ΧΡΗΜΑ #454, Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021 by ethosMEDIA

ΧΡΗΜΑ

www.banks.com.gr

ΟΙ 35 ΗΓΕΤΙΔΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΤΟΥ ATHEX ESG INDEX Πώς προσελκύουν νέα επενδυτικά κεφάλαια ΧΡΗΜΑ τ.454/ 09-10.2021

ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ: ΟΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΟΥ 5G Τα νέα δεδομένα και η απαραίτητη... υπομονή

Έφη Κουτσουρέλη Αντιπρόεδρος του Ομίλου Quest

X+7 R

563

SS POS RE

ΚΕΜΠ. KAΛΛΙΘΕΑΣ P

ISSN 1105-0470

Το μέλλον κρύβει νέες επενδύσεις, εξαγορές και συμμαχίες

S PO

21-0117

Η επιτυχία κρύβεται στο όραμα, τις αρχές και τις αξίες, στη φιλοσοφία της διαρκούς εξέλιξης. Οι άνθρωποι, η παιδεία τους και η συνεχής εκπαίδευση αποτελούν τους βασικούς πυλώνες πάνω στους οποίους στηρίζεται ένας Oργανισμός για να συνεχίσει την πορεία του και να στοχεύσει ψηλότερα.

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ / τ.454 / 09-10.2021 / € 6,00

Φυσικό Αέριο-Πετρελαιοειδή: Πού οφείλεται το «ράλι» των τιμών στην ενέργεια

ΧΡΗΜΑ

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΗΜΕΡΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΗ

ONOMATΕΠΩΝΥΜΟ E-MAIL ΤΗΛΕΦΩΝΟ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ/ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΝΟΜΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ* ΕΠΩΝΥΜΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ* ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ* ΥΠΕΥΘ. ΕΓΚΡΙΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ* ΑΦΜ ΔΟΥ E-MAIL ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΤΙΜΟΛΟΓΙΟΥ* ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ (ΟΔΟΣ, ΑΡΙΘΜΟΣ) ΠΟΛΗ/ΠΕΡΙΟΧΗ Τ.Κ. ΧΩΡΑ * ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΤΕ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ

Το ΧΡΗΜΑ καινοτομεί τεχνολογικά, κυκλοφορεί και ψηφιακά, με e-mail! Ο συνδρομητής μπορεί να ξεφυλλίσει και να διαβάσει το περιοδικό από την οθόνη του υπολογιστή του, με τρόπο παρόμοιο του εντύπου. Η τεχνολογία e-book προσφέρει δυνατότητες αναζήτησης με λέξεις-κλειδιά, rich media (video, ήχος, flash animations), hyperlinks, ψηφιακές σημειώσεις, κι όλα αυτά... οικολογικά!

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Σε έντυπη και ψηφιακή μορφή) ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΙΔΙΩΤΩΝ ☐ ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ (6 ΤΕΥΧΗ) 30,00€

☐ ΕΤΗΣΙΑ (6 ΤΕΥΧΗ) 50,00€

☐ ΔΙΕΤΗΣ (12 ΤΕΥΧΗ) 80,00€

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ☐ ΚΥΠΡΟΣ (6 ΤΕΥΧΗ) 100,00€

☐ ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ (6 ΤΕΥΧΗ) 150,00€

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΝΟMΙKΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ☐ ΕΤΗΣΙΑ (6 ΤΕΥΧΗ) 60,00€

☐ ΔΙΕΤΗΣ (12 ΤΕΥΧΗ) 110,00€

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Αποκλειστικά σε ψηφιακή μορφή) ☐ ΕΤΗΣΙΑ (6 ΤΕΥΧΗ) 15,00€ (Σε όλες τις συνδρομές συμπεριλαμβάνεται Φ.Π.Α.)

ΤΡΟΠΟΙ ΠΛΗΡΩΜΗΣ Με τραπεζική κατάθεση ☐ ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ: Αρ. Λογαριασμού 089/470271-92 / ΙΒΑΝ GR46 0110 0890 0000 0894 7027 192 ☐ ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ: Αρ. Λογαριασμού 5028-041137-461/ ΙΒΑΝ: GR51 0172 0280 0050 2804 1137 461 Βεβαιώνεστε πάντα ότι ο λογαριασμός στον οποίο καταθέτετε είναι της εταιρείας ETHOS MEDIA Α.Ε. Σημειώνετε πάντα το ονοματεπώνυμό σας στο καταθετήριο ή την επωνυμία της εταιρείας, σε περίπτωση εταιρικής συνδρομής. Για την κατοχύρωση της συνδρομής σας, παρακαλείστε όπως αποστείλετε το αποδεικτικό κατάθεσης στο e-mail: vassilikou.p@ethosmedia.eu

☐ ΜΕ ΕΠΙΤΑΓΗ *Διεύθυνση αποστολής επιταγών: ETHOS MEDIA Α.Ε., Λυσικράτους 64, 17674 Καλλιθέα Υπεύθυνη Συνδρομών: Βούλα Βασιλικού, 210 998 4908, vassilikou.p@ethosmedia.eu Αποδέχομαι πως τα προσωπικά μου στοιχεία θα τηρηθούν από την ethosMEDIA μόνο για τις ανάγκες αποστολής του περιοδικού ΧΡΗΜΑ, στο οποίο είμαι συνδρομητής. Η έντυπη έκδοση αποστέλλεται μέσω συνεργαζόμενης εταιρείας διανομής Τύπου. Η ψηφιακή έκδοση του περιοδικού, σε μορφή e-book, αποστέλλεται στο email που ορίστηκε στη φόρμα συνδρομής. Σε περίπτωση που έχετε ερωτήσεις σχετικά με την προστασία των δεδομένων σας και τα δικαιώματά σας, μπορείτε να επικοινωνήσετε με την κ. Γαλάτεια Μπασέα, στο τηλ. 210 998 4919, στο e-mail bassea.g@ethosmedia.eu ή εγγράφως στην ταχυδρομική διεύθυνση: Λυσικράτους 64, 17674, Καλλιθέα.

ΕΤΟΙΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΑΥΡΙΟ ΤΩΡΑ

#tomorrow

Υποστηρίζουμε τους Πελάτες μας Πρωταγωνιστούμε στην πορεία ανάπτυξης της οικονομίας

Η στιγμή που περιμέναμε έφτασε και μας βρίσκει πιο δυνατούς και πιο έτοιμους από ποτέ, να κάνουμε, όχι απλώς το επόμενο βήμα, αλλά το άλμα: στη βιώσιμη ανάπτυξη, στο ψηφιακό μέλλον και στη νέα εποχή της ελληνικής οικονομίας, με νέες θέσεις εργασίας για όλους. Με εφόδια την ηγετική μας θέση στην αγορά, το ισχυρό δίκτυο και την αξιοπιστία μας, επιταχύνουμε τον βηματισμό μας για να υποστηρίξουμε τους Πελάτες μας και την ανάπτυξη της οικονομίας. Στην Alpha Bank είμαστε έτοιμοι. Όπως κι εσείς.

www.alpha.gr ΧΡΗΜΑ 1

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

εν αρχή...

Σε κρίσιμο σταυροδρόμι η ΕΕ

α νέα δεδομένα που πυροδοτεί η εκρηκτική άνοδος των τιμών στην αγορά της ενέργειας «σπρώχνουν» την Ευρώπη προς ένα κρίσιμο-ιστορικό σταυροδρόμι όσον αφορά όχι μόνο την ενεργειακή, αλλά και την εν γένει υπόστασή της. Τον όποιο ρόλο θα μπορεί να διαδραματίσει η ΕΕ την «επόμενη ημέρα» σε έναν πολυπολικό, γεωπολιτικά, κόσμο, με αλλαγή προσανατολισμού της Ουάσιγκτον, σε μια συγκυρία κατά την οποία πρωταγωνιστούν τόσο τα μετεκλογικά γεγονότα στη Γερμανία όσο και τα επερχόμενα στη Γαλλία (προεδρικές εκλογές στις 10 Απριλίου 2022). Θα μπορεί; Το ενεργειακό είναι ένα από τα ζητήματα/προβλήματα άμεσης προτεραιότητας. Στις αρχές του 2020, οι επενδύσεις με βάση τα περιβαλλοντικά, τα κοινωνικά και τα κριτήρια εταιρικής διακυβέρνησης χαρακτηρίστηκαν επενδυτική τάση της δεκαετίας. Δόθηκε βάρος, και επενδυτικά, στον ESG sector, με την πανδημία λόγω Covid-19 να λειτουργεί ως επιταχυντής των εξελίξεων και με το νέο trend να δημιουργεί δυσανάλογη επιβάρυνση στην «παλαιά» και τη «νέα» βιομηχανία των ευρωπαϊκών χωρών. Οι ανανεώσιμες πηγές, η μείωση εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα, η θεαματική στροφή προς το αλουμίνιο και τον χαλκό (μέταλλα με 99% ανακυκλωσιμότητα) από τη μία και ο ρυπογόνος λιγνίτης από την άλλη, συν την πυρηνική ενέργεια, διαμορφώνουν έναν «γόρδιο δεσμό», με ζητούμενο το ποιος θα τον κόψει. Ενδεικτικό παράδειγμα αποτελούν οι σχέσεις μεταξύ Παρισιού και 2

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

Βερολίνου, καθώς η Γαλλία βασίζει πολύ μεγάλο μέρος της παραγωγής της στην πυρηνική ενέργεια, προκειμένου να συμπεριληφθεί επίσης ως καθαρής μορφής ενέργεια, λόγω του ότι δεν εκπέμπει άνθρακα. Η προσπάθεια συνάντησε τη σφοδρή αντίθεση της Γερμανίας, προσθέτοντας ένα ακόμη σημείο τριβής μεταξύ των δύο ηγετών της ΕΕ. Από την άλλη, οι ΑΠΕ –για τις οποίες γίνεται όλο και περισσότερος λόγος–, εσχάτως και στη χώρα μας, και με αφορμή την πρόσφατη συμφωνία ΔΕΗ-RWE, αντιπροσωπεύουν μικρό μέρος της συνολικής παραγωγής. Αναπόφευκτα, κλάδοι όπως αυτοί της αποθήκευσης και μετάδοσης μπαταριών καλούνται να διαδραματίσουν ενεργότερο ρόλο. Σε αυτό το διεθνές περιβάλλον, η συζήτηση αφορά και την Ελλάδα, καθώς περιλαμβάνει και το εγχώριο “Big Energy Play” που «βλέπουν» τα ξένα σπίτια, τα funds (λ.χ. το CVC Capital), την ανάδειξη των ESG κριτηρίων και προϋποθέσεων με ουσιαστικό ρόλο και όχι διαδικαστικό (όπως λ.χ. επέλεξε να κάνει η διοίκηση του χρηματιστηρίου). Το θέμα είναι κρίσιμο και το ΧΡΗΜΑ επιχειρεί να διευρύνει τη συμμετοχή της επιχειρηματικής και επενδυτικής κοινότητας σε αυτήν την εκ βάθρων αναδιάρθρωση που ξεκίνησε να συντελείται. • • •

ΧΡΗΜΑ 3

06 ΤΡΑΠΕΖΕΣ

Οι τράπεζες οδηγούν και πάλι την ανάπτυξη

14 ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

Πού οφείλεται το ξέφρενο «ράλι» των τιμών στην ενέργεια

26 ΟΙ 35 ΗΓΕΤΙΔΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΤΟΥ ATHEX ESG INDEX Πώς προσελκύουν νέα επενδυτικά κεφάλαια

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

περιεχόμενα

Φυσικό Αέριο-Πετρελαιοειδή: Πού οφείλεται το «ράλι» των τιμών στην ενέργεια

ΧΡΗΜΑ

www.banks.com.gr

τ.454/09-10 2021

ΟΙ 35 ΗΓΕΤΙΔΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΤΟΥ ATHEX ESG INDEX Πώς προσελκύουν νέα επενδυτικά κεφάλαια ΧΡΗΜΑ

τ.454/ 09-10.2021

CMY

ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ: ΟΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΟΥ 5G Τα νέα δεδομένα και η απαραίτητη... υπομονή

36 ~ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ: ΟΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΟΥ 5G

Έφη Κουτσουρέλη

Τα νέα δεδομένα και η απαραίτητη… υπομονή

Αντιπρόεδρος του Ομίλου Quest

SS POS RE

X+7

ΚΕΜΠ. KAΛΛΙΘΕΑΣ 563

ISSN 1105-0470

Το μέλλον κρύβει νέες επενδύσεις, εξαγορές και συμμαχίες

50 ~ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΕΣ-ΥΠΟΔΟΜΕΣ-LOGISTICS

S PO

21-0117

Επενδύσεις για την ανάδειξη της χώρας σε Logistic Hub διεθνούς βεληνεκούς

ΘΕΜΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟY

Η επιτυχία κρύβεται στο όραμα, τις αρχές και τις αξίες, στη φιλοσοφία της διαρκούς εξέλιξης. Οι άνθρωποι, η παιδεία τους και η συνεχής εκπαίδευση αποτελούν τους βασικούς πυλώνες πάνω στους οποίους στηρίζεται ένας Οργανισμός για να συνεχίσει την πορεία του και να στοχεύσει ψηλότερα.

58 ~ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΙΤΣΙΚΑΚΗΣ

Καλύτερη εκπαίδευση της κοινωνίας στον «οικονομικό αλφαβητισμό»

62 ~ CONSULTING

Η σύγχρονη «βιομηχανία» επιχειρηματικών συμβούλων

02 ~ ΕΝ ΑΡΧΗ: Σε κρίσιμο σταυροδρόμι η ΕΕ 78 ~ ΑΝΑΛΥΣΗ VRS: Maple Leaf 80 ~ ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ: Θα έρθει φέτος… ο Αϊ Βασίλης;

ΧΡΗΜΑ

τεύχος Σεπτεμβρίου - Οκτωβρίου 2021 ISSN 1105-0470

Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση φωτογραφιών και ύλης ή μέρους αυτής, και η καθ’ οιονδήποτε τρόπο εκμετάλλευσή τους, χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη.

Κωνσταντίνος Ουζούνης CEO, ethosGROUP ouzounis.k@ethosmedia.eu Χρήστος Κώνστας Διευθυντής Σύνταξης konstas.c@ethosmedia.eu Κυρέλα Πέτρου Αρχισυντάκτρια petrou.k@ethosmedia.eu Συντάκτες Κ.Μ. Γελαντάλις banks-press@ethosmedia.eu

ιδιοκτησία

Νίκος Κωτσικόπουλος kotsikopoulos.n@ethosmedia.eu

Λυσικράτους 64, Καλλιθέα, Τ.Κ. 17674 T: 210 998 4950 E: banks-press@ethosmedia.eu www.ethosmedia.eu

www.ethosevents.eu

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ / τ.454 / 09-10.2021 / € 6,00

KTX_PRIVATE_2021_09_210x280mm.pdf 1 9/28/2021 12:15:26 PM

Γιάννης Λεοντάρης john.leondaris@gmail.com Κώστας Παπαγρηγόρης kostasp76@gmail.com

www.banks.com.gr

Στεφανία Σούκη stefaniasouki@gmail.com Ράντω Μανώλογλου Key Account Manager manologlou.r@ethosmedia.eu Δέσποινα Ροπόδη Advertising Executive ropodi.d@ethosmedia.eu Νίκος Αθανασίου Database Marketing athanasiou.n@ethosmedia.eu Βούλα Βασιλικού Υπεύθυνη Συνδρομών vassilikou.p@ethosmedia.eu

Νατάσσα Λαζαράκου Υπεύθυνη Λογιστηρίου lazarakou.n@ethosmedia.eu Φωτογραφία Θοδωρής Αναγνωστόπουλος Shutterstock Έλενα Χαραλάμπους Δημιουργικό zoegraph@gmx.net Αμαλία Λούβαρη Επιμέλεια - Διόρθωση louvari.a@ethosmedia.eu Εκτύπωση-ΒιβλιοδεσίαΣυσκευασία-Ένθεση Pressious Αρβανιτίδης Α.Β.Ε.Ε.

Γιούλη Μουτεβελή Διοικητική Υποστήριξη mouteveli.g@ethosmedia.eu

www.insuranceworld.gr

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

www.virus.com.gr

Intelligence, not just news.

Έφη Κουτσουρέλη

Αντιπρόεδρος του Ομίλου Quest

Το μέλλον κρύβει νέες επενδύσεις, εξαγορές και συμμαχίες ΧΡΗΜΑ 5

[φάκελος] ΤΡΑΠΕΖΕΣ

Όλα τα βήματα για την εκταμίευση των δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης

η βεβαιότητά τους για τις αναπτυξιακές προοπτικές της ελληνικής οικονομίας και του εγχώριου τραπεζικού συστήματος εκφράζουν με κάθε ευκαιρία οι διευθύνοντες σύμβουλοι των τεσσάρων συστημικών τραπεζών. Κοινή και στους τέσσερις τραπεζίτες είναι η διαπίστωση ότι οι αναπτυξιακοί ρυθμοί της ελληνικής οικονομίας για τα επόμενα χρόνια θα κινηθούν σε υψηλούς ρυθμούς, με βάση όλες τις εκτιμήσεις που έχουν δει το φως της δημοσιότητας, γεγονός που δημιουργεί μεγάλο ενδιαφέρον για επενδύσεις στη χώρα μας σε πολλούς τομείς της οικονομίας. Οι επικεφαλής των ελληνικών τραπεζών δίνουν μεγάλη έμφαση στο Ταμείο Ανάκαμψης και στις προοπτικές που δημιουργούνται για την αλλαγή του οικονομικού μοντέλου της χώρας από την αξιοποίηση των κεφαλαίων αυτών. Δηλώνουν ότι οι ελληνικές τράπεζες έχουν κάνει την κατάλληλη προετοιμασία, προχώρησαν στη δημιουργία υποδομών και έχουν ήδη έρθει σε επικοινωνία με την πελατεία τους, προκειμένου να υπάρξει η μέγιστη δυνατή αξιοποίηση των κεφαλαίων. «Οι επιχειρήσεις θα γίνουν πιο ανταγωνιστικές από την αξιοποίηση αυτών των κεφαλαίων και θα ενδυναμωθούν» τονίζουν τα διοικητικά στελέχη των τραπεζών και επισημαίνουν ότι ο ρόλος των τραπεζών δεν θα περιοριστεί μόνο σε δανειοδοτήσεις, αλλά έμφαση θα δοθεί και στον συμβουλευτικό τομέα, στον οποίο οι τράπεζες αναλαμβάνουν σημαντικό ρόλο. 6

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

Οι τράπεζες οδηγούν και πάλι την ανάπτυξη

Από την πλευρά του, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Θεόδωρος Σκυλακάκης, επιμένει ότι στόχος είναι οι πρώτες εκταμιεύσεις να πραγματοποιηθούν μέχρι το τέλος του έτους, ενώ τα δάνεια πρέπει να δοθούν έως το τέλος του 2026 και οι επιδοτήσεις έως τον Αύγουστο του 2026. Παράλληλα, τονίζει πως οι χρονοβόρες διαδικασίες που παρατηρούνταν στο παρελθόν για την εκταμίευση του δανείου ή της επιδότησης μειώνονται σημαντικά στο πρόγραμμα «Ελλάδα 2.0» και στην αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης. Το 37% των πόρων θα κατευθυνθούν σε έργα πράσινης ανάπτυξης και είναι προαπαιτούμενο για να απελευθερωθεί το υπόλοιπο 63% των πόρων. «Ενθαρρύνουμε τις εξαγορές, συγχωνεύσεις των επιχειρήσεων, τις συνεργασίες μεταξύ τους σε όλους τους κλάδους» αναφέρει ο κ. Σκυλακάκης, σημειώνοντας πως, μετά από τη συνεργασία, το άθροισμα του τζίρου της νέας εταιρείας που προκύπτει θα πρέπει να είναι αυξημένο κατά 50%. Δηλαδή μια εταιρεία με τζίρο 1 εκατ. ευρώ μπορεί να συγχωνευθεί με μία ή περισσότερες εταιρείες που ο τζίρος τους είναι 500 χιλ. ευρώ. Το ζητούμενο είναι η γρήγορη απορρόφηση των πόρων του Ταμείου και όποιος καταθέσει αίτημα και αξιολογηθεί πρώτος θα χρηματοδοτηθεί και πρώτος. Οι επιδοτήσεις χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: Η μία είναι οι επενδύσεις για μια σειρά από προγράμματα που αφορούν στην εξοικονόμηση ενέργειας, στην ψηφιακή μετάβαση, στις βιομηχανικές επενδύσεις και στις αγροτικές επιχειρήσεις. Επίσης, προβλέπονται κονδύλια για πανεπιστημιακά ιδρύματα και ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας. Ο ίδιος υπογράμμισε πως προβλέπονται επίσης ευκαιρίες ΣΔΙΤ. Η άλλη είναι τα δάνεια, καθώς περίπου 12,7 δισ. ευρώ θα περάσουν προς τις ιδιωτικές επιχειρήσεις. Τρεις είναι οι διαδρομές των δανειοδοτήσεων, μέσω των εγχώριων τραπεζών που θα έχουν τη μερίδα του λέοντος, μέσω των δύο μεγάλων τραπεζικών θεσμών της EIB και της EBRD και το μικρότερο ποσοστό που θα πάει σε equity.

Σε ό,τι αφορά στον έλεγχο που θα πραγματοποιηθεί, αυτός αφορά: Στο αν πρόκειται πράγματι για επένδυση και όχι κατανάλωση Στο ότι δεν υπάρχουν περιβαλλοντικοί κίνδυνοι από την επένδυση Στο αν εντάσσεται η επιχείρηση στις επιλεξιμότητες Η βιωσιμότητα θα κριθεί από την τράπεζα Τα παραπάνω θα ελεγχθούν σε μερικές εβδομάδες έως, το αργότερο, σε έναν μήνα, ενώ για τις μικρότερες επιχειρήσεις σε μικρότερο χρονικό διάστημα.

Να μη χαθεί η ευκαιρία του Ταμείου Ανάκαμψης για τις ΜμΕ Με δεδομένο το ότι τα πρώτα βασικά συμπεράσματα που προκύπτουν για την ουσιαστική λειτουργία του Ταμείου Ανάκαμψης δείχνουν περιορισμένη συμμετοχή των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, τράπεζες και ελληνικό Δημόσιο επιχειρούν από κοινού να μεγαλώσουν όσο γίνεται τη «δεξαμενή» των ωφελούμενων επιχειρήσεων. Συνειδητοποιώντας ότι, με τα υφιστάμενα δεδομένα, είναι εξαιρετικά πιθανό οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις να «χάσουν το τρένο» του Ταμείου Ανάκαμψης, και ουσιαστικά μια ευκαιρία να αλλάξουν τη δομή και το μέγεθός τους, οι διοικήσεις των ελληνικών τραπεζών και το οικονομικό επιτελείο βρίσκονται σε ανοικτή γραμμή επικοινωνίας, προκειμένου να χαράξουν από κοινού μια στρατηγική που στόχο θα έχει να μεγαλώσει το κομμάτι των πόρων που θα κατευθυνθεί σε μεσαίες και μικρές επιχειρήσεις. Το πρώτο μήνυμα που έστειλαν τα εγχώρια πιστωτικά ιδρύματα μέσω του διευθύνοντος συμβούλου της Εθνικής Τράπεζας, Π. Μυλωνά, είναι ότι πρέπει να χαλαρώσουν τα κριτήρια πιστοληπτικής αξιολόγησης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, κρίνοντας τις επιχειρήσεις με βάση την τωρινή τους κατάσταση και τις προοπτικές τους και όχι με βάση το παρελθόν. ΧΡΗΜΑ 7

φάκελος - τράπεζες

Θ. Σκυλακάκης: Μέχρι τέλος του μήνα η πρόσκληση ενδιαφέροντος προς τις τράπεζες

φάκελος - τράπεζες Το σημείο-«κλειδί»

Τράπεζες και ελληνικό Δημόσιο επιχειρούν από κοινού να μεγαλώσουν όσο γίνεται τη «δεξαμενή» των ωφελούμενων επιχειρήσεων.

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

Στόχος των τραπεζών είναι να προχωρήσουν πολύ γρήγορα στις εγκρίσεις χρηματοδότησης των επενδυτικών σχεδίων που θα τους υποβληθούν, αξιολογώντας τη βιωσιμότητά τους με πιο χαλαρά κριτήρια και διευρύνοντας την περίμετρο των ωφελούμενων επιχειρήσεων, ειδικά στην κατεύθυνση των μικρομεσαίων, για τις οποίες το Ταμείο Ανάκαμψης συνιστά μια «χρυσή» ευκαιρία, που δεν πρέπει να χάσουν. Σημείο-«κλειδί» θα αποτελέσει η πιστοληπτική κατάσταση των ελληνικών επιχειρήσεων, που θα κρίνει πόσες τελικά επιχειρήσεις μπορούν να υποβάλουν υποψηφιότητα δανειοδότησης από το Ταμείο. Η αξιολόγησή τους είναι στα χέρια των τραπεζών και στα εσωτερικά συστήματα αξιολόγησης που διαθέτουν. Με βάση την πιστοληπτική τους κατάσταση, θα αξιολογηθεί και το επίπεδο των εξασφαλίσεων που θα απαιτηθεί και, όπως εξηγούν αρμόδια τραπεζικά στελέχη, στην άσκηση αυτή βαρύνοντα ρόλο θα παίξουν οι μελλοντικές ταμειακές ροές και οι προοπτικές της επιχείρησης που θα εξασφαλίζουν την αποπληρωμή του δανείου. Σημειώνεται ότι η δημοσίευση της υπουργικής απόφασης για τη διαδικασία και τα κριτήρια επιλεξιμότητας των επενδυτικών σχεδίων είναι θέμα ημερών, ενώ άμεσα θα υπογραφούν οι συμβάσεις με τις τράπεζες, ώστε τα πρώτα χρήματα να πέσουν στην πραγματική οικονομία έως το τέλος του έτους. Η συμμετοχή της ΕΤΕπ και της EBRD αναμένεται να πυροδοτήσει τον ανταγωνισμό μεταξύ των τραπεζών, καθώς με δεδομένο το ότι οι δύο ευρωπαϊκοί χρηματοδοτικοί μηχανισμοί θα επικεντρωθούν κυρίως στις μεγάλες επιχειρήσεις, τα εγχώρια πιστωτικά ιδρύματα θα δώσουν μάχη για την προσέγγιση των μικρότερων επιχειρήσεων.

ξάρτητο ελεγκτή. Έργο του ελεγκτή θα είναι η αξιολόγηση της επιλεξιμότητας του επενδυτικού σχεδίου ως προς τους στόχους του Ταμείου, δηλαδή αν εμπίπτει στις κατηγορίες επιδότησης, και η αξιολόγηση για το κατά πόσον η επιδότηση στο επιτόκιο ξεπερνάει το όριο των κρατικών ενισχύσεων. Παράλληλα, σύντομα αναμένεται να δημοσιευθεί η νομοθετική ρύθμιση για την προώθηση των εξαγορών και συγχωνεύσεων επιχειρήσεων, με στόχο να αλλάξει το τοπίο της ελληνικής επιχειρηματικότητας, που κυριαρχείται από μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις, με περιορισμένη πρόσβαση στη χρηματοδότηση και χαμηλή παραγωγικότητα. Η ρύθμιση συνδέεται με τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης, καθώς η ανάπτυξη οικονομιών κλίμακας μέσω εξαγορών και συγχωνεύσεων είναι ένα από τα κριτήρια επιλεξιμότητας για δανειοδότηση.

Τα κίνητρα

Ο ρόλος του Δημοσίου

Το επιτόκιο των δανείων του Ταμείου υπολογίζεται, με τα σημερινά δεδομένα, στο 0,35%, που συνιστά ασφαλώς ένα βασικό κίνητρο για τις ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις. Το δάνειο θα μπορεί να καλύπτει το 30% για υφιστάμενες συνεργασίες και το 40% για νέες συνεργασίες των σχετικών επενδυτικών σχεδίων. Το υπόλοιπο θα καλύπτεται από ίδια κεφάλαια και τραπεζικό δανεισμό, το επιτόκιο του οποίου αυτή τη στιγμή κυμαίνεται από 2% για μεγάλες επιχειρήσεις έως 6% για σχετικά μικρές. Έτσι, μαζί με τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης, το μέσο κόστος δανεισμού για τις συγχωνευόμενες επιχειρήσεις θα είναι αντίστοιχο αυτού με το οποίο δανείζονται οι περισσότερες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, ενώ στην περίπτωση των μικρών επιχειρήσεων είναι και λίγο χαμηλότερο, όπως υποστηρίζουν στο Υπουργείο Οικονομικών.

Την ίδια στιγμή, αξιόπιστες πηγές αναφέρουν ότι το Υπουργείο Οικονομικών, από την πλευρά του, προσανατολίζεται στη στήριξη των μικρών επενδυτικών σχεδίων έως 1,5 εκατ. ευρώ, αναλαμβάνοντας το κόστος της αξιολόγησής τους από πιστοποιημένο ανε-

Κίνητρα θα προβλέπονται και στον φορολογικό τομέα, με βασικότερο τη μείωση κατά 30% του φορολογικού συντελεστή των κερδών των επιχειρήσεων για 3 χρόνια. Επίσης, μειώνεται κατά 50%, δηλαδή από 1% σε 0,5%, ο φόρος συγκέντρωσης κεφαλαίου.

ΔΑΝΕΙΑ ΙΔΙΩΤΩΝ

ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΑ ΔΑΝΕΙΑ

Στην Τράπεζα Πειραιώς σου δείχνουμε τον δρόμο για το δικό σου σπίτι. Το 2021 χρηματοδοτήσαμε 1 στους 2 πελάτες μας με κυμαινόμενο επιτόκιο κάτω του 2,20%. Απόκτησε στεγαστικό δάνειο με κυμαινόμενο ή σταθερό επιτόκιο που διαμορφώνεται αποκλειστικά για εσένα και με μηδενικό κόστος πρόωρης εξόφλησης. Κάνε την αίτησή σου μέχρι τις 31/12/2021 και επωφελήσου από: • δωρεάν ασφάλιση περιεχομένου κατοικίας για ένα έτος σε συνεργασία με την ΕRGO • τις προσφορές των συνεργατών μας Ήρων, Μedia Markt και WIND

Ποσό δανείου 100.000€, με προσημείωση ακινήτου, διάρκεια 20 έτη, με κυμαινόμενο επιτόκιο 2,20% (Euribor 1M -0,56% την 23/9/21 πλέον περιθωρίου 2,64% και εισφοράς 0,12%), εφάπαξ έξοδα 350€, κόστος νομικού & τεχνικού ελέγχου 192,40€: ΣΕΠΠΕ 2,28%, μηνιαία δόση 515,41€ και συνολικό ποσό αποπληρωμής 124.254,73€. Η ασφάλιση του προσημειούμενου ακινήτου έναντι των κινδύνων Πυρός/Σεισμού για ασφαλιζόμενο κεφάλαιο ίσο με την αξία ανακατασκευής του ακινήτου είναι υποχρεωτική. Το επιτόκιο του δανείου διαμορφώνεται κατόπιν αξιολόγησης της αίτησής σας από την Τράπεζα, σύμφωνα με την ισχύουσα πιστωτική της πολιτική λαμβανομένων υπόψη παραγόντων όπως η συναλλακτική συμπεριφορά, η παρεχόμενη εξασφάλιση, το ποσό και η διάρκεια του δανείου. Η Πειραιώς Financial Holdings Α.Ε., ως ασφαλιστικός διαμεσολαβητής, ασκεί τη δραστηριότητα της διανομής των ασφαλιστικών προϊόντων, στο όνομα και για λογαριασμό των ασφαλιστικών εταιρειών με τις οποίες διατηρεί συνεργασία. Όροι & προϋποθέσεις στο www.piraeusbank.gr

ΧΡΗΜΑ 9 ΣΤΗΡΙΖΕΙ ΚΑΘΕ ΑΥΡΙΟ

φάκελος - τράπεζες Ακόμη, οι ατομικές επιχειρήσεις που θα συνεργάζονται με άλλες θα δημιουργούν ένα νέο νομικό πρόσωπο και θα φορολογούνται έτσι με ευνοϊκότερους όρους. Το θεσμικό πλαίσιο θα προβλέπει και κριτήρια, ώστε να είναι πραγματικές οι συνεργασίες. Ο τζίρος των συγχωνευόμενων επιχειρήσεων πρέπει να είναι τουλάχιστον 50% υψηλότερος από αυτόν του μεγαλύτερου εταίρου. Έτσι, δεν ευνοείται η εξαγορά μιας πολύ μικρής επιχείρησης από μια μεγάλη. Αντίθετα, μπορεί να εξαγοραστούν πολλές μικρές από μία μεγάλη ή και να συγχωνευθούν δύο ισομεγέθεις από πλευράς τζίρου επιχειρήσεις. Επίσης, η συνεργασία πρέπει να διατηρηθεί για τουλάχιστον 5 χρόνια και να αφορά τουλάχιστον το 20% του τζίρου των συνεργαζόμενων επιχειρήσεων, εφόσον έχουν και άλλα αντικείμενα.

Όλα τα βήματα για την εκταμίευση των δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης

Εφόσον η τράπεζα σωρευτικά:

Σειρά ελέγχων, πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τη χορήγηση των δανείων, θα υπάρχει για τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας, τα οποία βρίσκονται προ των πυλών.

α) έχει συνάψει συμβάσεις για δάνεια ΤΑΑ για συνολικό ποσό ίσο με ποσοστό τουλάχιστον 60% της πρώτης δόσης κεφαλαίων ΤΑΑ,

Μετά τη δημόσια πρόσκληση προς τις τράπεζες, που αναρτήθηκε πρόσφατα στον διαδικτυακό ιστότοπο «Διαύγεια», οι τράπεζες που επιθυμούν να χρησιμοποιήσουν ίδια κεφάλαια από κοινού με κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας, με σκοπό την παροχή πιστώσεων με ευνοϊκούς όρους στις επιχειρήσεις, θα υποβάλλουν αίτηση προς την Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού Ταμείου Ανάκαμψης του Υπουργείου Οικονομικών. Τον έλεγχο των αιτήσεων θα πραγματοποιεί η Επιτροπή Εξέτασης Αιτήσεων, τριμελές γνωμοδοτικό όργανο, που θα συσταθεί και θα συγκροτηθεί με απόφαση του αρμόδιου για την Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού Ταμείου Ανάκαμψης υπουργού.

β) έχει εκταμιεύσει, βάσει τέτοιων συμβάσεων προς τους τελικούς αποδέκτες, ποσό ίσο με ποσοστό τουλάχιστον 5% της πρώτης δόσης κεφαλαίων ΤΑΑ, και επιπλέον οι ληξιπρόθεσμες οφειλές από τα χορηγηθέντα δάνεια ΤΑΑ που βρίσκονται σε καθυστέρηση μεγαλύτερη των 90 ημερών δεν υπερβαίνουν το 10% του συνόλου του κεφαλαίου των χορηγηθέντων αυτών δανείων, τότε η τράπεζα θα δικαιούται να αιτηθεί την εκταμίευση πρόσθετων κεφαλαίων ΤΑΑ μέχρι ποσού: α) 100.000.000 ευρώ ή β) 70.000.000 ευρώ ή γ) 40.000.000 ευρώ ή δ) 20.000.000 ευρώ («δεύτερη δόση κεφαλαίων ΤΑΑ»).

Αφού οι αιτήσεις εγκριθούν, θα υπογραφούν οι συμβάσεις με τις τράπεζες ή την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων ή την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, και 10

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

η Γενική Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Οικονομικών θα καταθέσει τα προβλεπόμενα στη σύμβαση κεφάλαια σε ειδικό αποθεματικό λογαριασμό που θα τηρεί το πιστωτικό ίδρυμα ή ο ευρωπαϊκός χρηματοπιστωτικός θεσμός. Στον αποθεματικό αυτό λογαριασμό, ως πρώτη δόση οι τράπεζες θα μπορούν να αιτηθούν από το Υπουργείο Οικονομικών την εκταμίευση: α) 100.000.000 ευρώ ή β) 70.000.000 ευρώ ή γ) 40.000.000 ευρώ ή δ) 20.000.000 ευρώ. Το ποσό της Πρώτης Δόσης Κεφαλαίων ΤΑΑ που εκταμιεύεται δεν μπορεί να υπερβαίνει τα ίδια κεφάλαια της τράπεζας, όπως αυτά προκύπτουν από τις τελευταίες ελεγμένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις της.

Η ίδια διαδικασία και προϋποθέσεις θα εφαρμόζονται και για την εκταμίευση επιπλέον κεφαλαίων ΤΑΑ μετά τη Δεύτερη Δόση Κεφαλαίων ΤΑΑ και μέχρις εξαντλήσεως των διαθέσιμων πόρων του ΤΑΑ.

Αφού υπογράψουν την επιχειρησιακή σύμβαση με το ΥΠΟΙΚ/ΤΑΑ, οι τράπεζες θα απευθύνουν εντός 20 ημερών δημόσια πρόσκληση προς επιχειρήσεις για την εκδήλωση ενδιαφέροντος για χρηματοδότηση επιλέξιμων επενδύσεων και θα δέχονται τις σχετικές αιτήσεις. Η διαδικασία ελέγχου της επιλεξιμότητας των επενδυτικών σχεδίων στο πλαίσιο χρηματοδότησής τους από τα Δάνεια ΤΑΑ θα περιλαμβάνει: 1) την αξιολόγηση της δυνατότητας δανειοδότησης του επενδυτικού σχεδίου, σύμφωνα με τραπεζικούς όρους, 2) τον έλεγχο των ακόλουθων για το επενδυτικό σχέδιο: α) τον έλεγχο ύπαρξης επιλέξιμου επενδυτικού σχεδίου, β) τον έλεγχο της επιλεξιμότητας του επενδυτικού σχεδίου με την Αρχή μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης (Do No Significant Harm principle-DNSH), γ) τον έλεγχο της επιλεξιμότητας του επενδυτικού σχεδίου ως προς τους επενδυτικούς στόχους του δανειακού προγράμματος του ΤΑΑ, καθώς και τον υπολογισμό της ποσόστωσης του δανείου ΤΑΑ επί του προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου, δ) τον χαρακτηρισμό του επενδυτικού σχεδίου ως προς την παρέμβασή του σε σχέση με την επίτευξη των στόχων για την κλιματική αλλαγή και των περιβαλλοντικών στόχων, καθώς και την παρέμβασή του για τη στήριξη για την ψηφιακή μετάβαση και τον υπολογισμό της συνεισφοράς του προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου στους πράσινους και ψηφιακούς στόχους (Green and Digital Tagged investment budget) και ε) τον έλεγχο της συμβατότητας του παρεχόμενου επιτοκίου ως προς τις κρατικές ενισχύσεις.

ται σύμφωνα με την ύπαρξη προϋπολογισμού στους πέντε πυλώνες του δανειακού προγράμματος του ΤΑΑ καθώς και την κάλυψη συγκεκριμένων κριτηρίων ανά πυλώνα. Στην περίπτωση που ένα επενδυτικό σχέδιο είναι επιλέξιμο σε παραπάνω από έναν πυλώνες, οι ποσοστώσεις των πυλώνων αθροίζονται, το δε άθροισμα δεν μπορεί να υπερβεί το 50%. Στην περίπτωση που ένα επενδυτικό σχέδιο δεν είναι επιλέξιμο στους πυλώνες πράσινης μετάβασης, ψηφιακού μετασχηματισμού, καινοτομίας-έρευνας και ανάπτυξης ή εξωστρέφειας, λόγω μη κάλυψης των ελάχιστων ποσοστών, είναι επιλέξιμο με αυτοτελή ποσόστωση Δανείου ΤΑΑ στο 30%, εφόσον το άθροισμα των ελάχιστων ποσοστών των ανωτέρω πυλώνων ανέρχεται σε τουλάχιστον 30%. Για την παρακολούθηση της υλοποίησης των σκοπών των δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και ιδίως των υποχρεώσεων των πιστωτικών ιδρυμάτων και των ευρωπαϊκών χρηματοπιστωτικών θεσμών, καθώς και της επίτευξης των σχετικών οροσήμων και στόχων, αρμόδιο είναι Επενδυτικό Συμβούλιο που συστήνεται και συγκροτείται με απόφαση του αρμόδιου για την Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού Ταμείου Ανάκαμψης υπουργού.

Στόχος των τραπεζών είναι να προχωρήσουν πολύ γρήγορα στις εγκρίσεις χρηματοδότησης των επενδυτικών σχεδίων που θα τους υποβληθούν, αξιολογώντας τη βιωσιμότητά τους.

«Ανοίγουν τις κάνουλες» για επιχειρηματικά και στεγαστικά δάνεια

οποίες υπολογίζονται άνω των 10 δισ. ευρώ, με την κορύφωση να τοποθετείται στο τέταρτο τρίμηνο του έτους. Σύμφωνα με πληροφορίες, για το δεύτερο εξάμηνο, ο στόχος για νέες εκταμιεύσεις από την Alpha Bank είναι 2,2 δισ. ευρώ, της Eurobank 3,6 δισ. ευρώ, της Τράπεζας Πειραιώς 3,4 δισ. και της Εθνικής Τράπεζας 3 δισ. ευρώ. Ήδη, οι τέσσερις συστημικές ξεπέρασαν τους αρχικούς στόχους κατά το πρώτο εξάμηνο, αυξάνοντας κατά περίπου 30% τους τελικούς για το 2021.

Την ίδια στιγμή, η στρατηγική των εγχώριων πιστωτικών ιδρυμάτων επικεντρώνεται σε δύο μέτωπα αυτήν την περίοδο, καθώς από τη μία βρίσκονται σε θέση μάχης προκειμένου να αποκτήσουν μερίδια στη χρηματοδότηση των επενδυτικών έργων μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και από την άλλη επιχειρούν μεγάλη στροφή προς τη λιανική τραπεζική, λόγω της υψηλής ζήτησης κυρίως για στεγαστικά δάνεια. Ήδη, κατά την ενημέρωση που είχαν με τους διεθνείς αναλυτές, με αφορμή τη δημοσίευση των οικονομικών αποτελεσμάτων του πρώτου εξαμήνου, οι διοικήσεις των ελληνικών τραπεζών έθεσαν τους στόχους για τις νέες εκταμιεύσεις στο δεύτερο εξάμηνο, οι

Η μεγαλύτερη «μάχη» θα δοθεί στα επιχειρηματικά δάνεια, λόγω του μεγάλου όγκου και του χαμηλότερου κινδύνου ενόψει του Ταμείου Ανάκαμψης και των άλλων πόρων μέχρι το 2027. Συνολικά, θα μοχλευθούν 32 δισ. ευρώ, από τα οποία τα 12,7 δισ. ευρώ (40%) θα είναι ο δανεισμός από τις τράπεζες. Σε αυτά περιλαμβάνονται 5 δισ. ευρώ που έχει δεσμευθεί ότι θα εισφέρει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και άλλα 500 εκατ. ευρώ η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, ενώ στα 6,6 δισ. ευρώ (20%) θα είναι η ίδια συμμετοχή των επιχειρήσεων. Η συμμετοχή της ΕΤΕπ και της EBRD «ανεβάζει το θερμόμετρο» του ανταγωνισμού μεταξύ των τραπεζών, καθώς, με δεδομένο το ότι οι ΧΡΗΜΑ 11

φάκελος - τράπεζες

Οι συμβάσεις τραπεζών-επιχειρή- Το ύψος της χρηματοδότησης του επενδυτικού σεων σχεδίου από το δάνειο του ΤΑΑ θα υπολογίζε-

φάκελος - τράπεζες δύο ευρωπαϊκοί χρηματοδοτικοί μηχανισμοί θα επικεντρωθούν κυρίως στις μεγάλες επιχειρήσεις, η «κάνουλα» της χρηματοδότησης ανοίγει και για τις μικρότερες επιχειρήσεις και η «μάχη» μεταξύ των τραπεζών για την προσέγγισή τους προμηνύεται σκληρή.

Σε εξέλιξη η προσέγγιση επιχειρήσεων Ήδη, οι τράπεζες έχουν προσεγγίσει από περίπου 500 μεγάλους πελάτες η καθεμία και έχουν κάνει παρουσιάσεις των εργαλείων χρηματοδότησης, της τιμολογιακής πολιτικής, αλλά και λύσεις για ενδιάμεση χρηματοδότηση της ίδιας συμμετοχής. Ταυτόχρονα, το πακέτο εμπλουτίζεται με προτάσεις ευρύτερης αναδιάρθρωσης χρέους και με εκδόσεις ομολόγων, αλλά και με προσφορές μη καθαρά τραπεζικών υπηρεσιών. Οι προσδοκίες, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, δεν εξαντλούνται μόνο στις μεγάλες επιχειρήσεις, αλλά προχωρούν και στις μεσαίες επιχειρήσεις της χώρας, με τζίρο από 10 έως 30 εκατ. ευρώ. Όπως εξηγούν τραπεζικά στελέχη που εμπλέκονται στενά στη διαδικασία, οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν περιορίσει κατά πολύ το κόστος δανεισμού τους μέσω και της πρόσβασης στις αγορές κεφαλαίου, κάτι που δεν ισχύει για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις της χώρας, που για πρώτη φορά θα έχουν πρόσβαση σε φθηνό δανεισμό, εξασφαλίζοντας χαμηλό κόστος κεφαλαίου για διάρκεια 12 ετών. Από τη στιγμή που οι συστημικές τράπεζες είναι τέσσερις, η «μάχη» θα δοθεί για το ποια ή ποιες από αυτές θα καταστήσουν ποσοστά κοντά στο 30%. Οι ίδιες έχουν υπολογίσει ότι, πέρα από τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης, η συνολική επενδυτική δραστηριότητα θα έχει θετική επίπτωση στην πραγματική οικονομία, η οποία υπολογίζεται με επιπλέον ζήτηση επιχειρηματικών δανείων 10 δισ. ευρώ μέχρι το 2024. Μόνο για το τελευταίο τρίμηνο του έτους, όταν εκτιμάται κορύφωση της ζήτησης για επιχειρηματικά δάνεια, ο στόχος για τις νέες εκταμιεύσεις είναι τουλάχιστον 4-5 δισ. ευρώ, με το συνολικό ποσό για το δεύτερο εξάμηνο του έτους να ανέρχεται κοντά στα 10 δισ. ευρώ. 12

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

Κίνητρα θα προβλέπονται και στον φορολογικό τομέα, με βασικότερο τη μείωση κατά 30% του φορολογικού συντελεστή των κερδών των επιχειρήσεων για 3 χρόνια.

9.000 νέα στεγαστικά δάνεια το Ένα επενδυτικό ακίνητο προσφέρει καθαρές αποδόσεις μέσω των ενοικίων της τάξης του 2021 Την ίδια στιγμή, τα εγχώρια πιστωτικά ιδρύματα αναμένεται να προχωρήσουν φέτος στη χορήγηση 9.000 περίπου στεγαστικών δανείων, αριθμός τριπλάσιος σε σχέση με τα 3.000 στεγαστικά που είχαν εκταμιευθεί το 2020. Και οι προβλέψεις είναι αισιόδοξες, καθώς για το 2022 εκτιμούν ότι οι νέες χορηγήσεις θα υπερδιπλασιαστούν και θα ξεπεράσουν τα 2 δισ. ευρώ, που σημαίνει περισσότερα από 22 χιλιάδες νέα στεγαστικά. Όπως εκτιμούν τραπεζικά στελέχη, η αγορά ακινήτων βρίσκεται στην αρχή ενός καινούργιου κύκλου, όπου ταυτόχρονα οι τιμές ανεβαίνουν και οι αγοραστές είναι διατεθειμένοι να αγοράσουν. Ένας βασικός λόγος είναι τα χαμηλά επιτόκια που θα συνεχίσει να συντηρεί η ΕΚΤ. Οι πολύ χαμηλές έως μηδενικές αποδόσεις στις καταθέσεις οδηγούν τους αποταμιευτές στην αναζήτηση εναλλακτικών τοποθετήσεων, με κυρίαρχη, παραδοσιακά, την αγορά ακινήτων.

