ Ποια είναι η καθημερινότητα του ασθενή με ηπατίτιδα C στην Ελλάδα;

Τα προβλήματα στην πρόσβαση στις νέες θεραπείες για τους ασθενείς με ηπατίτιδα C είναι ξεκάθαρα οικονομικά

”

ΑΠ_ Στην Ελλάδα, περίπου το 1,3%-1,6% του συνολικού πληθυσμού, δηλαδή περίπου 133.000 άνθρωποι, έχουν προσβληθεί από τον ιό της ηπατίτιδας C. Η καθημερινότητα των ανθρώπων που ζουν με ηπατίτιδα C στην Ελλάδα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί δύσβατη, εξαιτίας σοβαρότατων δυσκολιών που αντιμετωπίζουν σε πολλαπλά επίπεδα. Συγκεκριμένα, οι ασθενείς με ηπατίτιδα C, μια χρόνια ασυμπτωματική ασθένεια, αντιμετωπίζουν σοβαρότατα προβλήματα σχετικά με την πρόσβαση στη θεραπεία. Τα προβλήματα στην πρόσβαση στις νέες θεραπείες για τους ασθενείς με ηπατίτιδα C είναι ξεκάθαρα οικονομικά, καθώς ο ΕΟΠΥΥ δυσκολεύεται να ανταποκριθεί στο κόστος της πολύτιμης πλέον αποτελεσματικής θεραπείας για μεγάλο μέρος της κοινωνίας. Ένα δεύτερο εμπόδιο είναι το μεγάλο κόστος των εξετάσεων για τις ιογενείς ηπατίτιδες. Δυστυχώς, το Εθνικό Σύστημα Υγείας δεν καλύπτει κομβικές εξετάσεις για τη διάγνωση και την πορεία της νόσου, με αποτέλεσμα οι ασθενείς να χρειάζεται να καταβάλουν υπέρογκα ποσά. Επιπρόσθετα, σημαντικές δυσκολίες σχετικά με την πρόσβαση στις εξετάσεις και στη θεραπεία αντιμετωπίζουν άποροι συνάνθρωποί μας, καθώς με το βιβλιάριο πρόνοιας δεν καλύπτονται τα ανωτέρω, παρά το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο. Τα εμπόδια αυτά που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι ασθενείς σε καθημερινή

/ Μάιος-Ιούνιος 2016

βάση, σε συνδυασμό με τα ελλιπέστατα μέτρα πρόληψης που έχουν υιοθετηθεί από το κράτος, εντείνουν το πρόβλημα, δυσχεραίνοντας τη ζωή του ασθενούς. ΕΡ_ Τι απαιτείται να γίνεται, και τι γίνεται, σε επίπεδο τόσο πρόληψης και διάγνωσης όσο και θεραπείας της νόσου; ΑΠ_ Η λοίμωξη με τον ιό της ηπατίτιδας C αποτελεί μία από τις βασικότερες αιτίες ηπατικής νόσου παγκοσμίως. Υπολογίζεται ότι περίπου 170 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως πάσχουν από χρόνια λοίμωξη ηπατίτιδας C. Στην Ελλάδα, όπως προαναφέρθηκε, περίπου 133.000 άνθρωποι γνωρίζουν ότι έχουν προσβληθεί από τη νόσο, ενώ ο αριθμός αυτός αφορά μόλις στο 20% του συνόλου των ασθενών. Επεξηγηματικά, ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων που ζουν με τον ιό ανακαλύπτουν ότι έχουν προσβληθεί αρκετά χρόνια μετά την αρχική λοίμωξη. Κάθε χρόνο, εκτιμάται ότι υπάρχουν 3.700 νέες μολύνσεις μόνο από την ηπατίτιδα C, οι οποίες, όπως προαναφέρθηκε, στην πλειονότητά τους θα παραμείνουν αδιάγνωστες, και οι άνθρωποι που νοσούν δεν θα λάβουν έγκαιρα την απαραίτητη ιατροφαρμακευτική φροντίδα. Τα στοιχεία είναι αμείλικτα και επιβεβαιώνουν τον ασυμπτωματικό χαρακτήρα της ασθένειας. Εξαιτίας των πολύ σημαντικών στοιχείων, η ηπατίτιδα C χαρακτηρίζεται ως μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας. Για τους παραπάνω λόγους, έχει ιδιαίτερη σημασία να στραφούμε, εκτός των άλλων, στην έ-

 Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α : ηπατίτιδα C γκαιρη πρόληψη της νόσου. Στο επίπεδο της πρόληψης, θα πρέπει να βοηθήσει και ο κρατικός μηχανισμός, καθώς οι εκστρατείες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού για την ηπατίτιδα C προέρχονται από τις μη κυβερνητικές οργανώσεις και από τους συλλόγους ασθενών. Σε αυτό το κομμάτι, ο Σύλλογος Ασθενών Ήπατος Ελλάδος «Προμηθέας» έχει μια συνεχή παρουσία από το πρώτο έτος ίδρυσής του μέχρι και σήμερα. Σαν επόμενο βήμα, στο επίπεδο διάγνωσης και θεραπείας της νόσου κρίνεται απαραίτητη η απρόσκοπτη πρόσβαση του συνόλου των ασθενών στις διαγνωστικές εξετάσεις και στη θεραπεία.

έχουν πάρει έγκριση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων και είναι διαθέσιμες στην Ελλάδα από το 2014, έχουν από ελάχιστες έως καθόλου ανεπιθύμητες ενέργειες, και η διάρκεια της θεραπείας ποικίλλει σε σχέση με τον γονότυπο του ασθενή. Σε κανένα σχήμα όμως δεν ξεπερνά τις 24 εβδομάδες, και στην πλειοψηφία τους υπόσχονται επιτυχή αποτελέσματα σε ποσοστό έως και 100%, δηλαδή επιτυγχάνουν με σιγουριά την εκρίζωση του ιού της ηπατίτιδας C. Με αυτόν τον τρόπο, μπορούμε να ισχυριστούμε ότι άνοιξε ο δρόμος για την εξάλειψη της νόσου μέσα στις επόμενες δεκαετίες.

ΕΡ_ Πού αλλού πρέπει να γίνει παρέμβαση, δεδομένης της αυξημένης εμφάνισης της νόσου σε ΧΕΝ, αλλά και στις φυλακές;

ΕΡ_ Η θεραπεία της ηπατίτιδας C, λοιπόν, βρίσκεται σε ένα κομβικό σημείο, στη χώρα μας αλλά και διεθνώς, με την υπόσχεση της εκρίζωσης να είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα υλοποιηθεί μετά την

ΑΠ_ Παρέμβαση σε επίπεδο τόσο πρόληψης, ενημέρωσης και διεξαγωγής εξετάσεων όσο και λήψης θεραπείας θα πρέπει να γίνει σε ευπαθείς κοινωνικά ομάδες οι οποίες χαρακτηρίζονται ως ομάδες υψηλού κινδύνου για τη λοίμωξη με ηπατίτιδα C στη χώρα μας. Από το 1992, μετά τον υποχρεωτικό έλεγχο του αίματος προς μετάγγιση για ηπατίτιδα C, στρεφόμαστε στους Χρήστες Ενδοφλέβιων Ναρκωτικών (ΧΕΝ). Συγκεκριμένα, θα πρέπει να γίνεται στοχευμένη παρέμβαση στους ΧΕΝ, είτε βρίσκονται υπό κράτηση στις φυλακές είτε όχι, ακολουθώντας τις επιταγές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, το ποσοστό επιπολασμού της ηπατίτιδας C στους ΧΕΝ φτάνει κοντά στο 80%.

“

Μεγάλος αριθμός ανθρώπων που ζουν με τον ιό ανακαλύπτουν ότι έχουν προσβληθεί αρκετά χρόνια μετά την αρχική λοίμωξη

”

ΕΡ_ Τι νέο φέρνουν οι νέες θεραπείες στην αντιμετώπιση της ηπατίτιδας C; ΑΠ_ Σήμερα, υπάρχουν θεραπευτικά σχήματα που υπόσχονται πλήρη ίαση της ηπατίτιδας C. Μέχρι πρότινος, το θεραπευτικό σχήμα που χρησιμοποιείτο δημιουργούσε αρκετές ανεπιθύμητες ενέργειες για τους περισσότερους ασθενείς, ενώ η θεραπεία δεν ήταν εύκολη και καθόλου ευχάριστη. Οι νέες θεραπείες που

είσοδο των νέων θεραπειών. Τι ισχύει για τους Έλληνες ασθενείς; ΑΠ_ Το ελπιδοφόρο μήνυμα για την κυκλοφορία των νέων θεραπειών ήταν μια αρχή, αλλά από τότε ξεκίνησε ένας κυκεώνας αλλαγών και ρυθμίσεων, που δυστυχώς δημιούργησαν στους ασθενείς άλλου είδους εμπόδια και δυσκολίες. Η ελληνική πραγματικότητα καταδεικνύει σε καθημερινή βάση ότι ο θεραπευτικός δρόμος που πρέπει να διανύσει ο ασθενής με ηπατίτιδα C είναι μακρύς, καθώς δεν εξασφαλίζεται η απρόσκοπτη πρόσβαση στις νέες θεραπείες όλων των ανθρώπων

“

Άνοιξε ο δρόμος για την εξάλειψη της νόσου μέσα στις επόμενες δεκαετίες

”

που ζουν με τη νόσο ανεξαιρέτως. Συγκεκριμένα, σε αυτές τις επαναστατικές και αποτελεσματικές θεραπείες, ο ΕΟΠΥΥ ήρθε να βάλει «δικλίδες ασφαλείας» για τους ασθενείς που νοσούν από ηπατίτιδα C, θέτοντας κάποια κριτήρια που κάνουν την θεραπεία δύσκολα προσβάσιμη για το σύνολο των ασθενών, αλλά προσιτή για κάποιους ασθενείς που έχουν φθάσει να έχουν ηπατικές βλάβες σε ιδιαίτερα προχωρημένο στάδιο, θέτοντας έτσι σε κίνδυνο την υγεία τους. Επεξηγηματικά, τα κριτήρια δίνουν πρόσβαση σε ασθενείς σε τελευταίο στάδιο κίρρωσης ήπατος, ενώ για όσους βρίσκονται σε προ κιρρωτικό στάδιο, ορίζεται να προσπαθήσουν λαμβάνοντας πρώτα τη θεραπεία που έχει ανεπιθύμητες ενέργειες, όπου τα αποτελέσματα πλήρους ίασης αγγίζουν το 50%. Με τα δεδομένα αυτά, μεγάλο μέρος των ανθρώπων που ζουν με τον ιό της ηπατί-

/ Μάιος-Ιούνιος 2016

τιδας C έχουν ως μόνη επιλογή να περιμένουν και να παρακολουθούν ως θεατές τη βλάβη του ήπατός τους να εξελίσσεται. Όμως η λύση της αναμονής δεν είναι εφικτή, ειδικά από κατηγορίες ασθενών όπως οι γυναίκες που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία και οι ασθενείς με συνοδά νοσήματα. Δυστυχώς, η κατάσταση αυτή έχει οδηγήσει ορισμένους ασθενείς στην αναζήτηση των νέων θεραπειών από μη ενδεδειγμένες πηγές. ΕΡ_ Δηλαδή στρέφονται ασθενείς στο διαδίκτυο για να βρουν τα φάρμακα αυτά;

ΑΠ_ Είναι γεγονός ότι ένα μέρος των ασθενών με ηπατίτιδα C που δεν πληρούν τα κριτήρια πρόσβασης στη θεραπεία που έχει θέσει ο ΕΟΠΥΥ διερευνούν τρόπους προμήθειας των φαρμάκων από αναξιόπιστες πηγές. Προκειμένου να προμηθευτούν οι ίδιοι για τον εαυτό τους τα φάρμακα αυτά, εξετάζουν σαν επιλογή την αγορά των φαρμάκων μέσω διαδικτύου, από μη ασφαλείς πηγές ενώ όσοι από αυτούς δεν είναι σε θέση να αντεπεξέλθουν οικονομικά στρέφονται στην αναζήτηση του γενόσημου τύπου των ανωτέρω φαρμάκων από χώρες του εξωτερικού. ΕΡ_ Τι βαρύτητα έχει σε αυτό το κλίμα η διαπραγμάτευση μεταξύ φαρμακευτικών εταιρειών και ΕΟΠΥΥ, και τι ευελπιστούν οι ασθενείς να επιτύχει;

 Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α : ηπατίτιδα C ΑΠ_ Σε αυτό το κλίμα, κρίνεται απαραίτητη η διαπραγμάτευση των τιμών μεταξύ του κράτους και των φαρμακευτικών εταιρειών. Η σύσταση της Επιτροπής Διαπραγμάτευσης Τιμών έχει ως στόχο να επιτευχθεί συμφωνία για την αποζημίωση των νέων, υψηλού κόστους, θεραπειών για την ηπατίτιδα C. Με αυτόν τον τρόπο διασφαλίζεται η πρόσβαση των ασθενών στη φαρμακευτική καινοτομία. Άλλες ευρωπαϊκές χώρες που εφάρμοσαν τα παραπάνω, όπως η Γαλλία, η Γερμανία, η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ρουμανία, είδαν ομολογουμένως εντυπωσιακά αποτελέσματα.

Ο πρωταρχικός στόχος της νέας στρατηγικής συνίσταται στο να εξαλειφθούν οι ηπατίτιδες B και C έως το 2030 και περιλαμβάνει την εφαρμογή μιας σειράς από σχεδιασμούς πρόληψης και θεραπείας, οι οποίοι θα μειώσουν τους ετήσιους θανάτους κατά 65% και θα αυξήσουν τη θεραπεία κατά 80%, σώζοντας 7,1 εκατομμύρια ζωές παγκοσμίως. Η δέσμευση της Ελλάδας για τη συστράτευση της χώρας με τη στρατηγική του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.) περί εξάλειψης της νόσου ώς το 2030 σηματοδοτεί την έναρξη της υλοποίησης και εφαρμογής Εθνικού Σχεδίου Δράσης για

ΕΡ_ Τι αλλάζει με την υιοθέτηση της Παγκόσμιας Στρατηγικής για τις Ιογενείς Ηπατίτιδες; Πόσο σημαντική είναι;

την Αντιμετώπιση των ηπατιτίδων. Σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας, το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την αντιμετώπιση της ηπατίτιδας C θα πρέπει να βασίζεται σε άξονες που αφορούν στην πρωτογενή πρόληψη της νόσου, στην ολιστική παρέμβαση στο ζήτημα των εξαρτήσεων (προγράμματα μείωσης της βλάβης, υποκατάστασης, απεξάρτησης), στην αγωγή υγείας, στον προσυμπτωματικό έλεγχο με στόχο την έγκαιρη διάγνωση, στην πρόσβαση στις σύγχρονες θεραπείες βάσει του μητρώου ασθενών και στη μακροχρόνια φροντίδα και παρακολούθηση της νόσου. Τα παραπάνω, όπως προαναφέρθηκε, θα πρέπει να πραγματοποιηθούν σε συνδυασμό με την παρέμβαση στο επίπεδο των τιμών των φαρμάκων για τη διασφάλιση της πρόσβασης των ασθενών στις νέες αποτελεσματικές θεραπείες.•••

ΑΠ_ Η ψήφιση της Παγκόσμιας Στρατηγικής για τις Ιογενείς Ηπατίτιδες σηματοδότησε μία από τις ιστορικότερες ημέρες για την εξάλειψη της ηπατίτιδας. Στις 28 Μαΐου 2016, 194 κράτη-μέλη του Π.Ο.Υ. προέβησαν σε μια ιστορική συμφωνία, στόχος της οποίας είναι η εξάλειψη της Ιογενούς Ηπατίτιδας έως το 2030. Στην 69η Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας, που έλαβε χώρα στη Γενεύη της Ελβετίας, οι κυβερνήσεις ψήφισαν ομόφωνα την υιοθέτηση της Παγκόσμιας Στρατηγικής για την Ιογενή Ηπατίτιδα, δίνοντας με αυτόν τον τρόπο το έναυσμα για τη μεγαλύτερη παγκόσμια κυβερνητική δέσμευση, στα χρονικά, όσον αφορά τις ηπατίτιδες B και C.