3% με 4% κατά μέσο όρο, χωρίς να συνυπολογίζεται η αναμενόμενη άνοδος της αξίας του. Έτσι, ύστερα από μία δεκαετία φθίνουσας πορείας, οι τράπεζες επενδύουν και πάλι στην αγορά στεγαστικής πίστης και έχουν ξεκινήσει διαφημιστικά προγράμματα λανσάροντας τα νέα προϊόντα, που έχουν ιδιαίτερα ελκυστικά επιτόκια, που ξεκινούν από το 2,1%. Πλέον, οι τράπεζες τηρούν αυστηρά κριτήρια, χρηματοδοτούν μάξιμουμ μέχρι το 80% της αξίας του ακινήτου και όσο μεγαλύτερη είναι η ίδια συμμετοχή του δανειολήπτη τόσο καλύτερη τιμολόγηση έχει, ενώ «πριμοδοτούν» και με χαμηλότερο επιτόκιο εκείνους που επιλέγουν πράσινα ακίνητα. Οι τράπεζες προσφέρουν σήμερα σταθερά και κυμαινόμενα επιτόκια κάτω από 3%, με το σταθερό να κυμαίνεται στο 2,6% με 2,8% και το κυμαινόμενο να ξεκινά από το 2,10%. Η τιμολόγηση είναι προσωποποιημένη και ανάλογη με το προφίλ κάθε δανειολήπτη, που έχει να κάνει με το εισόδημά του, την ίδια συμμετοχή, τη διάρκεια του δανείου. • • •

[φάκελος] ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ-ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

Πού οφείλεται το ξέφρενο «ράλι» του φυσικού αερίου και των τιμών στην ενέργεια

Το γεωπολιτικό σκάκι της ΕΕ με τη Ρωσία, οι ελλείψεις αερίου στις αγορές και η πράσινη μετάβαση, έτσι όπως τη βλέπουν κορυφαίοι Έλληνες επιχειρηματίες

νας δύσκολος ενεργειακά χειμώνας είναι μπροστά μας και το πόσο ήπιος ή σφοδρός θα είναι θα επηρεάσει νοικοκυριά, επαγγελματίες και βιομηχανίες, που θα κληθούν να πληρώσουν ακόμη πιο ακριβά τιμολόγια, παρά τις επιδοτήσεις και εκπτώσεις που έχει ανακοινώσει για τους καταναλωτές η κυβέρνηση. Θα επηρεάσει την ελληνική οικονομία, την Ευρώπη και το σύνολο των οικονομιών. 14

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

Στις spot αγορές, τα συμβόλαια προμήθειας φυσικού αερίου έχουν ακριβύνει, με τιμές που αντιστοιχούν στα 180 δολ. ανά βαρέλι αργού πετρελαίου, σύμφωνα με υπολογισμούς Αμερικανών αναλυτών στο Bloomberg. Την ίδια στιγμή, το αργό πετρέλαιο ακριβαίνει μεν, αλλά στοιχίζει λιγότερο από τα μισά. Από την αρχή του χρόνου, οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν σχεδόν τριπλασιαστεί και στις χρηματιστηριακές αγορές στην Ευρώπη οι

αγοραστές καταβάλλουν μέχρι και 30 δολ. ανά μετρικό εκατομμύριο θερμικών μονάδων, σύμφωνα με το Bloomberg. Πολλά χρήματα για τόσο μικρές ποσότητες. Την ίδια στιγμή, ένα πολιτικό και ενεργειακό «πόκερ» εκτυλίσσεται μεταξύ του μεγαλύτερου προμηθευτή φυσικού αερίου στην Ευρώπη και τον κόσμο, της Ρωσίας, και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση

Από το ναδίρ στο ζενίθ οι τιμές μέσα σε 18 μήνες Από τα χαμηλά των τιμών που σημειώθηκαν κατά τη διάρκεια της διεθνούς όξυνσης της πανδημικής κρίσης την άνοιξη του 2020 μέχρι σήμερα, οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν σχεδόν δεκαπλασιαστεί, σύμφωνα με τα στοιχεία των αμερικανικών μέσων. Το πρόβλημα είναι ότι το καύσιμο αυτό είναι κομβικής σημασίας πλέον, γιατί οι χώρες της ΕΕ βρίσκονται σε διαδικασία απανθρακοποίησης και απολιγνιτοποίησης. Δηλαδή σε διαδικασία μετάβασης προς καθαρότερες μορφές ενέργειας. Αυτό σημαίνει ότι η σημασία του φυσικού αερίου έχει αυξηθεί για την παραγωγή ηλεκτρισμού, πέραν των άλλων χρήσεων του αερίου, στη βιομηχανία και τη θέρμανση. Και έχει μετατρέψει το φυσικό αέριο σε οδηγό των ενεργειακών τιμών έναντι του πετρελαίου, που ήταν πάντα ο «πιλότος» των αγορών. Ήδη στην Ελλάδα, τον Οκτώβριο, η παραγωγή ηλεκτρισμού χρησιμοποιούσε πάνω από 50% (μέχρι και 60%) κατά μέσο όρο το

φυσικό αέριο ως βασικό καύσιμο. Η παραγωγή από λιγνίτη έχει περιοριστεί περίπου στο 10% και αποτελεί επιλογή ανάγκης, η οποία αξιοποιήθηκε κάποιες μέρες του Οκτωβρίου, προσφέροντας καύσιμο για το 15%-17% της συνολικής παραγωγής. Αυτό εξηγεί και τους λόγους για τους οποίους η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος έχει αυξηθεί και πιέζει αφόρητα οικιακούς καταναλωτές, επιχειρήσεις και οικονομίες ολόκληρες, ειδικά στην Ευρώπη, που πρώτη από όλους προχώρησε τη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια. Η ΕΕ έχει κάνει στροφή στην καθαρή ενέργεια και στις ΑΠΕ, αν και οι εξελίξεις έχουν προκαλέσει διεργασίες στους κόλπους της και είναι πλέον αρκετές οι χώρες οι οποίες τελευταία θέλουν να εντάξουν στο ενεργειακό μείγμα τους την πυρηνική ενέργεια, όπως για παράδειγμα κάνει ήδη η Γαλλία, η οποία πιέζει και άλλους προς αυτήν την κατεύθυνση. Στο μεταξύ, οι τιμές του αργού πετρελαίου

Στις spot αγορές, τα συμβόλαια προμήθειας φυσικού αερίου έχουν ακριβύνει, με τιμές που αντιστοιχούν στα 180 δολ. ανά βαρέλι αργού πετρελαίου.

έχουν αυξηθεί επίσης, αλλά όχι τόσο όσο του αερίου. Οι τιμές του brent στην Ευρώπη σημειώνουν άνοδο 60% από την αρχή του χρόνου και κυμαίνονται στα υψηλότερα επίπεδα της τελευταίας τριετίας, στα 85 δολ., αλλά απειλούν να συνεχίσουν την άνοδο, λόγω της επιλογής στη χρήση του φυσικού αερίου και των ελλείψεων, ενώ οι τιμές του αργού πετρελαίου στις ΗΠΑ σημειώνουν άνοδο περίπου 70%. Μαζί με το αργό έχουν αυξηθεί και το ντίζελ και η βενζίνη. Προκαλώντας πληθωρισμό Καθώς το φυσικό αέριο παίζει, πλέον, τον ρόλο του οδηγού σε αυτό το «ράλι», οι τιμές των άλλων καυσίμων ακριβαίνουν λιγότερο, αλλά ακριβαίνουν κι αυτά. Ακόμη και οι τιμές του λιγνίτη και του άνθρακα έχουν αυξηθεί στο εξωτερικό. Στις ΗΠΑ περισσότερο, αλλά και στην Κίνα και στην Ινδία, οι οποίες έχουν αυξήσει τις εξορύξεις. Στο μεταξύ, οι πλημμύρες στην Κίνα στα ορυχεία, πριν λίγες εβδομάδες, επιδείνωσαν προσωρινά την κατάσταση, προκαλώντας κι άλλες πιέσεις. Η Κίνα, στην οποία είναι οι συγκεντρωμένες οι περισσότερες και μεγαλύτερες βιομηχανίες διεθνώς, είναι ο μεγάλος αγοραστής που επιδείνωσε την κατάσταση για τους Ευρωπαίους. Κυνηγώντας φορτία υγροποιημένου αερίου από τις ΗΠΑ και ρωσικό αέριο για τις δικές της μεγάλες ανάγκες, συνέβαλε στην αύξηση των τιμών. Οι τιμές των καυσίμων είναι ο βασικότερος παράγοντας για την πρόκληση των πληθωριστικών πιέσεων. Η ενέργεια είναι βασικό αγαθό. Θα κινηθούν τα εργοστάσια, θα μετακινηθούν τα προϊόντα, θα παραχθεί ηλεκτρισμός, αλλά οι αυξήσεις όλων των ΧΡΗΜΑ 15

φάκελος - φυσικό αέριο-πετρελαιοειδή

χρειάζεται ενέργεια και ο χειμώνας πιέζει περισσότερο, ενώ η Ρωσία θέλει να εδραιώσει την επιρροή της ως προμηθευτή μέσω της πολιτικής των αγωγών, ειδικότερα του νέου αγωγού Nord Stream 2, και των μακροχρόνιων συμφωνιών. Αντίθετα, η ΕΕ θέλει να μην ελέγχει η Ρωσία τον αγωγό, αφού παρέχει και το αέριο (unbundling), και προτιμά τις χρηματιστηριακές αγορές για την προμήθεια καυσίμων και όχι τα μεγάλα μακροχρόνια συμβόλαια. Αυτό είναι σημαντικό μέρος του προβλήματος τώρα, γιατί οι ελλείψεις στο αέριο έχουν προκαλέσει άνοδο των τιμών σε υπερβολικά, σχεδόν παράλογα, και μη βιώσιμα επίπεδα.

φάκελος - φυσικό αέριο-πετρελαιοειδή

αγαθών μετά από λίγο θα ακολουθήσουν περισσότερο ή λιγότερο, καθώς όλοι θα θέλουν να αντισταθμίσουν τα κόστη τους. Οι πρώτες ύλες είναι αυτές που επηρεάζονται πρώτες και τροφοδοτούν το σπιράλ. Ειδικά τα ενεργοβόρα μέταλλα, αλλά και τα λιπάσματα. Μετά τα λιπάσματα ακολουθούν οι σοδειές, ενώ μετά τα βιομηχανικά μέταλλα τα βιομηχανικά προϊόντα. Η μείωση της ζήτησης αρχικά με την πανδημία και η πτώση της παραγωγής, σε συνδυασμό με την απότομη αύξησή της στη συνέχεια, εξάντλησαν την προσφορά. Η βοήθεια των κεντρικών τραπεζών με το φθηνό χρήμα για να ξεπεραστεί η πανδημική ύφεση ενίσχυσε περισσότερο τη ζήτηση. Βοήθησε να επαναληφθεί και η παραγωγή, αλλά όταν αυτή διακοπεί για τόσο μεγάλο διάστημα, δεν είναι εύκολο να καλύψει τη ζήτηση. Τι προκάλεσε την κρίση Πώς φθάσαμε σε αυτό το χάος; Τι προκάλεσε την κρίση; Πλήθος αναλυτών συμφωνούν ότι είναι σύνθετο φαινόμενο, που το προκαλούν διαφορετικοί παράγοντες. Όλοι όμως συμφωνούν στην αφετηρία των προβλημάτων, που είναι οι ελλείψεις της παραγωγής. Τις ελλείψεις προκάλεσε η διεθνής ύφεση που έφερε η πανδημία. Η ζήτηση έπεσε, η παραγωγή έπεσε ακόμη περισσότερο. Όσο τα εργοστάσια είχαν αποθέματα δεν υπήρχε πρόβλημα. Αλλά όταν τα αποθέματα που δεν ανανεώθηκαν τελείωσαν και άνοιξαν εργοστάσια που είχαν κλείσει, ήταν δύσκολο να επαναληφθεί ο εφοδιασμός με τις συνθήκες που προκαλούσε η διαρκώς αυξανόμενη ζήτηση. Οι κοινωνίες και οι οικονομίες ήθελαν να επιστρέψουν άμεσα, αλλά δεν ήταν δυνατόν. Οι ειδικοί της αγοράς γνωρίζουν ότι χρειάζεται χρόνος για να δημιουργηθούν αποθέματα, και τα κοιτάσματα των καυσίμων, που έχει μειωθεί η παραγωγή τους για πολλούς μήνες, δεν λει16

Ιούλιος - Αύγουστος Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021 2021

αερίου ανήλθαν σε 57,73 TWh, καταγράφοντας αύξηση σε σύγκριση με τις 53,54 TWh το εννεάμηνο του 2020. Οι μεγαλύτερες ποσότητες εισήλθαν από το σημείο εισόδου Σιδηροκάστρου (26,09 TWh), το οποίο κάλυψε το 45,19% των εισαγωγών, παρουσιάζοντας αύξηση της τάξης του 10,06 % σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο.

τουργούν όπως μια βρύση που ανοίγεις και κλείνεις κατά βούληση με άμεσο αποτέλεσμα. Στο μεταξύ, η αυξανόμενη ζήτησε οδήγησε την Κίνα σε μεγάλες και διαρκείς αγορές καυσίμων και πρώτων υλών, ενώ κατά τον χειμώνα που είχε προηγηθεί η Ευρώπη κατανάλωσε μεγαλύτερα αποθέματα φυσικού αερίου από ό,τι συνήθως. Καθώς η Ρωσία πιέζει για τον νέο βόρειο αγωγό και για μακροχρόνια συμβόλαια, στην Ευρωπαϊκή Ένωση που έχει κάνει την επιλογή του φυσικού αερίου ως καύσιμο ελπίζουν σε όσο το δυνατόν πιο ήπιο χειμώνα. Μετά τον Απρίλιο, οι προθεσμιακές τιμές των συμβολαίων φυσικού αερίου υποχωρούν, όπως και οι ανάγκες της θέρμανσης. Η κατανάλωση φυσικού αερίου στην Ελλάδα Καθώς η Ελλάδα προχωρά την απολιγνιτοποίηση και προωθεί τη μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας, η κατανάλωση φυσικού αερίου έχει αυξηθεί. Το φυσικό αέριο αποτελεί το μεταβατικό καύσιμο για όλη την Ευρώπη. Είναι υδρογονάνθρακας ασφαλώς, αλλά δεν συγκρίνεται με τον λιγνίτη, ούτε φυσικά με το πετρέλαιο. Στην πραγματικότητα, έχει πλεονεκτήματα ακόμη και σε σχέση με το πετρελαϊκό αέριο, που σε υγροποιημένη μορφή το γνωρίζουμε στην Ελλάδα ως «γκάζι». Φέτος, στους εννέα πρώτους μήνες, η εγχώρια κατανάλωση αυξήθηκε κατά 13,45% από πέρσι, φθάνοντας στο τέλος Σεπτεμβρίου στις 52,46 τεραβατώρες (TWh) από 46,24 που ήταν πέρσι. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με στοιχεία του ΔΕΣΦΑ: Οι εισαγωγές φυσικού

Στην Ελλάδα, τον Οκτώβριο, η παραγωγή ηλεκτρισμού χρησιμοποιούσε πάνω από 50% (μέχρι και 60%) κατά μέσο όρο το φυσικό αέριο ως βασικό καύσιμο.

κράτα και...

Όπου ακούς

ΜΕΓΑΛΟ καλάθι!

300 τυχεροί

θα κερδίσουν το καλάθι του µήνα αξίας 300€ µε την Κάνε νέα σύνδεση σε Ρεύµα ή Αέριο

Μάθε περισσότερα: fysikoaerioellados.gr/abpromo

ΧΡΗΜΑ 17

φάκελος - φυσικό αέριο-πετρελαιοειδή Η κατανάλωση έχει αυξηθεί φέτος από όλες τις κατηγορίες καταναλωτών. Έτσι: Το μεγαλύτερο μερίδιο έχουν οι παραγωγοί ηλεκτρικού ρεύματος, οι οποίοι κατανάλωσαν το 67,40% του φυσικού αερίου, ενώ η ζήτηση φέτος αυξήθηκε κατά 15,21%, σε 35,36 τεραβατώρες, από 52,46 που ήταν το σύνολο της εγχώριας κατανάλωσης στο εννεάμηνο.

Οι ΗΠΑ παρέμειναν ο μεγαλύτερος εισαγωγέας LNG στη χώρα μας, με 8,04 TWh και μερίδιο 44,33% στο υγροποιημένο αέριο.

Νοικοκυριά και επιχειρήσεις κατανάλωσαν 9,08 τεραβατώρες, που αντιστοιχούν στο 17,30% της ζήτησης. Η κατανάλωση αυξήθηκε κατά 7,3%.

Έπονται η Αλγερία με 4,42 TWh και μερίδιο 24,38% και η Αίγυπτος με 0,92 TWh (μερίδιο 5,1%), αντίστοιχα.

Ακολουθεί το Κατάρ στη δεύτερη θέση με 4,74 TWh και μερίδιο 26,16%.

Οι βιομηχανίες κατανάλωσαν 8,01 τεραβατώρες και είχαν μερίδιο 15,26% στην εγχώρια κατανάλωση. Κατέγραψαν αύξηση 7,37% στις ποσότητες που κατανάλωσαν. Το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), που μεταφέρεται με ειδικά τάνκερ και αποθηκεύτηκε στη Ρεβυθούσα, ήταν λιγότερο φέτος στο εννεάμηνο, λόγω των λιγότερων και ακριβών φορτίων. Εκφορτώθηκαν 18,14 τεραβατώρες LNG από 25 δεξαμενόπλοια, έναντι 25,86 TWh από 40 δεξαμενόπλοια στο αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου έτους. Οι μειωμένες ποσότητες αερίου στην ελληνική αγορά, λοιπόν, οφείλονται κυρίως στα φορτία υγροποιημένου αερίου, το οποίο μεταφέρεται με ειδικά τάνκερ και αποθηκεύεται (Ρεβυθούσα). Τα φορτία αυτά «κυνήγησε» μανιωδώς η Κίνα στις διεθνείς αγορές και οι αγοραστές αερίου από την Ελλάδα επανέκαμψαν στην Αλγερία, που ήταν παλαιότερα ο βασικός προμηθευτής υγροποιημένου αερίου. Οι αγορές από την Αλγερία διπλασιάστηκαν (102,22% αύξηση). Αντίθετα, μειώθηκαν τα φορτία από τις ΗΠΑ και το Κατάρ κατά 47,36% και 31,76%, αντίστοιχα. Αύξηση 10,28% παρουσίασαν και οι εισαγωγές LNG από την Αίγυπτο. 18

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

Έγινε βιαστικά η ενεργειακή μετάβαση;

Το κόστος της ενεργειακής μετάβασης εξαρτάται άμεσα από το φυσικό αέριο. Όσο μεγαλύτερη είναι η τιμή του τόσο θα επιβαρύνεται ο πράσινος μετασχηματισμός.

Υπάρχουν πολλές διαφορετικές απόψεις για το αν η ενεργειακή μετάβαση ήταν πρώιμη ή ακόμη και βιαστική ή, σύμφωνα με άλλους, αν απλώς συνέπεσε με τις ιδιαίτερες συνθήκες που προκάλεσε η αρχική μείωση και μετά η απότομη αύξηση της ζήτησης λόγω της πανδημίας. Η συζήτηση διεξάγεται σε όλο τον κόσμο, στις ΗΠΑ, την Ευρώπη και φυσικά στη χώρα μας. Πολύ πρόσφατα μάλιστα, δύο κορυφαίοι Έλληνες επιχειρηματίες, άριστοι γνώστες του θέματος, οι κύριοι Ευάγγελος Μυτιληναίος και Γιώργος Περιστέρης, μίλησαν για το θέμα και ήταν ξεκάθαρο πως έχουν διαφορετική οπτική γωνία.

Σύμφωνα με τον πρόεδρο και CEO του Ομίλου Mytilineos, κ. Ευάγγελο Μυτιληναίο, «αυτή είναι η πρώτη εκ των πολλών ενεργειακών κρίσεων που έρχονται». Κατά τη γνώμη του, οι κοινωνίες, υπό το βάρος του εκλογικού σώματος κάθε χώρας –στην Ευρώπη πάρα πολύ αλλά όχι μόνο εκεί– αποφάσισαν ότι πρέπει να πάμε «χθες» στην απανθρακοποίηση. Αυτό, όπως έχει πει, γίνεται χωρίς σχέδιο, χωρίς επενδύσεις, χωρίς την εξασφάλιση του βασικού αγαθού της ενέργειας για τον πληθυσμό». «Έχουμε αποφασίσει ότι καύσιμο μετάβασης θα είναι το φυσικό αέριο. Ξέρετε πού είμαστε τώρα; Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν ούτε οι

υποδομές για να δεχτούν ως καύσιμο μετάβασης το αέριο, ούτε έχουν γίνει οι επενδύσεις τρισεκατομμυρίων για αυτήν τη μετάβαση. Το μόνο που έχει γίνει είναι να φτιάχνουμε αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα. Ξεχνάμε ότι λειτουργούν όταν φυσά ή όταν έχει ήλιο. Μετά σταματούν. Δεν υπάρχει η τεχνολογία για μεγάλης έκτασης αποθήκευση». «Θα έπρεπε να υπάρχουν αποθέματα ασφαλείας» συνέχισε. «Τώρα, στην κρίση, σκέφτηκαν οι αρχές στην ΕΕ ότι χρειάζονται μεγάλοι χώροι αποθήκευσης αερίου; Τώρα το αποφασίσαμε; Τι έχει συμβεί: Φύγαμε μπροστά, αφήσαμε στο πλάι τις επενδύσεις σε φυσικό

αέριο και πετρέλαιο και τώρα λέμε δεν έχει φυσικό αέριο γιατί έχει κρύο; Πρώτη φορά έχει κρύο»; Υποστήριξε ότι μεταξύ των δύο καυσίμων το πετρέλαιο είναι πιο «εύκολη περίπτωση», γιατί υπάρχει σε αφθονία. Στο φυσικό αέριο υπερβάλλουσες ποσότητες έχει μόνο η Ρωσία. Ο κ. Μυτιληναίος σχολίασε ότι οι επενδύσεις σε υδρογονάνθρακες δεν έχουν αποδοχή από τους διεθνείς επενδυτές. «Μπαίνεις σε μαύρη λίστα αν ασχολείσαι» έχει πει. Τι πιστεύει ο κ. Γιώργος Περιστέρης Ξεκάθαρη θέση υπέρ της ενεργειακής πράσινης μετάβασης και υπέρ των ΑΠΕ παίρνει ο πρόεδρος και CEO του ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, κ. Γιώργος Περιστέρης. Κατά την άποψή του, δεν φταίει η ενεργειακή μετάβαση, η οποία είναι φθηνή, εξασφαλίζει βιώσιμη ευημερία και απαλλάσσει τη χώρα μας από την ενεργειακή και εθνική υποτέλεια. Ο κ. Περιστέρης αποδίδει την εκτίναξη των τιμών του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας σε γεωπολιτικά και οικονομικά συμφέροντα παραγωγών χωρών, που εκμεταλλεύονται τον ρόλο του φυσικού αερίου ως μεταβατικού καυσίμου. Θυμίζει επίσης ανάλογες ενεργειακές κρίσεις με τα ορυκτά τις περασμένες δεκαετίες. Ο κ. Περιστέρης έχει πει ότι η ενεργειακή μετάβαση γίνεται για το καλό της ανθρωπότητας και της Ελλάδας, για να μη μετατραπεί το εθνικό αγαθό μας, το κλίμα, από παράδεισο σε εφιάλτη. Κατά τη γνώμη του, η διείσδυση των ΑΠΕ στην Ελλάδα δεν ήταν βιαστική, αντίθετα καθυστέρησε, προκαλώντας τώρα μεγαλύτερο πρόβλημα. Ο ίδιος πιστεύει ότι οι σωστές πολιτικές επιδότησης των ΑΠΕ τα προηγούμενα χρόνια οδήγησαν σε ένα κόστος αιολικής και φωτοβολταϊκής μεγαβατώρας στη χώρα μας για τις νέες εγκαταστάσεις κάτω από τα 55 ευρώ ανά MWh, που συνεχίζει να μειώνεται. Πιστεύει ακόμη ότι οι τεράστιες επιδοτήσεις στα ορυκτά καύσιμα (άνθρακας, λιγνίτης, πετρέλαιο, φυσικό αέριο) συνεχίζουν επί δεκαετίες να αυξάνονται, επικαλούμενος τελευταία μελέτη του, και λέει ότι οι επιδοτήσεις αυτές, μόνο για το 2020, ανέρχονται σε 5,9 τρισ. δολ. ή σε 6,8% του παγκόσμιου ΑΕΠ.

Κατά τη γνώμη του, τα νοικοκυριά πρέπει να προστατευθούν από τη συγκυριακή ακρίβεια μέσα από την επιδότηση των τιμών. Η επιδότηση αυτή πρέπει να προέλθει τόσο από πόρους του κρατικού προϋπολογισμού όσο και από ευρωπαϊκούς πόρους, αλλά να μην απογυμνώσει τον λογαριασμό ΕΛΑΠΕ, από όπου πληρώνονται οι παραγωγοί ΑΠΕ. Τι πιστεύει ο κ. Νίκος Ζαχαριάδης Το κόστος της ενεργειακής μετάβασης εξαρτάται άμεσα από το φυσικό αέριο. Όσο μεγαλύτερη είναι η τιμή του τόσο θα επιβαρύνεται ο πράσινος μετασχηματισμός, κατά την άποψη του CEO της Elpedison και πρoέδρου του Ελληνικού Συνδέσμου Ανεξάρτητων Εταιρειών Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΑΗ), κ. Νίκου Ζαχαριάδη. Ο κ. Ζαχαριάδης έχει καταθέσει την άποψή του για την πορεία της πράσινης μετάβασης, τονίζοντας ότι η ενεργειακή μετάβαση αποτελεί μια διαδικασία που θα πρέπει να κοστολογείται, λαμβάνοντας υπόψη την επίπτωσή της στην τιμή του φυσικού αερίου. Ο ίδιος υποστηρίζει ότι η επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης οδήγησε την παγκόσμια ζήτηση υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) σε επίπεδα που υπερβαίνουν τη διαθέσιμη ικανότητα εφοδιασμού. Κατά τη γνώμη του, αυτό είχε ως συνέπεια οι τιμές φυσικού αερίου να αυξηθούν σημαντικά, με συνακόλουθα πιθανά προβλήματα στον εφοδιασμό και ενεργειακή φτώχεια. Σήμερα, το κόστος της ενεργειακής μετάβασης εξαρτάται από την τιμή MCP (marginal clearing price), που συνδέεται με την τιμή του φυσικού αερίου. Με άλλα λόγια, η χονδρεμπορική τιμή στα Χρηματιστήρια Ενέργειας προσδιορίζεται από την ακριβότερη μονάδα που μπαίνει τελευταία στις δημοπρασίες, κι αυτή είναι του φυσικού αερίου. Ο κ. Ζαχαριάδης προτείνει να ληφθούν μέτρα που θα υποστηρίζουν τις επενδύσεις φυσικού αερίου (παραγωγή, μεταφορά, CCGTs) και θα εξορθολογίσουν το χρονοδιάγραμμα ενεργειακής μετάβασης, ώστε να αποφευχθεί η διεύρυνση της ενεργειακής φτώχειας και να αποφευχθεί η καθυστέρηση στην ενεργειακή μετάβαση. ΧΡΗΜΑ 19

φάκελος - φυσικό αέριο-πετρελαιοειδή

Τι πιστεύει ο κ. Ευάγγελος Μυτιληναίος

φάκελος - φυσικό αέριο-πετρελαιοειδή Φυσικό αέριο και γεωπολιτικό σκάκι Στο γήπεδο των διεθνών εντυπώσεων και των media, ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντίμιρ Πούτιν, και οι Ευρωπαίοι αρμόδιοι «έστελναν για μεγάλο διάστημα την μπάλα στην εξέδρα», σε έναν «διάλογο κωφών», μέχρι να ανοίξει τελικά τα χαρτιά του ο Ρώσος πρόεδρος, ώστε να αντιληφθούν οι καταναλωτές της Ευρώπης τι συμβαίνει. Ο κ. Πούτιν το είπε τελικά ξεκάθαρα ότι θα στείλει άμεσα μέχρι και το 10% του αερίου που χρειάζεται η Ευρώπη μόλις ο αγωγός Nord Stream 2 πάρει την άδεια για να στείλει το αέριο από τον αγωγό αυτό. Μέχρι τότε, ο κ. Πούτιν έλεγε ότι θα αυξήσει τις προμήθειες, οι δηλώσεις αναγράφονταν, ανέκοπταν για μία ή δύο μέρες το «ράλι» του φυσικού αερίου, αλλά οι Ευρωπαίοι και οι Έλληνες καταναλωτές δεν έβλεπαν φως και απορούσαν, καθώς το θέμα έχει κι άλλες παραμέτρους, για τις οποίες δεν τους μιλούν. Όμως, σύμφωνα και με κατατοπιστικό ρεπορτάζ του Γαλλικού Πρακτορείου, οι Ρώσοι αξιωματούχοι όταν μιλούν για προμήθειες φυσικού αερίου, μιλούν πάντα για συμβάσεις. Η λέξη-«κλειδί» είναι οι συμβάσεις, οι μακροχρόνιες συμβάσεις δεκαετιών δηλαδή, και όχι οι spot αγορές και τα χρηματιστήρια, μέσω των οποίων «αλλάζουν χέρια» μικρά φορτία που δεν καλύπτουν τη ζήτηση. Οι Ευρωπαίοι θέλουν φορτία στις αγορές. Οι Ρώσοι θέλουν σταθερά συμβόλαια 20-30 ετών… Σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο: «Οι Ρώσοι αξιωματούχοι έχουν πει επανειλημμένα τις τελευταίες εβδομάδες ότι οι προμηθευτές εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους βάσει συμβάσεων με Ευρωπαίους αγοραστές. Η Μόσχα δεν αυξάνει τις προμήθειες που διατίθενται στις βραχυπρόθεσμες αγορές spot, τις οποίες προτιμά η ΕΕ, υποστηρίζοντας ότι η αγορά είναι πιο ανταγωνιστική». Πριν λίγο καιρό, ο Βλαντίμιρ Πούτιν είχε σχολιάσει τα «συστημικά ελαττώματα» στην ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας, αποκρούοντας 20

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

την κριτική. Πριν τις δηλώσεις αυτές, ο Ρώσος υπουργός Ενέργειας είχε ξαναπεί ότι θα χρειαστούν νέες συμβάσεις για αυξημένες παραδόσεις στην Ευρώπη. «Αν υπάρχουν αιτήματα, αυτό θα γίνει μόνο μέσω της θέσπισης νέων συμβατικών υποχρεώσεων» δήλωσε ο Νικολάι Σουλγκίνωφ, περιγράφοντας τη Ρωσία ως «αξιόπιστο προμηθευτή». Σύμφωνα με στοιχεία του Γαλλικού Πρακτορείου, η Ρωσία, προμηθεύει περισσότερο από το ένα τρίτο του ευρωπαϊκού φυσικού αερίου και η πολιτική της είναι η ταχεία χρήση του αγωγού Nord Stream 2, που υποστηρίζει ότι θα βοηθήσει στην καταπολέμηση της αύξησης των τιμών. Ο αγωγός της Βαλτικής Θάλασσας –που επικρίθηκε από ορισμένες δυτικές χώρες ως γεωπολιτικό όπλο– πρόκειται να διπλασιάσει τις προμήθειες φυσικού αερίου από τη Ρωσία στη Γερμανία. Όλα αυτά φέρνουν στην επιφάνεια και το ζήτημα του αγωγού, με τον οποίο σχετίζεται άμεσα το θέμα των συμβάσεων. Η Ρωσία, επενδύοντας στον αγωγό, θέλησε να αποκόψει καταρχάς την Ουκρανία, μέσα από την οποία περνούσε άλλος αγωγός. Τώρα, η ίδια η Ουκρανία εφοδιάζεται μέσω Ουγγαρίας και Σλοβακίας, σύμφωνα με διεθνή μέσα. Σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο, κάποιοι Ευρωπαίοι «κατηγορούν ότι ο πρόσφατα κατασκευασμένος αγωγός θα στερήσει από την Ουκρανία –βασικό σύμμαχο της ΕΕ– τα τέλη διαμετακόμισης. Ενώ το ρεπορτάζ αναφέρει ότι η Μόσχα δεν έχει κλείσει επιπλέον χωρητικότητα διέλευσης φυσικού αερίου μέσω Ουκρανίας στην Ευρώπη για τον Οκτώ-

βριο, προκαλώντας τις πρώτες ανησυχίες… Η Ρωσία αρνείται ότι πιέζει τους πελάτες της, λέγοντας ότι πρέπει να γεμίσει τα αποθέματά της για τον χειμώνα πριν στείλει προμήθειες στην Ευρώπη». Έπειτα η Ρωσία, έχοντας επενδύσει στον αγωγό, θέλει συμβόλαια που εξασφαλίζουν το μέλλον αυτής της επένδυσης. Και, πάνω από όλα, είναι το ζήτημα των κανονισμών για τα μονοπώλια της ΕΕ που πρεσβεύουν την αρχή του διαχωρισμού. Το unbundling. Ο προμηθευτής του φυσικού αερίου δεν μπορεί να είναι αυτός που ελέγχει τον αγωγό. Κι αυτό αποτελεί ζήτημα έρευνας των Κοινοτικών Αρχών, μέσα από το οποίο περνά η αδειοδότηση. Σύμφωνα πάντως με τις τελευταίες δηλώσεις από ρωσικής πλευράς, η Ρωσία μπορεί να αυξήσει την προμήθεια φυσικού αερίου προς την Ευρώπη μέσω του αγωγού Nord Stream 2 αμέσως μόλις ο τελευταίος λάβει το «πράσινο φως» από τη Γερμανία. Σύμφωνα με τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντίμιρ Πούτιν, οι ευρωπαϊκές αγορές αερίου αντιμετωπίζουν αυτή τη στιγμή έλλειμμα 70 δισ. κυβικών μέτρων, μολονότι, όπως υποστήριξε, η Ρωσία έχει αυξήσει το τελευταίο διάστημα τις εξαγωγές φυσικού αερίου. Ο Βλαντίμιρ Πούτιν είπε ακόμη ότι η Ρωσία αναμένεται να έχει ολοκληρώσει την πλήρωση της δεύτερης γραμμής του Nord Stream 2 με αέριο μέσα στον Δεκέμβριο. Προ ημερών, ο εκπρόσωπος της Ρωσίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση προέτρεψε τις γερμανικές αρχές να δώσουν άδεια στον νέο αγωγό φυσικού αερίου Nord Stream 2 πριν από τη λήξη της προθεσμίας, στις 8 Φεβρουαρίου. • • •

Ενέργεια που µας πάει

µπροστά

δύναµη, εξέλιξη, ασφάλεια, πρωτοπορία

Η ΔΕΠΑ Εµπορίας ηγείται και πρωτοπορεί στην ελληνική αγορά ενέργειας. Προσφέρει ολοκληρωµένες λύσεις για κάθε κατηγορία πελατών, στις πιο ανταγωνιστικές τιµές και εγγυάται την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας, έχοντας επιτύχει τη διαφοροποίηση των πηγών και των οδών εφοδιασµού της. Με το βλέµµα στο µέλλον, η ΔΕΠΑ Εµπορίας πραγµατοποιεί επενδύσεις, που δηµιουργούν προστιθέµενη αξία στην οικονοµία και νέες ποιοτικές θέσεις εργασίας, ενώ συµµετέχει σε στρατηγικής σηµασίας διεθνή έργα, που µετατρέπουν την Ελλάδα σε περιφερειακό ενεργειακό κόµβο. Με τον δυναµισµό του ηγέτη, η ΔΕΠΑ Εµπορίας επεκτείνει τη δραστηριότητά της, στηρίζοντας σταθερά τις νέες τεχνολογίες και ανοίγοντας διαρκώς νέους δρόµους για την ενέργεια και την ανάπτυξη.

ΧΡΗΜΑ 21

συνέντευξη

ια συζήτηση με την Έφη Κουτσουρέλη είναι πάντα μια ευχάριστη, δημιουργική και απολαυστική εμπειρία. Είναι ένας άνθρωπος που διαβάζει προσεκτικά τις εξελίξεις και προτοποθετείται στο μέλλον. Ζει έντονα την καθημερινότητα, χωρίς όμως να χάνει τον στόχο και τον μεγάλο ορίζοντα. Σχεδιάζει αυτό που θα έρθει, πάντοτε σε επαφή με το «σήμερα» και τις προκλήσεις του. Η Έφη Κουτσουρέλη έχει δουλέψει σκληρά πάντα σε «έξυπνες» επιλογές. Ξεκίνησε από το εμπόριο και συνεργάστηκε με την Info Quest, μόλις ξεκίνησε, με μετοχική σχέση από το 1984, που ιδρύθηκε η ΑΕ. Ήταν ιδρυτικό μέλος της εταιρείας. Η ηγετική της παρουσία αναδείχθηκε μέσα από τη δραστηριοποίησή της σε όλους τους κρίσιμους διοικητικούς τομείς της εταιρείας. Κανείς σήμερα δεν μπορεί να αμφισβητήσει πόσο συνέβαλε η Έφη Κουτσουρέλη στην ανάπτυξη και στον μετασχηματισμό της Info Quest σε Όμιλο εταιρειών με δραστηριότητες στους τομείς, στις ταχυδρομικές υπηρεσίες και στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Για πολλά χρόνια, το όνομα της κυρίας Κουτσουρέλη ήταν συνδεδεμένο με τον τομέα Marketing & Επικοινωνίας των δραστηριοτήτων Πληροφορικής και Επικοινωνιών. Σήμερα είναι Αντιπρόεδρος ΔΣ του Ομίλου Quest και Μέλος ΔΣ των εταιρειών του Ομίλου, θέση που κατέχει από το 2015, και Πρόεδρος της Επιτροπής του ΔΣ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, έχοντας διαμορφώσει από το 2013 τη στρατηγική ΕΚΕ και Βιώσιμης Ανάπτυξης για τον Όμιλο και τις θυγατρικές του. Την περίοδο 2007-2010 διετέλεσε μέλος στο ΔΣ του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών Ελλάδος (ΣΕΠΕ), ενώ επίσης είναι μέλος ΔΣ σε διάφορους οργανισμούς και Φιλανθρωπικά Ιδρύματα. 22

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

Έφη Κουτσουρέλη Αντιπρόεδρος του Ομίλου Quest

Το μέλλον κρύβει νέες επενδύσεις, εξαγορές και συμμαχίες

Στον Χρήστο Ν. Κώνστα Έχετε διανύσει μια επιτυχημένη, εντυπωσιακή, παραγωγική, επιχειρηματική διαδρομή τεσσάρων δεκαετιών στον χώρο της τεχνολογίας. Τι στόχους έχετε θέσει για τα επόμενα σαράντα χρόνια; (Γέλια)… Δεν είμαι σίγουρη ότι έχω τόσο μεγαλόπνοο σχεδιασμό, αλλά σε ό,τι κάνουμε έχουμε στο μυαλό σαν στόχο τη δημιουργία καινοτόμου αξίας. Ακούστε, όπως είπατε, πραγματοποιήσαμε μια μεγάλη συναρπαστική διαδρομή. Η Info Quest υπήρξε η μητρική εταιρεία του Ομίλου Quest μέχρι το 2010. Έγραψε ιστορία στην ελληνική αγορά της πληροφορικής και των επικοινωνιών. Επενδύσαμε επιχειρηματικά και με επιτυχία σε όλο το φάσμα της ψηφιακής τεχνολογίας, και κάτι έχουμε καταφέρει. Από την πληροφορική επεκταθήκαμε στην κινητή τηλεφωνία, γιατί αυτό τότε ήταν το μέλλον. Μαζί ήρθαν και οι εξελίξεις στο διαδίκτυο, το πάντρεμα με τις τηλεπικοινωνίες με την Q Telecom, η οποία, παρά τις δυσοίωνες προβλέψεις, με την είσοδό της ως καινούργιος «παίκτης» σε μια κορεσμένη αγορά, την επηρέασε και τη διαμόρφωσε προς όφελος του καταναλωτή. Με ρωτήσατε για το μέλλον. Αυτήν την εποχή, πρώτη μου μεγάλη προτεραιότητα είναι ο καθολικός μετασχηματισμός του Ομίλου. Ήρθε η ώρα να περάσει η χώρα μας, αλλά και ο Όμιλος, στη νέα εποχή. Δεν είναι καθόλου αφηρημένο αυτό που σας αναφέρω. Ο μετασχηματισμός είναι πολυεπίπεδος. Είναι οικονομικός, είναι αξιακός, είναι κοινωνικός. Πρέπει να μάθουμε να συνεργαζόμαστε, να αλλάξουμε νοοτροπία, να δούμε πώς θα λειτουργούμε ως υπολογίσιμοι «παίκτες» στη διεθνή αγορά, μια αγορά που αλλάζει διαρκώς. Εσείς μιλάτε για συνεργασίες, εγώ μυρίζομαι εξαγορές… Ας ξεκινήσουμε από το γεγονός ότι αυτές οι θεαματικές αλλαγές σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να είναι αποτέλεσμα της δουλειάς ενός ανθρώπου, μιας εταιρείας ή μιας μικρής ομάδας στελεχών. Χρειάζονται συμμαχίες και συνέργειες. Φυσικά, θα επιδιώξουμε την οργανική μας ανάπτυξη και τον μετασχηματισμό. Όλα αυτά θα γίνουν πιο γρήγορα και αποτελεσματικά με νέες

συμμαχίες και, γιατί όχι, νέες εξαγορές. Κοιτάξτε τι γίνεται στη χώρα μας αυτήν την εποχή, ειδικά στον ευρύτερο τομέα της πληροφορικής. Γίνεται ένας «αγώνας δρόμου» για να καλύψουμε το χαμένο έδαφος μιας δεκαετίας, και το στοίχημα είναι μεγάλο για όλους. Έχει αποδειχθεί ότι ως λαός είμαστε καλύτεροι στην ανάλυση, στον σχεδιασμό και στις ιδέες απ’ ό,τι στην υλοποίηση. Γιατί η υλοποίηση απαιτεί πειθαρχία, ομαδικότητα και σύμπνοια για έναν σκοπό. Θα χρειαστεί η συνειδητή προσπάθεια, η συσπείρωση των δυνάμεων, η συνεργασία των φορέων και η ικανότητα των νέων ταλέντων, ώστε να ενταχθούν ως σύνολο σε αυτήν την προσπάθεια με αυταπάρνηση, γιατί ο όγκος των απαιτήσεων όλο και μεγαλώνει. Όταν μιλάτε για transformation, για μετασχηματισμό, ποια είναι η κατεύθυνση; Ποιος κρατά την πυξίδα; Οι απαιτήσεις του πελάτη και κατ’ επέκταση της κοινωνίας. Η αγορά μάς καθοδηγεί κι εμείς πρέπει να υπηρετήσουμε τις σημερινές και μελλοντικές ανάγκες της. Το βλέπετε κι εσείς, σήμερα υπάρχει χώρος για "disruption" σε όλους τους τομείς και σε όλα τα επίπεδα της οικονομίας, γιατί πλέον επικρατούν καινούργιες συνθήκες και δημιουργούνται καινούργιες ανάγκες, που υπάγονται σε καινούργιες αντιλήψεις και διαφορετικό τρόπο λειτουργίας. Το 5G προσφέρει εκπληκτικές νέες δυνατότητες πρόσβασης και συνδεσιμότητας σε όλο τον κόσμο, με φοβερές ταχύτητες. Βλέπετε ότι γίνονται καταιγιστικές επενδύσεις σε data centers, γεγονός που μεταφράζεται σε εντυπωσιακές δυνατότητες για επεξεργασία,

αποθήκευση και απομακρυσμένη λειτουργία, που αγγίζουν και την ελληνική αγορά βέβαια. O πρώτος Quantum υπολογιστής νέας εκρηκτικής τεχνολογίας, που είναι κατά πόδας, θα φέρει την πλήρη ανατροπή, σε συνδυασμό με τη χρήση των νέων τεχνολογιών που ολοένα ενσωματώνουμε, όπως AI, ρομποτική, blockchain κ.ά. Μιλώντας για μετασχηματισμό, ξεκινώ τις αλλαγές από τον επαναπροσδιορισμό της ηγεσίας. Οι νέες συνθήκες απαιτούν ηγέτες µε πολυεπίπεδες ικανότητες, που να µπορούν να διοικούν οµάδες, να λαµβάνουν αποφάσεις, να δίνουν προτεραιότητα στις στρατηγικές αλλαγές, στις επενδύσεις και άλλα πολλά. Η εποχή μας είναι γεμάτη αλλαγές και απαιτήσεις για ευελιξία (agility) και ανθεκτικότητα (resilience) σε πολυεπίπεδες πλέον ανάγκες. O ηγέτης, σήμερα, πρέπει να έχει ανοιχτό πνεύμα, να είναι δεκτικός σε νέες ιδέες και καινούργιες εφαρμογές. Να είναι σε θέση να χαράξει μακροπρόθεσμη στρατηγική και κυρίως να έχει το όραμα ώστε να προωθήσει τη σωστή και γρήγορη λήψη αποφάσεων για το μετασχηματισμό και τη βιωσιμότητα της επιχείρησης. Όλα αυτά απαιτούν συστήματα, ανθρώπους, διαδικασίες ελέγχου και πιστοποίησης του αποτελέσματος σε όλες τις φάσεις του… Οι άνθρωποι είναι το μυστικό. Ο ανθρώπινος παράγοντας κρίνει την επιτυχία κάθε ιδέας. Η επιτυχία κρύβεται στο όραμα, τις αρχές και τις αξίες, στη φιλοσοφία της διαρκούς εξέλιξης. Οι άνθρωποι, η παιδεία τους και η συνεχής εκπαίδευση αποτελούν τους βασικούς πυλώνες πάνω στους οποίους στηρίζεται ένας Οργανισμός για να συνεχίσει την πορεία του και να στοχεύσει ψηλότερα. Στη δική μας αγορά, οι γρήγορες εναλλαγές και η ραγδαία εξέλιξη δημιουργούν νέες ευκαιρίες για πρωτοπορία και ανάπτυξη. Αυτές τις προκλήσεις πρέπει να διαχειριστούμε για να δημιουργήσουμε καινοτομίες που θα μας φέρουν πάλι στην πρώτη γραμμή των εξελίξεων. Ο ανθρώπινος παράγοντας αποτελεί θεμελιώδες κεφάλαιο για μια εταιρεία, και αυτό το διαπιστώσαμε σε πολλαπλές δύσκολες φάσεις, όταν η εμπιστοσύνη και η στήριξη των ΧΡΗΜΑ 23

συνέντευξη εργαζομένων στις κρίσιμες στιγμές υπήρξε καθοριστική. Προσωπικά, θεωρώ ότι είναι μια δικαίωση, που αποδεικνύει ότι η ανθρώπινη συσπείρωση για έναν σκοπό μπορεί να αποφέρει εκπληκτικά αποτελέσματα, τα οποία λειτουργούν προς όφελος όλων. Επενδύετε μεγάλα ποσά και πολλές ανθρωποώρες στην αναζήτηση καινοτομιών… Χαίρομαι που με ρωτάτε, γιατί αυτές είναι επενδύσεις που δεν είναι ορατές «διά γυμνού οφθαλμού». Έχουμε δημιουργήσει ειδικές ομάδες για την ανάλυση, το σχεδιασμό και την εξέλιξη καινοτόμων λύσεων που λειτουργούν συστηματικά με ένα δομημένο τρόπο και συγκεκριμένους στόχους. Μιλάμε για το Innovation Center του Ομίλου Quest. Η δουλειά αυτή δεν έχει βγει προς τα έξω, αλλά είναι ουσιαστική για το παρόν και το μέλλον του Ομίλου. Προσβλέπουμε στην ανάπτυξη νέων, καινοτόμων λύσεων μέσω εξειδικευμένων ομάδων, που μπορούν να προσδώσουν αξία σε όλους τους εμπλεκομένους καθώς και στο σύνολο της αγοράς και της χώρας. Ομολογώ ότι, σήμερα, είμαστε σε μια πλεονεκτική θέση, με «το ταμείο γεμάτο», την οποία σκοπεύουμε να ενισχύσουμε, αποκτώντας μεγαλύτερη εξωστρέφεια. Εσείς μιλάτε για εξαγορές, που εν μέρει ισχύει, αλλά εγώ σας λέω ότι ο ρόλος μας είναι αυτός του enabler, προωθώντας τη συνεργασία με άλλους φορείς και δημιουργώντας οικοσυστήματα σε επιλεγμένους τομείς ενδιαφέροντος, φέρνοντας κοντά διάφορες ομάδες με εξειδίκευση υψηλού επιπέδου και συνδετικό κρίκο την τεχνολογία. Εξυπηρετούμε όλο το φάσμα της αγοράς στον τομέα της τεχνολογίας: από τον δημόσιο φορέα, τον μεγάλο Οργανισμό, την επιχείρηση, μέχρι και τον τελικό καταναλωτή. Σε αυτό, βέβαια, μεγάλο ρόλο παίζει η χρήση των νέων τεχνολογιών, που μπαίνουν πλέον σε εφαρμογή και γι’ αυτό και επενδύουμε συνέχεια στον εκσυγχρονισμό των επιχειρηματικών μας μοντέλων με καινούργιες υπηρεσίες και εφαρμογές. Πού βλέπετε ότι θα δοθεί μεγαλύτερο βάρος; Στις συσκευές ή στις υπηρεσίες; Εδώ είναι που κάνετε λάθος. Δεν 24

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

υπάρχει διαχωρισμός. Τα προϊόντα πληροφορικής και επικοινωνιών στηρίζουν τις εφαρμογές τους σε cloud υπηρεσίες. Αποτελούν μέρος των λύσεων του ψηφιακού μετασχηματισμού, που σήμερα καλπάζει στην επιχειρηματική αγορά. Εμείς, σε ολοκληρωμένο επίπεδο στον επιχειρησιακό τομέα, συνεχίζουμε να διευρύνουμε τις επιλογές των προϊόντων μας, των λύσεων και των υπηρεσιών μας, παραμένοντας η μεγαλύτερη πύλη διάχυσης ψηφιακών τεχνολογιών στην ελληνική αγορά. Στον τομέα του mobility και των «έξυπνων» διασυνδεδεμένων συσκευών Internet of Things, που απευθύνονται στην καταναλωτική αγορά, κυρίως μέσω της Xiaomi, με βάση τα smartphones και ένα μεγάλο οικοσύστημα έξυπνων συσκευών, διευρύνεται ολοένα η γκάμα των προϊόντων-λύσεων ενός εξελιγμένου τρόπου ζωής, ενώ έχουμε ήδη παρουσιάσει και τις πρώτες προτάσεις μας στον τομέα της ηλεκτροκίνησης, με τα ηλεκτρικά μηχανάκια της Segway. Προϊόντα και υπηρεσίες συνυπάρχουν σε όλο και περισσότερους τομείς, όπως αυτούς του σπιτιού, της άθλησης, της υγείας και, τώρα τελευταία, της ηλεκτροκίνησης, αποτελώντας τον πιο ραγδαία ανερχόμενο και δημοφιλή τομέα καταναλωτικών προϊόντων.