ΑΡΘΡΟ

Θεραπευτικές εξελίξεις στην ηπατίτιδα C του Γεώργιου Παπαθεοδωρίδη, Καθηγητή ΠαθολογίαςΓαστρεντερολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, Διευθυντή της Πανεπιστημιακής Γαστρεντερολογικής Κλινικής του Γενικού Νοσοκομείου Αθηνών «Λαϊκό»

Ο ιός της HCV μπορεί να εκριζωθεί εφόσον κάποια θεραπεία επιτύχει αναστολή του πολλαπλασιασμού του για κάποιο χρονικό διάστημα.

ηπατίτιδα C αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας σε όλες τις χώρες του κόσμου. Ειδικά στην Ελλάδα, υπολογίζεται ότι περισσότεροι από 130.000 άνθρωποι πάσχουν από χρόνια ηπατίτιδα C. Ένα κύριο χαρακτηριστικό αυτής της ηπατίτιδας C είναι ότι όταν κάποιος μολυνθεί, συνήθως αναπτύσσει χρόνια λοίμω-

ξη, και επομένως διατρέχει κίνδυνο για ανάπτυξη κίρρωσης και ηπατοκυτταρικού καρκίνου. Η πιθανότητα να έχει κάποιος ηπατίτιδα C είναι πολύ μεγαλύτερη αν ανήκει σε ομάδα υψηλού κινδύνου, όπως χρήστες παρεντερικών ναρκωτικών ή άτομα με μεταγγίσεις αίματος ή παραγώγων του πριν το 1992, αλλά περίπου 40% των ασθενών με χρόνια λοίμωξη με τον

Η 48

/ Μάιος-Ιούνιος 2016

 Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α : ηπατίτιδα C

ιό της ηπατίτιδας C (HCV) στην Ελλάδα είναι άτομα του γενικού πληθυσμού και δεν ανήκουν σε κάποια ομάδα υψηλού κινδύνου. Ένα άλλο χαρακτηριστικό της χρόνιας HCV λοίμωξης είναι ότι ο ιός μπορεί να εκριζωθεί εφόσον κάποια θεραπεία επιτύχει αναστολή του πολλαπλασιασμού του για κάποιο χρονικό διάστημα. Η εκρίζωση του ιού βεβαιώνεται όταν δεν ανιχνεύεται HCV RNA στον ορό στις 12 ή 24 εβδομάδες μετά το τέλος της θεραπείας, δηλαδή όταν επιτευχθεί μακροχρόνια ιολογική ανταπόκριση (sustained virological response, SVR). Από την ανακάλυψη του HCV το 1989 μέχρι το 2011-2012, η θεραπεία του βασιζόταν στον συνδυασμό ιντερφερόνης-άλφα (IFNα) ή την τελευταία 15ετία πεγκυλιωμένης ιντερφερόνης-άλφα (PEG-IFNα), που είναι υποδόρια ένεση και χορηγείται μία φορά την εβδομάδα, και ριμπαβιρίνης (RBV), που είναι δισκία από το στόμα. Ο συνδυασμός PEG-IFNα και RBV χορηγείται συνήθως για 24-48 εβδομάδες και επιτυγχάνει SVR στο 4080% των ασθενών, ανάλογα με τον γονότυπο του HCV. Όμως, ο συνδυασμός PEG-IFNα και RBV έχει σημαντικά προβλήματα, που περιλαμβάνουν τις συχνές αντενδείξεις του, ειδικά την αντένδειξή του σε ασθενείς με σοβαρή ηπατική νόσο και τις συχνές και δυνητικά σοβαρές παρενέργειές του. Μετά από μια σύντομη χρήση (20112014) δύο αντιικών φαρμάκων πρώτης γενιάς, η θεραπεία της ηπατίτιδας C έχει αλλάξει εντυπωσιακά. Τα δύο αντιικά φάρμακα πρώτης γενιάς (boceprevir και telaprevir: αναστολείς πρωτεάσης του HCV) χορηγήθηκαν σε συνδυασμό με PEG-IFNα και RBV σε ασθενείς με γονότυπο 1 και βελτίωναν την πιθανότητα SVR σε ασθενείς με γονότυπο 1, αλλά συνοδεύονταν από πιο συχνές και δυνητικά πιο σοβαρές παρενέργειες, πιθανές αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα και τις αντενδείξεις της PEG-IFNα και RBV. Γι’ αυτό, η χρήση τους εγκαταλείφθηκε σύντομα (2014-2015) μετά την κυκλοφορία των σύγχρονων αντιικών φαρμάκων. Από τις αρχές του 2014, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκου (ΕΜΑ) έχει δώσει σταδιακά έγκριση για την κυκλοφορία αρκετών νέων αντιικών φαρμάκων για την ηπατίτιδα C. Ειδικότερα, έχει εγκριθεί η κυκλοφορία ενός νουκλεοτιδικού αναλόγου αναστολέα της πολυμεράσης

ΑΡΘΡΟ του HCV (sofosbuvir), ενός νέου αναστολέα πρωτεάσης (simeprevir), ενός αναστολέα της NS5A περιοχής (daclatasvir), του συνδυασμού του sofosbuvir με έναν αναστολέα της NS5A περιοχής (ledipasvir) συγχορηγούμενα σε ένα δισκίο, του συνδυασμού ενός αναστολέα πρωτεάσης με ριτοναβίρη (paritaprevir/ritonavir) και ενός αναστολέα της NS5A περιοχής (ombitasvir) σε ένα δισκίο και του μη νουκλεοσιδικού αναστολέα της πολυμεράσης (dasabuvir). Σύντομα, αναμένεται να λάβουν έγκριση δύο ακόμη φάρμακα: ο συνδυασμός ενός νέου αναστολέα πρωτεάσης (grazoprevir) και ενός νέου αναστολέα της NS5A περιοχής (elbasvir) συγχορηγούμενα σε ένα δισκίο και ο συνδυασμός του sofosbuvir με έναν άλλο, νέο αναστολέα της NS5A περιοχής (velpatasvir) συγχορηγούμενα σε ένα δισκίο. Όλα αυτά τα φάρμακα είναι γενικώς καλά

σφέροντας πιθανότητες SVR >95% στις διάφορες υποομάδες ασθενών, με εξαίρεση τους ασθενείς με γονότυπο 3 (ειδικά κιρρωτικούς) ή με μη αντιρροπούμενη κίρρωση στους οποίους οι πιθανότητες SVR είναι <90%. Παρά την εντυπωσιακή βελτίωση της αποτελεσματικότητας της θεραπείας της ηπατίτιδας C σε ατομικό επίπεδο, η συνολική αποτελεσματικότητα της θεραπευτικής παρέμβασης σε επίπεδο δημόσιας υγείας παραμένει πολύ χαμηλή. Αυτό οφείλεται στις πολλαπλές δυσκολίες και τους φραγμούς που υπάρχουν στη διάγνωση και τη θεραπεία αυτών των ασθενών. Στην Ελλάδα, υπολογίζεται ότι μόνο το 20% των ασθενών με χρόνια ηπατίτιδα C έχουν διαγνωσθεί και ότι λιγότεροι από τους μισούς διαγνωσμένους ασθενείς έχουν λάβει θεραπεία. Οι φραγμοί στη θεραπεία έχουν μεταβληθεί πρόσφατα με την κυκλοφορία

ανεκτά και χωρίς σημαντική πιθανότητα σοβαρών παρενεργειών. Το μόνο σημείο που χρειάζεται προσοχή είναι οι πιθανές φαρμακευτικές αλληλεπιδράσεις τους με άλλα φάρμακα. Γενικώς, τα νέα αντιικά φάρμακα για την ηπατίτιδα C δεν έχουν σημαντικές αντενδείξεις, με εξαίρεση τους αναστολείς πρωτεάσης, που αντενδείκνυται να χορηγούνται σε ασθενείς με μη αντιρροπούμενη κίρρωση και το sofosbuvir, που δεν συστήνεται να χορηγείται σε ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια (κάθαρση κρεατινίνης <30 ml/min). H διάρκεια θεραπείας με τα νέα αντιικά φάρμακα είναι συνήθως 12 εβδομάδες, αλλά μπορεί να παραταθεί στις 24 εβδομάδες για κάποιους δύσκολους ασθενείς ή να βραχυνθεί στις 8 εβδομάδες για εύκολους ασθενείς με γονότυπο 1 που θα λάβουν τον συνδυασμό ledipasvir/sofosbuvir. Δεδομένα πολλών κλινικών δοκιμών και της σύγχρονης κλινικής πράξης δείχνουν ότι οι παραπάνω συνδυασμοί μπορεί να επιτύχουν εκρίζωση του HCV στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων προ-

των νέων αντιικών φαρμάκων. Οι περισσότεροι διαγνωσμένοι ασθενείς δεν ελάμβαναν θεραπεία μέχρι προ 1-2 ετών, λόγω αντενδείξεων και φόβου ανεπιθύμητων ενεργειών σε θεραπευτικά σχήματα που περιελάμβαναν PEG-IFNα. Αντίθετα, οι περισσότεροι διαγνωσμένοι ασθενείς δεν λαμβάνουν σήμερα θεραπεία, γιατί υπάρχει περιορισμός στην έγκριση των νέων αντιικών φαρμάκων από τον ΕΟΠΥΥ, εξαιτίας του υψηλού κόστους τους. Έτσι, τα νέα φάρμακα εγκρίνονται κυρίως στους ασθενείς με κίρρωση, καθώς και σε ασθενείς με σοβαρή ίνωση που όμως έχουν αποτύχει σε σχήμα με PEG-IFNα στο παρελθόν. Με δεδομένες τις ταχύτατες εξελίξεις στην κυκλοφορία των αντιικών φαρμάκων για ηπατίτιδα C αλλά και τις ταχείες σημαντικές πτώσεις των τιμών τους σε χώρες με κατάλληλες διαπραγματεύσεις με τη φαρμακοβιομηχανία, απαιτείται συντονισμένη προσπάθεια από τους αρμόδιους φορείς, ούτως ώστε με την ίδια συνολική δαπάνη να θεραπεύονται όσο το δυνατόν περισσότεροι ασθενείς.•••

Οι φραγμοί στη θεραπεία έχουν μεταβληθεί πρόσφατα με την κυκλοφορία των νέων αντιικών φαρμάκων

/ Μάιος-Ιούνιος 2016

 Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α : ηπατίτιδα C

Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε την ιστοσελίδα www.bms-greece.gr

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Επιμέλεια: Ιοκάστη Αλειφεροπούλου

Sofosbuvir/Velpatasvir

Elbasvir/Grazoprevir

Ombitasvir/Paritaprevir/Ritonavir + Dasabivir

Φαρμακοεπαγρύπνηση

Οι τελευταίες εξελίξεις γύρω από την ηπατίτιδα C

Sofosbuvir/Velpatasvir

ον Ιούνιο του 2016, η Επιτροπή Φαρμακευτικών Προϊόντων για Ανθρώπινη Χρήση (CHMP) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (EMA) έδωσε θετική γνωμοδότηση για τον θεραπευτικό συνδυασμό σοφοσμπουβίρη/βελπατασβίρη για τη θεραπεία όλων των γονότυπων της χρόνιας ηπατίτιδας C. Η έγκριση δόθηκε μετά από διαδικασία ταχείας αξιολόγησης των υποβληθέντων στοιχείων, λόγω του μεγάλου ενδιαφέροντος του σκευάσματος για τη Δημόσια Υγεία. Πρόκειται για μια υπό διερεύνηση παν-γονοτυπική θεραπεία σε μορφή δισκίου, που χορηγείται μία φορά την ημέρα και περιέχει το ανάλογο νουκλεοτιδίου του αναστολέα πολυμεράσης σοφοσμπουβίρη (SOF) 400 mg και τον υπό έρευνα παν-γονοτυπικό αναστολέα του ενζύμου NS5A, βελπατασβίρη (VEL) 100 mg. Ο θεραπευτικός συνδυασμός σοφοσμπουβίρη/βελπατασβίρη της Gilead Sciences έχει αξιολογηθεί σε τέσσερις μελέτες Φάσης 3:  ASTRAL-1, ASTRAL-2 και ASTRAL-3, στις οποίες έλαβαν μέρος 1.035 ασθενείς με HCV γονότυπους 1-6, χωρίς κίρρωση ή με αντιρροπούμενη κίρρω-

/ Μάιος-Ιούνιος 2016

ση (σταδίου Α κατά Child-Pugh), και στους οποίους χορηγήθηκε η αγωγή για 12 εβδομάδες.  Στην τυχαιοποιημένη μελέτη ASTRAL-4 πήραν μέρος 267 ασθενείς με HCV γονότυπους 1-6 με αντιρροπούμενη κίρρωση (σταδίου Β κατά Child-Pugh), που επίσης έλαβαν την αγωγή για 12 εβδομάδες, με ή χωρίς ριμπαβιρίνη ή σοφοσμπουβίρη/βελπατασβίρη για 24 εβδομάδες. Το κύριο καταληκτικό σημείο κάθε μελέτης ήταν η παρατεταμένη ιολογική ανταπόκριση 12 εβδομάδες μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας (SVR12). Η θετική εισήγηση της CHMP για τον θεραπευτικό συνδυασμό σοφοσμπουβίρη/ βελπατασβίρη αναμένεται τώρα να τεθεί τώρα υπόψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αξίζει να σημειωθεί ότι η δραστική ουσία σοφοσμπουβίρη έχει λάβει άδεια κυκλοφορίας, ως μονοθεραπεία, στην ΕΕ από τον Ιανουάριο του 2014. Επίσης, ο συνδυασμός σοφοσμπουβίρης/βελπατασβίρης, σε προκαθορισμένη δοσολογία, έχει λάβει έγκριση κυκλοφορίας στην ΕΕ από τα τέλη του 2014.

 Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α : ηπατίτιδα C

Elbasvir/Grazoprevir

ον Μάιο του 2016, η Επιτροπή Φαρμακευτικών Προϊόντων για Ανθρώπινη Χρήση (CHMP) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (EMA) έδωσε θετική εισήγηση για τον συνδυασμό των δραστικών ουσιών ελπμπασβίρη/γκραζοπρεβίρη, βασισμένη στα πολύ καλά στοιχεία αποτελεσματικότητας και ασφάλειας που προέκυψαν από κλινικές μελέτες με τον συνδυασμό αυτό, σε περίπου 2.000 ασθενείς με HCV, σε περισσότερες από 20 χώρες, περιλαμβανομένων και πολλών δύσκολων να θεραπευθούν περιστατικών. Ειδικότερα, το θεραπευτικό σχήμα της MSD (γνωστής εκτός Αμερικής ως Merck & Co) επέδειξε πολύ υψηλά ποσοστά Παρατεταμένης Ιολογικής Ανταπόκρισης SVR12 και SVR24, ή αλλιώς ιολογική ίαση, το οποίο σημαίνει ότι 12 και 24 εβδομάδες μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας ο ιός είναι μη ανιχνεύσιμος. Ο θεραπευτικός συνδυασμός ελπμπασβίρη/γκραζοπρεβίρη έχει αξιολογηθεί συνολικά σε τρεις μελέτες Φάσης 3:  C-EDGE Head-to-Head, η οποία συνέκρινε τον συνδυασμό ελπμπασβίρη/ γκραζοπρεβίρη έναντι του συνδυασμού Sofosbuvir και Peginterferon/Ribavirin (pegIFN/RBV), σε ασθενείς με HCV γονότυπου 1 και 4 που δεν είχαν λάβει προηγουμένως καμία θεραπεία, καθώς

και σε ασθενείς που είχαν προηγουμένως λάβει τον συνδυασμό pegIFN/RBV.  C-EDGE IBLD, η οποία αξιολογούσε τη χρήση του συνδυασμού ελπμπασβίρη/ γκραζοπρεβίρη σε ασθενείς με HCV γονότυπου 1, 4 και 6, με κληρονομικές δυσλειτουργίες του αίματος.  C-EDGE CO-STAR, η οποία αξιολογούσε τον συνδυασμό ελπμπασβίρη/γκραζοπρεβίρη σε ασθενείς με HCV γονότυπου 1, 4 και 6 που βρίσκονται σε θεραπεία υποκατάστασης οπιούχων. Εφόσον η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εγκρίνει τη θετική εισήγηση, τότε ο συνδυασμός ελπμπασβίρη/γκραζοπρεβίρη θα λάβει εμπορική άδεια για κυκλοφορία τόσο στις 28 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και στις χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Ζώνης, παρέχοντας ένα νέο, καινοτόμο «όπλο» κατά της ηπατίτιδας C. H απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναμένεται στα μέσα του 2016, που σημαίνει ότι το φάρμακο θα είναι εμπορικά διαθέσιμο το τελευταίο τρίμηνο του 2016 ή, το αργότερο, το πρώτο τρίμηνο του 2017. Ο συνδυασμός ελπμπασβίρη/γκραζοπρεβίρη έχει εγκριθεί ήδη από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) από τον Ιανουάριο του 2016 και διατίθεται κανονικά στην αμερικανική αγορά.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Ombitasvir/Paritaprevir/ Ritonavir + Dasabivir

ον Μάρτιο του 2016, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Φαρμάκων για Ανθρώπινη Χρήση (CHMP) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (EMA), έδωσε θετική γνωμοδότηση για τη χρήση του θεραπευτικού σχήματος «δισκία ομπιτασβίρης/παριταπρεβίρης/ριτοναβίρης» συν «δισκία ντασαμπουβίρης» χωρίς ριμπαβιρίνη σε ασθενείς με χρόνια ηπατίτιδα C γονότυπου 1b (GT1b) και αντιρροπούμενη κίρρωση (στάδιο Α κατά Child-Pugh). Η αίτηση προς την CHMP για το θεραπευτικό σχήμα υποστηρίζεται από δεδομένα

/ Μάιος-Ιούνιος 2016

της μελέτης φάσης 3b TURQUOISE-III, η οποία εντάσσεται στο ευρύτερο κλινικό πρόγραμμα της βιοφαρμακευτικής εταιρείας AbbVie για τη διερεύνηση της αποτελεσματικότητας και της ασφάλειας του σχήματος σε ευρύ φάσμα ασθενών με χρόνια ηπατίτιδα C, με γονότυπο 1. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης μελέτης, το 100% των ασθενών με χρόνια λοίμωξη από τον ιό της ηπατίτιδας C γονότυπου 1b και αντιρροπούμενη κίρρωση (στάδιο Α κατά Child-Pugh), πέτυχε μακροχρόνια ιολογική ανταπόκριση, 12 εβδομάδες μετά τη θεραπεία.

 Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α : ηπατίτιδα C

Φαρμακοεπαγρύπνηση

ον περασμένο Μάρτιο, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) ξεκίνησε την επανεξέταση για τα αμέσως δρώντα αντι-ιικά, μετά από αναφορές περιστατικών επαναδραστηριοποίησης της ηπατίτιδας Β σε ασθενείς που έχουν μολυνθεί με τους ιούς της ηπατίτιδας Β και C, και οι οποίοι υποβλήθηκαν σε θεραπεία με αμέσως δρώντα αντι-ιικά για την ηπατίτιδα C1. Η επαναδραστηριοποίηση της ηπατίτιδας Β αφορά επανεμφάνιση της ενεργού λοίμωξης σε έναν ασθενή του οποίου η λοίμωξη της ηπατίτιδας Β είχε παραμείνει ανενεργή. Ο ΕΜΑ με την ανασκόπηση που πραγματοποιεί επιδιώκει να εξετάσει την έκταση της επαναδραστηριοποίησης της ηπατίτιδας Β σε ασθενείς που λαμβάνουν θεραπεία με αμέσως δρώντα αντι-ιικά για την ηπατίτιδα C και να εκτιμήσει αν απαιτούνται μέτρα για τη βελτιστοποίηση της θεραπείας. Πρόσφατα, επίσης, το πεδίο εφαρμογής της συνεχιζόμενης αναθεώρησης επεκτάθηκε, ώστε να αξιολογηθεί ο κίνδυνος για καρκίνο ήπατος με αυτά τα φάρμακα. Αφορμή στάθηκε η δημοσιοποίηση μιας

μελέτης στις 14 Απριλίου 2016, σύμφωνα με την οποία οι ασθενείς που λάμβαναν αμέσως δρώντα αντι-ιικά για την ηπατίτιδα C βρίσκονταν σε κίνδυνο να επανεμφανίσουν καρκίνο του ήπατος νωρίτερα από ό,τι συνέβαινε με τους ασθενείς με ηπατίτιδα C που δεν έλαβαν αγωγή με αμέσως δρώντα αντι-ιικά. Η ανασκόπηση διεξάγεται από την Επιτροπή Φαρμακοεπαγρύπνησης Αξιολόγησης Κινδύνου (PRAC), η οποία θα κάνει μια σειρά συστάσεων προς την Επιτροπή Φαρμακευτικών Προϊόντων για Ανθρώπινη Χρήση (CHMP), η οποία θα εκδώσει τελική γνώμη. Το τελικό στάδιο της διαδικασίας επανεξέτασης είναι η έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μιας νομικά δεσμευτικής απόφασης, που θα εφαρμόζεται σε όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ. Με αφορμή την επανεξέταση των συγκεκριμένων φαρμάκων από τον ΕΜΑ, ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων καλεί όσους ασθενείς κουράρονται με αμέσως δρώντα αντι-ιικά να ζητήσουν συμβουλές από τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό τους.•••

1 Στην ΕΕ έχουν εγκριθεί τα ακόλουθα αμέσως δρώντα αντι-ιικά: Daklinza (daclatasvir), Exviera (dasabuvir), Harvoni (sofosbuvir/ledipasvir), Olysio (simeprevir), Sovaldi (sofosbuvir) και Viekirax (ombitasvir/paritaprevir/ritonavir).

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

49χρονη γυναίκα μολύνθηκε με στέλεχος του βακτηρίου E.coli, ανθεκτικό σε κάθε αντιβιοτικό

CDC

Ασθενής δεν ανταποκρίνεται σε κανένα αντιβιοτικό του Κοσμά Ζακυνθινού

ους χειρότερους εφιάλτες για την «επιβίωση» της ανθρωπότητας έρχεται να επιβεβαιώσει το πρόσφατο περιστατικό της πρώτης ασθενούς, στην οποία δεν «πιάνει» κανένα αντιβιοτικό, ακόμη και το πιο ισχυρό. Το περιστατικό της 49χρονης γυναίκας, που μολύνθηκε με ένα στέλεχος του βακτηρίου E.coli, αποδεικνύεται ιδιαίτερα ανθεκτικό ακόμη και στην κολιστίνη, ένα παλαιό ισχυρό αντιβιοτικό τελευταίας καταφυγής, όταν όλα τα άλλα αντιβιοτικά έχουν φανεί αναποτελεσματικά. Εφόσον ακόμη και η κολιστίνη μοιάζει ανίκανη να «καθαρίσει» μια λοίμωξη, τότε τα πράγματα δυσκολεύουν για όλους, γιατρούς και ασθενείς. Η είδηση έρχεται να επιβεβαιώσει τους φόβους ότι η ανθρωπότητα βρίσκεται ενώπιον μιας εποχής χωρίς επαρκή και

Πάνω από 100 τρισ. δολ. θα κοστίσει η αντίσταση στα αντιβιοτικά

κατάλληλα αντιβιοτικά, με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό. Τα αμερικανικά Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων-CDC (το αμερικανικό ΚΕΕΛΠΝΟ) έχουν επιληφθεί της υπόθεσης και ελέγχουν το ιατρικό ιστορικό της ασθενούς, σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters, τη Washington Post και τους New York Times. Το ίδιο μικρόβιο είχε εντοπιστεί, αρχικά, στο τέλος του 2015, σε έναν μικρό αριθμό ζώων και ανθρώπων στην Κίνα και, στη συνέχεια, στην Ευρώπη. Η γυναίκα στις ΗΠΑ μπορεί να το κόλλησε από τρόφιμο ή από κάποιον άλλο, που ήταν μολυσμένος. «Βασικά, αυτό σημαίνει ότι το τέλος του δρόμου για τα αντιβιοτικά δεν απέχει και πολύ. Μπορεί να βρεθούμε σε μια κατάσταση όπου θα έχουμε ασθενείς στις μονάδες εντατικής θεραπείας ή που θα πα-

/ Μάιος-Ιούνιος 2016

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

πρόβλημα της μικροβιακής αντίστασης όχι μόνο στα αντιβιοτικά, αλλά και σε όλα τα αντιμικροβιακά φάρμακα κατά ιών, μυκήτων, παρασίτων και άλλων παθογόνων μικροοργανισμών. Οι παγκόσμιες πωλήσεις αντιβιοτικών με πατέντα είναι περίπου 4,7 δισ. δολ. ετησίως. Η έκθεση, ουσιαστικά, προτείνει να μειωθεί η ζήτηση για αντιβιοτικά και άλλα αντιμικροβιακά φάρμακα και, παράλληλα, να αυξηθεί η προσφορά τους. Για τον λόγο αυτό, προτείνει την αποζημίωση με τουλάχιστον 1 δισ. δολ. των φαρμακοβιομηχανιών για κάθε νέο αντιβιοτικό που θα ανακαλύπτουν, αλλά και την επιβολή πρόσθετων φόρων σε εκείνες τις εταιρείες που δεν επενδύουν στην έρευνα για νέα αντιβιοτικά.

Οι σοβαρές λοιμώξεις θα κοστίσουν τη ζωή 10 εκατ. ανθρώπων τον χρόνο

θαίνουν ουρολοιμώξεις, για τους οποίους δεν θα διαθέτουμε πλέον αντιβιοτικά», όπως δήλωσε –καθόλου καθησυχαστικά– ο διευθυντής του CDC, Τομ Φρίντεν, επισημαίνοντας ταυτόχρονα πως «για μερικούς ασθενείς ήδη δεν υπάρχουν αντιβιοτικά». Η περίπτωση της 49χρονης, η οποία στις 26 Απριλίου αναζήτησε βοήθεια σε μια στρατιωτική κλινική για μια ουρολοίμωξη, έγινε γνωστή μέσω δημοσίευσης στο περιοδικό Antimicrobial Agents and Chemotherapy της Αμερικανικής Εταιρείας Μικροβιολογίας. Το σούπερ-E coli περιέχει ένα γονίδιο, το mcr-1, το οποίο του παρέχει ανθεκτικότητα και έναντι της κολιστίνης. Το γεγονός ότι αυτό το γονίδιο μπορεί να μεταφερθεί σε άλλα βακτήρια, και άρα έχει τη δυνατότητα να εξαπλωθεί γρήγορα, είναι «άκρως ανησυχητικό», όπως δήλωσε ο δρ Πάτρικ ΜακΓκαν του Στρατιωτικού Ινστιτούτου Ερευνών Γουόλτερ Ριντ, επικεφαλής της σχετικής δημοσίευσης, που έφερε το περιστατικό στο προσκήνιο. Τον κώδωνα του κινδύνου έχουν κρούσει ήδη επιφανείς επιστήμονες από τη διεθνή κοινότητα, επισημαίνοντας πως οι σοβαρές λοιμώξεις από εξαιρετικά ανθεκτικά στα φάρμακα μικρόβια ενδέχεται να κοστίσουν τη ζωή 10 εκατομμυρίων ανθρώπων τον χρόνο, αλλά και το συνολικό ποσό των 100 τρισ. δολ. οικονομικής παραγωγής μέχρι το 2050, σε περίπτωση που δεν ληφθεί άμεση δράση για την επιβράδυνση της αύξησης της αντοχής στις φαρμακευτικές ουσίες. Διεθνής έκθεση προειδοποιεί ότι η ιατρική απειλείται «να επιστρέψει στον σκοτεινό μεσαίωνα» αν δεν επενδυθούν έως 40 δισ. δολ. την επόμενη δεκαετία για να λυθεί το