(γέλια). Δεν είναι δουλειά μου να αξιολογώ τις προσδοκίες και τους φόβους της αγοράς. Είναι όμως ευθύνη μου να καταστήσω την Quest μια πρότυπη επενδυτική επιλογή. Να αισθάνεται ο μέτοχος, ο επενδυτής αλλά και ο καταναλωτής ότι εμπιστεύονται μια εταιρεία που σέβεται τα χρήματά τους αλλά και προσπαθεί να εξελίσσεται διαρκώς προς όφελος της κοινωνίας και της οικονομίας. Μην ξεχνάτε ότι οι πρωταγωνιστές του «σήμερα» είναι οι “survivors” του «χθες». Περάσαμε μια μεγάλη και οδυνηρή περίοδο αποεπένδυσης και καταστροφής αξιών στην ελληνική οικονομία. Όσοι επιβίωσαν διεκδικούν τώρα το μερίδιό τους στην ανάπτυξη και στις νέες προοπτικές. Το ίδιο συμβαίνει και με την Quest. Η χώρα βρέθηκε κοντά στη διάλυση, και εμείς, ως υγιής Οργανισμός, με δεσμούς και εξάρτηση από το εξωτερικό, το νιώσαμε πολύ έντονα. Όμως, από αυτό βγήκε και κάτι καλό: αναγκαστήκαμε να δώσουμε βαρύτητα στην ανάπτυξη δραστηριοτήτων εκτός συνόρων και τα καταφέραμε καλά, εφόσον, εκτός των άλλων, η εμπειρία αυτή επιστρέφει τώρα ως τεχνογνωσία στον τρόπο λειτουργίας, διαχείρισης και προσαρμογής στα καινούργια δεδομένα. Έχουμε μια υπολογίσιμη θέση στην Ευρώπη και μεταφέρουμε το know-how στην Ελλάδα, όπου παραμένει η λειτουργική βάση των δράσεών μας. Άρα, χρειαζόμαστε εξωστρέφεια και αποφασιστικότητα όταν υπάρχουν δυσκολίες.

Μεταξύ μας, τώρα, δεν βλέπετε κι εσείς ότι όλες αυτές οι συναρπαστικές εξελίξεις έχουν δημιουργήσει μια μικρή ή μεγαλύτερη χρηματιστηριακή «φούσκα»; Έχουν εκτιναχθεί οι αποτιμήσεις… Δεν είναι η πρώτη φορά ούτε για Όταν περιγράφετε την επιχειρηματιεσάς ούτε για εμένα… Τα έχουμε ξαναζήσει κή σας διαδρομή αυτά τα περίφημα

σαράντα χρόνια, ποιες θεωρείτε ότι ήταν οι κομβικές στιγμές; Η Info Quest ιδρύθηκε το 1981 και υπήρξε η μητρική εταιρεία του Ομίλου μέχρι το 2011. Πριν από δέκα χρόνια διαχωρίσαμε το επενδυτικό σκέλος του Οργανισμού από τις υπόλοιπες δραστηριότητες και δημιουργήθηκε η Quest Holdings. Οι κρίσιμες, οι κομβικές στιγμές, όπως τις λέτε, συνδέονται σχεδόν απόλυτα με την εξέλιξη της τεχνολογίας. Η Info Quest ξεκίνησε από την πληροφορική και προχώρησε στις τηλεπικοινωνίες. Κάλυψε όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων με προϊόντα, υπηρεσίες και λύσεις αιχμής. Στην κινητή τηλεφωνία με την Q-Phone. Δημιουργήσαμε δίκτυο υπηρεσιών Internet με την Hellas Online, Β2B υπηρεσίες με το www.questonline.gr. Μετά ήρθε η Q-Telecom, ο τέταρτος πάροχος κινητής τηλεφωνίας στην Ελλάδα, που σηματοδότησε μια νέα εποχή στις τηλεπικοινωνίες. Δημιουργήσαμε ενιαίο τηλεπικοινωνιακό δίκτυο, που συνδύαζε σταθερή και κινητή τηλεφωνία, καθώς και Internet, όλα αυτά για πρώτη φορά στην ελληνική αγορά. Είμαστε περήφανοι γι’ αυτήν τη διαδρομή, γιατί, εκτός από τη δική μας ανάπτυξη, έφερε πολλές αλλαγές και ωρίμανση στην αγορά των τηλεπικοινωνιών, προς όφελος του καταναλωτή. Είναι επίσης σημαντικό να αναφέρουμε ότι η Quest συμπεριλαμβάνεται στις 35 ελληνικές εισηγμένες εταιρείες του νέου δείκτη του Χρηματιστηρίου Αθηνών ATHEX ESG INDEX, που ανακοινώθηκε τον Ιούλιο 2021, ο οποίος θα παρακολουθεί τη χρηματιστηριακή απόδοση των εισηγμένων εταιρειών του ΧΑ που υιοθετούν και προβάλλουν τις πρακτικές τους σε θέματα περιβάλλοντος, κοινωνίας και εταιρικής διακυβέρνησης (ESG). Κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους, ο Όμιλος παρουσίασε μια εντυπωσιακή αύξηση καθαρής κερδοφορίας κατά 112%, άνοδο EBITDA κατά 45%, στα 39 εκατ. ευρώ, και αύξηση πωλήσεων κατά 47%, στα 447 εκατ. ευρώ. Η επίδραση της δουλειάς σας στην κοινωνία και την οικονομία ήταν σημαντική... Θυμηθείτε εσείς που είστε και παλιός: Η Q-Telecom, μια μικρή εταιρεία με περιορισμένα κεφάλαια, εισέβαλε σε μιαν άκρως ανταγωνιστική και κορεσμένη αγορά με ένα διαφορετικό επιχειρηματικό μοντέλο και μέσα σε τέσσερα χρόνια κατάφερε να δημιουργήσει

το δικό της δίκτυο και να φτάσει σε break-even, κατακτώντας το 10% της ελληνικής αγοράς τηλεφωνίας. Παράλληλα, αναπτύξαμε το ηλεκτρονικό εμπόριο με τη δημιουργία του www.you.gr ενώ δημιουργήσαμε τη νέα Uni Systems, τον μεγαλύτερο ελληνικό Οργανισμό για integration, ικανό να διεκδικήσει τα μεγάλα έργα της ευρωπαϊκής αγοράς. Σήμερα, είναι ο σημαντικότερος enabler στην ελληνική αγορά, που μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στον μετασχηματισμό της. Το 2009 δημιουργήθηκε η iSquare, για να διαγράψει μια καινούργια πορεία με τα προϊόντα της Apple στην ελληνική αγορά και την Κύπρο. Την ίδια περίοδο, αναπτύξαμε το FinTech, έναν καινούργιο τομέα, με την Cardlink να πρωτοπορεί στην αγορά των ηλεκτρονικών συναλλαγών. Η τεχνολογία όμως εξελίσσεται ραγδαία και ήταν ο καταλύτης για τεράστιες αλλαγές. Η Info Quest, ως πρωτοπόρος εταιρεία σε όλες τις εξελίξεις, στις αρχές της δεκαετίας 2010, προχώρησε σε επενδύσεις όπως το Quest on Cloud, για τη δημιουργία υπηρεσιών και εφαρμογών cloud, που φυσικά θα συνεχιστούν στο μέλλον. Και τώρα; Ποια είναι τα επόμενα επενδυτικά σας σχέδια; Με τα λεφτά από την πώληση της Cardlink και της Cardlink One έχετε «καύσιμα» για μια επιτάχυνση των επενδύσεων… Υπάρχει ένα πενταετές στρατηγικό πρόγραμμα που ολοκληρώνεται φέτος. Σας έχω πει πως ενδιαφερόμαστε και επενδύουμε σε νέες, καινοτόμες υπηρεσίες, αλλά προσβλέπουμε και σε νέες αγορές στον άξονα της νέας οικονομίας. Εκεί στοχεύουν οι επόμενες επενδύσεις. Την ανάπτυξή μας τη βλέπουμε οργανικά, αλλά και με εξαγορές που θα διευρύνουν το φάσμα των επιλογών και των λύσεων που προσφέρουμε για καθεμία από τις εταιρείες μας. Η κρίση μάς δίδαξε ότι όταν προσφέρεις καινοτόμες αξίες στην αγορά, η επιβίωση είναι ευκολότερη. Τα τελευταία δέκα χρόνια, έχουμε κάνει σημαντικές επενδύσεις, της τάξης των 130 εκατ. ευρώ, στον τομέα αυτό. Μέσα στο 2021 ολοκληρώθηκε από την Info Quest Technologies για την ενίσχυση των υπηρεσιών cloud η εξαγορά της Team Candi, ενός από τους κορυφαίους συνεργάτες της Microsoft. Η Uni Systems ανήγγειλε τη συμμετοχή της με πλειοψηφικό πακέτο στην εταιρεία Intelli Solutions, μία από τις καινοτόμες εταιρείες που πρωταγωνιστεί στον ψηφιακό μετασχηματι-

σμό στη χώρα μας. Και, φυσικά, συνεχίζουμε. Παράλληλα, η ACS θα θέσει τον Νοέμβριο σε λειτουργία το νέο, υπερσύγχρονο κέντρο διαλογής, μια επένδυση πάνω από 40 εκατ. ευρώ. Φαντάζομαι ότι σύντομα θα σας υποδεχτώ στη νέα μεγάλη επένδυση της Info Quest Technologies, το νέο υπερσύγχρονο Logistic Center, με εντυπωσιακές τεχνολογίες και αυτοματισμούς, που αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2022. Έχετε δημιουργήσει και τον δικό σας «επενδυτικό άγγελο». Το IQbility έχει στηρίξει πολλές νεοφυείς επιχειρήσεις. Κερδίζετε από αυτήν τη διαδικασία; Τα οφέλη δεν υπολογίζονται πάντα με χρήματα στο ταμείο. Το IQbility ξεκίνησε ως incubator και συνέχισε με επένδυση απευθείας σε εταιρείες. Με την εξέλιξη του οικοσυστήματος νεοφυών επιχειρήσεων, η απευθείας επένδυση προσέδιδε ακόμα μεγαλύτερη αξία στην αγορά. Το IQbility, σήμερα, έχει εξελιχθεί σε ένα “corporate angel fund”, το οποίο επενδύει επιλεκτικά σε μία, δύο ή τρεις το πολύ startup εταιρείες κάθε χρόνο. Κάθε επένδυση υπολογίζεται από 100.000 ευρώ έως 300.000 ευρώ, ανάλογα με την περίπτωση. Ο ιδιαίτερος χαρακτήρας του IQbility κρύβεται στο γεγονός ότι αποτελεί πιθανότατα τη μοναδική θυγατρική ελληνικού επιχειρηματικού ομίλου η οποία αποκτά συστηματικά μετοχικές συμμετοχές σε νεοφυείς επιχειρήσεις, με προσανατολισμό σε startups που έχουν συνέργειες με τις εταιρείες του ομίλου σε τομείς όπως tech, fintech, services, last mile delivery, κ.λπ. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το έργο που επιτελεί το IQbility ως συνδετικός κρίκος των εταιρειών του ομίλου με την κοινότητα των startups, συμβάλλοντας στην αλληλεπίδραση με κοινοτόμους ανθρώπους, ιδέες και εφαρμογές. Στη διάρκεια της ζωής του IQbility, έχουμε βοηθήσει δεκάδες startups και έχουμε συνολικά επενδύσει σε 14 από αυτές. Το συνολικό ποσό της επένδυσης υπολογίζεται σε 2 εκατ. ευρώ. Οι πιο πρόσφατες επενδύσεις του IQbility είναι προς την εταιρεία Sync Biotracking, που αναπτύσσει τη χρήση δεδομένων και τεχνολογίας για τη βελτίωση της μεταβολικής υγείας, και την εταιρεία Simpler, που αποσκοπεί στο να προσφέρει στην αγορά τον απλούστερο και γρηγορότερο τρόπο checkout στις ηλεκτρονικές αγορές. • • • ΧΡΗΜΑ 25

[φάκελος] ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΔΕΙΚΤΗ ESG

Οι 35 ηγέτιδες εταιρείες του δείκτη ESG προσελκύουν νέα επενδυτικά κεφάλαια

ε την αυλαία για τον ATHEX ESG δείκτη να έχει ανοίξει, από τις 2 Αυγούστου, εδώ και σχεδόν δυόμισι μήνες, η συγκεκριμένη κατηγορία εισηγμένων/μετοχών θα έπρεπε να διεκδικεί, εκ των πραγμάτων, πρωταγωνιστικό ρόλο. Mε 35 εταιρείες πρώτης γραμμής στο παλμαρέ του, συνολικής κεφαλαιοποίησης στα 15,6 δισ. ευρώ, τιμή εκκίνησης τις 1.000 μονάδες και μεγάλες προσδοκίες για εισροή το επόμενο διάστημα νέων κεφαλαίων, ιδίως από την πλευρά μεγάλων και δυναμικών επενδυτικά ξένων funds, έκανε το επίσημο ντεμπούτο στην ελληνική κεφαλαιαγορά ο δείκτης ESG. Δείκτης, δηλαδή, που περιλαμβάνει εισηγμένες με έμφαση και στρατηγικό σχεδιασμό προς τον Environmental, Social and Governance Sector (ESG). O δείκτης αυτός αποτυπώνει και προβάλλει ουσιαστικά προς τους επενδυτές, ξένους και Έλληνες, τις αντίστοιχες επιδόσεις των ελληνικών εισηγμένων. Σε αυτήν την πρώτη φάση λειτουργίας του, η υιοθέτηση των κριτηρίων ESG για τις εισηγμένες μπορεί να είναι χαμηλή. Ειδικά για τις μικρομεσαίες εταιρείες, οι οποίες παρουσιάζουν άλλα φλέγοντα προβλήματα βιωσιμότητας. Ωστόσο, έμπειροι παράγοντες και στελέχη της αγοράς εκτιμούν ότι θα προκύψουν σημαντικές ευκαιρίες βελτίωσης των αποτιμήσεων για όσες εταιρείες υιοθετήσουν τα κριτήρια ESG στο μέλλον. Γι’ αυτό και η ίδια η EXAE δεν κρύβει τη φιλοδοξία της, στο μέλλον, ο Athex ESG να έχει τις μετοχές του γενικού δείκτη και να είναι γενικός δείκτης. Προς το παρόν, ο ESG δείκτης θα αναθεωρείται μία φορά τον χρόνο, και συγκεκριμένα κάθε Νοέμβριο, και θα εξετάζεται η στάθμισή του κάθε εξάμηνο.

Η στροφή Η τάση για την υιοθέτηση κριτηρίων ESG από τις επιχειρήσεις κερδίζει θεαματικά έδαφος 26

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

Στις διεθνείς αγορές, η εν λόγω «στροφή» έχει ξεκινήσει από τα μέσα της δεκαετίας του 2000 από την Wall Street, ωστόσο η πρώτη συντονισμένη δημιουργία και λειτουργία «πράσινων αμοιβαίων κεφαλαίων» (green mutual funds) έγινε σχετικά πρόσφατα, με όλο και περισσότερα κεφάλαια να επενδύονται σε εισηγμένες/μετοχές σε εξειδικευμένους δείκτες (Solar Energy, Pollution Controls, Water Stocks κ.λπ.). Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι, σήμερα, ένα σχεδόν 10% των επενδυμένων κεφαλαίων διεθνώς να είναι τοποθετημένα σε εταιρείες αυτής της κατηγορίας, με το κομμάτι της πράσινης ανάπτυξης στο επίκεντρο. Και στην εγχώρια επιχειρηματικότητα έχουν γίνει βήματα. Οι γνωστοί πρωτοπόροι όμιλοι της μεγάλης κεφαλαιοποίησης, με ισχυρό περιβαλλοντικό και κοινωνικό αποτύπωμα στην επιχειρηματική τους δράση (π.χ. CocaCola HBC, ΤΙΤΑΝ, Mytilineos κ.ά.) άνοιξαν τον δρόμο, και αρκετές εταιρείες ακολουθούν. Δέλεαρ αποτελούν τα τεράστια κεφάλαια που επενδύονται διεθνώς σε εταιρείες και αμοιβαία κεφάλαια με χαρακτηριστικά ESG, το πλήθος των μεγάλων funds που έχουν στραφεί στον κλάδο των AΠE, η ενεργειακή μετάβαση, η αλλαγή προδιαγραφών σε κλάδους αιχμής (όπως λ.χ. αεροπορική βιομηχανία, αυτοκινητοβιομηχανία, θαλάσσιες μεταφορές).

αποκτήσει μεγαλύτερο βάθος. Στελέχη της αγοράς υπογραμμίζουν πως, στο κοντινό κιόλας μέλλον, ο επενδυτικός χάρτης θα υποστεί σημαντικές αλλαγές και η νέα γενιά διαχειριστών θα εξετάζει διαφορετικά από την τωρινή τα κριτήρια για μια επένδυση. Ειδικότερα σε αυτήν τη συγκυρία, που η κλιματική αλλαγή και η δραματική αύξηση τιμών στην ενέργεια, συνδυαστικά με τον επερχόμενο χειμώνα, συνθέτουν ένα εκρηκτικό μείγμα. Με αποτύπωμα και επενδυτικό/χρηματιστηριακό.

H τάση για την υιοθέτηση κριτηρίων ESG από τις επιχειρήσεις κερδίζει θεαματικά έδαφος σε παγκόσμια κλίμακα τα τελευταία χρόνια.

Παράγοντες της αγοράς εκτιμούν πως η υιοθέτηση των ESG κριτηρίων, φέρνοντας νέα κεφάλαια, στο μέλλον, στις εισηγμένες, θα μπορούσε να ενισχύσει την κεφαλαιοποίηση κατά 10%-15% τουλάχιστον. Βεβαίως, στο στάδιο της προσαρμογής, και κυρίως για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, η υιοθέτηση περιβαλλοντικών, κοινωνικών και εταιρικής διακυβέρνησης κριτηρίων, συνεπάγεται ένα αυξημένο κόστος, το οποίο θα μπορούσε βραχυπρόθεσμα να μειώσει την καθαρή κερδοφορία. Επίσης, οι επιχειρήσεις που δίνουν έμφαση σε δράσεις ESG θα κερδίσουν τα μέγιστα από τα προγράμματα του Tαμείου Aνάκαμψης. Υπολογίζεται ότι, άμεσα ή έμμεσα, θα εισρεύσουν πάνω από 10 δισ. ευρώ προς δράσεις πράσινες, κοινωνικά ευαίσθητες και που θα βασίζονται στη σωστή εταιρική διακυβέρνηση. Οι εισηγμένες στο XA επιχειρήσεις που θα καταφέρουν να προβάλουν και να διεκδικήσουν κονδύλια μπορούν να απορροφήσουν πάνω από 3-4 δισ. ευρώ.

Τα οφέλη H δημιουργία του δείκτη ESG Index, με τις 35 μετοχές εισηγμένων με ανάλογα χαρακτηριστικά, συμβάλλει ώστε το XA να γίνει πιο εξωστρεφές, ανοίγοντας τη δυνατότητα και την προοπτική για ξένα κυρίως funds να επενδύσουν σε ελληνικές εταιρείες, και αυτές, με τη μεγέθυνσή τους, να σταθούν ανταγωνιστικότερα στις διεθνείς αγορές, ενώ και το «ρηχό» ελληνικό χρηματιστήριο θα ΧΡΗΜΑ 27

φάκελος - εταιρείες δείκτη ESG

σε παγκόσμια κλίμακα τα τελευταία χρόνια και θέτει ως επενδυτικά κριτήρια το τρίπτυχο (Περιβάλλον-Κοινωνική Ευθύνη-Εταιρική Διακυβέρνηση) για την επιλογή ομίλων και εταιρειών με έμφαση στη διαδικασία ενεργειακής μετάβασης προς μια επιχειρηματικότητα φιλικότερη στο περιβάλλον, κοινωνικά πιο ευαίσθητη και επενδυτικά πιο διαφανή.

φάκελος - εταιρείες δείκτη ESG Aπό την άλλη, τα μεγάλα funds αυτό δεν το αγνοούν και θα μπορούσαν να τοποθετηθούν μακροπρόθεσμα, ώστε μελλοντικά να δουν τις επιχειρήσεις να βελτιώνονται στους παραπάνω τομείς. Σε τελική ανάλυση, προσφέρεται στις ελληνικές επιχειρήσεις μία ακόμη σημαντική ευκαιρία να εκσυγχρονιστούν, αφήνοντας πίσω «παραδοσιακές», αναχρονιστικές νοοτροπίες στη λειτουργία τους. Την ίδια ώρα, η λειτουργία του ESG δείκτη θα πρέπει να συμβάλει στη διεύρυνση και του ρόλου της αγοράς εταιρικών ομολόγων εσωτερικού (ήδη διάφορες εταιρείες εξέδωσαν ή προετοιμάζουν πράσινο ομόλογο), βάζοντας ευρύτερα την κεφαλαιαγορά στο monitoring επενδυτικών οίκων και funds. Πρακτικά, θα καταστεί ευκολότερη για τις εταιρείες αυτές η προσβασιμότητα σε μια αγορά κεφαλαίων που τη διαχειρίζονται ονόματα όπως Pimco, Schroders, Amundi, AXA Investments, Allianz Global Investors, BNP, Morgan Stanley, Union Investments. Ας έχουμε υπόψη ότι τα A/K και τα funds που επενδύουν σε εταιρείες που είναι προσανατολισμένες σε δράσεις ESG είναι, βασικά, μακροπρόθεσμοι επενδυτές. Tα κεφάλαια των funds που επενδύουν σε εταιρείες που πληρούν τα ESG κριτήρια έχουν αυξηθεί κατά 200% από το 2015 και τα κεφάλαια που έχουν τοποθετηθεί σε πράσινα ομόλογα σε ευρώ αυξήθηκαν επτά φορές κατά την ίδια περίοδο. Οίκοι και πρακτορεία όπως Moody’s, Bloomberg, Fitch στοχεύουν ήδη στη θέσπιση προτύπων αξιολόγησης για τα κριτήρια ESG.

H υιοθέτηση των ESG κριτηρίων, φέρνοντας νέα κεφάλαια, στο μέλλον, στις εισηγμένες, θα μπορούσε να ενισχύσει την κεφαλαιοποίηση κατά 10%-15% τουλάχιστον.

H πανδημία ενίσχυσε την τάση προς τις πράσινες και βιώσιμες επενδύσεις και τα funds ακολουθούν. Παρά την πανδημία, η παγκόσμια αγορά των πράσινων ομολόγων σημείωσε νέο υψηλό το 2020, με νέες εταιρικές εκδόσεις ύψους 270 δισ. δολαρίων. Στο πρώτο εξάμηνο του 2020, εκδόθηκαν στην EE πράσινα ομόλογα αξίας 90 δισ. ευρώ. Οι μεγαλύτερες διεθνείς τράπεζες (HSBC, JP Morgan, Crédit Agricole SA, BNP Paribas κ.ά.) εκδίδουν, αθρόα, πράσινα ομόλογα για αιολικά πάρκα, τεχνολογία μπαταριών και άλλες AΠE. Tο σύνολο των κεφαλαίων των ESG funds, στο τέλος του 2020, έφτασε παγκοσμίως στο ποσό-ρεκόρ του 1,7 τρισ. δολ., παρουσιάζοντας αύξηση 50% από το 2019, που ήταν επίσης χρονιά-ρεκόρ. Συνολικά, ξεπέρασαν το 1 τρισ. δολάρια. Tο «κλειδί» που κάνει αυτήν την ευρωπαϊκή και παγκόσμια τάση τόσο ισχυρή βρίσκεται στο γεγονός ότι τόσο οι τράπεζες όσο και τα funds που επενδύουν στα κριτήρια βιωσιμότητας μειώνουν το ρίσκο τους και αυξάνουν τη δική τους πρόσβαση σε κεφάλαια, αφού απολαμβάνουν τη στήριξη της EKT, η οποία από φέτος δέχεται ως collateral από τις τράπεζες πράσινα ομόλογα, με τις πληρωμές τους να συνδέονται με στόχους βιωσιμότητας, και θα συμπεριλάβει αυτό το χρέος στο πρόγραμμα ενίσχυσης της κεφαλαιακής ρευστότητας με επαναγορά ομολόγων. Tα τελευταία χρόνια, οι επενδυτικές επιλογές ESG έχουν μεταφερθεί ακριβώς στο κέντρο των mainstream επενδύσεων. Mια πρόσφατη μελέτη από το The Forum for Sustainable and Responsible Investment (US-SIF) αποκαλύπτει ότι τα συνολικά περιουσιακά στοιχεία που βρίσκονται στις HΠA υπό διαχείριση, χρησιμοποιώντας επενδυτικές στρατηγικές ESG, αυξήθηκαν από 8,1 τρισ. δολ. στις αρχές του 2016 σε 11,6 τρισ. δολ. στις αρχές του 2018, αύξηση 43%, που αντιπροσωπεύει ένα στα τέσσερα δολάρια που επενδύθηκαν. Tο 2019, το Responsible Investment Association (το PRI είναι επενδυτική πρωτοβουλία σε συνεργασία με την UNEP Finance Initiative και το UN Global Compact) ερεύνησε 1.004 επενδυτές λιανικής ως προς τις προοπτικές τους σχετικά με τις επενδύσεις

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

Η έρευνα της Morgan Stanley διαπίστωσε ότι σχεδόν το 95% των millennials ενδιαφέρονται για επενδύσεις ESG. Oι ερευνητές του Morningstar εξέτασαν τις επενδυτικές προτιμήσεις 948 ερωτηθέντων τριών γενεών: millennials (ηλικίας 25-30), Gen Xers (ηλικίας 41-56 ετών) και baby boomers (ηλικίας 57-75).

Κριτήρια Οι εταιρείες που πληρούν τα κριτήρια καταλληλότητας ταξινομούνται κατά φθίνουσα σειρά και, με βάση την τελική ESG βαθμολογία τους, οι 60 πρώτες θα συμμετέχουν στη σύνθεση του δείκτη. Στην αρχική σύνθεση συμμετέχουν οι Coca-Cola, OTE, Alpha Bank, OΠAΠ, Μυτιληναίος, Εθνική Τράπεζα, ΔEH, Jumbo, Πειραιώς, ΤΙΤΑΝ, Motor Oil, ΓEK TEPNA, Τέρνα Ενεργειακή, Lamda, EΛΠE, EYΔAΠ, Ελλάκτωρ, AΔMHE, Σαράντης, Viohalco, EXAE, Quest, Πλαστικά Θράκης, Πλαστικά Κρήτης, Αεροπορία Αιγαίου, EΛBAΛXAΛKOP, OΛΠ, Cenergy, Ευρωπαϊκή Πίστη, Ιατρικό Αθηνών, Πλαίσιο, Αλουμύλ και Λύκος. H κεφαλαιοποίησή τους ανέρχεται σε 15,6 δισ. ευρώ και το μεγαλύτερο βάρος έχουν η Coca-Cola, ο OTE και η Alpha Bank με 10% και ακολουθεί ο OΠAΠ με 9,3%.

φάκελος - εταιρείες δείκτη ESG

ESG. Η έρευνα διαπίστωσε ότι το 79% των ερωτηθέντων θα ήθελαν ο πάροχος χρηματοοικονομικών υπηρεσιών να παρουσιάσει και να συζητήσει υπεύθυνες επενδυτικές επιλογές που να ταιριάζουν με τις αξίες τους.

κή της πράσινης αγοράς. Οι δε τελευταίες εξελίξεις που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή επιταχύνουν τη στροφή της επενδυτικής κοινότητας προς αυτήν την κατεύθυνση. Τάση που, πλέον, υποστηρίζεται ανοιχτά –και έμπρακτα– από τις κεντρικές τράπεζες, με την ΕΚΤ να έχει αναλάβει καθοριστικό ρόλο για τα ευρωπαϊκά δρώμενα. Το 2021 ξεκίνησε δυναμικά, με τις εκδόσεις μόνο των διατηρήσιμων εκδόσεων (sustainable) ομολόγων να ξεπερνούν τα 680 δισ., με πρόβλεψη για κάλυψη και του 1 τρισ., ενώ μεγαλύτερος θα είναι ο τζίρος των εν γένει Environmental, Social and Corporate Governance εκδόσεων. Σε αυτήν την αγορά έχουν στραφεί, μέχρι τώρα, μετρημένοι επικεφαλής ελληνικών επιχειρήσεων με θετικό αποτέλεσμα, ανοίγοντας τον δρόμο όχι μόνο για ομολόγους τους, κυρίως, εισηγμένων στο Χρηματιστήριο Αθηνών, αλλά και για το ίδιο το οικονομικό επιτελείο, για το ελληνικό Δημόσιο.

H δημιουργία του δείκτη ESG Index, με τις 35 μετοχές εισηγμένων με ανάλογα χαρακτηριστικά, συμβάλλει ώστε το XA να γίνει πιο εξωστρεφές.

Πράσινα ομόλογα

Οι πρωτοπόροι

Με το μέγεθος της πράσινης αγοράς να έχει ξεπεράσει το 1 τρισ. δολ., με τον μέσο ημερήσιο τζίρο να φτάνει το 1,7 δισ. (από 1,6 δισ. το 2020), η ευρύτερα εννοούμενη ως green market είναι η αδιαμφισβήτητη επενδυτική τάση διεθνώς. Με τον επιθετικότερο ρυθμό ανάπτυξης έναντι οποιασδήποτε άλλης, σύμφωνα με το Διεθνές Χρηματοπιστωτικό Ινστιτούτο. Η παραδοχή από τον ίδιο τον επικεφαλής του IIF, Ντάγκλας Φλιντ (πρόεδρο της HSBC), πως από το 1983, που ιδρύθηκε ο φορέας, είναι η πρώτη φορά που καταγράφεται τόσο εκθετική συγκέντρωση επενδυτικών κεφαλαίων, αρκεί για να καταδείξει τη δυναμι-

«Ιχνηλάτης» της συγκεκριμένης αγοράς είναι η Τέρνα Ενεργειακή, καθώς τον Οκτώβριο του 2019 προχώρησε στην έκδοση πράσινου ομολόγου, ζητώντας 150 εκατ., με την προσφορά να φτάνει τα 685 εκατ. και την απόδοση κοντά στο χαμηλό του εύρους έκδοσης (2,65%). Αποτέλεσε το πρώτο πιστοποιημένο πράσινο ομόλογο (certified climate bond) που εκδόθηκε με τα «ελληνικά χρώματα» και έφερε τη σφραγίδα του Climate Bond Initiative. Πρακτικά, αυτό σήμαινε (και) τη δέσμευση πως έσοδα από την έκδοση θα χρησιμοποιούνταν για την υλοποίηση πράσινων επενδύσεων, που συμβάλλουν στην αειφόρο ανάπτυξη. ΧΡΗΜΑ 29

ΠΕΙΡ

ΠΕΙΡΑΙΩΣ FINANCIAL HOLD (ΚΟ)

39.01

1.0000000

TITC

TITAN CEMENT (ΚΑ)

42.93

1.0000000

ΜΟΗ

ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ (ΚΟ)

23.97

1.0000000

ΓΕΚΤΕΡΝΑ

ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ (ΚΟ)

35.91

1.0000000

ο Αθηνών ανακοινώνει τη σύνθεση και τουςΤοΣυντελεστές Χρηματιστήριο Στάθμισης Αθηνώντων ανακοινώνει μετοχών που τη σύνθεση και τους Συντελεστές Στάθμισης των

14τουθα ΤΕΝΕΡΓ ΤΕΡΝΑτη ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ 1.0000000 σύνθεση του νέου- δείκτη «Δείκτης ο υπολογισμός στη του σύνθεση οποίου νέου ξεκινήσει δείκτη «Δείκτης(ΚΟ) ATHEX ESG» ο25.76 υπολογισμός του οποίου θ φάκελος εταιρείες δείκτηATHEX ESG ESG»συμμετέχουν

στου 2021 με τιμή εκκίνησης 1,000μον

15 17

Α/Α

Συμβολο

Μετοχή

Συντελεστής Βαρύτητας #

Συντελεστής Στάθμισης

ΕΕΕ

COCA-COLA HBC AG (ΚΟ)

44.82

0.2944640

ΟΤΕ

ΟΤΕ (ΚΟ)

38.50

0.5967790

ΑΛΦΑ

ALPHA ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΣΥΜΜ (ΚΟ)

80.99

0.7669880

ΕΥΡΩΒ

EUROBANK HOLDINGS (ΚΟ)

48.24

1.0000000

ΟΠΑΠ

ΟΠΑΠ (ΚΟ)

36.96

1.0000000

ΜΥΤΙΛ

ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ (ΚΟ)

59.94

1.0000000

ΕΤΕ

ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (KO)

49.20

1.0000000

ΔΕΗ

ΔΕΗ (ΚΟ)

34.79

1.0000000

ΜΠΕΛΑ

JUMBO (ΚΟ)

36.45

1.0000000

ΠΕΙΡ

ΠΕΙΡΑΙΩΣ FINANCIAL HOLD (ΚΟ)

39.01

1.0000000

TITC

TITAN CEMENT (ΚΑ)

42.93

1.0000000

ΜΟΗ

ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ (ΚΟ)

23.97

1.0000000

ΓΕΚΤΕΡΝΑ

ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ (ΚΟ)

35.91

1.0000000

ΤΕΝΕΡΓ

ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ (ΚΟ)

25.76

1.0000000

ΛΑΜΔΑ

LAMDA DEVELOPMENT(ΚΟ)

23.52

1.0000000

ΕΛΠΕ

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ (ΚΟ)

18.20

1.0000000

ΕΥΔΑΠ (ΚΟ)

24.57

1.0000000

35.64

1.0000000

17 18

ΕΥΔΑΠ

ΕΛΛΑΚΤΩΡ ΕΛΛΑΚΤΩΡ (ΚΟ)

ΛΑΜΔΑ

LAMDA DEVELOPMENT(ΚΟ)

Δευτέρα 2 Αυγούστου 202116με τιμή 1,000μον ΕΛΠΕεκκίνησης ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ (ΚΟ) 18 Α/Α 19 1 20 2 21 3 22

ΕΥΔΑΠ

ΕΥΔΑΠ (ΚΟ)

ΕΛΛΑΚΤΩΡ ΕΛΛΑΚΤΩΡ (ΚΟ) Συμβολο Μετοχή ΑΔΜΗΕ ΑΔΜΗΕ ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ Α.Ε. (KO) ΕΕΕ COCA-COLAΓΡ. HBC AG (ΚΟ) ΣΑΡ ΣΑΡΑΝΤΗΣ (ΚΟ) ΟΤΕ ΟΤΕ (ΚΟ) SA/NV (ΚΑ) ΒΙΟ VIOHALCO

4 23 5 24

ΑΛΦΑ ΦΡΛΚ ΕΥΡΩΒ ΕΧΑΕ ΟΠΑΠ ΚΟΥΕΣ

6 25 7 26

ΜΥΤΙΛ ΠΛΑΘ ΕΤΕ ΠΛΑΚΡ

8 27 9 28

ΔΕΗ ΑΡΑΙΓ ΜΠΕΛΑ ΕΛΧΑ

10 29 11 30

ΠΕΙΡ ΟΛΠ TITC CENER

12 31 13 32

ΜΟΗ ΕΥΠΙΚ ΓΕΚΤΕΡΝΑ ΙΑΤΡ

14 33 15 34

ΤΕΝΕΡΓ ΠΛΑΙΣ ΛΑΜΔΑ ΑΛΜΥ

16 35 17

ΕΛΠΕ ΛΥΚ ΕΥΔΑΠ

23.52

1.0000000

18.20

1.0000000

24.57 Συντελεστής 35.64

# Βαρύτητας 26.46 44.82 22.54

ALPHA ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΣΥΜΜ(KΟ) (ΚΟ) FOURLIS ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ EUROBANK HOLDINGS (ΚΟ) (ΚΟ) ΕΛΛΗΝ. ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑ-Χ.Α. ΟΠΑΠ (ΚΟ) QUEST ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ (ΚΟ) ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ (ΚΟ)(ΚΟ) ΠΛΑΣΤΙΚΑ ΘΡΑΚΗΣ ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΛΑΣΤΙΚΑ ΚΡΗΤΗΣ(KO) (ΚΟ) ΔΕΗ (ΚΟ) ΑΙΓΑΙΟΥ (ΚΟ) ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ JUMBO (ΚΟ) (ΚΟ) ΕΛΒΑΛΧΑΛΚΟΡ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΟΛΠ (ΚΟ) FINANCIAL HOLD (ΚΟ) TITAN CEMENT (ΚΑ) (ΚΑ) CENERGY HOLDINGS ΜΟΤΟΡ ΟΪΛΠΙΣΤΗ (ΚΟ) (ΚΟ) ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ (ΚΟ) (ΚΟ) ΙΑΤΡΙΚΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ (ΚΟ) ΠΛΑΙΣΙΟ COMPUTERS (ΚΟ) LAMDA DEVELOPMENT(ΚΟ) ΑΛΟΥΜΥΛ (ΚΟ) ΕΛΛΗΝΙΚΑΠ.ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ INFORM ΛΥΚΟΣ (ΚΟ)(ΚΟ) ΕΥΔΑΠ (ΚΟ)

38.50 9.03 80.99 43.20 48.24 41.00 36.96 18.72 59.94 24.18 49.20 15.48 34.79 13.53 36.45 8.80 39.01 9.36 42.93 5.89 23.97 16.77 35.91 7.36 25.76 9.18 23.52 7.14 18.20 10.08 24.57

1.0000000 1.0000000 Συντελεστής Στάθμισης 1.0000000 0.2944640 1.0000000 0.5967790 1.0000000 0.7669880 1.0000000 1.0000000 1.0000000 1.0000000 1.0000000 1.0000000 1.0000000 1.0000000 1.0000000 1.0000000 1.0000000 1.0000000 1.0000000 1.0000000 1.0000000

# 18 Συντελεστής Βαρύτητας: Ποσοστό Ευρείας Διασποράς (Free Float Band) * Βαθμολογία ESG ΕΛΛΑΚΤΩΡ ΕΛΛΑΚΤΩΡ (ΚΟ) 35.64 1.0000000

ΑΔΜΗΕ

ΑΔΜΗΕ ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ Α.Ε. (KO)

26.46

1.0000000

ΑΔΜΗΕ

ΑΔΜΗΕ ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ Α.Ε. (KO)

26.46

1.0000000

ΣΑΡ

ΣΑΡΑΝΤΗΣ ΓΡ. (ΚΟ)

22.54

1.0000000

ΣΑΡ

ΣΑΡΑΝΤΗΣ ΓΡ. (ΚΟ)

22.54

1.0000000

ΒΙΟ

VIOHALCO SA/NV (ΚΑ)

9.03

1.0000000

ΒΙΟ

VIOHALCO SA/NV (ΚΑ)

9.03

1.0000000

ΦΡΛΚ

FOURLIS ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ (KΟ)

43.20

1.0000000

ΦΡΛΚ

FOURLIS ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ (KΟ)

43.20

1.0000000

41.00

1.0000000

ΕΧΑΕ

Με23 την ΕΧΑΕ υπερκάλυψη της συγκεκριμένης ΕΛΛΗΝ. ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑ-Χ.Α. (ΚΟ) 24 ΚΟΥΕΣ QUEST ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ (ΚΟ)περίοδο έκδοσης (κατά 4,25 φορές), σε μια 25 ΠΛΑΣΤΙΚΑ ΘΡΑΚΗΣ (ΚΟ) κατά τηνΠΛΑΘ οποία το δεκαετές της χώρας ήταν 26 ΠΛΑΚΡ ΠΛΑΣΤΙΚΑ ΚΡΗΤΗΣ (ΚΟ) κοντά στο 1,5% (σ.σ. σήμερα έχει πέσει στο 27 ΑΡΑΙΓ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ ΑΙΓΑΙΟΥ (ΚΟ) 0,538%) και οι υγιείς επιχειρήσεις δανεί28 ΕΛΧΑ ΕΛΒΑΛΧΑΛΚΟΡ (ΚΟ) ζονταν/χρηματοδοτούνταν με ακριβότερα 29 ΟΛΠ ΟΛΠ (ΚΟ) 30 CENER HOLDINGS«έδειξε» (ΚΑ) κόστη, η ΤέρναCENERGY Ενεργειακή τα 31 ΕΥΠΙΚπεριθώρια ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ σημαντικά γιαΠΙΣΤΗ τις (ΚΟ) εταιρείες με 32 ΙΑΤΡ ΙΑΤΡΙΚΟ ΑΘΗΝΩΝ (ΚΟ) ανάλογο προσανατολισμό και την ευκολό33 ΠΛΑΙΣ ΠΛΑΙΣΙΟ COMPUTERS (ΚΟ) τερη σε ανεξερεύνητες, για το 34 πρόσβαση ΑΛΜΥ ΑΛΟΥΜΥΛ (ΚΟ) εγχώριο επιχειρείν, δεξαμενές 35 ΛΥΚ INFORM Π. ΛΥΚΟΣ ρευστότητας. (ΚΟ)

δεκαετούς, όπως και 41.00 1.0000000 18.72 1.0000000 24 ΚΟΥΕΣ QUEST ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ (ΚΟ) 18.72 1.0000000 της Alpha Bank, της Motor Oil, της ΔΕΗ. Από 24.18 1.0000000 25 ΠΛΑΘ ΠΛΑΣΤΙΚΑ ΘΡΑΚΗΣ (ΚΟ) 1.0000000 τις ελάχιστες εισηγμένες24.18 με χαρακτηριστι15.48 1.0000000 26 ΠΛΑΚΡ ΠΛΑΣΤΙΚΑ ΚΡΗΤΗΣ (ΚΟ) 15.48 1.0000000 κά, ουσιαστικά, περιβαλλοντικά-κοινωνικά 13.53 1.0000000 27 ΑΡΑΙΓ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ ΑΙΓΑΙΟΥ (ΚΟ) 13.53 1.0000000 και εταιρικής διακυβέρνησης, η Mytilineos 8.80 1.0000000 28 ΕΛΧΑ ΕΛΒΑΛΧΑΛΚΟΡ (ΚΟ) 8.80 1.0000000 διάρκειας 1.0000000 5,5 ετών 9.36 1.0000000 29 ΟΛΠ ΟΛΠ (ΚΟ)προχώρησε στην έκδοση 9.36 5.89 1.0000000 30 CENER CENERGYγια HOLDINGS (ΚΑ) 5.89στις αγορές 1.0000000 500 εκατ., βγαίνοντας με 16.77 1.0000000 31 ΕΥΠΙΚ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ 16.77 1.0000000 μίαΠΙΣΤΗ από(ΚΟ) τις καλύτερες πιστοληπτικές αξιο7.36 1.0000000 32 ΙΑΤΡ ΙΑΤΡΙΚΟ ΑΘΗΝΩΝ (ΚΟ) 7.36 1.0000000 λογήσεις (ΒΒ από τη Fitch9.18Ratings,1.0000000 BB- από 9.18 1.0000000 33 ΠΛΑΙΣ ΠΛΑΙΣΙΟ COMPUTERS (ΚΟ) την S&P Global). Με γενικούς συντονιστές 7.14 1.0000000 34 ΑΛΜΥ ΑΛΟΥΜΥΛ (ΚΟ) 7.14 1.0000000 10.08 1.0000000 35 ΛΥΚ INFORM(Citigroup, Π. ΛΥΚΟΣ (ΚΟ)BNP Paribas, HSBC), 10.08 η πρόσκληση 1.0000000 έγινε προς επενδυτές, κυρίως, συντηρητικού Βαρύτητας: Ποσοστό Ευρείας Διασποράς (Free Float Band) * Βαθμολογία ESG # Συντελεστής Βαρύτητας: Ποσοστό Ευρείας Διασποράς (Free Float Band) * Βαθμολογία ESG Ο# Συντελεστής περιορισμένος αριθμός ελληνικών ομίλων εισοδήματος, με το μεγαλύτερο μέρος των και επιχειρήσεων με χαρακτηριστικά ESG αντληθέντων κεφαλαίων να καλύπτει τις Tα κεφάλαια των funds προσανατολισμού, συνδυαστικά με τις συπροϋποθέσεις του Green Bond Framework νέπειες της μνημονιακής κρίσης (της δυ- που επενδύουν σε εταιρείες της εισηγμένης. σπιστίας των αγορών προς τη χώρα) και την που πληρούν τα ESG κριαργόστροφη τάση του εγχώριου επιχειρείν, Η έκδοση καλύφθηκε σχεδόν τέσσερις φορές τήρια έχουν αυξηθεί κατά (δηλαδή περί τα 2 δισ.), έκλεισε με επιτόκιο στέρησε σημαντικά κεφάλαια, επιδοτήσεις/ δάνεια που θα μπορούσαν να είχαν χρημα2,25% σε λιγότερο από 24 ώρες, επιβεβαιώ200% από το 2015. τοδοτήσει ανάλογα εγχειρήματα. νοντας τη «δίψα» των αγορών για ανάλογες Για μια χαμένη τριετία-τετραετία, στη διάρεκδόσεις πρωτοπόρων ελληνικών επιχειρήσεκεια της οποίας συντελέστηκαν επενδυτικά ων, με στοχευμένο και ξεκάθαρο ESG στίγμα. θαύματα διεθνώς, η χώρα ήταν απούσα, Σημειωτέον πως στη συγκεκριμένη διαδικασία για αυτό και οικονομικοί/επιχειρηματικοί η HSBC Continental Europe ενήργησε επίσης παράγοντες έσπευσαν να αξιοποιήσουν την ως Σύμβουλος Διάρθρωσης Πράσινων Ομοευνοϊκή συγκυρία στη φάση της ωρίμανσης λογιών (Green Structuring Advisor). της παγκόσμιας αγοράς πράσινων, διατηρήσιμων ομολόγων. Στον «χορό» μπήκε και η ΔΕΗ, εκδίδοντας Η Mytilineos ήταν η εισηγμένη που άνοιξε ομόλογο με ρήτρα αειφορίας προσαρμοσμέτην αυλαία το 2021, αξιοποιώντας τη θετική νη στους στόχους μείωσης των εκπομπών τάση που διαμορφώθηκε από την επιτυχή Co2 θερμοκηπίου (σε ορίζοντα επταετίας, 30

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

έκδοση του ελληνικού ΕΛΛΗΝ. ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑ-Χ.Α. (ΚΟ)

φάκελος - εταιρείες δείκτη ESG όση είναι και η διάρκεια του ομολόγου). Την κίνηση της επιχείρησης (υπό) στήριξε η Standard & Poor’s, αναβαθμίζοντας την πιστοληπτική αξιολόγηση κατά μία βαθμίδα (σε Β+ από Β) με θετική προοπτική, μόλις μία εβδομάδα πριν την έξοδο στις αγορές. Προφανής είναι η υποστηρικτική στάση των πανίσχυρων ξένων επενδυτικών οίκων και αξιολόγησης, παρά το γεγονός ότι η ελληνική οικονομία δεν διαθέτει την επενδυτική βαθμίδα. Έχει όμως τις «πλάτες» της ΕΚΤ και την αμέριστη συνδρομή της πλευράς Λαγκάρντ (όπως όλες οι οικονομίες του ευρω-Νότου), γεγονός που λειτουργεί ως ασπίδα εγγυοδοσίας.

Οι ευκαιρίες Σε αυτήν τη συγκυρία, έρχεται η Φραγκφούρτη να χρηματοδοτήσει ένα ευρύτατο πρόγραμμα αγοράς πράσινων ομολόγων, στο πλαίσιο της αντιμετώπισης των δραματικών συνεπειών, κυρίως, της κλιματικής αλλαγής. Θα μπορούσε ένα τέτοιο πρόγραμμα να συμπληρώσει ή και να αντικαταστήσει το

έκτακτο αγορών κρατικών, εταιρικών στοιχείων λόγω πανδημίας Covid-19; Πηγές κοντά στην επικεφαλής της Κεντρικής Τράπεζας δεν το αποκλείουν. Όπως και το ενδεχόμενο μια τέτοια συζήτηση να ανοίξει στο διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ, στις 28 Οκτωβρίου, υπό το βάρος των εφιαλτικών καταστροφών στην Ελλάδα, την Ιταλία, την Πορτογαλία, την Ισπανία και τη Γαλλία (στις χειρότερες, για φέτος, πυρκαγιές στον γαλλικό Νότο, στην Προβηγκία). Προφανώς και υπό το βάρος όσων νέων παραμέτρων διαμορφώνονται λόγω της εκρηκτικής ανόδου του κόστους ενέργειας, του ράλι τιμών για το φυσικό αέριο, των γεωπολιτικών, με τη Μόσχα να επιχειρεί να εκμεταλλευτεί την ενεργειακή αδυναμία της ΕΕ. Σχεδόν βέβαιο θεωρείται πως ανάλογα θέματα θα συζητηθούν ενδελεχώς και στη συνεδρίαση του Δεκεμβρίου (16 Δεκεμβρίου), στο πλαίσιο χάραξης του συνολικότερου προγραμματισμού για το 2022. Με δεδομένο το ότι το ΡΕΡΡ θα έχει ισχύ έως, τουλάχιστον, τον Μάρτιο του 2022 και υπό

ESG: Σημαντικές αλλαγές θα επιφέρει στο χρηματιστήριο και τις εισηγμένες εταιρείες >>>Το τελευταίο διάστημα, συζητείται όλο και περισσότερο στη χρηματιστηριακή κοινότητα –και όχι μόνο– το «νέο» πλαίσιο κριτηρίων ESG και οι επιπτώσεις που επιφέρει η εφαρμογή και παρακολούθησή του στις αποτιμήσεις και το επενδυτικό ενδιαφέρον των εισηγμένων εταιρειών.

Σπύρος Κυρίτσης Πρόεδρος ΣΜΕΧΑ

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

Ο όρος (ακρωνύμιο) ESG περιλαμβάνει τους τρεις παράγοντες, Περιβάλλον, Κοινωνία και Εταιρική Διακυβέρνηση, που σχετίζονται με τη μη χρηματοοικονομική επίδοση των επιχειρήσεων και συνδέονται τόσο με το εσωτερικό τους περιβάλλον και τον τρόπο που είναι οργανωμένες και λειτουργούν όσο και με το επιχειρηματικό τους μοντέλο.

προϋποθέσεις για το σύνολο του προσεχούς έτους, το ενδεχόμενο ενεργοποίησης μιας αγοράς green bonds θα μπορούσε να ισχύσει από τις αρχές του 2023. Προσανατολισμός της Φραγκφούρτης που δείχνει να έχει αντιληφθεί και συνεκτιμά η Αθήνα, κάνοντας μάλιστα (το οικονομικό επιτελείο) ρητή αναφορά. Συνεπώς, όντως θα μπορούσαν το ελληνικό Δημόσιο αλλά και οι επιχειρήσεις να εκμεταλλευτούν τη συγκυρία, προχωρώντας στην έκδοση πράσινων ομολόγων. Η κάλυψη και η προοπτική και προς έργα αυτής της λογικής, μέσω των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης, μπορούν να λειτουργήσουν υποβοηθητικά για το ενδεχόμενο μιας εξόδου της χώρας στις αγορές, με πράσινο ομόλογο. Στον ΟΔΔΗΧ έχουν πλήρη εικόνα και γνώση, στο Υπουργείο Οικονομικών υπάρχει ως σκέψη στο τραπέζι. Πιθανότερο όμως είναι να προλάβει κάποια εισηγμένη στο χρηματιστήριο να προχωρήσει με green bond, καθώς έναν τέτοιο σχεδιασμό ακολουθούν, τουλάχιστον, δύο εισηγμένες.

Τα περιβαλλοντικά κριτήρια εξετάζουν την απόδοση μιας εταιρείας ως ενός «φιλικού διαχειριστή» της φύσης. Τα κοινωνικά κριτήρια εξετάζουν με ποιον τρόπο η επιχείρηση διαχειρίζεται τις σχέσεις της με τους υπαλλήλους, προμηθευτές και πελάτες. Η εταιρική διακυβέρνηση ασχολείται με τον εσωτερικό τρόπο λειτουργίας της επιχείρησης και τη διασφάλιση μέσω αυτού των συμφερόντων και δικαιωμάτων των μετόχων της. Πολλές ακαδημαϊκές έρευνες έχουν διαπιστώσει ότι υπάρχει ισχυρή συσχέτιση μεταξύ των επιδόσεων σε θέματα ESG και των χρηματοοικονομικών επιδόσεων των εταιρειών, όπως ενδεικτικά ότι οι επιχειρήσεις με υψηλό ESG έχουν χαμηλότερο δανειακό και κεφαλαιακό κόστος. Σύμφωνα με τις προαναφερόμενες μελέτες, οι καλύτερες βαθμολογίες ESG μεταφράζονται σε περίπου 10% χαμηλότερο κόστος κεφαλαίου. Ταυτόχρονα, τα δεδομένα ESG που δη-

Η τακτική δημοσιοποίηση πληροφοριών που αφορούν ESG θέματα αποτελεί ισχυρή ένδειξη ότι η εταιρεία έχει αυξημένο επίπεδο διαφάνειας, καθώς και ότι έχει λάβει σοβαρά υπόψη της την επίδραση των ESG παραγόντων στην επιχειρηματική της δράση. Οι επενδυτές δεν αρκούνται πλέον σε μια απλή παράθεση οικονομικών μεγεθών, αλλά επιθυμούν όλο και περισσότερο να γνωρίζουν τον τρόπο διαχείρισης των ESG παραγόντων, το πώς αυτοί επηρεάζουν τις προσαρμοσμένες στον κίνδυνο αποδόσεις, καθώς και την επίπτωσή τους στην κοινωνία. Με βάση διεθνή δημοσιεύματα, η Ευρώπη είχε το 2020 άνω των 150 δισ. ευρώ εισροές κεφαλαίων προς επενδύσεις ESG. Στην Ευρώπη, τα κεφάλαια ESG αντιπροσωπεύουν γύρω στο 10% των συνολικών επενδεδυμένων κεφαλαίων, ενώ βρίσκονταν κάτω από 2% πριν από πέντε χρόνια. Καθόσον οι ESG παράγοντες θα προσελκύουν όλο και μεγαλύτερο ενδιαφέρον τα προσεχή χρόνια, αναμένεται σημαντική αύξηση –ίσως και με διψήφια ποσοστά– του ετήσιου ρυθμού επένδυσης κεφαλαίων σε εταιρείες ESG. Η εκτίμηση αυτή υποστηρίζεται τόσο από το αυξανόμενο ενδιαφέρον από πλευράς θεσμικών επενδυτών όσο και από τη σημαντική δραστηριοποίηση της ΕΕ στον τομέα αυτόν, όπου, στο πλαίσιο υλοποίησης της Πράσινης Συμφωνίας (European Green Deal), η ΕΕ θα επενδύσει άνω των 600 δισ. ευρώ μέσω του σχεδίου ανάκαμψης Next Generation. Αντίστοιχες παρεμβάσεις σχεδιάζονται να υλοποιηθούν τα προσεχή χρόνια και στο ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο της κεφαλαιαγοράς όσον αφορά την ενσωμάτωση αυτών των παραγόντων στα θέματα εποπτείας. Όσον αφορά στη χώρα μας, υπάρχουν ήδη συγκεκριμένες δράσεις για την ανάδειξη και προβολή των εταιρειών που διαθέτουν και εφαρμόζουν ESG κριτήρια.

Συγκεκριμένα, το Χρηματιστήριο Αθηνών έχει δημοσιοποιήσει από το περασμένο καλοκαίρι έναν οδηγό δημοσιοποίησης πληροφοριών ESG, επιδιώκοντας να βοηθήσει τις εταιρείες στη δημοσιοποίηση ποιοτικών και συγκρίσιμων στοιχείων ESG και να διευκολύνει τη χρήση αυτών των στοιχείων από τους επενδυτές. Παράλληλα, το ΧΑ έχει δημιουργήσει τον νέο δείκτη Athex ESG, ο οποίος συμπεριλαμβάνει εισηγμένες εταιρείες με καλές επιδόσεις σε θέματα περιβάλλοντος, κοινωνίας και εταιρικής διακυβέρνησης. Επιπροσθέτως, σύμφωνα με τους εγκεκριμένους στόχους του Ταμείου Ανάκαμψης, πάνω από το 38% των επιδοτήσεων του ελληνικού σχεδίου ανάκαμψης προωθεί την πράσινη μετάβαση, συμβάλλοντας στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και στη δημιουργία μιας οικονομίας χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι οι

ηλεκτρικές διασυνδέσεις των νησιών, τα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας, τα προγράμματα «Εξοικονομώ» και οι επενδύσεις στην ηλεκτροκίνηση. Σημαντικοί είναι και οι πόροι που αφορούν την κοινωνία και περιλαμβάνουν επενδύσεις στην παιδεία, την υγεία και τις ευάλωτες ομάδες. Συμπερασματικά, το τρίπτυχο ESG ήρθε για να μείνει και σταδιακά θα αποκτά όλο και μεγαλύτερο επενδυτικό ενδιαφέρον. Οι εισηγμένες εταιρείες θα συμπεριλάβουν τα προσεχή χρόνια στη στρατηγική τους την υλοποίηση των κριτηρίων ESG, τη συμμετοχή τους σε δείκτες ESG, έτσι ώστε να απολαμβάνουν τα πλεονεκτήματα που τους προσφέρει. Η επενδυτική κοινότητα θα εκδηλώνει όλο και μεγαλύτερο ενδιαφέρον να εντοπίζει και να επενδύει σε εταιρείες που σχεδιάζουν και υιοθετούν ESG δράσεις.

Οι αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης οδηγούν τις επενδυτικές εξελίξεις >>>Ο ολοένα εντεινόμενος προβληματισμός και η διεθνής ευαισθητοποίηση σχετικά με το περιβάλλον, τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, αλλά και τη σημασία της κοινωνικής συνοχής για το μέλλον του πλανήτη, έχουν οδηγήσει στην κοινή παραδοχή ότι κρίνεται επιβεβλημένη η άμεση ανάληψη δράσης.

Κρις Αίσωπος Διευθύνων Σύμβουλος, ALPHA TRUST

Ένας από τους τομείς στους οποίους η μεταστροφή αυτή στη σκέψη έχει αρχίσει να λαμβάνει σάρκα και οστά είναι αυτός των επενδύσεων και της διαχείρισης κεφαλαίων. Οι αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης και το τρίπτυχο Περιβάλλον, Κοινωνία και Εταιρική Ευθύνη (ESG) υιοθετούνται πλέον θεσμικά διεθνώς και προσελκύουν σημαντικά επενδυτικά κεφάλαια. Έρευνες έχουν δείξει ότι η γενιά των ΧΡΗΜΑ 33

φάκελος - εταιρείες δείκτη ESG

μοσιοποιούν οι εταιρείες παρέχουν στους επενδυτές σημαντικές πληροφορίες για τις δραστηριότητες, την ανταγωνιστική́ θέση και τη μακροπρόθεσμη στρατηγική τους.

φάκελος - εταιρείες δείκτη ESG που θα λειτουργήσουν υποστηρικτικά του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου, επιτρέποντας την ταξινόμηση, αξιολόγηση και συνεχή παρακολούθηση των εταιρειών που έχουν ενσωματώσει τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης στο επιχειρηματικό τους μοντέλο με τρόπο που θα είναι λειτουργικός και θα διευκολύνει τη διοχέτευση σε αυτές όχι μόνο των εγχώριων, αλλά κυρίως των διεθνών κεφαλαίων που αναζητούν νέες ευκαιρίες σε τομείς όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, οι υποδομές και οι επικοινωνίες.

millennials, σε συντριπτικό ποσοστό, που υπερβαίνει το 95%, ενδιαφέρεται για τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης και αντιλαμβάνεται την αλληλεπίδραση περιβάλλοντος, κοινωνίας και οικονομικών θεμάτων (πηγή: Morgan Stanley Institute for Sustainable Investing). Αυτό το αποδεικνύουν και οι αριθμοί, καθώς ολοένα και περισσότερα κεφάλαια κατευθύνονται σε επενδυτικά προϊόντα που υιοθετούν τα ESG κριτήρια. Στην Ευρώπη, το 50,46% των συνολικών εισροών σε αμοιβαία κεφάλαια το 2020 επενδύθηκαν σε αμοιβαία κεφάλαια που σχετίζονται με τη βιώσιμη ανάπτυξη (πηγή: Refinitiv Lipper). Έως το 2025, υπολογίζεται ότι τα συνολικά κεφάλαια που θα έχουν τοποθετηθεί σε επενδύσεις με ESG κριτήρια θα υπερβαίνουν τα 53 τρισ. δολ., αντιπροσωπεύοντας πάνω από το ένα τρίτο των συνολικών κεφαλαίων υπό διαχείριση παγκοσμίως (πηγή: Bloomberg). Η ALPHA TRUST, η μεγαλύτερη και παλαιότερη ανεξάρτητη εταιρεία διαχείρισης κεφαλαίων στην Ελλάδα, υπηρετεί τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης από την ίδρυσή της, καθώς αποτελούσε ανέκαθεν εδραία της πεποίθηση ότι οι εταιρείες διοικούνται αποτελεσματικά και αποτελούν καλές μακροπρόθεσμες επενδυτικές επιλογές όταν, εκτός από την προφανή επιδίωξη του οικονομικού 34

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

κέρδους, δίνουν την απαραίτητη σημασία και σε άλλους παράγοντες, όπως το αποτύπωμα που αφήνουν στο περιβάλλον, την ηθική προσέγγιση των πελατών και των υπαλλήλων τους και την προαγωγή της συνολικής ευημερίας της κοινωνίας. Παραμένοντας πιστή στις αρχές της, έχει προσχωρήσει στην πρωτοβουλία PRI (Principles for Responsible Investing) ως “Investment Manager Signatory”, από το 2020. Εναρμονισμένη δε με την κατεύθυνση που θέτουν οι κανόνες διαχείρισης κινδύνου των επενδύσεων, σύμφωνα με τον κανονισμό SFDR (Sustainable Financial Disclosure Regulation, ΕΕ 2019/2088), η ALPHA TRUST έχει ενσωματώσει την εκτίμηση των κινδύνων βιωσιμότητας στη διαδικασία έρευνας, ανάλυσης και λήψης των επενδυτικών αποφάσεών της, αξιολογώντας την ετοιμότητα κάθε εκδότη τίτλου για τη μετάβασή του σε ένα πιο βιώσιμο μέλλον, βάσει των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού. Ερωτηθείς ο κ. Κρις Αίσωπος, διευθύνων σύμβουλος της ALPHA TRUST, σχετικά με το πώς μπορεί η Ελλάδα να ωφεληθεί από αυτή τη διεθνή τάση και να προσελκύσει κεφάλαια σε επίπεδο εταιρειών αλλά και εθνικής οικονομίας δήλωσε: «Είναι απαραίτητο να δημιουργηθούν στη χώρα μας οι κατάλληλες υποδομές

Ιδιαίτερα θετική προς αυτήν την κατεύθυνση κρίνεται η δημιουργία του νέου δείκτη ATHEX ESG από το Χρηματιστήριο Αθηνών, τον οποίο απαρτίζουν 35 εισηγμένες εταιρείες που ξεχωρίζουν για τις επιδόσεις τους σε θέματα περιβάλλοντος, κοινωνίας και εταιρικής διακυβέρνησης. Ο δείκτης αναμένεται να εμπλουτιστεί με περισσότερες εταιρείες μελλοντικά και αποτελεί μέρος της προσπάθειας για την προσέλκυση ξένων κεφαλαίων. Θέλω, επιπρόσθετα, να τονίσω ότι μια ευκαιρία που δεν πρέπει να αφήσουμε ανεκμετάλλευτη σχετίζεται με τους πόρους που θα εισρεύσουν από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης, οι οποίοι εάν απορροφηθούν έγκαιρα και χρησιμοποιηθούν αποτελεσματικά, μπορούν πραγματικά να μεταμορφώσουν την εικόνα της χώρας. Η διοχέτευση επενδυτικών κεφαλαίων σε τομείς αιχμής, όπως η πράσινη μετάβαση, η προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας, η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, ο ψηφιακός μετασχηματισμός του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και η αγορά εργασίας, θα συμβάλει αποφασιστικά στην ισχυρή επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας και θα έχει ουσιαστικό θετικό αντίκτυπο στην ανατίμηση των εγχώριων αξιών. Αισιοδοξώ ότι θα τα καταφέρουμε. Ας μείνουμε προσηλωμένοι στο όραμα της Ευρώπης να καταστεί η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος έως το 2050. Είναι κάτι που πιστεύω πως οφείλουμε σε εμάς και τις επερχόμενες γενιές». • • •

ΧΡΗΜΑ 35

[φάκελος] ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ 5G

Εφαρμογές

δικτύων

Τα νέα δεδομένα και η απαραίτητη... υπομονή

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

Σχετικές μελέτες αναφέρουν ότι η ανάπτυξη των δικτύων 5G στην Ελλάδα θα αυξήσει κατά 12 δισ. ευρώ την ακαθάριστη προστιθέμενη αξία για το διάστημα από το 2021 μέχρι και το 2030, θα δημιουργήσει 69.000 νέες θέσεις εργασίας στην Ελλάδα, ενώ παγκοσμίως θα αυξήσει έως και πέντε φορές τα έσοδα από εφαρμογές που θα εκμεταλλεύονται τα δίκτυα 5G. Το γεγονός ακριβώς ότι τα δίκτυα 5ης γενιάς αποτελούν τον φορέα για την ψηφιακή μετάλλαξη του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα, αλλά και της κοινωνίας γενικότερα, έχει ωθήσει παγκοσμίως σε επενδύσεις πολλών δισεκατομμυρίων για τη δημιουργία της σχετικής δικτυακής υποδομής και του σχετικού εξοπλισμού για τα δίκτυα 5ης γενιάς, σε ό,τι αφορά τόσο στις core υποδομές των δικτύων όσο και στις συσκευές που απευθύνονται στον τελικό χρήστη (όπως κινητά τηλέφωνα και δικτυακά περιφερειακά για υπολογιστές με υποστήριξη 5G). Στην Ελλάδα, οι τρεις μεγάλοι πάροχοι «κινητών» τηλεπικοινωνιών (COSMOTE,

Vodafone, WIND) έχουν επενδύσει εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ τόσο για την αγορά του σχετικού φάσματος όσο και για την ανάπτυξη υποδομών 5ης γενιάς στη χώρα, προσδοκώντας σε διεύρυνση των εσόδων τους από τη δημιουργία νέων αγορών, λόγω των νέων εφαρμογών που φέρνουν τα δίκτυα 5G. Από την άλλη πλευρά, και η Πολιτεία ετοιμάζεται να ρίξει πολύ χρήμα στην ανάπτυξη των αγορών που θα εκμεταλλευτούν τα δίκτυα 5ης γενιάς, όπως είναι οι εφαρμογές για «έξυπνες» πόλεις, καθώς πρόσφατα ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Κυριάκος Πιερρακάκης, από το βήμα του τακτικού συνεδρίου της ΚΕΔΕ, ανέφερε ότι το κυβερνητικό πρόγραμμα για τις «έξυπνες» πόλεις θα χρηματοδοτηθεί με 320 εκατ. ευρώ από το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης και θα αφορά στη χρηματοδότηση ψηφιακών υποδομών. Παράλληλα, η Πολιτεία έχει αναλάβει άλλη μία πρωτοβουλία που αφορά στη σύσταση της εταιρείας Συμμετοχές 5G, με αποκλειστικό σκοπό τη διαχείριση του επενδυτικού ταμείου «Φαιστός», το οποίο έχει ως αποκλειστικό σκοπό τις επενδύσεις σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην έρευνα ή/και ανάπτυξη προϊόντων ή/και υπηρεσιών που λειτουργούν σε υποδομές 5G στην Ελλάδα σε κλάδους όπως μεταφορές/εφοδιαστική αλυσίδα (logistics), μεταποίηση, βιομηχανία, αγαθά και δίκτυα κοινής ωφέλειας, υγεία, τουρισμός, πληροφόρηση και μέσα ενημέρωσης.

φάκελος - τηλεπικοινωνίες 5G

α «κινητά» δίκτυα 5ης γενιάς (5G) αποτελούν μία από τις βασικές τεχνολογικές αιχμές για τον ψηφιακό μετασχηματισμό, και όχι άδικα, καθώς στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους βασίζεται η ανάπτυξη πολλών τεχνολογιών που φιλοδοξούν να αλλάξουν τα δεδομένα σε τομείς όπως οι «έξυπνες» πόλεις, η τηλεϊατρική, η αυτόνομη οδήγηση κ.ά.

H ανάπτυξη των δικτύων 5G στην Ελλάδα θα αυξήσει κατά 12 δισ. ευρώ την ακαθάριστη προστιθέμενη αξία για το διάστημα από το 2021 μέχρι και το 2030. ΧΡΗΜΑ 37

φάκελος - τηλεπικοινωνίες 5G

Τα βασικά νέα χαρακτηριστικά Τα βασικά νέα χαρακτηριστικά που φέρνουν τα δίκτυα 5G και στα οποία θα βασιστούν οι εφαρμογές που θα τα εκμεταλλεύονται έχουν να κάνουν με τις πολύ μεγαλύτερες ταχύτητες διακίνησης δεδομένων (κατ’ ελάχιστο το 1 Gbps και μέχρι και 10 Gbps), την ελάχιστη «καθυστέρηση» (latency) στην απόκρισή τους –μικρότερη από ένα χιλιοστό του δευτερολέπτου– και την πολύ μεγαλύτερη χωρητικότητά τους σε σχέση με τα σημερινά δίκτυα 4ης γενιάς. Πέραν αυτών, τα νέα δίκτυα υπόσχονται χαμηλότερη κατανάλωση ενέργειας ανά bit χρήσης. Τα παραπάνω χαρακτηριστικά είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη μιας σειράς εφαρμογών που είναι απαραίτητες ώστε να λειτουργήσουν.

Οι εφαρμογές Οι εφαρμογές των δικτύων 5ης γενιάς αφορούν πολλούς τομείς της οικονομίας στον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα, αλλά και την καθημερινότητα των πολιτών. Στον τομέα των «έξυπνων» πόλεων, πολλές από τις υπάρχουσες εφαρμογές, που ήδη έχουν αναπτυχθεί σε αρκετές πόλεις, μπορούν να αναβαθμιστούν και να λειτουργήσουν ακόμη καλύτερα. Για παράδειγμα, οι εφαρμογές «έξυπνου» δημόσιου φωτισμού μπορούν να γίνουν ακόμη πιο αποδοτικές, αφού θα μπορούν να τοποθετηθούν πολλοί αισθητήρες φωτός, ακόμη και σε κάθε φωτιστικό σώμα ξεχωριστά, και κάθε λαμπτήρας θα μπορεί να ελέγχεται ξεχωριστά και να αποθηκεύονται ξεχωριστές παράμετροι λειτουργίας στον καθένα, με αποτέλεσμα ο φωτισμός να είναι πιο αποδοτικός και με μεγαλύτερη εξοικονόμηση ενέργειας. Ένα άλλο παράδειγμα είναι οι κάθε είδους αισθητήρες που θα μπορούν να λειτουργούν με τα δίκτυα 5G και θα μπορούν να προσφέρουν πληροφορίες που θα αυτοματοποιούν και θα διευκολύνουν καθημερινές λειτουργίες της πόλης, με όφελος τόσο για τους δήμους όσο και για τους ίδιους τους πολίτες. Αισθητήρες μπορούν, για παράδειγμα, να 38

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

τοποθετηθούν στους κάδους απορριμμάτων και, με τη χρήση του δικτύου 5G, να ενημερώνουν το κέντρο διαχείρισης απορριμματοφόρων για το ποιος κάδος είναι γεμάτος και ποιος όχι, με αποτέλεσμα το σύστημα να καθορίζει αυτόματα την πορεία των απορριμματοφόρων, αποφεύγοντας έτσι άσκοπες διαδρομές σε δρόμους που έχουν άδειους κάδους, που σημαίνει λιγότερη φθορά για τα οχήματα, μικρότερη κατανάλωση καυσίμων και λιγότερη όχληση για τους κατοίκους. Αντίστοιχα παραδείγματα αισθητήρων μπορούμε να βρούμε και σε χώρους στάθμευσης, αλλά και σε άλλες εφαρμογές, όπως στα συστήματα μέτρησης θερμοκρασίας και υγρασίας, στους φωτεινούς σηματοδότες κ.α. Ένας άλλος πολλά υποσχόμενος κλάδος, στον οποίο τα δίκτυα 5G θα παίξουν κρίσιμο ρόλο, είναι ο κλάδος της αυτόνομης οδήγησης. Πολλές αυτοκινητοβιομηχανίες έχουν σπεύσει να επενδύσουν μεγάλα ποσά για

την ανάπτυξη των σχετικών τεχνολογιών, οι οποίες όμως δεν θα μπορούν να δουλέψουν χωρίς τα δίκτυα 5G, στη χωρητικότητα και τη χαμηλή καθυστέρηση απόκρισης των οποίων θα πρέπει να βασιστούν τόσο οι σχετικοί αισθητήρες των οχημάτων όσο κι αυτοί που θα είναι τοποθετημένοι στους δρόμους. Υπάρχουν βέβαια πολλά «επίπεδα» αυτόνομης οδήγησης, με την πλήρως αυτόνομη (όπου ο οδηγός ουσιαστικά είναι μόνο επιβάτης) να μην είναι ακόμη τόσο κοντά χρονικά, ωστόσο οι φιλοδοξίες που έχουν οι κατασκευαστές είναι πολύ μεγάλες και φτάνουν μέχρι και την «τηλεκατεύθυνση» μεγάλων οχημάτων, όπως τα φορτηγά, χωρίς να επιβαίνει καν σε αυτά οδηγός. Πέρα όμως από τα όποια τεχνικά ζητήματα που πρέπει να λυθούν για τα παραπάνω, θα χρειαστεί να λυθεί και μια σειρά νομικών θεμάτων που έχουν να κάνουν με την κατανομή των ευθυνών σε περίπτωση, για παρά-

Άλλοι τομείς που αναμένεται να επωφεληθούν από τα δίκτυα 5G είναι ο κλάδος των ηλεκτρονικών ΜΜΕ (καθώς τους δίνεται η δυνατότητα πολυμεσικής εκπομπής υψηλής ευκρίνειας από οπουδήποτε, αρκεί να υπάρχει διαθέσιμο δίκτυο 5G, ενώ αντίστοιχη δυνατότητα λήψης θα έχουν και οι χρήστες), ο κλάδος της εκπαίδευσης (καθώς η σημερινή τηλεκπαίδευση θα μπορεί να γίνεται με ακόμη μεγαλύτερη διαδραστικότητα) και ο κλάδος της ψυχαγωγίας, στον οποίο σπουδαίο ρόλο θα παίξει και η ανάπτυξη της τεχνολογίας επαυξημένης πραγματικότητας (augmented reality-AR), με την οποία ουσιαστικά δημιουργείται ένα «εικονικό» περιβάλλον στον χρήστη, μέσα στο οποίο μπορεί να αλληλεπιδρά με άλλους χρήστες που θα βρί-

σκονται σε παρόμοιο περιβάλλον, αλλά και με κάθε είδους υπολογιστικά συστήματα που θα προσφέρουν υπηρεσίες μέσα από αυτό. Η τεχνολογία AR αναμένεται να δημιουργήσει νέα δεδομένα και σε πολλούς από τους προαναφερθέντες κλάδους (εκπαίδευση, ΜΜΕ, Ιατρική, βιομηχανικές εφαρμογές κ.ά.), καθώς τα δίκτυα 5G μπορούν να δώσουν τη δυνατότητα ταχύτατης και με μηδενική, πρακτικά, καθυστέρηση μετάδοσης δεδομένων, κάτι που είναι απαραίτητο για να λειτουργήσει στην πράξη η συγκεκριμένη τεχνολογία. Ωστόσο, εκείνο που αναμένεται να δούμε ταχύτερα ως υλοποίηση εφαρμογής –και αφορά κυρίως στις επιχειρήσεις– είναι η δημιουργία κινητών «εικονικών» ιδιωτικών δικτύων (VPN), τα οποία μια επιχείρηση θα μπορεί να «στήσει» άμεσα πάνω σε ένα δίκτυο 5G ως «υπηρεσία», μόνο για όσο διάστημα το χρειάζεται, χωρίς να πρέπει να καταφύγει στη δημιουργία μόνιμων υποδομών. Αυτό εξυπηρετεί ιδιαίτερα τις εταιρείες με εργαζομένους που μετακινούνται συχνά και χρειάζονται ασφαλή πρόσβαση στο δίκτυο της εταιρείας τους από οποιοδήποτε σημείο βρίσκονται.

Οι εφαρμογές των δικτύων 5ης γενιάς αφορούν πολλούς τομείς της οικονομίας στον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα, αλλά και την καθημερινότητα των πολιτών.

Χρειάζεται υπομονή Τα νέα πεδία εφαρμογών (και οι αντίστοιχες αγορές) που μπορούν να δημιουργήσουν τα δίκτυα 5G είναι πραγματικά πολλά (και θα διευρύνονται συνέχεια), ωστόσο αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι πολύ σύντομα θα δούμε όλα τα παραπάνω να υλοποιούνται. Πολλά θα εξαρτηθούν από την τιμολογιακή πολιτική των παρόχων και τον ρυθμό της γεωγραφικής, και όχι μόνο πληθυσμιακής, επέκτασης των δικτύων 5G, τα οποία χρειάζονται ιδιαίτερα πυκνό δίκτυο και η μορφολογία της χώρας δεν είναι και η πιο «φιλική» για αυτό. Επίσης από τον βαθμό αξιοπιστίας της κάλυψης, καθώς, ακόμη και σήμερα, σε πολλές αστικές και μη περιοχές υπάρχουν τηλεπικοινωνιακές «μαύρες τρύπες» με ελάχιστη ή και καθόλου κάλυψη, όπως επίσης και από τη γενικότερη πορεία της οικονομίας, που επηρεάζει με πολλούς τρόπους τις επενδύσεις και την κατανάλωση. Σίγουρα όμως το παρόν και το μέλλον «δεί-

χνουν» τα δίκτυα 5G, ενώ «στο βάθος», μετά από δέκα περίπου χρόνια, «αχνοφαίνονται» και τα δίκτυα 6ης γενιάς, η διερεύνηση για τις δυνατότητες των οποίων έχει ήδη αρχίσει. ΧΡΗΜΑ 39

φάκελος - τηλεπικοινωνίες 5G

δειγμα, εμπλοκής σε τροχαίο ενός οχήματος που κινείται αυτόνομα. Ένας πολλά υποσχόμενος τομέας είναι και ο τομέας της τηλεϊατρικής, καθώς τα χαρακτηριστικά των δικτύων 5ης γενιάς δίνουν τη δυνατότητα για πραγματοποίηση ακόμη και χειρουργείων χωρίς τη φυσική παρουσία του επικεφαλής γιατρού και άσχετα με την περιοχή στην οποία αυτός θα βρίσκεται, αρκεί να έχει στη διάθεσή του τον σχετικό εξοπλισμό και απρόσκοπτη πρόσβαση σε δίκτυο 5G. Αν και ακόμη τέτοιες εφαρμογές δεν είναι πολύ διαδεδομένες, θεωρείται βέβαιο ότι θα αναπτυχθούν με ταχύ ρυθμό, καθώς δίνουν λύση σε σημαντικά προβλήματα, όπως είναι η πρόσβαση σε γιατρούς χωρίς να χρειάζεται η μετάβαση του ασθενούς στον χώρο που βρίσκεται ο γιατρός, καθώς επίσης και η δυνατότητα καταγραφής και παρακολούθησης σε πραγματικό χρόνο από τον γιατρό των ζωτικών λειτουργιών του ασθενούς, χωρίς να χρειάζεται φυσική παρουσία του γιατρού, ακόμη κι αν αυτός βρίσκεται εν κινήσει. Τα παραπάνω μπορούν να μειώσουν κατά πολύ τα κόστη σε κάθε τομέα: στο θεραπευτικό ίδρυμα, που θα μπορεί να δεσμεύει λιγότερους χώρους για εξεταστήρια, στους γιατρούς, που θα χρειάζονται λιγότερες μετακινήσεις, αφού θα μπορούν να παρακολουθούν από απόσταση τους ασθενείς, και στους ασθενείς, που σε πολλές περιπτώσεις δεν θα χρειάζεται να μεταβούν στο νοσηλευτικό κέντρο προκειμένου να εξεταστούν ή να λάβουν φαρμακευτική αγωγή.

publi

Vodafone: 600 εκατ. για καινοτομία, οπτικές ίνες και 5G Μέσα από ένα μεγάλο επενδυτικό πρόγραμμα που φέρνει νέες δυνατότητες για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις της χώρας

Vodafone υλοποιεί ένα μεγάλο επενδυτικό πρόγραμμα, ύψους 600 εκατ. ευρώ, με ορίζοντα το 2025, που έχει ως στόχο να προσφέρει στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις της Ελλάδας τις πλέον σύγχρονες ψηφιακές υποδομές και υπηρεσίες, έχοντας ως στόχο να συμβάλει στη δημιουργία μιας βιώσιμης ψηφιακής κοινωνίας, με ίσες ευκαιρίες για όλους, χωρίς αποκλεισμούς.

Δίκτυα οπτικών ινών H Vodafone Ελλάδας ξεκίνησε τον Οκτώβριο την επέκταση του δικτύου οπτικών ινών στη σταθερή και θα κατασκευάσει 150.000 νέες γραμμές Fiber to the Home (FTTH) στην επόμενη τριετία, επεκτείνοντας το Vodafone Giga Network σε καινούργιες περιοχές, που σήμερα δεν διαθέτουν υποδομές οπτικών ινών. Έτσι, στο τέλος του επενδυτικού προγράμματος, η Vodafone θα διαθέτει πάνω από 650.000 γραμμές νέας γενιάς, διευρύνοντας έτσι το αποτύπωμα του Vodafone Giga Network και συμβάλλοντας στην ψηφιακή μετάβαση της Ελλάδας. Αναπτύσσοντας το δίκτυο 5G Παράλληλα, σε συνέχεια της επένδυσης 130 εκατ. ευρώ για την απόκτηση 5G φάσματος τον Δεκέμβριο του 2020, η Vodafone υλοποιεί ένα φιλόδοξο πλάνο ανάπτυξης του Vodafone Giga Network 5G και μάλιστα, σε περίπου έξι μήνες, θα έχει επιτύχει κάλυψη 40% επί του πληθυσμού της χώρας. Το Vodafone Giga Network 5G επεκτείνεται σταδιακά στο μεγαλύτερο κομμάτι της χώρας. Ήδη καλύπτει τις περισσότερες περιοχές του Δήμου Αθηναίων, του Πειραιά και των προαστίων του. Παράλληλα, επεκτείνεται συνεχώς στα νότια και τα ανατολικά προάστια της 40

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

Αθήνας, ενώ ξεκίνησε η κατασκευή του και στα βόρεια προάστια της πρωτεύουσας. Επιπλέον, επιταχύνεται η κατασκευή του 5G δικτύου της Vodafone σε Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο, Πάτρα, Χανιά, Λάρισα, Σέρρες, Τρίκαλα, Λαμία, Χαλκίδα, Καβάλα και Ξάνθη. Επίσης, η Vodafone εξαπλώνει το 5G δίκτυο σε τουριστικούς προορισμούς της χώρας, όπως η Σαντορίνη, η Μύκονος, η Πάρος και η Αντίπαρος, η Νάξος, η Ρόδος και η Χαλκιδική. Το καλώδιο που θα αλλάξει την Ελλάδα Η Vodafone ολοκλήρωσε τις γεωτεχνικές μελέτες και ξεκίνησε την κατασκευή ενός μεγάλου υποθαλάσσιου καλωδίου στο Αιγαίο, το οποίο, σε συνδυασμό με ένα δεύτερο υπό κατασκευή καλώδιο στο Ιόνιο, θα φέρει νέες τεχνολογικές δυνατότητες σε σχεδόν 1 εκατομμύριο κατοίκους, χιλιάδες επιχειρήσεις και πολλά εκατομμύρια επισκεπτών 11 ελληνικών νησιών. Πρόκειται για ένα έργο ύψους 40 εκατ. ευρώ, που θα συνδέσει αφενός την Αττική με νησιά των Κυκλάδων, των Δωδεκανήσων και την Κρήτη και αφετέρου την Κέρκυρα με την ηπειρωτική χώρα και θα επιταχύνει τον ψηφιακό μετασχηματισμό της Ελλάδας. Το έργο θα ολοκληρωθεί σε ένα έτος.

«Έξυπνα» δίκτυα από το αύριο H Vodafone σχεδίασε, κατασκεύασε και παρέδωσε σε χρήση το πρώτο ιδιωτικό mobile δίκτυο στην Ελλάδα, για λογαριασμό των εταιρειών Σταθμός Εμπορευματοκιβωτίων Πειραιά (ΣΕΠ) και Οργανισμός Λιμένος Πειραιώς (ΟΛΠ), οι οποίες έγιναν οι πρώτες επιχειρήσεις στην Ελλάδα που αξιοποίησαν ένα δίκτυο κινητής τηλεφωνίας καθαρά για δική τους, ιδιωτική χρήση, θέτοντας τα θεμέλια για έναν εξ ολοκλήρου ψηφιακό κόμβο της διεθνούς ναυτιλίας στον Πειραιά. Το υπερσύγχρονο αυτό δίκτυο έχει μοναδικές καινοτομίες και είναι ενεργοποιημένο και για χρήση τεχνολογίας NB-IoT, προσφέροντας έτσι τη δυνατότητα τοποθέτησης αισθητήρων και υλοποίησης ψηφιακών εφαρμογών. Επιπλέον, εξυπηρετεί κίνηση δεδομένων και καλύπτει όλους τους σταθμούς εμπορευματοκιβωτίων και τους προβλήτες του Πειραιά, προσφέροντας εγγυημένη χωρητικότητα, η οποία υποστηρίζει την εφοδιαστική αλυσίδα και τις καθημερινές λειτουργίες του λιμανιού. Παράλληλα, η Vodafone προχώρησε σε στρατηγική συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος», με τη δημιουργία του Giga Campus by Vodafone & Demokritos, μιας κοιτίδας καινοτομίας, που στοχεύει να στηρίξει την επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού της Ελλάδας μέσα από το Internet of Things (IoT) και το 5G, σε μία κοινωνία των Gigabit, συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο στην ενίσχυση των επιχειρήσεων της χώρας και σε ένα πιο βιώσιμο, ψηφιακό αύριο. Στόχος της προσπάθειας είναι η δημιουργία μιας πρότυπης κοιτίδας καινοτομίας, που θα λειτουργεί στις εγκαταστάσεις του «Δημόκριτου», ως ζωντανό εργαστήρι εκθετικών τεχνολογιών που αξιοποιεί τις πλέον καινοτόμες εφαρμογές της 4ης βιομηχανικής επανάστασης και το 5G δίκτυο της Vodafone. Το «πράσινο» δίκτυο Η Vodafone συμμετέχει στην πρωτοβουλία του Υπουργείου Περιβάλλοντος GReco-Island για τη μετατροπή της Χάλκης σε πρότυπο «πράσινης» οικονομίας, ενεργειακής αυτονομίας, ψηφιακών καινοτομιών και «πράσινης» αυτοκίνησης, στο πλαίσιο του οποίου ανέλαβε να αναπτύξει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα τηλεπικοινωνιακής και τεχνολογικής αναμόρφωσης του νησιού. Η στρατηγική επένδυση της Vodafone περιλαμβάνει τη σημαντική αναβάθμιση των δυνατοτήτων συνδεσιμότητας μέσω υποδομών 5G και την εγκατάσταση και συντήρηση εξοπλισμού ασύρματης ευρυζωνικής πρόσβασης-WiFi, με στόχο να καταδείξει πώς η συνδεσιμότητα του νησιού μέσω δικτύων επόμενης γενιάς μπορεί να συνεισφέρει στη δημιουργία ενός νέου τουριστικού προϊόντος, ενισχύοντας περαιτέρω την τοπική οικονομία. Παράλληλα, η Vodafone έχει αναλάβει την ανάπτυξη μιας σειράς «έξυπνων» IoT εφαρμογών και λύσεων που θα εξυπηρετήσουν τις ανάγκες του νησιού.

Στο μεταξύ, από τον Απρίλιο του 2021, η Vodafone Ελλάδας καλύπτει το 100% των αναγκών της από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, πιστοποιημένες μέσω εγγυήσεων προέλευσης, στο δίκτυο κορμού, και στο σύνολο των δραστηριοτήτων της, συμπεριλαμβανομένων των δικτύων κινητής και σταθερής τηλεφωνίας, data center και σημείων λιανικής και γραφείων. Η Vodafone παγκοσμίως στοχεύει, μέσα από τις τεχνολογίες της, να συμβάλει στη βελτίωση της ζωής ενός δισεκατομμυρίου ανθρώπων και έχει θέσει ως στόχο να μηδενίσει τις εκπομπές ισοδυνάμου διοξειδίου του άνθρακα (CO2e) που προέρχονται από τη λειτουργία της έως το 2030. Στόχος του Ομίλου Vodafone είναι ο μηδενισμός των εκπομπών ισοδυνάμου διοξειδίου του άνθρακα (CO2e) σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας της εταιρείας έως το 2040. • • •

ΔΗΛΩΣΗ ΧΑΡΗ ΜΠΡΟΥΜΙΔΗ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΚΑΙ ΔΙΕΥΘΥΝΟΝΤΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ ΤΗΣ VODAFONE ΕΛΛΑΔΑΣ

Η Vodafone βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της ψηφιοποίησης της χώρας, προσφέροντας καινοτόμες, ψηφιακές τεχνολογίες που αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούν και εργάζονται πολίτες και επιχειρήσεις. Μέσα από μεγάλες επενδύσεις σε δίκτυα και υπηρεσίες είμαστε έτοιμοι να υποστηρίξουμε την ψηφιακή μετάβαση της Ελλάδας, με στόχο μια βιώσιμη ψηφιακή κοινωνία, με ίσες ευκαιρίες για όλους, χωρίς αποκλεισμούς και με σεβασμό στο περιβάλλον. Έχουμε την ιστορική δυνατότητα ως χώρα να αδράξουμε τις ευκαιρίες της 4ης βιομηχανικής επανάστασης και μαζί να κάνουμε ένα φιλόδοξο άλμα προς το αύριο, με σαφή οφέλη για όλους». ΧΡΗΜΑ 41

φάκελος - τηλεπικοινωνίες 5G

Τα δίκτυα 5G θα βελτιώσουν σημαντικά την καθημερινότητα του Γιώργου Τσώνη, Executive Director Network Development & Operations του Ομίλου ΟΤΕ Το οικοδόμημα της νέας ψηφιακής εποχής έχει θεμέλιο τα δίκτυα νέας γενιάς, όπως είναι το 5G. Το 5G δεν είναι μία ακόμη γενιά ασύρματης τεχνολογίας, αλλά ένα δίκτυο που θα αλλάξει τα δεδομένα όπως τα ξέραμε και θα βελτιώσει σημαντικά την καθημερινότητα με καινοτόμες εφαρμογές. Ο όμιλος ΟΤΕ επενδύει, εδώ και χρόνια, συστηματικά στην ανάπτυξη των δικτύων του μέλλοντος, όπως είναι το 5G και τα δίκτυα οπτικών ινών. Στα τέλη του 2020, η COSMOTE ήταν η πρώτη εταιρεία στην Ελλάδα που διέθεσε εμπορικά το 5G και έκτοτε επεκτείνει συνεχώς το νέο δίκτυο σε ολόκληρη τη χώρα. Μέσα σε μόλις έξι μήνες, καταφέραμε να υπερκαλύψουμε τον αρχικό στόχο που είχαμε θέσει, φτάνοντας τον Ιούνιο σε 50% πανελλαδική πληθυσμιακή κάλυψη του δικτύου. Παράλληλα, στην COSMOTE έχουμε υλοποιήσει δύο σημαντικές πιλοτικές εφαρμογές του δικτύου 5G, που φέρνουν το «αύριο» πιο γρήγορα στο «σήμερα». Μία από τις πρώτες εφαρμογές στην Ελλάδα που πραγματοποιήσαμε ήταν για τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών. Συγκεκριμένα, δημιουργήσαμε το πρώτο 5G campus network στο αεροδρόμιο, για πιλοτική εφαρμογή (use case) διαχείρισης συμβάντων και φυσικής ασφάλειας εσωτερικών ή εξωτερικών χώρων. Το έργο βασίστηκε στο live COSMOTE 5G δίκτυο που είχαμε στο αεροδρόμιο. Μια δεύτερη, εξίσου σημαντική, πιλοτική εφαρμογή του 5G πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του τελικού Κυπέλλου Ελλάδος, καθώς η COSMOTE TV υλοποίησε την πρώτη ζωντανή τηλεοπτική μετάδοση μέσω 5G στην Ελλάδα. Η εφαρμογή περιλάβανε την απομακρυσμένη διαχείριση δύο ρομποτικών καμερών και τη μετάδοση εικόνας και ήχου μέσω COSMOTE 5G, χωρίς τη χρήση καλωδίων οπτικών ινών. 42

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

Και τα δύο use cases δείχνουν τον δρόμο για το μέλλον, για πιο σύγχρονες και αποτελεσματικές λύσεις σε όλους τους κλάδους, χάρη στο 5G. Σε αυτήν την προσπάθεια θα βοηθήσει σημαντικά και το μνημόνιο συ-

νεργασίας που υπογράψαμε COSMOTE και Συμμετοχές 5G, με στόχο την ανάπτυξη βιώσιμων ψηφιακών προϊόντων και υπηρεσιών νέας γενιάς.