/ Μάιος-Ιούνιος 2016

Επερχόμενοι κίνδυνοι Η έκθεση, που συντάχθηκε μετά από προτροπή πριν δύο χρόνια του Βρετανού πρωθυπουργού David Cameron, κάνει λόγο για την ανάγκη να υπάρξει μια «επανάσταση» στον τρόπο που χρησιμοποιούνται τα αντιβιοτικά. Γι’ αυτό, προτείνει μια εκτεταμένη καμπάνια ενημέρωσης της παγκόσμιας κοινής γνώμης, καθώς οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν επίγνωση των επερχόμενων κινδύνων, με συνέπεια να παίρνουν αντιβιοτικά ακόμη και για απλά κρυολογήματα. Στο πλαίσιο αυτό, προτείνεται από το 2020 να μη συνταγογραφούνται αντιβιοτικά σε κανέναν ασθενή αν προηγουμένως δεν έχει γίνει ένα σχετικό γρήγορο τεστ που να επιβεβαιώνει ότι όντως τα χρειάζεται. Για να γίνει αυτό όμως, θα πρέπει πρώτα να εξαπλωθούν ευρέως αυτά τα γρήγορα τεστ. Η ανθρωπότητα, σύμφωνα με τους συντάκτες της έκθεσης, χάνει σταδιακά τη μάχη των αντιβιοτικών, που θεωρείται εξίσου σοβαρή με τη μάχη κατά της τρομοκρατίας. Το πρόβλημα είναι διπλό: δεν ανακαλύπτονται νέα, αποτελεσματικότερα αντιβιοτικά με τον αναγκαίο ρυθμό (η πιο πρόσφατη κατηγορία νέων αντιβιοτικών ανακαλύφθηκε στη δεκαετία του ’80), ενώ «σπαταλιούνται» και έτσι αχρηστεύονται τα υπάρχοντα αντιβιοτικά, λόγω άλογης χρήσης. Μεταξύ άλλων, η έκθεση προτείνει τη μείωση της υπερβολικής χρήσης αντιβιοτικών στην κτηνοτροφία (στις ΗΠΑ το 70% των πωλούμενων αντιβιοτικών καταλήγουν σε ζώα) και την επιβολή σήμανσης στα προϊόντα κρέατος που έχουν προκύψει από

ζώα με αντιβιοτικά. Επίσης, τη δημιουργία ενός νέου Παγκόσμιου Ταμείου Καινοτομίας ύψους 2 δισ. δολ. (το οποίο θα χρηματοδοτεί έρευνες για νέα αντιβιοτικά), τη βελτίωση των συνθηκών υγιεινής στα νοσοκομεία, την προώθηση της χρήσης εμβολίων ως εναλλακτικών στα αντιβιοτικά κ.ά. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και άλλοι διεθνείς φορείς επαίνεσαν τη νέα έκθεση, όμως οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα δήλωσαν ότι «αν και αποτελεί ένα σημαντικό πρώτο βήμα για να αντιμετωπιστεί η ευρεία αποτυχία της αγοράς σε αυτό το πεδίο, δεν πηγαίνει τόσο μακριά όσο χρειάζεται».

Πρόκληση διαβήτη Την ίδια στιγμή, προγενέστερη μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα πως τα παιδιά και οι έφηβοι που μικροί είχαν πάρει συχνά αντιβιοτικά μπορεί να έχουν διαταράξει το μικροβιακό οικοσύστημα του εντέρου τους, πράγμα που αυξάνει την πιθανότητα εκδήλωσης προδιαβήτη στην εφηβεία. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τη Χαρίκλεια Στεφανάκη, ερευνητική συνεργάτιδα του Πανεπιστημίου Αθηνών, έκαναν τη σχετική ανακοίνωση στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας στη Βοστώνη. Η μελέτη έγινε σε δέκα εφήβους με προδιαβήτη και –για λόγους σύγκρισης– σε 14 νέους χωρίς παρόμοιο πρόβλημα. Όλοι ήταν από 12 έως 17 ετών, αγόρια και κορίτσια. Οι έφηβοι με προδιαβήτη είχαν πάρει αντιβιοτικά πάνω από τρεις φορές ετησίως έως την ηλικία των τριών ετών. Οι έφηβοι χωρίς προδιαβήτη είχαν πάρει πολύ λιγότερα αντιβιοτικά στην παιδική τους ηλικία. Οι επιστήμονες ανέλυσαν δείγματα κοπράνων από όλους τους συμμετέχοντες. Η μελέτη έδειξε ότι οι νέοι με προδιαβήτη είχαν λιγότερα «καλά» βακτήρια. Η συχνή χρήση αντιβιοτικών στο παρελθόν είχε αλλάξει τις μικροβιακές «κοινότητες» του εντέρου τους, διευκολύνοντας έτσι την εμφάνιση προδιαβήτη. «Η αυξημένη κατανάλωση αντιβιοτικών έως την ηλικία των τριών ετών φαίνεται να μειώνει τα ωφέλιμα εντερικά μικρόβια, και έτσι να μεταβάλλει την απορρόφηση θρεπτικών ουσιών και τον μεταβολισμό. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε προδιαβήτη, ένα προστάδιο υψηλού κινδύνου για διαβήτη τύπου-2» δήλωσε η Χαρίκλεια Στεφανάκη. «Τα αντιβιοτικά πρέπει να δίνονται μόνο όταν πραγματικά ενδείκνυται κάτι τέτοιο. Τα

μικρόβια του εντέρου είναι ένα ευαίσθητο «όργανο», που συχνά παραμελείται από την ιατρική κοινότητα, αν και παράγει βιταμίνες, ορμόνες και μικροθρεπτικά συστατικά, αλληλεπιδρά με το νευρικό σύστημα του εντέρου και επηρεάζει την ανοσολογική αντίδραση του τελευταίου» πρόσθεσε. Οι ερευνητές τόνισαν ότι τα προβιοτικά και τα πρεβιοτικά βοηθούν στην αποκατάσταση της μικροβιακής ισορροπίας του εντέρου μετά από αντιβιοτικά, συνεπώς βοηθούν στο να μην εμφανιστεί προδιαβήτης.

Συνολικά, στα 100 τρισ. δολ. υπολογίζεται το οικονομικό κόστος

Δημιουργία βακτηρίων Παρ’ όλα αυτά, ερευνητές σημειώνουν ότι παγκόσμιο πρόβλημα αποτελεί και η ανθεκτικότητα των βακτηρίων, λόγω της χρήσης αντιβιοτικών στην κτηνοτροφία. Η χρήση αντιβιοτικών στην κτηνοτροφία συμβάλλει στην ανάπτυξη, παγκοσμίως, της αύξησης των βακτηρίων που είναι ανθεκτικά στα αντιβιοτικά, αναφέρουν ερευνητές. Ο ερευνητής James Tiedje, του Michigan State University, δήλωσε ότι στη μάχη κατά της αύξησης της αντίστασης στα αντιβιοτικά πρέπει να καταλάβουμε ότι η χρήση ενός αντιβιοτικού ή σε ορισμένες περιπτώσεις αντιβακτηριακών απολυμαντικών μπορεί ενδεχομένως να αυξήσει την πληθώρα των ανθεκτικών βακτηρίων. Η ερευνητική ομάδα μελέτησε μεγάλα αγροκτήματα με χοίρους στην Κίνα και πληθυσμό χοίρων στις ΗΠΑ. Τα ευρήματα έδειξαν ότι τα ανθεκτικά βακτήρια ήταν ο κανόνας και όχι η εξαίρεση σε φάρμες που χρησιμοποιούν συνεχώς αντιβιοτικά για την προαγωγή της ανάπτυξης των ζώων και της πρόληψης νόσων. Η παρακολούθηση της πηγής της ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά είναι αρκετά πολύπλοκη, επειδή η χρήση αντιβιοτικών που αυξάνουν την ανοχή είναι εξαπλωμένη, και η ανοχή στα αντιβιοτικά μπορεί να εξαπλωθεί μεταξύ των βακτηρίων, όπως δηλώνει ο Tiedje. Ο τελευταίος εξηγεί ότι οι κινεζικές φάρμες στην έρευνα βρίσκονταν κοντά σε μεγάλες πόλεις, επομένως ο έλεγχος της αντίστασης στα αντιβιοτικά στους χοίρους είναι σημαντικός για την ελαχιστοποίηση του κινδύνου στους ανθρώπους. Τα αντιβιοτικά έχουν χρησιμοποιηθεί τόσο εκτενώς, που τα βακτήρια που σκοπεύουν να εξουδετερώνουν έχουν προσαρμοστεί σε αυτά, καθιστώντας τα φάρμακα λιγότερο αποτελεσματικά, αναφέρουν ειδικοί υγείας.•••

Πρέπει να επενδυθούν έως 40 δισ. δολ. την επόμενη 10ετία για να λυθεί το πρόβλημα 59

ΑΡΘΡΟ

Η λογιστική παρακολούθηση των κλινικών μελετών Προμήθεια απαραίτητου ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού

Κλινικές Μελέτες

Η ελληνική πραγματικότητα των ερευνών Γράφουν οι: Παντελής Αδάμ,

Διευθυντής Έργων Μονάδων Υγείας της ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ Οικονομοτεχνικοί Σύμβουλοι ΑΕ (p.adam@kainotom.gr), και

Οικονομική διαχείριση των κλινικών μελετών από τα δημόσια νοσοκομεία

Ιωάννης Καραφύλλης, τ. Αντιπρόεδρος του ΕΟΦ, Supply Chain and Logistics Manager (karafyllis.i@gmail.com).

νας από τους τομείς που μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη της οικονομίας είναι οι κλινικές μελέτες (κ.μ.). Είναι ένας τομέας πολύ δύσκολος, πολύ ανταγωνιστικός και με χώρες που έχουν ήδη αναπτύξει πολύ νωρίτερα τις διαδικασίες και υποδομές για να τις υλοποιήσουν. Στην Ελλάδα υπάρχει ένα θεσμικό πλαίσιο (Απόφαση ΔΥΓ3(α)/ οικ. 18910, ΦΕΚ 390Β/21-3-2013), το οποίο, παρ’ όλες τις ατέλειες που έχει, είναι αρκετά αναλυτικό. Όμως μέχρι σήμερα, οι κ.μ. δεν έχουν την ανάπτυξη που αναμενόταν. Οι αιτίες είναι πολλές και γνωστές. Αν και

η ισχύουσα νομοθεσία προβλέπει ρητώς συγκεκριμένες χρονικές προθεσμίες για τις εγκριτικές διαδικασίες σε κάθε διοικητικό επίπεδο, αυτές συχνά δεν τηρούνται. Μεγάλο χρονικό διάστημα απαιτείται για την έγκρισή τους από τον ΕΟΦ, την Επιτροπή Δεοντολογίας (ΕΕΔ), από τα επιστημονικά συμβούλια των νοσοκομείων, τις διοικήσεις αυτών… Οι διαδικασίες βελτιώθηκαν όσον αφορά τον ΕΟΦ, την ΕΕΔ και οι χρόνοι έγκρισης ή απόρριψής τους είναι εντός των προβλεπόμενων ορίων. Η διαδικασία όμως έγκρισης και υλοποίησης των κ.μ. από τις Υγειονομικές Περιφέρειες (ΥΠΕ) και τα νοσοκομεία παραμένει ένα εμπόδιο. Εί-

/ Μάιος-Iούνιος 2016

ναι ενδεικτικό πως σε αρκετά μεγάλα νοσοκομεία και ΥΠΕ παρατηρούνται αδικαιολόγητα μεγάλες καθυστερήσεις στην έγκριση των μελετών, κατά παράβαση της κείμενης νομοθεσίας ή εξαιτίας άλλων εμποδίων, τα οποία λειτουργούν ανασχετικά στην ομαλή αποζημίωση των ερευνητών κ.ο.κ. Σε όλα τα συνέδρια που έχουν διεξαχθεί με αντικείμενο τις κ.μ., διαπιστώνεται ότι η καθυστέρηση στα νοσοκομεία, αλλά και η άρνησή τους να διεξαγάγουν κ.μ., οφείλεται σε τείχη που υψώνονται λόγω της γραφειοκρατίας και μάλιστα στη διαχείριση των οικονομικών. Όλοι επικαλούνται ότι δεν μπορούν να γίνουν οι απαραίτητες πληρωμές στους γιατρούς και τα νοσοκομεία από τις εταιρείες που διεξάγουν τις κ.μ., γιατί δεν υπάρχουν οι αντίστοιχοι κωδικοί στο λογιστικό σύστημα, στο πληροφοριακό σύστημα, στο δημόσιο λογιστικό… Επίσης, ότι το νοσοκομείο δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει τους οικονομικούς πόρους που προέρχονται από τις κ.μ. για να μπορέσει να βελτιώσει τις συνθήκες του ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού και των χώρων του νοσοκομείου. Όπως αναλύεται παρακάτω, όλα αυτά τα προβλήματα που αναφέρονται είναι ήδη λυμένα από την κείμενη νομοθεσία και μπορούν να εφαρμοστούν από όλους τους εμπλεκομένους (οικονομικές υπηρεσίες, διαχειρίσεις νοσοκομείων κ.λπ.). Με τη νέα νομοθεσία για τις κ.μ., λόγω της ενσωμάτωσης του νέου κανονισμού 536/2014 στο εθνικό δίκαιο, θα πρέπει να γίνει πιο αυστηρό το πλαίσιο των χρονικών εγκρίσεων για όλους τους εμπλεκομένους, αλλά και των διαδικασιών οι οποίες υπάρχουν και δεν εφαρμόζονται. Μόνο έτσι θα μπορέσει η Ελλάδα να γίνει ανταγωνιστική για την προσέλκυση των κ.μ., αλλά και να μάθουμε επιτέλους πόσο συμβάλλουν στην εθνική οικονομία. Γιατί όλοι μιλούν για 80.000.000 ευρώ, που μπορούν να γίνουν 300.000.000 ευρώ ή ακόμη και 1 δισ. ευρώ (!), όμως η αλήθεια δεν αποτυπώνεται μέχρι σήμερα πουθενά. Με τη χρήση των λογιστικών εργαλείων που αναφέρονται παρακάτω, θα απλοποιηθούν οι διαδικασίες και θα καταγράφει με ακρίβεια ποια είναι η ωφέλεια από τις κ.μ. στην εθνική οικονομία. Θα μπορέσουν λοιπόν να γίνουν πιο μεθοδικές προσεγγίσεις για την προσέλκυσή τους, θα αξιοποιηθούν τα έσοδα των νοσοκομείων προς όφελός τους (άρα και προς όφελος των ασθενών) και θα μπορέσει η Ελλάδα να γίνει πιο ανταγωνιστική από τις άλλες χώρες.