Ο συνδυασμός 5G + IoT θα είναι καταλυτικός για την οικονομία του Δημήτρη Καμπούρη, Business Commercial Management Manager της Vodafone

Η δημιουργία του 5G φέρνει κάποιες συναρπαστικές δυνατότητες για τους πολίτες και, κυρίως, για τις επιχειρήσεις της χώρας. Εμείς πιστεύουμε ότι ένας βασικός κινητήρας ανάπτυξης του 5G θα είναι το Internet of Things (IoT), το οποίο θα επιταχύνει την ψηφιακή μετάβαση των ελληνικών επιχειρήσεων. Ουσιαστικά, ο συνδυασμός του 5G και του IoT θα συμπαρασύρει τις επιχειρήσεις στην υιοθέτηση υπηρεσιών νέας γενιάς που θα εκτοξεύσουν την ανταγωνιστικότητά τους, υποστηρίζοντας «έξυπνες» εφαρμογές στη βιομηχανία, τη γεωργία, το εμπόριο, την ενέργεια και άλλους τομείς. Το ίδιο «πάντρεμα» θα προσφέρει εξελιγμένες δυνατότητες στην εκπαίδευση, την απασχόληση και την υγεία, συμβάλλοντας σε καλύτερη ποιότητα ζωής για όλους, με σαφή

οφέλη για όλους τους πολίτες. Μέσα από το 5G, εφαρμογές σχετικά με το edge computing και τα Big Data θα βοηθήσουν τις πόλεις να αντιμετωπίσουν μείζονες προκλήσεις, όπως η ρύπανση, η κυκλοφοριακή συμφόρηση, η περιορισμένη κινητικότητα και η περιβαλλοντική βιωσιμότητα. Επιπλέον, το 5G θα αναβαθμίσει καταλυτικά τις υπηρεσίες ψηφιακής υγείας, βελτιώνοντας τόσο την πρόσβαση στην υγεία όσο την καθημερινότητα των ασθενών. Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι η θυγατρική μας Vodafone Innovus είναι ένα από τα Παγκόσμια Κέντρα Έρευνας και Ανάπτυξης του Ομίλου Vodafone και εστιάζει στο IoT και συγκεκριμένα στο e-health, πεδίο από το οποίο αναμένουμε πολλά στο μέλλον. Η Vodafone υλοποιεί ένα μεγάλο επενδυτικό

Σε συνέχεια της επένδυσης 130 εκατ. ευρώ για την απόκτηση 5G φάσματος τον Δεκέμβριο του 2020, και στο πλαίσιο του μεγάλου μας επενδυτικού σχεδίου, η Vodafone υλοποιεί ένα φιλόδοξο πλάνο ανάπτυξης του 5G και μάλιστα σε περίπου έξι μήνες θα έχει επιτύχει, την Άνοιξη, κάλυψη 40% επί του πληθυσμού της χώρας. Χάρη στις τεχνικές δυνατότητες του 5G, βλέπουμε μια πολύ σημαντική προοπτική ανάπτυξης του 5G σε νέες εφαρμογές, όπως το “slicing” του δικτύου, τα ιδιωτικά mobile δίκτυα (MPN) και γενικώς η χρήση του σε μεγάλες εγκαταστάσεις ή στο πλαίσιο σύνθετων έργων. Για παράδειγμα, η Vodafone σχεδίασε, κατασκεύασε και παρέδωσε σε χρήση το πρώτο ιδιωτικό mobile δίκτυο στην Ελλάδα, για λογαριασμό των εταιρειών Σταθμός Εμπορευματοκιβωτίων Πειραιά (ΣΕΠ) και Οργανισμός Λιμένος Πειραιώς (ΟΛΠ), που έφερε απίστευτες δυνατότητες στο μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας. Επιπλέον, προχώρησε σε στρατηγική συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος», με τη δημιουργία του Giga Campus by Vodafone & Demokritos, μιας κοιτίδας καινοτομίας που στοχεύει να στηρίξει την επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού της Ελλάδας μέσα από το Internet of Things (IoT) και το 5G, σε μια κοινωνία των Gigabit. Παράλληλα, η Vodafone συμμετέχει στην πρωτοβουλία του Υπουργείου Περιβάλλοντος GReco-Island για τη μετατροπή της Χάλκης σε πρότυπο πράσινης οικονομίας, ενεργειακής αυτονομίας, ψηφιακών καινοτομιών και πράσινης αυτοκίνησης, στο πλαίσιο του οποίου ανέλαβε να αναπτύξει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα τηλεπικοινωνιακής και τεχνολογικής αναμόρφωσης του νησιού μέσω του 5G και του IoT.

Το 5G πολλαπλασιαστής του ψηφιακού μετασχηματισμού της Μαρίας Μαρινίδου, Core Services Director της WIND

Η χώρα έχει κάνει την είσοδό της σε μια τεχνολογική επανάσταση. Η αξιοποίηση των δικτύων 5ης γενιάς είναι ο πολλαπλασιαστής που θα επιταχύνει τον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας και θα προσφέρει σημαντικά οφέλη στην οικονομία, όπως είναι η βιώσιμη ανάπτυξη, οι νέες θέσεις εργασίας, οι καινοτόμες υπηρεσίες και η γεφύρωση του ψηφιακού χάσματος, ανάμεσα σε άλλα. Οι ασύλληπτες ταχύτητες που φέρνει το 5G και ο πολύ μικρότερος χρόνος απόκρισης ανοίγουν δρόμους για την ανάπτυξη ενός οικοσυστήματος νέων εφαρμογών και υπηρεσιών, που θα βελτιώσουν την καθημερινότητα των πολιτών, θα αναβαθμίσουν την επιχειρηματικότητα και θα μετασχηματίσουν την ελληνική οικονομία. Απίστευτα υψηλές ταχύτητες, δυνατότητα σύνδεσης πολλαπλών συσκευών, εξαιρετικά χαμηλές καθυστερήσεις είναι μερικές μόνο από τις πολλές αλλαγές που αναμένεται να επέλθουν για τους καταναλωτές. Όλοι οι τομείς της χώρας, δημόσιοι φορείς, επιχειρήσεις και οι ίδιοι οι καταναλωτές, αναμένεται να απολαύσουν μια σειρά από δυνατότητες που στόχο έχουν να προσφέρουν μια νέα καθημερινότητα, με νέες εμπειρίες και πλήθος εφαρμογών. Τομείς όπως ψυχαγωγία, μεταφορές, βιομηχανία, εκπαίδευση, τουρισμός, γεωργία, ιατρική,

θα αποκτήσουν άλλη δυναμική. Σε βάθος χρόνου, όλη η οικονομική δραστηριότητα θα επωφεληθεί από τις νέες υποδομές του 5G, μέσα από τον ψηφιακό μετασχηματισμό των εταιρειών και των επιχειρήσεων, μια εξέλιξη που συχνά περιγράφεται με τον όρο «4η Βιομηχανική Επανάσταση». Οι κλάδοι που δείχνουν τη μεγαλύτερη δυναμική μέσω ενσωμάτωσης της νέας τεχνολογίας είναι οι λεγόμενες «κάθετες» αγορές (Β2Β Verticals), όπως η Αυτοκινητοβιομηχανία, οι Μεταφορές, η Εφοδιαστική Αλυσίδα, η Βιομηχανία, τα Δίκτυα Υποδομών και η Υγεία. Οι δυνατότητες που ανοίγονται σε αυτούς τους κλάδους είναι απεριόριστες σε όρους παραγωγικότητας, με ισχυρό αντίκτυπο συνολικά σε όλη την οικονομία. Ενδεικτικά παραδείγματα αυτού είναι τα «έξυπνα» κτήρια και οι «έξυπνες» πόλεις, η «ευφυής» διαχείριση και παρακολούθηση των πηγών ρύπανσης της ατμόσφαιρας, οι βιομηχανικές αλυσίδες παραγωγής και οι απομακρυσμένες ιατρικές επεμβάσεις. Η WIND, ως στρατηγικός επενδυτής σε υποδομές νέας γενιάς, συνεχίζει να εξελίσσει το δίκτυο κινητής της στην Ελλάδα, για να προσφέρει στους συνδρομητές της υπηρεσίες 5ης γενιάς, δημιουργώντας νέες προοπτικές για την ψηφιακή ανάπτυξη της χώρας. Η ανάπτυξη του 5G συμβαδίζει με τις μεγάλες επενδύσεις που υλοποιούνται σε δίκτυα οπτικών ινών υπερυψηλών ταχυτήτων και ήδη καλύπτουν πάνω από 400 χιλιάδες νοικοκυριά πανελλαδικά. Η ανάπτυξη των δικτύων νέας γενιάς βασίζεται σε ένα μεγάλο επενδυτικό πλάνο ύψους 500 εκατ. ευρώ στην πενταετία. Οι επενδύσεις αυτές θα στηρίξουν το ψηφιακό άλμα και την ανταγωνιστικότητα της χώρας μας. ΧΡΗΜΑ 43

φάκελος - τηλεπικοινωνίες 5G

πρόγραμμα ύψους 600 εκατ. ευρώ, με ορίζοντα το 2025, που έχει ως στόχο να προσφέρει στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις της Ελλάδας τις πλέον σύγχρονες ψηφιακές υποδομές και υπηρεσίες, έχοντας ως στόχο να συμβάλει στη δημιουργία μιας βιώσιμης ψηφιακής κοινωνίας με ίσες ευκαιρίες για όλους, χωρίς αποκλεισμούς.

φάκελος - τηλεπικοινωνίες 5G

Οι τεχνολογίες 5G δημιουργούν ευκαιρίες για νέα επιχειρηματικά μοντέλα και εφαρμογές

του Αργύρη Τσαμάκου, CEO της WizzIT

Το 5G είναι πλέον για τα καλά στη ζωή μας και πρόκειται όχι μόνο να αλλάξει ριζικά το κομμάτι της πρόσβασης των καταναλωτών στο Διαδίκτυο με μεγαλύτερες ταχύτητες, αλλά και να μετασχηματίσει πλήρως το επιχειρηματικό περιβάλλον. Βασικά χαρακτηριστικά των τεχνολογιών 5G είναι:

Τα δίκτυα αυτά θα λειτουργούν σε συνεργασία με τα 5G των παρόχων κινητής τηλεφωνίας, αλλά η διαχείρισή τους θα γίνεται από τους ίδιους τους φορείς, που θα έχουν δυνατότητες να παρέχουν καλύτερη κάλυψη εντός των χώρων τους, με πολύ μεγάλες ταχύτητες και επιπλέον ειδικές υπηρεσίες στους πελάτες τους. Φανταστείτε το εμπορικό κέντρο στο οποίο λειτουργεί ένα ιδιωτικό 5G δίκτυο να μπορεί να καταλαβαίνει τη συμπεριφορά των καταναλωτών από τον τρόπο με τον οποίο αυτοί κινούνται στον χώρο ή που περνάνε περισσότερο χρόνο ή που συγκεντρώνονται περισσότεροι. Μέσω του δικτύου 5G θα μπορεί

να παρέχει πραγματικά προσωποποιημένη διαφήμιση σε σχέση με τον χώρο και το πληροφοριακό περιβάλλον. Οι πελάτες θα απολαμβάνουν εξατομικευμένο περιεχόμενο επαυξημένης πραγματικότητας ενώ το σύνολο τόσο των επισκεπτών και εργαζομένων όσο και των συσκευών (ΙοΤ) θα είναι συνδεδεμένο σε ένα ενιαίο αξιόπιστο δίκτυο. Η WizzIT, σε συνεργασία με τους μεγαλύτερους οίκους κατασκευής εξοπλισμού τηλεπικοινωνιών, μελετά και σχεδιάζει λύσεις 5G, προκειμένου οι πελάτες της να μπορούν να προσφέρουν με βέλτιστο τρόπο υπηρεσίες τηλεπικοινωνιών, όπως 5G, Wi-Fi κ.λπ. και επί αυτών να αναπτύσσονται εφαρμογές και νέα επιχειρηματικά μοντέλα.

Η μεγαλύτερη ταχύτητα μετάδοσης δεδομένων Η χρήση ενός μεγάλου εύρους συχνοτήτων με διαφορετικά χαρακτηριστικά και δυνατότητες (από τις χαμηλές συχνότητες των 700 MHz, με μεγάλη εμβέλεια και διεισδυτικότητα, μέχρι τις πολύ υψηλές των 60 GHz, των πολύ μεγάλων ταχυτήτων μετάδοσης) Η πολύ μικρή καθυστέρηση στην απόκριση (latency) Η ταυτόχρονη εξυπηρέτηση πολύ μεγάλου αριθμού χρηστών Η δυνατότητα εντοπισμού θέσης με ακρίβεια μέχρι και μερικών εκατοστών Οι παραπάνω δυνατότητες βρίσκουν εφαρμογές στη βιομηχανία, την αυτόνομη οδήγηση, την «έξυπνη» μέτρηση, το λιανεμπόριο. Σε κάθε είδος εφαρμογής, όπως στο εργοστάσιο, στο νοσοκομείο, στο campus πανεπιστημίου, στο μεγάλο εμπορικό κέντρο, όπου συγκεντρώνεται μεγάλο πλήθος ανθρώπων ή συσκευών, σύντομα θα αρχίσουν να αναπτύσσονται ιδιωτικά 5G δίκτυα, όπως ήδη γίνεται σε μεγάλο βαθμό στην Αμερική αλλά και στην Ευρώπη. 44

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

Επανάσταση στη βιομηχανία με τη χρήση της τεχνολογίας 5G του Ηρακλή Ιωαννίδη, General Manager της Depia Automations

Είναι ξεκάθαρο, πλέον, ότι όλες οι σύγχρονες τεχνολογίες «περιμένανε» την τεχνολογία 5G για να ενεργοποιηθούν και να εφαρμοστούν σε κάθε πτυχή της κοινωνίας μας.

κινητής τηλεφωνίας 5G.

Είμαστε πολύ χαρούμενοι, καθώς πλέον διακινούμε μεγάλο όγκο πληροφορίας στις βιομηχανικές εφαρμογές μας επαυξημένης Η τεχνολογία 5G θα μπορούσε να βοηθήσει πραγματικότητας (AR), καθώς τα δίκτυα 5G τις παραγωγικές δραστηριότητες στη μετα- προσφέρουν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά ποιητική βιομηχανία να γίνουν πιο ευέλικτες που απαιτούνται για συνεχή επαυξημένη και αποδοτικές, ενισχύοντας παράλληλα ποιότητα εικόνας. την ασφάλεια. Αυτό θα επέτρεπε στους κα- Άλλαξε το τοπίο στο εργοστασιακό περιβάλτασκευαστές να ενισχύσουν τα «έξυπνα» λον, καθώς το AR υποστηρίζει εκπαίδευση, εργοστάσια, τα οποία αξιοποιούν την αυτο- συντήρηση, κατασκευή και επισκευή. Το ματοποίηση, την τεχνητή νοημοσύνη, την κόστος και ο χρόνος συντήρησης έχουν επαυξημένη πραγματικότητα και το IoT. πέσει κατά 70%, καθώς η παραγωγικότητα έχει αυξηθεί ώς και 30%. Ο τεχνικός παύει Τα ρομπότ και τα αυτοκινούμενα οχήματα να διαβάζει τεράστια εγχειρίδια επί ώρες. ελέγχονται, παρακολουθούνται και διαμορ- Πλέον, του έρχονται όλες οι οδηγίες με φώνονται από απόσταση μέσω του δικτύου γραφικό περιβάλλον και animation.

άρθρο

COSMOTE Neo: Η πρώτη digital κινητή στην Ελλάδα

- Η digital επανάσταση στην κινητή τηλεφωνία: Όλα γίνονται μόνο ψηφιακά-Από την εγγραφή και τη διαχείριση των πακέτων μέχρι την εξυπηρέτηση. - Χωρίς δεσμεύσεις, με απόλυτη ελευθερία και ευελιξία. - Δώρο 100 GB για έναν ολόκληρο χρόνο. Η COSMOTE πρωτοπορεί, για μία ακόμη φορά, στην αγορά της κινητής τηλεφωνίας, φέρνοντας την digital επανάσταση: το COSMOTE Neo, την πρώτη εξ ολοκλήρου και αποκλειστικά ψηφιακή κινητή, χωρίς δεσμεύσεις, με απόλυτη ελευθερία και ευελιξία. Το COSMOTE Neo, που παρουσιάστηκε σε διαδικτυακή συνέντευξη Τύπου, έρχεται να καλύψει τις ανάγκες του σύγχρονου πελάτη, που τα θέλει όλα τώρα, εύκολα, γρήγορα, απλά και ψηφιακά. Το COSMOTE Neo είναι η κινητή της digital γενιάς, η μόνη κινητή όπου όλα γίνονται αποκλειστικά από το κινητό, στο My COSMOTE App. «Το COSMOTE Neo σηματοδοτεί μια νέα εποχή στην κινητή τηλεφωνία στη χώρα μας. Είναι ουσιαστικά μια νέα κινητή, που απευθύνεται κυρίως στους νέους, χωρίς να είναι καρτοκινητή, αλλά ούτε και συμβόλαιο. Αποτελεί το πρώτο προϊόν κινητής που “ζει” εξ ολοκλήρου στον ψηφιακό κόσμο, όπως ταιριάζει στον καταναλωτή της ψηφιακής εποχής. Ό,τι κι αν σχεδιάζουμε, ό,τι κι αν κάνουμε, έχουμε πάντα στο μυαλό μας τα “θέλω” του πελάτη» δήλωσε ο κ. Παναγιώτης Γαβριηλίδης, Chief Marketing Officer Consumer Segment του Ομίλου ΟΤΕ, και συμπλήρωσε: «Με το COSMOTE Neo κάνουμε disrupt τον ίδιο μας τον εαυτό. Επιλέγουμε να αλλάξουμε μόνοι μας, γιατί έχουμε την αλλαγή στο DNA μας».

ακριβώς το επιθυμούν, να το αλλάξουν κάθε μήνα, οποιαδήποτε στιγμή, να επιλέξουν πρόσθετα πακέτα (data, ομιλία, SMS), να πληρώσουν, ακόμα και να εξυπηρετηθούν. Έτσι, το COSMOTE Neo είναι η πρώτη 100% digital κινητή τηλεφωνία στην Ελλάδα, καθώς «ζει» αποκλειστικά στα smartphones των συνδρομητών. Επιπλέον, είναι εντελώς αδέσμευτο και μπορεί να διακοπεί οποιαδήποτε στιγμή, χωρίς καμία επιπλέον χρέωση. Τo COSMOTE Neo προσφέρει 4 απλούς συνδυασμούς GB και χρόνου ομιλίας, με την τιμή να κυμαίνεται από 20-30 ευρώ/μήνα. Παράλληλα, διατίθενται επιπλέον πακέτα (MB, λεπτά ομιλίας, SMS) που οι χρήστες μπορούν να ενεργοποιούν μόνοι τους, οποτεδήποτε θέλουν, ανάλογα με τις ανάγκες τους. Σε ποιους απευθύνεται το COSMOTE Neo Κατανοώντας τις ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου, το COSMOTE Neo απευθύνεται σε ανθρώπους δυναμικούς, που η ζωή τους αλλάζει γρήγορα και θέλουν να προσαρμόζουν και τα προϊόντα τους το ίδιο γρήγορα. Απευθύνεται κυρίως στους νέους που είναι εξοικειωμένοι με την τεχνολογία και ξέρουν να κάνουν τα πάντα από το κινητό τους. Που είναι συνέχεια online και χρησιμοποιούν πολλά data. Που θέλουν μεγαλύτερη ελευθερία, αλλά όχι δεσμεύσεις και συνδρομές. Που έχουν την οικονομική δυνατότητα να πληρώνουν μόνοι τους, αλλά δεν μπορούν να ξοδεύουν πολλά. Που τα θέλουν όλα εύκολα και απλά. Το COSMOTE Neo είναι σχεδιασμένο για να καλύπτει τις ανάγκες των “digital savvy”, που ζουν, λειτουργούν, συνδιαλέγονται και ψυχαγωγούνται ψηφιακά. Δώρο 100 GB για έναν ολόκληρο χρόνο Όλοι οι νέοι πελάτες COSMOTE Neo επωφελούνται από μια προσφορά γνωριμίας, παίρνοντας δώρο 100 GB για 12 μήνες. Για να μπορούν να «ζήσουν» ξέγνοιαστα στην ψηφιακή εποχή, με πολλά διαθέσιμα data.

Τι είναι το COSMOTE Neo Το COSMOTE Neo δίνει για πρώτη φορά στους χρήστες τη δυνατότητα να έχουν τον απόλυτο έλεγχο της κινητής τηλεφωνίας τους εξ ολοκλήρου ψηφιακά. Όλα ξεκινούν και ολοκληρώνονται αποκλειστικά μέσω του My COSMOTE App. Με ένα κλικ στο κινητό τους, οι καταναλωτές μπορούν με απλά βήματα να ενεργοποιήσουν το COSMOTE Neo και να προχωρήσουν στην ταυτοποίηση των στοιχείων τους, να διαμορφώσουν το πλάνο τους όπως

COSMOTE Neo: Φιλικό προς το περιβάλλον Το COSMOTE Neo είναι, επίσης, φιλικό προς το περιβάλλον, καθώς το «ταξίδι του συνδρομητή» είναι εξ ολοκλήρου ψηφιακό και δεν χρειάζεται να μετακινηθεί για να εξυπηρετηθεί, ούτε γίνεται εκτύπωση και διανομή λογαριασμών, αφού δεν έχει λογαριασμό. Έτσι, συμβάλλει στην προστασία του περιβάλλοντος και στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. • • • ΧΡΗΜΑ 45

φάκελος - τηλεπικοινωνίες 5G Εμείς, ως πρωτοπόροι, εφαρμόζουμε την τεχνολογία 5G και εκμεταλλευόμαστε τα πλεονεκτήματά της. Πιστεύουμε ότι είμαστε στην αρχή ενός γεγονότος που σύντομα θα ξεκαθαρίσει και θα ορίσει τον τρόπο με τον οποίο θα γίνονται οι επικοινωνίες στις επόμενες γενιές. Στο μέλλον, τα «έξυπνα» εργοστάσια, οι υπηρεσίες σε επισκέπτες στα εμπορικά κέντρα, τα αυτοκινούμενα οχήματα, η «έξυπνη» πόλη, η επαυξημένη πραγματικότητα και

άλλες εφαρμογές –που ίσως δεν έχουν ακόμη ανακαλυφθεί– θα αναπτυχθούν στα μελλοντικά δίκτυα 5G. Σκοπεύουμε να αναπτύξουμε πρόσθετα στοχευμένα ειδικά λογισμικά αξιοποίησης όλων αυτών των δεδομένων προς όφελος της ασφάλειας, της καινοτομίας και των βιώσιμων πόλεων. Οι αλγόριθμοι τεχνητής νοημοσύνης και μηχανικής μάθησης και βγαίνουν ωφελημένοι από την τεχνολογία 5G, και εφαρμόζονται πλέον σε πραγματικό χρόνο.

Νέες προοπτικές από τα καινοτόμα χαρακτηριστικά των δικτύων 5G

Πολλά θα εξαρτηθούν από την τιμολογιακή πολιτική των παρόχων, τον ρυθμό της γεωγραφικής επέκτασης των δικτύων 5G και τον βαθμό αξιοπιστίας της κάλυψης.

του Γιώργου Γαρδίκη, R&D Manager της Space Hellas

Εκτός από τα τρία βασικά ποσοτικά χαρακτηριστικά που συνήθως προβάλλονται –δηλαδή η υψηλή ταχύτητα, ο χαμηλός χρόνος απόκρισης και ο μεγάλος αριθμός συσκευών που μπορούν να υποστηριχθούν–, οι κινητές επικοινωνίες πέμπτης γενιάς (5G) έρχονται και με σημαντικά καινούργια λειτουργικά χαρακτηριστικά (features), τα οποία τις διαφοροποιούν αισθητά από τις τεχνολογίες παλαιότερων γενεών. Οι δυνατότητες αυτές ουσιαστικά ανοίγουν νέες προοπτικές όσον αφορά την εκμετάλλευση τεχνολογιών 5G και δημιουργούν καινούργιες επιχειρηματικές ευκαιρίες. Ένα τέτοιο χαρακτηριστικό είναι ο διαμοιρασμός του δικτύου (network slicing), μέσω του οποίου το δίκτυο «εικονικοποιείται» και προσφέρεται «ως υπηρεσία» (as-a-Service) σε εταιρικούς κυρίως πελάτες. Πρόκειται για την ίδια λογική που ακολουθείται και στο cloud computing, όπου πόροι μεγάλων data centers προσφέρονται ως εικονική ιδιωτική υποδομή σε χιλιάδες πελάτες, με απόλυτη ασφάλεια αλλά και απομόνωση (Isolation) μεταξύ των υπηρεσιών. Με τον τρόπο αυτό, ένα δίκτυο 5G μπορεί να προσφέρει την απαιτούμενη ποι46

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

ότητα υπηρεσίας σε ένα πλήθος χρηστών και ετερογενών υπηρεσιών, με διαφορετικές απαιτήσεις η καθεμία. Άλλο βασικό χαρακτηριστικό είναι η υποστήριξη υπηρεσιών μέσα στο δίκτυο (innetwork functions) και κυρίως στην άκρη του δικτύου (edge applications). Αυτή η δυνατότητα ανοίγει ουσιαστικά μια νέα αγορά, αυτήν των network applications, η οποία είναι προσβάσιμη όχι μόνο από τις μεγάλες βιομηχανίες, αλλά ακόμη και από μικρές εταιρείες-software houses και startups. Η Space Hellas, με την πολυετή εμπειρία της, το ευρύ δίκτυο συνεργατών αλλά και την εξειδικευμένη τεχνογνωσία σε δικτυακές τεχνολογίες, έχει ήδη αναγνωρίσει επιχειρηματικές ευκαιρίες στο πεδίο του 5G, οι οποίες ταιριάζουν και στο εταιρικό της προφίλ ως large-scale system integrator. Μια τέτοια ευκαιρία είναι ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη ιδιωτικών δικτύων 5G (private 5G). Πρόκειται για μια τάση που κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος και έχει σημαντικά πλεονεκτήματα, ειδικά για μεγάλες εγκαταστάσεις, όπως εργοστάσια, αθλητικές

εγκαταστάσεις ή shopping malls. Μια δεύτερη προοπτική είναι αυτή της υποστήριξης μικρομεσαίων επιχειρήσεων και startups που θα αναπτύξουν καινοτόμες εφαρμογές και network apps. Η Space Hellas διαθέτει ιδιόκτητη πειραματική υποδομή 5G αλλά και εξειδικευμένη τεχνογνωσία σε τεχνολογίες edge computing και orchestration. Επίσης, μέσω της συμμετοχής της στο ευρωπαϊκό έργο “5GENESIS” έχει αναπτύξει, από κοινού με το ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», το πανεπιστήμιο της Malaga και άλλους φορείς, μια πλατφόρμα λογισμικού για αυτοματοποιημένη εκτέλεση δοκιμών (test automation) για εφαρμογές 5G, που επιτρέπει στους developers να δοκιμάσουν τις εφαρμογές τους σε ρεαλιστικό περιβάλλον κάτω από πολλά διαφορετικά σενάρια. Τέλος, μεγάλη είναι και η δυναμική της Space Hellas στο πεδίο της ανάπτυξης εξειδικευμένων καθετοποιημένων εφαρμογών 5G σε τομείς όπως «ευφυής» γεωργία, smart cities και logistics, αξιοποιώντας την τεχνογνωσία των εταιρειών του Ομίλου Space Hellas, SingularLogic, SenseOne, AgroApps και της ολλανδικής Web-IQ. • • •

άρθρο

EΠΙΧΕΙΡΗΣΕ ΤΟ ΚΙ ΕΣΥ! Κάνε το βήμα που πάντα ονειρευόσουν

Η ευκαιρία που σίγουρα θέλετε να μάθετε!

Πού βρίσκεται και τι μας προσφέρει;

Η ΑΒ προσφέρει τη δυνατότητα σε ανθρώπους με όνειρα, θέληση και διάθεση για επιτυχία να κάνουν το δικό τους ξεκίνημα στην επιχειρηματικότητα, δημιουργώντας το δικό τους κατάστημα ΑΒ. Αυτό συμβαίνει τα τελευταία 15 χρόνια. Ήδη, 160 επιχειρήσεις λειτουργούν μέσω Franchising, δημιουργώντας χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας και διασφαλίζοντας βιωσιμότητα και πολύ ικανοποιητικά κέρδη για τους επιχειρηματίες.

Βρίσκεται σε πυκνοκατοικημένα σημεία αστικών κέντρων ή σε περιοχές όπου συγκεντρώνεται μεγάλος αριθμός κόσμου, κοντά σε σταθμούς Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, σε χώρους εργασίας, σε σχολεία και εκπαιδευτικά ιδρύματα. Το ΑΒ Shop & Go διαθέτει την άριστη ποιότητα προϊόντων και την προσωπική εξυπηρέτηση κάθε καταστήματος ΑΒ, σε ένα φιλικό και οικείο περιβάλλον. Διαθέτει χώρους πώλησης 120-200 τ.μ. και συνήθως περιλαμβάνει επιπλέον έναν μικρό χώρο αποθήκης.

Κάτι ΝΕΟ που δεν περιμένατε!

Η στήριξη στον νέο επιχειρηματία σε όλα τα επίπεδα

Η ΑΒ αποφάσισε πλέον να το κάνει πολύ εύκολο. Να αναλάβει η ίδια το μεγαλύτερο μέρος της απαιτούμενης επένδυσης για τη δημιουργία ενός νέου καταστήματος για τους υποψήφιους επιχειρηματίες που φιλοδοξούν να δραστηριοποιηθούν σε συνεργασία με την ΑΒ στα μεγάλα αστικά κέντρα.

Η ΑΒ αναλαμβάνει για λογαριασμό του επιχειρηματία τη δαπάνη διαμόρφωσης του ακινήτου που θα στεγάσει το AB Shop & Go και τη δαπάνη αγοράς του τεχνολογικού εξοπλισμού που απαιτείται για να λειτουργήσει το κατάστημα. Ο υποψήφιος επιχειρηματίας θα πρέπει να διαθέτει ένα μικρό κεφάλαιο κίνησης και τη δίψα για σκληρή δουλειά και επιτυχία. Παράλληλα, αναλαμβάνει να αποπληρώσει την επένδυση κατά τη διάρκεια του συμβολαίου, καταβάλλοντας μηνιαία δόση για 10 έτη χωρίς προσαυξήσεις (τόκους). Στο διαχειριστικό σκέλος, η ΑΒ αναλαμβάνει να πραγματοποιήσει μια μελέτη χρηματοοικονομικής βιωσιμότητας του σημείου λειτουργίας του καταστήματος, να κατευθύνει τον επιχειρηματία σε διαδικαστικά θέματα, ενώ αναλαμβάνει να ενοικιάσει το ακίνητο.

Ένα ΑΒ Shop & Go κατάστημα που προσφέρει ταχύτητα και ευκολία αγορών σε κάθε γειτονιά της πόλης Οι γρήγορες και εύκολες αγορές αποτελούν μια καθημερινή ανάγκη ειδικά σε μια εποχή που όλα τρέχουν, όπως κι εμείς. Σε αυτόν τον τρόπο ζωής, τα μικρά καταστήματα της γειτονιάς είναι μια άριστη επιλογή αγορών, που λύνει τα χέρια. Πόσο μάλλον όταν προσφέρουν ποικιλία επιλογών σε ένα βατό μέγεθος καταστήματος, που ευνοεί την ταχύτητα ολοκλήρωσης των αγορών. Τι είναι το ΑΒ Shop & Go; Είναι ένα αστικό μοντέλο καταστήματος, που στοχεύει στις συμπληρωματικές και έκτακτες καθημερινές ανάγκες αγορών σε κάθε γειτονιά. Αποτελεί την ιδανική πρόταση για την πόλη, καλύπτοντας αγορές και εκτός του καθιερωμένου ωραρίου λειτουργίας των καταστημάτων, αλλά και ανάγκες άμεσης κατανάλωσης μακριά από το σπίτι.

Ένα όνειρο που θα γίνει πραγματικότητα! Κάτι που θεωρούσες δύσκολο και έχει γίνει τόσο εύκολο! Κάνε το πρώτο βήμα για την πραγματοποίηση του δικού σου ονείρου. Κάνε το πρώτο βήμα για να δημιουργήσεις τη δική σου επιχείρηση. Επικοινώνησε μέσω του www.ab.gr/franchise ή στείλε email στο mbaba@ab.gr Αθήνα, Πειραιάς, Θεσσαλονίκη ΧΡΗΜΑ 47

άρθρο

Αλέξανδρος Αθανασούλας Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος STIRIXIS Group, Ιδρυτής Metallaxis.org, VP CEO Clubs Greece

Η συστημική προσέγγιση της STIRIXIS Group εγγυάται την επιτυχία των επενδύσεων των πελατών της Mε περισσότερα από 750 έργα σε 27 χώρες και πάνω από 50 διεθνή βραβεία Η συστημική προσέγγιση, το “Systems Thinking”, είναι η βάση εργασίας της STIRIXIS Group, το νοητικό μοντέλο πάνω στο οποίο χτίζει επιτυχημένες επενδύσεις. «Στη STIRIXIS Group, εδώ και πολλά χρόνια, δεν μελετάμε έργα χωρίς να έχουμε πρώτα μελετήσει, συμφωνήσει και καταγράψει τη στρατηγική της εκάστοτε επένδυσης, τα αναμενόμενα αποτελέσματα αλλά και το πώς αυτά θα μετρηθούν, αποτυπωθούν και παρακολουθηθούν σε βάθος χρόνου» τονίζει, στη συνέντευξη που ακολουθεί, ο κ. Αλέξανδρος Αθανασούλας, ιδρυτής και σήμερα πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του βραβευμένου διεθνώς STIRIXIS Group και ιδρυτής του think tank Metallaxis.org. Κύριε Αθανασούλα, αποκαλούν τη STIRIXIS Group «μελετητή των επενδυτών». Θα θέλατε να μας εξηγήσετε τι σημαίνει αυτό, αν συμφωνείτε και πώς έγινε; Ναι, πράγματι, στην αγορά, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, είμαστε γνωστοί ως “investors’ consultant designers”, «μελετητές των επενδυτών». Αυτό είναι φυσική συνέπεια του τρόπου που εδώ και 25 χρόνια υποστηρίζουμε τους πελάτες μας, βλέποντας τη «μεγάλη εικόνα» των ενεργειών τους και μελετώντας ουσιαστικά το πώς οι επενδύσεις τους θα έχουν τη μέγιστη απόδοση αλλά και μακροχρόνια επιτυχία και βιωσιμότητα. Στηρίζεται επίσης στο ότι στη STIRIXIS Group, εδώ και πολλά χρόνια, δεν μελετάμε έργα 48

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

χωρίς να έχουμε πρώτα μελετήσει, συμφωνήσει και καταγράψει τη στρατηγική της εκάστοτε επένδυσης, τα αναμενόμενα αποτελέσματα, αλλά και το πώς αυτά θα μετρηθούν, αποτυπωθούν και παρακολουθηθούν σε βάθος χρόνου. Διαφαίνεται, από όσα μας λέτε, πως η STIRIXIS Group ασχολείται και αναλαμβάνει επενδύσεις από μεγάλους Οργανισμούς με σημαντική δομή και αποτύπωμα. Είναι έτσι; Όχι, δεν είναι έτσι. Πρόθεσή μας είναι να υποστηρίξουμε κάθε επένδυση, μικρή ή μεγάλη, που από πίσω της έχει επενδυτές που κατανοούν τις απαιτούμενες διαδικασίες, εργάζονται με πάθος και είναι αποφασισμένοι να πετύχουν.

Αναλαμβάνουμε έτσι, και στην Ελλάδα αλλά και σε διεθνές επίπεδο, τόσο μεγάλες επενδύσεις και επιχειρήσεις, όπως τα δίκτυα λιανικής της Elpedison στην Ελλάδα, της ΕΝΕL στη Ρουμανία και της Switz Group στη Μέση Ανατολή ή το εντυπωσιακό αναπτυξιακό κτηριακό πρόγραμμα της Rafarm, όσο και μικρότερα έργα, όπως ο σχεδιασμός των αλυσίδων Κωσταρέλος στην Ελλάδα ή του Cuppins στην Ελβετία. Εδώ και χρόνια, μότο μας είναι το “Every Business a Success”, ένα μότο που δείχνει πως η σωστή μελέτη, η συστημική προσέγγιση και η οργανωμένη εκτέλεση ενός δυναμικού επενδυτικού πλάνου οδηγεί με βεβαιότητα σε επιτυχία. Αναφέρετε τη συστημική προσέγγιση κάθε φορά σε όσα περιγράφετε για την

εταιρεία. Θα θέλατε να μας πείτε περισσότερα λόγια για αυτήν; Φυσικά. Η συστημική προσέγγιση, το “Systems Thinking” είναι η βάση της εργασίας μας, το νοητικό μοντέλο πάνω στο οποίο χτίζουμε επιτυχημένες επενδύσεις. Με τη συστημική προσέγγιση, αναγνωρίζουμε τις επιχειρήσεις που βοηθάμε ως συστήματα και μελετάμε το ουσιαστικό, συνολικό αποτέλεσμά τους, αναγνωρίζοντας τόσο όλα τους τα μέρη όσο και πώς αυτά αλληλοεπιδρούν. Δεν εργαζόμαστε για την εφήμερη επιτυχία σε αισθητικό επίπεδο, αλλά για την ουσιαστική μακροχρόνια επιτυχία της επένδυσης ή της επιχείρησης. Αυτό είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την πρώτη σας ερώτηση για εμάς ως “investors’ consultant designers”. Και, ως νοητικό μοντέλο, εφαρμόζουμε τη συστημική προσέγγιση σε κάθε είδους έργο μας. Επειδή το “Systems Thinking” δεν είναι σε όλους γνωστό, θα θέλατε να μας φέρετε ένα παράδειγμα; Με χαρά, σκεφτείτε για παράδειγμα τον σχεδιασμό μιας αλυσίδας λιανικής. Οι περισσότερες εταιρείες μελέτης της, όπως αρχιτεκτονικές εταιρείες ή interior & fit-out designers, θα μελετήσουν τον χώρο από πλευράς αισθητικής και ίσως και λειτουργικότητας. Εμείς, ξεκινώντας από τη στρατηγική, θα μελετήσουμε την αλυσίδα, για να επιτυγχάνει τη θέση στην αγορά που επιθυμεί, τη διαφοροποίηση που θέλει να «χτίσει», την εικόνα της, τις αγορές που θέλει να κατακτήσει, το κοινό που θέλει να κερδίσει και θα εξασφαλίζουμε την απόλυτη ευθυγράμμιση όλων των στοιχείων που συνθέτουν αυτά στον πελάτη της. Έτσι μελετάμε μετά τη στρατηγική, συστημικά και ευθυγραμμισμένα, πέρα από την αρχιτεκτονική, στοιχεία όπως το branding, το customer journey, το customer experience, τη σήμανση, τα στοιχεία sensorial marketing, όπως τη μουσική, το άρωμα, τον φωτισμό, τις εικόνες, τις υφές, νέα στοιχεία τέχνης αλλά και τεχνολογίας και καινοτομίας, συστήματα αναγνώρισης και πιστότητας πελατών (loyalty programs), το customer service, τη λειτουργικότητα, τη «γεωγραφία» του καταστήματος, το ενεργειακό του αποτύπωμα και πολλά άλλα. Η επιτυχία έγκειται στην πλήρη καταγραφή, κατανόηση, μελέτη και ευθυγράμμιση όλων αυτών των στοιχείων που συνθέτουν

το σύστημα. Αυτή η συστημική προσέγγιση απαιτεί χρόνο, γνώση, τεχνογνωσία και εμπειρία, που μετά από 25 χρόνια έχουμε αναπτύξει μοναδικά στη STIRIXIS Group, και μπορεί να εξασφαλίσει στο μέγιστο δυνατό την επιτυχία μιας επένδυσης, ενός νέου concept ή μιας νέας δραστηριότητας. Σε ποιους κλάδους εφαρμόζετε τη διαδικασία αυτή; Σε ποιους κλάδους δραστηριοποιείστε κυρίως; Η προσέγγιση είναι κοινή, αλλά η διαδρομή διαφορετική στους κλάδους που δραστηριοποιούμαστε. Οι κύριες κατηγορίες που δραστηριοποιούμαστε είναι οι αλυσίδες λιανικής κάθε είδους, όπως προϊόντα τεχνολογίας, υπηρεσίες, τρόφιμα, ο τομέας της υγείας, όπως φαρμακεία και διαγνωστικά κέντρα, ο τομέας της φιλοξενίας, όπως ξενοδοχεία, εστιατόρια, καφέ, ζαχαροπλαστεία, και ο τομέας των εργασιακών χώρων, που τελευταία έχει και πολύ μεγάλες αλλαγές. Να σταθούμε λίγο στο τελευταίο; Πείτε μας για τους εργασιακούς χώρους και τη νέα σειρά εκδηλώσεων που ξεκινήσατε πρόσφατα με τίτλο “Workplaces of Prosperity”. Οι εργασιακοί χώροι ήταν ανέκαθεν ένα μεγάλο κομμάτι της εργασίας μας. Γιατί εκεί χτυπάει η καρδιά κάθε Οργανισμού, κάθε επιχείρησης. Έχουμε σχεδιάσει πάνω από 200 σχετικά έργα και βραβευτεί διεθνώς για τους εργασιακούς χώρους μας σε τρεις ηπείρους. Τα τελευταία χρόνια, αναγνωρίζοντας την τεράστια αλλαγή που συντελείται στον τρόπο εργασίας και κατ’ επέκταση στους εργασιακούς χώρους, έχουμε προχωρήσει σε μια ολοκληρωμένη υπηρεσία με την οποία μελετάμε την εργασιακή στρατηγική των πελατών μας, αναλύουμε με συγκεκριμένα εργαλεία τις ανάγκες των εργαζομένων σε αυτούς, συνθέτουμε με βάση τα νέα εργασιακά δεδομένα, τις τάσεις και την αναμενόμενη πορεία τους και δημιουργούμε νέα, αποδοτικά, σύγχρονα μοντέλα εργασίας και τους αντίστοιχους χώρους. Έχουμε ήδη εκτελέσει σημαντικά έργα τα τελευταία χρόνια, ανάμεσα στα οποία είναι, ενδεικτικά, οι εργασιακοί χώροι της Merck και της Daikin στην Ελλάδα, της Coca-Cola HBC στην Ελβετία, της Switz Group στα Ηνωμένα

Αραβικά Εμιράτα, της Perrigo στη Ρουμανία. Στο ίδιο αυτό πλαίσιο, ξεκινήσαμε τον Σεπτέμβριο μια σειρά ενημερωτικών εκδηλώσεων με τίτλο “Workplaces of Prosperity”. Μια εκδήλωση για την ελληνική επιχειρηματική κοινότητα με μεγάλη επιτυχία, στην οποία είχαμε μαζί μας σημαντικότατες εταιρείες ως συμπαραστάτες και χορηγούς, όπως τις Samsung, Signify, AIG, Leaseplan, MullenLowe, GEP Group, CEO Clubs, YDC, Sargia Partners, Manifest, EKA Hellas, Drone Solutions, Diastasis, AA Alarm και Alpha Acoustics. Είμαστε όλοι πολύ περήφανοι που δίνουμε πίσω στην επιχειρηματική κοινότητα μέσα από τις εκδηλώσεις αυτές και τη δραστηριοποιούμε να κινηθεί άμεσα και με μελετημένα βήματα προς ένα καλύτερο αύριο. Κλείνοντας, μια και μιλήσατε για το αύριο, θα ήθελα να σας ζητήσω να μας πείτε τι είναι το Metallaxis.org, το think tank που ιδρύσατε μέσα στην πανδημία. Σας ευχαριστώ πολύ που μου δίνετε την ευκαιρία να κλείσω με ένα τόσο σημαντικό θέμα. Το Metallaxis.org γεννήθηκε μέσα στην πανδημία από την ανάγκη να είμαστε όλοι πιο αισιόδοξοι για το μέλλον, πιο δεκτικοί στις αλλαγές, πιο γρήγοροι στις αποφάσεις, πιο αποφασιστικοί στις αντιδράσεις και πιο αποδοτικοί στις ενέργειές μας. Σκοπό έχει να δείξει τον δρόμο για ένα καλύτερο αύριο και να ενώσει δυνάμεις που από σήμερα θα εργαστούν για αυτό. Οι μελέτες του Metallaxis.org για την επόμενη δεκαετία σε διάφορους τομείς, ανάμεσα στους οποίους και οι εργασιακοί χώροι που αναφέραμε πριν, έχουν ήδη δημιουργήσει νέα δεδομένα σε όσους το παρακολουθούν και ενεργοποιήσει «αντανακλαστικά» που ήταν πολύ απαραίτητα. Στη STIRIXIS Group είμαστε ιδιαίτερα περήφανοι για το Metallaxis.org και βέβαιοι για την αξία που προσφέρει σε διεθνές επίπεδο, ήδη, μέσα σε έναν χρόνο από τη δημιουργία του. • • • ΧΡΗΜΑ 49

[φάκελος] ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΕΣ-ΥΠΟΔΟΜΕΣ-LOGISTICS

Επενδύσεις για την ανάδειξη της χώρας σε Logistic Hub Διεθνούς Βεληνεκούς

εδίο δόξης λαμπρό βρίσκουν πλέον στον τομέα των logistics οι μεγάλοι θεσμικοί του real estate, εγχώριες επενδυτικές ακινήτων, αλλά και funds που έχουν στραφεί, ειδικά την τελευταία διετία και λόγω της πανδημίας, σε ουκ ολίγες επενδύσεις στον συγκεκριμένο κλάδο. Τα μηνύματα, από οπουδήποτε κι αν προέρχονται, είναι αισιόδοξα για τον κλάδο, για τον οποίο η πανδημία λειτούργησε ως επιταχυντής όσον αφορά τις προοπτικές του.