ΑΡΘΡΟ

Η λογιστική παρακολούθηση των κλινικών μελετών Γενικές επισημάνσεις

Στην Ελλάδα υπάρχει ένα θεσμικό πλαίσιο το οποίο, παρ’ όλες τις ατέλειες που έχει, είναι αρκετά αναλυτικό 62

Στο πλαίσιο της υπογραφής σύμβασης κλινικής μελέτης με Φορέα Οικονομικής Διαχείρισης (ΕΛΚΕ/ΕΛΚΕΑ) (Απόφαση ΔΥΓ3(α)/ οικ. 18910, ΦΕΚ 390Β/21-3-2013), είναι εφικτή η λογιστική παρακολούθηση της υλοποίησης αυτών μέσω του ΠΔ 146/03 (Κλαδικό Λογιστικό Σχέδιο ΔΜΥ) και στα τρία (3) λογιστικά κυκλώματα (ΓΛ, ΔΛ και ΑΛ) που προβλέπονται. Εξαρχής, βέβαια, πρέπει να τονιστεί ότι η υλοποίηση της κλινικής μελέτης εμπλέκει πολλά αντισυμβαλλόμενα μέρη, όπως αυτά καθορίζονται στο σχετικό υπόδειγμα σύμβασης. Συγκεκριμένα, συμμετέχουν ο χορηγός, που είναι συνήθως η φαρμακευτική εταιρεία που επιχορηγεί το συνολικό πρόγραμμα, ο κύριος ερευνητής που είναι ο υπεύθυνος ιατρός/διευθυντής κλινικής εντός της οποίας πραγματοποιείται η μελέτη, το νοσοκομείο και τέλος ο φορέας διαχείρισης του έργου, που είναι είτε ο ΕΛΚΕ, δηλαδή ο Ειδικός Λογαριασμός Έρευνας που εντάσσεται σε κάποιο πανεπιστήμιο, είτε ο ΕΛΚΕΑ, τη διαχείριση του οποίου έχει η αρμόδια Υγειονομική Περιφέρεια. Η παρακολούθηση των γεγονότων που επηρεάζουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο τη λειτουργία του νοσοκομείου και παρακολουθούνται λογιστικά από αυτό περιγράφονται στη συνέχεια.

Διαδικασίες έγκρισης/σύμβασης Στο πλαίσιο του προγραμματισμού υλοποίησης κλινικών μελετών, ο κύριος ερευνητής

/ Μάιος-Iούνιος 2016

καταθέτει στη γραμματεία του Επιστημονικού Συμβουλίου τον φάκελο μελέτης, όπου πρωτοκολλείται. Το πρωτόκολλο κατάθεσης καθώς και η σχετική σύμβαση προωθούνται στη διοίκηση του νοσοκομείου. Ο διοικητής, λαμβάνοντας υπόψη και τη γνώμη του Επιστημονικού Συμβουλίου, καθώς και τα κοστολογικά δεδομένα, προχωρά στην υπογραφή της σύμβασης διεξαγωγής της μελέτης, ύστερα από τη σύμφωνη γνώμη του διοικητικού συμβουλίου. Για την αξιολόγηση του φακέλου κατάθεσης και της σύμβασης, το νοσοκομείο εισπράττει το ποσό των πεντακοσίων (500) ευρώ, ανεξαρτήτως της έκβασης υλοποίησης της μελέτης (γεγονός Α1). Με την τελική έγκριση υλοποίησης της μελέτης, από το σύνολο του προϋπολογισμού του έργου, μίνιμουμ 15% θεσμοθετείται υπέρ του νοσοκομείου, το οποίο αποδίδεται κατά την εξέλιξη της μελέτης αναλογικά με το ποσοστό υλοποίησης, όπως αυτό παρακολουθείται από τον φορέα διαχείρισης ΕΛΚΕ/ΕΛΚΕΑ. Το ποσοστό αυτό μπορεί να αυξηθεί κατά 5% επιπλέον, εφόσον αποδεικνύεται η ιδιαίτερη συμβολή του νοσοκομείου στην εκτέλεση του έργου. Η απόδοση του ποσοστού αυτού γίνεται στο νοσοκομείο είτε από τον ΕΛΚΕΑ απευθείας είτε από τον χορηγό της μελέτης, αν υπεύθυνος οικονομικής διαχείρισης είναι ο ΕΛΚΕ (γεγονός Α2). Για την περάτωση της κλινικής μελέτης, ενδεχομένως να απαιτηθούν εργαστηριακές και διαγνωστικές εξετάσεις, για τη διενέργεια των οποίων δαπανώνται ανθρώπινοι και υλικοί πόροι που επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό του νοσοκομείου (γεγονός Α3). Η κοστολόγηση αυτών γίνεται από τις

αρμόδιες υπηρεσίες του νοσοκομείου, βάσει των επίσημων τιμοκαταλόγων τους, και κατόπιν τιμολογούνται προς τον χορηγό της μελέτης (γεγονός Α4).

Λογιστικές διαδικασίες

ανάλυση του λογαριασμού της ΑΛ, ενδεικτικά, θα ήταν: 96.75.05.ΧΧ, όπου ΧΧ ο κωδικός του τμήματος,

Η λογιστική παρακολούθηση των τεσσάρων (4) γεγονότων που εμπλέκουν την ενεργή συμμετοχή των υπηρεσιών του νοσοκομείου επιτυγχάνεται και στα τρία (3) λογιστικά κυκλώματα, που συλλειτουργούν στο πλαίσιο του ΠΔ 146/2003. Μάλιστα το ΠΔ έχει προνοήσει για την παρακολούθηση των κ.μ. σε ιδιαίτερους λογαριασμούς. Συγκεκριμένα, για το γεγονός Α1 της είσπραξης των πεντακοσίων ευρώ για την εξέταση του φακέλου χρησιμοποιείται ο ΚΑ Εσόδου 3919 του ΔΛ «Λοιπά έσοδα α-

96.75.05.ΧΧ.ΧΧΧΧ, όπου η κατάληξη θα αναφέρεται στην αρίθμηση των κλινικών μελετών που διενεργεί κάθε τμήμα.

πό την επιχειρηματική δράση», ο οποίος συνδέεται με τον κωδικό 75.05.09 «Λοιπά έσοδα από επιχειρηματική δράση» της ΓΛ, ενώ πιστώνεται και ο λογαριασμός 96.75.09 της ΑΛ. Για το γεγονός Α2 της τμηματικής είσπραξης 15-20% του προϋπολογισμού του έργου χρησιμοποιείται ο ΚΑ Εσόδου 3913 του ΔΛ «Έσοδα από επιστημονικές έρευνες», που συνδέεται με τον κωδικό 75.05.05 «Έσοδα από επιστημονικές έρευνες» της ΓΛ. Στην ΑΛ, ο αντίστοιχος 96.75.05 δύναται να αναλύεται σε υπολογαριασμούς, ώστε να προκύπτει το έσοδο ανά κλινική και ανά έργο. Αυτή η πρακτική εξυπηρετεί αφενός την τμηματική και διαχειριστική παρακολούθηση του εσόδου κάθε έργου, αλλά αφετέρου και την παρακολούθηση του εσόδου από όλες τις κ.μ. που διενεργεί κάθε κλινική. Η σχεδιαζόμενη

ζουν την παραγωγική δραστηριότητα του νοσοκομείου, καθώς δεσμεύουν πόρους του προϋπολογισμού του. Συνεπώς, το κόστος από την πραγματοποίηση των εργαστηριακών εξετάσεων καθώς και το έσοδο, μέσω λογαριασμών 73 της ΓΛ, από την κοστολόγησή τους επηρεάζει το μικτό αποτέλεσμα. Ιδιαίτερη μνεία θα πρέπει να γίνει μόνο στο κύκλωμα της Αναλυτικής Λογιστικής. Το ευρισκόμενο κόστος των εξετάσεων αυτών θα πρέπει να κατανέμεται σε διακριτούς υπολογαριασμούς 92.00.ΧΧ των Κυρίων Κέντρων Κόστους, μετά τον μερισμό των εργαστηρίων που συμπεριφέρονται ως Βοηθητικά Κέντρα Κόστους στη διαδικασία απορρόφησης του κόστους. Αντίστοιχα, δύναται και το έσοδο από την τιμολόγηση των εξετάσεων αυτών να παρακολουθείται σε ιδιαίτερους υπολογαριασμούς του 96.73 των κέντρων εσόδου, δηλαδή των κλινικών.

Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι τόσο το γεγονός Α1 όσο και το Α2 δεν έχουν αντικριζόμενα κόστη, ώστε να απεικονίζονται στα λοιπά έσοδα δραστηριότητας της κατάστασης αποτελεσμάτων χρήσης και δεν επηρεάζουν τον προσδιορισμό του μικτού αποτελέσματος. Αντίθετα, τα γεγονότα Α3 και Α4 επηρεά-

Σε αρκετά μεγάλα νοσοκομεία και ΥΠΕ παρατηρούνται αδικαιολόγητα μεγάλες καθυστερήσεις στην έγκριση των μελετών

ΑΡΘΡΟ

Τα έσοδα μπορούν να αξιοποιηθούν για την προμήθεια ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού, αναλωσίμων ή υπηρεσιών

Χρήση φορολογικών παραστατικών Από 1/4/2015, τα δημόσια νοσοκομεία έχουν δικό τους ΑΦΜ (άρθρο 7 Ν. 3329/2005 ΦΕΚ 81/Α/2005). Ως ΝΠΔΔ για τις υπηρεσίες που υπόκεινται σε ΦΠΑ, υποχρεούνται σε έκδοση τιμολογίων (άρθρο 8 του Ν. 4308/2014, ΠΟΛ 1003/2014 παρ. 8.1.1 & 8.9.1). Συνεπώς το νοσοκομείο, για την είσπραξη των ποσών που αφορούν κ.μ. (500 ευρώ και ποσοστό 15%), θα εκδίδει αντίστοιχα τιμολόγια, δεδομένου του ότι οι υπηρεσίες αυτές υπάγονται σε ΦΠΑ. Άρα, για τη βεβαίωση των εξόδων μελέτης φακέλου των 500,00 ευρώ, εκδίδεται τιμολόγιο (ΤΠΥ) προς τους χορηγούς της μελέτης (γεγονός Α1). Επίσης, τιμολόγιο εκδίδει και για την αμοιβή που εισπράττει από την υλοποίηση της κ.μ. κατά 15-20% είτε προς τον χορηγό είτε απευθείας προς τον φορέα οικονομικής διαχείρισης ΕΛΚΕΑ (γεγονός Α2), με σαφή και αναλυτική περιγραφή. Ως προς την τιμολόγηση των εργαστηριακών εξετάσεων που απαιτούνται για τη διεξαγωγή της μελέτης, μετά την κοστολόγησή τους εκδίδεται παραστατικό (ΑΠΥ) προς τον χορηγό, με αναλυτική περιγραφή των εξετάσεων αυτών (γεγονός Α4). Στην εκκαθάριση, δηλαδή κατά την είσπραξη των παραπάνω συναλλαγών, το νοσοκομείο εκδίδει Γραμμάτιο Είσπραξης, όπως έχει καθοριστεί από το έντυπο Δ5 241 του ΥΥΚΑ.

Προμήθεια απαραίτητου ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού Τα έσοδα από τις κ.μ. μπορούν να αξιοποιηθούν από το νοσοκομείο για την προμήθεια ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού, αναλωσίμων ή ακόμη και για υπηρεσίες. Η ανάγκη για τα παραπάνω εντάσσεται στο πρόγραμμα προμηθειών, και ακολουθούνται οι διαγω-

/ Μάιος-Iούνιος 2016

νιστικές διαδικασίες που προβλέπονται στην ισχύουσα νομοθεσία για τις δημόσιες συμβάσεις και το δημόσιο λογιστικό. Οι διαδικασίες αυτές δεν είναι ούτε χρονοβόρες ούτε γραφειοκρατικές, όπως λέγεται και γράφεται, απλά απαιτούν συνέπεια και γνώση από όλους τους εμπλεκομένους (διοίκηση, ιατρικό νοσηλευτικό και διοικητικό προσωπικό) και σωστό προγραμματισμό.

Συμπεράσματα Η υλοποίηση των κ.μ. από τα νοσοκομεία έχει πολλαπλά οφέλη. Επιγραμματικά: Η προαγωγή της έρευνας στον χώρο της υγείας, όπως εξάλλου αναφέρεται στους σκοπούς λειτουργίας, των οργανισμών των νοσοκομείων. Το νοσοκομείο πλέον βρίσκεται στο επίκεντρο της εξέλιξης. Η συμβολή του προσωπικού (ιατρικού και νοσηλευτικού) στην επίτευξη των μελετών, και άρα η μεταδιδόμενη τεχνογνωσία σε αυτό. Επιπλέον, ενισχύεται το αίσθημα της δημιουργικής συμβολής και χρηστικότητας στους εργαζομένους. Τα ηθικά κίνητρα αυτής της συμμετοχής έχουν ανυπολόγιστη θετική επίδραση στην ψυχολογία του προσωπικού, που συνεχώς δοκιμάζεται κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του, ιδιαίτερα στις σημερινές συνθήκες. Η οικονομική επιβράβευση του προσωπικού μέσω των θεσπιζόμενων αμοιβών τους. Τα οικονομικά οφέλη του νοσοκομείου από τη συμμετοχή του στην υλοποίηση των μελετών. Ειδικότερα, στη χρονική περίοδο που διανύουμε, των «ψαλιδισμένων» προϋπολογισμών, μπορεί να αποτελέσει σημαντικό, και ολοένα αυξανόμενο, οικονομικό κεφάλαιο, που να καλύπτει

μέρος των σκοπών του (αύξηση των εσόδων του, με συνέπεια το όφελος προς τους ασθενείς). Η δημιουργία ευγενούς άμιλλας μεταξύ των τμημάτων του νοσοκομείου, ώστε η συμμετοχή στην υλοποίηση τέτοιων κλινικών να αποτελεί κίνητρο ολοένα και αυξανόμενης ενεργής βούλησης. Αυτό μπορεί να υποβοηθηθεί επιπλέον μέσα στα πλαίσια παρακολούθησης και υλοποίησης τμηματικών προϋπολογισμών, ώστε το οικονομικό όφελος, μέσω της εφαρμογής της Αναλυτικής Λογιστικής, να επι-

ΓΕΝΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

καρπώνεται από το συγκεκριμένο τμήμα. Αυτό το πλεόνασμα, εν συνεχεία, μπορεί να διατεθεί για σκοπούς προαγωγής του έργου του, όπως π.χ. η επένδυση μέσω της αγοράς πρωτοπόρων ιατρικών μηχανημάτων ή η δυνατότητα επιχορηγούμενης εκπαίδευσης του προσωπικού του. Για όλους τους ανωτέρω λόγους, είναι καθήκον όλων των εμπλεκόμενων φορέων να ενισχύσουν την απρόσκοπτη διενέργεια των κ.μ. στους χώρους των νοσοκομείων και να επιλύσουν μέσω του θεσμικού πλαισίου κάθε πρόβλημα που τυχόν ανακύψει.•••

ΔΗΜΟΣΙΟ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟ

Λογιστικές εγγραφές ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

Α1. Εγγραφή βεβαίωσης εξόδων φακέλου ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ Χ Π ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ Χ Π ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ Χ Π 30.00. … … 500 06.10.3919 500 90.07.75 … 500 75.05.09 … 500 06.21.3919 500 96.75.09 … 500 Α1. Εγγραφή είσπραξης εξόδων φακέλου ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ Χ Π ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ Χ Π ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ Χ Π 38.03. … … 500 06.21.3919 500 _ _ _ 30.00. … … 500 06.31.3919 500 Α2. Εγγραφή βεβαίωσης 15-20% επί του εκτελεσθέντος Π/Υ κλινικής μελέτης (έστω το ποσό ανέρχεται σε 5.000 €) ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ Χ Π ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ Χ Π ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ Χ Π 30.00. … … 5.000 06.10.3913 5.000 90.07.75 … 5.000 75.05.05 … 5.000 06.21.3913 5.000 96.75. … … 5.000 Α2. Εγγραφή είσπραξης ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ Χ Π 38.03. … … 5.000 30.00. … … 5.000

ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ Χ Π 06.21.3913 5.000 06.31.3913 5.000

ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ _

Χ _

Π _

Α3. Εγγραφή μερισμού κόστους παρακλινικών εξετάσεων (διενεργείται εγγραφή στο τέλος της κοστολογικής περιόδου στο κύκλωμα της ΑΛ από αντίθετο λογαριασμό του Εργαστηρίου ως ΒΚΚ και επιβάρυνση του ιατρικού τμήματος που διενεργεί την κλινική μελέτη. Έστω το ποσό ανέρχεται σε 2.500 €)

ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ Χ Π ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ Χ Π _ _ _ _ _ _

ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ Χ Π 92.00. … … 2.500 92.00.09. 2.500 … .99

Α4. Εγγραφή βεβαίωσης παρακλινικών εξετάσεων κλινικής μελέτης (Έστω το ποσό ανέρχεται σε 3.000 €) ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ Χ Π ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ Χ Π ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ Χ Π 30.00. … … 3.000 06.10.3149 3.000 90.07.73 … 3.000 73.05. … … 3.000 06.21.3149 3.000 96.73. … … 3.000 Α4. Εγγραφή είσπραξης ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ Χ Π 38.03. … … 3.000 30.00. … … 3.000

ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ Χ Π 06.21.3149 3.000 06.31.3149 3.000

ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ _

Χ _

Π _

AΡΘΡΟ

Μας εµπιστεύονται, γιατί... Νο1 σε αυθηµερόν διακινήσεις Άµεση επιστροφή αντικαταβολών και εισπράξεων Ειδικές εξυπηρετήσεις ανάλογα µε τις ανάγκες κάθε πελάτη Μεταφορές ευπαθών αποστολών (βλαστοκύτταρα, ξηρός πάγος, εµβόλια, κ.λ.π.)

ΤΑΧΥ∆ΕΜΑ C.C.L. ΚΕΝΤΡΙΚΑ ΓΡΑΦΕΙΑ: ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 100, 151 25 ΜΑΡΟΥΣΙ, ΤΗΛ: 210 8056550, FAX: 210 8056553 www.tachydema.gr ΓΕΝΙΚΗ Α∆ΕΙΑ ΤΑΧΥ∆ΡΟΜΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ: E.E.T.T. A.M.: 03-017 86

/ Νοέμβριος 2011

Μας εµπιστεύονται τα µεγαλύτερα ονόµατα της Ελληνικής οικονοµίας!

courier

cargo

logistics

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Reputation Institute

Η εταιρική φήμη της φαρμακευτικής βιομηχανίας του Κοσμά Ζακυνθινού

μφανή σημάδια βελτίωσης εμφανίζει φέτος, σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, η εταιρική φήμη των φαρμακευτικών επιχειρήσεων, ενώπιον του ευρύτερου κοινού, όπως επισημαίνει η νέα έκθεση του διεθνούς οργανισμού Reputation Institute, που σκιαγραφεί τις αλλαγές των τελευταίων ετών, σε 14 συνολικά επιχειρήσεις. Η σχετική έρευνα, που πραγματοποιήθηκε στις αρχές του έτους σε δείγμα 23.000 ερωτηθέντων από 15 χώρες, κατέγραψε τις απόψεις του κοινού για τις φαρμακευτικές εταιρείες με παγκόσμια δραστηριότητα. Οι αντιλήψεις που αξιολογήθηκαν αφορούσαν 7 βασικούς τομείς:

Η Bayer στην πρώτη θέση των αξιόπιστων εταιρειών παγκοσμίως

1) προϊόντα και υπηρεσίες, 2) καινοτομία, 3) εργασιακό περιβάλλον, 4) διοίκηση, 5) εταιρική κοινωνική ευθύνη, 6) ηγεσία και 7) επιδόσεις. Αναλυτικότερα, σύμφωνα με την κατάταξη της μελέτης, «πρωταθλητής» στην εταιρική φήμη αναδεικνύεται η φαρμακευτική επιχείρηση Bayer, έχοντας κατακτήσει την πρώτη θέση στους 4 από τους 7 τομείς. Στην αμέσως επόμενη θέση της κατάταξης έρχεται η Abbott Laboratories, με τη Novo Nordisk να ακολουθεί, ενώ

/ Μάιος-Ιούνιος 2016

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

«Πρωταθλητές» φήμης αναδεικνύονται η Bayer, η Abbott και η Novo Nordisk

η πεντάδα συμπληρώνεται με τη Roche στην τέταρτη θέση και τη Merck & Co στην πέμπτη. Οι φαρμακευτικές εταιρείες δεν είναι γνωστές στο ευρύτερο κοινό για τη φήμη τους, ωστόσο η μελέτη διαπίστωσε ότι, κατά μέσο όρο, έχουν βελτιώσει την εικόνα τους σε σχέση με το 2015. Την καλύτερή τους εικόνα, στο σύνολο, οι εταιρείες δείχνουν στους τομείς των επιδόσεων και των προϊόντων και υπηρεσιών. Η Bayer και η Novo Nordisk μονοπωλούν τα πρωτεία στις 7 κατηγορίες, ωστόσο η βελτιωμένη φήμη του κλάδου είναι αποτέλεσμα των δράσεων του συνόλου των εταιρειών που τον απαρτίζουν, σύμφωνα με το Reputation Institute.

Προσέλκυση επενδυτών Οι συγκεκριμένοι τομείς χαρακτηρίζονται άκρως σημαντικοί για μια επιχείρηση, καθώς αντικατοπτρίζουν τις πωλήσεις, τις θετικές συστάσεις, την ανθεκτικότητα σε καταστάσεις κρίσης, την υποστήριξη από εξωτερικούς παράγοντες, την προσέλκυση επενδυτών και την εργασιακή αποδοτικότητα. «Μέσα από τα αποτελέσματα της μελέτης, μπορεί κανείς να διαπιστώσει πως η φήμη των βιομηχανιών του χώρου των φαρμάκων καλυτερεύει, εν γένει, αγγίζοντας πλέον μια ουδέτερη εικόνα συνολικά σε παγκόσμιο επίπεδο» σχολιάζει ο Kasper Ulf Nielsen, executive partner του Reputation Institute, τονίζοντας παράλληλα: «Η βιομηχανία ωστόσο θα πρέπει να επενδύσει στους νεότερους καταναλωτές,

/ Μάιος-Ιούνιος 2016

καθώς αυτό το κοινό παρουσιάζει τη μεγαλύτερη έλλειψη εμπιστοσύνης και αναγνώρισης προς τις εταιρείες φαρμάκων». Τα χαμηλότερα ποσοστά εντοπίζονται στο ηλικιακό γκρουπ 18-24 ετών, ωστόσο τα συνολικά ποσοστά επιβεβαιώνουν το γενικότερο θετικό πρόσημο της φήμης των φαρμακοβιομηχανιών.•••

Η ταξινόμηση σύμφωνα με το Reputation Institute

Βαθμοί

1. Bayer/Βαθμοί

70,6

2. Abbott Laboratories

68,7

3. Novo Nordisk

68.5

4. Roche

68.4

5. Merck & Co

68,3

6. Sanofi

67.8

7. Allergan

67,5

8. AstraZeneca

67,1

9. Eli Lilly

67,1

10. Abbvie

67.0

11. GlaxoSmithKline

66,9

12. Novartis

66,7

13. Bristol-Myers Squibb

66,0

14. Pfizer

65,9.

της Δήμητρας Ευθυμιάδου

Τον κυρίαρχο ρόλο του... πολέμιου της διαπλοκής για λογαριασμό της κυβέρνησης φαίνεται ότι έχει αναλάβει ο αναπληρωτής υπουργός Υγείας, Παύλος Πολάκης. Πηγές του PhB λένε πως το Μέγαρο Μαξίμου έχει αποφασίσει να «βγάλει μπροστά» τον Π. Πολάκη, λόγω και του ιδιαίτερου ταμπεραμέντου του, ώστε ο ΣΥΡΙΖΑ να παρουσιάσει το σχέδιό του κατά της διαφθοράς. Δεν είναι καθόλου τυχαίο, άλλωστε, ότι ο Π. Πολάκης έχει αναλάβει το τελευταίο διάστημα να πραγματοποιήσει σειρά κομματικών ομιλιών σε διάφορες περιοχές της Αττικής. Στις κομματικές αυτές εκδηλώσεις, ο αν. υπουργός Υγείας διακηρύττει την... καθαρότητα της κυβερνώσας παράταξης και την πρόθεσή της να πολεμήσει τη διαπλοκή και τη διαφθορά. Ο πραγματικός βέβαια λόγος αυτής της εξόρμησης φαίνεται πως είναι η αλλαγή του πολιτικού κλίματος σε βάρος του ΣΥΡΙΖΑ, μετά τα αλλεπάλληλα φορολογικά μέτρα και τις επιβαρύνσεις σε όλα τα επίπεδα.

VIRUS

«Φωτιά στα μπατζάκια» του Υπουργείου Υγείας!

ρέχουν και δεν φθάνουν στο Υπουργείο Υγείας τις τελευταίες ημέρες. Πηγές του PhB λένε πως σε σύσκεψη που έγινε στο Μέγαρο Μαξίμου δόθηκε εντολή στους υπουργούς της… Κρήτης να επιταχύνουν τις όποιες αποφάσεις, προκειμένου η κυβέρνηση να μπορεί να επιδείξει έργο στον τομέα της υγείας. Άλλωστε, μέχρι σήμερα, ελάχιστα πράγ-

ματα έχουν ξεκινήσει, πόσο μάλλον να ολοκληρωθούν. Στις… ευγενικές παρατηρήσεις του Μεγάρου φαίνεται ότι συνέβαλε και η παρουσία του πρωθυπουργού σε ειδική διημερίδα του Υπουργείου Υγείας και του Π.Ο.Υ., όπου ο Αλέξης Τσίπρας υποχρεώθηκε να μιλήσει για όσα… έγιναν στην Υγεία. Βασική λεπτομέρεια: όσα διατύπωσε δεν έχουν ακόμη υλοποιηθεί.

Αυτό βέβαια ήταν εις γνώσιν των στενών συνεργατών του, και δεν είναι λίγοι εκείνοι που υποστηρίζουν πως η Αριστοτέλους εξέθεσε τον πρωθυπουργό. Προς ώρας πάντως, οι δύο υπουργοί, Ανδρέας Ξανθός και Παύλος Πολάκης, επιδιώκουν να κάνουν «εμφανή» την παρουσία τους στον τομέα της υγείας, γι’ αυτό άλλωστε και ο υπουργός έχει πάρει σβάρνα τα νοσοκομεία της περιφέρειας.

Μάχη για το «χρυσό» μπόνους 4 εκατ. ευρώ του ΕΟΠΥΥ

άχη λέγεται ότι γίνεται, παρασκηνιακώς, στην Αποστόλου Παύλου, στον ΕΟΠΥΥ, για τα 4 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για το μπόνους που θα μοιραστούν υπάλληλοι αλλά και στελέχη του ΕΟΠΥΥ που έχουν εμπλακεί με την εκκαθάριση των χρεών. Μπορεί το ποσό να έχει νομοθετηθεί και να αντιστοιχεί στο 2% των προστίμων που θα αποδοθούν από τον Οργανισμό στους παρόχους που παρατυπούν, όμως δεν φαίνεται να είναι εξασφαλισμένο ειδικά για τους απλούς εργαζομένους. Άλλωστε δεν είναι λίγοι εκείνοι στην Κουμουνδούρου που είδαν με κακό μάτι το «χρυσό» μπόνους από τον ΕΟΠΥΥ, δεδομένης της κρίσης της χώρας αλλά και του γεγονότος ότι η εκκαθάριση είναι μέσα στα καθήκοντα των στελεχών του Οργανισμού. Μάλιστα, πολλά μέλη του ΔΣ του ΕΟΠΥΥ εισηγούνται τα χρήματα από τα πρόστιμα να αποδοθούν στο σύστημα της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας.

/ Μάιος-Ioύνιος 2016

Τώρα κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και στα social media!

ετά μανίας έχουν εντολή τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και της κυβέρνησης να ελέγχουν τι κάνουν στο Facebook και στο Twitter όλα τα στελέχη της Υγείας, αλλά ακόμη και οι δημοσιογράφοι. Έλεγαν, μάλιστα, καλά γνωρίζοντες στο PhB ότι πρέπει και να κοινοποιούν συχνά-πυκνά και διάφορα θέματα από φίλιες ιστοσελίδες, ώστε να διακινούνται

οι απόψεις του κόμματος και της κυβέρνησης. Αντίστοιχα, παρακολουθούνται και οι «εχθροί», ειδικά στο Facebook, που κάνουν like ή σχολιάζουν θέματα και ρεπορτάζ των «γαλάζιων» στελεχών. Λέγεται μάλιστα ότι υπάρχει και… λίστα με φίλους και εχθρούς, μια λίστα που προέκυψε από την παρακολούθηση των social media. Άλλη εποχή, άλλα ήθη…

Βασιλικότερος του βασιλέως…

In Brief

Τα αυτοκίνητα«φωτιά»! Βράζουν με την κυβέρνηση τα περισσότερα στελέχη των φαρμακευτικών εταιρειών που διαθέτουν εταιρικό αυτοκίνητο. Η υπερφορολόγηση των αυτοκινήτων κάνει πολλούς να σκέφτονται να τα επιστρέψουν και να αγοράσουν τα δικά τους, προσωπικά, μικρά αυτοκίνητα. Το επόμενο διάστημα, μάλιστα, έχουν προγραμματιστεί συσκέψεις σε πολλές εταιρείες, προκειμένου να ληφθούν οι τελικές αποφάσεις για το τι θα γίνει με τα αυτοκίνητα που δόθηκαν στα στελέχη και τους εργαζομένους και τώρα δεν τα θέλουν. Εξάλλου, η φορολόγηση, από το 30%, εκτοξεύθηκε στο 80%. Δώρον άδωρον…

ωτιές ανάβει σύμβουλος του αναπληρωτή υπουργού Υγείας, Παύλου Πολάκη. Πρόκειται για στενό συνεργάτη του κυρίου Πολάκη, ο οποίος φέρεται να είναι «βασιλικότερος του βασιλέως» και να εκνευρίζει τόσο τους παροικούντες την Αριστοτέλους όσο και διάφορα άλλα στελέχη του τομέα της υγείας. Πηγές του PhB λένε ότι ο συγκεκριμένος σύμβουλος εμφανίζεται ακόμη και να μιλά αντ’ αυτού και να διατρανώνει τις σκληρές θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ. Διακηρύσσει μάλιστα –όπως λένε στο PhB όσοι έχουν βρεθεί αντιμέτωποι μαζί του– την αποφασιστικότητα της ηγεσίας για αντίσταση εναντίον των διαπλεκομένων. Δεν είναι λίγοι και εκείνοι που έχουν διαμηνύσει, εντός και εκτός της οδού Αριστοτέλους, στον αν. υπουργό να δείξει προσοχή με τους συνεργάτες του.