λύτερους μισθούς σε σχέση με τον μέσο όρο. Εξ ου και κατατάσσονται στους κλάδους και τα επαγγέλματα με σημαντική προοπτική για τους εργαζομένους. Όπως αναφέρεται και σε σχετική μελέτη της ΕΥ, η Ελλάδα έχει σημειώσει πρόοδο στις προσπάθειές της να εξελιχθεί σε ένα διεθνές εμπορευματικό κέντρο, αξιοποιώντας τη στρατηγική γεωγραφική της θέση, την ανάκαμψη της οικονομίας και ένα φιλικότερο επενδυτικό περιβάλλον.

Δεν είναι τυχαίο το ότι στην πρόσφατη μελέτη του (Oκτώβριος 2021) για την απασχόληση ο ΣΕΒ κατατάσσει τα logistics μεταξύ των κλάδων που έχουν στηρίξει την ελληνική απασχόληση τόσο την περίοδο 2013-2019 όσο και τα επόμενα χρόνια, δεδομένου του ότι οι εργαζόμενοι στον κλάδο αμείβονται με κα-

Ωστόσο, αυτή η πρόοδος οφείλεται κυρίως σε εξελίξεις στους κλάδους της ναυτιλίας και της ναυτιλιακής εφοδιαστικής αλυσίδας, καθώς και στις οδικές υποδομές. Εκτιμάται μάλιστα ότι θα απαιτηθεί εντατικότερη προσπάθεια σε ό,τι αφορά τις σιδηροδρομικές και αεροπορικές εμπορευματικές μεταφορές, τις υποδομές

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

logistics της ενδοχώρας (hinterland logistics), την αγορά παροχής υπηρεσιών logistics προς τρίτους (third party logistics-3PL), τις τελωνειακές υπηρεσίες και κυρίως τη διασύνδεση αυτών των διακριτών στοιχείων του ελληνικού κλάδου μεταφορών και logistics. Αντίστοιχα, οι προοπτικές αποτυπώνονται και στα συνολικά νούμερα της αγοράς: «Το 2021, για τις 3rd Party Logistics εταιρείες δείχνει μια στασιμότητα, με σημαντικές όμως προοπτικές, που αποτυπώνονται στην αύξηση των τιμών του real estate και την είσοδο επενδυτικών funds και ομίλων» αναφέρει σχετικά στην τελευταία του ανάλυση για τον κλάδο ο κ. Νικόλαος Ροδόπουλος, μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Ανάπτυξης Logistics, τέως πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Logistics και μέλος του Γενικού Συμβουλίου του ΣΕΒ.

Αναστάσιο Μητιακούδη, προϊστάμενο της Γενικής Διεύθυνσης Βιομηχανίας και Υποστήριξης Επιχειρηματικού Περιβάλλοντος, με αναπληρώτριά του την Ειρήνη Πιτταρά, προϊσταμένη της Διεύθυνσης Αδειοδότησης Επιχειρήσεων και Επιχειρηματικών Πάρκων

«Η Ελλάδα ως Logistic Hub Διεθνούς Βεληνεκούς» Στο πλαίσιο αυτό, πολύ πρόσφατα, συγκροτήθηκε ομάδα εργασίας στο Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων για τη συντονιστική υποστήριξη της μελέτης «Η Ελλάδα ως Logistic Hub Διεθνούς Βεληνεκούς». Η μελέτη, που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και θα υλοποιηθεί από την Παγκόσμια Τράπεζα, έχει στόχο, με την αξιοποίηση διεθνών και ευρωπαϊκών βέλτιστων πρακτικών στο πεδίο των logistics, να αναδείξει τις ευκαιρίες και τις προτάσεις πολιτικής που θα ενδυναμώσουν τον ρόλο της Ελλάδας ως πύλης εμπορευματικών μεταφορών μεταξύ της Κεντρικής Ευρώπης και διεθνών αγορών. Σύμφωνα με απόφαση που υπογράφει η γενική γραμματέας, Θωμαΐς Ευτυχίδου, η ομάδα εργασίας αποτελείται από τους:

Αλεξάνδρα Νάσου, προϊσταμένη του Τμήματος Επιμελητηρίων της Διεύθυνσης Επιχειρηματικότητας και Επιμελητηρίων Αθανάσιο Ζηλιασκόπουλο, πρόεδρο του Συμβουλίου για την Ανάπτυξη και Ανταγωνιστικότητα της Εφοδιαστικής Αλυσίδας

Ναταλία-Ειρήνη Παπαμακαρίου, συνεργάτιδα του αναπληρωτή υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων Μαρία Κοτταρίδου, συνεργάτιδα της γενικής γραμματέως Βιομηχανίας Νικόλαο Παπανικολάου, προϊστάμενο του Τμήματος Υποστήριξης Περιφερειών, Μητρώων Επιθεωρητών και Βιομηχανικών και Επιχειρηματικών Μητρώων της Διεύθυνσης Αδειοδότησης Επιχειρήσεων και Επιχειρηματικών Πάρκων Βασιλική Σιούτα, προϊσταμένη του Τμήματος Εφοδιαστικής Αλυσίδας της Διεύθυνσης Ανάπτυξης Μεταφορών Παρθενίτα Γκαβογιάννη, συνεργάτιδα του γενικού γραμματέα Μεταφορών Γεωργία Κουμανιώτη, εκπρόσωπο του γενικού γραμματέα του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής

Έργο της ομάδας εργασίας (CORE TEAM) είναι η παρακολούθηση και ο συντονισμός για την υποστήριξη της μελέτης «Η Ελλάδα ως Logistic Hub Διεθνούς Βεληνεκούς». Στο πλαίσιο αυτό, η ομάδα εργασίας θα συνεργάζεται στενά με την Παγκόσμια Τράπεζα, ως ανάδοχος της μελέτης, σε κάθε στάδιο υλοποίησης του ανωτέρω έργου, διαμορφώνοντας μεταξύ άλλων τις τεχνικές κατευθύνσεις και υποβάλλοντας σχόλια κατά τη σύνταξη των παραδοτέων. Επιπλέον, θα συντονίζει τις υποομάδες εργασίας που συστήνονται κατά περίπτωση και θα συντονίζει τις επαφές της Παγκόσμιας Τράπεζας με τις υποομάδες εργασίας, καθώς και με άλλες αρμόδιες αρχές και ειδικούς φορείς που σχετίζονται με την υλοποίηση των παραδοτέων. Για την υποστήριξη του έργου της, η ομάδα εργασίας θα μπορεί να καλεί να μετέχουν σε ΧΡΗΜΑ 51

φάκελος - συγκοινωνίες-υποδομές-logistics

Η επενδυτική «ευφορία» στον κλάδο των logistics είναι δεδομένη με βάση και τα νέα από την αγορά.

φάκελος - συγκοινωνίες-υποδομές-logistics

συνεδριάσεις της στελέχη του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα και πρόσωπα με ειδικές γνώσεις και εμπειρία επί του αντικειμένου των εργασιών της, και ανάλογα με τις απαιτήσεις των παραδοτέων. Το έργο της ομάδας εργασίας παρακολουθείται και εξειδικεύεται από την Κυβερνητική Επιτροπή για την Εφοδιαστική, στην οποία και θα υποβάλλει τακτικές αναφορές προόδου των εργασιών της.

Επενδύσεις Στον επενδυτικό τομέα, οι περιοχές στα πέριξ της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης βρίσκονται, αυτήν τη στιγμή, κατά κύριο λόγο, στα «ραντάρ» των υποψήφιων επενδυτών, και προς την ίδια κατεύθυνση κινούνται και οι μεγαλοϊδιοκτήτες ακινήτων. Η ίδια η Διοίκηση της Εταιρείας Ακινήτων Δημοσίου, που διαχειρίζεται χιλιάδες ακίνητα που ανήκουν στο ελληνικό Δημόσιο, δήλωσε στην τελευταία ΔΕΘ, τον περασμένο Σεπτέμβριο, ότι μεταξύ άλλων στο επίκεντρο του ενδιαφέροντός της βρίσκεται η δημιουργία κέντρων logistics σε ακίνητά της στη Βόρεια Ελλάδα. Επίσης, στη συμπρωτεύουσα, ξεχωρίζει η πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος από πλευράς του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης, στην Ελλάδα και το εξωτερικό (στους πελάτες και συνεργάτες του στα Βαλκάνια, οι οποίοι ήδη χρησιμοποιούν το λιμάνι της Θεσσαλονίκης για τη διαμετακόμιση των φορτίων τους), για τη χρήση 22 αποθηκευτικών εγκαταστάσεων συνολικής επιφάνειας σχεδόν 68.500 τ.μ. Όπως επισημαίνεται χαρακτηριστικά: «Η ΟΛΘ ΑΕ, στο πλαίσιο υλοποίησης της στρατηγικής της, ενδιαφέρεται να συλλέξει και να αξιολογήσει προτάσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την αξιοποίηση υφιστάμενων κτηριακών εγκαταστάσεών της εντός της χερσαίας ζώνης του Λιμένος αλλά και νέων κτηριακών εγκαταστάσεων που σκοπεύει να δημιουργήσει, αναφορικά με τις παρακάτω χρήσεις: αποθηκευτικές εγκαταστάσεις, εγκαταστάσεις παροχής υπηρεσιών logistics προς τρίτους (3PL), εγκαταστάσεις κέντρου διανομής αποθηκευτικής χρήσης». Επίσης, στη συμπρωτεύουσα, στον τομέα των 52

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

logistics, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι ήδη βρίσκεται στην τελική ευθεία μια νέα συμφωνία από πλευράς μεγάλου θεσμικού του εγχώριου real estate για την αγορά χώρων υψηλών προδιαγραφών άνω των 15.000 τ.μ. στην περιοχή της Σίνδου.

Οι επενδυτές Η επενδυτική «ευφορία» πάντως στον κλάδο των logistics είναι δεδομένη, με βάση και τα νέα από την αγορά. Η μεγαλύτερη εγχώρια Επενδυτική Ακινήτων, η Prodea Investments ΑΕΕΑΠ, πραγματοποιεί το τελευταίο διάστημα μεγάλη στροφή και στα ακίνητα logistics και, όπως αναφέρουν χαρα-

για την ωρίμανσή τους, ο οποίος κυμαίνεται μεταξύ εννέα και δώδεκα μηνών. «Η εταιρεία αξιολογεί συνεχώς τη βέλτιστη διαχείριση των ακινήτων του χαρτοφυλακίου του oμίλου, συμπεριλαμβανόμενης μιας πιθανής πώλησης, αν οι συνθήκες της αγοράς είναι οι κατάλληλες, καθώς στρατηγική της είναι η αλλαγή τόσο της σύνθεσης του επενδυτικού χαρτοφυλακίου (επένδυση σε νέους κλάδους, όπως τα logistics) όσο και των ποιοτικών χαρακτηριστικών των ακινήτων (επένδυση σε πράσινα ακίνητα). Οι εμπορικές αποθήκες είναι ένας στρατηγικός κλάδος ανάπτυξης της χώρας μας, λαμβανομένης υπ’ όψιν της κομβικής γεωγραφικής θέσης της». Από το μεγάλο χαρτοφυλάκιο του ομίλου,

Πολύ πρόσφατα, συγκροτήθηκε ομάδα εργασίας στο Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, για τη συντονιστική υποστήριξη της μελέτης «Η Ελλάδα ως Logistic Hub Διεθνούς Βεληνεκούς». κτηριστικά οι επιτελείς της, στη στρατηγική της εταιρείας είναι η απόκτηση εμπορικών αποθηκών σύγχρονων προδιαγραφών, οι οποίες, όπως και στην περίπτωση των γραφείων, δεν είναι άμεσα διαθέσιμες και απαιτείται χρόνος

αξίας 2,4 δισ. ευρώ, ο κλάδος των logistics και λοιπών ακινήτων αντιστοιχεί σε ποσοστό άνω του 10%, με ακίνητα στον Ασπρόπυργο, τη δημοφιλέστερη περιοχή για αποθήκες στην Αθήνα (όπως π.χ. το συγκρότημα αποθηκών

φάκελος - συγκοινωνίες-υποδομές-logistics άνω των 27.210 τ.μ. και λοιπές εκτάσεις προς μελλοντική ανάπτυξη), κέντρο logistics στο Μαρκόπουλο κ.α. Έως το τέλος του 2021, θα ολοκληρωθεί η κατασκευή για το πρώτο τμήμα του νέου συγκροτήματος logistics, συνολικής επιφάνειας 40.000 τ.μ., που έχει σε εξέλιξη αυτήν την περίοδο η Briq Properties ΑΕΕΑΠ στον Ασπρόπυργο, στο πλαίσιο της γενικότερης στρατηγικής στον συγκεκριμένο τομέα ακινήτων. Το νέο logistics park της εταιρείας κατασκευάζεται σε συνολική έκταση 103 στρεμμάτων, θα έχει συνολική επιφάνεια 40.000 τ.μ., και από αυτά το πρώτο κτήριο αφορά 20.818 τ.μ., για το οποίο υπογράφτηκε πρόσφατα συμφωνία μίσθωσης. Συνολικά, το ύψος της επένδυσης μέχρι σήμερα αντιστοιχεί σε 15 εκατ. ευρώ. Η Διοίκηση της εισηγμένης, με επικεφαλής τον κ. Θεόδωρο Φέσσα, έχει κάνει σαφή στροφή το τελευταίο δωδεκάμηνο στον τομέα των επενδύσεων σε logistics, με αποτέλεσμα σχεδόν το ήμισυ του χαρτοφυλακίου να αφορά τέτοιου είδους ακίνητα. Ειδικότερα, το χαρτοφυλάκιο ακινήτων του ομίλου, στο τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2021, περιλαμβάνει 28 ακίνητα και η διάρθρωσή του, από άποψη αξίας ακινήτων, είναι η ακόλουθη: 47% αποθήκες-logistics, 30% κτήρια γραφείων, γραφειακοί χώροι και κτήρια μικτής χρήσης, 17% ξενοδοχεία και 6% λοιπές χρήσεις. Η συνολική αξία του χαρτοφυλακίου αντιστοιχεί σε 114,2 εκατ. ευρώ. Κατά τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου του 2021, η εταιρεία προχώρησε σε νέες επενδύσεις συνολικού ποσού 6,1 εκατ. ευρώ, τμήμα των οποίων αφορούσε ξανά τον τομέα των logistics, για την απόκτηση οικοπέδων στην περιοχή του Ασπροπύργου, δίπλα από το logistics park, και 2,95 εκατ. αφορούσαν κεφαλαιουχικές δαπάνες κυρίως για το υπό ανέγερση συγκρότημα αποθήκευσης και διανομής, επίσης στον Ασπρόπυργο. Υπενθυμίζεται εδώ ότι η Briq έχει αποκτήσει το 80% ενός ακόμη συγκροτήματος logistics, στη Μάνδρα, με οκτώ κτήρια επιφάνειας σχεδόν 59.000 τ.μ. σε ακίνητο 131 στρεμμάτων, που είναι πλήρως μισθωμένο στη Sarmed Logistics. Εντατικοποίηση των επενδύσεων στον τομέα των logistics επιχειρεί και η εισηγμένη Trastor 54

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

Οι σημαντικότερες αγορές logistics έχουν αναπτυχθεί γύρω από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη και συνδέονται στενά με τα κύρια θαλάσσια σημεία διεπαφής της χώρας.

ΑΕΕΑΠ, η οποία διαχειρίζεται συνολικό χαρτοφυλάκιο σχεδόν 60 ακινήτων αξίας άνω των 300 εκατ. ευρώ. H εισηγμένη προχωρά στην επιλεκτική πώληση υφιστάμενων ακινήτων του χαρτοφυλακίου της προς εξασφάλιση υπεραξιών, ενώ παράλληλα συνεχίζει εν μέσω πανδημίας τις επιλεκτικές τοποθετήσεις σε κλάδους με προοπτική, όπως αυτόν των logistics: μετά από διαδοχικές επενδύσεις ύψους 29,4 εκατ. ευρώ σε κτήρια logistics, συνέχισε τις επενδύσεις με την αγορά και νέων εκτάσεων.

νοσουηδό επιχειρηματία κ. Ηλία Γεωργιάδη. Η στρατηγική για τα επόμενα χρόνια εστιάζεται και στον χώρο των logistics, στον οποίο η εισηγμένη έχει ήδη ένα μεγάλο και σημαντικό χαρτοφυλάκιο, έχοντας «τοποθετηθεί» στο Θριάσιο, τη Μαγούλα και τον Ασπρόπυργο, ενώ έχει επεκταθεί και στη Θεσσαλονίκη. Ο κλάδος των logistics, που είναι στρατηγικός για την εταιρεία, αφορά ήδη χώρους συνολικής επιφάνειας πάνω από το ορόσημο των 100.000 τ.μ., με στόχο πολύ σύντομα να φτάσει τα 200.000 τ.μ.

Στη συγκεκριμένη κατηγορία ακινήτων προτίθεται να αποκτήσει ισχυρότερη παρουσία και η Trade Estates ΑΕΕΑΠ, η Επενδυτική Ακινήτων του ομίλου Fourlis. Σύμφωνα με τους επιτελείς της, στόχος της εταιρείας είναι να δραστηριοποιηθεί αμιγώς σε ακίνητα λιανικής αγοράς μεγάλης επιφάνειας, τύπου Big Bοxes και υποδομών ηλεκτρονικού εμπορίου, μέσω της απόκτησης νέων ακινήτων και εκτός oμίλου (σ.σ. η «μαγιά» για την εταιρεία προέρχεται από το real estate του ομίλου), που σημαίνει και σε logistics.

Η έρευνα

Αποδόσεις άνω του 8% έχει το χαρτοφυλάκιο στον τομέα των αποθηκευτικών χώρων της Premia Properties, με επικεφαλής τον Ελλη-

Τη σημαντική πρόοδο που έχει επιτελέσει η Ελλάδα στην προσπάθειά της να εξελιχθεί σε ένα διεθνές εμπορευματικό κέντρο και κόμβο logistics, αλλά και τις μεγάλες προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει στο μέλλον, παρουσιάζει η δεύτερη έκδοση της έρευνας της EY Ελλάδος “Greece: International Freight Center”. Η έρευνα τονίζει την ανάπτυξη που σημειώθηκε στον ελληνικό κλάδο των μεταφορών και logistics τα τελευταία χρόνια που μεσολάβησαν από την πρώτη έκδοσή της, το 2017, ως αποτέλεσμα της στρατηγικής γεωγραφικής θέσης της χώρας, της ανάκαμψης της οικονομίας και

ενός φιλικότερου επενδυτικού περιβάλλοντος. Σημειώνει, ωστόσο, ότι η ανάπτυξη αυτή οφείλεται κυρίως σε εξελίξεις στους κλάδους της ναυτιλίας και της ναυτιλιακής εφοδιαστικής αλυσίδας, καθώς και στις οδικές υποδομές, καταλήγοντας ότι θα απαιτηθεί εντατικότερη προσπάθεια σε ό,τι αφορά τις σιδηροδρομικές και αεροπορικές εμπορευματικές μεταφορές, τις υποδομές logistics της ενδοχώρας (hinterland logistics), την αγορά παροχής υπηρεσιών logistics προς τρίτους (third party logistics-3PL), τις τελωνειακές υπηρεσίες και κυρίως τη διασύνδεση αυτών των διακριτών στοιχείων του ελληνικού κλάδου μεταφορών και logistics.

Η ελληνική ναυτιλία και το οδικό δίκτυο της χώρας καταλύτες της ανάπτυξης των μεταφορών και logistics Η κυρίαρχη θέση της ελληνικής ναυτιλίας, που αντιπροσωπεύει το 15,6% του παγκόσμιου εμπορικού στόλου, με βάση τη χωρητικότητα τόνων νεκρού βάρους (deadweight tonnageDWT), υπήρξε η βασική κινητήρια δύναμη που έδωσε ώθηση στην ανάπτυξη του ελληνικού ναυτιλιακού συμπλέγματος, αναδεικνύοντάς το σε ένα από τα πιο σημαντικά και ανταγωνιστικά θαλάσσια κέντρα παγκοσμίως. Επιπλέον, σε μια εποχή που οι εμπορικές ροές μεταξύ Ασίας και Ευρώπης συνεχίζουν να αυξάνονται κάθε χρόνο, ο Πειραιάς προσφέρει μια εξαιρετικά ανταγωνιστική εναλλακτική επιλογή απευθείας σύνδεσης με τα λιμάνια της Άπω Ανατολής, με αποτέλεσμα να είναι σήμερα,

Επιπλέον, το εμπορευματικό κέντρο που προβλέπεται να αναπτυχθεί στο πρώην στρατόπεδο Γκόνου στη Θεσσαλονίκη –επί του παρόντος βρίσκεται στο στάδιο προκαταρκτικής μελέτης σκοπιμότητας– αναμένεται να ενισχύσει την αποθηκευτική χωρητικότητα του τερματικού σταθμού του λιμένα και να ενισχύσει σημαντικά τις δυνατότητές του. Η πρόοδος που σημείωσε ο κλάδος της εφοδιαστικής αλυσίδας έχει επίσης οδηγήσει στην ανάπτυξη επιχειρηματικών πάρκων αλυσίδας εφοδιασμού στη χώρα, με τις δύο πρώτες για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, το μεγαλύτερο μεγάλες επενδύσεις να πραγματοποιούνται εμπορικό λιμάνι στη Μεσόγειο και το τέταρτο ήδη στη βιομηχανική ζώνη των Οινοφύτων μεγαλύτερο στην Ευρώπη, με βάση τον συνο- και στην Ηγουμενίτσα. λικό αριθμό διακινηθέντων εμπορευματοκιβωτίων (TEUs), παρά τις δυσμενείς επιπτώσεις της Ένα ολοκληρωμένο και πανδημίας στο παγκόσμιο εμπόριο. σύγχρονο οδικό δίκτυο Παράλληλα, η ιδιωτικοποίηση του λιμανιού «οδηγεί» την ανάπτυξη των της Θεσσαλονίκης και οι αντίστοιχες επενδύ- οδικών εμπορευματικών μεσεις που υλοποιούνται, καθώς και η προγραμ- ταφορών ματισμένη δημιουργία του εμπορευματικού σταθμού στο πρώην στρατόπεδο Γκόνου, ανα- Οι οδικές μεταφορές στην Ελλάδα υπέστησαν μένεται να αναβαθμίσουν τη Θεσσαλονίκη σε δραματική μείωση μεταξύ του 2009 και του σημαντικό ευρωπαϊκό λιμένα για την περιοχή 2015. Ωστόσο, το διεθνές σκέλος της αγοράς της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. των οδικών εμπορευματικών μεταφορών Αντίστοιχες προοπτικές δημιουργούνται και για σημείωσε σταθερή ανάπτυξη από το χαμηλό αρκετούς από τους 25 σημαντικούς εμπορικούς ορόσημο του 2011 και έπειτα, καθώς ενισχύλιμένες της χώρας, πέντε από τους οποίους θηκε από την ανάπτυξη του διεθνούς εμπορίέχουν αναγνωριστεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση ου μέσω των ελληνικών λιμανιών –κυρίως ως λιμένες στρατηγικού ενδιαφέροντος. του Πειραιά. Η περαιτέρω αύξηση του όγκου του διεθνούς Το Θριάσιο Εμπορευματικό εμπορίου στην Ελλάδα και η ανάκαμψη της Κέντρο πρωτοστατεί μιας ελληνικής οικονομίας αναμένεται να ενισειράς σημαντικών έργων σχύσουν περαιτέρω τη δραστηριότητα των logistics στη χώρα οδικών μεταφορών τα επόμενα χρόνια. Οι σημαντικότερες αγορές logistics έχουν αναπτυχθεί γύρω από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη και συνδέονται στενά με τα κύρια θαλάσσια σημεία διεπαφής της χώρας: τα λιμάνια του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης. Η κατασκευή του νέου κέντρου εμπορευματικών μεταφορών και logistics στο Θριάσιο Πεδίο, κοντά στον Πειραιά, θα ενισχύσει σημαντικά τις υποδομές ενδοχώρας του λιμανιού, ενώ θα διευκολύνει επίσης την πιθανή ανάπτυ-

Η Ελλάδα διαθέτει ένα από τα πιο ανεπτυγμένα οδικά δίκτυα στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, με συνολικό μήκος αυτοκινητοδρόμων που ξεπερνά τα 2.145 χλμ. Με βάση τον όγκο των οδικών εμπορευματικών μεταφορών, η Ελλάδα κατέλαβε την 11η θέση μεταξύ των χωρών της ΕΕ το 2019, με 354 εκατομμύρια τόνους, σε σύγκριση με τα 3,2 δισ. τόνους της Γερμανίας. Το 2018, οι οδικές μεταφορές στην Ελλάδα αντιπροσώπευαν το 30% των επιχειρήσεων ΧΡΗΜΑ 55

φάκελος - συγκοινωνίες-υποδομές-logistics

ξη νέων λειτουργιών και υπηρεσιών logistics προστιθέμενης αξίας. Στην πλήρη μορφή του, το Θριάσιο θα είναι ένας από τους μεγαλύτερους χερσαίους λιμένες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

φάκελος - συγκοινωνίες-υποδομές-logistics

έχοντας υποστεί μείωση κατά 44%. Οι διεθνείς αεροπορικές εμπορευματικές μεταφορές αντιπροσωπεύουν περίπου το 90% του συνόλου των αεροπορικών μεταφορών, με τις εξωκοινοτικές μεταφορές να ξεπερνούν για πρώτη φορά τις ενδοκοινοτικές μεταφορές το 2018, ενώ οι εξερχόμενες εμπορευματικές μεταφορές αυξήθηκαν σταδιακά από 40% το 2008 σε 57% το 2019. Περισσότερο από 88,3% του συνολικού αεροπορικού φορτίου το 2019 διακινήθηκε μέσω του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών.

Δράσεις ενίσχυσης της ελκυστικότητας της Ελλάδας ως διεθνούς κέντρου εμπορευματικών μεταφορών και στον κλάδο των υπηρεσιών μεταφοράς και επιβατών, και αναδύεται ως ένας σημαντικός logistics αποθήκευσης. Ο κλάδος αποτελείται κυρίως από μικρές εταιρείες και ιδιοκτήτες-μεταφορείς που παρέχουν υπηρεσίες μεταφοράς με χαμηλό περιθώριο κέρδους σε μεσαίους ή μεγάλους εθνικούς και πανευρωπαϊκούς παρόχους logistics. Ο τομέας των μεταφορών για λογαριασμό τρίτων (hire and reward) αντιπροσώπευε το 26% των συνολικών δραστηριοτήτων οδικών εμπορευματικών μεταφορών το 2019 (σε τόνο-χιλιόμετρα), ποσοστό σημαντικά χαμηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ. Η αγορά χαρακτηρίζεται από μικρά περιθώρια κέρδους, κυρίως λόγω του υψηλού κατακερματισμού και της εξάρτησής της από μικρούς παρόχους (1,5 φορτηγό ανά πάροχο, κατά μέσο όρο).

Η αύξηση των διεθνών αερομεταφορών εμπορευμάτων μέσω των ελληνικών αεροδρομίων δημιουργεί σημαντικές ευκαιρίες για τη χώρα Η Ελλάδα διαθέτει συνολικά 45 αεροδρόμια: 15 από αυτά είναι διεθνή, 26 εσωτερικού και τέσσερα δημοτικά. Ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος» (AIA) είναι ξεκάθαρα το σημαντικότερο ελληνικό αεροδρόμιο τόσο ως προς τον όγκο εμπορευματικών μεταφορών όσο και ως προς την κίνηση 56

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

επιβατικός κόμβος και κόμβος logistics για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Η σαρανταετής παραχώρηση 14 περιφερειακών αεροδρομίων που ξεκίνησε το 2015 οδήγησε σε σημαντικές επενδύσεις για την ανακαίνιση και την περαιτέρω ανάπτυξή τους, μια διαδικασία που ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο του 2021. Περισσότεροι από 30 εκατομμύρια επιβάτες πέρασαν από αυτά τα 14 αεροδρόμια το 2019, τον τελευταίο χρόνο πριν από την κατάρρευση της τουριστικής βιομηχανίας παγκοσμίως, η οποία οδήγησε σε μείωση 69,3% στην επιβατική κίνηση το 2020. Οι αεροπορικές μεταφορές στην Ελλάδα έχουν μερίδιο περίπου 35% του διεθνούς εμπορίου της χώρας ως προς την αξία, αλλά μόνο 1% ως προς το βάρος. Ωστόσο, η αεροπορική μεταφορά φορτίων επεκτείνεται ταχέως, με τις διεθνείς μεταφορές από την Ελλάδα προς την ΕΕ και εκτός αυτής να αυξάνονται κατά 10,1% και 5,9%, μεταξύ του 2017 και του 2018. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικές ευκαιρίες για την Ελλάδα να αναδυθεί ως πύλη της Νοτιοανατολικής Ευρώπης για τις εμπορευματικές αερομεταφορές, παρέχοντας μια ρεαλιστική εναλλακτική έναντι υπερφορτωμένων κόμβων παγκοσμίως. Το 2019, ο όγκος των εμπορευμάτων που μεταφέρθηκαν μέσω ελληνικών αεροδρομίων έφθασε στα προ οικονομικής κρίσης επίπεδα,

Η έρευνα καταλήγει σε μια σειρά από συμπεράσματα και προτάσεις, τονίζοντας ότι, για να αυξήσει την ελκυστικότητά της ως διεθνές κέντρο εμπορευματικών μεταφορών ή ως κορυφαίος περιφερειακός κόμβος logistics, η Ελλάδα θα πρέπει να επικεντρωθεί σε τέσσερις προτεραιότητες: Ð Βελτίωση της διασυνδεσιμότητας με παγκόσμιους εμπορικούς διαύλους και άλλους κόμβους, αξιοποιώντας κυρίως –αλλά όχι κατ’ αποκλειστικότητα– το ελληνικό ναυτιλιακό οικοσύστημα. Ð Βελτίωση των λιμενικών υποδομών και υποδομών εφοδιαστικής αλυσίδας, με επενδύσεις σε πάρκα logistics, ως συνέχεια της προόδου που σημειώθηκε στις λιμενικές υποδομές. Ð Ενίσχυση του χρηματοοικονομικού οικοσυστήματος, για την παροχή χρηματοοικονομικών και επιχειρηματικών υπηρεσιών υψηλού επιπέδου. Ð Αναβάθμιση των τεχνολογικών υποδομών, της καινοτομίας και του ανθρώπινου κεφαλαίου, για τη διευκόλυνση της ανάπτυξης νέων επιχειρηματικών μοντέλων και την υλοποίηση του απαιτούμενου μετασχηματισμού των αλυσίδων εφοδιασμού. • • •

#cobo21

17.12

LiveOn Hybrid Event

Τα μοναδικά επιχειρηματικά βραβεία για τους επαγγελματίες του καφέ και της καφεστίασης επιστρέφουν για 3η χρονιά, με στόχο να επιβραβεύσουν τους κορυφαίους του κλάδου.

Υποβάλετε την υποψηφιότητά σας στο ethosevents.eu έως τις 10 Νοεμβρίου 2021 (για Roasters) έως τις 19 Νοεμβρίου 2021 (για τις υπόλοιπες κατηγορίες βραβείων)

Τελετή Απονομής: 17.12.21 Silver Sponsor

Bronze Sponsors

Water Sponsors

Υπό την Αιγίδα

Χορηγοί Επικοινωνίας:

διοργάνωση

σε συνεργασία με

ethosevents.eu

Coffee & Brunch Magazine coffeemag.gr ΧΡΗΜΑ 57

συνέντευξη

Δημήτρης Λιτσικάκης

Μια συζήτηση με τον Χρήστο N. Κώνστα

CEO, deVere E-Money

«Ευθύνη όλων μας η Μάριος Μπαχάς-Γιάννος Γραμματίδης: εκπαίδευση της καλύτερη κοινωνίας αναφορικά με τον οικονομικό αλφαβητισμό»

πορεί να άλλαξαν οι εποχές, να πήγαμε διακοπές ή να μην πήγαμε, αλλά αυτό που δεν αλλάζει είναι η «προτίμηση» των αγορών στα κρυπτονομίσματα. Μετά τις λεκτικές και άλλες «ακροβασίες» του αφεντικού της Tesla, Elon Musk, περιφερειακές δηλώσεις από συστημικές εταιρείες και τράπεζες για την αποδοχή και την απόδοση των κρυπτονομισμάτων φαίνεται να αποτελούν σημαντικό δείκτη οικονομικής δραστηριότητας. Αλλά –γιατί πάντα υπάρχει ένα «αλλά»– πολλοί μιλούν για το «εξαιρετικά βεβαρημένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα», αλλά και το καταφύγιο που δίνουν σε έκνομες δραστηριότητες. Και, βέβαια, αρκετοί μιλούν για φαινόμενο-«φούσκα». Το banks.com.gr ρώτησε ένα από τα πιο εξειδικευμένα και επιτυχημένα στελέχη αυτής της αγοράς, που είναι και Έλληνας, τoν Δημήτρη

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

Λιτσικάκη, CEO της deVere E-Money. Η deVere E-Money, με έδρα τη Λιθουανία, είναι διεθνές χρηματοπιστωτικό ίδρυμα και διαθέτει άδεια λειτουργίας ιδρύματος ηλεκτρονικού χρήματος που χορηγήθηκε από την Τράπεζα της Λιθουανίας (Αριθμός Άδειας 9). Η deVere E-Money εξουσιοδοτείται να εκδίδει και να διεξάγει δραστηριότητες ηλεκτρονικού χρήματος. Οι υπηρεσίες της απευθύνονται σε ξένους, ιδιοκτήτες σπιτιών με περιουσίες στο εξωτερικό, αεροσκάφη, ή ίσως σε εκείνους που ταξιδεύουν για επαγγελματικούς λόγους. Στον ολοένα και πιο ψηφιοποιημένο κόσμο μας, εφαρμόζει τη μεγαλύτερη διαφάνεια στον τραπεζικό κόσμο, χωρίς κρυφά τέλη κάθε φορά που μεταφέρετε χρήματα σε διαφορετικό νόμισμα. Το ηλεκτρονικό χρήμα ή/και το ηλεκτρονικό χρήμα είναι μια εναλλακτική λύση στα φυσικά μετρητά, που σας επιτρέπει να ελέγχετε άνετα

και αποτελεσματικά τα οικονομικά σας με το πάτημα ενός κουμπιού μέσω του smartphone. Στον χώρο αυτό η κινητικότητα είναι συνεχής. Για παράδειγμα, η Visa Inc. αγόρασε έναντι 150 χιλ. δολ. ένα ψηφιακό avatar ως συμβολική κίνηση υποστήριξης μιας αναπτυσσόμενης περιοχής επενδύσεων στον τομέα των κρυπτονομισμάτων και της τεχνολογίας blockchain. Η εξαγορά του CryptoPunk #7610 –ενός από τα ψηφιακά είδωλα που διανεμήθηκαν αρχικά δωρεάν σε οποιονδήποτε είχε Ethereum wallet– έγινε στις 18 Αυγούστου. «Πιστεύουμε ότι τα NFT θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στο μέλλον της λιανικής, των social media, της ψυχαγωγίας και του εμπορίου» δήλωσε ο Cuy Sheffield, επικεφαλής crypto στη Visa. Η Visa ήθελε με αυτόν τον τρόπο να «δείξει τη στήριξή της» σε όσους εμπλέκονται στην αγορά NFT, είπε ο Sheffield. «Κλείνει το μάτι» σε νέες μορφές για να μη χάσει τον κεκτημένο χώρο της. Η Visa είναι ένα από τα πολλά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που τον περασμένο χρόνο νομιμοποίησαν τα κρυπτονομίσματα με ενέργειες που βοήθησαν στην αύξηση της τιμής του Bitcoin στις 65 χιλ. δολ. τον Απρίλιο. Τον Μάρτιο, η Visa δήλωσε ότι θα πειραματιστεί με τη χρήση ενός τύπου κρυπτονομίσματος για τον διακανονισμό των συναλλαγών. Έχει συνεργαστεί και με την

Anchorage Digital Bank, ένα ίδρυμα ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων. Η Anchorage πούλησε το CryptoPunk στη Visa για λογαριασμό ενός τρίτου μέρους, ανέφερε η εταιρεία. Πωλήσεις avatar Και η κινητικότητα δεν σταματά εκεί. Πρόσφατα πραγματοποιήθηκε μία από τις μεγαλύτερες πωλήσεις τέτοιου avatar, εκ των οποίων 10 χιλιάδες δημιουργήθηκαν το 2017 από τη Larva Labs, μια εταιρεία ανάπτυξης λογισμικού, και στη συνέχεια διανεμήθηκαν δωρεάν. Αυτά τα είδωλα, ακολούθως, ανταλλάχθηκαν για εκατομμύρια, με ανθρώπους όπως ο διευθυντής διαφημίσεων Gary Vaynerchuk να τα αγοράζουν και να τα πωλούν. Τον Ιούνιο, ο Sotheby’s πούλησε ένα

Σημειώνεται ότι σχεδόν 8 στους 10 θεσμικούς επενδυτές αναφέρουν ότι τα ψηφιακά στοιχεία ενεργητικού θα πρέπει να περιλαμβάνονται στα επενδυτικά χαρτοφυλάκια, σύμφωνα με έρευνα της Fidelity. Ρωτάμε την πρώτη βασική απορία όλων: είναι το μέλλον του banking οι neobanks; Θα έλεγα είναι το παρόν, όχι το μέλλον. Έχουν ήδη κάνει δυναμικό άνοιγμα σε όλη την Ευρώπη, αλλά και στη χώρα μας, συγκεντρώνοντας εκατομμύρια πελάτες. Η ευκολία ανοίγματος λογαριασμού χωρίς επίσκεψη σε φυσικό κατάστημα, οι σημαντικά μειωμένες χρεώσεις σε σχέση με τις παραδοσιακές τράπεζες, οι επιπλέον δυνατότητες που απλοποιούν τη διαδικασία αγοράς άλλων υπηρεσιών, όπως ασφάλειες ή επενδυτικά προϊόντα, και η καταπληκτική εμπειρία χρήστη γενικότερα, είναι λίγοι μόνο από τους λόγους που οι neobanks ήρθαν για να μείνουν. Τι έχει αλλάξει στην αγορά χρήματος η πανδημία; Η αποταμίευση έχει μεγαλώσει, καθώς τα συνεχόμενα lockdowns περιόρισαν σημαντικά τα έξοδα σε ταξίδια και εστίαση. Ο φόβος της «επόμενης μέρας» ενίσχυσε αυτήν την τάση, καθώς όταν ο κόσμος ανησυχεί, αυτόματα στρέφεται προς την αποταμίευση για να δημιουργήσει ένα «μαξιλαράκι ασφαλείας»

avatar για 11,8 εκατ. δολ., περιλαμβανομένου και του premium. Οι θεσμικοί «δεινόσαυροι» του χώρου επισημαίνουν ότι τα κρυπτονομίσματα πρέπει να αποδείξουν ότι έχουν αρκετή θεμελιώδη αξία, ώστε να θεωρηθούν σημαντική επενδυτική ευκαιρία. «Βλέπουμε αυξημένη ζήτηση στα ψηφιακά στοιχεία ενεργητικού, αλλά πιο συγκεκριμένα για τα κρυπτονομίσματα είμαστε ιδιαίτερα επιφυλακτικοί» τονίζει ο διευθύνων σύμβουλος της UBS, Ralph Hamers. «Ο λόγος που παραμένουμε επιφυλακτικοί είναι ότι θεωρούμε δύσκολο να διαπιστώσουμε θεμελιώδη αξία σε κάποιες από αυτές τις επενδυτικές ευκαιρίες. Θεωρούμε ότι είναι περισσότερο κερδοσκοπικές κινήσεις παρά επενδυτική ευκαιρία». Σύμφωνα με τoν διεθνή Τύπο, η UBS έχει επι-

λέξει να μείνει έξω από το παιχνίδι, τη στιγμή που οι περισσότερες επενδυτικές τράπεζες, όπως η Morgan Stanley, η JP Morgan και η Goldman Sachs, έχουν ξεκινήσει να προσφέρουν στους πελάτες τους πρόσβαση σε κρυπτονομίσματα μέσω συνδεδεμένων επενδυτικών προϊόντων.

ως αντιστάθμισμα στην αυξανόμενη αβεβαιότητα. Επίσης, όσο τα μαγαζιά ήταν κλειστά, ο κόσμος στράφηκε μαζικά προς το ηλεκτρονικό εμπόριο, εκτοξεύοντας τις ηλεκτρονικές συναλλαγές σε νέα ύψη. Το φυσικό χρήμα, που θεωρήθηκε και πιθανή εστία μετάδοσης του ιού, περιορίστηκε ακόμα περισσότερο, και πλέον βλέπουμε ακόμα και συναλλαγές μικρής αξίας να γίνονται ολοένα και περισσότερο με ψηφιακά μέσα (κάρτα ή κινητό τηλέφωνο, π.χ. Apple Pay).

στιγμή και στο βασικό εκπαιδευτικό σύστημα για να ενημερώσει τουλάχιστον τη νέα γενιά.

Έχει πειστεί ο κόσμος ότι η τεχνολογία διευκολύνει και προστατεύει τα οικονομικά μας συμφέροντα; Εξαρτάται ποιον θα ρωτήσεις. Βλέποντας την τεράστια πόλωση που έφερε και το θέμα του εμβολιασμού, εκτιμώ ότι οι άνθρωποι που γενικότερα δεν πείθονται εύκολα από τα τεχνολογικά επιτεύγματα στον χώρο της Ιατρικής ενδεχομένως να μη βλέπουν και τα προφανή οφέλη που φέρνει ο ψηφιακός μετασχηματισμός και στις οικονομικές υπηρεσίες, την απλοποίηση της ζωής του πολίτη και τη μείωση της ταλαιπωρίας. Καταλαβαίνω την καχυποψία αυτής της μερίδας των συμπολιτών μας και ευθύνη όλων μας είναι να μεριμνήσουμε στην καλύτερη εκπαίδευση της κοινωνίας αναφορικά με αυτό που ονομάζουμε «οικονομικό αλφαβητισμό» (financial literacy). Ίσως θα ήταν δόκιμο να σκεφτεί η Πολιτεία να το εντάξει κάποια

Ωστόσο, η ελβετική τράπεζα έχει πάρει θέση σε διάφορες επενδύσεις στην τεχνολογία πίσω από τα κρυπτονομίσματα, γνωστή ως blockchain, καθώς συμμετέχει στο Fnality, μια κοινοπραξία τραπεζών που χρησιμοποιούν το blockchain για να διακανονίζουν διασυνοριακές συναλλαγές, ενώ συμμετέχει και στην πλατφόρμα we.trade για διακανονισμούς συναλλαγών με βάση την τεχνολογία blockchain.

Με απλά λόγια, τι καθιστά τα κρυπτονομίσματα ελκυστικά; Το γεγονός ότι είναι αποκεντρωμένα (decentralized) και η αίσθηση ότι είναι ίσως το μοναδικό χρήμα που σου ανήκει πραγματικά. Υπάρχει πληθώρα κρυπτονομισμάτων που συνδέονται με συγκεκριμένες τεχνολογίες του blockchain, όπως το Ethereum με τα smart contracts, που τα κάνουν ελκυστικά για ένα σωρό διαφορετικούς λόγους. Και ο κόσμος ψάχνεται… Το Fortune μεταφέρει ότι ο Maté Ballai, 24 ετών, οδηγός στη Βουδαπέστη, εκτιμά πως έχει επενδύσει 100 χιλ. δολ. στην εμπορία συναλλάγματος και κρυπτονομισμάτων από

ΧΡΗΜΑ 59

συνέντευξη χιλ. δολ. 9 εκατ. δολ., ο 22χρονος που εγκατέλειψε το γυμνάσιο και έγινε εκατομμυριούχος από κρυπτονομίσματα. «Οι άνθρωποι πιστεύουν ότι θα είναι ο επόμενος Warren Buffett, επειδή το νόμισμα έχει ανέβει» λέει ο Peter Klein, ψυχοθεραπευτής στο Λονδίνο.

το 2018. Αρχικά δεν είχε κανένα κέρδος. Αλλά όλα άλλαξαν τον Νοέμβριο του 2020. Οι επενδύσεις του σε κρυπτονομίσματα διπλασιάστηκαν και μετά τετραπλασιάστηκαν. Στη συνέχεια, ήρθε η κατάρρευση στις τιμές των κρυπτονομισμάτων. Η καθαρή αξία του Ballai μειώθηκε. Έβαλε όλο και περισσότερα χρήματα, πεπεισμένος ότι η αγορά θα ανακάμψει. Κοιμόταν ελάχιστα, ανησυχούσε ότι θα χάσει την αύξηση των τιμών. Η φίλη του τον παράτησε. Μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου του είχαν απομείνει λιγότερα από 11 δολάρια στον λογαριασμό κρυπτονομισμάτων και χρωστούσε 20 χιλ. δολ. σε δάνεια. Επένδυση ή εθισμός; Καθώς το ενδιαφέρον για κρυπτονομίσματα και εφαρμογές συναλλαγών έχει διογκωθεί –και εξαιτίας του lockdown λόγω Covid19, της απομόνωσης και της ανάγκης για ενδιαφέρουσα δραστηριοποίηση–, ιστορίες όπως αυτές του Ballai έχουν γίνει όλο και πιο συχνές, λένε οι ψυχολόγοι. Ένας αυξανόμενος αριθμός ανθρώπων νοσηλεύεται με εθισμό στα κρυπτονομίσματα, μια νέα εκδοχή στο παλιό πρόβλημα του εθισμού στα τυχερά παιχνίδια, που εδώ και πολύ καιρό είναι συνυφασμένο με τις επενδύσεις. Οι εξαρτημένοι ενθαρρύνονται από αναφορές στα μέσα ενημέρωσης για ιστορίες επιτυχίας: Οι άνεργοι αδελφοί που έκαναν τις 8 60

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

Το εύρος του προβλήματος στις ΗΠΑ είναι δύσκολο να προσδιοριστεί ποσοτικά. Εκτιμάται ότι 46 εκατομμύρια Αμερικανοί κατέχουν πλέον κρυπτονομίσματα, σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα της NYDIG, μιας υπηρεσίας συναλλαγών κρυπτονομισμάτων. Δεν είναι σαφές πόσοι από αυτούς είναι μεταξύ των 2 εκατομμυρίων ανθρώπων που έχουν σοβαρή διαταραχή τζόγου, καθώς και των άλλων 5 εκατομμυρίων με ήπιο έως μέτριο πρόβλημα, σύμφωνα με το Εθνικό Συμβούλιο για Προβλήματα Τζόγου. Τα δεδομένα από το εξωτερικό παρέχουν μια πιο λεπτομερή εικόνα, αν και εξακολουθούν να είναι ασαφή. Για παράδειγμα, το 2020, 1.732 Κορεάτες εγγράφηκαν για θεραπεία από τον εθισμό σε κρυπτονομίσματα και τη διαπραγμάτευση μετοχών, έναντι 1.008 το 2019, σύμφωνα με το Κορεατικό Κέντρο για τα Προβλήματα Τζόγου. Είναι αδύνατο, ωστόσο, να γνωρίζουμε αν η αύξηση οφειλόταν στην αύξηση του εθισμού στα κρυπτονομίσματα συγκεκριμένα ή στην ψυχαναγκαστική διαπραγμάτευση μετοχών –ή και στα δυο. Σε γενικές γραμμές, ο εθισμός στα κρυπτονομίσματα αντιμετωπίζεται με γνωστική συμπεριφορική θεραπεία και ένα πρόγραμμα 12 βημάτων, όπως αυτά που χρησιμοποιούνται στους Ανώνυμους Αλκοολικούς και σε πολλά άλλα προγράμματα θεραπείας από τον εθισμό. Οι θεραπευτές αντιμετωπίζουν τα συναισθήματα που προκαλούν τον εθισμό, αξιολογούν δευτερεύοντα ζητήματα, όπως η κατάθλιψη ή η κατάχρηση ουσιών, και βοηθούν τους ασθενείς να αναπτύξουν στρατηγικές για να τα ξεπεράσουν. Η εξειδικευμένη θεραπεία κυμαίνεται από κατ’ ιδίαν συνεδρίες μέσω Zoom και επισκέψεις διά ζώσης έως προγράμματα εσωτερικής νοσηλείας, με τιμές από 120 δολάρια για μια συνεδρία μίας ώρας, έως 90 χιλ. δολ. εβδομαδιαίως για πολυτελή νοσοκομειακή περίθαλψη στην Ελβετία.