VIRUS

Με γκρίνιες στον «αέρα» τα ονόματα των γιατρών που πάνε σε συνέδρια

ναστάτωση επικρατεί στον ιατρικό κόσμο όσο πλησιάζει η μέρα που θα δημοσιοποιηθούν τα στοιχεία των γιατρών που συνεργάζονται με φαρμακευτικές εταιρείες ή λαμβάνουν χορηγίες. Ήδη, ο Ιατρικός Σύλλογος της Αθήνας προσέφυγε στην Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, ενώ πηγές του PhB

αναφέρουν πως μόλις βγουν τα πρώτα ονόματα στον αέρα, θα ακολουθήσουν κι άλλες νομικές ενέργειες. Άλλωστε, οι γιατροί είναι «αλέρτ», για να διαπιστώσουν τυχόν παραβάσεις που θα τους δικαιώσουν δικαστικά. Πάντως όλα δείχνουν πως, παρά τις διαμαρτυρίες προς την ηγεσία του Υπουργεί-

ου Υγείας, η διαδικασία θα προχωρήσει. Άλλωστε, πολλοί εισηγούνται στον υπουργό Υγείας να… αξιοποιήσει προς όφελος της κυβέρνησης τη δημοσιοποίηση των ονομάτων των γιατρών και με το επιχείρημα ότι «εμείς καταπολεμάμε τη διαφθορά από όπου κι αν προέρχεται», όπως λένε οι υποστηρικτές αυτής της άποψης.

Άγριες πιέσεις Υπ. Υγείας-ΕΟΠΥΥ

In Brief

Ο έρωτας στα χρόνια του ΣΥΡΙΖΑ! Βαθιά ερωτευμένος με άκρως γοητευτική νεαρή κυρία και ιδιαιτέρως καλλίπυγο, δηλώνει σε στενούς του συνεργάτες μεγαλοστέλεχος του τομέα της Υγείας, που κινείται στα κυβερνητικά μονοπάτια. Ένας μάλιστα εκ των συνεργατών του, που συχνά-πυκνά τον πειράζει για τον μυστικό του έρωτα, περιέγραφε σε άλλον στενό του φίλο ότι ο ερωτευμένος προϊστάμενός του όταν συναντά τη γοητευτική κυρία, «του κόβεται η ανάσα και χάνει τα λόγια του». Το αποτέλεσμα είναι να τον έχουν πάρει χαμπάρι διάφοροι του περιβάλλοντός του και οι ψίθυροι στους διαδρόμους να δίνουν και να παίρνουν. Προς ώρας πάντως, ανταπόκριση δεν έχει δει, λένε οι «φαρμακόγλωσσοι». Η κρίση θέλει έρωτα…

σφυκτικές πιέσεις και ελέγχους ασκεί ο αν. υπουργός Υγείας στη διοίκηση του ΕΟΠΥΥ λένε πληροφορίες του PhB. Δεν είναι λίγοι μάλιστα εκείνοι που υποστηρίζουν ότι ελάχιστες πρωτοβουλίες μπορεί να πάρει ο 40άρης Σωτήρης Μπερσίμης, καθώς όλα πρέπει να έχουν το «πράσινο φως» του Π. Πολάκη. Η μόνη διεκδίκηση που κέρδισε ο Σ. Μπερσίμης είναι να δοθεί το «χρυσό» μπόνους των 4 εκατ. ευρώ σε στελέχη, συμβούλους και εργαζομένους του ΕΟΠΥΥ που εμπλέκονται με την εκκαθάριση. Μια ρύθμιση που και αυτή παραμένει άγνωστο αν θα εφαρμοστεί τελικά. Κατά τα άλλα, ούτε θέματα από το ΔΣ του ΕΟΠΥΥ δεν μπορούν να εγκριθούν αν δεν έχουν πάρει προηγουμένως τη σύμφωνη γνώμη του αναπληρωτή υπουργού. Δεν είναι επίσης τυχαίο το ότι ο αντιπρόεδρος του ΕΟΠΥΥ, Τάκης Γεωργακόπουλος, βρίσκεται σε καθημερινή επαφή με την οδό Αριστοτέλους. Οι κακές γλώσσες λένε ότι είναι το μάτι και το αφτί του Π. Πολάκη στον ΕΟΠΥΥ, γι’ αυτό και ο πρόεδρος του Οργανισμού είναι ιδιαιτέρως προσεκτικός μπροστά του, όπως αναφέρουν πηγές του PhB. Τελικά τα «δίδυμα» δεν ταιριάζουν στην Υγεία…

/ Μάιος-Ioύνιος 2016

ΑΝAΛΥΣΗ

Τιμή Μετοχής 3 Ιουνίου 2016 $43,48 Χρηματιστήριο ΗΠΑ (σε Δολ. ΗΠΑ) Αρ. Μετοχών (σε εκατ.) 552,26 Χρ. Αξία (σε εκατ. $) 24.012,40 Μέσος Ημ. Όγκος Συν. 8.401.096 (52 εβδ.) Συντελεστής Beta 0,80 Στατιστικά Στοιχεία Μέγ. 52 εβδ. ($) 46,25 USD Χαμ. 52 εβδ. ($) 31,98 USD Απόδ. 1-Μ -1,75% Απόδ. 6-Μ 17,57% Απόδ. 12-Μ 24,60%

[Bloomberg Ticker: BAX:US ] [Reuters Ticker: BAX:N]

BAXTER INTERNATIONAL INC. Εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Νέας Υόρκης, ΗΠΑ Βασικός κλάδος δραστηριότητας: Φαρμακευτικές εταιρείες Συνοπτικό προφίλ εταιρείας Η Baxter International αποτελεί έναν διεθνή όμιλο εταιρειών με έδρα τις ΗΠΑ, ο οποίος δραστηριοποιείται στον φαρμακευτικό κλάδο. Ιδρύθηκε το έτος 1931 και είναι εισηγμένος στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης. Ο Όμιλος διαθέτει παραγωγικές εγκαταστάσεις σε 30 χώρες και πωλεί τα προϊόντα του σε περισσότερες από 120 χώρες.

Κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους 2016 (τελευταία διαθέσιμα και δημοσιευμένα οικονομικά αποτελέσματα), ο Όμιλος εμφάνισε πωλήσεις ύψους 2,37 δισ. δολ. και καθαρά κέρδη μετά από φόρους της τάξεως των 3,38 δισ. δολ. (συμπεριλαμβανομένων των μη λειτουργικών αποτελεσμάτων).

Πηγή: Η Εταιρεία, Χρηματιστήριο των ΗΠΑ

Πηγή: Χρηματιστήριο των ΗΠΑ

45 40

Η Πορεία της Μετοχής Τελευταίες 52 εβδομάδες

(σε Δολάρια ΗΠΑ)

35 30 25 2/6/2015

11/8/2015

20/10/2015

29/12/2015

8/3/2016

17/5/2016

30 25

Πηγή: FACTSET, υπολογισμοί VRS.

24,8

20 15,9

17,6

15,9

Ιστορικοί Δείκτες P/E σε Σύγκριση με τους Δείκτες της Αγοράς (x)

10 5 0 Μετοχή 2015 P/E

Κλάδος P/E 2016

S&P P/E 2016

STOXX 600 P/E 2016

Η πληροφόρηση που περιλαμβάνεται στο παρόν έγγραφο βασίζεται σε δεδομένα που έχουν ληφθεί από αναγνωρισμένες στατιστικές υπηρεσίες, δημοσιευμένες αναφορές ή πληροφορίες, ή άλλες πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες. Ωστόσο, η πληροφόρηση αυτή δεν έχει εξακριβωθεί από τη VRS και η VRS δεν παραθέτει δηλώσεις για την ακρίβεια και την πληρότητά της. Η πληροφόρηση αλλά και οποιαδήποτε δηλωθείσα άποψη δεν αποτελούν προσφορά για πώληση ή πρόταση για προσφορά πώλησης οποιωνδήποτε μετοχών, δικαιωμάτων προτίμησης, μετατρέψιμων αξιόγραφων ή δικαιωμάτων προαίρεσης των «καλυπτόμενων εταιρειών» σε οποιαδήποτε περίπτωση.

Εξειδικευμένοι Χρηματοοικονομικοί Σύμβουλοι στη Δημιουργία Εταιρικής Α ξ ί α ς κ α ι σ τ ο υ ς Το μ ε ί ς τ ω ν Ε ξ α γ ο ρ ώ ν & Σ υ γ χ ω ν ε ύ σ ε ω ν . Έ τ ο ς Ί δ ρ υ σ η ς : 2 0 0 2

VALUATION & RESEARCH SPECIALISTS (VRS) - www.vrs.gr Αιόλου 104, Αθήνα 10564 • Τηλ. 210 3219557, 698 3603160 • Email: info@valueinvest.gr

/ Μάιος-Ioύνιος 2016

180 ΔΕΙΚΤΗΣ S&P 500

160

METOXH

140

Η Πορεία της Μετοχής σε Σύγκριση με τον Δείκτη S&P 500 Τελευταία 5 Έτη (Βάση = 100)

120 100 80 60 Πηγή: Χρηματιστήριο, ΗΠΑ

40 22/6/2011

22/6/2012

22/6/2013

22/6/2014

22/6/2015

σε εκατ. Δολ. ΗΠΑ

Βασικά Χρηματοοικονομικά Μεγέθη & Δείκτες Περίοδος 2009-2015 (Όμιλος, σε εκατ. Δολ. ΗΠΑ) Πωλήσεις EBITDA ΚΠΦ ΚΜΦΔΜ P/Ε P/BV (x) (x)

2010 2011 2012 2013 2014 2015

12.843 13.893 14.190 9.413 10.719 9.968

2.647 3.575 3.799 3.313 3.989 2.135

1.890 2.809 2.889 2.550 3.052 1.180

1.427 2.256 2.326 2.012 2.497 968

16,8 10,6 10,3 11,9 9,6 24,8

3,7 3,5 3,4 2,8 3,0 2,7

EV / EBITDA (x)

ΔΑΝΕΙΑ/ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (x)

ROE %

10,5 7,8 6,7 8,3 7,4 12,9

0,67 0,73 0,69 0,72 1,02 0,65

22% 33% 33% 24% 31% 11%

Πηγή: Εταιρεία / Όμιλος. Σημείωση: Έως την ημερομηνία της παρούσας ανάλυσης (3 Ιουνίου 2016), τα τελευταία διαθέσιμα δημοσιευμένα οικονομικά αποτελέσματα αφορούσαν στο Α’ Τρίμηνο του 2016.

Δείκτες Κεφαλαίου Κίνησης Περίοδος 2010-2015 (Όμιλος, σε εκατ. Δολ. ΗΠΑ) σε εκατ. Δολ. ΗΠΑ Πωλήσεις Κόστος Πωλήσεων (χωρίς αποσβ.) Μικτό Περιθώριο Κέρδους % Καθαρά Κέρδη μφδμ Καθαρό Περιθώριο Κέρδους % Ταμειακά Διαθέσιμα Ημέρες Αποθεμάτων Ημέρες Αποθέματα Ημέρες Πελατών Ημέρες Πελάτες Ημέρες Προμηθευτών Ημέρες Προμηθευτές Operating Cycle Ημέρες Cash Cycle (Ταμειακός Κύκλος) Ημέρες

2010

2011

2012

2013

2014

2015

12.843 6.885 46,39% 1.427 11,1% 2.685 126 2.371 64 2.265 234 4.411 190 -44

13.893 6.847 50,72% 2.256 16,2% 2.905 140 2.628 64 2.420 235 4.409 204 -31

14.190 6.889 51,45% 2.326 16,4% 3.270 149 2.803 62 2.425 260 4.899 211 -49

9.413 5.251 44,22% 2.012 21,4% 2.733 243 3.499 113 2.911 338 4.866 356 18

10.719 6.138 42,74% 2.497 23,3% 2.925 94 1.577 64 1.884 159 2.677 158 -1

9.968 5.822 41,59% 968 9,7% 2.213 101 1.604 63 1.731 167 2.666 164 -3

V R S - S F i T: Ε ξ ε ι δ ι κ ε υ μ έ ν ε ς Ε π ι σ τ η μ ο ν ι κ έ ς Μ ε τ α φ ρ ά σ ε ι ς . Έ τ ο ς Ί δ ρ υ σ η ς : 2 0 0 2

VRS – SFiT Αιόλου 104, Αθήνα 10564 • Τηλ. 210 3316358, 6945 851420 • Email: info@iraj.gr

ΡΑΝΤΕΒΟΥ ΥΓΕΙΑΣ

Ποιο ρόφημα ανεβάζει τη διάθεση

χει συμβεί «και στις καλύτερες οικογένειες»: Το τελευταίο διάστημα, η διάθεσή σας είναι πεσμένη, και δεν έχετε καμία όρεξη να κάνετε το παραμικρό. Πλέον, δεν υπάρχει λόγος να καταφεύγετε σε φαρμακευτικά σκευάσματα ή στο ποτό για να ανεβείτε ψυχολογικά. Ένα ελληνικό βότανο της Βόρειας Ελλάδας, που έχει κατακτήσει τις αγορές του κόσμου, έχει φροντίσει για αυτό. Ο λόγος για τον γνωστό κρόκο ή αλλιώς σαφράν, που δεν χαρίζει μόνο έντονο άρωμα και πικάντικη γεύση στο φαγητό, αλλά αποτελεί και έναν ισχυρό σύμμαχο κατά της ήπιας κατάθλιψης. Νεότερες έρευνες που πραγματοποιήθηκαν από το Πανεπιστήμιο της Τεχεράνης

ανέδειξαν και άλλες ιδιότητες του κρόκου, οι οποίες, μέχρι πρότινος, δεν ήταν ευρέως γνωστές. Οι ίδιες έρευνες τεκμηρίωσαν ότι τα βαθυκόκκινα αυτά λεπτά νήματα διαθέτουν, εκτός των άλλων, τονωτικές, χαλαρωτικές και καταπραϋντικές ιδιότητες. Μάλιστα, το αφέψημα από τον κρόκο είναι κατάλληλο για την αντιμετώπιση της ήπιας μορφής κατάθλιψης. Αναλυτικότερα, στη διάρκεια της έρευνας, η δράση του σαφράν συγκρίθηκε τόσο με placebo (εικονικό φάρμακο) όσο και με τη φλουοξετίνη (αντικαταθλιπτικό που ανήκει στους εκλεκτικούς αναστολείς επαναπρόσληψης της σεροτονίνης). Στις έρευνες δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές παρενέργειες από τη χρήση του σαφράν.