Τι γίνεται με τα κρυπτονομίσματα; Είναι η επόμενη μεγάλη «φούσκα»; Ο βασιλιάς των κρυπτονομισμάτων, το Bitcoin, είδε να γράφεται η «κηδεία» του πάνω από 400 φορές τα τελευταία δέκα χρόνια λειτουργίας του, από έγκυρους αναλυτές, κεντρικούς τραπεζίτες ή διεθνή ΜΜΕ (https://99bitcoins.com/bitcoin-obituaries/). Παρ’ όλα αυτά, όχι μόνο είναι νεκρό, αλλά είδε την αξία του να πολλαπλασιάζεται φέτος και να καταρρίπτει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο. Τα κρυπτονομίσματα είχαν πάντα σημαντικές αυξομειώσεις και φυσικά όταν έρχεται η απαραίτητη διόρθωση στην τιμή τους, οι περισσότεροι απογοητεύονται και βιάζονται να το ξεγράψουν. Παρ’ όλα αυτά, ξεχνούν ότι τα κρυπτονομίσματα βασίζονται στην τεχνολογία blockchain, η οποία έχει πολύ περισσότερες εφαρμογές και σίγουρα δεν είναι μια «φούσκα», αλλά ένας εντελώς νέος τρόπος να δει κανείς τα χρήματα. Ποιο είναι το μέλλον των τραπεζών και πώς θα εξελιχθεί η σχέση πελάτη-χρηματοπιστωτικού συστήματος; Το μέλλον είναι σίγουρα ψηφιακό. Το διαπιστώσαμε όλοι μας κατά τη φάση των lockdowns και η πανδημία σίγουρα επιτάχυνε τον ψηφιακό μετασχηματισμό όχι μόνο των τραπεζών, αλλά και του ίδιου του κράτους. Όσο οι χρήστες εξοικειώνονται περισσότερο με τα ψηφιακά εργαλεία τόσο περισσότερο θα απαιτούν και μια πιο ολοκληρωμένη ψηφιακή σχέση με το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Και ας μην ξεχνάμε τους millennials και τους Gen-Z, οι οποίοι έχουν γεννηθεί με ένα κινητό στο χέρι, δεν έχουν καθόλου υπομονή να περιμένουν σε οποιαδήποτε ουρά για κάτι που θα μπορούσαν να κάνουν σε τρία λεπτά μέσω του smartphone τους. Οι τράπεζες που δεν θα καταλάβουν έγκαιρα αυτήν την τάση θα αντιμετωπίσουν σοβαρό πρόβλημα προσέλκυσης αυτών των νέων πελατών. Για τον λόγο αυτό έχουμε ξεκινήσει σε συνεργασία με τον Σωτήρη Συρμακέζη το πρώτο FinTech εκπαιδευτικό πρόγραμμα μέσω του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου (https://elearningekpa.gr/courses/digitaltransformation-in-financial-services).

Μια δωρεάν εναλλακτική λύση ή συμπλήρωμα στη δαπανηρή θεραπεία είναι η παρακολούθηση των συναντήσεων των Ανώνυμων Τζογαδόρων. Προς το παρόν, τουλάχιστον, δεν υπάρχουν Ανώνυμοι Αγοραπωλητές Κρυπτονομισμάτων. Έχει λόγο μια χώρα να έχει εθνικό κρυπτονόμισμα; Όχι, μια χώρα δεν μπορεί να έχει εθνικό κεντρικό κρυπτονόμισμα, γιατί τα κρυπτονομίσματα είναι βασισμένα στο λεγόμενο Decentralized Ledger Technology (DLT), που σε απλά Ελληνικά είναι μια αποκεντρωμένη τεχνολογία όπου ο έλεγχος περνάει στους χρήστες χωρίς τη διαμεσολάβηση μιας κεντρικής τράπεζας. Από την άλλη, ένα κράτος θέλει να διατηρεί τον έλεγχο μέσω της κεντρικής τράπεζας. Άρα το μόνο που μπορούμε να έχουμε είναι ένα εθνικό stable coin. Οι ελληνικές τράπεζες είναι σωστά προετοιμασμένες για τη νέα εποχή; Έχουμε δει κάποια βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση, αλλά σίγουρα δεν είναι αρκετά. Για παράδειγμα, έχουμε δει ήδη το άνοιγμα λογαριασμού απομακρυσμένα, την επικαιροποίηση στοιχείων με διασύνδεση στο gov.gr και την έκδοση δανείου μέσω Διαδικτύου, αλλά ακόμη και σήμερα υπάρχουν πάρα πολλές τραπεζικές εργασίες που απαιτούν επίσκεψη σε φυσικό κατάστημα. Είναι λογικό να αλλάζουν με αργότερους ρυθμούς, καθώς έχουν στηθεί σε βαριά συστήματα παλαιότερης τεχνολογίας, που είναι δύσκολο να διασυνδεθούν χωρίς ριζικό ανασχεδιασμό. Αλλά είναι και θέμα κουλτούρας, καθώς οι τράπεζες γενικά δεν έχουν στο DNA τους την αλλαγή και τη γρήγορη προσαρμογή στις τεχνολογικές εξελίξεις. Εύχομαι και ευελπιστώ τα παραδείγματα που έδωσα παραπάνω να πολλαπλασιαστούν και να έχουμε ένα σύγχρονο τραπεζικό σύστημα προς όφελος των συμπολιτών μας, με δίκαιη τιμολογιακή πολιτική και φιλική προς τον χρήστη. Τελικά, είναι τα κρυπτονομίσματα νόμιμα; Φυσικά και είναι, αλλιώς δεν θα υπήρχαν καθ’ όλα νόμιμες εταιρείες που τα διαπραγματεύονται. Εταιρείες όπως το Coinbase, που μάλιστα έχουν κάνει εμβληματική είσοδο στο χρηματιστήριο του Nasdaq. Η διαφορά είναι

ότι τα κρυπτονομίσματα δεν τίθενται (ακόμη) υπό την εποπτεία των κεντρικών τραπεζών, είναι δηλαδή unregulated. Και πώς περιγράφετε το μέλλον; Ορισμένοι νομίζουν ότι μας κάνουν πλάκα; Για παράδειγμα, η Παρί Σεν Ζερμέν θέλησε να πρωτοτυπήσει και με ανακοίνωσή της ενημέρωσε ότι μέρος του υπέρογκου μισθού του Λιονέλ Μέσι θα δοθεί στον Αργεντινό με κρυπτονομίσματα Fan Token. Η Παρί Σεν Ζερμέν κατάφερε να φέρει στο Παρίσι, μετά τους Σέρχιο Ράμος, Ασράφ Χακίμι και Τζανλουίτζι Ντοναρούμα, τον κατά πολλούς κορυφαίο ποδοσφαιριστή όλων των εποχών, Λιονέλ Μέσι. Ο Αργεντινός σούπερ σταρ υπέγραψε συμβόλαιο για δύο συν ένα χρόνια με τον σύλλογο του Παρισιού, με τις απολαβές του να ανέρχονται ετησίως σε 41 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με δημοσίευμα της Parisien. Οι Παριζιάνοι, ωστόσο, θέλησαν να πρωτοπορήσουν για ακόμη μία φορά. Για την ακρίβεια, μέσα από την ανακοίνωσή τους, έκαναν γνωστό ότι ένα μέρος από τον μισθό του 34χρονου θα εξοφληθεί με κρυπτονομίσματα Fan Token. Πρόκειται για ένα είδος κρυπτονομίσματος που επιτρέπει την άμεση αλληλεπίδραση του συλλόγου με τους οπαδούς, δίνοντας τη δυνατότητα σε εκατομμύρια φίλους της ομάδας ανά τον κόσμο να έχουν δικαίωμα ψήφου για σημαντικές αποφάσεις. Για παράδειγμα, μπορούν να επιλέξουν το μήνυμα που θα εμφανίζεται στον τοίχο των αποδυτηρίων για να παρακινήσουν τους παίκτες πριν από ένα σημαντικό ματς, να ψηφίσουν το γκολ της σεζόν ή ακόμα και να ορίσουν τους νικητές του βραβείου στο τέλος της σεζόν. Μέσω της εφαρμογής, επίσης, οι οπαδοί θα λαμβάνουν βίντεο από τους παίκτες της ομάδας, αλλά και πολλές ακόμη εκπλήξεις που προγραμματίζονται για τις επόμενες εβδομάδες και μήνες.

Το εν λόγω κρυπτονόμισμα, που κάνει την Παρί ένα από τα πιο καινοτόμα και πρωτοποριακά αθλητικά brand στον κόσμο, αναπτύσσεται από την Socios.com, η οποία και στοχεύει στην ανάπτυξη της εν λόγω αγοράς. Και μια και φτάσαμε στην έννοια των μεταγραφών και των μετακινήσεων, ρωτάμε τον κύριο Λιτσικάκη: Πώς είναι να δουλεύεις σε μια διεθνή εταιρεία από την Αθήνα; Ήμουν από πολύ νωρίς εξοικειωμένος στην τηλεργασία. Στην ΙΒΜ Αγγλίας, όπου εργαζόμουν πριν 15 χρόνια, ήταν σύνηθες να δουλεύουμε Δευτέρα και Παρασκευή από το σπίτι όταν το project ήταν εκτός Λονδίνου, και αυτό για λόγους κόστους αλλά και work-life balance. Στην Edenred Ελλάδας, σχεδόν όλοι μου οι προμηθευτές και συνεργάτες ήταν σε άλλες χώρες, όπως η Ρουμανία. Στη Revolut είχα βάση Ελλάδα, αλλά τα κεντρικά μας ήταν στο Λονδίνο και όλη η επικοινωνία με την εταιρεία γινόταν αποκλειστικά μέσω ψηφιακών εργαλείων, όπως το Slack. Είναι, λοιπόν, ακριβώς το ίδιο και στην deVere, όπου έχω εντελώς αποκεντρωμένη ομάδα σε Λιθουανία, Μάλτα, Ινδία, και φυσικά με τα κεντρικά μας στο Ντουμπάι. Μου είναι αυτονόητο ότι μπορείς να δουλεύεις από οπουδήποτε εφόσον έχεις ένα λάπτοπ και ένα κινητό τηλέφωνο και μπορείς να συγκεντρωθείς χωρίς να αποσπάται η προσοχή σου από το περιβάλλον, όποιο κι αν είναι αυτό. Η πανδημία έδειξε με περίτρανο τρόπο ότι κάτι τέτοιο είναι εφικτό, και μεγάλες πολυεθνικές, όπως η Facebook και το Twitter, ανακοίνωσαν ότι δεν υπάρχει απαίτηση να επιστρέψουν οι εργαζόμενοι στο γραφείο ακόμα και μετά το τέλος της πανδημίας. Αν βγαίνει η δουλειά, είναι παντελώς αδιάφορο πού έχεις βάση. • • • ΧΡΗΜΑ 61

[φάκελος] CONSULTING

: g n i t l u Cons H σύγχρονη «βιομηχανία» επιχειρηματικών συμβούλων

τη σημερινή απαιτητική και διαφορετική πραγματικότητα που έχουν προκαλέσει οι πολλαπλές συνέπειες της πανδημίας, οι εταιρείες παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών μπορούν να καθοδηγήσουν τους πελάτες τους στον σωστό σχεδιασμό των συνεργασιών τους και στην αποτελεσματική επίλυση των θεμάτων που γεννιούνται από τη δραστηριότητά τους. Το συγκεκριμένο αφιέρωμα εστιάζεται στο ευρύ φάσμα υπηρεσιών που προσφέρουν πλέον οι εταιρείες παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών, αναλύοντας τον κρίσιμο ρόλο του consulting και του crisis management στην παρούσα συγκυρία, τη σπουδαιότητα των συμβουλευτικών υπηρεσιών στην κρίσιμη περίοδο που διανύουμε, τις νέες στρατηγικές που αναπτύσσουν τα επιτελεία των μεγάλων ομίλων consulting και τις εκτιμήσεις τους για τις προοπτικές που ανοίγονται για το εγχώριο επιχειρείν. Οι επιπτώσεις της πανδημίας, σε συνδυασμό με τα φορολογικά κίνητρα που θεσπίζονται, αναμένεται ότι θα οδηγήσουν σε σειρά συγχωνεύσεων επιχειρήσεων μέσα στο 2022, εξέλιξη η οποία δημιουργεί νέες ευκαιρίες ανάπτυξης εργασιών για τον κλάδο των επιχειρηματικών συμβούλων. Ειδικότερα, το

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

σχέδιο νόμου «Κίνητρα ανάπτυξης επιχειρήσεων», που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση και θα διαρκέσει μέχρι τις 30 Νοεμβρίου, προβλέπει φορολογικά κίνητρα με σκοπό τη διευκόλυνση των συνενώσεων, των πάσης φύσεως εταιρικών μετασχηματισμών και συνεργασιών των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων σε πλήρη αρμονία με τον νόμο για τους εταιρικούς μετασχηματισμούς. Αναλυτικότερα, προβλέπεται έκπτωση φόρου 30% για τρία έτη για συγχωνεύσεις και μετασχηματισμούς μικρών επιχειρήσεων, με την προϋπόθεση η εταιρική σχέση να διαρκεί πέντε έτη τουλάχιστον, και έκπτωση του συνόλου των δαπανών στην περίπτωση εξαγοράς επιχείρησης από άλλη εταιρεία.

σμών και συνεργασιών των μικρών και –σε ό,τι αφορά τις συνενώσεις– μεσαίων ελληνικών επιχειρήσεων σε πλήρη αρμονία με τον νόμο για τους εταιρικούς μετασχηματισμούς.

Το σχέδιο νόμου, ουσιαστικά, επιβραβεύει τις συγχωνεύσεις και τις εξαγορές μικρομεσαίων επιχειρήσεων ενώ αποκλείει τις συνεργασίες και εξαγορές μεταξύ μεγάλων επιχειρήσεων. Στην περίπτωση, δηλαδή, συγχωνεύσεων και μετασχηματισμών, ο φορολογικός συντελεστής μειώνεται από το 22% στο 15,5% για τρία χρόνια. Σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομικών, με το σχέδιο νόμου εισάγονται φορολογικά κίνητρα με σκοπό τη διευκόλυνση των συνενώσεων, των πάσης φύσεως εταιρικών μετασχηματι-

Στόχος του οικονομικού επιτελείου είναι η παροχή φορολογικών κινήτρων στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, με σκοπό την αντιμετώπιση της «θνησιμότητάς» τους σε πρώιμο στάδιο, την αύξηση της παραγωγικότητας, την προώθηση της μεταξύ τους συνεργασίας και την επίτευξη οικονομιών κλίμακας.

Το μέτρο αφορά άμεσα στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και, συγκεκριμένα για την περίπτωση των μετασχηματισμών, στις μεσαίες επιχειρήσεις που απασχολούν μέχρι 250 εργαζομένους και των οποίων ο ετήσιος κύκλος εργασιών δεν υπερβαίνει το ποσό των 50 εκατ. ευρώ. Για την περίπτωση των συνεργασιών, αφορά στις μικρές επιχειρήσεις, που απασχολούν 50 εργαζομένους και ο ετήσιος κύκλος εργασιών τους δεν υπερβαίνει το ποσό των 10 εκατ. ευρώ.

Στη συνέχεια, κορυφαία στελέχη συμβουλευτικών επιχειρήσεων μας δίνουν τις εκτιμήσεις τους για τον ρόλο του consulting υπό το συγκεκριμένο πρίσμα.

φάκελος - consulting

Η συνεργασία με έναν αξιόπιστο σύμβουλο θα πρέπει να θεωρείται μονόδρομος προκειμένου να παρασχεθεί άμεση, εστιασμένη και αξιόπιστη καθοδήγηση.

Αλέξανδρος Χρηστίδης Εταίρος και Επικεφαλής Συμβουλευτικών Υπηρεσιών, EY Ελλάδος Οι συμβουλευτικές υπηρεσίες έχουν σήμερα, περισσότερο από ποτέ, να διαδραματίσουν έναν κρίσιμο ρόλο. Η πανδημία λειτούργησε ως επιταχυντής για μια σειρά από ανακατατάξεις και τάσεις παγκοσμίως, οι οποίες δημιουργούν νέες σημαντικές προκλήσεις και ευκαιρίες για τις επιχειρήσεις. Αναφέρω, ενδεικτικά: την επιτάχυνση της ψηφιοποίησης, τις ραγδαίες αλλαγές στις συνήθειες και τις προσδοκίες των καταναλωτών, τα νέα κανάλια διανομής, τη στροφή προς τη βιώσιμη ανάπτυξη, τις διαταραχές στις αλυσίδες εφοδιασμού και το νέο μοντέλο απομακρυσμένης εργασίας. Πολλές από αυτές τις τάσεις προϋπήρχαν της πανδημίας. Σήμερα όμως λειτουργούν συνδυαστικά, δημιουργώντας εντελώς νέα δεδομένα. Για να μπορέσουν να ανταποκριθούν στο νέο αυτό περιβάλλον και να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες που αναδύονται οι επιχειρήσεις θα

πρέπει να προχωρήσουν σε έναν δραστικό μετασχηματισμό –να μπουν σε μια διαδικασία αναπροσαρμογής και να επανεφεύρουν, ουσιαστικά, τον εαυτό τους. Για τις ελληνικές επιχειρήσεις δε το στοίχημα είναι ακόμη μεγαλύτερο, καθώς, την προηγούμενη δεκαετία της οικονομικής κρίσης, οι περισσότερες έδιναν μάχη επιβίωσης, θέτοντας υποχρεωτικά τον αναγκαίο μετασχηματισμό σε δεύτερη μοίρα. Οι έρευνες της ΕΥ, όπως η πρόσφατη CEO Imperative Study Ελλάδα 2021, αλλά και η καθημερινή μας επαφή με τους πελάτες μας μάς δείχνουν ότι οι επικεφαλής των ελληνικών επιχειρήσεων συνειδητοποιούν πλήρως την αναγκαιότητα αυτών των αλλαγών. Δύο στις τρεις ελληνικές επιχειρήσεις (63%) σκοπεύουν να προχωρήσουν σε μια ολοκληρωμένη μετασχηματιστική πρωτοβουλία κατά το επόμενο δωδεκάμηνο, ενώ τρεις στις τέσσερις (78%) σχεδιάζουν σημαντικές επενδύσεις στην τεχνολογία και τα δεδομένα. Ωστόσο, όπως και στον υπόλοιπο κόσμο, υπάρχει μια σημαντική απόκλιση μεταξύ προθέσεων και δυνατότητας υλοποίησης, πράγμα αναμενόμενο, δεδομένου του μεγέθους του εγχειρήματος.

Ο ρόλος των συμβουλευτικών υπηρεσιών σήμερα είναι ακριβώς αυτός: η υποστήριξη των επιχειρήσεων στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση του ολοκληρωτικού τους μετασχηματισμού, ώστε να επιφέρει το βέλτιστο δυνατό αποτέλεσμα, δεδομένων των διαθέσιμων πόρων και αναλαμβάνοντας τον χαμηλότερο δυνατό κίνδυνο. Οι συμβουλευτικές υπηρεσίες που προσφέρουμε στην EY βασίζονται σε ένα μοναδικό, παγκόσμιο οικοσύστημα λύσεων, τεχνολογιών και συμμαχιών, βοηθώντας τις επιχειρήσεις να ανταποκριθούν στις εξελισσόμενες και διαφοροποιημένες μετασχηματιστικές τους ανάγκες. Σε μια εποχή στην οποία οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν σοβαρές προκλήσεις στην ανάπτυξή τους, εστιάζουμε στην παροχή υψηλής ποιότητας, καινοτόμων συμβουλευτικών υπηρεσιών, που βοηθούν τους Οργανισμούς να αναδιαμορφώσουν το μέλλον τους σε τομείς όπως η καινοτομία, η πελατοκεντρικότητα, η τεχνολογία, η κυβερνοασφάλεια, η διαχείριση της αλλαγής κ.ά. Οι ελληνικές επιχειρήσεις θα είναι οι «πρωταγωνιστές» της επανεκκίνησης και του μετασχηματισμού της οικονομίας μας. Στο εγχείρημα αυτό, ως σύμβουλοι επιχειρήσεων, βρισκόμαστε στο πλευρό τους. ΧΡΗΜΑ 63

φάκελος - consulting

Ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας για τις προοπτικές που ανοίγονται στο εγχώριο επιχειρείν; Η οικονομική, πολιτική και κοινωνική κατάσταση που έχει διαμορφωθεί αποτελεί το πλέον γόνιμο έδαφος για την καινοτομία, την πράσινη μετάβαση και τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Νίκος Δημάκος Πολυάριθμα χρηματοδοτικά μέσα, όπως Γενικός Διευθυντής και Επικεφαλής Συμβου- το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το ΕΣΠΑ 2021-2027, ο νέος Αναπτυξιακός λευτικών Υπηρεσιών, KPMG στην Ελλάδα Νόμος, το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, βρίσκονται στη διάθεση των Οργανισμών του ιδιωΠοια είναι η σπουδαιότητα των συμ- τικού, αλλά και του δημόσιου τομέα. Οι επιβουλευτικών υπηρεσιών στην κρίσιμη χειρήσεις θα πρέπει άμεσα να καταστρώσουν περίοδο που διανύουμε; τη στρατηγική τους για την αξιοποίηση αυτών των ευκαιριών, προκειμένου να χρηματοδοτήΟι Οργανισμοί του ιδιωτικού και του δημόσιου σουν επενδύσεις ουσίας, να υιοθετήσουν νέες τομέα έχουν έρθει αντιμέτωποι τα τελευταία τεχνολογίες, να αυξήσουν την ανταγωνιστιχρόνια με εξελίξεις χωρίς προηγούμενο. Η κότητα αλλά κυρίως την ανθεκτικότητά τους. πανδημία προκάλεσε κλυδωνισμούς στην εφοδιαστική αλυσίδα, επιτάχυνε τον ψηφιακό Οι σωστά σχεδιασμένες επενδύσεις, την τρέμετασχηματισμό, καθιέρωσε την εξ αποστά- χουσα συγκυρία, θα προσφέρουν θωράκιση σεως εργασία και έδωσε πρόσθετη ώθηση απέναντι σε ένα αβέβαιο μέλλον και θα επιστην πληροφορική, στην τεχνολογία και στην τρέψουν την πολλαπλασιαστική ανάκτησή έρευνα. τους, οδηγώντας σε μειωμένο κόστος παραΗ παγκόσμια οικονομία προσπαθεί να ανα- γωγής, αυξημένη διείσδυση στην αγορά, αποκάμψει από τα αλλεπάλληλα πλήγματα ενώ τελεσματική διαχείριση κινδύνων και πλήρη παράλληλα η κλιματική αλλαγή, η έλλειψη νομική και κανονιστική συμμόρφωση. φυσικών πόρων και η γενικευμένη απαίτηση για βιώσιμη ανάπτυξη εισάγουν πρόσθετες Τελικά, πόσο «ακριβές» ή/και απαραίαπαιτήσεις και πολυπλοκότητα. τητες είναι οι συγκεκριμένες υπηρεσίες; Οι επιχειρήσεις θα πρέπει να προσαρμοστούν στις συνθήκες, να υιοθετήσουν νέες πρακτι- Το κόστος των συμβουλευτικών υπηρεσιών κές και τεχνολογίες, να ανασχεδιάσουν τον δεν θα πρέπει να αξιολογείται ως απόλυτο τρόπο δουλειάς τους και να συμμορφωθούν μέγεθος. Ένα συμβουλευτικό έργο επιτρέπει με νέες νομικές και κανονιστικές απαιτήσεις την αντικειμενική αξιολόγηση των προκλήενώ ταυτόχρονα θα πρέπει να βελτιώσουν τα σεων, τον σχεδιασμό δημιουργικών λύσεων, οικονομικά τους μεγέθη για να επιβιώσουν. προσαρμοσμένων στις εκάστοτε ιδιαιτερότητες και απαιτήσεις, και την εστίαση στα θέματα Είναι πρακτικά αδύνατο να βρεθεί εκ των έσω ουσίας. Συμπυκνώνει τεχνογνωσία και εμπειη εμπειρία και η εξειδικευμένη γνώση που ρία, φέρνει νέα, πρωτότυπη γνώση στο υφιαπαιτείται για τη διαχείριση των παραπάνω στάμενο προσωπικό και οδηγεί σε αποφάσεις θεμάτων. Η συνεργασία με έναν αξιόπιστο βασισμένες σε αντικειμενικά στοιχεία. σύμβουλο θα πρέπει να θεωρείται μονόδρο- Υπό αυτό το πρίσμα, η συνεργασία με έναν μος, προκειμένου να παρασχεθεί άμεση, εστι- έμπειρο σύμβουλο παρέχει όχι μόνο άμεση ασμένη και αξιόπιστη καθοδήγηση, βασισμένη εξοικονόμηση σε σχέση με το κόστος εσωτεσε εκτεταμένο R&D και αποδεδειγμένη εμπει- ρικής υλοποίησης (που συχνά είναι ανέφικτη), ρία σε επιχειρήσεις όλων των κλάδων στην αλλά οδηγεί τελικά σε πολλαπλάσια εξοικοΕλλάδα και το εξωτερικό. νόμηση και οικονομικό όφελος. 64

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

Οι συμβουλευτικές υπηρεσίες έχουν σήμερα, περισσότερο από ποτέ, να διαδραματίσουν έναν κρίσιμο ρόλο, καθώς η πανδημία λειτούργησε ως επιταχυντής για μια σειρά από ανακατατάξεις.

Μάριος Λημνιός Strategy & Consulting Lead, Accenture Ποια είναι η σπουδαιότητα των συμβουλευτικών υπηρεσιών στην κρίσιμη περίοδο που διανύουμε; Η πανδημία άλλαξε ριζικά τον τρόπο που ζούμε και εργαζόμαστε και ώθησε τις επιχειρήσεις σε όλους τους κλάδους της οικονομίας να επιταχύνουν τον ψηφιακό τους μετασχηματισμό, συχνά με την υποστήριξη συμβουλευτικών επιχειρήσεων. Στις δύσκολες αυτές συνθήκες, ο συμβουλευτικός κλάδος αποδέχτηκε την πρόκληση και σήκωσε –μαζί φυσικά με τις επιχειρήσεις– το βάρος της ανάκαμψης, υπογραμμίζοντας τη σημασία του για την ελληνική οικονομία. Ποιος είναι όμως ο ρόλος του συμβούλου; Για εμάς, στην Accenture, ο σύμβουλος δεν είναι απλά ένας εξωτερικός Οργανισμός που έρχεται adhoc να δώσει λύση σε ένα πρόβλημα, αλλά ένας στρατηγικός συνεργάτης.

Ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας για τις προοπτικές που ανοίγονται στο εγχώριο επιχειρείν; Ως χώρα, βρισκόμαστε σε ένα κομβικό σημείο. Διαθέτοντας διαχρονικά εξαιρετικά ικανό ανθρώπινο δυναμικό, διαμορφώνουμε πλέον σταδιακά ως Πολιτεία τις κατάλληλες υποδομές και πλαίσιο για την αξιοποίησή του και την προσέλκυση νέων επενδύσεων ενώ παράλληλα έχουμε μπροστά μας τη χρυσή ευκαιρία του Ταμείου Ανάκαμψης. Συνεπώς, οι προοπτικές είναι εξαιρετικά ευοίωνες, με την προϋπόθεση ότι θα σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων και θα κινηθούμε με αυτοπεποίθηση στη νέα, ψηφιακή εποχή. Σε επίπεδο κλάδων, πέρα από τους «παραδοσιακούς», όπως οι τηλεπικοινωνίες και οι τράπεζες, που έχουν σημειώσει ήδη μεγάλα βήματα, βλέπουμε μεγάλες προοπτικές στον χώρο της ενέργειας, της βιομηχανίας αλλά και του Δημοσίου, κλάδοι οι οποίοι περνούν δυναμικά στην ψηφιακή εποχή. Τελικά, πόσο «ακριβές» ή/και απαραίτητες είναι οι συγκεκριμένες υπηρεσίες; Το κόστος οποιοδήποτε αγαθού ή υπηρεσίας είναι πάντοτε η μία πλευρά του νομίσματος. Η άλλη όμως –και προφανώς η σημαντικότερη– είναι το όφελος που αποφέρει. Θεωρητικά, λοιπόν, κάθε επιχείρηση μπορεί να φέρει εις πέρας οποιαδήποτε πρωτοβουλία/μετασχηματισμό από μόνη της. Σε μια περίοδο όμως τεκτονικών αλλαγών, τα ερωτήματα παραμένουν: Διαθέτει η επιχείρηση τις κατάλληλες δεξιότητες; Έχει την πολυτέλεια χρόνου; Μπορεί να αφομοιώσει γρήγορα γνώση και εμπειρία από άλλες αγορές και κλάδους, να πάρει δύσκολες απο-

φάσεις και να απελευθερώσει πόρους για να επικεντρωθεί στο core business της;

φάκελος - consulting

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η διευθύνουσα σύμβουλος της Accenture, Julie Sweet, ανήκουμε στον κλάδο των αποτελεσμάτων. Ο σύμβουλος, δηλαδή, οφείλει να αποτελεί έναν μακροχρόνιο συνεργάτη, ο οποίος διαθέτει στελέχη με εξειδικευμένες γνώσεις, μεταλαμπαδεύει διεθνή και διακλαδική τεχνογνωσία, προσφέρει πόρους και εναλλακτικές λύσεις για να βοηθήσει τον πελάτη να επιτύχει συγκεκριμένους στόχους. Βοηθάει τον πελάτη να ορίσει καλύτερα τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει, να προτεραιοποιήσει τις δράσεις του και από κοινού να αναπτυχθούν.

Συνεπώς, αν ένας Οργανισμός επιδιώκει να κινηθεί με ταχύτητα και να κάνει αλλαγές σε μεγάλη κλίματα, είναι μονόδρομος να εμπιστευτεί έναν στρατηγικό συνεργάτη, ο οποίος διαθέτει τους πόρους και τη γνώση να φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα άμεσα και αποδοτικά.

Οι επιπτώσεις της πανδημίας, σε συνδυασμό με τα φορολογικά κίνητρα που θεσπίζονται, αναμένεται ότι θα οδηγήσουν σε σειρά συγχωνεύσεων επιχειρήσεων μέσα στο 2022.

Ο ρόλος των consultants Η εκπόνηση ενός στρατηγικού επιχειρηματικού σχεδίου με τα κατάλληλα εναλλακτικά σενάρια βοηθά στην επίτευξη των στόχων και στην απόκτηση συγκριτικού πλεονεκτήματος έναντι των ανταγωνιστών κάθε επιχείρησης. Οι σύμβουλοι διαχείρισης πρέπει να διαθέτουν μεγάλη γνώση και εμπειρία σχετικά με τον επιχειρηματικό, στρατηγικό σχεδιασμό και την επενδυτική στρατηγική, σε όλους τους σημαντικούς τομείς της εταιρικής δραστηριότητας (μάρκετινγκ, διαχείριση, χρηματοδότηση). Τα επιχειρηματικά σχέδια και οι μελέτες σκοπιμότητας περιλαμβάνουν τον στρατηγικό σχεδιασμό των επιχειρήσεων, για διαφορετικό σκοπό κάθε φορά. Τέτοια έργα ζητούνται κυρίως για λόγους χρηματοδότησης. Πρόσθετοι τομείς εξειδίκευσης περιλαμβάνουν την υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων και τη μέτρηση της απόδοσης των στρατηγικών αποφάσεων, μέσω αξιολόγησης, παρακολούθησης του σχεδίου δράσης που είναι σε διαδικασία έγκρισης ή και υλοποίησης.

Όπως αναφέρεται από την Icap, oι καλά σχεδιασμένες επιχειρησιακές διαδικασίες, η αποτελεσματική εκτέλεση και η συστηματική παρακολούθηση της απόδοσης επιτρέπουν στις επιχειρήσεις να ευθυγραμμίζουν τις εσωτερικές επιχειρησιακές λειτουργίες με τις ανάγκες των πελατών. Μέσα από τη διαδικασία αυτή παρέχεται η κατάλληλη υποστήριξη στα στελέχη των επιχειρήσεων να καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο προσδιορίζουν, παρακολουθούν και μετρούν τους επιχειρησιακούς στόχους. Όταν η υλοποίηση των επιχειρησιακών διαδικασιών είναι ορθολογική, τότε τα πλεονεκτήματα είναι πολλαπλά και εντοπίζονται στη μείωση κόστους, στην αύξηση της αποδοτικότητας και παραγωγικότητας, στην ελαχιστοποίηση των σφαλμάτων και των κινδύνων, προστατεύοντας και βελτιστοποιώντας τους εταιρικούς πόρους. Η εφαρμογή βέλτιστων πρακτικών στη διαχείριση των επιχειρηματικών διαδικασιών συμβάλλει στην επίτευξη των στόχων της. ΧΡΗΜΑ 65

φάκελος - consulting

Η εγχώρια αγορά Σύμφωνα με την τελευταία μελέτη της Icap, στον κλάδο των συμβουλευτικών υπηρεσιών διοίκησης, δραστηριοποιείται πολύ μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων, εκ των οποίων όμως οι περισσότερες είναι μικρού μεγέθους. Οι μεγαλύτερες από τις εταιρείες του κλάδου παρέχουν ευρύ φάσμα συμβουλευτικών υπηρεσιών και απασχολούν αξιόλογο αριθμό συμβούλων, ορισμένες δε εξ αυτών αποτελούν μέλη διεθνών Οργανισμών. Βασικός στόχος των συμβουλευτικών εταιρειών είναι η επίλυση προβλημάτων επιχειρησιακής λειτουργίας και η βελτίωση των επιδόσεων των επιχειρήσεων-πελατών τους, παρέχοντας εξωτερικές και αντικειμενικές συμβουλές, προκειμένου οι τελευταίες να αυξήσουν την αποτελεσματικότητά τους και να εφαρμόσουν επιτυχημένες επιχειρηματικές στρατηγικές. Οι εξελίξεις σε οικονομικό, πολιτικό και θεσμικό επίπεδο, που επηρεάζουν τον εκάστοτε κλάδο-πελάτη των συμβουλευτικών εταιρειών, διαμορφώνουν ανάλογα και τη ζήτηση για συμβουλευτικές υπηρεσίες. Η συνεχής παρακολούθηση των εξελίξεων σε οικονομικό και τεχνολογικό επίπεδο και η ανάπτυξη καινοτόμων υπηρεσιών εκ μέρους των συμβουλευτικών εταιρειών αποτελούν σημαντικούς παράγοντες τόνωσης της ζήτησης και διατήρησης ή και ενίσχυσης της θέσης τους στην αγορά. Επίσης, ειδοποιός διαφορά για την επιλογή μιας συμβουλευτικής εταιρείας αποτελεί και 66

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

που έχει την απαραίτητη εμπειρία για να η φήμη που την ακολουθεί στην αγορά. Οι βοηθήσει στη βελτίωση της απόδοσης της κορυφαίες εταιρείες που δραστηριοποιούεπιχείρησής σας. νται στην εγχώρια αγορά έχουν παγκόσμια παρουσία και ισχυρό brand name, το οποίο αποτελεί σημαντικό στοιχείο για τη διατήρη- 2. Ελέγξτε την εργασιακή τους εμπειρία Η ανασκόπηση αυτών των εργασιακών ση και αύξηση της πελατειακής τους βάσης. εμπειριών είναι ένας αποτελεσματικός Οι μικρότερες επιχειρήσεις αναπτύσσουν ένα τρόπος για να αναλύσετε το εργασιαδίκτυο συνεργασιών/συμμαχιών προκειμένου κό υπόβαθρο ενός συμβούλου, καθώς να καταστούν γνωστές στην αγορά, αλλά και συχνά έχουν μια εις βάθος λίστα με τα να αυξήσουν το συνολικό εύρος των προσφεπροηγούμενα projects του συμβούλου, ρόμενων υπηρεσιών, δεδομένου του ότι η που θα σας βοηθήσουν να μάθετε αν ο καθεμιά εξ αυτών δραστηριοποιείται συνήθως σύμβουλος επιχειρήσεων διαθέτει την σε περιορισμένη κλίμακα υπηρεσιών. απαιτούμενη τεχνογνωσία για να ταιριάΠεραιτέρω, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις χαζει στις ανάγκες σας. ρακτηρίζονται από μεγαλύτερη ευελιξία όσον αφορά την τιμολογιακή τους πολιτική, σε σύγκριση με τις μεγάλες εταιρείες, προσπαθώ- 3. Ποιο είναι το επίπεδο γνώσης τους; Το coaching και η συμβουλευτική απαιντας με αυτόν τον τρόπο να αποκτήσουν μετούν εξειδικευμένη κατάρτιση και πτυχία γαλύτερο μερίδιο από το «ελαστικό» κομμάτι από διαπιστευμένα πανεπιστήμια. Οι της ζήτησης, δηλαδή από τις εταιρείες-πελάεπιχειρήσεις μπορούν να εξασφαλίσουν τες που εμφανίζονται πιο «ευαίσθητοι» στις ένα καλύτερο μέλλον προσλαμβάνοντας μεταβολές των τιμών. εξειδικευμένους και ικανούς συμβούλους.

Consulting challenges

4. Αξιολογήστε τις επικοινωνιακές τους ικανότητες Οι άριστες δεξιότητες επικοινωνίας είναι απαραίτητες για κάθε επιτυχημένο σύμβουλο επιχειρήσεων και μπορούν να σας βοηθήσουν να βρείτε τις σωστές ερωτήσεις για την επίλυση των πιο σημαντικών ζητημάτων διαχείρισης επιχειρήσεων που αντιμετωπίζει η επιχείρησή σας. Ως εκ τούτου, η αξιολόγηση των επικοιΠαρακάτω ακολουθούν πέντε βασικές συμνωνιακών δεξιοτήτων του συμβούλου βουλές, που προκύπτουν από τη διεθνή βιείναι απαραίτητη, καθώς θα σας βοηθήσει βλιογραφία, για την επιλογή του συμβούλου να απλοποιήσετε τη διαδικασία επιλογής που είναι κατάλληλος για την επιχείρησή σας: για τον σύμβουλο που παρέχει τις πιο αποτελεσματικές δεξιότητες επικοινωνίας, προσαρμοσμένες στην επιχείρησή σας. Αξιολογήστε τα ακαδημαϊκά τους 1. 5. Καθορίστε το μέγεθος της επιχείρηπροσόντα σής σας Η πλειοψηφία των αξιόπιστων συμβούΠριν επιλέξετε έναν κατάλληλο σύμλων επιχειρήσεων έχουν ολοκληρώσει βουλο επιχειρήσεων, πρέπει να συνειδησπουδές Consumer Science, στα Οικονοτοποιήσετε το μέγεθος της επιχείρησής μικά και σε διάφορους άλλους κλάδους σας. Ορισμένοι σύμβουλοι επιχειρήσεων που σχετίζονται με τη χρηματοδότηση σε μπορεί να επικεντρώνονται στη βοήθεια πανεπιστημιακό επίπεδο. Επομένως, η μικρών επιχειρήσεων με περίπου 100 σύγκριση της ακαδημαϊκής εμπειρίας των εργαζομένους, ενώ άλλοι να εστιάζουν περισσότερων συμβούλων είναι σχετικά στη βοήθεια των αυτοαπασχολούμενων εύκολη. Αυτό είναι ένα σημαντικό βήμα, ατόμων που είναι εγκατεστημένοι στον καθώς θα σας βοηθήσει να επιλέξετε επιλεγμένο τομέα τους. • • • έναν αξιόπιστο σύμβουλο επιχειρήσεων, Πολλές εταιρείες χρησιμοποιούν σήμερα συμβούλους επιχειρήσεων. Αυτό είναι λογικό, επειδή οι σύμβουλοι επιχειρήσεων παρέχουν μια σειρά από υπηρεσίες που είναι επωφελείς για την επιχείρηση και μπορούν να βοηθήσουν ώστε να αναπτύξουν πλήρως τα περιουσιακά τους στοιχεία, αλλά και να αξιοποιήσουν τις δεξιότητες των υπαλλήλων τους.

άρθρο

Οι

Σημαντικές πρωτοβουλίες στο πλαίσιο της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης

πυλώνες της Allianz για μια βιώσιμη ανάπτυξη Τ

α θέματα βιωσιμότητας είναι όλο και πιο σημαντικά για την Allianz και επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούμε ως επιχείρηση. Έχοντας μια σαφή στρατηγική και προσέγγιση, μπορούμε να κατανοήσουμε τους κινδύνους και τις ευκαιρίες και να κινητοποιήσουμε τον κόσμο για την αντιμετώπιση και αξιοποίησή τους αντίστοιχα.

της Μαριτίνας Μεσσήνη Communications & Corporate Responsibility Specialist, Allianz Ελλάδος

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

Η στρατηγική μας έχει ως επίκεντρο τη δημιουργία πραγματικού αντικτύπου στην οικονομία και την κοινωνία. Θέλουμε να είμαστε πρότυπο στη βιομηχανία μας και να προωθήσουμε τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Η παγκόσμια στρατηγική μας για τη βιωσιμότητα έχει τρεις πυλώνες:

Κλιματική αλλαγή

Ο περιορισμός και η προσαρμογή στην αλλαγή του κλίματος απαιτεί τη συλλογική προσπάθεια κυβερνήσεων, επιχειρήσεων, βιομηχανιών και κοινοτήτων σε όλο τον κόσμο. Συνεργαζόμαστε μαζί με όλους για να προωθήσουμε τη μετάβαση σε χαμηλές εκπομπές άνθρακα και τον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής μέσω των πόρων μας, της τεχνογνωσίας και της επιρροής μας. Ως ένας από τους μεγαλύτερους ασφαλι-

Επενδύουμε στην αντιμετώπιση των θεμάτων που επηρεάζουν τη δημιουργία αξίας για όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη της Allianz. στές και θεσμικούς επενδυτές στον κόσμο, o Όμιλος Allianz έχει την ευκαιρία και την ευθύνη να αξιοποιήσει την εμβέλειά του για να επιτύχουμε τους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού και να διασφαλίσουμε μια ισορροπημένη μετάβαση σε ένα μέλλον χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Σε επίπεδο Ομίλου, έχουμε δεσμευτεί για μηδενικές εκπομπές στις λειτουργίες μας και το ιδιόκτητο επενδυτικό χαρτοφυλάκιο έως το 2050. Το 2020, πετύχαμε τον στόχο μας να μειώσουμε τις εκπομπές ανά υπάλληλο της Allianz κατά 30% παγκοσμίως σε σύγκριση με το βασικό επίπεδο του 2010. Στοχεύουμε σε περαιτέρω μείωση 30% έως το 2025.

Κοινωνικός αντίκτυπος

Αξιοποιούμε τους διαφορετικούς μας ρόλους, εργοδότης, ασφαλιστής, επενδυτής και εταιρικός πολίτης, για να συνεισφέρουμε στη δημιουργία πιο ισχυρών κοινωνιών χωρίς αποκλεισμούς. Με την πανδημία του Covid-19 να επηρεάζει τις ζωές, την υγεία και τη διαβίωση των ανθρώπων παγκοσμίως, η συλλογική κοινωνική ευθύνη δεν ήταν ποτέ πιο σημαντική. Ο κοινωνικός μας αντίκτυπος επικεντρώνεται στις μελλοντικές γενιές μέσω της στρατηγικής Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης της Allianz, που προωθεί την κοινωνική ένταξη των νέων παγκοσμίως. Διευρύνθηκε το 2020 για να επικεντρωθεί στην ανθεκτικότητα, την υγεία και την ένταξη στην κοινωνία.

Ενσωμάτωση ESG-Υπεύθυνες επενδύσεις και ασφάλιση Allianz Ελλάδος Επενδύουμε στην αντιμετώπιση των θεμάτων που επηρεάζουν τη δημιουργία αξίας για όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη της Allianz. Η δέσμευσή μας να αντιμετωπίσουμε θέματα περιβάλλοντος, κοινωνίας και διακυβέρνησης (ESG) ενσωματώνει τη βιωσιμότητα παντού –στη δική μας λειτουργία και στις δραστηριότητες ασφάλισης, επενδύσεων και διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων. Διαχειριζόμαστε τα ζητήματα ESG με επιμέλεια, για να αντιμετωπίσουμε τους κινδύνους και να αξιοποιήσουμε τις ευκαιρίες. Ο Όμιλος Allianz οδηγείται στη δημιουργία βιώσιμων προϊόντων και υπηρεσιών σε συνεργασία με πελάτες και εταιρείες υπό επένδυση, για την παροχή πραγματικών ωφελειών και την άμεση ροή κεφαλαίων προς βιώσιμα αποτελέσματα. Προσβλέπουμε, πέρα από την προσφορά βιώσιμων προϊόντων, στην κλιμάκωση λύσεων βιωσιμότητας σε δημόσιες και ιδιωτικές αγορές. Στον Όμιλο Allianz έχει συσταθεί Επιτροπή Βιωσιμότητας του Εποπτικού Συμβουλίου και είναι το υψηλότερο διοικητικό όργανο σε θέματα που σχετίζονται με τη βιωσιμότητα για τον Όμιλο. Παράλληλα, από το 2012, έχει ιδρυθεί το Διοικητικό Συμβούλιο ESG, που αποτελείται από μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του Ομίλου και επικεφαλής επιλεγμένων λειτουργιών που συνεδριάζουν σε τριμηνιαία βάση.

Στην Allianz Ελλάδος πιστεύουμε ότι η ασφάλιση είναι ένας από τους βασικούς τρόπους με τους οποίους περιορίζουμε τις επιπτώσεις των κλιματικών κινδύνων και αντισταθμίζουμε τις ζημίες που σχετίζονται με το κλίμα. Όσο υψηλότερο είναι το επίπεδο ασφαλιστικής κάλυψης μιας χώρας τόσο πιο ανθεκτική είναι σε ακραία φυσικά γεγονότα. Επιπλέον, μετά από ένα ακραίο καιρικό φαινόμενο ή φυσική καταστροφή, οι ασφαλιστικές αποζημιώσεις είναι συχνά μια γρήγορη και αξιόπιστη λύση για να μπορέσουν οι πληγέντες να ανακάμψουν γρήγορα. Εκτός από τη συμβολή μας στη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη μέσω της επιχειρησιακής μας δραστηριότητας, εστιάζουμε επίσης στην υπέρβαση εμποδίων για την κοινωνική ένταξη, που θα οδηγήσει την κοινωνία μας σε ένα καλύτερο, πιο παραγωγικό μέλλον. Γι’ αυτό η ενδυνάμωση των νέων και η στήριξη ευπαθών κοινωνικών ομάδων αποτελούν βασικούς πυλώνες του προγράμματος Εταιρικής Υπευθυνότητας της Allianz Ελλάδος. Στην Allianz Ελλάδος τα θέματα βιωσιμότητας και ESG τα διαχειρίζεται η Διεύθυνση Marketing, Επικοινωνίας, CRM & CCC, ως μέρος της Εταιρικής Υπευθυνότητας. ΧΡΗΜΑ 69

άρθρο

Είτε παρέχουμε ασφάλιση είτε επενδύουμε τα ασφάλιστρα των πελατών μας, λαμβάνουμε υπόψη τους ESG κινδύνους που σχετίζονται με αυτές τις συναλλαγές. είναι μια βραχυπρόθεσμη τάση, αλλά μακροπρόθεσμα θα αλλάξει τις επιχειρήσεις. Όλες οι διαδικασίες ενσωμάτωσης των ESG παραγόντων υλοποιούνται μέσω των εταιρικών κανόνων που εφαρμόζονται σε ολόκληρο τον Όμιλο Allianz σχετικά με την ανάληψη, τη διαχείριση κινδύνων και τις επενδύσεις.

Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη Μία από τις προτεραιότητες της Allianz Ελλάδος είναι η ενεργή συνεισφορά της στο περιβάλλον μέσα στο οποίο λειτουργεί. Αν και οι προσπάθειες περιορισμού της υπερθέρμανσης του πλανήτη και προώθησης βιώσιμων λύσεων βρίσκονται σε εξέλιξη παγκοσμίως, δεν υπάρχουν άμεσες λύσεις σε ακραία γεγονότα, όπως η πανδημία, τα ακραία φυσικά φαινόμενα και οι καταστροφές, όπως οι πρόσφατες πυρκαγιές που βιώσαμε στη χώρα μας.

ESG-Υπεύθυνες επενδύσεις και ασφάλιση Είτε παρέχουμε ασφάλιση είτε επενδύουμε τα ασφάλιστρα των πελατών μας, λαμβάνουμε υπόψη τους ESG κινδύνους που σχετίζονται με αυτές τις συναλλαγές. Αναγνωρίζουμε την ευθύνη μας τόσο για τα δικά μας κεφάλαια όσο και των πελατών μας, αναζητούμε βιώσιμες επενδύσεις, αξιοποιούμε τη γνώση μας για ζητήματα ESG για τη μείωση του κινδύνου στα επενδυτικά χαρτοφυλάκιά μας και ενσωματώνουμε παράγοντες ESG στις επενδυτικές μας διαδικασίες. Πιστεύουμε ακράδαντα ότι η ενσωμάτωση των παραγόντων ESG στη διαχείριση των επενδύσεων δεν 70

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

Συγκεκριμένα για τις πρόσφατες καταστροφικές πυρκαγιές, προβήκαμε σε μια σειρά ενεργειών με στόχο την ανακούφιση και την άμεση αποκατάσταση της καθημερινότητας των πληγέντων ασφαλισμένων μας, αλλά και όλων των πυρόπληκτων συμπολιτών μας, προσαρμόζοντας τις εσωτερικές μας διαδικασίες και ενισχύοντας το έργο του Ερυθρού Σταυρού. Παράλληλα, σχεδιάζουμε δράσεις που θα συμβάλουν στη θωράκιση της χώρας έναντι τέτοιων ακραίων φαινομένων μακροπρόθεσμα. Σε μια χρονιά κατά την οποία η παγκόσμια πανδημία δοκίμασε τη συλλογική δύναμη των επιχειρήσεων για τον μετριασμό των συνεπειών του Covid-19, η Allianz Ελλάδος ευθυγράμμισε τις δράσεις ΕΚΕ στις νέες κοινωνικές ανάγκες που αναδύθηκαν. Στο πλαίσιο αυτό, η Allianz ανταποκρίθηκε

στην αυξανόμενη ανάγκη για αιμοδοσία εν μέσω των περιορισμών του Covid-19, αναλαμβάνοντας το κόστος κάλυψης των υγειονομικών αναγκών της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Εθελοντών Αιμοδοτών (ΠΟΣΕΑ) κατά τη διενέργεια εθελοντικών δράσεων αιμοδοσίας, για την εξασφάλιση 15.000 μονάδων αίματος σε όλη τη χώρα. Η υλοποίηση της δράσης έγινε σε συνεργασία με το Ίδρυμα Μποδοσάκη. Αντίστοιχα, παρείχε και στο Κέντρο Αιμοδοσίας της Κύπρου τον απαραίτητο ηλεκτρολογικό εξοπλισμό για να ενισχύσει την τοπική κοινωνία με περισσότερες αιμοδοσίες. Επίσης, συμμετείχαμε στην πρωτοβουλία Hope Boxes, που σχεδιάστηκε από την Wise Greece. Τα Hope Boxes, που το καθένα περιείχε 6 κιλά τρόφιμα πρώτης ανάγκης, όπως αλεύρι, όσπρια, ελληνικό μέλι, ζυμαρικά και χειροποίητα γλυκά, έφτασαν στα παιδιά του Χατζηκυριάκειου Ιδρύματος. Τέλος στηρίξαμε το πρόγραμμα «Ψηφιακό Σχολείο για Όλους» του Ιδρύματος Μποδοσάκη, αναλαμβάνοντας το κόστος των tablets που παραδόθηκαν σε σχολικές μονάδες της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δυτικής Θεσσαλονίκης, προς διάθεση στους μαθητές που τα έχουν ανάγκη για την ισότιμη πρόσβασή τους στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Η ενεργή συνεισφορά μας στο περιβάλλον μέσα στο οποίο λειτουργούμε είναι προτεραιότητα για όλους μας στην Allianz Ελλάδος. Για τον λόγο αυτό αφουγκραζόμαστε διαρκώς τις εκάστοτε κοινωνικές ανάγκες και, με οδηγό τη στρατηγική του Ομίλου μας, σχεδιάζουμε δράσεις για την ανακούφιση και τη θωράκιση των ασφαλισμένων μας, των ανθρώπων μας και της τοπικής κοινωνίας. • • •

confidential

the insider’s guide Ignore it, at your peril!

an subscription portal, the ultimate resource for news, analysis, opinions, data and exclusive behind-the-scenes content regarding the Greek NPLs and NPEs market

www.nplconfidential.com

έρευνα ManpowerGroup

Συγκρατημένες οι προοπτικές προσλήψεων για την περίοδο Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου

Οι συνολικές προοπτικές απασχόλησης για το τέταρτο τρίμηνο του 2021 διαμορφώνονται στο +12%

ύμφωνα με την Έρευνα Προοπτικών Απασχόλησης [3] της ManpowerGroup, 760 Έλληνες εργοδότες καταγράφουν συγκρατημένες προοπτικές προσλήψεων για το χρονικό διάστημα από τον Οκτώβριο έως και τον Δεκέμβριο. Με το 20% των εργοδοτών να αναμένουν αύξηση του αριθμού των απασχολουμένων, το 15% να προβλέπουν μείωση και το 61% να μην προβλέπουν κάποια αλλαγή, οι Συνολικές Προοπτικές Απασχόλησης ανέρχονται σε +5%. Οι προοπτικές προσλήψεων αποδυναμώνονται κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο, αλλά βελτιώνονται κατά πέντε ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του προηγούμενου έτους. Επιπροσθέτως, ευρήματα της έρευνας καταγράφουν ότι το 72%* των Ελλήνων εργοδοτών αντιμετωπίζουν δυσκολία κάλυψης θέσεων εργασίας λόγω έλλειψης εξειδικευμένων ταλέντων. Το ίδιο ποσοστό (72%) αναφέρεται και για τις ΕΜΕΑ χώρες. Παρ’ όλα αυτά, οι εργοδότες προσφέρουν ένα εύρος κινήτρων για την κάλυψη της έλλειψης ταλέντου: η εκπαίδευση, η ανάπτυξη δεξιοτήτων ή η επαγγελματική καθοδήγηση (55%) μαζί με τα ευέλικτα ωράρια εργασίας (42%) είναι οι πιο δημοφιλείς επιλογές, ακολουθούν τα οικονομικά κίνητρα, όπως υψηλότεροι μισθοί (39%) και μπόνους (29%).

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

Όπως αναφέρουν οι εργοδότες, το μεγαλύτερο εμπόδιο αναφορικά με την αύξηση της εφαρμογής προγραμμάτων ανάπτυξης δεξιοτήτων στον Οργανισμό τους είναι: τα χρήματα (33%), ο χρόνος (16%) και η πρόσβαση στους κατάλληλους συνεργάτες για αναβάθμιση/ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού (12%). Τα προγράμματα αναβάθμισης τεχνικών δεξιοτήτων, προσωπικών δεξιοτήτων και τα προγράμματα ανάπτυξης για μάνατζερ και ανώτερα στελέχη αποτελούν βασικές προτεραιότητες για τις ομάδες ανθρώπινου δυναμικού. Συγκεκριμένα, το 42% των Ελλήνων εργοδοτών σχεδιάζουν να υιοθετήσουν προγράμματα αναβάθμισης προσωπικών δεξιοτήτων (π.χ. διαχείριση χρόνου, επικοινωνία, διάρκειας 6 εβδομάδων ή λιγότερο). Το 38% αυτών σχεδιάζουν να εφαρμόσουν προγράμματα ανάπτυξης για μάνατζερ και ανώτερα στελέχη και το 37% αυτών σχεδιάζουν να επενδύσουν σε προγράμματα αναβάθμισης τεχνικών δεξιοτήτων (διάρκειας 6 εβδομάδων ή λιγότερο). Ο αντίκτυπος της Covid-19 και της απομακρυσμένης εργασίας αποτυπώνεται με ανάμικτα συναισθήματα από τα μεσαία και ανώτερα στελέχη. Όπως προκύπτει από την έρευνα, το 20% των στελεχών αισθάνονται ανησυχία και το 19% έχουν θετικά συναισθήματα.

Το ιστορικό των Συνολικών Προοπτικών Απασχόλησης στην Ελλάδα

«Η ενίσχυση του εμβολιαστικού προγράμματος έχει συμβάλει στη γενικότερη αισιοδοξία προσλήψεων, που διαφαίνεται πλέον στην πλειοψηφία των χωρών που συμμετέχουν στην έρευνα του ομίλου μας, σε σύγκριση με το ίδιο τρίμηνο του 2020. Αξίζει να σημειωθεί ότι μία στις τέσσερις αγορές εμφανίζει στις προθέσεις προσλήψεων το υψηλότερο ρεκόρ των δέκα ετών. Για την ελληνική αγορά, οι προθέσεις εμφανίζονται συγκρατημένες, με τους κλάδους των κατασκευών, των χρηματοοικονομικών και υπηρεσιών προς επιχειρήσεις και της βιομηχανίας/παραγωγής να πρωταγωνιστούν για ένα ακόμη τρίμηνο, με τις ισχυρότερες προθέσεις προσλήψεων. Ωστόσο, οι εργοδότες (72%) αγωνίζονται να βρουν εξειδικευμένα ταλέντα. Με βάση νέα ευρήματα, οι ελληνικές επιχειρήσεις επιδιώκουν να εκπαιδεύσουν και να αναβαθμίσουν τις δεξιότητες των υποψηφίων και να προσφέρουν μεγαλύτερη ευελιξία στα ωράρια, προκειμένου να βοηθήσουν στην προσέλκυση και διατήρηση των ταλέντων» δηλώνει ο Χαράλαμπος Καζαντζίδης, διευθύνων σύμβουλος της ManpowerGroup Greece.

Συγκρίσεις ανά Τομέα Οικονομικής Δραστηριότητας/Συγκρίσεις ανά μέγεθος Οργανισμού[4] Οι εργοδότες και στους επτά τομείς οικονομικής δραστηριότητας αναμένουν να αυξήσουν τον αριθμό των ατόμων που απασχολούν κατά το προσεχές τρίμηνο. Οι πιο ισχυρές

προθέσεις προσλήψεων καταγράφονται από τους εργοδότες στον τομέα των κατασκευών, οι οποίοι αναφέρουν αισιόδοξες Συνολικές Προοπτικές Απασχόλησης της τάξης του +20%. Σταθερή αύξηση της απασχόλησης αναμένεται και στον τομέα των χρηματοοικονομικών και υπηρεσιών προς επιχειρήσεις, όπου οι προοπτικές ανέρχονται σε +18%, αλλά και στους τομείς βιομηχανία/παραγωγή και πρωτογενής παραγωγή, όπου οι προοπτικές ανέρχονται σε +15% και +14% αντίστοιχα. Παράλληλα, οι εργοδότες του τομέα εμπορίου (χονδρική & λιανική) αναμένουν μέτρια δραστηριότητα προσλήψεων, καταγράφοντας προοπτικές της τάξης του +8%, ενώ κάποια αύξηση του αριθμού των απασχολουμένων αναμένεται και στον τομέα των λοιπών υπηρεσιών, με Συνολικές Προοπτικές της τάξης του +6%. Οι εργοδότες του τομέα του τουρισμού αναμένουν την πιο αδύναμη αγορά εργασίας, με προοπτικές της τάξης του +2%.

Ο ισχυρότερος ρυθμός προσλήψεων αναμένεται να καταγραφεί στους τομείς των κατασκευών, χρηματοοικονομικών και παροχής υπηρεσιών προς επιχειρήσεις, βιομηχανίας/παραγωγής και πρωτογενούς παραγωγής.

Αναμένονται αυξήσεις του αριθμού των απασχολουμένων και στις τέσσερις κατηγορίες μεγέθους Οργανισμού κατά το προσεχές τρίμηνο. Οι εργοδότες των μεγάλων επιχειρήσεων αναμένουν τις πιο ισχυρές προθέσεις προσλήψεων, με Συνολικές Προοπτικές Απασχόλησης της τάξης του +25%, ενώ οι προοπτικές για τους εργοδότες στις μικρές επιχειρήσεις ανέρχονται σε +15%. Παράλληλα, οι εργοδότες αναφέρουν προοπτικές της τάξης του +11% και +5% στις μεσαίες και τις πολύ μικρές επιχειρήσεις, αντίστοιχα. ΧΡΗΜΑ 73

έρευνα ManpowerGroup

Q4 2021

MANPOWERGROUP ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ

ΕΛΛΑ∆Α

ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ ΠΡΟΣΛΗΨΕΩΝ

+12

2020

Προοπτικές Απασχόλησης Δ’ Τριμήνου 2021 Ελλάδα

2021

+14%

Συγκρατημένες οι προοπτικές προσλήψεων των εργοδοτών στην Ελλάδα για το διάστημα Οκτωβρίου - Δεκεμβρίου 2021

+9%

+7%

+12%

+10%

760 Έλληνες Εργοδότες απάντησαν στην ερώτηση:

Ποια πιστεύετε ότι θα είναι η μεταβολή στο συνολικό αριθμό των ατόμων που απασχολούνται στον οργανισμό σας, στην περιοχή ευθύνης σας, κατά τους τρεις επόμενους μήνες, σε σχέση με το τρέχον τρίμηνο;

20%

15%

Αναμένουν αύξηση των ατόμων που απασχολούν

Αναμένουν μείωση των ατόμων που απασχολούν

61%

Εκτιμούν ότι δεν θα υπάρξει μεταβολή

Δεν γνωρίζουν

Προθέσεις Προσλήψεων Δ’ Τριμήνου 2021 +18% -6 +5 +7

+20% -6 ++6 15

Ισχυρότερες

ΜΟΝΑΔΕΣ

Q4 2021

ΜΟΝΑΔΕΣ

Q4 2021

Σύγκριση με Σύγκριση με Q3 2021 Q4 2020

+8 +2% -2 +12 ΜΟΝΑΔΕΣ

Q4 2021

ΜΟΝΑΔΕΣ

Σύγκριση με Σύγκριση με Q3 2021 Q4 2020

Λοιπές Υπηρεσίες

Εμπόριο (Χονδρική και Λιανική)

+6% -3 -3

+8% -10 +3

ΜΟΝΑΔΕΣ

Q4 2021

ΜΟΝΑΔΕΣ

Q4 2021

Σύγκριση με Σύγκριση με Q3 2021 Q4 2020

50 40 30 20

Σιγκαπούρη

10 +1%

Κροατία

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

-2%

Νότια Αφρική

-10

-2%

Παναµάς

Αυστρία

Ταϊβάν

Ρουµανία

Φινλανδία

Σουηδία

Ιταλία

Γερµανία

Νορβηγία

Βέλγιο

Ηνωµένο Βασίλειο

Ισπανία

+4%

+2%*

Αργεντίνη

+8%

Ελβετία

+5%

+8%

Χονγκ Κονγκ

Περού

+10%

+9%

Ουγγαρία

+10%

Γουατεµάλα

Σλοβακία

+11%

+10%

Τσεχική ∆ηµοκρατία

+11%

Πολωνία

Πορτογαλία

+12%

Κόστα Ρίκα

+11%

+12%

Κίνα

Βουλγαρία

+12%

Αυστραλία

Ελλάδα

+13%

+12%

Σλοβενία

+14%

+13%

Βραζιλία

Ισραήλ

+14%

Τουρκία

Κολοµβία

+16%

+15%

Ιαπωνία

+21%

+18%

+23%

+21%

+28%

+25%

+30%

+28%

+32%

+30%

+32%

+37%

+40%

+34%

Ιρλανδία

Γαλλία

Μεξικό

Ολλανδία

Καναδάς

Ινδία

-10

Ηνωµένες Πολιτείες

+39%

Βασίζεται σε συνεντεύξεις με 44.945 εργοδότες σε 43 χώρες κι επικράτειες

*Τα δεδομένα είναι εποχικά προσαρμοσμένα για όλες τις χώρες εκτός από την Κροατία.

ΜΟΝΑΔΕΣ

Σύγκριση με Σύγκριση με Q3 2021 Q4 2020

Προοπτικές Απασχόλησης Δ’ Τριμήνου 2021 στον Κόσμο +40%

+48%

+44%

ΜΟΝΑΔΕΣ

Q4 2021

(Δημόσιος Τομέας & Κοινωνικές Υπηρεσίες, Μεταφορές & Επικοινωνίες)

Σύγκριση με Σύγκριση με Q3 2021 Q4 2020

+2 +4 +15% -10

ΜΟΝΑΔΕΣ

Σύγκριση με Σύγκριση με Q3 2021 Q4 2020

Τουρισμός

Ασθενέστερες

Βιομηχανία/Παραγωγή

Χρηματοοικονομικά & Ασφάλειες

Κατασκευές

Για τα πλήρη αποτελέσµατα της έρευνας επισκεφθείτε το www.manpowergroup.com/meos

(%)

Διεθνείς Συγκρίσεις

Σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο, οι εργοδότες αναφέρουν ενισχυμένες προοπτικές απασχόλησης σε 31 από τις 43 χώρες και επικράτειες, ενώ η πρόθεση προσλήψεων αποδυναμώνεται σε 10 χώρες και επικράτειες και παραμένει αμετάβλητη σε δύο. Οι εργοδότες και στις 43 χώρες και επικράτειες αναμένουν ενίσχυση της αγοράς εργασίας σε σύγκριση με το τέταρτο τρίμηνο του 2020 –όταν η πανδημία του Covid-19 ήταν σε πλήρη εξέλιξη στον περισσότερο κόσμο. Οι ισχυρότερες προθέσεις προσλήψεων για το διάστημα από τον Οκτώβριο έως και τον Δεκέμβριο καταγράφονται στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ινδία, τον Καναδά, την Ολλανδία, το Μεξικό και τη Γαλλία. Παράλληλα, οι εργοδότες στον Παναμά, τη Νότια Αφρική, τη Σιγκαπούρη, την Κροατία και την Αργεντινή αναμένουν την πιο αδύναμη δραστηριότητα προσλήψεων κατά το προσεχές τρίμηνο. Αύξηση του αριθμού των απασχολουμένων αναμένεται σε 25 από τις 26 χώρες της περιφέρειας Ευρώπη, Μέση Ανατολή & Αφρική (ΕΜΕΑ) κατά το προσεχές τρίμηνο. Εξαίρεση αποτελεί η Νότια Αφρική, στην οποία οι εργοδότες προβλέπουν υποτονική κίνηση της αγοράς εργασίας. Σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο, η πρόθεση προσλήψεων ενισχύεται σε 20 χώρες της περιφέρειας ΕΜΕΑ, ενώ αποδυναμώνεται σε πέντε. Οι προοπτικές προσλήψεων βελτιώνονται και στις 26 χώρες της περιφέρειας σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου έτους. Η δραστηριότητα προσλήψεων αναμένεται να είναι ισχυρότερη στην Ολλανδία, τη Γαλλία, την Ιρλανδία, την Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ οι πιο αδύναμες αγορές εργασίας της περιφέρειας ΕΜΕΑ αναμένεται να καταγραφούν στη Νότια Αφρική, την Κροατία, την Ελβετία και την Ουγγαρία. Η επόμενη Έρευνα για τις Προοπτικές Απασχόλησης της ManpowerGroup θα δημοσιευθεί στις 14 Δεκεμβρίου 2021, με πληροφορίες για τις προσδο-

κίες προσλήψεων για το πρώτο τρίμηνο του 2022. *Τα σχόλια αυτής της ενότητας βασίζονται σε εποχικά προσαρμοσμένα δεδομένα, όπου αυτά υπάρχουν. Τα δεδομένα για την Κροατία δεν είναι εποχικά προσαρμοσμένα. **Η μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε για τη συλλογή των δεδομένων για την Έρευνα Προοπτικών Απασχόλησης άλλαξε για το [Q4 2021/Q1 2022]. Οι ερωτηθέντες στα προηγούμενα τρίμηνα συμμετείχαν μέσω τηλεφώνου. Μεταβαίνοντας στην εξ αποστάσεως εργασία και τη μεγαλύτερη πρόσβαση στο Διαδίκτυο, οι απαντήσεις των ερευνών συλλέγονται πλέον διαδικτυακά. Οι ερωτηθέντες είναι μέλη διαδικτυακών πάνελ με σύστημα διπλής επιβεβαίωσης (double opt-in) και παροτρύνονται να συμπληρώσουν την έρευνα. Οι ερωτήσεις και το προφίλ του ερωτωμένου παραμένουν αμετάβλητα. Το μέγεθος του Οργανισμού και ο τομέας οικονομικής δραστηριότητας είναι κοινά για όλες τις χώρες, ώστε να επιτρέπονται διεθνείς συγκρίσεις. *Στοιχεία από 303 Έλληνες εργοδότες. [3] Στην έρευνα της ManpowerGroup για τη σφυγμομέτρηση της αναμενόμενης δραστηριότητας στην αγορά εργασίας κατά το γ’ τρίμηνο του 2021 συμμετείχαν 42.019 εργοδότες σε 44 χώρες και επικράτειες. Όλοι οι συμμετέχοντες απάντησαν στην εξής ερώτηση: «Ποια πιστεύετε ότι θα είναι η μεταβολή στο συνολικό αριθμό των ατόμων που απασχολούνται στον Οργανισμό σας, στην περιοχή ευθύνης σας, κατά τους τρεις επόμενους μήνες, μέχρι και το τέλος Ιουνίου 2021, σε σχέση με το τρέχον τρίμηνο;». [4] Οι συμμετέχοντες εργοδότες χωρίζονται σε τέσσερις κατηγορίες μεγέθους οργανισμού: Οι πολύ μικρές επιχειρήσεις με λιγότερους από 10 υπαλλήλους, οι μικρές επιχειρήσεις με 10-49 υπαλλήλους, οι μεσαίες επιχειρήσεις με 50-249 υπαλλήλους και οι μεγάλες επιχειρήσεις με 250 ή περισσότερους υπαλλήλους. • • • ΧΡΗΜΑ 75

po rt al

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΤΟ

ΜoU συγχώνευσης Παγκρήτιας-Τράπεζας Χανίων

Στις σελίδες αυτές θα βρείτε τους τίτλους ειδήσεων και άρθρων που έχουν δημοσιευθεί τον τελευταίο μήνα στο portal

Στην υπογραφή Memorandum of Understanding (ΜΟU) προχώρησαν η Παγκρήτια Τράπεζα και η Συνεταιριστική Τράπεζα Χανίων, έπειτα από απόφαση των διοικητικών συμβουλίων τους για τη συγχώνευση των δύο πιστωτικών ιδρυμάτων. Η συγχώνευση θα πραγματοποιηθεί με βάση την καθαρή θέση της κάθε τράπεζας, αφού πρώτα υλοποιηθεί ο απαιτούμενος οικονομικός και νομικός έλεγχος και εγκριθούν οι διαδικασίες από τις γενικές συνελεύσεις των δύο τραπεζών και τις εποπτικές αρχές. Πριν την τυπική ολοκλήρωση της συγχώνευσης, θα λάβει χώρα αύξηση κεφαλαίου. Μετά την Covid-19 εποχή, οι ελληνικές τράπεζες καλούνται να διαδραματίσουν κεντρικό ρόλο στη φάση της ανόρθωσης

της οικονομίας και της επίτευξης σταθερών αναπτυξιακών ρυθμών, λειτουργώντας ως αρωγοί των επιχειρήσεων και της τοπικής κοινωνίας, με έμφαση στην αξιοποίηση των κοινοτικών και εθνικών προγραμμάτων και στη μετάβαση σε μια νέα, πράσινη και ψηφιακή οικονομία.

▶▶▶ Ένα ακόμη ξενοδοχείο με ηχηρά ονόματα στο Σύνταγμα

λοιπόν, εμφανίστηκαν καταρχάς η ΛΑΜΨΑ, που έχει ως γνωστόν, αυτήν τη στιγμή, την ισχυρότερη παρουσία στην περιοχή του Συντάγματος, με τη Μεγάλη Βρετανία, το King George και το ολοκαίνουργιο Athens Capital, η Grecotel του Ομίλου Ν. Δασκαλαντωνάκη, που δεν έχει σταματήσει να προσθέτει νέες μονάδες στο χαρτοφυλάκιό της, αλλά και ο όμιλος Τορνιβούκα, η ιστορική ξενοδοχειακή οικογένεια από τη Θεσσαλονίκη που είναι και ο εταίρος της Grivalia στο μεγάλο project για την αναβίωση του ιστορικού Όλυμπος Νάουσα. Στόχος είναι η λειτουργία του ως ξενοδοχείο με προδιαγραφές τεσσάρων αστέρων.

Δύο πολύ μεγάλα και ιστορικά ξενοδοχειακά ονόματα με παρουσία εντός και εκτός Αθηνών και μία άφιξη από τη Βόρεια Ελλάδα με επίσης μεγάλη ιστορία, που έχει συνδέσει το όνομά της με ένα από τα πιο πολυαναμενόμενα project της Θεσσαλονίκης: ο λόγος για τους διεκδικητές του ακινήτου της οδού Ζαλοκώστα 7-9, στο πλαίσιο του σχετικού επαναληπτικού διαγωνισμού που έχει σε εξέλιξη ο e-EΦΚΑ και φαίνεται ότι έχει τώρα όλα τα εχέγγυα ώστε να έχει επιτυχή κατάληξη. Ως ενδιαφερόμενοι στον διαγωνισμό,

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

Με αυτό το δεδομένο, η παρούσα χρονική στιγμή κρίθηκε ως η πλέον κατάλληλη για τη συνένωση των δυνάμεων των δύο τραπεζών της Κρήτης και τη δημιουργία μιας μεγάλης ελληνικής τράπεζας, η οποία πρόκειται να συνεισφέρει σημαντικά στην ευημερία και την ανάπτυξη της κρητικής κοινωνίας και οικονομίας ενώ παράλληλα θα διαθέτει τη δυνατότητα να αναλάβει πρωταγωνιστικό ρόλο και σε εθνικό επίπεδο.

Intelligence, not just news.

▶▶▶ Κίνδυνοι από την αύξηση του κόστους ενέργειας και πρώτων υλών

Σοβαρούς κινδύνους μετακύλισης του αυξημένου κόστους ενέργειας και πρώτων υλών στις τελικές τιμές και τους καταναλωτές, περιορισμού της παραγωγής αλλά και αναστολής λειτουργίας επιχειρήσεων «με τις γνωστές συνέπειες», διαβλέπει η Ελληνική Παραγωγή, επισημαίνοντας τις δυσχέρειες που αντιμετωπίζουν ιδίως οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Σύμφωνα με τα στοιχεία που αναφέρει, η εκτόξευση των χρηματιστηριακών τιμών του φυσικού αερίου έως και 400% τους τελευταίους μήνες σε σύγκριση με τις τιμές του 2019 και η συνακόλουθη άνοδος των τιμών στο χρηματιστήριο ηλεκτρικής ενέργειας, που υπερβαίνει τα 200 ευρώ/ΜWh, έχουν ως αποτέλεσμα τη σημαντική επιβάρυνση κατά 20%-40% στο κόστος παραγωγής της ελληνικής βιομηχανίας. «Δεδομένου ότι οι προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας μετακυλούν το αυξημένο κόστος στην ελληνική βιομηχανία, το περιβάλλον που διαμορφώνεται είναι εξαιρετικά δυσμενές, ιδίως για τις μικρομεσαίες μεταποιητικές επιχειρήσεις, καθώς η εκτόξευση των τιμών ενέργειας έρχεται να προστεθεί στην παράλληλη αύξηση των διεθνών τιμών πρώτων υλών, του κόστους των μεταφορών και των σοβαρών προβλημάτων επάρκειας και καθυστερήσεων στις διεθνείς αλυσίδες τροφοδοσίας. Το σύνολο των παραγόντων αυτών οδηγεί σε μια πρωτοφανή αύξηση του κόστους παραγωγής, που είναι αδύνατον να απορροφηθεί στο σύνολό της από τις ίδιες τις επιχειρήσεις» αναφέρει σε σχετική ανακοίνωση. Τονίζει, τέλος, ότι το ζήτημα ήταν από τα κυρίαρχα θέματα στην ατζέντα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, στα συμπεράσματα του οποίου αναφέρεται ρητά ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να πάρουν μέτρα στήριξης των ευάλωτων καταναλωτών και των επιχειρήσεων.

▶▶▶ Ελλάδα-Αίγυπτος: Το deal που αλλάζει τον γεωπολιτικό ενεργειακό χάρτη

Ύψιστης σημασίας, γεωπολιτικά και ενεργειακά, θεωρείται η συμφωνία που υπογράφτηκε για την πρώτη διασύνδεση της Ευρώπης με την Αφρική στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, μέσω Ελλάδας. Η συμφωνία για την ηλεκτρική διασύνδεση της Ελλάδας με την Αίγυπτο, προϊόν των άριστων σχέσεων Αθήνας-Καΐρου, παρέχει τα εχέγγυα για την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας επί των θαλασσίων ζωνών της. Κι αυτό γιατί υπάρχει ρητή αναφορά στην ανάγκη σεβασμού της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων των δύο χωρών στις ΑΟΖ και στις θαλάσσιες ζώνες τους, σύμφωνα με τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η συμφωνία βαδίζει στα χνάρια της συμφωνίας οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών ανάμεσα στην Ελλάδα και την Αίγυπτο, η οποία υπογράφηκε στις 6 Αυγούστου του 2020.

▶▶▶ Ζητείται αγοραστής για το ιστορικό νεοκλασικό της ΦΙΝΟΣ ΦΙΛΜ

Ένα μοναδικό διατηρητέο κτήριο, άρρηκτα συνδεδεμένο με την ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου, πωλείται έναντι 1.350.000 ευρώ. Αναφερόμαστε στο ιστορικό νεοκλασικό της οδού Χίου 53, στον Άγιο Παύλο, στο κέντρο της Αθήνας, πλησίον του σταθμού Λαρίσης. Το 1955, η θρυλική επιχείρηση ΦΙΝΟΣ ΦΙΛΜ εγκαταστάθηκε εκεί. Στο ακίνητο που μισθώθηκε, στεγάστηκαν τα εργαστήρια, από την εμφάνιση μέχρι την τελική κόπια (εμφανιστήρια, μοντάζ, μιξάζ κ.λπ.), τα γραφεία και η παραγωγή της εταιρείας. Εν συνεχεία, τα εργαστήρια στο ισόγειο της Χίου νοικιάστηκαν στη ΣΙΝΕΜΑΤΖΙΚ, που κι αυτή ταυτίστηκε με το νέο ελληνικό σινεμά. Ίσως δεν υπήρξε ταινία του νέου ελληνικού σινεμά που να μην

περάσει την τεχνική της επεξεργασία από το ισόγειο της οδού Χίου. Σήμερα, η Engel & Völkers, που μετρά σαράντα χρόνια εμπειρίας ως παγκόσμια εταιρεία παροχής υπηρεσιών στον τομέα της μεσιτείας ακινήτων, θέτει προς διάθεση το πολυχρηστικό κτήριο με επενδυτική προοπτική στην αγορά. Αυτό το κτήριο πολλαπλών χρήσεων είναι κατάλληλο για επένδυση και μπορεί να μετατραπεί σε ξενοδοχείο/ hostel, κινηματογράφο (μουσείο), πρεσβεία ή πολιτιστικό κέντρο, ακόμη και γραφεία. Χάρη στα ψηλά ταβάνια, μπορεί να δημιουργηθεί ένας επιπλέον όροφος, όπως επιβεβαίωσε μια πρόσφατη μελέτη στατικότητας. ▶▶▶ Το πιο ενεργό τρίμηνο

των τελευταίων 20 ετών στην παγκόσμια αγορά δημόσιων εγγραφών

Η παγκόσμια αγορά δημόσιων εγγραφών συνέχισε να αναπτύσσεται στη διάρκεια του τρίτου τριμήνου του 2021, το οποίο ήταν το πιο ενεργό τρίτο τρίμηνο των τελευταίων 20 ετών ως προς τον αριθμό των συναλλαγών αλλά και τα αντληθέντα κεφάλαια. Κατά το τρίτο τρίμηνο του 2021, ολοκληρώθηκαν 547 δημόσιες εγγραφές, που συγκέντρωσαν 106,3 δισ. δολ. Αυτό μεταφράζεται σε 18% περισσότερες συμφωνίες από το προηγούμενο ιστορικό υψηλό του τρίτου τριμήνου του 2007 και 11% περισσότερα έσοδα από το τελευταίο αντίστοιχο ρεκόρ του τρίτου τριμήνου του 2020. Από την αρχή του έτους μέχρι και σήμερα, πραγματοποιήθηκαν συνολικά 1.635 δημόσιες εγγραφές, που συγκέντρωσαν 330,7 δισ. δολ., σημειώνοντας αύξηση 87% και 99% σε ετήσια βάση, αντίστοιχα. Συνολικά, οι δημόσιες εγγραφές που έχουν ολοκληρωθεί από την αρχή του έτους ως σήμερα έχουν ήδη ξεπεράσει τις συνολικές επιδόσεις του 2020, τόσο ως προς τον αριθμό των συμφωνιών όσο και ως προς τα έσοδα. • • • ΧΡΗΜΑ 77

ανάλυση

MAPLE LEAF FOODS, INC. Εταιρεία Εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Toronto Stock Exchange, Καναδάς [Bloomberg Ticker: MFI:CN] [Reuters Ticker: MFI.TO] Κλάδος Δραστηριότητας: Επεξεργασία Τροφίμων Πορεία Τιμής Μετοχής (Τελευταίο Έτος, σε CA$) 30

3.000.000

2.250.000

1.500.000

750.000

0 27/08/20

08/10/20 19/11/20

04/01/21 12/02/21

26/03/21 07/05/21 18/06/21 30/07/21 Πηγή: Χρηματιστήριο, Yahoo Finance.

Τιμή Μετοχής (σε $)

Όγκος συν/γών

Πορεία Τιμής Μετοχής & Δείκτη (Τελευταία 5 Έτη, Βάση = 100)

Τιμή Μετοχής 1 Σεπτεμβρίου 2021 Χρηματιστήριο (σε CA$) Αρ. Μετοχών (σε εκατ.) Χρ. Αξία (σε εκατ. CA$) Μέσος Ημ. Όγκος Συν. (52 εβδ.) Συντελεστής Beta

124,02 3.434 341.038 0,483

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 29,60 23,52 11,83% 16,54% -6,45%

Μέγ. 52 εβδ. (CA$) Χαμ. 52 εβδ. (CA$) Απόδ. 1-Μ Απόδ. 6-Μ Απόδ. 12-Μ

Πηγή: Η Εταιρεία, Χρηματιστήριο

ΕΤΑΙΡΙΚΟ ΠΡΟΦΙΛ Η Maple Leaf Foods Inc. είναι εταιρεία που εδρεύει στον Καναδά και παράγει προϊόντα διατροφής. Η Εταιρεία προσφέρει τα προϊόντα της με διάφορες μάρκες, όπως Maple Leaf, Maple Leaf Prime, Maple Leaf Natural Selections, Schneiders, Schneiders Country Naturals, Mina, Greenfield Natural Meat Co., Lightlife, Field Roast Grain Meat και Swift. Λειτουργεί σε δύο τμήματα: Meat Protein Group και Plant Protein Group. Αποτελέσματα Α’ Εξαμήνου 2021 & 2020 (Όμιλος, σε εκατ. CA$)

150

6M 2021

6M 2020

2.212

4,47%

2.117

Μικτό Κέρδος

329

11,52%

295

EBITDA

202

-1,99%

206

Κέρδη προ Φόρων

134,56%

Καθαρά Κέρδη μφδμ

157,28%

113 Κύκλος Εργασιών 75

0 26/8/16 22/2/17 17/8/17 12/2/18 8/8/18 1/2/19 29/7/19 23/1/20 17/1/20 13/1/21 8/7/21 S&P/TSX

27,69

Μετοχή

Πηγή: Χρηματιστήριο, Yahoo Finance.

Σημείωση: Το οικονομικό έτος της Εταιρείας ολοκληρώνεται στις 31 Δεκεμβρίου.

Η πληροφόρηση που περιλαμβάνεται στο παρόν έγγραφο βασίζεται σε δεδομένα που έχουν ληφθεί από αναγνωρισμένες στατιστικές υπηρεσίες, δημοσιευμένες αναφορές ή πληροφορίες, ή άλλες πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες. Ωστόσο, η πληροφόρηση αυτή δεν έχει εξακριβωθεί από τη VRS και η VRS δεν παραθέτει δηλώσεις για την ακρίβεια και την πληρότητά της. Η πληροφόρηση αλλά και οποιαδήποτε δηλωθείσα άποψη δεν αποτελούν προσφορά για πώληση ή πρόταση για προσφορά πώλησης οποιωνδήποτε μετοχών, δικαιωμάτων προτίμησης, μετατρέψιμων αξιόγραφων ή δικαιωμάτων προαίρεσης των «καλυπτόμενων εταιριών» σε οποιαδήποτε περίπτωση.

ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ & ΑΝΑΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ www.vrs.gr - Έτος Ίδρυσης: 2002 Αθήνα - Λουξεμβούργο, Τηλ. +30 210 321 95 57, +30 6945 851 420, +352 661 337 023 Email: info@vrs.gr ; info@valueinvest.gr

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

• Για τις ανάγκες σύνταξης των ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων βάσει των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων • Για την εξεύρεση της αξίας μιας επιχείρησης σε θέματα εξαγορών, συγχωνεύσεων και συμμετοχής στρατηγικού επενδυτή • Για θέματα φορολογικής συμμόρφωσης και για την ανάγκη ακροαματικής διαδικασίας ενώπιον δικαστηρίων

Βασικά Χρηματοοικονομικά Μεγέθη & Δείκτες, Περίοδος 2014-2020 (Όμιλος, σε εκατ. CA$)

Πωλήσεις

EBITDA

ΚΠΦ

ΚΜΦΔΜ

P/Ε (x)

P/BV (x)

EV / EBITDA (x)

ΔΑΝΕΙΑ / ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (x)

ROE %

2014

3.157

-288

710

4,8

1,5

196,6

0,0

31,63%

2015

3.293

220

82,6

1,7

14,3

0,0

2,04%

2016

3.332

343

250

182

18,9

1,6

8,9

0,0

8,70%

2017

3.522

381

214

164

20,9

1,7

8,5

0,0

8,00%

2018

3.496

344

141

101

33,9

1,7

10,9

0,2

5,05%

2019

3.942

321

46,0

1,8

12,7

0,4

3,83%

2020

4.304

398

160

113

30,3

1,8

10,7

0,5

5,86%

Πηγή: Επίσημες Ενοποιημένες Λογιστικές Καταστάσεις.

Δείκτες Κεφαλαίου Κίνησης, Περίοδος 2017-2020 (Όμιλος, σε εκατ. CA$) 2017

2018

2019

2020

Πωλήσεις

3.522

3.496

3.942

4.304

Κόστος Πωλήσεων (χωρίς αποσβ.)

2.935

2.944

3.351

3.601

16,68%

15,79%

14,99%

16,34%

164

101

113

4,66%

2,90%

1,89%

2,63%

203

101

273

349

386

398

109

121

114

301

344

446

502

Μικτό Περιθώριο Κέρδους

Καθαρά Κέρδη μφδμ Καθαρό Περιθώριο Κέρδους

Ταμειακά Διαθέσιμα

Ημέρες Αποθεμάτων

Ημέρες

Αποθέματα Ημέρες Πελατών

Ημέρες

Πελάτες Ημέρες Προμηθευτών

Ημέρες

Προμηθευτές Operating Cycle

Ημέρες

Cash Cycle (Ταμειακός Κύκλος)

Ημέρες

-1

Πηγή: Επίσημες Ενοποιημένες Λογιστικές Καταστάσεις.

www.vrs.gr - Έτος Ίδρυσης: 2002 Αθήνα - Λουξεμβούργο, Τηλ. +30 210 321 95 57, +30 6945 851 420, +352 661 337 023 Email: info@vrs.gr ; info@valueinvest.gr

Εξειδικευμένοι Χρηματοοικονομικοί Σύμβουλοι στη Δημιουργία Εταιρικής Αξίας και στους Τομείς των Εξαγορών & Συγχωνεύσεων. Έτος Ίδρυσης: 2002 ΧΡΗΜΑ 79

διά ταύτα . ; ς η ίλ σ α Β ϊΑ ο … ς ο τ Θα έρθει φέ Με την Ευρώπη να αναζητεί όχι μόνο λύσεις για την οικονομία, αλλά και θερμαντικές λύσεις για την κοινωνία, στα χρηματιστήρια από Φραγκφούρτη και Παρίσι μέχρι Μαδρίτη και Μιλάνο διαμορφώνονται αντίρροπες επενδυτικές δυνάμεις. Από τη μία, αυτές που, τηρώντας την παράδοση, προετοιμάζονται και θα επιδιώξουν να πραγματοποιήσουν το λεγόμενο “YearEnd Rally” και από την άλλη αυτοί που, βλέποντας τις ιστορικά υψηλές τιμές στην ενέργεια, την αβεβαιότητα στην αγορά χρέους των ΗΠΑ, την περίπτωση της Evergrande, παραμένουν ιδιαίτερα επιφυλακτικοί. Κοινή εκτίμηση παραγόντων της αγοράς είναι πως η διαμόρφωση ενός προεορταστικού κλίματος στα διεθνή χρηματιστήρια θα μπορούσε να επηρεάσει ανάλογα και το Χρηματιστήριο Αθηνών. Ενδεχόμενη ενεργοποίηση των αγοραστών εκτός είθισται να φέρνει και λίγες αγορές στο χρηματιστήριό μας, που ως «ρηχό» έχει χαμηλό συντελεστή μόχλευσης, δηλαδή λίγα κεφάλαια μπορούν να αποφέρουν πολλαπλάσιες υπεραξίες. Το ίδιο ισχύει και όταν ενεργοποιούνται οι πωλητές. Τα τελευταία δεδομένα στις διεθνείς αγορές παραπέμπουν σε αμφίρροπη «μάχη» short vs long, με το μηνιαίο διάγραμμα του S&P 500 σε πλαγιοκαθοδική φορά, με τον δείκτη μεταβλητότητας (Volatility Index) σε στενό εύρος μικρότερο των 5 μονάδων (20,68-24,13), με τα yields του δεκαετούς των ΗΠΑ σε άνοδο, αλλά μέχρι τα κρίσιμα σημεία του 1,55%-1,60%. Στην Ευρώπη, οι τιμές του φυσικού αερίου σε ιστορικά επίπεδα «καίνε» την όποια προσπάθεια ανάκαμψης, γεγονός που επηρεάζει και τη στάση της ΕΚΤ σε ζητήματα πολιτικής για «κόστος χρήματος» (επιτόκια, ομόλογα), κυρίως όμως τον ρυθμό ανάπτυξης/ κερδοφορίας των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων. 80

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021

Συγκριτικά πλεονεκτήματα για τις ελληνικές αποτελούν το μέγεθός τους, η μικρότερη έκθεση σε funds, τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα εξαμήνου, οι προβλέψεις για τουριστικά έσοδα μεγαλύτερα των αρχικών υπολογισμών, η χαμηλή αποτίμηση (ως προς το ΑΕΠ) των εισηγμένων, όπως και το 1,35 δισ. ευρώ που διανεμήθηκε με τη μορφή μερισμάτων σε μετόχους/επενδυτές. Μπορεί να στηθεί ένα “Year-End Rally” στο Χρηματιστήριο Αθηνών; Μπορεί να έχει πιθανότητες αν δεν επιδεινωθεί δραματικά η κατάσταση στα διεθνή, απαντούν οι αναλυτές. Η παράδοση για το ΧΑ δείχνει πως την τελευταία τετραετία το «πάρτι» πραγματοποιήθηκε. Ακόμη και το 2018, χρονιά κατά την οποία η αγορά συνταράχθηκε από το σκάνδαλο Folli Follie, προς το τέλος του έτους οι long πήραν κάποια κέρδη. Μάλιστα πέτυχαν να μειώσουν στο 25% τις απώλειες έτους και στα 11 δισ. την εξαέρωση χρηματιστηριακής αξίας. Είχε προηγηθεί, το 2017, μια καλή χρονιά για τις αγορές, της εγχώριας συμπεριλαμβανομένης, με τον τραπεζικό κλάδο να πρωταγωνιστεί. Για το ΧΑ καταλύτης ήταν η υποχώρηση στην αγορά ομολόγων, που συνέβαλε στη μεταφορά ρευστότητας στην αγορά μετοχών. Αδιαμφισβήτητα, το 2019 θα μείνει ως μια ανεπανάληπτη για τους «ταύρους» χρονιά, καθώς το ελληνικό χρηματιστήριο βρέθηκε στην κορυφή διεθνώς, με απόδοση 49,5%, τη δεύτερη μεγαλύτερη μετά από το 102% του 1999. Το 2019 ήταν η χρονιά που, και λόγω πολιτικών αλλαγών, απέφερε σημαντικές εισροές ξένων κεφαλαίων, επενδύθηκε ρευστότητα σε τραπεζικές και blue chips και ανακτήθηκαν 16,4 δισ. (σε όρους χρηματιστηριακής αξίας), από τα οποία τα 6,5 δισ. για τον τραπεζικό κλάδο.

ΧΡΗΜΑ

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΗΜΕΡΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΗ

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Σε έντυπη και ψηφιακή μορφή) ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΙΔΙΩΤΩΝ ☐ ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ (6 ΤΕΥΧΗ) 30,00€

☐ ΕΤΗΣΙΑ (6 ΤΕΥΧΗ) 50,00€

☐ ΔΙΕΤΗΣ (12 ΤΕΥΧΗ) 80,00€

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ☐ ΚΥΠΡΟΣ (6 ΤΕΥΧΗ) 100,00€

☐ ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ (6 ΤΕΥΧΗ) 150,00€

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΝΟMΙKΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ☐ ΕΤΗΣΙΑ (6 ΤΕΥΧΗ) 60,00€

☐ ΔΙΕΤΗΣ (12 ΤΕΥΧΗ) 110,00€

ΧΡΗΜΑ

www.banks.com.gr

ΟΙ 35 ΗΓΕΤΙΔΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΤΟΥ ATHEX ESG INDEX Πώς προσελκύουν νέα επενδυτικά κεφάλαια ΧΡΗΜΑ τ.454/ 09-10.2021

ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ: ΟΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΟΥ 5G Τα νέα δεδομένα και η απαραίτητη... υπομονή

Έφη Κουτσουρέλη Αντιπρόεδρος του Ομίλου Quest

X+7 R

563

SS POS RE

ΚΕΜΠ. KAΛΛΙΘΕΑΣ P

ISSN 1105-0470

Το μέλλον κρύβει νέες επενδύσεις, εξαγορές και συμμαχίες

S PO

21-0117

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ / τ.454 / 09-10.2021 / € 6,00

Φυσικό Αέριο-Πετρελαιοειδή: Πού οφείλεται το «ράλι» των τιμών στην ενέργεια