Όταν ο οίνος ευφραίνει… υγείαν!

της Δήμητρας Ευθυμιάδου

να από τα πιο δημοφιλή θέματα των ιατρικών μελετών αποτελεί συχνά το αλκοόλ. Αυτή τη φορά, στο μικροσκόπιο των ερευνών μπήκε το κρασί. Μάλιστα, οι ειδικοί αποφάνθηκαν ότι ένα ή δύο ποτηράκια, όταν καταναλώνονται το βράδυ, έχουν σημαντικά οφέλη για την υγεία. Συγκεκριμένα, δύο νέες επιστημονι-

κές μελέτες, μία από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον και μία από την Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ, τεκμηρίωσαν ότι η κατανάλωση μέτριας ποσότητας κρασιού, κυρίως τις βραδινές ώρες, έχει σημαντικά οφέλη στην υγεία. Αυτό συμβαίνει γιατί, κυρίως το κόκκινο κρασί, περιέχει μια ουσία, τη ρεσβερατρόλη, η οποία «φημίζεται» για τη θετική της επίδραση στο καρδιαγγειακό σύστημα, ενώ συνδέεται και με την ευκολότερη απώλεια των περιττών κιλών. Η μελέτη του Χάρβαρντ, που πραγματοποιήθηκε σε 20.000 γυναίκες και διήρκεσε 13 χρόνια, διαπίστωσε ότι όσες γυναίκες έπιναν δύο ποτήρια κρασί την ημέρα ήταν κατά 70% λιγότερο πιθανό να είναι υπέρβαρες.

Τι σκέφτονται άνδρες και γυναίκες όταν κάνουν σεξ;

ι μεν τον νου τους στο σεξ, οι δε στο… φαγητό! Τελείως διαφορετικές σκέψεις κάνουν τελικά άνδρες και γυναίκες όταν πρόκειται για το σεξ. Δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε στη Βρετανία μεταξύ 5.000 νεαρών εθελοντών, για να διερευνηθούν οι συμπεριφορές τους απέναντι στο σεξ και στο φαγητό, έδειξε ότι το ισχυρό φύλο έχει διάφορες φαντασιώσεις όταν κάνει σεξ, αλλά οι γυναίκες ο-

/ Μάιος-Iούνιος 2016

νειρεύονται… το φαγητό! Βάσει της ίδιας έρευνας, μία στις τέσσερις γυναίκες σκέφτονται το φαγητό κάθε 30 λεπτά, ενώ το σεξ απασχολεί με την ίδια συχνότητα μόλις μία στις δέκα. Αντιθέτως, οι άντρες σκέφτονται πολύ πιο συχνά το σεξ, με τον έναν στους 20 να ασχολείται με αυτό όλη την ώρα και το 36% αυτών να έχουν σεξουαλικές φαντασιώσεις κάθε 30 λεπτά.

Σεξ: Το φυσικό botox

νέσεις ζωντάνιας και νεότητας μπορεί να δεχθεί κάποιος κάνοντας σε καθημερινή βάση σεξ. Οι επιστήμονες απεφάνθησαν: οι συχνές ερωτικές επαφές έχουν απροσδόκητα οφέλη για τον ανθρώπινο οργανισμό. Πού κάνει καλό το σεξ: Μακροζωία Όσοι κάνουν σεξ δύο φορές την εβδομάδα είναι κατά 50% πιο πιθανό να ζήσουν περισσότερο από εκείνους που επιδίδονται πιο σπάνια στο «σπορ», σύμφωνα με ερευνητές του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ.

Φυσικό botox Έρευνα του Βασιλικού Νοσοκομείου του Εδιμβούργου στη Σκοτία, που έγινε σε πάνω από 3.500 άντρες και γυναίκες, έδειξε ότι όσοι έκαναν σεξ τρεις φορές την εβδομάδα φαίνονταν νεότεροι, αφού το σεξ βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος και τροφοδοτεί τα κύτταρα με οξυγόνο. Καρδιά Έρευνα από το New England Research Institute έδειξε ότι όσοι κάνουν σεξ δύο φορές την εβδομάδα μειώνουν τον κίνδυ-

νο καρδιακής προσβολής κατά 45%, ενώ όσοι κάνουν τρεις φορές την εβδομάδα μειώνουν τον κίνδυνο κατά 50%. Αντί για γυμναστική Στην περίπτωση που δεν έχετε χρόνο να πάτε γυμναστήριο, κάντε σεξ για να βελτιώσετε τη φυσική σας κατάσταση. Και αυτό γιατί το σεξ κρίνεται από τους ειδικούς ως μια ήπιας έντασης δραστηριότητα, που γυμνάζει το σώμα τονώνοντας την κυκλοφορία του αίματος.

Ποιο είναι το φυσικό «αντίδοτο» στην πίεση;

υψηλή αρτηριακή πίεση αποτελεί έναν από τους κυριότερους παράγοντες κινδύνου για την εκδήλωση καρδιαγγειακών προβλημάτων. Όμως, τη μάχη αυτή μπορείτε να την κερδίσετε ακολουθώντας μια απλή και υγιεινή διατροφική συνήθεια. Σύμφωνα με νέα ευρήματα, που παρουσιάστηκαν σε πρόσφατη επιστημονική ημερίδα της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας, «καμία τροφή μεμονωμένα δεν αποτελεί “μαγικό φίλτρο”, ωστόσο η ενσωμάτωση του γιαουρτιού σε μία, ούτως ή άλλως, υγιεινή διατροφή φαίνεται να συμβάλλει στη μείωση του κινδύνου υπέρτασης μακροπρόθεσμα». Όπως ανέφερε ο βασικός συντάκτης της σχετικής μελέτης, Τζάστιν Μπουεντία, από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Βοστώνης, «η μελέτη μάς δείχνει ότι η καθημερινή κατανάλωση γαλακτοκομικών, κυρίως γιαουρτιού, μειώνει τον κίνδυνο εκδήλωσης υπέρτασης στο μέλλον, η οποία αποτελεί βασικό παράγοντα κινδύνου για την καρδιοπάθεια και το εγκεφαλικό επεισόδιο» συμπληρώνει ο ερευνητής. Στο πλαίσιο της μελέτης, οι ερευνητές εξέτασαν τις διατροφικές συνήθειες και το ιατρικό ιστορικό γυναικών ηλικίας 25-55 ετών. Οι γυναίκες που κατανάλωναν πέντε ή και περισσότερες μερίδες γιαούρτι την εβδομάδα είχαν λιγότερες πιθανότητες, κατά 20%, να εμφανίσουν υπέρταση. Το ποσοστό αυτό έφτανε στο 31%, λένε οι ειδικοί, όταν οι γυναίκες αυτές συμπεριελάμβαναν στη διατροφή τους και φρούτα, ξηρούς καρπούς, όσπρια και λαχανικά.

Ποια είναι η ιδανική ποσότητα πρωτεΐνης την ημέρα;

ο νούμερο ένα δομικό υλικό που «χτίζει» ιστούς, όπως είναι οι μύες, ή αναπληρώνει τις φθορές, αποτελούν οι πρωτεΐνες. Σύμφωνα με νεότερη έρευνα, που δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση PLOS ONE, η επαρκής πρόσληψη πρωτεΐνης είναι σημαντική για τη σωστή λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού, με την προϋπόθεση να μη γίνονται υπερβολές. Όπως υποστηρίζουν οι ερευνητές, οι υγιείς ενήλικες θα πρέπει να προσλαμβάνουν τουλάχιστον 0,8 γραμμά-

ρια πρωτεΐνης ανά κιλό σωματικού βάρους. O υπολογισμός θα πρέπει να γίνεται σύμφωνα με το ιδανικό σας βάρος και όχι με το πραγματικό. Αν δηλαδή ζυγίζετε 80 κιλά, αλλά είστε υπέρβαροι κατά 8 κιλά, τότε χρειάζεστε: 0,8 γρ. x 72 κιλά = 57,6 γραμμάρια πρωτεΐνης καθημερινά. Στην κατεύθυνση αυτή, οι μέλλουσες μανούλες θα πρέπει να προσθέσουν άλλα 10 γρ. πρωτεΐνης στο νούμερο που βρήκαν, ενώ οι γυναίκες που θηλάζουν θα πρέπει να προσθέσουν 15 γρ. πρωτεΐνης.

Γγίν Ί Ν ΕΕ τε Τ Ε συνδρομητές Σ Υ Ν Δ Ρ Ο Μ Η Τ Ε Σ !!

Αλλάξτετην τηνελληνική ελληνικήαγορά αγοράΥγείας! Υγείας! Αλλάξτε Εγγραφείτε τώρα τώρα στο στο Ph.B Ph.B (Pharma (Pharma&&Health HealthBusiness) Business) Εγγραφείτε !! ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΗ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΗ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ - ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ - ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΙΑ

ΕΤΑΙΡΙΑ ΕΤΑΙΡΙΑ

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ* ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ*

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΓΚΡΙΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ* ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΓΚΡΙΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ* ΟΔΟΣ ΟΔΟΣ

Τ.Κ. Τ.Κ.

ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΕΡΙΟΧΗ

ΠΟΛΗ ΠΟΛΗ

ΧΩΡΑ ΧΩΡΑ

ΤΗΛ. ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΗΛ. ΕΡΓΑΣΙΑΣ

E-MAIL E-MAIL

ΤΗΛ. ΟΙΚΙΑΣ ΤΗΛ. ΟΙΚΙΑΣ

ΚΙΝΗΤΟ ΚΙΝΗΤΟ

FAX FAX

ΑΦΜ* ΑΦΜ*

ΔΟΥ* ΔΟΥ*

*ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΤΕ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ *ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΤΕ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Σε (Σε έντυπη έντυπη και και ψηφιακή ψηφιακή μορφή) μορφή) ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΙΔΙΩΤΩΝ ΙΔΙΩΤΩΝ & & ΝΟΜΙΚΩΝ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΕΤΗΣΙΑ: 50€ ΕΤΗΣΙΑ ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ: 30€ 30€ ΕΤΗΣΙΑ: 50€ ΕΤΗΣΙΑ ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ: ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΚΥΠΡΟΣ: 70€ ΚΥΠΡΟΣ: 0€

ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΧΩΡΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ: ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ: 90€ 90€ ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Αποκλειστικά (Αποκλειστικά σε σε ψηφιακή ψηφιακή μορφή) μορφή) ΑΞΙΑ ΕΤΗΣΙΑ: 10€ 10€ ΕΤΗΣΙΑ: (Σε όλες τις συνδρομές συμπεριλαμβάνεται Φ.Π.Α) (Σε όλες τις συνδρομές συμπεριλαμβάνεται Φ.Π.Α)

Το Ph.B καινοτομεί τεχνολογικά, κυκλοφορεί και ψηφιακά, με e-mail! Ο συνδρομητής μπορεί να ξεφυλλίσει και να διαβάσει το περιοδικό από την οθόνη του υπολογιστή του, με τρόπο παρόμοιο του εντύπου. Η τεχνολογία e-book προσφέρει δυνατότητες αναζήτησης με λέξεις κλειδιά, rich media (video, ήχος, flash animations), hyperlinks, ψηφιακές σημειώσεις, κι όλα αυτά...οικολογικά!

ΤΡΟΠΟΙ ΕΞΟΦΛΗΣΗΣ ΕΞΟΦΛΗΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ ΤΡΟΠΟΙ ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΣΤΟΝ ΣΤΟΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ: ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ: ΕΘΝΙΚΗ ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΡΑΠΕΖΑ (089/470271-92 (089/470271-92 // IBAN IBAN GR46 GR46 0110 0110 0890 0890 0000 0000 0894 0894 7027 7027 192) 192) ΚΑΤΑΘΕΣΗ Βεβαιώνεστε πάντα ότι ο λογαριασμός στον οποίο καταθέτετε είναι της εταιρίας ETHOS MEDIA Α.Ε. Σημειώνετε πάντα το όνομα σας στο καταθετήριο. Βεβαιώνεστε πάντα ότι ο λογαριασμός στον οποίο καταθέτετε είναι της εταιρίας ETHOS MEDIA Α.Ε. Σημειώνετε πάντα το όνομα σας στο καταθετήριο. Παρακαλούμε όπως αποστείλετε το καταθετήριο με fax στο 210 998 4953, υπόψιν κ. Κωνσταντίνου Σαλβαρλή. Παρακαλούμε όπως αποστείλετε το καταθετήριο με fax στο 210 998 4953, υπόψιν κ. Κωνσταντίνου Σαλβαρλή.

ΕΠΙΤΑΓΗ ΕΠΙΤΑΓΗ

ΕΠΙΤΑΓΗ ΤΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΟΜΙΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ

Υπεύθυνος συνδρομών: συνδρομών: Κωνσταντίνος Κωνσταντίνος Σαλβαρλής, Σαλβαρλής, 210 210 998 998 4909, 4909, salvarlis.k@ethosmedia.eu salvarlis.k@ethosmedia.eu Υπεύθυνος Διεύθυνση αποστολής επιταγών: ETHOS MEDIA S.A., Θεσσαλίας 29, 174 56 56 Άλιμος, Άλιμος, Fax: Fax: 210 210 998 998 4953 4953 Διεύθυνση αποστολής επιταγών: ETHOS MEDA S.A., Θεσσαλίας 29, 174

80 80

Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2016 // Μάιος-Ιούνιος 2016

CMY

PFI-02-FEB16

ΠΡΟΦΙΛ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Ο διοικητής Ο πιο πιο καλός καλός οοMalbrancq διοικητής Jean-Michel

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΡΕΠΟΡΤΑΖ Πασχάλης Αποστολίδης Πασχάλης Αποστολίδης Το τελικό σχέδιο για την ΠΦΥ ΡΕΠΟΡΤΑΖ

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

035 ///Μάιος-Ιούνιος Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2016 037 2016 /// ###035 Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2016

GR1603458162

ISSN: 2241-0961 2241-0961 ISSN:

0 3 57

## ΙΜΑΪ-ΙΟΥΝ ΙΑΑΝΝ--Φ ΦΕΕΒΒ 22 00 11 66

w ww ww w .. vv ii rr uu ss .. cc oo m m .. gg rr II SS SS N N :: 22 22 44 11 -- 00 99 66 11

Αφιέρωµα Αφιέρωμα

Εµβόλια Ηπατίτιδα C